1
Commissie-Generaal
vertrekt waarschijnlijk Zaterdag
Groote Vijf bevelen
een maand uitstel aan
De Vrijheid
Nederlandsche missie vertrekt
Zondag naar Djokjakarta
8!c Jaargang Jfo, 18426 I I j 1 11 1 Maandag ft Septeml>er tftia
Bureaux: Groote Houtstr. 93 «"""l f jl f 1 III !C~ 1 E I g Uitgave Stichting Voorlichting
en Soendaplein 37, Haarlem JL JL JL JL 5*3 T m'A ^^^L Abonnementen: p. week 31 ct.
IJmuiden: Kennemerlaan 154, per kwartaal f 4.—
telef. 5437. Postgiro 273107
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825 DIrecteur-Hoofdrod.clcur: Robert Peereboo.ü Te, Redactie mm D|t _Hoofdred 150sl
J. B. Priestley, de Engelsche romanschrij
ver, heeft rake dingen over Groot-Brit
tannië en de vrijheid geschreven in de
British Digest. Hij heeft herinnerd aan de
leuze der. Fransche revolutie: Vrijheid,
gelijkheid en broederschap. „Welnu", heeft
hij gezegd,- „de regenboog van vrijheid,
gelijkheid en broederschap staat er nog.
nadat wij de fascisten hebben opgeruimd.
Ik geloof evenwel, dat Groot-Brittannië,
Amerika en Rusland niet denzelfden re
genboog zien. Elk van hen tuurt naar zijn
éigen speciale kleur: Groot-Brittannië
droomt van vrijheid, Amerika van gelijk
heid en Rusland van broederschap. Maar
omdat er een tegenstelling bestaat tus-
schen droom en werkelijkheid, heeft elk
volk zijn eigen dilemma. Drie droomen
drie dilemma's".
Daarop houdt hij zich bezig met Enge-
lands droom van de vrijheid en hij is een
te diep-aanvoelend mensch om zich te
vreden te stellen met opheffing van wette
lijke en verordenende bepalingen en be
reikbaarheid van materieele voordeelen
voor iedereen. Want die dingen zijn wel
belangrijk, maar geenszins voldoende en
zij vormen, als men over de vrijheid
spreekt, niet de hoofdzaak. Het is niet
gemakkelijk, in korte woorden te zeggen
waarin die dan wel bestaat en Priestley
heeft dat ook gevoeld, want hij zoekt en
tast ernaar. Hij komt tot dit: de uiteinde
lijke bloei van de persoonlijkheid, niet
gebonden aan eenig voorgeschreven pa
troon dat is het, wat wij verstaan onder
vrijheid.
Maar daarmee heeft hij het Britsche
dilemma nog niet verklaard. Dat acht hij
kennelijk niet eenvoudig. Hij zegt: „De
oude Engelsche levensstijl is behalve
in de films van Hollywood nagenoeg
verdwenen, de nieuwe is er echter nog
niet. Wij voelen ons onzeker en daarom
zijn wij. niet zoo vitaal als de Amerikanen
en de Russen. Volgens mij is ons dilemma,
dat de vrijheid van onzen droom vlak
voor ons staat, doch dat zij zoo leeg lijkt;
dat onze persoonlijkheid kan bloeien, doch
er niet aan toe is. Wij weten, dat ons* een
groote taak wacht, maar hebben geen fut.
Wij lijden aan een geestelijke vermoeid
heid, teweeggebracht door de laag-bij-de-
grondsheid van de jaren tusschen de oor
logen en door den oorlog zelfWij
willen meer echten ernst, meer besef van
een groot, gemeenschappelijk doel. Wij
wenschen een scheppende gemeenschap en
geen armhuis. Wij moeten deze onze vrij
heid weer hoog opheffen en in glorie laten
stralen."
Dat zegt Priestley over Groot-Brittannië
en de vrijheid. Maar ik -geloof dat iedere
Hollander, die zich van zijn eigen gevoe
lens in dezen tijd rekenschap geeft, die
van Priestley beamed zal. Hetzelfde geldt
voor den Franschman, den Belgja,
waarschijnlijk voor al die andere Europea
nen, die trachten het gevoel van onbeha
gen en afmatting te verklaren, dat hen zoo
vaak bevangt. Daarmee is het gezegd:
Europeanen Vanzelf volgt daaruit de
herinnering aan Ortega y Gasset's betoog,
anno 1933, in zijn boek De Opstand der
Horden:
„De waarachtige toestand van Europa
zou dus deze blijken te zijn: zijn luisterrijk
en lang verleden heeft het tot een nieuwe
levenstaak doen komen, waarin alles groo
teren omvang heeft gekregen, doch tege
lijkertijd zijn de in stand gebleven instel
lingen van dit verleden dwergachtig klein,
en beletten zij den tegenwoordigen groei.
