Litteraire Kantteekenïngen
vroegere kampioenen
uit Haarlem
De Haarlemsche Fransche Kamer
Herinneringen aan
Het behalen van een wereldkampioen
schap wielrennen door een Haarlemmer weki
herinneringen op aan een periode van vijftig
Jaar geleden, toen Jaap Eden in binnen- en
buitenland vele successen boekte. Ook hij
heeft den hoogsten titel behaald en wel in
1895 George Iloogenkamp vertelt in ..Een
halve eeuw wielersport" van de wedstrijden,
waarin Eden een belangrijke rol vervulde/ In
die dagen had Denemarken in Ingeman Pe
tersen een amateur, die zich 'tot groote hoogte
had opgewerkt Tijdens de wereldkampioen
schappen op 17, 18 en 19 Augustus in Keulen
dachten de Denen, dat hun landgenoot zou
winnen In die meening waren zij gesterk'.
toen Petersen in Kopenhagen Watson, den
kampioen van Engeland versloeg De series
in het mijlwereldkampioenschap verliepen
onder gioote spanning. Gorter werd tweede
achter Eden, Scheltema Beduin achter Peter
sen: Beisenherz kreeg een tweede plaats ach
ter Schaaf; Langeveld achter Scott en Rade
maker derde achter Schrader en Henie. In
den tusschenrit wilde men Jaap Eden er uit
rijden. Men ..pacede" als razend en Henie
behaalde een voorsprong. Maar toen werd
Jaap nijdig Met machtige trappen zette hij er
zijn geweldige spurt in en met eenige lengten
bleef het internationale veld achter. De
tweede tusschenrit won Ingeman Petersen en
Schaaf won de derde.
De eindstrijd der amateurs vormde
lijk het hoogtepunt der verwachtingen. V
het startschot zag Jaap Eden wat bleek, maar
éénmaal in den strijd, kwam hij los. En wat
ging het gemakkelijk voor hem. Hij won
eigenlijk zonder veel strijd van Petersen. De
tijd was 2 min. 38.6 seconde. De successen der
Nederlanders hadden ons land op één der
hoogste trappen der internationale amateur
sport gebracht.
Jaap Eden scheen plannen te hebben be
roepsrijder te worden en de bondsvoorzitter,
de heer Edo Bergstna, vond den tijd geko
men, het professionalisme te erkennen. Een
Jaar latei' werden beroepsrenners erkend en
Jaap Eden was een der eerste rijders. In dat
jaar had hij in Rusland vier wereldkam
pioenschappen schaatsen behaald en daar
tevens zijn amateur-loopbaan besloten.
Bcrtus Aafjes: Een Voetreis
naar Rome. J. M. Meulenhoff,
Amsterdam 1946.
Laat u onbevangen door dezen spraak-
zamen, dichtenden Odysseus op de lichte
cadans van zijn zwerversvers en de aange
naam in het gehoor liggende melodie van
zijn rijm, bezond maar onbezonnen, verge
zellen op een voetreis naar Rome. Laat u
onderweg veel lieflijks voortooveren voor
het oor. Maar ook voor het oog der ver
beelding: als een bonte filmische rijmprent
zullen pastelkleurige beelden, verrassend
geëncadreerd, aan U voorbijglijden, frisch
en welgemoed van vrijen reislust en ge
zien door de jonkheid van een oog, dat
nog verbaasd en blij gestreeld kan zijn
door de allerdaagschheid en haar laat
glanzen en geuren vanuit zijn dankbaar
hart, dat het een lust is te lezen en te
leven. Is dat niet onderhoudend en char
mant, zoo met Aafjes op reis een „souve-
reinen gouden dag, een dag goud op snee'
te smaken, alsof er een nieuw leven be
gon, dat nog gelooven kan aan de onver
deelde blijdschap van het hart, om wat er
schoons aan deze zinnenwereld is haar
toe te dichten?
