De nationale beteekenis
van Zand voort
Instelling van een strandschap
U Kunt meüeweiKen
„De Spaarnestad"
Circus in ochtendstemming
Twee artisten
vertellen
Eisch tegen de Marchant et d'Ansembourg
verzwaard tot de doodstraf
„Weinig minder schuld
dan Mussert"
>4VU
iui oyj
5n;n3|8uoo 11
jc>Ul jjcppuwp jUj juutw^j
Donderdag 12 Sept, 1946
Zandvoort heeft zijn groei en ontwikke
ling grootendeels te danken aan zijn lig
ging in de nabijheid van groote steden als
Amsterdam en Haarlem. De bewoners van
die steden en de daaraan grenzende gebie
den zijn wat zee en duinen betreft, aan
gewezen op Zandvoort, de meest nabij
gelegen zeebadplaats met het breedste
strand en een uitgestrekt duingebied.
Dit voor Zandvoort zoo karakteristieke
feit heeft nog aan beteekenis gewonnen
toen de wederopbouw van het door den
bezetter gesloopte representatieve deel
der gemeente aan de orde werd gesteld.
Sterker gezegd: die wederopbouw ontleent
zijn noodzaak en urgentie vrijwel uitslui
tend aan het belang van de bewoners van
het achterland. De ontwikkeling der ver
keersmiddelen en de in de eerstvolgende
jaren te verwachten aanmerkelijke ver
hooging van de frequentie en de snelheid
van het personenvervoer per trein, geeft
aan het begrip „achterland" een uitgebrei
dere beteekenis; het omvat tevens vrijwel
alle Oostelijk gelegen provincies. Over
enkele jaren immers zal een treinreis van
b.v. Zwolle, Enschede, Arnhem, Nijmegen,
Eindhoven, enz. naar Zandvoort zóó snel
kunnen geschieden, dat ook voor die ste
den Zandvoort tot de gemakkelijk bereik
bare plaatsen zal behooren.
De te verwachten groei van de nationale
beteekenis van Zandvoort als badplaats
heeft bij het gemeentebestuur van Zand
voort de vraag doen rijzen, of hieraan
consequenties moeten worden verbonden
met betrekking tot de overheidszorg voor
het strand Onder overheidszorg is hier te
verstaan de bevoegdheid, welke de ge
meenteraad ingevolge art. 168 van de Ge
meentewet heeft, om verordeningen te
maken in het belang van de openbare
orde, zedelijkheid en gezondheid Voor
zoover die verordeningen betreffen het
strand en het daaraan onmiddellijk gren
zende gebied, behooren die te worden na
geleefd door de aldaar vertoevende per
sonen, derhalve voor het overgroote deel
badgasten en dagjesmenschen, dus inwo
ners van andere gemeenten, welke te
Zandvoort ontspanning zoeken. Hier ligt
een belangrijk onderscheid met de overige
verordeningen, welke door den raad wor
den vastgesteld en welke hoofdzakelijk
voor de inwoners van Zandvoort bindende
regels geven en derhalve alleen locale
beteekenis hebben Een ander feit van be
teekenis is, dat in het kader van den
Wederopbouw de prominente seizoenbe-
Örijven binnen afzienbaren tijd herbouwd
en in exploitatie zullen worden gebracht,
hetzij door vroegere, hetzij door nieuwe
ondernemers. Bij de daarbij rijzende vra
gen van kapitaalsinvestering speelt een
voorname rol deze: „bestaat er zekerheid,
dat de overheidszorg op zóódanige wijze
zal worden uitgeoefend, dat de exploitatie
mogelijkheid van die op dat punt zoo ge
voelige bedrijven niet ongunstig wordt
beïnvloed?"
Hoewel naar de meening van B, en W.
van Zandvoort de raad tot dusverre van
zijn bevoegdheid met betrekking tot de
overheidszorg voor het strand, gebruik
maakte op een wijze, waarop in voldoende
mate werd rekening gehouden met de
wenschen van de gasten en met de exploi
tatiemogelijkheid der bedrijven, meende
het co"e?p. dat het onder de huidige om
standigheden aanbeveling verdient, na te
gaan of het mogelijk is. deze overheids
zorg zoodanig te regelen, dat grootere
waarborg bestaat, dat daarbij wordt ge
handeld overeenkomstig de algemeen ir
den lande heerschende inzichten en tege
lijkertijd de stabiliteit wordt bevorderd.
