Haarlems Dagblad Amerika wacht op genoegdoening Oost en West Afbreken der diplomatieke betrekkingen mogelijk geacht Schenden de Russen „Potsdam"? Leon Degrelle verdwenen Bijeenkomst der Drie? ■lUUUAIlUfUUillllUJS Uitgave Stichting Voorlichting Abonnementen: p. week 31 et per kwartaal f 4. Postgiro 273107 Redactie 10600. Dir.-Hoofdred. 15054 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem IJmuiden: Kennemerlaan 154, Telef. 5437. Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 Directeur-Hoofdredacteur:'ltobert Pccreboom DE tegenstelling tusschen Rusland en AmerikaEngeland, tusschen het Oos ten en het Westen, die alle internationale onderhandelingen in dezen tijd beheerscht, is in deze maand bezig zich in velerlei uitingen toe te spitsen. Daar is de kwestie- Triëst, die in het Italiaansche vraagstuk overweegt. Het omstreden gebied is een centrum van onrust geworden. Herhaalde lijk hebben zich grensincidenten voorge daan. Een EngeLsche patrouille is door de Joego-Slaven gevangen genomen en nog niet vrijgelaten. Een Amerikaansch vlieg tuig is door Joego-Slavische jagers omlaag gebracht. Een ander vliegtuig is neerge schoten. Amerika heeft een scherpe nota gezonden, die het karakter van een ulti matum draagt, al houdt zij zich strikt aan het Handvest van de U.N.O. Amerika heeft een bevredigende verklaaring geëischt binnen 48 uur; het zal zich bij uit blijven daarvan op den Veiligheidsraad beroepen en om de noodige maatregelen vragen. Dezer dagen is bericht, dat een sterk Amerikaansch vlooteskader zich voor vlag vertoon naar de Middellandsche Zee heeft begeven. Van Russische zijde is de grief geuit, dat de Amerikanen en Engelschen hun troepen niet uit Denemarken willen terugtrekken en zich bemoeien met bestuursaangelegen heden in dat land. Van Amerikaansche zijde is een bericht gelanceerd, dat de Russen in samenwer king met de Duitschers V-wapens bouwen in fabrieken in de Russische zóne, hetgeen in strijd geacht moet worden met de ont- wapenings-overeenkomsten ten aanzien van Duitschland. Zoo gaat het verder. Het Middellandsche Zee-gebied is het huidige kernpunt der tegenstellingen. Dat wordt vandaag op nieuw bewezen door het bericht, dat Tur kije de Russische voorstellen betreffende de Dardanellen met beslistheid heeft af gewezen. De Turksche regeering weigert, onderhandelingen over het statuut der zee engten alleen met de mogendheden, die aan de Zwarte Zee grenzen, te voeren. Zij wil wel onderhandelen als alle landen, die indertijd de conventie van Montreux heb ben onderteekend, erin toestemmen, het geen een logisch standpunt is. Men wijzigt een conventie niet zonder alle onderteeke naars erin te hebben gekend. En voor ge meenschappelijke verdediging van en con trole op de zeeëngten, zooals de Russen hebben voorgesteld, voelen de Turken niets. Zij hebben, zooals Ankara bericht, hun nota opgesteld na overleg met de Amerikaansche en Britsche ambassadeurs. Wat is nu het Amerikaansche advies ge weest? Dat blijkt uit den inhoud van een nota, door de Amerikaansche regeering op 19 Augustus aan de Russen gezonden. In het algemeen stemmen de Amerikanen in met het Russische voorstel, dat de zee engten steeds open moeten zijn voor het verkeer met koopvaardijschepen van alle landen en voor het verkeer met oorlogs schepen van de aan de Zwarte Zee gren zende mogendheden (dus ook Rusland). Het verkeer met oorlogsschepen van an dere mogendheden zal niet worden toege staan, behalve in speciale gevallen. Dit lijkt een belangrijke mate van over eenstemming. Maar' de Amerikaansche re geering staat op het standpunt dat het régime van de zeeëngten niet aan de mo gendheden der Zwarte Zee kan overgelaten worden, maar dat daar ook andere in moeten worden gekend, met inbegrip van Amerika zelf. Bovendien wijst zij het Rus sische voorstel tot gezamenlijke verdedi ging der Dardanellen door Rusland en Turkije vierkant af. Zij is er vast van overtuigd, dat vóór alles Turkije verant woordelijk moet blijven voor de verdedi ging. Zouden de zeeëngten een punt van aanval worden, of door een