Haarlems Dagblad
v
Rede van Bevin
Bespreking over politieke kwesties
is gisteren in Batavia begonnen
Bevin bespreekt de problemen
der internationale politiek
I I
^"a
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telefoon 543-7
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p week 31 ct.
per kwartaal 4.
Postgiro 273107
PI roetour-Hoofd redacteur: Robert Peereboom
Tel.: Redactie 10600. Dir-Hoofdred. 15054
HET Lagerhuis debatteert over Buiten
landsche Zaken en minister Ernest
Bevin heeft in zijn rede geen groote poli
tieke lijn voor de toekomst aangegeven,
maar zich wel duidelijk uitgesproken om
trent verscheidene tegenstellingen, die zich
thans voordoen. Natuurlijk zijn dat tegen
stellingen met Rusland. Het dispuut tus-
schen Oost en West duurt onverminderd
voort. Dat er zich wel zeer verschillende
zienswijzen in voordoen wordt vandaag
weer eens scherp aangetoond door het be
richt, dat de Sovjet-autoriteiten opdracht
hebben gegeven tot het wegvoeren van
Duitsche technici en arbeiders der electri-
citeits-industrie uit den Russischen sector
van Berlijn. Men weet niet waarom dit
gebeurt en het is evenmin bekend, waar
heen de mannen worden gebracht. Giste
ren kwam al het bericht, dat de electrici-
teits-voorziening was stopgezet; een en
ander volgt op de voor de Sovjets teleur
stellende gemeenteraadsverkiezingen te
Berlijn, waarbij de sociaal-democratische
partij do overwinning heeft behaald en de
door Rusland gesteunde socialistische een
heidspartij het leelijk heeft afgelegd door
als nummer drie uit de bus te komen. De
sociaal-democratische partij heeft nu fel
tegen het wegvoeren der arbeiders gepro
testeerd, gesproken van deportatie en van
inbreuk op menschelijk en internationaal
recht en verklaard, dat zulke maatregelen
pas in Neurenberg ten overstaan van de
geheele wereld zijn veroordeeld.
Als dit de gevolgen van vrije verkiezin
gen moeten zijn, bestaat daaromtrent in
derdaad wel een scherpe tegenstelling in
de opvattingen van Oost en West.
Bevin heeft andere besproken. Hij heeft
don aandrang van de Sovjet-Unie naar het
bezit van een basis aan de Dardanell'en
vierkant afgewezen. Zulk een aandrang
noemde hij een ongeoorloofde inbreuk op
de Turksche souvereiniteit. Hij erkent dat
het verdrag van Montreux, dat den status
van de Dardanellen regelt, herziening
behoeft, maar is daartoe alleen bereid
door middel van een internationale confe
rentie. Dat is duidelijk genoeg en dit punt
uit zijn rede verdient bijzondere belang
stelling, want er is geen twijfel aan dat de
Russische ambities zich op niets zoo scherp
toespitsen als op de kwestie van de be-
heersching dier zeeëngten. Men doet goed
dit te onthouden, om het verdere verloop
van zaken te begrijpen: de Dardanellen
vorme'h voor Rusland, voorzoover het zijn
Europeeschen kant betreft, een kernpunt.
Het heeft ook groote zaken in het Verre
Oosten te behartigen En er is de Duitsche
kwestie, die minder vitale Russische belan
gen geldt, maar in het geheele complex
van internationale kwesties een belangrijk
middel ter onderhandeling vormt en voor
Europa een levensbelang is.
Op dit punt keer ik dan ook terug tot
Bevins verklaringen in het Lagerhuis. Hij
heeft gezegd dat de voorwaarden moeten
worden geschapen, waardoor de wereld
wordt gevrijwaard voor een dictatoriaal
bestuurd Duitschland. Dat spreekt vanzelf.