Besprekingen met autoriteiten van het
Rijk, de provincie en groote gemeenten
hebben B en W. in die meening bevestigd
eh de overtuiging gegeven dat daardoor de
wederopbouw en de bloei van deze ge
meente zal worden gestimuleerd.
Indien het gemeentebestuur een daad
stelt, waaruit duidelijk blijkt, hoezeer het
béseft. welke nationale beteekenis de bad
plaats Zandvoort heeft, dan zal het niet
moeilijk vallen bij den Wederopbouw een
voorrangspositie te verkrijgen.
B en W vonden prof. mr. A. Koelma te
Alkmaar, buitengewoon hoogleeraar aan
de Ned. Economische hoogeschool te Rot
terdam, een deskundige op het gebied van
het gemeenterecht, in het bijzonder op dat
van de samenwerking der gemeenten, be
reid, de gemeente van advies te dienen.
De bedoeling was te komen lot het stich
ten van een rechtspersoonlijkheid bezit
tend lichaam, te noemen het „Strandschap
Zandvoort". Het bestuur van het Strand
schap zal bestaan uit zeven leden, te we
ten de burgemeester van Zandvoort, te
vens voorzitter, en twee leden door den
raad te benoemen, de vier andere leden
worden onderscheidenlijk benoemd door
den raad van Amsterdam en dien van
Haarlem, alsmede door den minister van
Binnenlandsche en den minister van
Sociale Zaken.
De gemeentebesturen van Amsterdam
en Haarlem beloofden reeds medewerking,
evenzoo de betrokken ministers. Het col
lege van Ged. Staten van Noordholland zal
(evenals het nu is bij de waterschappen)
toezicht houden op het Strandschap.
De invloed van Zandvoort is derhalve,
hoewel niet beslissend, toch zeer groot.
Slechts wanneer alle vier andere leden
eenstemmig zijn, kunnen zij een besluit
eventueel tegen den wil van de Zand-
voortsche vertegenwoordigers tot stand
brengen.
Wat het gebied van het Strandschap be
treft, dit is beperkt tot het strand, en de
in de onmiddellijke nabijheid daarvan ge
legen strook grond, waardoor alleen die,
bedrijven onder de werking van de strand
schap-verordeningen zullen vallen, die met
het strand nauw verband houden.
Tot de taak van het Strandschap behoort
het maken van verordeningen, vereischt in
het belang van de openbare orde, zedelijk
heid en gezondheid.
Waar het strandschap een zuiver be
stuurlijke taak heeft, zullen de kosten be
perkt zijn. Zandvoort zal daarvan dragen
3/5. Amsterdam en Haarlem ieder 1/5 ge
deelte
AGENDA
DONDERDAG 12 SEPTEMBER.
HAARLEM. Groote Kerk: Orgelbespeling
19.00 uur.
Bioscopen: Rembrandt: Verloren Paradijs
(14 j). Palace: De onzichtbare spion; Luxoi
Het boek der wildernis (14 j.). Deze drie
16.15, 19.00 en 21.15 uur. Frans Hals:
Mayerling (14 j.). 14.00. 16.30. 19.00 en 21.15 uur.
City-Theater: Leven in de brouwerij (14 J.).
HEEMSTEDE. Sportpark: Nouveau Cirque
de' France, 20 uur.
VRIJDAG 13 SEPTEMBER.
Gem. Concertzaal: Dahlia-tentoonstelling.
Bioscopen: Nieuw programma.
Het is den laatsten tijd wel eens ge
beurd, dat moeders, die uit de ouderlijke
macht waren ontzet, pogingen onderna
men hun kind weer bij zich te krijgen.
Zij gingen dan naar school, om het kind te
halen en ook is het voorgekomen, dat een
kind, dat voor de deur van zijn pleeg
ouders speelde, meegenomen werd. In het
algemeen kwamen de moeders er met een
waarschuwing af Ernstiger is echter het
feit van een vrouw, die vroeger weinig
aandacht aan haar kind besteedde en het
nu van school heeft gehaald. Moeder
kind waren naar Zandvoort gegaan,
politie heeft de vrouw opgespoord en haar
naar het bureau van politie overgebracht,
waar zij is opgesloten. De politie ver
zoekt ons er aan te willen herinneren,
dat het tot zich nemen van kinderen,
die onder voogdij zijn gesteld, strafbaar
is en dat er een maximum gevangenisstraf
van negen jaar op staat.
