Hef Huis fen Bosch hersfefd
in Den Helder ontploft
Drie millioen fietsbanden tekort
Weinig kans op verbetering
De Radio geeft vanavond
Kort en
Bondig
Buiten-aanzicht van het herstelde huis
ET 7..1I niet algemeen bekend zijn, dat
- het Huis ten Bosch in den oorlog aan
vele gevaren blootgesteld geweest is. Was
dit oude paleis der Oranjes een bouw
werk van den beroemden bouwmeester
Pieter Post ter nauwernood ontkomen
aan den aanvankelijken eisch der bezet
ters, het af te breken in verband met het
graven van een tankgracht, later heeft
h°t onophoudelijk aan gevaren blootge
staan, gevaren van bominslag, brand, ex
plosies Vlakbij schoten de Duitschers
hun V2 projectielen af. Het mag een won
der heeten, dat het Huis ten Bosch al die
gevaren is doorgekomen.
Thans staat het weer ongeschonden. De
omgeving heeft geleden. De oude wacht
huizen van Pieter Post zijn afgebroken,
maar al het materiaal is aanwezig, om ze
aan de hand van foto's en teekeningen
te herbouwen Een zware bunker van 10
m hoogte ontsiert het oude voorplein.
Dez kan nog niet verwijderd worden;
opruiming met behulp van dynamiet geeft
teveel gevaren voor het Huis ten Bosch
zelf De oude oprijlaan van zwaar hout
is er niet meer, een nieuwe jonge be
planting is aangebracht. De vroegere stille
afgeslotenheid is verdwenen, nu rondom
het oude huis het zware hout van het
Haagsche Bosch aan den bezetter is ten
offer gevallen. De mooie oude tuinmuur is
heen een draadhek sluit het oude domein
van den weg af.
Maar toch er is geen sfeer van onder
gang. De fraaie oude brug aan de zijde
van den Leldschen straatweg afge
broken voor de tankgracht kon weer
worden opgebouwd, met de oude steen
en het oude smeedijzer Het groote hek
aan de zijde van het Bezuidenhout her
rees evenzeer, nu ontdaan van de verf
laag, welke in het begin der vorige eeuw
de kleurige baksteen verdofte. En boven
al: het interieur van de beroemde Oranje
zaal, welke Amalia van Solms ter eere
van haar gemaal, Prins Frederik Hendrik,
deed schilderen, is in ouden luister her
steld.
Het was een zware taak voor de des
kundigen van de Inspectie der Kunstbe-
echerming en den Rijksgebouwendienst om
de kunstschatten te bewaren. De kunst
verzameling, aanvankelijk geborgen in de
kelders van het huis, Is later naar rijks
bergplaatsen (Santpoort, Paaschloo en den
Pietersberg) overgebracht. De demontage
van de doeken in de Oranjezaal kostte het
meeste hoofdbrekens. Dit wordt duidelijk,
wanneer men nagaat dat het groote hul
digingsdoek door Jacob Jordaens geschil
derd. 7 bij 71/2 meter is.
De bescherming van het Huis ten Bosch
in den oorlogstijd bleek ook geen gemak
kelijke taak. Het was, door 't vele hout in
zijn constructie, zeer brandgevaarlijk. Men
heeft al zijn krachten samengetrokken op
het behoud van den kern, het architec
tonisch meest belangrijke gedeelte, dus
op de Oranjezaal en de daarom heen lig-
gende vertrekken. De vleugels beschouw- I
de men als secundair. Gelukkig zijn ook
de vleugels gespaard gebleven. Ter be
scherming van den kern werd een auto
matische brandbluschinstallatie aange
bracht, onafhankelijk van de waterleiding.
Rondom de Oranjezaal werd een water
dichte wand aangebracht ter voorkoming
van waterschade.
Het huis bleef den geheelen oorlog on
der controle. De wachters zijn zich van
hun plicht bewust geweest, trouw bleven
zij op post, ook tijdens het bombardement
van 22 Februari, waardoor het huis het
meest gehavend werd.
