Haarlems Dagblad
I
Finland vraagt clementie
Geen revolutieplannen
der Palestijnsche Joden
Spoedige overeenstemming
inzake Indië noodzakelijk
Radiorede van
minister Jonkman
De vrijlating der
politieke delinquenten
Britsche troepen op Java
■»I I ll.lj
I I
Bio JnargMig Wo. IMOfl
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14823
Directcur-ïToofdrcdnclcnr: Robert Pccrcboom
Vrlj«la« IB Augustus t»10
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600 Dir-Hoofdred. 16054
Byrnes en Alexander antwoorden Molotof
In tien minuten tyds heeft de vertegen
woordiger van Finland, Karl Enckell, mi
nister van Buitenlandsche Zaken, zyn plei
dooi voor een zachteren vrede ten beste ge
geven hy riep de clementie der verga
derde volken in voor zyn land, dat met
groote moeilykheden heeft te kampen by
zyn pogingen om in de nieuwe omstan
digheden een bestaan op te bouwen. Die
moeilykheden zyn voornamelijk te wytcn
aan de territoriale veranderingen, waar
door Finland een grondgebied van onge
veer 24.000 vierkante Kilometer verliest.
De havenstad Viipuri was een belang
rijk import- en exportcentrum, dat prac-
tisch geheel Finland moest voorzien. De
provincie Viipuri die van Finland zal wor
den afgescheiden, had 436.000 inwoners,
die allen naar de andere Finsche gebie
den zijn uitgeweken. Dit laatste schept on
overkomelijke problemen van voeding,
huisvesting en bestaansmogelijkheid.
De Finsche woordvoerder wees erop dat
Finland aanstuurt op een nieuwe politiek
van blijvende samenwerking met de Sovjet
Unie en dankte tenslotte de overwinnende
mogendheden voor de welwillende houding
jegens zijn land na den wapenstilstand,
wat in het bijzonder de Sovjet-Unie en
maarschalk Stalin betrof.
Deze korte rede werd uitgesproken in
de middagzitting van Donderdag, nadat in
de ochtenduren de Tsjecho-Slowaaksche
minister Masaryk protest had aangetee-
kend tegen de Hongaarsche eischen en zijn
afkeuring had uitgesproken over het plan
van een onderzoekcommissie ten aanzien
van de Hongaarsche minderheid in Tsje-
choslowakije.
Italiaansch duel
De Amcrikaansche minister van Buiten-
landsche Zaken. Byrnes', nam vervolgens
voor het eerst tijdens de debatten over de
vredesverdragen met de satellieten van de
as het woord, om de Vereenigde Staten te
verdedigen tegen de aanvallen, die tijdens
de debatten op dit land zijn gericht. Hij
verzette zich tegen de opvatting van de
Sovjet-Unie, dat de Italiaansehe regeering
minder democratisch zou zijn dan die
van de andere voormalige vijandelijke
staten, omdat haar opvattingen afweken
van die van de Sovjet-Unie. Byrnes pro
testeerde vervolgens tegen de bewering
van Molotof, dat andere mogendheden
voordeel trachten te trekken uit Italië: ,.Ik
hoop dat Molotof niet op de Vereenigde
Staten heeft gezinspeeld."
In de middagzitting kwam ook de Brit-
sche afgevaardigde. Alexander, op de Ita
liaansehe aangelegenheid terug, waarbij
hij in herinnering riep dat de Middelland
sche Zee het tooneel is geweest van het
voorspel der invasie en dat de Westelijke
geallieerden het volste recht hebben dit
gebied in hun zeggenschap te betrekken.
Italië zal deze crisis te boven komen en
zoodra het verdrag is geteekend, zal En
geland zijn invloed aanwenden om Italië
als lid van de Vereenigde Volken te doen
aanvaarden.
De Fransche gedelegeerde Bidault ver
klaarde vervolgens, dat ook Frankrijk
wenscht, dat de Europeescho landen, die
tot dusver nog geen lid zijn van U.N.O.,
dit spoedig zullen worden. Het einde van
de fascistische dictatuur in Italië maakt
het thans mogelijk weer normale betrek
kingen met dit land aan te knoopem Het
is de plicht van de conferentie de eerste
schreden van Italië te helpen vergemak
kelijken.
Leningrad moet beschermd
worden.
