Haarlems Dagblad
Amerikaansche verbittering
Arnhem
Op31 Augustus vrij
Fransche grondwet
jegens Joego-Slavie
De Regeering
der Ver. St. zendt
een ultimatum
61e Jaargang: No. 18411
Bureaux: Gropte Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
Tel.: ^Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Donderdag 22 Aug. 1018
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054
EN vacantieverblijf te Arnihem en in
zijn prachtige naaste omgeving leidt
tot gemengde indrukken. Ge komt onver
mijdelijk onder den indruk van de groote
verwoestingen die de oorlog er heeft aan
gericht, hoort veel over de gevolgen, waar
onder een groot deel van de bevolking,
van alles beroofd, nog steeds lijdt en be
grijpt dat de Amsterdamsche bijstand hier
niet minder noodig geweest is dan de
Haarlemsche in Venray en Nijmegen. Ge
kunt u ook geen dag aan de ooriogsver-
woestingen onttrekken, want zelfs een
korte wandeling biedt er altijd wel een of
ander uitzicht op. En de vacantiegast voelt
jeugdherinneringen aan het jaar na den
eersten wereldoorlog herleven, toen hij in
Noord-Frankrijk ondervond dat vernielde
bosschen dieper indruk maken dan puin-
hoopen in steden, omdat de vernietiging
van het levende meer aangrijpt dan die
van dfe doode materie.
Met dat al overwegen toch andere ge
voelens. Zijn vacantie wordt niet vergald,
omdat hij in deze schoone streek zoo dui
delijk ontwaart hoe kracht en schoonheid
der natuur het sterkst zijn.
Missohien hebben veel menschen, die
Arnhems schoone bosschen en dreven
vroeger gaarne bezochten, ze dit jaar ver
meden omdat zij vreesden er geen vacan-
tievreugd te kunnen smaken. Zooveel van
de groote hotels zijn trouwens verwoest,
dat men lang niet het aantal gasten van
vroeger kan herbergen. Maar ik vermoed
toch dat er zulke tegenzin bestaan heeft.,
want in het begin van den zomer zond
Arnhem een eenigszins ontstelden oproep
uit, waarin het om meer bezoekers vroeg.
Die heeft blijkbaar succes gehad bij een
aantal menschen, die elders geen onderdak
hadden kunnen vinden. Nu, zij zullen niet
teleurgesteld zijn.
De stad Arnhem is zwaar getroffen,
maar zij bezit veel en zij herleeft snel. Zij
bezit die prachtige omgeving, die zelfs
wij Haarlemmers, zelf rijk voorzien, haar
benijden kunnen. Wij zijn gelukkiger door
onze plaats in dat activiteits-centrum des
lands, het Westen en door de nabijheid
zoowel van de zee als van de hoofdstad
en de residentie. Zij kunnen zich vermeien
in een natuurpracht, zooals geen tweede
Nederlandsche stad in haar naaste omge
ving bezit en bovendien in een veel
zijdigheid van bijzondere „attracties". Ik
heb genoten van de schoonheid, en den
verrassenden rijkdom van Sonsbeek, een
Stadspark-en-stadsbosch van groote uitge
strektheid en vol wisselende bekoring. Het
lijkt misschien ouderwetsch, daar nog over
te schrijven. Het bestaat immers al zoo
lang als voor het publiek toegankelijk
lustoord en is al in de dagen der vaderen
bezongen. Maar hoeveel menschen in het
Westen kennen het? Sonsbeek bezit zijn
boerderijen, zijn restaurant, zijn aquarium
met „vijverbedrijf" van de Nederlandsche
Heidemaatschappij, dat een bezoek tenvolle
verdient en geen groote stads-rariteit met
drommen dagjesmenschen is, mair een
prettige rust en landelijkheid ademt
Arnhem heeft een van zijn kostbaarste
schatten van het verleden, het historische
kasteel de Doorwerth, verloren, maar het
bezit zulk een schepping van den nieuwen
tijd als het Nederlandsch Openlucht Mu
seum. dat weinig schade heeft geldSen, die
hersteld is. Ge kunt daar uren toeven en
geboeid blijven op een lange wandeling
door bosch en veld, die het wonderlijke
genoegen biedt van een veelheid van ka
rakteristieke woningen en woninkjes,
werkplaatsen en molens uit vele streken
des lands, die ge alle betreden moogt en
welker inrichting en intimiteit uw ver
beelding omtrent het leven in die streken
prettig te werk stellen. Het Zaansdhe dorp,
op een eilandje gelegen en met den wal
verbonden door een typisch-Hollandsdhe
ophaalbrug, die eenmaal te Ouderkerk lag,
heeft een zoo natuurgetrouwe sfeer met
de molens, die het omgeven, dat ge u uit
het Geldersche naar dit oud-Noordbolland-
sohe en naar heel jonge levensjaren voelt
verplaatst.
