Jubileumtentoonstelling „Kunst zij ons Doel"
Wereldnieuws
J
Begrooting 1947 der provinciale bedrijven
Tips
en Tops
Daar is een muzikaal gevoel voor schil
derachtige realiteit bij sommigen expo
santen als bij Van der Colk in zijn „Blad
begonia's" en Cor Mandersloot in diens
„Oude Binnenstad" met het fijrte schuiven
van het licht in den achtergrond. Bij an
deren: picturale nauwgezetheid als bij
Gerbrands in „Amarillissen", Gratama's
Stillevens, Jan La r ij's „Grazende Koe" en
in Wigersma's minutieuse „Bokking".
Vrijer vinden wij die nauwgezetheid in het
frappant-gelijkend zelfportret van J. B.
Kamp waar de sigaret meer kwaad dan
goed doet Rij anderen weer is er de
breede schildering, soms spontaan als in
Van Voorden's „Nunspcct", soms gedegen
als in het knappe „Voorjaarsidylle" van
Joh. Petri en in dp rustige doeken van
Albert Arens „Pioenen" en „Portretstu
die". Mendlik en W. Steijn staan alleen.
De eerste met een zijner meesterlijke por
tretten van de zee „Storm op den Atlan-
tischen Oceaan", de tweede sober, boeiend,
compenplatief, meer oorspronkelijk in zijn
„Naakt" dan in „Blocmbollenvelden". Een
schilder, die veel belooft.
Dan: Verbzoog bij wien het schetsmatige
zelden gestold is tot een meer uitgewerkt
geheel, maar die het verstaat in zijn
„Woonschuit" iets compleets te geven aan
de schets, die bijna zijn voortreffelijk
zelfportret op de vorige tentoonstelling
evenaart.
Twee uitstekende kleine dingen „Oude
woning" van C. van Baaren en „Vrou
wenkopje" van Damave, zijn om voor te
knielen, in letterlijken zin dan, want
alleen Liliputters zouden er rustig van
kunnen genieten, zoo laag hangen ze.
Veel van het kleinere werk hangt trou
wens te laag. Otto met een krijtteekenin.g
„Vrouw", Jan Rusman met het sombere
doek „Boerderij" en Cor Dik met een op
Maks geïnspireerd „portret" vormen het
moderne element.
Nu is het moeilijk om in een korte be
spreking allen te noemen, ik wil echter
niemand vergeten omdat het een feest-
tentoonstelling betreft waarmee heel het
genootschap jubileert.
Mio'.ée is godistingueerd in „Weiland",
een Hollandsche wei door een Fransch oog
gezien, maar fijn geobserveerd Mies
Deinum zond „Malsche Kersen": goed van
stofuitdrukking en mevr Dingemans
Numans „Bessen" en „Appelbloesem", een
fraai schilderij, met een onmiskenbaar
knipoogje naar Jac. van Looy.
Een „forsch" „vioolspelend meisje" zond
Waalco Dingemans en een „Betuwsche
Boerderij", die hij in laaiende zon heeft
gezien. Van G Kerkhof is een rijp „Stil
leven", van W. Kloeke een prettig teeke-
ningetje „Garage". P. C. Kloes schilderde
een stemmingsvolle „Polder", Frans
Funeke drie knappe stillevens, H. Even
huis een geestig stilleven „Hoed".
Jan v. Geem wil de romantiek der ate
liersfeer leggen in „Interieur" en D. Hoo-
geveen zond drie zeer doorwerkte doeken,
waarvan het beste: „antieke kom". R.
Heiloo schilderde met liefde voor de
bloem „Chrysanthen" en S. Kruijt twee
degelijke „Stillevens", C. Laan een fraai
„Duindlandschap", J. Loots een goed ge
lijkend „zelfportret", Micke Lubberink
teekende twee argelooze „Papegaaitjes",
M. v. d. Burg een „Stilleven", waarin de
materie goed i6 uitgedrukt.