Er zijn boeiende, rijke, kleurige land
schappen en ook dorre, vergeten door de
poëzie van de natuur en zoo is het met
deze verzen; want al is Aafjes een rasecht
dichter, een slechte matras, een karig och
tendmaal of een kwalijk sigarettenmerk
kunnen een zonnig morgenvers verduiste
ren. Niemand zal Aafjes erom laken, want
straks, een eindweegs verder, is het weer
al glans en geur en sierlijkheid. Sierlijk
heid vooral: er is rozengeur van het roco
co, bevalligheid van Watteau, 18de-
eeuwsclUaat-renaissancistische elegantie in
dezen gelukzoekenden dichter en in zijn
gracieus vers. Lichtvoetig gaat het over
de aarde, lichtvoetig genoeg om de af
grondelijke hindernissen met den welge-
moeden sprong van een jeugdigen Oberon,
welluidende bellen aan de vlugge voeten,
te nemen en toch altijd voldoende aard-
sche zwaarte om niet opgenomen te wor
den door den eenzamen wind van een
bovenbergsch verlangen Wat frisch aroom,
wat kleurenweelde, wat weedom van Mel
pomene, zoetstreelende welluidendheid bij
Euterpe's gunst, en vooral de verlok
kende geur van Cupido's menigvuldige
rozen: een zinnengestreel, een versgespecl,
goud-omrand, rose, lichtblauw en lila ge
strikt in het woord zoo gaat dit vers-
verhaal van Amsterdam langs Rijn en over
Alpen naar Tirol en verder, tot de grens
van het land der antieke belofte, bekoord
door al het nieuw-geborene en weemoedig
als het moet om wat achterbleef, maar al
lichter van gang en geuriger van verzen-
kruid naarmate de adem van zuidelijke
blijmoedigheid naderkomt om de laatste
resten van Hollandsche zwaarwichtigheid
te verdrijven met de onvoorwaardelijke
overgave aan de zinnen. Ziet, wat de abt
van het Dolomietenklooster hem mee op
reis geeft, in saffrane folianten: Dante's
Vita Nuova (hoofsche liefde), Virgilius' Bu-
colica (lof voor het pastorale), Ovidius' Ars
Amandi (het onbekommerd minnespel) en
de Odyssee (mannelijke zwerverslust). En
zoo toegerust ontmoet hij het Lago di
Garda, dat daar ligt in kleurengamma van
het donkerste karmozijn tot het lichtste
goud een verzenspectrum, voorgetooverd
door het oord van verlangen, waar, in dit
aardsche, hoogstens de dichter, zoo niet
tehuis, dan toch te gast kan zijn voor een
luttel oogenblik, als
een kleine wit gepolijste
Amor schiet met zijn bronzen boog
En de kleuren en rijmen en beelden
stroomen, wat dronken van zooveel oogen-
schoon, en de verbeelding leeft: daar,
achter den witten mergelmuur kan men
een lustoord droomen en de boerschc Ele
na, dat^rmeisje met gouden oogen", neemt
straks de gestalte aan van de marmeren
Psyche, door Cupido aanbeden in haar
kuischheid, symbool van de eerste, onver
troebelde liefde der jeugd In Florence
herleeft een weelderig cinquecento en ro
zen, rozen van de jeugd afaan al medicijn,
rozen worden wenken van Eros, en magi
sche bevestiging van dit aardsch bestaan
rozengeur van de ars amandi, de minne
kunst, die de wereld doet vergeten in de
schitterblinkende oogen van die mooie,
warme Ovidiaansche, die pas Aurora met
haar vlammenden waaier naar den hemel
der zoete herinnering wuift.
En daar is dan eindelijk Rome, kleinood
van 's dichters ziel. De Campo di Fiori zal
voor mij voortaan ik moet het eerlijk
bekennen immer verbonden zijn met
dien purperen Monseigneur, die in de zen
gende middaghitte bedrogen wordt voor
twee stuivers bij zijn vischaankoop, zooals
ik mij het Pietersplein niet moer zal kun
nen denken zonder de goud-beschenen
Signorita, vergezeld door haar cavalier in
blauw tuniek o Twintigste-eeuwsche
speelsche Watteau!
Maar gekomen in het Atrium der Vesta-
linnen wordt de gang van dit vers breeder
en statiger: hier heeft de ontmoeting plaats
met de „oorspronkelijke zuiverheid"
herinnering nog maar, grafzerk van een
oud schoon, van die minnende onbevan
genheid, die God kan dienen terwijl ze
opziet tot de volmaaktheid van het vrou
welijk schoon: een arcadië dat ligt te
droomen, ver achter de jaren onzer tijden,
nu nog maar „een geknotte tronk", een
torso van dat volmaakt „weleer" pui-
nen, ook in ons, puinen van wat ons rest
aan ..kuischheid die van deze aarde is",
aan zuivere onschuld, onbevlekt nog door
de zonde. Daarvan weet de dichter alleen
en dan nog maar als zijn
dagen gaan als groote gouden rozen
open en dicht, naar de luim van het
seizoen.