De Duitsche industrie moet niet verder
worden afgebroken, dan de veiligheid van
Europa eischt. Dat is een uitspraak, die
hoop geeft op een voorzichtiger beleid, dan
tot dusver gevoerd is. Bevin is van mee
ning dat een accoord over Duitschland de
toetssteen zal vormen voor die betrekkin
gen tusschen de vier groote mogendheden,
waardoor kans zal ontstaan op een veili-
gen en duurzamen vrede. En hij hoopt, dat
in de komende conferentie van den Raad
van Ministers van Buitenlandsche Zaken
te New-York de nationale belangen onder
geschikt zullen worden gemaakt aan de
gemeenschappelijke. Oostenrijk moet zoo
spoedig mogelijk een onafhankelijke en
soevereine staat worden
Men leest dit laatste en haalt de schou
ders op. In hoeverre onafhankelijk? En in
welken mate „souverein"? En welke ver
wachting koestert Bevin niet slechts
hoop, maar verwachting dat op de con
ferentie te New-York de nationale belan
gen werkelijk ondergeschikt zullen worden
gemaakt aan de gemeenschappelijke?
Hij beoogt een federaal Duitschland,
maar spreokt niet over een federaal Euro
pa, ofschoon de gedachte daaraan hem wel
heel vaak moet vervullen. Het verdrag van
Potsdam, dat zulke verwarde gevolgen
heeft gehad, heeft hem aanleiding gegeven
om tc zeggen, dat Engeland niet bereid is
de bepalingen na te leven, die het voor
zichzelf ongunstig acht, als andere landen
verdragspunten veronachtzamen. Als de
thans bestaande overeenkomst niet kan
worden nageleefd moet er een nieuwe
komen. En de opofferingen, die het Brit-
sche Rijk zich in twee wereldoorlogen
heeft getroost, zijn dusdanig geweest, dat
het niet elke vijf minuten een rechtvaar
diging van zijn bestaan hoeft te geven.
In het debat heeft Bevin geenszins al-
gemeenen bijval gevonden, ook niet bij zijn
eigen partij, waaruit opposanten tegen zijn
beleid naar voren kwamen. En het onder
werp federaal Europa is door de oppositie
wel aangesneden, zoodat het deel van de
discussie uitmaakt. Het komt tegenwoordig
in steeds toenemenden mate aan de orde
in alle internationale discussies van be
lang. Maar steeds nevens de tegenstelling
tusschen Oost en West, die ook in dit
Lagerhuis-debat weer hoofdschotel is. En
de vraag blijft volkomen open, of" Europa
er toe komen zal over zijn eigen lot te
beslissen, of zich er blijvend bij zal neer
leggen dat Sovjet-Rusland daar niet mee
Instemt. Mocht het laatste geschieden, dan
zou men daaruit moeten afleiden, dat zelfs
een belangrijke groep van „souvereine'
staten niet meer tot een souvereine daad
zou kunnen komen. R. P.
De eerste bijeenkomst van de leden van de Commissie-ereneraal oti de Indonesische
delegatie ter behandeling van politieke problemen begon gisteren in Batavia om
17.00 uur plaatse! ij ken tijd ten huize van Sjalirir. Lord Killeam was hierbij niet
aanwezig. De vergadering heeft ruim een uur geduurd. Er werden inleidingen en
beschouwingen gehouden.
Gisteravond heeft Sja'hrir de leden
van de commissie-generaal aan een di
ner genoodigd. Prof. Sohermerhorn was
wegens een lichte ongesteldheid ver
hinderd. Aan het diner zaten boven
dien aan Lord Killearn, Michael
Wright, Lord Killearns plaatsvervan
ger, de Australische vertegenwoordiger
Ballard, Gilbert Mackerel'h, dr. B. J.
Koets. Abdoelkadir, adviseur van Dr.
van Mook, dr. P. J. A. Idenburg, mr.