Bakkersgezellen
zijn ontevreden
De Unie, bestaande uit de samenwer
kende organisaties van arbeiders in het
bakkersbedrijf te Haarlem, schrijft ons,
dat er onder het person'eel ontevredenheid
heerscht over de overtredingen van de
Arbeidswet.
De ontevredenheid heersoht onder de
bakkersgezellen, die moeten toezien, dat
minder solide bedrijven, dag aan dag, de
Arbeidswet overtreden. Zeker, er zijn tal
van bedrijven, die zich stipt houden aan
de arbeidswetgeving, maar zij worden de
dupe.
Er zijn bedrijven, waarvan de patroons
het publiek trachten wijs te maken, dat zij
hun arbeiders goed behandelen, maar zich
niet ontzien de arbeiders veel en veel te
vroeg te laten beginnen. Tal van over
tredingen worden dagelijks begaan. Zelfs
op 31 Augustus toen de contact-commissie,
bestaande uit vertegenwoordigers van pa
troons- en gezellenorganisaties, besioten
had met algemeene stemmen om 31 Aug.
als een gewonen werkdag te beschouwen.
Dat beteekende dat de bakkerij-arbeiders
niet vóór 3 uur des nachts behoefden aan
te vangen. De verkoop van versch brood
zou dan ook gewoon om 10 uur beginnen.
En zie, vele patroons deden alsof er geen
afspraak was en begonnen evengoed om
11 uur Vrijdagsavonds en vroeger. Dat
deze dingen tot ontevredenheid aanleiding
geven, behoeft geen betoog.
De Unie heeft zich telegrafisch tot den
minister gewend met het verzoek om
medewerking tot handhaving van de Ar
beidswet.
aar. een vlot verloop der kolen-
distributie door Uw
bonnen 62 en 63 B.V.
zoo spoedig 'mogelijk in te leveren.
Wilt U liever dat we ze bij U af
halen?, Bel dan even 14164 of
13904.
Ook nieuwe klanten zijn welkom
Brandstoffenhandel
FRIESCHE VARKENMARKT 6—10
(Spaarne bij Viaduct)
Bloembollen voor Rusland
Met den kustvaarder „Deneb" zijn de
tachtig ton bloembollen, die door het
Comité „Eereschuld en Dankbaarheid"
aan Rusland worden aangeboden, vertrok
ken. Aan boord bevinden zich ook de leden
der commissie, die de voorbereidende
maatregelen hebben getroffen
DE DISTRIBUTIE
VRIJDAG U SEPTEMBER.
Haarlem. Uitreiking schoenenbonnen.
T t/m Z.
Vogelenzang. Uitreiking schoenenbonnen
van 9—13 en 14—15 uur.
De Distributiedienst der gemeente Haar
lem deelt ter verbetering van de bekend
making inzake de distributie van rijwie
len mede. dat aanvraagformulieren uiter
lijk 14 September ingediend moeten wor
den.
De zoo veel geroemde circusromantiek
en circussfeer oefent altijd op velen een
magische kracht uit.
Als men echter in den ochtend, als het
circus zoo goed als in ruste is, eens een
kijkje neomt, dan gaat men de dingen
nuchterder zien. De vrouw, die de bezoe
kers in bewondering brengt, als zij in het
nokje op een fiets balanceerend, allerlei
gymnastische toeren verricht, doet nu ge
woon boodschappen zooals alle huismoe
ders. De clown loopt met een verveeld
gezicht rond; hij heeft niets te rooken. De
jongste telgen van het geslacht Moustier,
die tijdens de voorstelling veel succes oog
sten door hun bijzondere prestaties, spelen
nu gewoon in het zand als alle kinderen
van hun leeftijd.
De voormalige „commissaris der provin
cie Limburg", E. V. H. J. M. M graaf de
Marchant et d'Ansembourg verscheen gis
teren voor den Bijzonderen Raad van Cas
satie. Hij was door het Bijzonder Gerechts
hof te Maastricht veroordeeld tot 15 jaar
gevangenisstraf wegens het opzettelijk in
tijd van oorlog hulp verleenen aan den
vijand. Deze hulpverleening omvatte: mis
bruik van zijn positie als commissaris,
het houden van redevoeringen in nationaal
socialistischen zin en het aangeven van
eenige Nederlanders bij Duitsche instan
ties, terwijl hij voorts in ernstige mate
afbreuk had gedaan aan het verzet van de
geestelijkheid tegen het nationaal-socia-
lisme.