Arnhem gaat ook prat op Burgers' Die
renpark, dat vlak bij het Openlucht Mxi-
seum ligt en een bijzondere oorlogshistorie
achter zich heeft, want zijn moedige direc
teur is er met zijn vrouw en een paar
bewakers in gebleven toen het tusschen
de linies lag. Vele malen werd het getrof
fen: een groot aantal dieren, waaronder
zelfs elf leeuwen en eeni'ge tijgers, sneu
velde; vele vogels stierven en andere vlo
gen weg door de gaten, die granaatscher
ven in de volières sloegen. Maar de direc
teur, ondanks eindelooze moeilijkheden
met de Duitsdhers. wist voedsel te krijgen
voor de overige dieren en het meorendeel
en daarmee zijn dierenpark te redden. Het
is mooi en groot; toen ik het bezocht
wemelde het van bezoekers.
Ja. ook dit na-oorlogsche. zwaargetrof-
fen Arnhem biedt den bezoeker nog veel
vertier. En het geeft hem in zijn omgeving
een zoo kwistige keuze uit mooie wande
lingen buiten hoofdwegen, in bosch en
veld, in de vlakte en op de heuvels, dat
ge als Haarlemmer opnieuw verlangen
voelt rijzen naar die „longen van de stad",
dat Natuurreservaat in de duinen, dat ons
indertijd in uitzicht is gesteld en waaraan
onze overbevolkte streek inderdaad drin
gend behoefte heeft.
Dat is eigenlijk mijn 6lotsom van dit
stuk. Ik zou ook willen dat de toekomst
onze stadsbevolking meer vertier bood en
daarom heb ik over die Arnhemsche at
tracties geschreven, die bovendien veel
De regeering zal het op prijs stellen
wanneer op den verjaardag van de Ko
ningin zoo mogelijk den geheelen dag
vrijaf wordt gegeven.
Voor zoover de dienst het toelaat, zal het
overheidspersoneel op dien dag verlof
worden gegeven.
Opnieuw in discussie
De partijleiders van de Fransche As-
«emblée zijn gisteren begonnen met het
debat over de nieuwe grondwet. Men ver
wacht, dat dit debat twee a drie weken
zal duren. Er werden bijna 150 amende
menten ingediend, waarvan een groot aan
tal van de zijde der communistische partij
komt. Deze communistische amendemen
ten betreffen de bevoegdheden, welke zul
len worden toegekend aan de tweede
kamer (bekend staande als „raad der repu
bliek") en aan den president der republiek.
Russische druk op Turkije?
In een telegram uit Ankara aan de Daily
Telegraph wordt gezegd, dat de Russen
langs de Russisch-Turksche grens kanon
nen afschieten „teneinde een zenuwen-
oorlog mpt politieke oogmerken te begin
nen." Het telegram voegt hieraan toe, dat
grensbewoners de Russische troepen heb
ben opgemerkt in de districten van Kars,
Ardahan en Artwin, „waarbij zij op elk
uur van den nacht bewegingen langs de
grens uitvoeren met kanonnen, tanks en
vlammenwerpers", aldus Un. Press.
Weerbericht
ZWAAR BEWOLKT
Verwachting van Donderdagavond tot
Vrijdagavond: Zwaar bewolkt met tijde
lijk eenige lichte regen of motregen.
Meest matige wind, aanvankelijk uit Zui
delijke richting, later ruimend naar West
of Noord-West. Weinig verandering in
temperatuur.