In zijn antwoord op de Finsche verdedi
ging verwierp Molotof het Finsche ver
zoek tot wijziging van de in het ontwerp-
vredesverdrag gemaakte bepalingen ten
aanzien van de Finsch-Russische grens.
Hij herinnerde aan het overschrijden van
Rusland's Noordelijke grens door de Fin
nen tusschen 1918 en 1922. alsmede aan de
rol, die Finland aan de zijde van Duitsch-
land in den laatsten oorlog heeft gespeeld.
Leningrad moet nimmer meer in een ge
vaarlijke positie komen, aldus Molotof.
Derhalve zijn de voorgestelde grenswijzi
gingen noodzakelijk. Het bedrag der her
stelbetalingen is zoodanig bepaald, dat
herstel van de Finsche industrie mogelijk
blijft. Het bedrag der in Leningrad ver
oorzaakte schade zou dat der geëischtc
vergoeding aanzienlijk te boven gaan.
De Sovjet-Unie, aldus spreker, wil haar
politiek van goede nabuurschap met Fin
land voortzetten, mits Finland dezelfde
>litiek tegenover de Sovjet-Unie voert.
Voordat de conferentie met haar eigen
lijken arbeid kan beginnen, moet de ple-
:e zitting nog Mexico, Cuba, Egypte en
Albanië hooren dit zal morgen geschie-
en beslissen of Iran en Oostenrijk
gehoord zullen worden.
De „Perzische kwestie"
Radio Moskou bracht gisteravond een
bericht van het Russische persbureau,
waarin de aanwezigheid van Russische
troepen aan de Perzische grens wordt
ontkend.
Het persbureau verwees naar Hoessein
Ala, den Perzischen gezant in de V.S., die
gezegd heeft dat Russische troepen zich
aan de grens van Perzië concentreerden
naar aanleiding van het verzamelen van
Britsche troepen in Basra. Het persbureau
verklaarde gemachtigd te zijn deze be
weringen provoceerende verzinsels te
noemen.
Reuter voegt hieraan toe, dat Hoessein
Ala heeft gezegd dat hij het doel van de
Russische concentraties niet wist.
Britsche nota aan Perzië.
De Britsche ambassadt? te Teheran heeft
in een nota aan het Perzische ministerie
van builenlandschc zaken verklaard, dat
berichten als zouden de Britsche troepen
te Basra zijn geïnstrueerd in bepaalde ge
vallen Perzisch grondgebied binnen te
rukken, van allen grond ontbloot zijn.
Het luchtvaartterrein Teuge Is weer
opengesteld voor het gebruik met sport- en_
zweefvliegtuigen.
Immigranten in hongerstaking
Dr. Nahum Goldmann, lid van het be
stuur van het Jewish Agency en voor
zitter van de bestuurscommissie van het
wereld-Jodencongres heeft te Londen
verklaard, dat het Jewish Agency bereid
Is deel te nemen aan besprekingen over
het „In kantons verdeelen" van Palestina,
mits de verzekering wordt gegeven, dat
binnen redelijken tijd een autonome Jood-
sche staat zal worden opgericht. Hij ont
kende met nadruk de waarheid van ge
ruchten. volgens welke men in Palestina
een massale omwenteling in den zin zou
hebben, waarmede men interventie van
de UNO zou willen afdwingen. ..Derge
lijke bedreigingen zouden afkomstig kun
nen zijn van de Irgoen Zwai Lcoemi.
welke op zijn hoogst slechts twee procent
van de Joodsche bevolking van Palestina
vertegenwoordigt", zeide Goldmann!
De immigranten.
Uit betrouwbare Joodsche kringen te
Tel Aviv verluidt, dat meer dan 141)0 ille
gale Joodsche immigranten, die zich op
schepen ter hoogte van Haifa bevinden,
een hongerstaking begonnen zijn
Een schip met 815 illegale immigranten
is gisteren te Haifa binnengeloopen. De
Immigranten weigerden mede te deelen,
vanwaar zij vertrokken waren. Documen
ten of kaarten waren niet te vinden.
Donderdagochtend liobhcn 25 meisjes van het narrow College" uit Engeland,
die hun vacanüe in Hamstede hebben doorgebracht, oen krans gelegd hij het
gedenktoeken voor do gcfnslllcerdcn op dc Dreef.