K. F. J. Verboeket cn de Indonesische
ministers Soesanto, Nntsir, Roem. Sja-
rifoedin en dr. A. K. Gani. zoomede de
vice-ministers Leimena en Hadji Agoes
Salim.
Vandaag zijn de ministers Soesanto
en Roem naar Djokjakarta gegaan ten
einde hun respectieve ministeries van
Justitie en Binnenlandsche Zaken for
meel over te nemen.
Incident met Soedirman
De aankomst van generaal Soedir
man, die te Batavia zou deelnemen aan
de besprekingen der wapenstilstands-
commissie, is vertraagd door een inci
dent op het station te Bekassi. Toen de
generaal daar aankwam op doorreis
naar Batavia met een geleide van der
tig gewapende T.R.T.-soldaten, herin
nerde een Britsohe officier hem er aan,
dat er een verbod bestond voor gewa
pende leden der T.R.I. in Batavia te
komen. De officier stelde voor. het ge
leide te laten inrukken, doch Soedir
man. die dit blijkbaar als een prestige
verlies beschouwde, weigerde, hiertoe
het bevel te geven. Na telefonisch over
leg met het geallieerde hoofdkwartier
kreeg de officier toestemming om Soe
dirman met zijn geleide door te laten
reizen, onder voorwaarde dat hij zelf
meeging om incidenten te vermijden en
toe te zien, dat de manschappen in Ba
tavia direct hun wapens bij den ver
bindingsofficier van de T.R.I. zouden
inleveren. 4 Soedirman verklaarde, ook
dit voorstel niet te kunnen aanvaarden,
omdat hij vreesde, dat zich in Batavia
incidenten zouden voordoen. Hij reisde
daarop nar Djokjakarta terug na me
degedeeld te hebben dat hij den volgen
den dag zonder geleide naar Batavia
zou reizen.
Rapport van Dr. Koets
Over het bezoek, dat Dr. P. J. Koets
en vijf andere Nederlanders van 15 tot
20 September aan republikeinse!! ge
bied op Java hebben gebracht, is thans
een rapport verschenen. Eerst wordt
de voorgeschiedenis van het bezoek ver
meld. waarbij verklaard wordt, dat
men geen officieele opdracht had. Bij
aankomst te Djokjakarta bleek, dat
men den aard der Nederlandsche bedoe
lingen wantrouwde. Hoewel de offi
cieele hoffelijkheid niet ontbrak, ble
ven alle republikeinsohe deuren geslo
ten. Dc promotors van de reis achtten
het blijkbaar noodig, dat Soekarno zijn
goedkeuring aan het bezoek zou geven.
Toen dit het gezelschap werd medege
deeld is een bezoek aan Soekarno niet
geweigerd, in de eerste plaats omdat
het hier een beleefdsbezoek betrof van
eenige Nederlanders, die niet in hun
ambtelijke kwaliteit het republikcinsche
gebied bezochten. Bovendien zou een
weigering het doel van de reis kunnen
doen mislukken, hetgeen men niet voor
zijn verantwoording durfde nemen. Het
verslag constateert, dat Soekarno „een
realiteit vormt in deze realiteit van de
republiek op Java. Collaboratie met den
Japanschen bezetter wordt of afgewe
zen, of aanvaard als middel tot een
daarboven uitreikend nationaal doel.
Zijn invloed op de massa en op bepaal
de stroomingen stelt hem in een reëele
gezagspositie in de republiek".
Na een overzicht van den toestand op
verschillend gebied in het bezochte ge
bied wordt verklaard, dat de zelfbe
wustheid der bevolking opvalt. Het ge
voel van eigenwaarde is toegenomen,
dociliteit en onderworpenheid zijn
grootendeels verdwenen. Het optreden
is bewuster en vrijer, zonder dat de
oude hoffelijkheid is verdrongen. De
nationalistische verlangens zijn veelal
met sociaal-economische tendenzen ver
mengd. Met nadruk vêrklaart het ver
slag, dat van haat tegen de Nederlan
ders niets te constateeren vieL
Hef woord is aan.....