,,Kort geleden
werd om onze vliegtuigen verzocht,
thans worden zij neergeschoten''
IK? rCROcriiig van ilc Vcrcculgdc Stalen heeft aan Joegoslavië een nota iloen toe
komen, volgens welke zij binnen 48 uur een ticvrcdigcude verklaring oisclit voor
liet neerschieten van de Amerikaaii-sche vliegtuigen. De nota verklaart dat Amerika
anders den Veiligheidsraad verzoeken zal onmiddellijk bijeen te komen en do
■■nodige maatregelen te nemen. Het met voorbedachten rade en zonder waarschu
wing vuren op een onbewapend passagiersvliegtuig; van een bevriende natie is iu do
oogen van de V.S. strijdig met het internationaal recht en met de principes van
menschclijklieid.
De beschieting van Amerikaansche vliegtuigen boven Joegosluvisoh gebied heeft
in het Amerikaansche congres, de pers en »lc radio een ernstige reactie tcwocg-
gebraeht en zoover men kan nagaan ondersteunt de publieke opinie ten volle do
scherpe nota's die het departement van huitcnlandsclte zaken aan Joeg.jsla.vio
heeft gezonden. Het blad „Kvcnlng star" noemt het optreden der Joegoslaven „oen
bestudeerde campagne van vijandelijkheid, die niet ver verwijderd Is van een en-
verklaarden oorlog". IK' jmts is van oordeel, dal strenge maatregelen genomen
dienen te worden, wil men herhaling der incidenten voorkomen.
De Amerikaansche ambassadeur te Bel
grado, Patterson, heeft aan de bultenland-
sche correspondenten de Joegoslavische
nota voorgelezen inzake het incident van
Maandag. Volgens deze nota is op dit vlieg
tuig door luchtdoelgeschut geschoten, na
dat het geweigerd had te landen. Twee
leden der bemanning sprongen per para
chute uit de cabine, maar het is mogelijk
dat het gebeurde het tweede incident
dus slachtoffers heeft geöischt, hetgeen
door de Joegoslavische regeering ten zeer
ste zou worden betreurd. De Jocgosla-
v.schc regeering legt de verantwoordelijk
heid op de Amerikanen, die herhaaldelijk
gewaarschuwd zijn voor „onofficieele
vluchten" De Amerikaansche ambassa
deur besloot de persconferentie met de op
merking: „Anderhalf jaar geleden werd
om de Arficrikaanschc vliegtuigen verzocht
en werden z(j verwelkomd nu worden
zij neergeschoten."
Patterson zal naar verwacht wordt,
heden vergezeld van zijn militaire attachés
H.M. de Koningin heeft Woensdagmorgen op het Paleis Het Loo een groep
Engelsche padvinders ontvangen, behoorende tot de Colchester Cathedral Group
in Londen, d\$ een bezoek aan Nederland brengen.
Degrelle binnen acht dagen
„thuis"
Naar het Spaansche persbureau mede
deelt, is aan Leon Degrelle acht dagen tijd
gegeven om Spanje te verlaten. Daartoe is
hem beperkte bewegingsvrijheid verleend.
Men neemt aan, dat hem niets anders
overblijft dan naar België terug te gaan,
waar hij in December 1944 bij verstek ter
dood veroordeeld werd.
waarde hebben als cultuurbezit. Sportpar
ken zijn mooi en noodig, maar niet genoog.
Er leven andere verlangens tëmidden van
een kwart millioen menschen.
Zullen Arnhemmers verwonderd zijn als
zij dit lezen, omdat het Westen hen veler
lei benijdt zelfs nu? Ik heb gezegd dat
mijn indrukken gemengd waren.
R. P.
Poolsche regeering krijgt
schrobbeering
De Vereenigde Staten en Engeland heb
ben de Poolsche rogcering ervan beschul
digd de overeenkomst van Moskou wat be
treft het houden van vrije en eerlijke ver
kiezingen te negeeren De desbetreffende
Britsche nota werd te Warschau overhan
digd. kort nadat de Poolsche regeering een
dergelijke nota van de Vereenigde Staten
had ontvangen.
Weet men het nu nog niet!