aanvaller wor. den bedreigd, dan zou de internationale veiligheid in het geding komen en de zaak aanleiding worden voor actie van den Veiligheidsraad. Hieruit blijkt dat Turkije de Amerika nen en kennelijk ook de Engelschen volkomen achter zich heeft. Dat de Rus sen deel willen hebben in de verdediging van de zeeëngten en de contröle erop be hoeft niemand te verbazen te minder als hij aan Gibraltar en Suez denkt. Dat hier dus nieuwe scherpe tegenstelling tusschen Oost en West ontstaan is, die een kapitaal Russisch belang betreft en bovendien herinnert aan oude Russische verlangens ten aanzien van Konstantinopel, is duide lijk. De toespitsing der tegenstellingen is pas onderweg. Er zijn andere in den maak. Het Duitsche vraagstuk staat niet op de agenda der Parijsche vredesconferentie Het moet evenwel zijn beurt krijgen. Dat zal vooral de grens tusschen Oost en West betreffen Die grens loopt dwars door Europa. Terwijl een vreedzaam schaaktournooi te Groningen gespeeld wordt, waaraan de grootmeesters van vele landen deelnemen en waarin ook Russen en Amerikanen zich sterk doen gelden, ontwikkelt het schaak tournooi der machtspolitiek van Oost en West zich op een wijze, die onloochenbare nieuwe spanning in de wereld veroorzaakt Dat na den eersten wereldoorlog zich even eens vclerkei spanningen en zelfs openlijke conflicten voordeden zou tot een bemoe digende vergelijking aanleiding kunnen geven, ware het niet dat de troeven toon heel anders lagen. Er was een duidelijk •verwicht der overwinnaars, die gezamen- Terwijl <Ic Amerikaansche reuecring; zich voorbereidt, op liet Indienen van een klacht l>ü den Veiligheidsraad voor het geval het Joego-Slavische antwoord op haar „ultimatum" niet bevredigend zou zijn, konten tallooze berichten uit min of meer betrouwbare bron over de toeneming van de spanning tusschen de beide lundeii en de intensieve diplomatieke werkzaamheid in de beide hoofdsteden. De- situatie is moeilijk te roeonstrueeren daar de berichtgeving zeer vaag Is en verschillende posi tieve mededeclinjjen van de eene zijde, aan do andere zijde ontkend of niet beves tigd worden. Joegoslavië vreest Veilig heidsraad niet Een niet-officieel woordvoerder voor Joego-Slavië heeft te kennen gegeven, dat Joego-Slavië behandeling voor den Veilig heidsraad van de zaak der twee omlaag- geschoten Amerikaansche vliegtuigen niet zou vreezen. Naar zijn meening hebben de Amerikanen het incident uitgelokt om op de Parijsche conferentie de weegschaal ten gunste van Italië te doen doorslaan. De bij Ljoebljana neergeschoten vliegtuigen ver schenen juist, toen er een demonstratie ten gunste van een Joegoslavisch bestuur voor Triëst plaats had. Beide vliegtuigen wei gerden het bevel om te landen op te vol gen, dat werd gegeven, voordat het vuur werd geopend. Men acht het te Parijs niet uitgesloten, dat maarschalk Tito de Amerikaansche nota van de hand zal wijzen, hoewel de woordvoerder te kennen gaf slechts zijn persoonlijke mcening tc uiten. Men nceint aan, dat elke actie der Ver- ccnigde Stalen in deze zaak aan den Vei ligheidsraad voorgesteld, zal stranden op het veto der Sovjet-Unie. In dat geval zou den de Verecnigdc Staten slechts dc ge wone diplomatieke pressie kunnen oefenen bijvoorbeeld door het afbreken der betrek kingen met Joego-Slavië. Molotof en de Joego-Slavische minister van buitcnlandschc Zaken Eduard Kardelj hebben gisteren te Parijs gedurende veer tig mindten geconfereerd, naar men ver onderstelt over het Amerikaansche ulti matum aan Joego-Slavië De conferentie vond plaats ln een anti chambre van het Palais Luxembourg, ge durende de plenaire ochtendzitting een zitting waarop de Oekrainsche minister van Buitenlandsche Zaken Manoeilskv dc waarschuwing uitsprak, dat de Balkan misschien eens te meer het kruitvat van Europa zal worden, aldus Un. Press. Tot dusver zijn leden van het Joego-Sla vische vierde leger er niet in geslaagd een spoor te vinden van de twee inzittenden van het tweede in Joego-Slavië neerge haalde Amerikaansche vliegtuig, die zich met behulp van hun