Crooten en
kleinen
„Griekenland in den maalsfroom
van internationale conflicten"
Koninklijke belangstelling
voor Zeeland s herstel
ujil-os^m qiiaiq
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kermemerlaan 154,
Telef. 5437.
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
[lag 12 Sept.
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p. week 31 cfc<
per kwartaal f 4.
Postgiro 273107.
Tel.: Redactie 10600. Dir.-Hoofdred 15054
T~\ E groote mogendheden nemen een bij—
zondere en bevoorrechte positie in de
U.N.O. in zij zijn de permanente leden
van den Veiligheidsraad, zij hebbén zich
een recht van veto voorbehouden en
inderdaad beschikken zij dan ook over de
militaire macht. De wereld is in fnter-
r.ationale zaken zoozeer gewend aan
machtspolitiek, dat veel menschen geneigd
zijn om een stelling als „De groote mo
gendheden moeten overwegende macht
uitoefenen, want zij zullen in de eerste
plaats de verantwoordelijkheid dragen",
maar grif als juist te aanvaarden. De
eigenlijke machtigen: de Vereenigde Sta
ten, Sovjet-Rusland en Groot-Brittannië,
op eenigen afstand, als nummer drie, heb
ben niet nagelaten die stelling als een
-onaanvechtbare waarheid te verbreiden.
Nu wij aanschouwen hoe weinig gemeen
schappelijk beleid door hen sinds de be
vrijding wordt uitgeoefend, en hoe hun
voortdurende tegenstellingen de verwezen
lijking van den vrede belemmeren, is het
bijzonder nuttig aandacht të schenken aan
een staatsman die deze en andere aanspra
ken van de groote mogendheden bestrijdt
Salvador de Madariaga, vroeger lid van
den Volkenbondsraad en Spaansch gedele
geerde bij den Volkenbond, stamt niet uit
een kleine, maar uit een z.g. middelgroote
mogendheid. Hij is scherp tegenstander
van Franco en vertoeft sinds lang buiten
zijn vaderland. Dit jaar heeft hij in Lon
den een belangwekkend boek gepubliceerd
-onder den titel „Victors, beware" Over
winnaars. past op en daarin heeft hij
-klare woorden over dit onderwerp gespro
ken. Zij zijn de aandacht waard van ieder,
die wat al te schuchter en te berustend
tegenover de taal der machtigen staat.
De Madariaga erkent dat de drie groote
•mogendheden alleen beschikken over de
machtsmiddelen, die in een wereldoorlog
•worden toegepast en dus de leiding moe
ten nemen als militaire actie aan de orde
komt. Maar brengt verantwoordelijkheid
in oorlogstijd eveneens het recht op over
macht, dus op onverantwoordelijkheid in
vredestijd mee? Zoo formuleert hij zijn
vraag en herinnert aan Churchill, die ge
zegd heeft dat de voornaamste last van
het behoud van vrede en veiligheid op de
groote mogendheden rust.
„Wie hebben in den tweeden wereld
oorlog meer oorlogslast moeten dragen: de
Russen of de Grieken, de Engelschen of de
Hollanders, de Amerikanen of de Noren?"
vraagt de Spaansche staatsman. „Het is
waar dat de drie groote mogendheden alles
gedaan hebben wat zij konden. En zij zou
den evenveel gegeven hebben als Grieken
land, Holland en Noorwegen, als dat noo-
dig.ware geweest. Maar ik spreek nu over
feiten, niet over goede bedoelingen. De
zwaarste last voor de herovering van den
vrede is gedragen door de bevolking van
de kleine Europeesche landen en niet door
de groote mogendheden. Groot-Brittannië,
Rusland en de Vereenigde Staten hebben
meer in totaal gegeven, maar oneindig
minder per hoofd der bevolking. Zij komen
veel minder gedeerd en verzwakt uit den
oorlog dan de gemartelde kleine mogend
heden. Daarmee zakt de bewering in
elkaar.