De president mr. Haga ondervroeg den
verdachte eerst over het oneervol ontslag
dat hij een ambtenaar had verleend op
grond van het feit, dat deze geweigerd
had enkele N.S.B.-dames in zijn tennis
club op te nomen Verdachte zeide van
meening te zijn, dat een ambtenaar in zijn
privé-leven ook altijd ambtenaar blijft.
Gevraagd naar een tweetal brieven, die
hij geschreven zou hebben en waarin hij
personen bij de Duitschers had aangegeven
ontkende verdachte een der brieven ge
schreven te hebben, terwijl hij er bij den
tweeden brief min of meer omheen
draaide.
Pres.: „Waarom ging u op 10 Sept. 1944
naar Duitscfiland?"
Verd.: „Omdat ik voorzag
Pres.: dat het hier misliep
Verd.: „O nee, omdat ik voorzag, dat de
uitingen van het publiek zeer onaange
naam zouden kunnen worden."
Op de vraag van mr. Haga, hoe hij dacht
over deze houding en die van andere voor
mannen van de N.S.B.. die ér meteen van
door gingen toen het tegenliep, antwoord
de verdachte, dat zijn functie van com
missaris had opgehouden Noord-Limburg
was. zoo zeide hij, ingelijfd bij Duitsch-
land, terwijl het Zuidelijk deel bevrijd
was. Hij was dus overbodig geworden.
Pers.: „Achtte u nooit den tijd gekomen
om uw medewerking aan de Duitschers
eerder op te zeggen?"
Verd.: „Ja, dat was omstreeks Septem
ber 1944."
Pres.: „En toen was juist, het'oogenblik
van uw vlucht gekomen!"
De verdediger, mr. Rv van Oppen betoog
de in zijn pleidooi dat verdachte geen
voorstander is geweest van verraad aan
den S. D. Daarom heeft hij in 1943 een
order uitgevaardigd, dat alle klachten aan
de kringieiders moesten worden gemeld,
die ze verder naar hem zouden doorgeven.
Verdachte zou dit gedaan hebben om ge
vaarlijke klachten in den doofpot te stop
pen en slechts die klachten door te geven,
die onschuldige gevallen betroffen Slechts
aan één ernstig geval had verdachte ge
meend zich niet te mogen onttrekken. Dat
was toen een onbekende bij hem gekomen
hem een revolver had getoond en
had gezegd, dat hiermee binnen 3 dagen
de N.S.B-burgemeester van Maarssen zou
worden doodgeschoten. Verdachte had ge
meend dezen moord te moeten verhinderen
en heeft van dit voorval aangifte gedaan.
Wat verdachte's houding tegenover de
Katholieke kerk betreft zeide mr. Van
Oppen, dat verdachte gemeend heeft, dat
het Nederlandsche episcopaat zich op
dwaalspoor bevond.
De 15 jaren gevangenisstraf, die be
klaagde door het bijzonder gerechtshof
:ijn opgelegd, vond de verdediger te hoog
Verdachte was geen scherpslijper. Soms
speelde zijn politieke hartstocht hem wel
eens parted, maar als zijn drift geluwd
was. kwam hij toch nooit op de zaak
terug. Verdachte heeft zelfs in enkele
gevallen zijn invloed ten goede aange
wend bij den S D., ten gunste van Joden
en bij een staking ten gunste van ter dood
veroordeelde mijnwerkers.
De procureur-fiscaal, prof. Langemeiier.
zeide dat verdachte had moeten beseffen,
welk een invloed hij reeds door zijn repu
tatie als goed Katholiek en als iemand uit
de hoogste standen moest uitoefenen op
het minder ontwikkelde deel van het Lim-
burgsche volk. Verdachte heeft in de N S
B een zeer hooge plaats ingenomen Zijn
schuld is slechts iets geringer dan die van
Mussert. Door zijn gemoedelijkheid, ge
matigdheid en gezond verstand steekt ver
dachte gunstig af bij de meeste andere
leidende persoonlijkheden in de N.S.B.,
maar hij heeft zich door in politieke harts
tocht bedreven daden gecompromitteerd als
maar weinig anderen De procureur-fis
caal zeide tot geen andere conclusie te
kunnen komen dan tot de doodstraf.
