NZH bestelt 70 bussen in Engeland
Haarlems DaöWad j
„Kunst Zij Ons Doe!" jubileert
De Radio geeft vanavond;
Verbeteringen in den dienst,
van de rails en...in de toekomst
Zware straffen voor clandestiene slagers
In totaal waren 20 koeien geslacht
jaapjjjo sjnqauuoz jan
Maandag 30 September 1010
Uit de geschiedenis van een 125-jarig teekencollege
HET Haarlemsche genootschap „KunstOp het oogenblik mag het genootschap
Zij Ons Doel" (tot 1938 sprak men van I zich ln groote belangstelling verheugen,
teekencollege) heeft den hoogen leeftijd getuige het aantal werkende leden, dat 150
van 125 jaar bereikt en dit is voor het
tegenwoordige bestuur aanleiding geweest
eenigc feestelijkheden te organiseeren. Aan
de viering mag natuurlijk een tentoonstel
ling niet ontbreken. Deze begint Zaterdag
5 October. In het Frans Bals Museum
wordt dan een expositie van werken van
leden officieel geopend.
„Kunst Zij Ons Doel" is een van de oud
ste kunstenaarsvereenigingen van ons
land. Het teekencollege is 1 September 1821
opgericht, toen belangrijke kunstenaars
zich hadden afgescheiden van de vereeni-
ging „Kunstmin en Vlijt". Dit college, dat
eerst in 1809 dezen naam had gekregen,
was op 23 November 1796 opgericht, maar
in 1826 door verschil, van opvatting en on-
eenigheden ontbonden.
Tevoren had in Haarlem een teeken
academie bestaan, welke in 1772 was op
gericht. Taco Jelgersma heeft een belang
rijke rol op deze academie vervuld. Een
der hoofddirecteuren was Pieter Teyler van
der Hulst, die zijn huis aan de Damstraat
voor de lessen verhuurde
Wij dwalen echter af. Do oprichters van
het jubileerendc genootschap waren Pieter
Barbiers, Josephus van Reysen en Chr.
Kuiper In de werkplaats van Van Reysen,
gevestigd in het Zaksteegje, werden de
bijeenkomsten gehouden Deze plaats werd
in 1829 verlaten Men ging naar den zolder
boven het pakhuis van Chr Kuiper aan
het Klein Heiligland en negen jaar later
naar een huis er naast, dat eveneens aan
Kuiper behoorde.
Van groot belang voor de ontwikkeling
van het teekencollege was de verhuizing
naar de bovenlokalen van de Stadswaag
aan het Spaarne, welke in 1841 betrokken
konden worden. De directeuren van Tey-
lers Fondatie stelden een jaarlijksche do
natie van 200 beschikbaar, waardoor men
in staat was met gasverlichting naar mo
del te teekenen. Kunstbeschouwingen wer
den echter gegeven in de Doelenzaal of in
het gebouw van de Maatschappij „Tot Nut
van het Algemeen".
In het Waaggebouw werden van 1841 af
regelmatig tentoonstellingen gehouden,
totdat in 1930 de tentoonstellingszaal van
het Frans Halsmuseum gereed kwam Toen
werd de mogelijkheid geopend jaarlijks de
werken van leden daar te exposceren, zoo
dat de tentoonstellingen naar deze gelegen
heid verplaatst werden.
In 1821 werd het téekencollege opgericht,
maar in den loop der jaren werd het ka
rakter gewijzigd. Het heeft echter tot 1938
geduurd, alvorens de oude statuten en het
huishoudelijk reglement herzien werden.
De naam „teekencollege" werd gewijzigd
in „genootschap". Velen, die in de mecning
verkeerden, dat het genootschap zich uit
sluitend bezig hield mot teekonon, kregen
een anderen indruk Do doelstelling werd
immers, dat de leden de beoefening der
beeldende kunsten bevorderden, de belang
stelling er voor wekten en het doel tracht
ten zij te bereiken door het houden van
tentoonstellingen.