parachute in veilig heid zouden hebben gesteld. Over het onderhoud, dat de Britsche ambassadeur in Joego-Slavië Richard Pat terson met maarschalk Tito gehad heeft, zijn nog geen bijzonderheden bekend. Vrijgelaten? Volgens A.F.P. zijn de Inzittenden van het eerste Amerikaansche vliegtuig, dat op 9 dezer in Slovenië tot landen werd ge dwongen. vrijgelaten. Dit bericht is niet bevestigd. H.M. de Koningin tijdens haar bezoek aan Deventer, begeleid door den com missaris der Koningin en den burge meester. Nieuw incident De Britsche ambassade te Athene deelt mede, dat het Joegoslavische schip, de „Jralj Akelsandar", door vliegtuigen van de R.A.F. is bescha digd. Zij hebben het gestrande schip als doelwit gebruikt, in de veronder stelling dat het een Duitsch schip ivas dat niet meer geborgen kon worden. Hel woord is aan. Honoré de Balzac: Gij moogt navolgen, doch nooit nabootsen. Herschel Johnson, waarnemend Ameri kaansch afgevaardigde bij den Veiligheids raad, is gisteren naar Washington geroe pen voor besprekingen met het Amerikaan sche ministerie van Buitenlandsche Zaken in verband met de kwestie, die Amerika aan den Veiligheidsraad wil voorleggen, voor het geval zijn waarschuwing aan maarschalk Tito geen effect zou hebben. Men verwacht, dat de Ver. Staten de kwestie eenvoudigweg aan den Veiligheids raad zullen voorleggen, ofschoon het den Ver. Staten vrij zou staan volgens de bepalingen van het Handvest uit zelf verdediging te handelen tegen een gewa- penden aanval, totdat de Veiligheidsraad maatregelen zou hebben genomen Een te New-York opgevangen bericht deelt mede, dat maarschalk Tito heeft ver klaard, dat hü den bevelhebbers van het Joego-Slavische leger instructie heeft ge geven niet tc vuren op vreemde burger lijke of militaire vliegtuigen. In een officiecle verklaring van de Ame rikaansche 88ste divisie, wordt thans di terugkeer der negen inzittenden van het op 9 Augustus neergeschoten vliegtuig be vestigd. Krupp en Thyssen Alfred Krupp, do voormalige presi- dem van de Krupp-werken, en de groot-industrieel Fritz Thyssen, de grootste financiers van de nazi-toewo- ging voor 1943, zullen in het najaar voor een internationaal gerechtshof te Ber lijn terecht staan. Krupp cn Thyssen zijn de eerste industrieelen. die zich voor hun medewerking aan de opkomst van de nazi-partij en daardoor indirect voor hun aandeel aan de voorbereiding van den oorlog zullen nuoeten verant woorden. Koningin bezocht Deventer en Zutphen Gisteren heeft de Koningin een bezoek gebracht aan Deventer en Zutphen, ten einde den stand van den wederopbouw in deze steden in oogenschouw te nemen. Zij arriveerde per auto 's morgens tien uur aan de grens der gemeente Deventer, waar de Commissaris der Koningin in Overijsel, ir. J. B G. M. ridder de van der Schueren en de burgemeester, mr, H. W. Blocmers, ter begroeting aanwezig waren De burgemeester bood II.M een Deven ter koek in vooroorlogsche samenstelling aan. Hierna volgde een tocht door de stad, De rit ging langs de meest verwoeste stadsdcelen. Tegen half twaalf vertrok de Koningin naar Zutphen. De burge meester jhr. mr. C. C. de Jonge, ver welkomde Ii.M. aan de grens der gemeen te en geleidde haar op haar tocht door de verschillende beschadigde deelen der stad. Op het gemeentehuis had een officieele ontvangst plaats, waarbij verschillende personen, onder wie nagelaten betrekkin gen van in het verzet gesneuvelde ille- gade werkers aan de vorstin worden voor gesteld Tijdens een korte conferentie in de burgemeesters-kamer liet H M. zich voorlichten omtrent den stand van den we deropbouw. Na afloop begaf zij zich naar het monument op de IJsselkadc, waar zij zich onderhield met familieleden van de slachtoffers, die door de handen van den E D. zijn gevallen en met een groep oud- illegale werkers. Van hier reed de Ko ningin terug naar het Loo. Nog geen nieuwe spelling op de scholen Naar het ANP vernoemt zal .de njeuwe spelling niet bij het begin van het nieuwe schooljaar verplicht zijn, aangezien de memorie van antwoord op het voorloopig verslag over