Van Noort herinnert aan Akkeringa met
een boeiend „Strandgezicht" en een fijn-
kleurig portret. H. Pointl Marcus komt
met vlot geschilderde „Bloemen"; J. Pan-
Dc slotacte van het Amerikaansch-Joe-
goslnvisch Incident van 19 Augustus, toen een
Amerikaansch vliegtuig boven Joegoslavië
werd neergeschoten, heeft zich Ihans afge
speeld doordat de Amerikaansche regeering
besloten heeft genoegen te nemen met een
schadevergoeding van 150.000 dollar. Zooals
men weet werden hij dit Incident vijf men-
schen gedood, en de schadevergoeding zal
«Henen om de nagelaten betrekkingen der
verongelukte vliegers een uitkecring te ver
zekeren.
Dinsdag zijn in de Britsche zone van
Duitschland zestien oorlogsmisdadigers ter
dood gebracht, waaronder zich de comman
dant cn tien leden van den staf van het
kamp Neuengamme bevonden. De andere
veroordeelden zijn Dultschers die schuldig
waren aan het vermoorden van geïnterneer
den In andere kampen, zooals in een inrich
ting voor kinderen van tewerkgestelde I vaard.
Polen en Russen waar 90 procent der babies'
binnen zes maanden aan uitputting cn ver-
waarloozing stierf.
Generaal de Gaulle heeft tegenover de
pers verklaard dat hij hoopte, dat het Fran-
neOie volk de grondwet zou verwerpen, daar
hij van meening lyas dat 't regiem van heden
daardoor een einde zou nemen. Dit regiem
Js volgens de Gaulle „kunstmatig".
Ken nieuwe golf van terreur spreidt zich
uit over Palestina. Ren aanslag op den hoo-
gen commissaris sir Alan Cunningham is
verijdeld doordat mijnen In de nabijheid van
Zijn woning werden ontdekt en bijtijds on
schadelijk gemaakt. Op talrijke plaatsen
elders werden eveneens mijnen ontdekt. Men
acht de Stemgroep verantwoordelijk voor
deze aanslagen op het leven van Britsche
functionarissen en soldaten.
In Alaska heeft eyn volksstemming plaats
gebad over de aansluiting bij de Vereenlgdo
Staten. De voorlooplge uitslagen doen blijken
dat de bevollkng zich in meerderheid voor
aanfluiting bij de V. S. heeft uitgesproken,
zoodat Alaska waarschijnlijk de 49ste staat
van de U. S. A. zal worden.
Over den datum van de Dultscshland-
conferentle der groote vier, die zooals men
weet onmiddellijk na de Vredesconferentie
■te Parijs zou worden gehouden, Is nog niets
bekend. Wel neemt men aan dat deze be
langrijke bespreking niet voor 14 October zal
beginnen.
Gisteravond is het proces togen aarts
bisschop Stepinac van Joegoslavië geëindigd
r.adat de beschuldigde primaat nog een laat
ste verklaring had afgelegd, waarin hij zeide
volgens zijn geweten en in trouw aan zijn
geloof gehandeld te hebben. Het vonnis zal
morgen worden uitgesproken.
der met twee portretten; Van der Molen
met een „Dorpsstraat"; Le Poole met een
rustiek „Veldboeket" en J. Roest geeft
„Zomer" in fraaien grijzen toon. Picturaal
uitstekend behandeld zijn Jan Visser's
„Leliën" en „Gedroogde Bloemen". Van
A. J Wesseling's inzending is het vooral
„Hilversum" dat den vakkundigen schilder
verraadt. Van A. Swanevelt vermelden we
„Schelpen" en „Kruisbes".
De Winter doet ons verlangen naar zijn
„Bord met Visschen" op de vorige expo
sitie en Teding van Berkhout neemt ons
3000 Meter mee de hoogte in naar de in
rose en lila schemerende Alpen. In rusti-
gen toon schilderde J. Swen een „Schaal
met appelen".
Mevr. Woutersenv. Doesburgh is ver
tegenwoordigd door een van haar bekende
sierlijke „Stillevens"; M. v. d. Weiden door
een teekening: „Sprokkelvrouwtje"; J.
Veerman door een solied „Stilleven" en
A. W. Verhorst door de „oude Bavo" met
een van blank licht overgoten muur-frag
ment. „Fieschjes met distel" van P. Veen
is bijna pieus van behandeling.