In de gemeente Aaltcn (GW.) was de
78-jarige H. met zijn kleinzoons van
jaar in zijn werkplaats bezig een gevonden
granaat te demonteeren. De granaat ont
plofte. den ouden mmi werd de linkerhand
en het linkeroor afgeslagen. Een der klein
zoons werd levensgevaarlijk aan zijn borst
gewond. De andere kreeg lichte kwetsuren.
een bezoek aan maarschalk Tito brenger,
naar aanleiding van de recente incidenten.
Behalve de publicatie van dc Joegosla
vische nota heeft de plaatselijke pers geen
bijzonderheden over het neerhalen van de
Amerikaansche vliegtuigen gebracht, De
kwestie kwam het Joegoslavische publiek
alleen yia de buitenlandsche radio ter
oore.
Byrnes sprak Kardelj
Byrnes heeft bekend gemaakt dat hij
met den leider van de Joegoslavische dele
gatie Kardelj te Parijs een openhartige be
spreking over de situatie in Joegoslavië
heeft gevoerd.
De tekst van de ve'rklaring luidt vol
ledig: „Staatssecretaris Byrnes heeft gis
teren Eduard Kardelj, vice-president en
president van de federale controle-com
missie van Joegoslavië en voorzitter van
de Joegoslavische delegatie op de Vredes
conferentie, bij zich geroepen De heer
Kardelj kwam om 17.00 uur Middeneuro-
peeschc tijd naar hotel Meurice. De heer
Byrnes sprak openhartig met hem over de
situatie in Joegoslavië. Op dit oogenblik
heeft staatssecretaris Byrnes niets verder
over deze kwestie te zeggen."
Byrnes heeft daarna Truman telefonisch
rapport uitgebracht over de incidenten. De
president bevindt zich op het oogenblik
aan boord van zijn jacht „Williamsburg"
voor een vacantiereis naar dc Bermuda-
eilanden. Het hoofd van de perszaken,
Charles Ross, deelde mede dat Byrnes een
radiotelefonisch gesprek met Truman had
gevoerd, doch kon niet zeggen of Truman
cenige instructies aan het staatsdeparte-
ment had gegeven.
Ook wrijving niet Griekenland.
De Joegoslavische regeering heeft den
ambassadeur van Joego-Slavië te Athene,
Isidore Tsjangar, teruggeroepen.
Er is tot dusver te Londen geen reden
voor de terugroeping bekend, voegt Reuter
hieraan toe, maar z.e heeft plaats geheel
na onvriendelijke Joegoslavische uitlatin
gen ten opzichte van Griekenland ter con
ferentie te Parijs, waar de Joegoslavische
afgevaardigde Griekenlands aanspraken
bestreed.
Nader wordt door Un. Press gemeld, dat
de ambassadeur door zijn regeering is te
ruggeroepen uit protest tegen de besehul
digingen van de Grieksche regeering. dat
de verzetsgroepen, die in Macedonië
opereeren, door Joegoslavië van wapens
worden voorzien.
Tsjangar, de teruggeroepen Joegos.avi-
sche ambassadeur te Athene, heeft mede
gedeeld, dat zijn terugroeping geen ver
breking der diplomatieke betrekkingen
bcteekent.
De Grieksche rogcering zal, aldus do
waarnemende minister van Buitenlandsche
Zaken, Stefanopoelos, de kwestie van het
handhaven van den Griekschcn ambassa
deur te Belgrado onderzoeken.
Passagierslijst „Bloemfontijn"
Op onze bureaux Groote Houtstraat
93 en Soendaplein 37 liggen lijsten ter
inzage met de namen van de passagiers
van het m.s. „Bloemfontein".
De vermoedelijke aankomst van dit
schip ls 25 Augustus te Rotterdam.
Wij verzoeken het publiek de lusten
niet mede te nemen, aangezien zy hier
door veie anderen ernstig dupcereu.
Fruit en specerijen
onder distributie
Bij beschikking van den minister van
Landbouw, Visscherij en Voedselvoorzie
ning zijn als distributiegoederen aange
wezen: alle soorten fruit, zooals appelen,
peren, pruimen, bananen, citroenen, man
darijnen en sinaasappelen, alle soorten ge
droogd fruit, zooals gedroogde abrikozen,
appelen, peren, pruimen, krenten en ro
zijnen en alle soorten specerijen, zooals
notemuscaat en peper.