Captain Jimmy Roose.
Op onzen tocht over het circusterrein
staan wij onverwachts voor een rood ge
schilderden wagen, waarop met groote let
ters geschreven staat Captain Jimmy,
Roose. Deze Belg is van beroep leeuwen
temmer. Een stevige gedrongen kerel 6taat
voor ons; het echte lype van een bokser.
Hij is echter nogal terughoudend en niet
mededeelzaam. Doch tenslotte komen we
dan toch te weten, dat hij reeds veertig
jaar „in het vak zit", (Hij is nu 52 jaar.)
.Leeuwen temmen is een kwestie van
geen angst hebben", aldus Jimmy. „Je
moet nooit laten merken dat je „flauwer"
bent dan de beesten zelf. Overwicht i< het
heele geheim". Dat we niet zoo verkeerd
gekeken hebben toen wc hem voor een
bokserstype aanzagen, blijkt uit het feit,
dat hij in zijn vrijen tijd bokst. Hij is tij
dens de beide wereldoorlogen in dienst
geweest.
De laatste oorlog werd hij reeds vroeg
krijgsgevangen gemaakt, doch hij wist te
ontsnappen en nam weer dienst bij de
Witte Brigade. Hij werd echter andermaaf
gevangen genomerT"en toen ter dood ver
oordeeld. Doch Jimmy, die zich jarenlang
ongestraft door een leeuw laat kussen
de z.g. doodelijke kus laat zich door de
Duitschers niet afmaken. Hij vlucht en
vlak daarop wordt België bevriid. Jim kan
zich weer aan zijn beroep wijden en laat
de bezoekers van het circus weer tien
minuten griezelen.
Hoogeschool cn paardeudressuur
We ontmoeten daarop onzen stadgenoot,
den heer H. J. Lijsen, den bekenden
hoogeschoolrijder en paardendresseur. En
waar zal het gesprek anders over gaan dan
over paarden.
„Ach, al dat gepraat over de trouw van
een paard is maar onzin. Bij een paard
gaat ook de liefde door den maag. Een
paard is dom. Het Ls te vergelijken met
een achterlijk klein kind." Dit als ant
woord op onze vraag of de beesten aan'
hun meester hechten. „Doch al is het
paard dom. door geregelde oefening en
met geduld kan men ze wel het. noodige
bijbrengen Hetgeen allereerst bijgebracht
wordt, is de stap, draf en galop. Zit dit er
goed in, dan kan men overgaan tot de
passen met een onnatuurlijk karakter: de
zoogenaamde stellinggang, gangen waarin
het paard zich zijwaarts beweegt en kijkt
naar de richting waarin het zich beweegt.
Men kan dus nooit spreken van dansende
paarden, of zich op de muziek voortbe
wegende paarden, aangezien de muziek
wordt aangepast aan de bewegingen van
het paard.
„Heeft if nog een speciaal doel. om met
dit circus mee tc trekken, of doet u het
enkel uit liefhebberij?"
„Ja. ook met een speciaal doel; ik doe
indrukken op voor een nieuw boek. Zooals
u wel weet, heb ik al meer circus'ooeken
geschreven, doch men is nooit uitgestu
deerd en beleeft altijd weer iets nieuws.
Een aardig voorbeeld van het feit wat
men met liefde voor een beest gedaan kan
krijgen, is het volgende geval dat Ik in
Leiden beleefd heb.
Wij hebben hier bij het circus een wild
zwijn. Nu sta ik op bijzonder goeden voet
met dit dier; ik kan gewoon mijn vinger
in den bek steken zonder dat het bijt. Nu
was het in Leiden tijdens een voorstelling
uitgebroken uit het hok, waarin het zat
en kwam tijdens het leeuwennummer de
tent binnen. Onmiddellijk gingen vier
mannen met touwen gewapend er op uit
om het te vangen. Evenwel zonder resul
taat, Ik heb ze toen weggestuurd en ben
er zelf naar toe gegaan. Ik heb het var
kentje bij zijn naam geroepen, waarop het
naar mij toekwam. Al strelende en pra
tend heb ik het toen mee gekregen en
weer in het hok teruggebracht.
„Ja. u was blijkbaar de geschikte man
.om dat varkentje te wassehen!"