Als de vrede opnieuw „gehandhaafd" zou
moeten worden door oorlog, hetgeen God
verhoede, zouden het opnieuw de kleine
Europeesche volken zijn, die het meest
zouden moeten lijden. Het vaak gehoorde
argument keert zich dus tegen hen die het
bezigen Het is reactionair, even reactio
nair als de hertog van Blackthunderland
zou zijn als hij aanspraak maakte op meer
politieke rechten dan Tom Smith, omdat
hij tien van zijn veertig huizen in Londen
had verloren in het Duitsche bombarde
ment, terwijl Tom er maar één verloren
had zijn gansche bezit
De Madariaga laat het niet bij deze
weerlegging. Hij betoogt ook, dat de groote
mogendheden den oorlog niet hadden kun
nen winnen zonder de kleine. Griekenland,
Polen en België hebben onmisbare posities
voor den strijd geleverd. Hij voert verder
aan. dat de groote mogendheden een zware
verantwoordelijkheid dragen in den staat
van zaken, die tot den tweeden wereld
oorlog heeft geleid, Amerika trad niet toe
tot den Volkenbond en volgde een tarie
venpolitiek. die Europa in een economische
chaos dompelde. Groot-Brittannië weifelde
tusschen collectieve veiligheid en herbe
wapening en aanvaardde geen van beide
politieke gedragslijnen. Sovjet-Rusland
sloot in 1933 een verdrag met Hitier, zon
der hetwelk hij niet ten strijde getrokken
zou zijn.
„Als er weer oorlog mocht komen, zal
dat opnieuw een®"gevolg van fouten der
machtigen zijn, want oorlogen, omvangrijk
genoeg om een algemeen gevaar op te
leveren, worden niet door kleine mogend
heden ondernomen", betoogt de Spanjaard
verder. En macht en getal geven geen
waarborg voor meer politiek inzicht. Het
is overigens duidelijk dat de drie groote
mogendheden reeds bezig zijn, naar machts
politiek te streven.
De Madariaga erkent dat de drie groote
mogendheden de kern van eenige wereld
organisatie vormen. Maar hoe grooter en
Inniger haar samenwerking met de andere
naties is. hoe nuttiger voor den wereld
vrede die organisatie zal zijn. De gedachte
aan een almachtig driemanschap behoort
volkomen verworpen te worden, al blijft
de overwegende invloed van de drie groote
Koning George 20 September naar Athene
Hot Grieksche ministerie van openbare veiligheid heeft onthuld dat sedert den
eersten September bij botsingen in Griekenland 83 personen gedood zijn.
Het ministerie meldt dat no» dagelijks nieuwe aanvallen plaats vinden meestal
door „communisten", in de gebieden Salonika en Larissa. liet Britsclie leger heeft
aan alle voertuigen van liet Britsclie leger het gebruik van den weg tusschen
Saloniki en Athene in Noord-Larissa verboden. De weg is echter nog altijd in ge
bruik door vrachtauto's der U.X.R.R.A., hoewel de bandieten met royale hand
landmijnen leggen.
Van den negenden Augustus tot den
negenden September werden door Duit
sche mijnen die haastig in Noordwest-
Larissa waren uitgezet om de achtervol
ging der bandieten door de politie onmo
gelijk te maken, een en twintig personen
gedood en twaalf gewond.
Antonios Varitis, leider van een roya
listische organisatie in Griekenland, is
gistermorgen door twee mar.nen vermoord
terwijl hij zijn leerlingen wiskunde do
ceerde. Twee der studenten werden bij
den aanslag gewond, evenals trouwens
de moordenaars zelf, die echter de vlucht
konden nemen.
De waarnemend premier Generaal Go-
natas heeft een waarschuwing gericht tot
de linksche leiders, die bedreigd worden
met arrestatie ingevolge de buitengewone
wetten, tenzij de linksche benden hun
steun aan „de pogingen van het buiten
land" om Griekenland voor te stellen als
verkeerend „in abnormalen staat" staken.
Deze boodschap van Gonatas wordt be
schouwd als de eerste stap op den weg
naar een nieuwe campagne ter onder
drukking van de anti-regeeringselementen,
daar de regeering het plebisciet ten gun
ste van de monarchie opvat als een man
daat haar door het volk verstrekt. Men
verwacht dat deze campagne haar hoogte
punt zal bereiken voor den terugkeer van
koning George.
Proclamatie van den Koning
Koning George van Griekenland heeft
gisteravond een proclamatie uitgevaar
digd, waarin hij een beroep op zijn volk
doet om een einde te maken aan de lang
durige verdeeldheid, welke de natie heeft
verzwakt en haar buiten de grenzen in
een verkeerd daglicht heeft gesteld.
Hij wees erop dat het land zich in een
maalstroom van internationale conflicten
bevindt, waaraan het hoofd moet worden
geboden.
