Baruch's atoomplan ongewijzigd
Kort en
Bondig
Olie-installaties in Pernis werken weer
op voor-oorlogsche capaciteit
Volkshoogescholen genieten inZweden
een zeer groote belangstelling
IN DE WERELDPOLITIEK:
Wellicht heeft geen enkele der tal-
riike U.N.O.-subcommissies in de tot
nu toe door beraadslaging bereikte re
sultaten een zoo teleurstellende im
passe door gemaakt als de commissie
voor de atoomenergie, wier werkzaam
heden op dit moment nauwelijks een
stap verder zijn gekomen in verhou
ding tot het punt. waarop zij aanvin
gen. Het is daarbij juist deze commis
sie, die de wereldbelangstelling in ster
ken mate geniet, omdat het probleem
dat aan naar is toevertrouwd, een van
de dwingendste en gevaarlijkste der
tallooze ihternationale vraagstukken
vormt en omdat de verbeeldingskracht
der massa in alle landen der wereld het
denkbeeld „oorlog" automatisch ver-
eenigt met het begrip „atoomenergie"
waarbij de wetenschap dat er ook
nog een atoomenergie denkbaar is, die
niets met oorlog te maken heeft, doch
geheel in dienst staat van wat men ge
meenlijk ..maatschappeliiken vooruit
gang" pleegt te noemen, geheel wordt
verwaarloosd.
Niets is begrijpelijker overigens. Wat
de menschheid van de atoomenergie
heeft ondervonden en gezien is alleen
maar een gruwelijke, massale vernie
tiging geweest en de beheersching der
verschrikkelijke krachten, zooals de
commissie der U.N.O. zich die tot haar
doel rekent, beteekent voor de massa
niets anders dan een afwenden van het
sombere gevaar, dat sinds het einde van
den oorlog boven haar zweeft als een
modern Damocles-wapen aan een draad
van onsolied lijkende geallieerde
vriendschap.
Sinds Baruch het Amerikaansche lid
der atoomcommissie, zijn intusschen be
roemd doch helaas bijna legendarisch
geworden plan tot beteugeling der
atoomenergie door Rusland hoorde cri-
tiseeren en afwijzen, zijn er geen tee
kenen meer geweest die wezen op een
voortgang van het heilzaam geachte
■werk der commissie en het lijkt er op
dat de voornaamste hindernissen, die
een internationale aanvaarding van
Baruch's plan in den weg staan, nog
steeds niet in het geringste konden wor
den uitgeschakeld. Dat werd dezer da
gen nog eens bevestigd door de mede-
deeling van het feit, dat Baruch zijn
ongewijzigd plan heeft zien bekrachti
gen door den Amerikaanschen presi-
dent, dpn Amerikaanschen minister
van Buitenlandsche Zaken en de advi
seurs uit den Senaat, terwijl autori
teiten van leger en vloot en zelfs Chur
chill en Trygve Lie door huldigende
woorden aan het adres van Baruch te
kennen gaven, dat zij het plan een on-
verbloemden lof wenschten toe te
zwaaien. Baruch zelf verklaarde, dat
„zijn prógramma nog steeds van
kracht was" dus niet veranderd of
gewijzigd in détails, ondanks critiek
van binnen- en buitenlandsche zijde.
Baruch werd door Truman onder
scheiden met de ..Freedom House
Award" voor buitengewone diensten,
den vrede bewezen en het was een tref
fende bijkomstigheid, dat die onder
scheiding hem werd uitgereikt door de
weduwe van president Roosevelt
„Roosevelt, die, zooals Baruch zeide,
onbevreesd was en wiens geest nim
mer méér noodig was, dan op dit
©ogenblik van gevaar en verwarring."
Het was bij die gelegenheid, dat
Churchill en Trygve Lie. onder ande
ren, een boodschap aan Baruch zonden
waarin zij hun bewondering voor het
werk van den Amerikaanschen atoom-
bedwinger te kennen gaven, zij het in
eenigszins uiteenloopendc bewoordin
gen. Trygve Lie huldigde geest en ener
gie. waarmede Baruch ..dit vreeselijke
probleem" had aangevat en koppelde
daaraan zijn verwachting, dat overeen
stemming mogelijk is. wanneer de pro
blemen met verstand en goeden wil
worden behandeld. Churchill zeide
ronduit, dat hij geen man kende, in
wiens handen hij deze problemen liever
geplaatst zou zien dan Bernard Baruch.