Met „Wolkenlucht" breekt W. de Wijn
op smaakvolle wijze met de traditie, ter
wijl G. Huijsser met zijn in gobelintonen
geschilderd „Ardennen-landschap" een
eigen plaats inneemt. Eindelijk merken we
nog op een gevoelige kleine studie „Bosch"
van Van Tilburg, een grinnikende clown
door Benno Logtenberg, een „bekende on
bekende" genoemd en „Adam en Eva", dat
wil zeggen: een romantisch bootje in da
verende zon. Het is geen spelevaren in het
paradijs op de kabbelende golfjes van de
Euphraat, maar een vergissing in den
catalogus. Dit melodramatisch geval, hoe
't ook zij, is van den nestOT A. J. Grootens,
die het geestdriftigst is van allen. Hij durft
de zón aan te pakken en, altijd jong, uit
den band te springen. Het is prettig in zijn
buurt te zijn.
Onder wuivende palmen staat het beeld
houwwerk: een 6toere „bok" en een origi
neel-gedachte luchter van Hoogwout, een
fijne streng gemodelleerde „Heerpij" van
S Klinkenberg en een relief in gips van
H. J. Puts.
Tenslotte vermelden we nog van Ras—
Lundbye: „Emmaüsgangers", een tafereel
in gekleurd glas.
In 't algemeen: een wel sympathieke ten
toonstelling met een paar hoogtepunten,
hier en daar wat sentimentaliteit, weinig
humor, rustig en bedaard-verdienstclijk,
een enkele maal burgerlijk-nadrukkelijk.
Kunnen we nu zeggen, dat hier een or
kest aan 't spelen is? Neen. Wel een uit
gebreid strijkje met versterking.
HERMAN MOERKERK.
Krankzinnigenverpleging
Tekort aan verpleegruimte
in Noordholland
Indertijd deden wij uitvoerige mede-
deelingen over het tekort aan verpleeg-
ruimte in de provinciale ziekenhuizen
voor krankzinnigen.
In de door Ged. Staten bij de Prov.
Staten ingediende begrooting voor 1947
van de Prov. Ziekenhuizen blijkt, dat
aangenomen wordt, dat de linkervleugel
van het nieuwe, gedeelte van het Zie
kenhuis te Santpoort spoedig gereed
komt. zoodat daar in den loop van 1947
geleidelijk meer patiënten kunnen wor
pen opgenomen. Daardoor zal het aantal
patiënten van 976 kunnen stijgen tot
1130.
Bij de samenstelling der begrooting
1947 was de situatie van het zieken
huis te Bakkum zoodanig, dat van een
normale exploitatie nog steeds geen
sprake kon zijn, aangezien het bewa-
ringskamp voor gedetineerden het groot
ste deel der verpleegruimte bezet hield,
tengevolge waarvan de re-evacuatie
van de afdeeling te Den Dolder, omvat
tende 170 verpleegden met verplegend
personeel, nog niet kon worden ver
wezenlijkt. Hierdoor is het Ziekenhuis
vooralsnog verhinderd om door gelei
delijke opneming van nieuwe patiënten
en concentratie van krachten den we
deropbouw tot een normale, goedbezette
verpleeginrichting, ten uitvoer te
brengen.
Voorzoover bekend, is nog geen be
slissing genomen, waaruit zou kunnen
blijken, hoelang de tegenwoordige toe
stand zal bestendigd blijven, zoodat hij
dus ook voor 1947 moest worden aan-
DE DISTRIBUTIE
Vrijdag li October.
Uitreiking Bonkaarten.
Haarlem: rest. K.
Heemstede: Sif—Spo 9—12, Spr—Sz 13.30—
16.00 uur.
Aanvragen van rijwielbandcm: v. Merlen-
laan 2, 912 uur.
O verveen m gebouw Domi: GM 24 uur.
Charlotte Köhler:
„Oompjes Droom"
Voor een uitverkochte zaal hééft Charlotte
Köhler gisteravond in den Stadsschouwburg
Dostojewski's novelle „Oompjes Droom"
voorgedragen, hiermee een nieuw proefstuk
gevend van haar bewonderenswaardige kunst.