Europa is tot grootheid geraakt als een
samenstel van afzonderlijke naties. In
zekeren zin zijn de idéé en het gevoel van
nationaliteit zijn kenmerkende uitvinding.
Doch nu ziet Europa zich verplicht, zich
zelf te overvleugelen.... Zal Europa zich
kunnen bevrijden van overleefde instel
lingen of zal het voorgoed 'narin opge
sloten blijven? Het is eerder gebeurd dat
een groote beschaving ten onder ging om
dat zij de traditioneele opvatting van den
Staat niet kon veranderen."
En een andere uitspraak van Ortega
was: „Het zijn niet de instellingen, die als
instrumenten van het openbare leven ge
brekkig werken maar de taak. waarvoor
zij bestemd zijn. is gebrekkig. Er zijn geen
programma's die overeenkomen met de
werkelijke afmetingen, die het leven in
iederen enkeling in Europa heeft gekre
gen."
Het is eigenlijk voldoende, u de opval
lende aaneensluiting tusschen de woorden
van den Spaansctyen Europeaan in 1933 en
die van den Eugelschen auteur in 1946 ter
overdenking aan te bieden.
Slechts zou ik nog het woord van een
derden scherpen waarnemer van mensche-
lijke verhoudingen, den Franschman Paul
Brulat, willen citeeren. In zijn Pensées
(1919) schreef hij: „Een hervorming houdt
alleen stand, als zij te rechter tijd komt
en in overeenstemming is met de zeden,
de geestesgesteldheid en de gewoonten van
een volk."
Er schijnt aanleiding om dit weldoor
dachte woord ten deele om te keeren en
ook dat te aanvaarden: „De geestesgesteld
heid van een volk houdt alleen stand als
hervorming te rechter tijd komt." R. P
Weerbericht
AFNEMEND BUIIG.
Wisselende bewolking met langere periode
van zonneschijn. Vannacht aan de kust
nog enkele buien, overigens uitstervende
activiteit van buien. Iets warmer dan van
daag. meest matige Westelijke wind
Duitsche kwestie
in November
aan de orde?
„Rekening houdende met de moeilijk
heden, die het gelijktijdig verrichten dei-
werkzaamheden van de vredesconferen
tie en de algemeene vergadering der
V. N. met zich meebrengt, verzoeken de
regeeringen van Sovjet-Rusland, Frank
rijk, China en België (die van Engeland
voorloopig) Trygve Lie, de leden van de
organisatie der V. N'. te raadplegen over
de al of niet vvensclielijkheid van het
uitstellen der bijeenkomst van de alge
meene vergadering tot 23 October".
Aldus werd de conclusie geformuleerd,
waartoe de groote vijf Zondagavond zijn
gekomen na een nieuwe bespreking op
het Fransche ministerie van buitenland-
sche zaken, die ruim vier uur duurde."
Spaak, de voorzitter der Vereenigde Na
ties zal deze boodschap vandaag onver
wijld overbrengen aan Trygve Lie, den
secretaris-generaal der V. N.
Tijdens de besprekingen van Zondag
avond legde Alexander, die Bevin als
vertegenwoordiger van Engeland ver
vangt, er den nadruk op, dat zijn regee
ring in uitstel van de algemeene ver
gadering der V N. zal toestemmen, mits
dit geen uitstel beteekent van de bespre
king der Duitsche en Oostenrijksahe
kwesties.
Byrnes deelde aan de andere ministers
mee, dat de V. S., hoewel zij zich niet
bij het verzoek aansluiten, geen bezwaar
zullen hebben tegen uitstel, gezien de
moeilijkheden, die sommige delegaties
zouden kunnen hebben om zoowel op de
vredesconferentie als op de algemeene
vergadering der V. N. voldoende verte
genwoordigd te zijn.