Dit_ alles is de omlijsting van het
controleplan, die weliswaar het plan
zelf in schitterenden vorm in het dag
licht stelt, doch die geen enkele .winst
op het internationale terrein van over
eenstemming beteekent en daar ook in
geen enkel opzicht toe zal bijdragen.
Want een plan, dat door een der par
tijen is verworpen en onmogelijk ge
noemd. kan door opsmuk en waandee-
rende woorden der andere partij in
De Radio geeft vanavond;
HILVERSUM I, 301.5 M.
18.00, 20 CO. 23.00 Nieuws. 17.00 Engelsche
componisten. 17.30 Salonmuizek. 17 45 Rijk
over zee. 18.16 Toscnnlnt dirigeert! 18.30
Strljd'kr. progr. 19.00 En nu.... naar bed. 19.05
Rosemarle Stuck! ïu :io Muziekbegrip. 19.45
Walvischvaart. 20.05 Weerpraatje. 20,08 Ra-
dioscoop met klankbeeld, muziek en Journaal.
22 00 Kwintet 22.45 Studenten. 23.05 Cabaret
dancing. 23.45 Brailowskl
HILVERSUM II, 415.5 M.
17 00 Zang-klasse. 17.30 Emmy van Hiel.
viool, 18 oo Rhapsodla-sextet. 18.45 Sport-
praatje. iy.13 Pianowcrkén 19 40 NCRV J.ees-
lamp. 20.05 Orkesi. 21.05 Bijbelteksten. 21.25
,.Bci Canto 22.15 De nood van Walcheren.
22.45 Avondoverdenking. 23.00 Kamermuziek.
23.50 Kentucky Mlnstreis.
ZES KRINGENTOUUNOOI ZWEMMEN.
De tweede ontmoeting van het zes kringen-
tournool, die was vastgesteld op Zondag 27
October In het Sportfondsenbad te Amster
dam, ls wegens organisatorische moeilijk
heden tot lateien datum uitgesteld.
geen enkel opzicht aantrekkelijker
worden voor de tegenstanders. Het op
merkelijke en meest-betreurenswaar-
dige is. dat in het geheele festijn bij de
ongetwijfeld verdiende huldebetooging
aan Baruch met geen woord gerept is
van eenige bereidheid, om ook zelfs
maar de mogelijkheid onder oogen te
zien van eenige aanpassing van het be
roemde plan aan de eischen, die ande
ren ter aanvaarding stellen.
Wanneer Baruch zegt: „Beperking
van de souvereiniteit der staten is ver
kieselijker dan een catastrophe", zou-
men hem kunnen aanvullen met de op
merking: „Eventueele wijziging in dé
tails van het plan-Baruch, zoo, dat het
een basis tot overeenstemming zou
kunnen worden, is verkieslijker dan
een catastrophe". En deze aanvullende
opmerking zou ongetwijfeld zijn ge
maakt. wanneer Henry Wallace, de
vroegere minister van Handel, bii de
huldiging van Baruch zou zijn tegen
woordig geweest. Maar Wallace was er
niet. want hij is geen officieele per
soonlijkheid meer en zijn actie voor den
vrede heeft bij de personen, die er wel
waren, weinig weerklank gevonden
toen hij nog minister was. Zoodat zijn
opmerking waarschijnlijk toch wel zou
zijn verloren gegaan in de klanken van
het orkest, dat na Baruch's rede het
volkslied inzette.
De UNESCO gaaf
met films werken
Grondslag gelegd te Cannes
Op 5 October, den laatsenc.ag van het
filmfestival in Cannes, kwam Paul
Schuitema's „De hallen van Parijs" aan
de beurt. De visie van dezen Nederlan
der op de wereldbefaamde „ingewanden
van ae lichtstad" ontving een goed ont
haal.