„Wij kunnen ons dc tegenwoordige
twisten niet langer veroorloven, noch
in ons eigen, noch in ons gemeenschap
pelijk belang, noch in het belang der
internationale verhoudingen. Wij moe
ten op korten termijn tot overeenstem
ming komen over het Nedcrlandsche
streven naar handhaving van een ver
nieuwd rijksverband en liet vrühelds-
verlangen der Indonesiërs en daardoor
den band vernieuwen en bestendigen,
welke de geschiedenis ons heeft ge
schonken. Nog is het tijd om tc vervul
len, wat de Koninklijke rede van 7 De
cember 1942 ons heeft opgelegd".
Aldus sprak gistermiddag de minister
van Overzeesche Gebiedsdeelen, mr. J.
A. Jonkman, in een radiorede, welke
hij hield naar aanleiding van het feit,
dat het gisteren een jaar was geleden,
dat Japan zich onvoorwaardelijk over
gaf nadat ziin asgenooten hem waren
voorgegaan. De minister bepaalde zich
in het bijzonder tot de situatie in Ne-
derlandseh-Indië. Hij zeide o.a. dat de
conferentie in Malino heeft aangetoond,
hoe in gezamenlijk overleg de weg te
vinden is. waar langs de vruchten der
geallieerde overwinning binnen aller
bereik zijn te brengen. Het Nederlandsch
gezag is in de Groote Oost. op Borneo.
Banka en Biiliton teruggekeerd, maar
op Java. Sumatra en Madoera leeft men
nog altijd onder oorlogsomstandighe
den. Daar wordt meer verwoest dan op
gebouwd, daar bleef menige verwach
ting onvervuld, door dat een nieuwe
periode van strijd en ellende begon
Daar kwam uit de Indonesische natio
nale beweging een staat in den staat te
voorschijn, welke als zoodanig moeilijk
te aanvaarden is. Daar verkeert soms
het edel streven van het Indonesisch
nationalisme in onwaardige daden.
De minister erkende dat vroeger en
i ook nu nog aan beide zijden fouten
Het woord is aan.
Waar allen gelijk denken,
denkt niemand veel.
werden en worden gemaakt, maar oiv
daulcs alles was de verhouding tusschen
Indonesiërs, Chineezen en Nederlanders
beter en veelbelovender dan elders,
waar zoo verschillende volkeren sa
menwerkten.
Van Mook aan 't woord
In een toespraak ter gelegenheid van
het feit, dat het een jaar geleden was, dat
de Japanners capituleerden, heeft de lui
tenant gouverneur-generaal Van Mooie,
o.a. het volgende verklaard: „Dc vijand
is thans geheel verslagen en wel zoodanig,
dat hij zich plotseling als een ootmoedig
en berouwvol zondaar voordoet. Het gif
is echter verspreid en de invloed daarvan
is nog niet verdwenen. De nederlaag van
den vijand is daarom niet eerder volledig,
dan nadat wij dit gif geheel uit de be
smette landen hebben verwijderd".
Dc conferentie van Malino heeft be
wezen, dat een grondslag van onderling
vertrouwen en vrijheid, die zoo naarstig
wordt gezocht door de Indonesiërs, ver
werkelijkt kan worden in vreedzame sa
menwerking en volgens de richtlijnen aan
gegeven door de Nederlandsche regeering.
Indien Java en Sumatra dit gezichtspunt
deelden, zou hier gemakkelijk tot een op
lossing van het conflict gekomen kunnen
worden.
Meer dan wie ook zal het Nederlandsche
volk verheugd zijn, Indien het door het
in elkaar slaan van de handen met de
Indonesiërs, het Japansche systeem zal
kunnen uitbannen en rust en orde her
stellen. Dan eerst zal de nederlaag van
Japan, die wij heden gedenken vollodig
Weerbericht
STIJGINO VAN TEMPERATUUR
Verwachting geldig van Vrijdagavond tot
Zaterdagavond: Voor het Noorden: In den
ochtend hier en daar nevelig, overigens
gedeeltelijk bewolki. Droog Zwakke ver
anderlijke wind en stijging van tempera
tuur. Voor het Zuiden Meest zwaar be
wolkt. Droog. Zwakt e tot matige wind
tusschen. Oost en ZuW en stijging van
temperatuur.