Nu is de Oranjezaal hersteld. Het Chi
neesche kabinet, de Chineesche zaal
(welke beide interieurs in 1795 geschonken
zijn door den toenmaligen keizer van
China aan Prins Willem V van Oranje),
de Japansche zaal en de „witte eetzaal"
(1732), met een viertal beroemde „witjes"
en een beroemd plafond van Daniel Narot,
bouwmeester van den koning-stadhouder,
alles is in tact.
In de Oranjezaal, waaraan behalve Jor
daens, de schilder van den overvloed,
ook medewerkten Lievens, Van Thulder,
De Goebber en Van Everdingen, heeft
men ook de in den loop der jaren ver
plaatste wandschilderingen op haar juiste
plaats kunnen terugbrengen Daarbij is ook
een nog onbekend portret van Amalia
van Solms te voorschijn gekomen.
Op het La Guardia-vliegveld van Neiv
York arriveerde prins Ali Faisal, de
afgevaardigde van Saoedie-Arabië voor
de vergadering der Vereenigde Volke
ren, met zijn negenjarigen zoon Mo
hammed.
Weer een zuurstofcylinder
Vier arbeiders
hadden zich juist bijtijds
uit de voeten gemaakt
Voor de tweede maal is in Den Helder
een zuurstofcylinder ontploft. Vier arbei
ders waren in een smederij in de Molen
straat aan het werk met een autogeen
laschapparaat. Plotseling hoorden zij een
gesis en zagen zij een steekvlam bij den
kop van den zuurstofcylir»der. Onmiddel
lijk snelden zij naar buiten. Onmiddel-
conden later ontplofte de cylinder met
een daverenden slag.
De smederij werd volkomen vernield.
De politie van Den Helder heeft het ge
bruik van autogene laschapparaten ver
boden, tot de oorzaak van de twee ont
ploffingen is onderzocht. De arbeids
inspectie van het district Haarlem heeft
terstond een onderzoek ingesteld.
Tegengehouden telegram
men van „De Waarheid"
Het Eerste Kamerlid de heer Koejemans
had aan den minister van Verkeer eenige
vragen gesteld over het feit, dat eenige
telegrammen, welke op 24 September door
het dagblad „De Waarheid" ter verzen
ding naar couranten in het buitenland
waren aangeboden, op het hoofdpostkan
toor te Amsterdam zijn gestuit.
De minister heeft thans geantwoord, dat
de telegrammen op last van den directeur
generaal der P.T.T. na overleg met den
minister zijn tegengehouden, omdat de in
houd niet beperkt was tot feitelijke mede-
deelingen over de stakingsgebeurtenissen
van dien dag, doch bovendien enkele pas
sages bevatten, welke in strijd moesten
worden geacht met de veiligheid van den
staat en de openbare orde De minister
is van oordeel, dat de internationale pers
vrijheid niet geschonden is.
INieuw model bonkaarten
Met ingang van 27 October worden bon
kaarten voor voedingsmiddelen van een
nieuw model in gebruik genomen. Deze
kaarten zijn verdeeld in vier horizontale
strooken. Elke veertien dagen zullen
slechts bonnen van een strook aange
wezen worden. In de bonnenlijst zal ver
meld worden van welke strook bonnen
worden aangewezen.
Zoodra de bonnenlijst in de bladen van
Donderdag 24 October 1946 is gepubliceerd,
doet men goed strook no. 1 van de bon
kaart af te knippen. Men kan de bon
kaart dan weer opbergen en alleen de
afgeknipte strook bij de hand houden. Al
leen van deze strook worden voor de
periode van 27 October tot en met 9 No
vember bonnen aangewezen. Zoodra in de
bladen van 7 November de bonnenlijst
voor de periode van 10 tot en met 23 No
vember is opgenomen kan men de niet
aangewezen bonnen van strook 1 vernie
tigen.