Daarmee ziin de vijf door ons land
ingezonden films op het festival ge
draaid, te weten „De Maasbruggen" en
„De hallen^van Parijs" van Paul Schui-
tema. De eerste met muziekmontage
van Koos van de Griencj, de tweede met
een partituur van Hugo de Groot, „Sa
men op weg" van Otto van Nijenhoff,
„De dijken groeien" van Mannus Fran
ken en Jo de Haas en het geselectio-
neerd polygoon-profilti-journaal. Mol's
wetenschappelijk filmwerk „Metamor
phose" deed buiten mededinging mee.
De thans in Parijs gevestigde UNESCO
is te Cannes vertegenwoordigd in den
persoon van William Charles Farr, die
bij de UNESCO (United Nations Educa
tional Scientific and Cultural Organisa
tion) aan het hoofd staat van de afd.
film.
De heer Farr, na onderdirecteur te
Londen van de British Film Institute en
hoofdredacteur van „Sight and Sound"
en van „Monthly Film Bulletin" te zijn
geweest en tijdens den oorlog de leiding
b:: het Britsche ministerie van voor
lichting vdor vervaardiging en versprei
ding der films te hebben gehad, heeft
gewezen op de drie groote middelen om
de menschelijke gedachte wereldkundig
te maken: radio, pers en film.
De UNESCO stelt zich voor het ver
vaardigen van die films te steunen, wel
ke het mogelijk maken, de volkeren een
beter begrip van elkander te geven.
Daartoe wil de UNESCO ruime uitwis
seling van cinematographische voort
brengselen bevorderen, de productie
van opvoedkundige films behartigen en
trachten tot een fopds te geraken om de
jeugd volwaardige cn tevens onderhou
dende films aan te kunnen bieden.
De heer Farr deed bovendien eenige
mededeelingen aangaande de speciale
filmvoorstellingen, welke te zien zullen
zijn te Parijs van 19 Nov. a/ tegelijk met
de eerste jaarlijksche conferentie van
de UNESCO. Ongeveer 25 dergelijke
filmséances zullen plaats vinden, waar
bij opvoedkundige, wetenschappelijke
en eenige speelfilms zullen worden ge
projecteerd, welke door hun waarde
De Hertog en Hertogin van Windsor
hebben Vrijdag Parij-s verlaten om voor
de eerste maal na den troonsafstand
Engeland weer te bezoekenHet Herto
gelijk Paar voor het Ritz-hotel in Parijs.
In een vraaggesprek heeft de heer N. H
Bosson, rector van de Zweedsche Volks-
hoogcschooi te Tarna, een en ander mede
gedeeld over deze onderwijsinrichtingen
in zijn denkbeelden bekend gemaakt over
le inrichtingen, zooals die in Nederland
bestaan.
I-Iet volkshoogeschoolwezen in het Noor
den bestaat al sinds 18C8 en Bosson's vader
T* AL van producten kunnen door de ver-
1 werking van ruwe olie worden ver
vaardigd: verschillende soorten benzine,
petroleum, zoowel voor verwarmings- als
verlichtingsdoeleinden, alsmede brandstof
voor motoren.
Stook-, smeer-, diesel- en gasolie kun
nen door middel van destillatie, onder hoo-
gen druk en temperatuur, uit ruwe olie
worden verkregen.
Bij deze verwerking wordt de olie in
zoogenaamde „buizenovens" verhit. Een
deel der olie verdampt en het zwaardere
deel in vloeistofvorm blijft over. Met be
hulp van ingenieuze technische installaties
worden damp en vloeistof gescheiden en
verwerkt. Door middel van „kraakinstal
laties". waar men met temperaturen van
525 graden C. en met spanningen van tot
maximaal 10C atmosfeer werkt, wordt uit
de gedestilleerde olie, benzine vervaardigd.