Heeft de minister een.
nieuwe regeling ontworpen
Naar het A.N.P. verneemt heeft de
minister van Justitie, na overleg met dc
procureurs-fiscaal, wijziging gebracht
in de door hem gegeven voorschriften
betreffende de onvoorwaardelijke buiten
vervolging stelling op uniforme wü-e
van de zoogenaamde „lichte gs.vail*:
door officieren-fiscaal in de kampen en
de selecteering der overige zaken (zware
en middelzware gevallen) met behulp
van de leden der bijzondere gerechtsho
ven en de presidenten en voorzitters der
tribunalen.
Het plan om over te gaan tot de on
voorwaardelijke buiten vervolglngstel-
lin<g op uniforme wijze van de zooge
naamde „lichte gevailen" heeft de mi
nister van Justitie geheel laten varen.
Deze gevallen zullen op de tot nu toe
gebruikelijke wijze door de procure: rs-
fiscaal met hun officieren-fiscaal wor
den afgedaan. Ook de selecteering der
zware en middel-zware gevallen zullen
de procureurs-fiscaal met hun officie
ren-fiscaal ter hand. nemen.
"De procureurs-fiscaal hebben hunner
zijds toegezegd te zullen zorgen, dat
voor 1 October de voorgenomen werk
zaamheden zullen zijn voltooid en dat
dan slechts het door den minister ge
noemde aantal dergenen, die voor be
rechting door bijzondere gerechtshoven
en tribunalen in aanmerking komen, in
de kampen zal zijn overgebleven.
Naar aanleiding van dit bericht heeft
het A.N.P. geïnformeerd bij het directo
raat-generaal voor de bijzondere rechts
pleging. waar men antwoordde, dat het
tot de bevoegdheid van den minister
van Justitie behoort, verandering in
zijn plannen te brengen. Berichten, als
zou er eenig conflict tusschen het direc
toraat-generaal voor de bijzondere
rechtspleging en de procureurs-fiscaal
bestaan, moeten als onjuist beschouwd
worden, daar uiteraard het directoraat-
generaal in dezen slechts tot taak heeft
de door den minister te geven aanwij
zingen en richtlijnen te formuleeren,
doch zich niet bezig houdt met beleids
kwesties.
De minister van Justitie heeft aan de
hoofdredactie van het A.N.P. telefo
nisch medegedeeld, dat bovenstaand be
richt onjuist was.
De minister kon geen aanleiding vin
den. deze mededeeling nader te moti-:
veeren.
Gaan 30 November naar huio'
Binnenkort zal de Britsche regeering
aan dc Nederlandsche regeerini» doen
weten, dat zij na 30 November (de limiet,
die tijdens dc besprekingen in het voor
jaar te Londen tusschen den Nederland
sehen premier en Attlee is vastgesteld)
haar troepen op Java en tc Batavia niet
meer zal kunnen handhaven, aldus ver
neemt liet Fransche persbureau A.F.P.
uit doorgaans welingelichte bron.
Het verschil in gezichtspunt tusschen
Den Haag en Londen vindt zijn oorzaak
in het feit, dat volgens de meening der
Nederlanders de nationalistische Indo
nesische beweging over haar hoogte
punt heen is en aan belangrijkheid heeft
verloren terwijl de berichten van den
Britschen inlichtingendienst willen aan-
toonen, dat de inheemsche bewoging
machtig blijft en dat, indien een defi
nitief accooixi met de gematigde ele
menten uitblijft, de extremisten binnen
kort aan de macht zullen komen.
Hoewel de Britsche troepen bevel
hebben gekregen alle politieke actie te
vermijden en Engeland, in het bijzon
der Sir Archibald Clark Kerr, zich heeft
ingespannen een overeenkomst tusschen
de gematigde Indonesiërs en de Neder
landers tot stand te brengen, werd dc
aanwezigheid der Britsche troepen door
de Nederlanders beschouwd als een be
scherming.
Thans schijnt het nagenoeg zeker, dat
deze troepen niet tot na het eind van
November zullen worden gehandhaafd.
Sjahrir kabinetsformateur
Radio Djokjakarta heeft heden bekend
gemaakt, dat Soekarno in een op 14
Augustus te Djokjakarta gehouden vol
tallige kabinetszitting aan Sjahrir de
opdracht heeft verstrekt een nationaal
kabinet te vormen, daar „de omstan
digheden spoedig weer normaal zullen
zijn''.