Dit was de eerste proclamatie van den
Koning sinds het plebisciet van den eer
sten September, waarbij het Grieksche
volk zich uitsprak voor den terugkeer van
den vorst, die in 1940 gedwongen was zijn
land te verlaten. De koning publiceerde
deze proclamatie nadat hij een langdurig
onderhoud had gehad met den Griekschen
minister-president Constantine Tsaldaris,
die inmiddels te Parijs is teruggekeerd
en vermoedelijk het volgende weekeinde
naar Athene zal gaan om de komst van
den Koning voor te bereiden.
Koning George zal zich waarschijnlijk
op 20 September per vliegtuig naar een
haven aan de Middellandsche Zee begeven
en daar aan boord van een Griekschen
torpedojager gaan om den triomfalen
terugtocht naar Athene te aanvaarden.
In den Veiligheidsraad
Gromyko opende gisteren de discussie
over Griekenland met de verklaring, dat
de Britsche regeering „terecht staat" voor
de gebeurtenissen in Griekenland. Hij be
toogde, dat Engeland in Griekenland in
tervenieert, hetgeen o.m. zou blijken uit
het feit, dat een Britsche missie onder
generaal Wickham de Grieksche politie
en gevangenissen onder haar controle
heeft. Zoo zijn er, zei Gromyko, vele fei
ten. De aanwezigheid van Britten in Grie
kenland achtte hij onwettig, daar de spe
ciale wet. welke zoodanige aanwezigheid
zou legaliseeren, nimmer is uitgevaardigd.
„Laat de Britsche afgevaardigde bewijzen,
dat de Engelsche troepen op wettelijke
basis in Griekenland zijn", aldus Gromyko.
„Indien de aanwezigheid van Engelsche
troepen, zooals men zegt, „een kwestie
van evenwicht" is", aldus Gromyko, „be-
teekent dit dan, dat het zenden van Ame-
rikaansche oorlogsschepen ook tot doel
mogendheden in wereld-aangelegenheden
een feit.
Een beschouwing als deze is de.aandacht
waard. Zij is niet volledig, want er is
meer te zeggen over de kleine mogend
heden. Maar zij brengt belangrijke punten
naar voren, die de werkelijke verhoudin
gen betreffen. Zij geven temeer aanleiding
om aan te voeren: dat een initiatief tot
een meer scheppend beleid dan thans
gevoerd wordt, zeer wel van de kleine
mogendheden kan uitgaan; dat wel degelijk
aandacht aan hun woord geschonken zal
moet worden; dat er geen reden voor de
kleine volken is om zich als makke scha
pen te laten voortdrijven. En ook: dat het
onverstandig is, als men tot een klein volk
behoort, om maar gedwee aan te nemen
dat de grooten het wel beter zullen weten.
Want zij weten het dikwijls minder goed.
„Macht en getal geven geen waarborg voor
meer politiek inzicht", zooals de Mada
riaga opmerkt. R. P-
heeft den toestand in Griekenland in
evenwicht te brengen? Wij kennen maar
al te goed de uitwerking van „evenwicht-
scheppende kanonnen".
Albaansche nota
De regeering van Albanië heeft een pro
testnota aan Trygve Lie gezonden, waar
in zij Griekenland beschuldigt van het
uitlokken van incidenten, teneinde pro
vincies in het Zuiden van Albanië te
kunnen bezetten, aldus radio Tirana.
De nota is vergezeld van een lijst die
57 wandaden opsomt, in de eerste acht
maanden van dit jaar bedreven. Volgens
dit radiobericht wordt in de nota gespro
ken van „georganiseerde provocatie". Al
banië twijfelt er niet aan, dat de activi
teit der monarchistische benden door de
Grieksche regeering werd voorbereid en
ondersteund en dat dit „een bedreiging
van den vrede" vormt. Het is, aldus deze
nota, in overeenstemming met de Griek
sche imperialistische politiek, die niet al
leen tegen Albanië, maar tegen het ge-
heele Balkanschiereiland is gericht.
Minister Lieftinck naar
Amerika
De minister van Financiën zal na de
indiening van de begrooting 1947 naar
Amerika vertrekken ter bijwoning van
de eerste vergadering van het college
van gouverneurs van het. Internationale
Monetaire Fonds in de Internationale
Bank voor Herstel en Ontwikkeling.
Deze vergadering zal op 27 September
a.s. te Washington worden geopend.
Minister Lieftinck wordt vergezeld,
door prof. mr. A. M. de Jong, directeur,
van de Nederlandsche Bank en dr. L. E.
W. Soutendijk financieel attaché aan
de Nederlandsche ambassade te
Washington. De minister heeft het
voornemen om van deze gelegenheid
gebruik te maken tot het afleggen van
een bezoek bii de Canadeesche regee
ring.