Het zeer uitgebreide complex van ge
bouwen en technische installaties van de
..Bataafsche" te Pernis, meer dan 100 H A
heeft tijdens den oorlog, vooral na de stel
selmatige vernielingen, die na September
l'J44 in Rotterdam en omstreken door de
Duitschers werden uitgevoerd, dusdanig te
lijden gehad, dat na de bevrijding niet veel
meer dan één groote ruïne over was. Aan
vankelijk stond men voor een schier hope-
looze taak. Van de ruim 300 tanks met een
opslagcapaciteit van 765.000 kubieke Meter,
welke in Mei 1940 ter beschikking stonden,
bleek slechts 14.000 kubieke Meter te zijn
overgebleven. De Duitschers hadden 125
pompen, 280 eleetromotoren, 206 regelin-
strumenten, vele kilometers pijpleiding en
alle magazijnvoorraden weggeroofd. Men
constateerde echter, dat de dcstilleerde-
rijen en de kraakinstallaties niet onherstel
baar waren beschadigd. Alles hing geheel
af van het opstellen van instrumenten,
pompen en motoren. Na aanvoer van ge
deelten der zeer groote materiaalvoorraden
van de „Bataafsche" in Curacao, Amerika
en Engeland, was het spoedig mogelijk het
bedrijf in werking te 6tellen (aangezien
Tot besluit van onze serie artikelen
)ver de Nederlandsche bodemschatten
volgt hier een beschrijving van de
wijze, waarop de in Drenthe gewon
nen olie in de fabrieken te Pernis
wordt verwerkt.
na de bevrijding alle benzine, gasolie, pe
troleum en stookolie direct moesten wor
den geïmporteerd, was het van het grootste
belang, dat allereerst de opslagruimte
werd hersteld). Reeds na drie maanden
konden 24 tanks weer in bedrijf worden
genomen. Na een half jaar waren er 98
tanks, een jaar later reeds 182 tanks aan
wezig. Op 1 September j.l, had men weer
de beschikking over meer dan 200 tanks
met een opslagcapaciteit van 600.000 ku
bieke meter Op 15 Juni 1945 kon het eer
ste tankschip, de „Ondina", welke in den
oorlog in den Pacific een Japanseheij „rai
der" in den grond boorde, de haven bin
nenvaren, met een lading van 5.340 ton
gasolie en 3.047 ton petroleum. Tal van
schepen volgden.
De groote beteekenis van de installaties
der „Bataafsche" te Pernis blijkt uit den
aanvoer van olie-producten. Van 10 Mei
1945 tot 1 Augustus 1946 werden bijna 2.4
millioen ton aardolieproducten en ruwe
olie aangevoerd. Afgeleverd werd in die
periode 1.993.000 ton. Wanneer men be
denkt, dat de totale afgeleverde hoeveel
heid in 1938 3000 ton minder was, dan is
het bereikte resultaat opmerkelijk.
De ruwe olie, afkomstig uit Oud-Schoo-
nebeek is van een geheel ander type dan
de olie, die tot dusverre in Pernis werd
verwerkt. In de plannen voor de toekomst
zal hiermede rekening worden gehouden.
De beteekenis van de in Schoonebeek ge
wonnen olie mag men niet onderschatten.
Er bestaat aanleiding, om aan te nemen,
dat de winning van olie uit eigen bodem
zeer krachtig zal worden bevorderd. Tot
dusverre is slecht* «sn bt^in gemaakt.
Bij het openen van Churchill Court, een
rusthuisvoor herstellende oorlogsge-
'wonden, groette Winston Churchill de
leden'van het Britsche Legioen die voor
hem langs marcheerden met het be
kende „V"-teeken. Het rusthuis is ge
vestigd in Seven Oaks in Engeland.
„internationaal" zullen blijken te zijn.
De heer Philipp Erlange, directeur
van de Association Frangaise d'Action
Artistique en algemeen regeeringsver-
tegenwoordiger bij het internationaal
filmfestival te Cannes, werd verheven
tot ridder van de Legion d'Honneur.
Een groot aantal landen, waaronder
ook Nederland heeft zich aangesloten bij
het internationale comité van cineasten,
waarvan het voorloopig secretariaat ge
vestigd is te Parijs.