Ga zoo met den dichtenden roei naar
Rome, vraag hem niet wat hij niet geven
kan, maar hoor hem aan zooals hij zingt
en wees blij en bekoord als ge dit verzen-
snoer van parelmoeren glanzen een oogen
blik spelenderwijs door de handen kunt
laten glijden, als dichterlijk sieraad. Over
schat het niet in reisroes, want dat be-
teekent teleurstelling bij thuiskomst; on
derschat het evenmin, dan zoudt ge uzelf
aan zinnenstreeling tekort doen. Geniet
als een kind en laat den critischen zin voor
de na-jaren.
C. J. E. DINAUX.
In de rubriek „Litteraire Kantteekenin-
gen" van 17 Augustus zijn ter zetterij he
laas een drietal regels uit de bespreking
van v. Haaren's „Verre Einder" verdwaald
tusschen de beschouwing over A Roland
Hoist's „Eigen Achtergronden". Vóór de
8ste regel v.o. van het eerste artikel be-
hooren de 6e t.m. 8ste regel v.b. van het
tweede te worden ingelascht.
Muziekgezelschappen
verdedigen hun standpunt
Eenigen tijd geleden hebben wij mede
gedeeld, dat de Haarlemsche muziekver-
eenigingen, die zich tot een bond aaneen
hebben gesloten, niet zullen medewerken
aan de feesten, die voor 31 Augustus zijn
georganiseerd. Voor het eerst komt daar
mee een tegenstelling tot uiting, die al
eenigen tijd in de wereld van de muziek-
amateurs bestaat.
Een aantal Haarlemsche muziekgezel
schappen heeft zich op 1 Maart van dit
jaar vereenigd tot den „Bond van Dilet
tanten Muziekvereenigingen voor Haar
lem en Omstreken". Voorzitter van dezen
bond is de heer F. H. van der Linden te
Haarlem. Het streven van den bond is, zoo
heeft zijn bestuur ons medegedeeld, door
onderlinge samenwerking der muziekgezel
schappen het. muziekleven ideëel en mate
rieel te bevorderen Een van de gedachten
die daarbij op den voorgrond staan is. dat
het, door het muziek-amateurisme in een
centrale organisatie te vereenigen, wel
licht mogelijk zal zijn een gemeentelijke
subsidie te verwerven.
Noch bij de feesten op 30 April, noch bij
de viering van Haarlem's 700-jarig bestaan
heeft de bond zijn principieele eischen ge
steld. Er waren reeds lang tevoren afspra
ken gemaakt, die niet meer geannuleerd
konden worden.
Thans echter meent het bestuur van den
bond zijn standpunt te moeten verdedigen,
Het heeft aan het feestcomité te kennen
gegeven, dat het zélf de keuze der muziek
gezelschappen voor de komende feestdagen
wilde bepalen, uitgaande van de gedachte,
dat door een soort rouleeringssysteem ook
de kleine vereenigingen een beurt zouden
kunnen krijgen. Verder heeft het bestuur
van den bond bepaalde financieele eischen
gesteld
Het feestcomité is op deze voorstellen
niet ingegaan, omdat het baas op eigen
terrein wilde blijven en zelf de muziek
gezelschappen uitzoeken, voorts omdat het
de financieele condities te hoog vond.
Het bondsbestuur deelde ons echter
mede, dat het belangrijkste motief voor
zijn uiteindelijke weigering om aan de
feesten mee te werken lag in het feit, dat
inmiddels niet aangesloten muziekvereeni
gingen bij de feestviering werden betrok
ken.
JO VINCENT IN LONDEN.
.To Vincent zal op 3 September a s. met het
BBC-symphonieorkest in de Royal Albert
Hall optreden tijdens een HSndel-Bachcon-
:ert, dat een onderdeel vormt van de pro
menadeconcerten, die thans hun zesde week
'ngaan.
Baruch waarschuwt
Vrede of de atoombom
De „New York Times" meldt, dat
de Amerikaansche afgevaardigde
Baruch de vergadering van de com
missie voor de atoomenergie der
Vereenigde Naties een icaarschu-
wing heeft doen toekomendat. in
dien de vrede niet door de V. N
tot stand kan worden gebracht, de
V. S. geen ander alternatief hebben
dan door te gaan met het maken van
grootere en betere atoombommen
„Dit zou een land er van af kunnen
brengen een aanvals-oorlog te be
ginnen, omdat de overwinning
klaarblijkelijk onmogelijk is".