Extra snoep met St. Nicolaas
en Kerstmis
Er bestaan plannen om met St. Nicolaas
en Kerstmis voor dè geheele bevolking
een extra bon voor versnaperingen aan te
wijzen
Begin November pindakaas
o]) den suikerbon
Binnenkort zal een restantpartij pinda
kaas in den handel worden gebracht. In
de zaken, welke hiermee bevoorraad wor
den, zal men van 2 November af op den
suiker-jambon eventueel ook pindakaas
kunnen koopen. Een pot pindakaas
van 370 gram wordt gelijkgesteld met 500
gram jam.
De luchtballon Ranibaldl, welke Donder
dagavond ln Den Haag was opgestegen is na
een korte lusschenlandlng bij Parijs, ten Zui
den van Rouaan gedaald.
VELE zijn de bezwaren tegen de distri
butie van fietsbanden. Niet alleen
duurt het ontstellend lang voor een be
slissing genomen wordt over de aanvra
gen, maar de hoeveelheid banden is veel
te gering en wordt bovendien op een ma
nier verdeeld, die naar het schijnt niet
in overeenstemming is met het aantal in
woners van de gemeenten.
Van bevoegde zijde wijst men er op, dat
bij de toewijzing van banden in de eerste
plaats rekening gehouden moet worden
met vijf nauwkeurig omschreven cate
gorieën van menschen, die voorrang heb
ben. De ziekenverpleging, de geestelijk
heid, land- en tuinbouw, de economische
wederopbouw en arbeiders, die ver van
hun werk wonen moeten eerst geholpen
worden Dan pas komt de zesde categorie
aan de beurt, die heel toepasselijk „Ove
rige Personen" heet. Maar ook zij moe
ten wederom een bepaalden minimum af
stand per dag afleggen, willen zij voor
een bandenbon in aanmerking komen. En,
de selectie nog scherper te maken, is
ook nog bepaald, dat geen dezer voor-
rangs-klanten een bon krijgt, zoolang hij
van een openbaar vervoermiddel gebruik
kan maken.
e hoeveelheid banden, die beschik
baar wordt gesteld, is echter aanzienlijk
kleiner dan het aantal aanvragen. Een
lange wachttijd is dus onvermijdelijk. Dat
het aantal banden, dat aan een gemeente
wordt toegewezen, soms in het geheel niet
in overeenstemming is met haar aantal
inwoners komt, omdat als grondslag voor
de toewijzingen het aantal aahvragen
geldt.
Hoe men de zaak keert, het gebrek aan
banden blijft het voornaamste euvel. De
bandenproductie heeft een tekort aan be
paalde materialen. De hoeveelheid rubber
HILVERSUM I, 301.5 M.
IC.00, 20.00 en 23.00 uur Nieuws. IS.15 Kwar
tet Jan Corduwener. 18.30 Ned. Strijdkrach
ten. 19.00 Urgentie-program Partij van den
Arbeid. 19.15 Meisjeskoor „De Krekels". 19.45
I-andbouwi ubrlek. 20.05 Gezinsweek; toe
spraak Prinses Juliana. 20.20 „La damnation
de Faust" 21.20 Hoorspel „Achter de deur".
21.45 The Ramblers. 22.20 Syl vest re-trio. 22.45
«is. A. A Wildschut. 23.15 Gramofoon.
HILVERSUM II, 415.5 M.
19 00, 20.00 en 22.00 uur Nieuws. 17.30 Paasch.
bergkoor. 18.30 Rotterdam roert de trom. 18.40
sportuilzending. 19.15 Meesterwerken voor
klavier. 20.05 Gezinsweek; toespraak Prinses
Juliana. 20.15 Marinierskapel. 21.00 Kerkwerk
onder gerepatrieerden. 21.20 Chr, Zangver-
ceniging „Ex Animo" Leiden. 22.30 Gramo
foon. 22.45 Avondoverdenking. 23.00 Cello-
Koordracht C, Preuyt. 23.30 Gramofoon.