Agenda voor Haarlem
MAANDAG 14 OCTOBER
IIKB: Nederl. Filmwerk „Pepertuum Mo
bile", 19 en 21 uur. Barendsestraat 24: Evan
gelisatie-samenkomst, 20 uur. Rembrandt:
Marie Louise. Palace: De zevende sluier.
Luxor: De gevangene van Zcnda. Deze drie:
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: Baccara, 2,
4.30, 7 en 9.15 uur. City: Rio, 2.15, 4.30. 7 en
9.15 uur. Spaarne Theater: Jagers van Texas,
2.30. 7 en 9.15 uur.
DINSDAG 15 OCTOBER
HKB: Nederl. Filmwerk „Pepertuum Mo
bile", 19 en 21 uur. Stadsschouwburg: Too-
neelst. „Achter Wallen en Poorten". 20 uur.
Gcm. Concertzaal: Eerste Ledenconcert H.
O. V.. 20 uur. Lange Margarethastraat 19: Le
zing voor huish. voorlichting, 20 uur. Biosco
pen:. als Maandag.
Groote zaken sturen er hun personeel heen
oad een groot aandeel in den bloei van
leze scholen, waarvan er nu ongeveer 70
,n Zweden zijn gevestigd met staatssubsi-
lie en steun van de provinciale staten. Het
oelang van dit onderwijs wordt in de
Noorsche landen anders gewaardeerd dan
nier. Het merkwaardige feit doet zich voor
lat vele rijksafgevaardigden cursussen aan
ie volkshoogescholen hebben gevolgd en
dat in de provinciale raden nog meer van
deze cursisten zijn.
De inrichtingen genieten wel staatssub
sidie, maar zijn toch in hun leerprogramma
mafhcyikelijk van overheidsinmenging,
.tunnen zelf de lesroosters bepalen en sto-
-en zich niet aan examens, omdat hun
eerplan is ingesteld op de algemeene men
schelijke waarden en de burgerlijke plich-
en van ieder individu. Academisch ge-
/ormden geven er lessen en van alle stan-
len en rangen komen de Zweedsche jon
gelui zich daar verdiepen in de meest uit-
eenloopende vraagstukken.
Zoo gebeurt het dat de groote zaken en
fabrieken hun menschen naar de volks
hoogescholen sturen, om hen daar geeste
lijk te bekwamen voor hun werk.
Natuurlijk komen daar ook de geboren
leiders naar voren, want het onderwijs is
ingesteld op het ontdekken van eigen mo
gelijkheden.
De heer Bosson heeft in het begin van
dit jaar een aantal lezingen gehouden in
Engeland en daar de resultaten en den
vooruitgang van dit systeem bekend ge
maakt. Nu is hij voor de tweede maal op
weg naar dit land, maar eerst maakt hij
een uitgebreide studiereis door Nederland,
waarvoor hij een voorliefde heeft. Hij
sprak zijn groote bewondering uit voor al
het werk, dat de volkshoogescholen in Ne
derland hebben gedaan zonder eenigen
overheidssteun. Het viel hem op, dat aan
het practische werk in onze inrichtingen
veel meer aandacht wordt gehecht, dan in
zijn land en hij verklaarde dit uit de om
standigheid, dat de Nederlandsche instel
lingen zichzelf moetei) onderhouden
De cursussen zijn hier korter, wat het
voordeel heeft, dat er zooveel mogelijk
mensohen kennis kunnen maken met de
leerstof, maar het nadeel, dat er niet in
tensief genoeg kan worden gewerkt. Want
om goed met alles op de hoogte te raken,
moet men meer cursussen gaan volgen.
Eveneens betwijfelde hij het of de leera
ren dit hooge tempo met verschillende
menschen lang zouden kunnen volhouden.
Hij zag het zóó, dat naast lange i ursussen
ook leergangen van korten tijd kunnen
worden gehandhaafd.
Hij meende dat het werk ook in Neder
land op den duur bekroond zou worden
met een staatssubsidie. Dezelfde terug
houdendheid was ook in Zweden te con-
^ateeren geweest. Nu zijn de resultaten
geweldig.