Het eerste jubileum vierde „Kunst Zij
Ons Doel" bij het 25-jarig bestaan in 1846.
In de Doelen werd een plechtige bijeen
komst gehouden, waarin aan de leden een
herinneringsmedaille werd aangeboden.
Ook werd aandacht besteed aan de viering
van het vijftig en vijf en zeventig jarig
bestaan. In 1921 bestond K.Z.O.D. 100 jaar
en onder voorzitterschap van den heer A.
L. Koster werden de leden op het Stadhuis
door het gemeentebestuur ontvangen. Op
den feestavond in den Stadsschouwburg
haalden de leden aardige herinneringen
uit het verleden op. Ook stond een groote
tentoonstelling op het programma
Tallooze bekende schilders zijn lid ge
weest. Wij noemen: Rozenboom. De Haas,
A. Mauve. Jacobus van Looy, O H Breit-
ner. Karssen. Vaarzon Morel Ridder van
Rappard, Graadt van Roggen. W O. J.
Nieuwenkamp. H J. Kruydmer, B. C. Koek
koek. Bosboom en A. L Koster.
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00 8.00. 13.00, 19.00. 20.00. 22.00 Nieuws. 17.15
Marinierskapel 17.45 Ons Rijk overzee. IS.00
Marinlerskapel. 18.30 Voor de Ned. Strijdkr
19.15 Rawicz-Landauer. 19.30 Basketball. 19.45
Landbouwpraatje. 20.08 Polonaise ln As,
Ohopln. 20.15 Kerkconcerl. 21.10 NCRV-
orkest 22 30 Yehudl Menuhin. 22.45 Avond
overdenking. 23.00 Elsa van Bueren, sopraan.
23 30 Boedapester Strijkkwartet.
HILVERSUM II. 415.5 M.
7.00, 8.00. 13 00. 18.00 20.00, 23.00 Nieuws. 17.00
E.ng. componisten. 17.30 Populaire orkestwer
ken. 18.15 Skymasters. 18 45 Balalka-muz.
19.00 En nu naar bedl 19 05 Orgelconcert.
19.45 Ballad for Americans. 20 05 AVRO-
Radioscoop: Journaal, metro-melodies. nieu
we ontdekkingen in de geneeskunde, bioscoop
orgel, cabaret Wim Sonneveld en de radio-
film ..Onder één dak" 22.00 Fred. Hartley.
22.15 Kamermuziek. 22.45 Causerie. 23 15 Zl-
geunermuziek. 23.45 Moonlight Serenade.
AGENDA
Rembrandt: Pittsburgh. Palare: Onzichtbare
tegenstanders. Luxor: Melodie der Liefde.
Deze drie 14.00. 16.15, 19 00 cn 21.15 uur Frans
Hals: geen voorstellingen. Circus Saltarlno:
20 uur.
DINSDAG 1 OCTOBER
Jacobstraat 6: Jeugdmeetlng met drie
Amerikaansche sprekers, 20 uur, Schouw
burg: Het witte ros, 20 uur. Koninginneweg
37: Discussieavond over psychologie, 20 uur.
Bioscopen en Circus: als Maandag.
bedraagt. Het neemt een belangrijke plaats
in het Haarlemsche kunstleven in en dat
zij bij velen hoog staat aangeschreven, zal
in de komende dagen blijken.
Neurenberg telt
vijftig gevangenen méér
Amerikaansche troepen hebben alle
toegangswegen tot Neurenberg Zater
dagavond afgezet. Volgens radio Mun
ch en hebben de Amerikaansche autori
teiten scherpschutters opgesteld buiten
de gevangenis, waar de nazi-leiders zijn
gedetineerd.
Wanneer Dinsdagmiddag aan het ein
de van het vonnis de straffen aan de in-
dividueele beschuldigden zullen worden
opgelegd, zullen zij niet zooals tijdens
het gehcele proces, tezamen in de be
klaagdenbank zitten. Zij zullen in volg
orde van de acte van beschuldiging
worden binnengebracht om op dezelfde
plaats die zij .steeds hebben ingenomen
hun vonnis le hooren vellen. Onmiddel
lijk daarna zullen zij weer worden weg
geleid. Een voor een zullen zij zoo hun
straf vernemen.