Onze hande n sit uatie
in cijfers:
1. toerbanden.
Over de periode Juli 1945 tot en met
Augustus 1946 werden:
toer- toer-
buitenbanden binnenbanden
geproduceerd 1.649 540 1.226 290
geïmporteerd 607.800 538.200
totaal 2.257.340
gedistribueerd 2.051.000
beschikb. voor
distributie in
September
2 transportbanden.
De productie van transportbanden
bedroeg over de periode Juli 1945 tot
en met Juli 1946:
transportbuitenbanden 115.000
transportbinnenbanden 89.000
Ook de Engelschen gaan ter walvischvangst. Deze boot, de 15.000 ton metende
,.Bal(icna zal als moederschip fungeeren voor een vloot van tien walvischvaar-
ders. Ze is zeer modern uitgerust en heeft onder andere vliegtuigen aan boord
om de ivalvisschen te helpen zoeken. Binnenkort zal de walvischvloot van
Southampton uitvaren.
is nu voldoende om 400.000 banden per
maand te maken, maar er kan niet vol
doende staaldraad worden ingevoerd. In
ons land wordt het niet gemaakt; de be
stellingen in het buitenland kunnen niet
vlot worden uitgevoerd en onze vroegere
leverancier, Duitschland, kon tot nu toe
niet in de leverantie worden betrokken.
Ook op gebrek aan canvas hokt de ban
denproductie. Weliswaar is de twijncapa-
citeit vergroot, maar voldoende is dit nog
niet De chemicaliën, de zoogenaamde
weekmakers en vulstoffen zijn evenmin
ruimschoots voorhanden. Dan is er ge
brek aan vrouwelijk personeel, maar niet
in ernstige mate en tenslotte is de pro
ductie gehandicapt door dat de inwerking
stelling der Hevea Fabrieken van Januari
tot Juli uitgesteld moet worden, daar de
installaties nog niet gerepareerd waren.
De import van banden is, hoewel de be
stellingen reeds kort na de bevrijding van
het zuiden van ons land werden gedaan
nog steeds zoo gering, dat daarvan geen
verbetering verwacht behoeft te worden.
Ook in de toekomst zal de import van frcel
geringe beteekenis blijven. Het gebrek
aan transportbanden kan evenmin uit het
buitenland worden aangevuld en wanneer
in ons land transportbanden worden ge
maakt gaat dat weer ten koste van de
productie van toerbanden.
Aan de hand van de opgaven der distri
butie-diensten kon worden vastgesteld,
dat het aantal aanvragen, dat nog niet
gehonoreerd is met een bandenbon, op 31
Juli van dit jaar twee millioen bedroeg.
Dit is nog niet de werkelijke behoefte
aan banden. Bij de bevrijding moesten
naar schatting twee en een half millioen
fietsen van banden worden voorzien. Dat
beteekent, dat er vijf millioen banden
noodig waren. Aangezien er eind Augus
tus twee millioen banden gedistribueerd
waren kan het bandentekort in ons land
op drie millioen worden geschat. Daar
bij is dan nog geen rekening gehouden
met de inmiddels opgetreden slijtage van
de thans gedistribueerde banden
Om de voedselvoorziening niet in gevaar
te brengen, zijn van den zomer in ruime
mate banden toegewezen aan degenen, dio
in den landbouw werken. De achterstand
bij deze categorie, ongeveer 330.000 bui
tenbanden, is nu vrijwel ingehaald. Maar
dat is ten koste gegaan van de andere
groepen. Er is dus geen enkele reden om
optimistisch te zijn en een verbetering
van de banden-situatie te verwachten,
BINNENLAND
Een aantal Belgische
Inspecteurs en lnspectri-
ces van het gevangenis
wezen bezoekt momen
teel interneeringskam-
pen en tuchtscholen in
Nederland.
De K.L.M. heeft van
de K.N.I.L.M. drie Sky-
masters gehuurd, waar
door het aantal vluch
ten naar en van Indië
uitgebreid kan worden.