Goethe:
Het ergert de tnenschen,
dat de waarheid zoo een
voudig is.
Rusland vordert
Duitsche arbeiders
De Sovjet-autoriteiten hebben heden be
vel gegeven tot het wegvoeren van Duit
sche technici en arbeiders in de electrici-
teitsindustrie uit den Oostelijken sector
van Berlijn, aldus wordt door radio Frank
fort medegedeeld.
De Amerikaansche autoriteiten hebben
bevestigd, dat de deportatie der arbeiders
en hun gezinnen voortgang vindt, maar de
roden en hun bestemming werden niet
onthuld.
De leiders der sociaal-democratische
partij zijn te Berlijn bijeengekomen en
hebben een resolutie aangenomen, waarin
geprotesteerd wordt tegen het „depor-
teeren" van Duitsche arbeiders uit den
Sovjet-sector van Berlijn.
Accoord inzake Duitschland toetssteen
voor betrekkingen tusschen de Groote Vier
Bevin, de Engelsehc minister van Buitenlandsche Zaken, heeft in liet Lagerhuis
de debatten over de Britsche buitenlandsche politiek geopend met een rode. waarin
vooral van belang was hetgeen hij over Duitschland zeide. Overeenstemming ten
aanzien van Duitschland, zoo verklaarde 1» ij. is de toetssteen voor de bet rekkingen
tusschen dc vier groote mogendheden en schopt een gelegenheid, om een blijvcnden
i-ede op te bouwen. „Wij zijn niet bereid, de gedeelten van dc overeenkomst van
Potsdam, weike voor Engeland ongunstig zijn, na tc komen. Indien ook andere
gedeelten niet zonden worden nngclecfd. De overeenkomst moot in haar geheel
worden uitgevoerd, of er moet een nieuw aceoord in liet leven geroepen worden."
Bevin verklaarde, dat Engeland het vrij
wel geheel eens was met de jongste ver
klaringen van maarschalk Stalin en Byr
nes. Hij wenschte dat er politieke voor
waarden geschapen worden, waardoor een
herleving der Duitsche agressie zou wor
den voorkomen. De Duitsche industrie heeft
een belangrijke rol in de Europeesche
economie te spelen. Het is niet de bedoe
ling van Engeland deze industrie geheel
te vernietigen, behalve voorzoover zij de
veiligheid ln gevaar zou kunnen brengen.
Op langen termijn is een voor de Duit-
schers aanvaardbaar constitutioneel sy
steem een der doelstellingen der Britsche
politiek.
Indonesië
Bevin verklaarde, dat de Britsche re
geering haar best zou doen om een rege
ling in Indonesië te bevorderen. De En-
gclsche troepen zullen uiterlijk op 30
November uit Indonesië worden terugge
trokken. Bevin had alle hoop, dat op dien
datum reeds een regeling bereikt zou zijn.
Bevin zeide verder, dat de tweede we
reldoorlog zulk een ellende had veroor
zaakt, dat indien men een volgende cata-
trofc zou willen voorkomen, de geheele
wereld een nieuwe regeling op zeer brecde
basis zou moeten treffen. De vraagstuk
ken van Europa houden verband met die
van het Midden-Oosten en Verre Oosten,
terwijl men rekening moet houden met
ontwakend nationalisme over de geheele
wereld. Men zal het in een wereldorgani
satie moeten geleiden, daar het anders een
gevaar voor verdere conflicten kan wor
den.
Het herstelvraagstuk na dezen oorlog
is geheel anders, dan dat na den vorige.