Jac. van Egmjnd is de tweede Haarlem
mer die den wereldtitel heeft behaald. N£
het Nederlandsche kampioenschap sprint 20.0002 00
roverd te hebben vertrok Vrijdag.
hij in Augustus 1932 naar de Olympische Spe
len in Los Angeles, waar hij het sprintkam
pioenschap won en tweede werd In de tijd-
race. In aansluiting op deze wedstrijden
moest hij in Italië voor het wereldkampioen
schap rijden. Hij was echter uit vorm en ver
loor zijn serie en een herkanslngsi it Het vol
gend jaar boekte hij op de Pare des Princes in
Parijs weei succes en werd hij amateur-kam
pioen. Kort daarop werd hij beroepsrenner.
Den hoogsten titel heeft hij echter In de be
roepsklasse niet kunnen behalen evenmin
een plaats in de halve eindstrijden.
CONCERT „SINT CAECILIA".
De R.K Harmonie „Sint Caecilia" geeft
Zondagavond 1 September van 8 tot 10 uur
op het plein .van de R.K. Jongensschool
--St. Bavo" aan de Eemstraat in Haarlem-
Noord een concert.
Agenda voor Haarlem
VRIJDAG 30 AUGUSTUS
Gem. Concertgebouw: 7e Zomerconcert H.
O. V., 20 uur Rembrandt' Mijn hart klept
voor Belita: Palace: Ride 'cm, Cowboy.
Luxor: Het boek der wildernis. Deze due
14.00, 16.15, 19 00 en 21.15 Frans Hals: De kans
van haar leven, 14.00, 16.30. 19.00 en 21,15.
City: The Lambeth Walk 14,15, 16 30. 19.00
en 21.15.
ZATERDAG 31 AUGUSTUS
Concertgebouw: Groot Oranjebal,
ir. Bioscoopprogramma's ,iis
Effecten- en
Geldmarkt
Conversie van provinciale
en gemeentelijke obligaties
te wachten
De kleine belegger, voor wien wij in deze
kolommen meer dan eens het pleit hebben
gevoerd, blijkt het slachtoffer van de goed-
koop-geld-poltlek der regeering. niet alleen
trouwens ten onzent, maar ook in Engeland
en in Amerika, waar zelfs leeningen op be
trekkelijk langen termijn tegen 2'i o en min
der werden uitgegeven. Hier kennen we <?e
conversies der 3'j pandbrieven der Hypo
theekbanken, welke aanvankelijk niet wilden
vlotten, doch waartoe vele houders in arren
moede blijkbaar zijn overgegaan.
De hooge koersen, welke den laatsten tijd,
In verband met herbeleggingen wegens groo
te aflossingen op stnatsleeningen, voor 3M en
3 pandbrieven golden, hebben thans twee
Eroote hypotheekbankconcerns, n.l. de West.
landsehe en de Friesch-Grorringsche aanlei
ding gegeven tot de uitgifte vart 3 pand
brieven a pari met een verplichte aflossing
van 2'j per Jaar. Terwijl we dit schrijven,
is nog niet bekend hoe het beleggend pu
bliek op deze emissies heeft gereageerd, maar
uit het feit dat de Westlandsche reeds de
offieieele noteering voor de nieuwe stukken
heeft aangevraagd, mag wel worden afgeleid
dat het result-mt tot dusver niet onbevredi
gend is.
van Zaterdag deelden wij
mede, dat het Rijksmuseum te Amsterdam
heeft aangekocht de Fransche Kamer, die in
1906 uit het perceel Nieuwe Gracht 74 (het
tegenwoordige Verkooplokaal) gehaald is.
De kamer bestaat uit een lambrizeerlng,
een wit-marmeren schoorsteen met spiegel,
alsook wandbekleeding, gordijnen, vloer
kleed en ameublement van 1 canapé, 4 fau
teuils, 2 haardschermen, I kristallen licht
kroon, 2 kristallen sehoorsteenlusters enz.
Het perceel Nieuwe Gracht 74 werd in 1790,
onder leiding van den Amsterdamschen stads.
architect Abr. v. d. Hart Ingrijpend v
bouwd. HIJ maakte ook het ontwerp voor
deze Fransche kamer.
Wij maakten reeds de opmerking dat. nu
te Haarlem in het perceel Nieuwe Gracht 7
(de vroegere ambtswoning van den Commissa
ris der Koningin) een Empire-museum zal
worden Ingericht, het aanbeveling zou ver
dienen pogingen in het werk tc stellen deze
Fransche kamer van het Rijksmuseum in
bruikleen te verkrijgen. Men weet dat het
Rijksmuseum meermalen schilderijen aan
plaatselijke musea in bruikleen afstaat.