Er zijn op dezen vooravond van de
oordeelsdagen 58 menschen in Neuren
berg, die den inhoud van het tweehon-
derdvijftig pagina's omvattende vonnis
kennen. Acht hunner zijn de rechters
en hun plaatsvervangers. De vijftig an
deren zijn vertalers, stenografen en ty
pisten. die den tekst hebben opgeno
men. vertaald en vermenigvuldigd.
Voor dat zij hun vertrouwenswerk be
gonnen. ziin ze door president Lawrence
beëedigd en hebben zij een verklaring
geteekend, waarin zii er in toestemden,
van laatstleden Donderdag 26 Septem
ber af tot na het vonnis ond*r
bewaking afgezonderd van de buiten
wereld te leven.
Vele autoriteiten uit het buitenland,
die bii het vonnis zullen tegenwoordig
zijn. arriveerden in Neurenberg, o.a. de
Nederlandsche minister van Justitie.
Om tien uur vanmorgen is de zitting
van het hof te Neurenberg in tegen
woordigheid van alle beschuldigden cn
hunne verdedigers begonnen. De dag
zal worden besteed aan het voorlezen
van de omvangriil»-! motiveering van
de morgen bekend te maken vonnis
sen. De spanning in de rechtzaal was
heden tot een hoogtepunt gestegen. Op
de gezichten der beklaagden was een
uiterste nervositeit te lezen.
Kinderbewaarplaats
„Haarlem-Noord"
Wij brengen in herinnering, dat Woens
dag 2 October in de Begijnhofkapel een
concert wordt gehouden, waarvan de op
brengst bestemd Is voor de Kinder-be-
waarplaats Haarlem-Noord. Gelet op hot
goede doel, wordt veel belangstelling ver
wacht. Aan het concert werken mee het
dameskoor „Zlgea", onder leiding van Rie
Schoute, mevrouw W Stcnger—van der
Velden (begeleiding), Tiny Kaiser (piano)
en Gré Smit (sopraan).
Brand bij Bata in Best
Gisteravond om half acht werden de
inwoners van Best bij Eindhoven opge
schrikt door een geweldige ontploffing in
een opslagplaats van chemicaliën van de
Bata-schoenfabrieken. Een steekvlam
kwam boven het dak uit en een oogenblik
later stonden de opslagplaatsen in lichter
laaie. De fabrieksbrandweer en de brand
weren uit Best en Eindhoven, alsmede die
van Philips bestreden de vuurzee, doch
eerst om halfelf was gevaar voor uit
breiding geweken. De eigenlijke fabriek
bleef behouden, maar de opslagplaatsen
van zoolleder, textiel en chemicaliën gin
gen in vlammen op, hetgeen een ernstigen
terugslag zal hebben op de producten der
schoen- en rubberfabriek. De schade,
welke door verzekering wordt gedekt, be
draagt ongeveer een millioen gulden.
„Beul van Amersfoort"
voor zijn rechters
Het Bijzonder Gerechtshof te Amster
dam begon Zaterdag met de behande
ling van de zaak tegen den 33-jarigen
F. H. M. van de Laar, bijgenaamd „de
beul van Amersfoort". Hij was in het
strafkamp te Amersfoort zelf een ge
vangene, maar had een bijzondere posi
tie, namelijk die van „Lageralteste", een
rang, welke de Duitschers toekenden
aan bepaalde gevangenen die zekere
voorrechten genoten.
In de lange dagvaarding werd Van
de Laar ten laste gelegd, dat hij in 1941
en 1942 als bemiddelaar voor weer
machtsleveranties is opgetreden en
voorts, dat hij in het kamp Amersfoort
talrijke medegevangenen heeft mis
handeld.