Twee van de drie
daders van den te Zuna
igepleegden roofoverval
op de boerenleenbank
zijn in Nijverdal gear
resteerd. Het ontvreem
de geld, ruim f 7000, is
teruggevonden.
Bij een ontploffing
tijdens het demonteer en
van granaten op het ter
rein van de springstof
fenfabriek te Muiden
zijn twee politieke de
linquenten zwaar ge
wond. Een is later over
leden.
Inbrekers hebben
uit een winkel in de
hoofdstad 200 paar Ame-
rikaansche schoenen ter
waarde van f 3000 ge
stolen.
Op het kruispunt
Jan van Galenstraat
Admiraal de Ruyterweg
te Amsterdam is weer
een zware vrachtauto
tegen een tramtrein der
N.Z.H. gebotst. Een der
tramwagens werd zwaar
beschadigd. De vracht
auto kon verder rijden.
De prijzenbeschik-
kingen 1940 cn 1942 voor
honing zijn ingetrok
ken. De prljsstop voor
honing 1945 is buiten
werking gesteld.
In de vacature Dr.
L. J. Zimmerman is tot
lid van de Tweede Ka
mer benoemd de heer
J. G. Suurhoff (P. v. d.
A.) te Amsterdam.
De regeering heeft
de medewerking der
burgemeesters ingeroe
pen voor een registratie
van door de Duitschers
ln Frankrijk, België en
Luxemburg gestolen
goederen, welke zij in
Nederland hebben ach
tergelaten.
Door het springen
van een mortier op het
schiet terrein te Bergen
aan Zee zijn twee kor
poraals uit Alkmaar
ernstig, doch niet levens
gevaarlijk gewond.
Tien Jaar gevange
nisstraf is geëlscht tegen
den 35-jarigen B. uit
Helmond, die na een
twist over een verloren
voetbalwedstrijd zijn
plaatsgenoot J. v. d. W.
had doodgestoken. B. is
sinds 1931 reeds 13 maal
veroordeeld, waarbij
eenmaal tot 7 Jaar.
De laatste groep
Ncderlandsche kinderen,
die in Augustus in Bel
gische gezinnen werden
opgenomen, zijn uit
Gent naar Nederland
teruggekeerd.
De eerste van de
29 t(jdcns den oorlog
vernielde bruggen over
het Twente-Rijnkanaal
ls hersteld.
Er is een studie
commissie ingesteld, wel.
ke de mogelijkheid van
het gebruik van heiicop-
tères ln Nederland zal
onderzoeken.
Haarlem en Omgeving
De Kerkeraad der
Ned. Hcrv. Gemeente te
Bloemendnal heeft be
noemd tot Jeugd-ouder-
ling de heer H. Vis,
voorzitter'der Chr. jon
gemannen Vereeniging
en der Vereeniging van
Jong Hervormden.
In het kader der
Gezinsweek wordt a.s.
Donderdagavond 8 uur
in de Groote Kerk te
Haarlem een Gezins-
dlenst gehouden. Voor
ganger is Ds. H. v. d.
Loos, met muzikale me
dewerking van trompet
en orgel.
B. en W. van Bloc-
mendaal hebben aanbe
steed het ophalen en ver
wijderen van huishoud
en tuinafval en van
asch, gedurende de ja-
Jaren 1947—1949. Inge
schreven was door de
heeren van Roode f 2300,
Maas f 22G8, Heybens
f 2100. Bamhorn f 2049,
Veldhuizen f 2058 of
f 1784.
De lieer C. de Jong,
onderwijzer aan de Chr.
School te Purmcrend,
is benoemd tot onder
wijzer aan de Chr.
School te IJmuiden-O.
De heer A. van
Driel te Haarlem is be
stuurslid geworden van
den opgerichten Ned.
Chr. Bond van Over
heidspersoneel, ontstaan
door fusie van de vier
Chr. Bonden van Over-
keadspersoneel.