Nog meer arrestaties voor
de distributie-fraude
Over de fraude op de Haarlemsche
afdeeling van het Centraal Distributie
kantoor in de Smedestraat kan nader
worden gemeld, dat nog enkele per
sonen zijn aangehouden.
De verdachten zullen morgen voor
den Officier worden geleid.
Uit de bekentenissen is komen vast te
staan dat het hier gaat om 7950 rant
soenen, waaronder vet, boter, kaas,
tabak, versnaperingen en andere levens
middelen.
Het betrof coupures, die ongeldig ge
maakt hadden moeten worden, doek
aangezien blijkbaar het vernietigings-,
systeem, dat gevolgd werd. ondeugde
lijk is, waren de betreffende bonnen
nog voor het gebruik geschikt.
De ambtenaren verkochten deze bon
nen aan winkeliers en particulieren.
Voor den eersten keer sedert de totale
bevrijding van ons land heeft de
Koningin weer een bezoek gebracht aan
het door den oorlog zoo zwaar getroffen
Zeeland en heeft zij persoonlijk de vor
deringen in oogenschouw genomen, die
tot nu toe bij den wederopbouw zijn ge
maakt. Omstreeks twaalf uur kwam zij
per trein te Vlissingen aan.
Per auto begaf de Koningin zich
daarop via Koudekerke en Biggekerkc
naar Westkapelle. het eigenlijke doel
van haar reis. Onderweg werden haar
door de bevolking, die zich overal langs
de wegen had opgesteld en die op en
thousiaste wijze blijk gaf van haar aan
hankelijkheid, fraaie bloemen aan
geboden.
Bij het gemeentehuis te Westkapelle.
een eenvoudige z.g. Zwitsersche barak
van de Don Suisse, aan den voet van den
met zooveel inspanning herstelden zee
dijk gelegen, stonden schoolkinderen
opgesteld, die de landsvrouwe toe
zongen. Hierna bezichtigde de Koningin
eenige noodbarakken en onderhield zij
zich op ongedwongen wijze met de in
Zeeuwsch-costuum gekleede bewoners
van Westkapelle.
Op het gemeentehuis liet H. M. zich
uitvoerig inlichten over de vorderingen,
die reeds gemaakt zijn bij den weder
opbouw van Walcheren over de toe
komstplannen, over de problemen van
wederopbouw, het noodnerstel en het
nijpende gebrek aan materialen.
De heer Geschiere. voorzitter van de
„Stichting Gedupeerde Grondgebrui
kers" voerde het woord over den nood
van den boerenstand, waarna onder
scheidene burgemeesters spraken over
de schadevergoeding, een probleem dat
alle boeren bezig houdt.
Naar de stem der praktijk kon wor
den geluisterd in toespraken van een
landbouwer en een timmerman. Een in-
De bevolking van Westkapelle verwel
komt de Koningin. Naast de Lands
vrouwe de burgemeester van West
kapelle, jhr. mr.A. F. C.de Casembroot.
woner van Westkapelle zette de bezwa
ren ziiner dorpsgenooten uiteen tegen
de ruilverkaveling.
Tenslotte voerde de voorzitter der
„Stichting Nieuw Walcheren", de heer
J. L. Verhagen, het woord, speciaal over
den toestand in Vlissingen. Deze stad
heeft een directe behoefte aan een extra
toewijzing van 500 a 1000 woningen
boven de 308 voor 1946 en 1947 toe
gezegde. Hij bepleitte ook het behoud
van Vlissingen als marinebasis en een
zoo spoedig mogelijken terugkeer van
de scheepvaart mij. Zeeland naar de
Walchersche havenplaats.
Om half drie uur vertrok H.M. naar
Domburg, waar zij een bezoek bracht
aan twee tot woning ingerichte bunkers.
Tenslotte reed de koningin via Oost-
kanelle naar Veere. om hierna over
Middelburg, Souburg en Ritthem naar
Vlissingen terug te keeren. Overal wer
den H.M. bloemen aangeboden en werd
zij op levendige wijze door de bevolking
toegejuicht.
Vandaag brengt H.M. een bezoek aan
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Weerbericht
VERANDERLIJK
Verwachting geldig tot Vrijdagavond:
Aanvankelijk zwaar bewolkt of geheel
bedekt met tijdelijk eenigen regen, L.ater
op den dag opklarend, doch met kans op
nog een paar verspreide buitjes in den
namiddga. Iets koeler dan vandaag. Meest
matige wind tusschen Zuid en West.