Ten bchoeVfe van de veiligheid in de toe
komst zijn de twee voornaamste agressie
ve mogendheden ter aarde geworpen. Het
is noodzakelijk ze dusdanig onder con-
Een vechtjas en
een danspas. Zoo
op het eerste ge
zicht geen waar
schijnlijke combi
natie, maar deze
leden van het 2e
bataljon Highlan
ders (Lichte in
fanterie) uit Schot
land bewezen tij
dens een demon
stratie van hun
volksdansen, dat
een samengaan wél
mogelijk is. Tus
schen haakjes,wist
u, dat in het witte
rokje van den ach
tersten Schot 35 el
stof verwerkt is
tróle en bezet te houden, dat zij niet op
nieuw agressieve landen worden Hierbij
rijzen dusdanige tegenstellingen, dat de
taak er uiterst moeilijk door wordt
Een van de grootste fouten, die de
vredestichters na den eersten oorlog
maakten was het negeeren van de Rus
sische positie. Indien men deze vergissing
niet had begaan, zou meer vertrouwen
bestaan kunnen hebben. Indien dc Ver-
eenigde Staten ook tot den Volkenbond
waren toegetreden, had waarschijnlijk de
tweede wereldoorlog voorkomen kunnen
worden.
Over de anti-Britsche propaganda zeide
Bevin: „Ik ben van meening, dat de bij
drage, die wij in deze twee wereldoorlo
gen hebben geleverd, de prijs, dien wij ia
bloed en geld hebben betaald, onze mo-
reele aanspraken en de getrooste opoffe
ringen niet elke vijf minuten een recht
vaardiging van ons bestaan noodzakelijk
maken".
Sprekende over het Verre Oosten bracht
Bevin hulde aan generaal MacArthur. De
materieelo demilitariseering van Japan is
geëindigd. Het gaat er thans om te zor
gen, dat de Japanneezen noch de midde
len, noch den wil meer bezitten om het
pad der agressie opnieuw te betreden.
„Wij wenschen een blijvenden vrede met
Japan te sluiten".
De Dardanellen
Het Sovjet-Russische verzoek om een
basis aan dc Dardanellen zou, aldus zeide
Bevin, „een ongeoorloofde inbreuk op de
souvereiniteit van Turkije ten gevolge
hebben". Het verdrag van Montreux be
hoefde wijziging, maar de Britsche re
geering wenschtc deze kwestie internatio
naal geregeld te zien. De Britsche regee
ring zal meehelpen om tot een oplossing
van dit moeilijke probleem te geraken.
Als de zcnuwenoorlog in deze geëindigd
is, zal de kwestie op veel betere basis
kunnen worden behandeld.
Ten aanzien van Griekenland zeide
Bevin: „De buitenlandsche inmenging in.
Grieksche zaken moet ophouden. Wij zul
len onze troepen zoo spoedig mogelijk
uit Griekenland terug trekken".
Engeland werd, volgens Bevin, in de
onderhandelingen met Egypte gehinderd
door de binnenlandsche politieke moei
lijkheden van Egypte. De Britsche be
langen in Triëst liggen alleen op het ge
bied van den internationalen handel, niet
op strategisch terrein. Bevin hoopte, dat
Jocgo-SIavië zijn standpunt ten aanzien,
van Triëst zou wijzigen. Een internatio
naal lichaam zou dc vrije vaart op den
Donau moeten waarborgen.
Oostenrijk moet in zoo kort mogelijken
tijd zijn onafhankelijkheid terugkrijgen.
De Britsche rcgcering heeft besloten
de Fransche voorstellen voor het Saar-
gebicd te aanvaarden. Met die voor het
Rijnland en het Ruhrgeblcd kon zij zich
echter niet vcrcenigen.
Over Duitschland zeide hij nog, dat dit
land zoo spoedig mogelijk weer in zijn
eigen onderhoud moet kunnen voorzien.
Er wordt thans een plan uitgewerkt om
de zware Industrieën te onteigenen. Over
wogen wordt de vorming van een Duit
sche constitutie, welke het midden houdt
tusschen een federatie van autonome sta
ten en een gecentraliseerd eenheidsbe-
stuur.