het 6pellmgsontwerp nog niet is ingekomen en de Kamer op recee gaat. Vervaardiging van oorlogsmate riaal in Duitschland Volgens de Daily Tel. hebben de Rus sen ln hun bezettingszone verschillende Duitsche wapenfabrieken ingeschakeld in het fabricageproces voor oorlogsbe- noodigdtheden. o.a. de Te le funk en in Berlijn, Siemens en Halske in Berlijn, Junkers in Dessau en Zeiss in Jena. In deze fabrieken werken Duitsche tech nici en arbeiders onder Russisch toe zicht. Ook zouden de Russen met Duit sche technici en hulpmiddelen proeven op het gebied der atoomenergie ver richten. Dit alles beteekent een flagran te schending der overeenkomst van Potsdam, aldus de Daily Tel. Dc gefa briceerde wapenen zijn V-projectielen, terwijl ook instrumenten voo. navigatie, radar, duikbooten en vliegtuigmotoren worden vervaardigd. lijk hun wil deden gelden. Nu doen zich scherpe tegenstellingen tusschen de mach- tigste overwinnaars voor. Niettemin be staan er mogelijkheden genoeg om die tot een oplossing te brengen en is genoeg kans op opklaring in de huidige situatie aan wezig. Nu is zij spannend. R. P. Weerbericht WEINIG VERANDERING Geldig van Vrijdagavond tot Zaterdag avond: In den nacht cn vroegen ochtend plaatselijke mist- of nevelvelden. Over dag zwaar bewolkt Geen neerslag van betcekenls. Wind aanvankelijk verander lijk. later matig uit Zuid-Westelijke rich ting. Weinig verandering In temperatuur. Leon Degrelle, de vroegere leider van de Belgische Rexisten, die van de Spaan sohe regeering opdracht had gekregen het land binnen acht dagen te verlaten, is eenige uren nadat hij het ziekenhuis te San Sebastian had verlaten, spoorloos verdwenen. Hij was aanvankelijk in dat ziekenhuis geïnterneerd, doch teneinde aan het hem gegeven bevel te kunnen voldoen had hii beperkte bewegings vrijheid gekregen. De civiele gouverneur van San Se bastian heeft verklaard, dat Degrelle zijn eerewoord gebreken heeft. Hij had het hotel Maria Christina uitgezocht als tijdelijke verblijfplaats, doch heeft het blijkbaar beter gevonden te verdwijnen. Degi-elle had ook beloofd zidh iedere 24 uur bij de politie te melden. Zijn op sporing en gevangenneming is gelast. Turkije antwoordt Rusland Besliste afwijzing van de Russische voorstellen inzake de Dardanellen Turkije heeft geantwoord op dc Sovjet- nota inzake de Dardar ellen. Dc Turksche verklaring zegt uitdrukkelijk, dat Turkije het Sovjet-voorstel, dat alleen de Zwarte- Zec-mogendheden aan de nieuwe onder handelingen zouden deelnemen, niet kan aanvaarden. De Turksche regeering wijst met beslist heid het Russische voorstel tot de gemeen schappelijke verdediging en controle <v> do zee-engten van de hand. Turkije stemt slechts toe in een bespreking van het vraagstuk d<y Turksche zee-engten wan neer alle betrokken landen en de geal lieerden eraan deel nemen. Naar uit An kara wordt gemeld, is de Turksche nota opgesteld na overleg met de Britsche en Amerikaansche ambassadeurs. In een Ln beleefde termen vervatte preambule der nota verklaart Turkije zich bereid tot een wijziging van de statuten voor de Darda nellen cn den Bosporus, indien alle onder- teekenende landen van de conventie van Montreux erin toestemmen. Volgens den correspondent te New- York van de Evening Standard zouden Truman, Attlee en Stalin waarschijnlijk in October ergens in Europa een bijeen komst. houden, „tenzij de internatio nale toestand verbetert". Bloemfontein Zondag in Rotterdam De persdienst van de repatrleering deelt mede, dat het m.s. Bloemfontein Zondag morgen om 7 uur te Hock van Holland zal aankomen De debarkatie zal om II uur plaats hebben te Rotterdam. Maandag 2 kg. fruit op den bon Het Centraal Distributiekantoor deelC mrilc, dat van 26 Augustus af op dc reeds ingeleverde bonnen 476 cn 976 per bon twee K.G. appelen, peren of pruimen zal worden afgeleverd. Deze twee kilogram zal gedeeltelijk uit stoof fruit kunnen bestaan. Van 26 Augustus af mogen appelen, peren of pruimen niet meer zonder bon worden verkocht.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1946 | | pagina 1