Van de Laar hield echter vol, dat door
zijn hardhandig optreden maatregelen
van de Duitschers achterwege waren
gebleven. „Toen mijn opvolger, die zeer
soepel was, eens het ochtendappèl niet
op tijd in het gelid had staan, hebben
de Duitschers 175 gevangenen zoodanig
afgeranseld, dat allen naar het zieken
huis moesten."
Kringencompetilie
zwemmen
Te Hilveusum ls Zondagmiddag de zwem-
competitie tusschen de kringen Amsterdam,
Rotterdam, Den Haag. Haarlem, het Gooi
en Utrecht begonnen. De uitslagen luiden:
3 x 50 meter wisselslag persoonlijk heeren:
1. N. C. Korevaar (Rotterdam) 1 min. 56.7
sec.; 2. Sindorf (Amsterdam) 2 min. 0.5 sec.;
3. Kröber (Gooi) 2 min. 1 sec.
20» meter borstcrawl dames: 1. Hannle Ter-
meulen (Amstei-dam) 2 min. 33 4 sec.: 2. Irma
Schulimacher (Rotterdam) 2 min 39.2 sec.;
3. Tltea Snoeks (Amsterdam) 2 min. 39.5 sec.
100 meter schoolslag (klassiek) dames: 1.
Nel van Vliet (Gooi) 1 min. 19.4 sec.; 2 Wil
Havering (Gooi) 1 min. 22.4 sec.; 3. Janny de
Groot (Amsterdam) 1 min. 26.3 sec.
4 x 100 nieter borstcrawl estafette heeren:
1. Rotterdam 4 min. 16.1 sec.; 2. Amsterdam
4 min. 20 sec.; 3. Haai'lem 4 min. 26.8 sec.
Zwccdsche estafette dames: 1. Amsterdam
5 min. 7.2 sec.; 2. Het Gooi 5 min. 11.4 sec.;
3. Rotterdam 5 min. 13.6 sec.
Na deze eerste ontmoeting is de punten-
stand als volgt: 1. Amsterdam 2245,4 p.; 2.
Rotctrdam 2279,3 p.; 3. I-Iet Gooi 2311.3 p.;
4. Haarlem 2462,8 p.; 5. Den Haag 2465.4 p.;
G Utrecht 2551,1 p.
De 50 M. schoolslag melsjesadspiranten
werd gewonnen door Wimmey Eysker van
Kring Haarlem ln 40.5 sec., hetgeen een
fraaie prestatie beteekent,
De 200 M. borstcrawl dames werd een over
winning voor Hannie Termeulen in 2 m,
33.4 sec. De tweede en derde plaats werden
resp. Ingenomen door I. Schumacher (Rot
terdam) in 2 m. 39.2 sec. en L. Put (-t Gooi)
ln 2 ni. 39.5 sec. Margot Marsman maakte
met 2 m. 51 sec. den besten tijd voor Kring
Haarlem.
Een prachtige prestaie leverde de Dor-
drechtenaar M. C. Korevaar op de 3 x 50
M. wisselslag persoonlijk. Hij legde de baan
af in den tijd van 1 m. 56.7 sec. R. Sindorf
(Amsterdam) werd tweede in 2 m. 0.5 sec.
terwijl de derde plaats werd ingenomen door
J. Kröber ('t Gooi) in 2 m. 1 sec. A. v. d.
Boogaerde was de beste Haarlemmer met
den tijd van 2 m 4.2 sec. Nel van Vliet won
zonder tegenstand de 100 M. schoolslag da
mes in 1 m 19.4 sec.. Wil Ha verlag was twee
de in 1 m. 22.4 sec. J. de Groot (Amsterdam)
plaatste zich derde in 1 m 26.8 sec.
Rietje Wijkhuizen was met haar 1 m. 30
sec. de beste van Kring Haarlem.
Eisenhower en Montgomery zullen het
eeredoctoraat in de rechten ontvangen van
de universiteit van Cambridge.