Dat de hypotheekbanken de gelegenheid
aangrijpen om gelden tegen 3 aan ic H ek
ken, is begrijpelijk, ook al beschikken de
meeste instellingen vermoedelijk nog over
vrij ruime middelen Een feit is, dat de cre-
dietvraag toeneemt In verband met de in
vele bedrijven noodzakelijke aanvulling dei-
voorraden, vermoedelijk ook met het oog op
de te wachten aanslagen in de Vermogens-
aanwasbelasting en de Vermogensheffing.
Een deel van die credletvraag komt uiter
aard bij de hypotheekbanken terecht, hoe
wel het sluiten van nieuwe hypotheken tot
dusver in sterke mate geremd werd door de
bepaling, dat hypothecaire leeningen op ge
blokkeerde rekening moeten worden ver
strekt. hetgeen uiteraard ook den handel in
onroerende goederen belemmerde. Thans ver
luidt echter, dat voor de deblokkeering van
aldus verkregen gelden de vereischte con
trole-bevoegdheid aan de notarissen zal wor
den gedelegeerd, zoodat op dit punt een
grootere vrijheid zal ontstaan, welke zeer ze
ker aan het hypotheekbedrijf en den handel
in vaste goederen ten goede zal komen In
elk geval willen de hypotheekbanken gereed
zijn. als straks de grootere vraag naar nieuw
geld los komt en smeden zij zeer terecht het
ijzer nu het heet Is.
Blijkens een nieuwe circulaire van Binnen-
'andsche Zaken aan Gedeputeerde Staten is
het verbod voor publiekrechtelijke licha
men, om leeningen met een rentevoet van
of minder te convertceren, thans ook
opgeheven, tengevolge waarvan ook voor pro
vinciale en gemeentelijke lceningen conver
sie-operaties mogen worden verwacht. Voorts
loopt de Staat, zoo als bekend ls reeds lang
met conversieplannen rond
E>at ziet er dus voor den belegger maar
slecht uit, want 3 pandbrieven en obliga
ties met een looptijd van 40 jaar leveren na
tuurlijk het groote gevaar op. dat bij een
kentering op de geldmarkt gevoelige koers
verliezen ontstaan. Bij een rentestand van
4 is de theoretische waarde van een 3
obligatie met 40 jarigen looptijd 87% En
wie zal zeggen, of binnen afzienbaren tijd
op de geldmarkt niet geheel andere verhou
dingen zullen ontstaan, vooral wanneer de
Overheid haar conversieplannen heeft uitge
voerd en rechtstreeks bij een lagen rente
stand geen groot belang meer beeft?
Gelijk we reeds deden opmerken, kan aan
de geldruimte door en na de betaling dei-
belastingaanslagen vrij spoedig een einde
komen, niet het minst, wanneer door een
grooteren aanvoer van materialen en de ge
leidelijke opheffing van overheidsmaatrege
len en daarmee verband houdende instanties,
de bouwnijverheid kan herleven. Tal van on
dernemingen staan voor de vernieuwing van
fabrieken en installaties, voor de aanschaf
fing van moderne machines, etc, en zullen
t.z.t. op de geldmarkt een beroep moeten
doen. En ook al geschiedt de financiering
daarvan grootendecls door de uitgifte van
aandeelen. de geldmarkt zal er door worden
gedraineerd en op de obllgatlemarkt zal de
invloed van dergelijke emissies zeker niet
kunnen uitblijven.
Zoolang de regeering ook van de geldmarkt
de touwtjes 'n handen houdt, is 't moeilijker
dan ooit hier den horoscoop te trekken,
maar het komt ons voor, dat de voorzichtig
heid gebfedt met de mogelijkheid van hoo-
gere rentekoersen in de toekomst rekening
te houden. In de V. S. wordt ook een lage
rente geforceerd; dgar ziet men echter het
verschijnsel, dat de obligatiemarkt zich niet
van haar recente inzinking kan herstellen en
emissiehuizen met z.g. onverteerbare obliga
ties zijn blijven zitten. Dezer dagen zijn de
tarieven voor banknccepten In de V. s. voor
de tweede maal in zes weken tljds verhoogd,
waarin wel een aanwijzing ligt, dat ook daar
de geldmarkt af en toe krapper wordt.
De soliditeit van de belde hypotheekbank-
concerns, welke thans 3 pandbrieven emlt-
teeren. is boven eiken twijfel, verheven .en
haar pandbrieven behooren tot het neiisje
van den beleggingszalm.
Maar dit vischje moet duur worden betaald
en kan wel eens zuur opbreken.