Men vermoedt, dat de Engelsche re
geering. die zich voorloopig met het ver
zoek eens heeft, verklaard, haar defini
tief oordeel pas zal uitspreken, nadat
t
De chef van den Franschen generalen
staf, de tegen het einde van dezen oor
log bekend geworden generaal J. J. M.
G. de Lattre de Tassigny, kwam tijdens
zijn bezoek aan ons lana ook een kijkje
nemen op de stormschool Wildhoef te
Bloemendaal. Op de foto: de generaal
(rechts), de chef van den Nederland-
schen generalen staf, It.-gen. mr, H. J.
Kruis (midden) en de commandant van
de Wildhoef, majoor J. A. H. K. Gual-
thérie van Wee rel, slaan demonstraties
op de hindernisbaan gade.
Alexander met Bevin en het kabinet te
Londen overleg heeft gepleegd.
Op aandringen van Alexander beslo
ten de ministers, dat de raad van mi
nisters- van Buitenlandsche Zaken zoo
spoedig mogelijk na de vredesconferen
tie de uiteindelijke ontwerpen der vijf
vredesverdragen zal voltooien. Volgens
gezaghebbende Engelsche kringen werd
besloten, dat de- raad van ministers van
Buitenlandsche Zaken hiertoe in No
vember bijeen zal komen en dan ook de
Duitsche kwesties zal bespreken.
Een belangrijk deel van den avond
werd besteed aan de bespreking van de
vraag, of de Oostenrijksche kwestie ook
op de agenda van de vergadering der
ministers van Buitenlandsche Zaken zou
worden geplaatst. Men kwam niet tot
overeenstemming. Molotof had er geen
bezwaar tegen, indien deze vergadering
samen zou vallen met de algemeene
vergadering der V. N.
Toen men Lie vannacht meedeelde,
dat de Groote Vijf besloten hadden een
maand uitstel voor de vergadering der
V. N. aan te bevelen, zeide hij een bij
eenkomst te zullen houden met voor
aanstaande gedelegeerden der V. N.
Dr. van Mook heeft een uitnoodiging
van de Indonesische republikeinen aan
genomen om een Nederlandsche missie
naar Djokjakarta te zenden.
Men neemt aan, dat de republikeinen
bereid zijn om liet programma van den
tocht der missie, wanneer die eenmaal
in Djokjakarta is aangekomen, geheel
aan haar over te laten.
De missie, die op 15 September zal
vertrekken, zal bestaan uit dr. P. J.
Koets, prof. dr. C. B. de Langen, prof.
dr. Baas Becking en W. A. van Goud
oever. Haar doel is het in oogenschouw
nemen van de verschillende aspecten
van het openbax-e en sociale leven in de
gebieden der republiek.
Voorts verneemt A.N.P -Aneta. dat
dr. van Mook waai-schiinlijk vandaag
een brief aan Sjahrir zal zenden, waar
in hij hem zal voorstellen samen te be-
spi-eken, of zij Loi-d Killearn al dan niet
zullen uitnoodigen zijn diensten te ver-
leenen bij de oplossing van het Neder-
landsch-Indonesische comfort.
Ook wordt gemeld, dat het doel van
het contact tusschen dr. van Mook en
Sjahrir is elkaar te raadplegen over de
wijze, waarop de Nederlandsch-Indone
sische besprekingen kunnen worden
hervat, gegeven de aanstaande komst
van de commissie-generaal.
Sjahrir is inmiddels uit Batavia in
Djokjakarta gearriveerd. Men neemt
Bulgarije stemt over
zijn staatsvorm
In Bulgarije is een volksstemming ge
houden, die beslissen zal over den staats
vorm. Overeenkomstig de verwachtingen
duiden de eerste stemmingsuitslagen op
een sterke meerderheid ten gunste van
een republiek.
Mijnwerkersstaking
bij Charleroi
Bij Chax-leroi, in de kolenmijn Aiseau-
Presles te Tergnee-Farci'ennes. is het
meerendeel der mijnwerkers in staking
gegaan Ze protesteeren togen de met-
uitbetalingen van de achterstallige loo-
nen, waarop zij recht hebben.
Het woord is aan
Mark Twain:
De mensch is het eenige
dier dat bloost of dat er
reden toe heeft.