Het zal vele Haarlemmers en met hen
de bewoners van de omliggende plaatsen
zijn opgevallen, dat de N.Z.H. een groote
activitöit aan den dag legt bij het reparcc-
ren van haar rails. Het was Inderdaad
hoog noodig, vooral in de bochten, dat de
ijzeren staven door nieuwe vervangen wer
den en men kan zich indenken, welk ccn
meovallor het was, toen een groote partij
in goeden staat verkeerende rails van.de
Nederlandsche Buurtspoorwegmaatschap
pij in Arnhem kon worden aangekocht.
zeide, dit gedaan te hebben in overleg
met andere verantwoordelijke gevange
nen, omdat het plan reeds ten deele uit
gelekt was cn anders ook degenen, die
er niet bij betrokken waren, gestraft
zouden woraen.
Op 12 October wordt de behandeling
voortgezet. Dan zal een aantal getuigen
a décharge gehoord worden.
Twee clandestiene slagers en hun hel
pers uit Aalsmeer cn omgeving stonden
voor de Haarlemsche arrondissements
rechtbank om te worden gevonnist voor
hun daden gedurende een aantal maanden
van dezen zomer. De hoofddaders waren
de bewoners van Nieuwer Amstel en zijn
Amsterdamsche kennis C L. de G., die
tallooze kio's zwart vleesch aan den man
brachten, afkomstig van niet minder dan
twintig runderen.
Tijdens een zijner requisitoirs merkte de
Officier van Justitie, mr. v. d. Valk Bouw
man op, dat deze twee verdachten „de
geslepcnste en grootste zwarte slagers uit
zijn praktijk waren".
Abattoir in een schuur.
Een verkeerscontrole bracht de zaak
aan het rollen, doordat bij deze gelegen
heid een zak clandestien vleesch optdekt
werd V. D., de hoofdman uit het complot,
werd door den economischcn rechter tot
2\f2 inar veroordeeld, zijn mededader C.
L. de G kreeg hetzelfde vonnis. Hiermee
legde de rechter, volgens zijn mededeeling,
de zwaarste straffen op, die tot dusver
in Haarlem voor dergelijke delicten zijn
uitgedeeld en hij kon niet meegaan met
den verdediger, mr B v. d. Waarde, die
zijn cliënt v D. niet als een hoofddader
zag, maar hem als een speeltuig van
profiteurs afschilderde
De bloemenkweekor W., die zijn schuur
voor de slachtpartijen had afgestaan,
kreeg vier maanden en zijn familielid
verdacht van het graven van een kul
voor het slachtafval moet dit feit boe
ten met f 100 en twee maanden voor
waardelijk.
R. B., een jeugdige melkventer, welke
zich de haat van zijn medeverdachten op
den hals had gehaald, omdat hij „door
geslagen" had, had eveneens bij het slach
ten geholpen, maar zijn eerlijke bekente
nis cn het pleidooi van de raadsvrouwe,
mr. D. M. 't Hooft deden den economi-
schen rechter besluiten, eerst een rapport
over den man in te winnen.
Vlceschventcrs per vrachtwagen.
Ook de diverse vrachtautobezitters, die
hun wagens hadden afgestaan voor het
vervoer van het clandestiene vleesch naar
diverse afnemers, kregen een beurt en
raakten bijna allen hun auto kwijt J K.
moet bovendien drie maanden gevange
nisstraf ondergaan en tegen G K werd
een half jaar geëischt. Mr. All Cohen, die
dit gedeelte van de pleidooien op zich ge
nomen had, vond dezen laatsten eisch te
zwaar voor het geringe aandeel, dat G K.
in het geval had gehad de rechter von
niste tenslotte met drie maanden, onmid
dellijke gevangenneming en verbeurdver
klaring van den wagen.
W. V., die naar later bleek, buiten zijn
medeweten, een vrachtauto had geleverd,
kwam er met e?n maand af, welke straf
hem werd toebedacht voor het loopen met
een aantal clandestiene koeien aan een
touw Een niet verschenen lid van het
uitgebreide gezelschap van transporteurs
kreeg een half jaar.