Hoofdpersoon in het verhaal is Marja
Alexandrowna, een echte Dostojewskl-
figuur in haar sluw berekenend spel om haar
m-oie dochter te koppelen aan een rijken
vorst, een aan hersenverweeking lijdend
wrak van een man. De dochter, een fiere en
zuivere natuur, die walgt van het bedrijf,
waarvoor zij zich door de schoonschijnende
motleven der moeder heeft laten verleiden,
en een argeloos jonkman, die uit wraak over
een blauwtje het spel bederft, zijn de bij
figuren De roddelende en inlngeerende
kring der „vriendinnen" vormt het kader
waarin de geschiedenis zich afspeelt.
Charlotte Köhler beeldt met een verbluf
fend rake psychologie en techniek deze per
sonages uit, in hun onderlinge reacties. Zij
doet dit zonder ander effect dan wat recht
streeks uit de novelle zélf voortspruit, die,
hoewel van een huiveringwekkende humor,
volmaakt reëele typen en situaties weergeeft.
Een enkele ontsporing in de richting der
charge zou den fijnen zin van het verhaal be
derven, maar deze voordrachtkunstenares
met haar markante mimiek en dictie blijft
steeds behoedzaam binnen de perken. Men
vrage ntiet, welk een zorgvuldige studie er
ook voor een talent als het hare noodig is
om tot een dergelijk resultaat te komen,
gezwegen van het uithoudingsvermogen van
stem. geheugen en geestkracht.
Als de kern van deze zeldzame prestatie
valt het gesprek tusschen moeder en dochter
te bewonderen, waarbij de levensechte ex
pressie van het wisselende gelaatsspel den
toeschouwer fascineert. Als even boeiende
tegenhanger amuseert de tragi-komisehe
figuur van den senielen vorst. Een afzonder
lijke waardeering verdient het raffinement
van het gewaad, waarin de kunstenares de
sfeer van het oude -aristocratische Rusland
oproept H. G. CANNEGIETER
Johannes Passion als kerkdienst
De Commissie voor Bijzonder Kerke-
werk der Ned. Herv. Gemeente te Haar
lem stelt zich voor op Goeden Vrijdag
van het volgend jaar de Johannes Passion
van J. S. Bach als kerkdienst te doen uit
voeren. Dat is naar den oorspronkelijken
opzet van den componist; op een enkele
uitzondering na worden Bach's werken
thans als concert-stukken uitgevoerd
Voor deze uitvoering zal het Bavo-Koor
worden uitgebreid; de^coralen zullen door
de kerkbezoekers worden gezongen
AGENDA
DONDERDAG 10 OCTOBER
Parklaan 34: Lezing, „Waar zijn onze Doo-
den", 20 uur. Zuiderkapel: Lezing, „Moeite en
zegen in den Ziekenarbeid", 20 uur. Rem
brandt: Marie Louise. Palace: Nachtboot
naar Dublin. Luxor: Made for each
other. Deze drie 2.00, 4.15, 7.00 en 9.15
uur. City: Het begon met Eva 2.15, 4.30, 7.00
cn 9.15 uur. Frans Hals: Gekooide Jeugd 2.00,
4.30, 7.00 en 9.15 uur. Spaarnc Theater: Het
Wapencomplot 2.30, 7.00 en 9.15 uur.
VRIJDAG 11 OCTOBER
Stadsschouwburg: Spaansche Dansavond,
20 uur. Begijnhofkapel: Liederenavond.
Bioscopen: Nieuwe programma's.
Haarfemsche kunst In 125 jaar
Ter gelegenheid van het 125-jarig be
staan van het genootschap „Kunst Zij Ons
Doel" te Haarlem is in het Teyler Mu
seum een tentoonstelling ingericht van,
teekeningen uit Teylers kunstschatten,
werkstukken van overleden meesters, die
in die 125 jaar lid waren van het teeken
en schildercollege. De bezienswaardige
tentoonstelling, die kosteloos toegankelijk
is, zal tot 6 November te bezichtigen zijn.
Zondag 10 November zal in Engeland
beschouwd worden als een nationale herden-
dingsdag voor den wereldoorlog van 1914—
1918 zoowel als van 1939—1945.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM 9 October 1949
BEVALLEN: 7 Oct., C. F. J. Braak—Koot,
z.; N. Kaart—Weesnian, z.; 8 Oct., J. J. Saeij9
—Molenaar, z.; H. C. Werdekker—Akersloot,
z.; A. M, Le FevreAkerboom, z.; M. Tool—
Hoomans, z.; C. E. v. d. BlomVisser, d.; M.