Honderden schepen kunnen
de V.S. niel verlaten
De Zeeliedenstaking in de Vereenigde
Staten belet honderden schepen de havens
te verlaten. Aan de Atlantische kust ligt
het havenverkeer volkomen stil Vati
Seasport tot Jacksonville liggen 157 bui
tenlandsche schepen en vele Amerikaan-
sche. In New-York liggen 344 schepen,
waaronder 236 Amerikaansche
In New-York wordt de staking uitge
breid tot de bemanningen van de haven-
sleepbooten. De sleepbooten hebben tot
dusver schuiten en lichters met voedsel
voor de wereldstad gesleept, dpch de be
manningen gaan nu ook in staking. Hier
door komen nog 2200 schepen stil te lig
gen
Laguardia, de directeur-generaal van
de UNRRA, heeft medegedeeld dat de
voorzitter van de nationale scheepvaart
unie van de CIO zich bereid heeft ver
klaard zijn menschen opdracht te geven
bij de staking een uitzondering te maken,
voor schepen met UNRRA-goederen.
aan. dat hij aan den president van de
i-epubliek, ir. Soekarno. die een dezer
dagen van zijn vacantie in Oost-Java zal
terugkeeren, een lijst van nieuwe kabi
netsleden zal voorleggen.
Engelsche prinses verloofd?
Volgens het Londensche blad „The
Star" verwacht men de aankondiging
van de verloving van Prinses Elizabeth,
de oudste dochter van het Britsche ko
ningspaar, met den Griekschen prins,
Philip, Het blad schrijft, dat de aankon
diging zal geschieden op hef oogenblik,
dat dit den adviseui's van den koning
geschikt voorkomt. Tot dat tijdstip zal
het Engelsche hof officieel verklaren,
dat niets van deze vei-loving bekend is.
Sir Alan Lascelles. de privé-secreta-
ris van den Koning, verklaax-de later in
derdaad dat de prinses niet verloofd is.
Nederlandsche studenten
in Praag teleurgesteld
De delegatie Nederlandsch studenten
op het wereld studenten congres te
Praag, welk congres van 18 tot 31
Augustus werd gehouden, heeft zich ge
noodzaakt gezien te verklai-en, dat het
voor den Nederlandschen Studenten
raad onmogelijk zal zijn lid te worden
van de nieuw opgerichte internationale
unie van studenten.
De delegatie schrijft, dat zij dit be
sluit genomen heeft op grond van het
feit, dat de constitutie van de nieuw op
gerichte ox-ganisatie niet voldoende
waarborgen biedt tegen een vérgaand
ingrijpen in het interne leven van de
Nederlandsche studentenorganisaties,
terwijl de eenzijdige politieke tenden-
zen in het nieuwe Tichaam geen gezon
de basis vormen voor internationale sa
menwerking. Er zij op gewezen, dat het
hier gaat tegen het feit der eenzijdig
heid, niet tegen haar politieke kleur.
Het Staunton-schaaktournooi in Gro
ningen is na een spannenden strijd ten
einde. Botwinnik, de overwinnaar, ont
vangt den gelukwensch van den heer
Visser, den voorzitter van den Noorde
lijken Schaakbond.
Volgens regeeringskringen in Den Haag
heeft de minister van Overzeesche ge-
biedsdeelen overeenstemming bereikt met
de heeren prof. ir. VV. Schermerhorn, F.
de Boer en Max van Poll als candidaten
voor de commissie-generaal voor Neder-
landsch-Indië.
De ministerraad zal waarschijnlijk heden
een beslissing over de samenstelling van
de commissie nemen. Waarschijnlijk ver
trekt het driemanschap Zaterdag a.s. naar
Indië, om daar intrek te nemen in het
Paleis Rüswük te Batavia.
Prof. Schermerhorn. lid van de Partij
van den Arbeid, mag voldoende bekend
geacht worden. Zijn benoeming in de com
missie heeft reeds lang min of meer vast
gestaan, sinds hij afgetreden is als mi
nister-president
De heer F. de Boer trad na de /bevrij
ding op als waarnemend burgemeester
van Amsterdam. Hij is directeur van de
Stoomvaart Maatschappij Nederland en
heeft kort geleden een reis naar Batavia
gemaakt.
De heer M. van Poll is degene, die
eenige maanden geleden het initiatief nam
voor de uitzending van een parlementaire
commissie naar Indië. waarvan hij ook
zelf voorzitter is geweest. Hij is lid van
de Katholieke Volkspartij.
Dr. van Mook wil overleg plegen met Sjahrir
over hervatting der besprekingen