BINNENLAND
Met Ingang van 15
October zullen eenige
wijzigingen in het
dienstschema van de
luchtlijn Amsterdam
Batavia worden aange
bracht. De uitreis zal
tot 4 dagen worden terug
gebracht. De vliegtui
gen vertrekken voortaan
op Dinsdag, Donderdag.
Vrijdag en Zondag, zoo
wel van Schiphol als
uit Batavia.
Te Maastricht is na
een vrij langdurige ziek
te in den leeftijd van 40
jaar overleden mr. J. Jt
van Sonsbeeck, burge
meester van Beek.
Volgens cle door het
Centraal Bureau voor de
Statistiek samengestel
de voorloopige cijfers
bedroeg de invoer in
September: 1.188.334 ton
(v.m. 1.337.449) tegen een
waaide van 198,1 millioen
gulden (v.m. 206,7).
Zakenlieden, die
naar Duitschland willen
reizen moeten vergun
ning aanvragen bij het
commissariaat-generaal
voor de Nederlandsche
belangen in Duitschland
le Amsterdam.
Het is nog niet toe
gestaan op boterbonnen
margarine af te leveren.
Te Luik is een Van
Gogh-tcntoonstelling en
een expositie van Neder
landsche decoratieve
kunst geopend.
Tot lid der Eerste
Kamer is in de vacature
wijlen mr. dr. E. J.
Beumer benoemd ver
klaard de heer A. W.
Blewenga (A. R.) te
Garsthuizen, gemeente
Stedum.
De musici werkzaam
bü de Stichting Radio-
Nederland staan afwij
zend tegenover het reor
ganisatieplan, waarbij
de dirigenten. J. Glnne-
ken, W Lohoff en Mari-
nus van 't Woud op non-
actief zullen worden ge
steld.
De belangstelling
voor de Nijmeegsche
kermis is enorm ge
weest. Men schat den
omzet op een millioen
gulden. De exploitanten
moesten een kwart mil
lioen aan pachtgeld be
talen.
Te Grocde in
Zccuwsch-Vlanndercn is
de timmerfabriek der
fa. Schippers totaal af
gebrand.
In Terneuzen Is de
22-Jarige landbouwer J.
R met zijn hoofd in een
persmachine geraakt en
op slag gedood.
Binnenkort zullen
ook op de lijn Utrecht
Amersfoort weer elec-
trlsche treinen rijden.,
Op 1 October be
droeg het aantal aange
geven radio-ontvangst
toestellen 018.919 (vorig
jaar 599.583). Het aantal
aansluitingen op het ra
diodistributienet be
droeg op 1 September
455.258 (v. j. 452.683).
Met de rcgcering
van Tsjecho-Siowaklje
worden op het oogen-
blik besprekingen ge
voerd over de teruggave
van Nederlandsche goe
deren welke door de
Duitschers waren ge
roofd en die in Tsjecho-
Siowaklje terecht zijn
gekomen.
BUITENLAND
EU -passagiers
vUf lenen der bcm
en
beman
ning kwamen om het
leven bij een vliegramp
in het' gebied van Fez,
Noord Afrika, waar een
passagiersvliegtuig der
Fransche maatschappij
Air Ocean in de bergen
bij Sefrou neerstortte.
Tot de slachtoffers be
hoorden de Amerikaan
sche vice-consul te Ca
sablanca met zijn vrouw
en de doehter van den
consul. v
Haarlem t
Omgeving
De bezwaren, die C.
J. Engele, A. W. Engele.
C. Vrolijk en J. P. Vro
lijk bij den Haarlem
sehen raad hebben in
gediend tegen onteige
ning van gronden bij de
Fuikvaart, vinden B. en
W. ongegrond. Zij advl-
seeren deze af te wijzen.
Op verlangen van
de Inspectie van het
Stoomwezen inoet een
der stoomketels van het
Openbaar Slachthuis te
Haarlem ontmanteld
worden. B. en W. vra
gen den raad een crediet
daarvoor van f 2500.
Teylcrsstichting te
Haarlem heeft Zaterdag
middagvoordrachten ge.
organiseerd op 19 en 26
October en 2 November,
waarin Prof. dr. A. D.
Fokker zal spreken over
nieuwe machines.