KlompEland, d.; A. M. C. SlkkemaCoe-
horst, z.; A. Versteeg—Kreule, z.; C. Sier—'
Beeber, z.; H. I. Dirken—Waalewijn, z C.
J. Kuijper—Paardekooper, d.; 9 Oct., L. Berg
manSmoorenburg, d.; L. B. H. MolSchilt-
mans, d. en z.
ONDERTROUWD: 9 Oct., T. Holzscherer en
E. Boonstra; J. L. Brink en J. M. v. Steij-
nen; W. F. Kolder en M. M. Timmerman.;
G Guffroy en F. W. Riphagen; A. Kruithof
en S. C. v. d. Blom; J. G. v. Driel en M. C.
Sm ei ik; G. Meijer en T. Mol; C. Konings
en J. A. Plu; A. v. d. Weiden en A. M. A.
Horstman; H. Ducro en M. C. Kieft; S.
Nieuwenhuis en G. de Ridder; J. M. Seppen
en I. Cornell® S. Meijer en A. M. Lablans;
C. P. Koek en A. M. C. v. Rossum; P. Kruij-
ver en E. Zuiderdiiijn; G. C. v. Balen Blan
ken en N. Postma; W. R. Burgess en J. J. H.
Caro; J. J. Hoefsmit en C. H. Siegerist; J. v.
Dusschoten en P. Gomes; H. v. d. Ham en C.
C. v Veen; H. W. Borst en P. N. v. Heuven;
P. W. G. v. d. Heijden en H. W. Pos; R.
Doets en J E. Bi-eed; A. Twlest en A. R. T.
Liefrink; J. de Haan en T. d. Jong; J, L.
V(itte en L. Pus; B. H. Froger en K. Zuider-
baan; J. B. v. Ebskamp en M. C. P. Verbeek;
(C. Dolk en W, A. C. Hol; C. M. La Grouw
en A. J. M. Emaflis; J. Hoogend'orp en A.
Stoelinga; T. J. Kuiper en A. W. Admiraal;
P. d. Regt en S. Verbroeck; H. L. C. d. Hoog
en C. Rol.
GEHUWD: 9 Oct., J. G. Schol ten en A,
Geldman; H. A. Spaans en G. J. Lucassen; J.
Visser en M. J. v. Zanten; A. J. Zijlstra en
A. Bonhof; J. v. d. Laan en G. v. Oyen; G.
A. v. An del en A. Hilliger; J. N. Koppelman
en B. A. Warnier; D. W. C. Joppe en G. E.
Schenken; A. Draijer en A. J. Baars: C.
Piers en A. v. d. Mee; H. Schouten en A.
Borsje; F. Schooneveldt en L. A. Bosch; F.
Biere en M. H. Berens; H. P. d. Koning en
M. G. P. Evers; T. Jukes en A. C. Klomp;
F. Vlveen en M. H. Hqiskens; F. J. Korst-
jens en J. A. Bijlmer; J. S. Onck en J. M.
v. Tunen; C. Huijbens en A. M. Hoofman; S.
J. Kuijper en C. T. v. Bruggen; W. H. .r.
Meijer en G. Morin; P. N. v. Loenen cn
J. Kroon; M. Schneider en H. Pluer; G. C.
d. Oudsten en W. S. v. Lemel.
OVERLEDEN: 5 Oct., C. Mars, 74 J., Wou-
wermanstraat 41 zw.; 6 Oct., G. Bakker, 86 J.,
Kenaupark 33; 7 Oct., H. d. Vries, 64 J., Ko
ninginneweg 87; J. Haver, 61 J„ Bantam-
straat 98; 8 Oct., A. M. WillemseCorstcn.
41 j„ Midden Tuindorplaan 14; A. Meijer—
Bac, 76 j., Rollanadstraat 1 F; 9 Oct.. P. N.
Vester, 66 j., M. v. Heemslkerkstraat 2.
Ged. Staten van Noordholland heb
ben aan de Prov. Staten ter goedkeu
ring ingezonden de begrootingen voor
1947 van de bedrijven.
Electriciteit.