Een tweede kuilcngraver-voor-afval zal
met vijftig gulden boete dit aandeel in de
vloeschaffaire moeten betalen
Tenslotte kwamen twee grijsaards in
Ie vcrdachtenbnnk De eerste had, naar
ïij zei, uit „sportieve overwegingen" mee
geholpen aan het ultbeenen van een koe
cn zal daarvoor drie maanden in afzon
dering moeten doorbrengen. De tweede
oude heer, die volgens de tenlastelegging
een schuur had afgestaan voor hot slach
ten, bleek niet de eigenaar van de schuur
te zijn, zoodat hij werd vrijgesproken.
Met man en macht is de ijzeren weg onder
handen genomen en thans kan gezegd wor
den. aldus de directeur van de NZH., dat
bijna alle bochten vernieuwd zijn.
Het afgeloopen zomerseizoen heeft het
materiaal in den ruimsten zin, geen goed
gedaan, maar toch heeft men den heelen
zomer voorspoedig gereden eenige onge
lukken uitgezonderd. Er was een enorme
belangstelling voor de tram en de lijnen
op Amsterdam. Zandvoort en Leiden heb
ben meer dan eens wanhopige hoeveel
heden reizigers te verwerken gekregen.
Het is de hoogste ijtd, dat de N Z I-I haar
materiaal uitbreidt, maar de moeilijkheden
waarmee de maatschappij, gelijk alle ver.
voersonderncmingen te kampen heeft, zij Bi
op dit punt legio
Toch is er een bestelling in zee. die goede
hoop op verbetering van de vervoerssitua
tie in Haarlem en omgeving geeft. Via d»
Nederlandsche Spoorwegen heeft de N Z.IL
'I' M. namelijk een order voor 79 bussen in
Engeland geplaatst, waarvan de grootste
46 zitplaatsen zal tellen. Hoewel de lever-
tUd onbekend is. hoopt de N.Z.H. op een
spoedige aflevering, opdat vooral de stads-
btislijnen een betere bediening kunnen
krijgen.
Waarom bussen soms doorrijden
Er wordt nog al eens geklaagd over het
doorrijden van de bussen, ook wanneer
lang niet alle staanplaatsen bezet zijn Wij
legden deze kwestie eveneens aan den heer
J. J Jurrissen voor.die een plausibele reden
opgaf Bij de oudere wagens zijn het
meestal de banden, die een zware belas
ting niet toelaten, de nieuwe Amerikaan
sche bussen kunnen, door een speciale
chassisconstructie. niet meer dan de voor
geschreven ."zittende passagiers" opnemen.
Een andere klacht wordt vaak gevonden
ln de kortheid van de buslijn op Bloe-
mendaal Hoewel ook deze volkomen door
de N.Z.H.-directie begrepen wordt is de
nijpende materiaalpositie ook hier een
rem op den goeden wil. Zoodra er uitbrei
ding van de twee of drie bussen die op de
Bloemendaalsche en Overveensche lijnen
rijden, komt zal het eerstgenoemde tra
ject worden doorgetrokken naar het Pro
vinciaal Ziekenhuis
Nieui
klein
Op 6 October ziet een nieuwe dienst-
rfljcling het licht. Deze winter brengt
weer eenigc geringe verbeteringen in het
huidige vervoersschema van de N.Z.H.,
waarvan de voornaamste is. dat de laatste
tram van Haarlem naar Amsterdam (die
van 22.25) nog wordt gevolgd door een
„allerlaatste", welke om 22.45 naar de
hoofdstad vertrekt
Reeds geruimen tijd geleden is het ge
rucht opgedoken dal de tram op Leiden
ln de toekomst door een bus vervangen
zou worden. Den heer Jurrissen was hier
van echter niets bekend, zoodat in de eer
ste jaren de blauwe tram naar het Zuiden
wel zal blijven Hij verheelde zich de
nieuwe moeilijkheden, die straks kunnen
rijzen niet, wanneer de bollenbeurs naar
Hillegom verhuisd is, maar tegen dien
tijd hoopte hij dat de materialenschaarsch-
te een booze droom uit het verleden is ge
worden.