Het electriciteitsbedrijf zal over 1947
volgens de raming een winst opleveren
van f 613.000, nadat eerst f 2.341.000
bestemd zal zijn voor afschrijving. Al
leen op de centrale te Velsen wordt
f 1.127.000 afgeschreven.
Ged. Staten merken op: „De aard en
de omvang van het bedrijf gebieden
het bezit van een behoorlijke reserve,
welke ten minste 15 van de aanschaf
fingswaarde der objecten zal moeten
bedragen. De aanvankelijk gevormde
reserve is echter, als gevolg van de
onttrekking daaraan van de belangrijke
tekorten der jaren 1944 en 1945. welke
verband houden met de financieele na
doelen der oorlogsomstandigheden, per
31 December 1945 geheel opgebruikt;
zelfs moest het jaar. 1946 worden aan
gevangen met een ongedekt gebleven
verliessaldo van f 811.000.
Het groote belang, dat aan een reserve
moet worden toegekend, is tijdens de
laatste oorlogsjaren wel sterk tot uit
drukking gekomen. Er zal derhalve
naar moeten worden gestrèefd om, zoo
de resultaten dit toelaten, in de eerst
komende jaren belangrijke bedragen
voor reserve-vorming aan te wenden".
Voor buitengewone werken is een be
drag geraamd van f 6.247.000. Daaron
der is een bedrag van f 3.000.000 als
tweede termijn voor de 150 kVolt kop-
pelverbinding LeidenVelsenAmster
dam.
Ged. Staten schrijven daarover: Op
de eerste suppletoire begrooting voor
het jaar 1943 werd een eerste termijn,
groot f 3.000.000.geraamd voor het
door het bedrijf te betalen aandeel in
de kosten voor den bouw van de 150 kV
koppelverbindingen LeidenVelsen—
Amsterdam met bijbehoorend schakel-
station te Velsen. De regeering, die er
op aandringt, dat de totstandkoming
van dit gedeelte van het landelijk kop-
pelnet met spoed voortgang zal vinden,
heeft terzake voor zoover het door
het P.E.N. te betalen gedeelte betreft
voor rekening van het bedrijf reeds ver
schillende bestellingen geplaatst. Ten
einde de verdere uitvoering van dit
werk te kunnen financieren, is thans
een tweede termijn van f 3.000.000.
uitgetrokken. Hoewel momenteel elke
redelijke grondslag voor een gefundeer
de kostenraming nog ontbreekt, wordt
bij de huidige kennis van zaken
niettemin gehoopt, dat na deze aanvul
ling het crediet voldoende zal 2iin om
de totale kosten te dekken.
Ook voor het versterken van andciA
geleidingen zijn belangrijke bedragen
uitgetrokken.
Nu door een geleidelijke opheffing
van de beperkende bepalingen de elec-
triciteitsvoorziening eerlang weer haar
normale karakter zal herkrijgen, is het
noodzakelijk om in de allereerste plaats
de hoofdvoedingsverbindingen een zoo
danige capaciteit te geven, dat zij in
staat zullen zijn de ongetwijfeld stijgen
de energiebehoefte veilig naar de plaat
sen van afname te transporteeren.
Waterleidingbedrijf.
De raming is dat het Waterleidingbe
drijf in „1947 een sluitende rekening zal
hebben.
in
De bril
van
Sultan Sar
V
76. „Wat gelukkig, dat U zich heeft
kunnen bevrijden, heer Sultan", zei Tips
honingzoet. Tenslotte ben ik mijn vij
anden toch baas geworden" antwoordde
de Sultan minzaam. „Ik noodig U allen,
nogmaals aan mijn tafel en ik ben ervan
overtuigd dat de maaltijd dan niet meer
op een voor mij onaangename wijze zal
worden gestoord". De Sultan lachte da
verend. alsof hij dit een best grapje
vond. Er was iets in dit lachen, dat Tips'
meening, dat hij niet. de ware Sultan Sar
was, bevestigde. „Je hebt knap je best
gedaan, waarde vriend", zei dc Sultan
tegen Tips, „maar als ik zelf ook niet 100
slim was geweest, had ik nu toch ge
vangen gezeten." „Zeker Sultan", ant
woordde Tips beleefd, „het is altijd
goed, meer op eigen kracht te vertrou
wen dan op die van anderen]"
