Haarlems Dagblad
Het Oude Stadje
Het Amerikaansche antwoord
Albanië klaagt bij den
secretaris der U.N.O.
Wijziging in de procedure der
Grondwetsherziening verworpen
s\ x zspu0jeg LUQjijM. Qq 1 9j4d9DaJ mpnoAuag uagj-t^
ii i r
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem
IJmuiden: Kennemerlaan 154,
Telefoon 5437
Tel.: Administratie 10724. Expeditie 14825
Dlroctcnr-TToofdredacteur: Robert Peereboom
Uitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p week 31 ct.
per kwartaal 4.
Postgiro 273107
Tel.: Redactie 10600. Dir -Hoofdred. 15054
J ANDAAG zal ik nog Iets meer vertel-
len over Haarlem anno 1846, op gezag
van het Jaarboekje van A. C. Kruseman.
Zou hij ooit vermoed hebben, dat het na
een eeuw nog in de krant beoordeeld zou
worden? Ik denk het niet.
De burgemeester was C. J. de Bruyn
Kops en achter zijn waardigheid en naam
stond vermeld: om in 1849 af te treden,
hetgeen toch niet zijn hoofddoel kan zijn
geweest. Hij werd bijgestaan door drie
Wethouderen, hetgeen eigenlijk pittiger
klinkt dan wethouders, en door den Stads
Secretaris H. J. Gerlings. Tweeëntwintig
leden vormden den gemeenteraad en de
oude Haarlemsche namen rijen zich aan
een: Crommelin, Quarles van Ufford, En
schedé, Van Styrum, Huet, Hoeufft, Van
der Vlugt en andere. Burgemeester en
Wethouderen vergaderden driemaal per
week. dus vaak. Zij hadden dan ook maar
heel weinig ambtenaren ter secretarie tot
hun beschikking. Goedgeteld waren er
negen, versterkt met twee Stads Boden.
Ook was de samenstelling van het politie
corps voor onze begrippen ongewoon, want
het bestond uit twee Commissarissen, acht
Agenten en zes Veld- of Boschwaehters en
vond zijn nachtelijken steun in het corps
Nachtwachten, tellende negen Sergeanten
binnen de Stad, drie Sergeanten in de
Buitenwijken, twee Noodhulp-Sergeanten
alsmede 82 man en 19 Noodhulpen. Maar
daar waren merkwaardiger functionarissen
in het oude stadje. Het ging prat op den
Stads Muzijkmeester, den Stads Scherm
meester, de Stads Trompetters, den Stads
Horlogiemaker. Het kende een Hooiwegcr
en een Adsistent Hooiweger, een Weef-
rietenmaker. Stierenkeurders, een Bran
der van het Vaatwerk, een Steenteller en
Kalkmeter. Dat Jaarboekje wemelt van
schoone benamingen.
Ir. de hoogere regionen was er nogal wat
cumulatie van ambten. Ge vindt dezelfde
namen telkens in allerlei soorten van acht
bare betrekkingen terug en zij doen zich
ook gelden in die onvergelijkelijke mili
taire instelling van het verleden: de Schut
terij. In het kleine Haarlem van 1846 bezat
zij vier compagnieën en was voorts gesierd
met een Schutters-Raad. Haar oefeningen
moeten soms kleur en leven in het stille
stedeke gebracht hebben en het toch nim
mer hebben benard met gedachten aan
wreeden krijg. Want zulke denkbeelden
wekte de schutterij niet op. Nooit zou zij
meer ten 6trijde trekken, want zou het
niet bijna een eeuw duren eer dit land in
een oorlog werd betrokken? Eer het zoo
ver kwam zou de schutterij allang zijn opge
heven, nadat zij in haar laatste levensjaren
nog met vriendelijken spot bezongen was
De brandweer bezat dertien spuiten, ten
deele genummerd tot 10. Maar de Spuit 10
van die dagen behoorde toe en was ge
plaatst aan het Fabriek Etablissement van
de hoeren Previnaire en Co., met een Ka
pitein, een Eerste Luitenant, een Tweede
Luitenant, een Sergeant-Majoor, drie Ser
geanten en 33 „geaffecteerden". Bij allo
brandspuiten was zulk een staf aanwezig,
bij acht spulten zelfs met elk 70 geaffec
teerden en ge krijgt den indruk uit dat
Jaarboekje, dat een eeuw geleden maar
weinig Haarlemmers zonder een of meer
bizondere titels en functies waren. Maar
dat is maar schijn, want tenslotte waren
er toch 24.436 inwoners.
Met schrik leest ge dat er 5431 bedeelden
bij waren, de buitengewoon verzorgden
van sommige godsdienstige gezindheden
niet eens meegerekend, zoodat zoo onge
veer een kwart van de bevolking in do
bedeeling viel, hetgeen maar weer bewijst
dat goede oude tijden dikwijls niet zoo
goed waren. Na de Napoleontische oor
logen heerschte dertig jaar armoede in
Nederland, zooals geschiedschrijvers ge
tuigd hebben Die waren dus In 1845 voor
bij. maar blijkbaar had een stad als Haar
lem nog langer met de naweeën te kam
pen. Geen wonder, dat in het Jaarboekje
de opsomming van het Armwezen een
groote plaats Inneemt.
Onder het hoofd Geneeskunde prijkt do
School voor de Kruidkunde, het Overzigt
van de Natuurlijke Historie, de Artsenij
kunde en de Scheikunde en daarbij staat
„de heer Staatsraad Gouverneur" vermeld
als President der Commissie van Toezlgt
over de Genees- en Verloskundige Scholen
in de Provincie Noord-Holland. Deze
Staatsraad Gouverneur droeg den langen
en statigen naam van Mr. D J. van Ewijek
van Oostbroek en de Bilt en een van zijn
Gedeputeerden luisterde naar den niet
minder uitvoertgen naam Mr C Sanden-
bergh Matthiessen van Petten en Nolmcr-
ban. Het aantal ambtenaren bij het Pro-
vineiaal Gouvernement was ook maar heel
klein- nauwelijks twintig, met drie Boden
en een Vast Werkman Men kon het er
mee doen. Maar het bewinds-stelsel In ons
land liep ten einde, want dit was 1846:
Thorbecke en de zijnen arbeidden reeds
met volle kracht en de nieuwe Grondwet
van 1848, dat jaar van groote beroering in
Europa, kondigde zich reeds aan.
Haarlem bleef rustig Het werd trouwens
niet slechts door de Schutterij, maar ook
door een heusch garnizoen tegen de bui
tenwereld beschermd: het zesde regiment
infanterie en het tweede regiment dra
gonders vertoefden er. Ja, er was veel
militair gedoe. En weinig of geen vereenl-
gingsleven En veel bedeelden. Het was
niet alles mooi. En toch ademt zoo'n boekle
zoo'n vredige, een beetje weemoedige rust
Wij hebben daar geen tijd voor. Maar ge
ademt er toch even in mee.... R. P.
Senator Austin reageert op Molotof's rede
De ro<lc van Molotof, Dinsdag" voor de voltallige zitting der U.N.O. gehouden,
waarin de Russische minister een resolutie voorstelde die beperking der bewape
ning en verbod van atoomfabrieage onder autoriteit van den Veiligheidsraad be-
oogdc, Is in kringen der Vereenlgtle Volken met gemengde gevoelens ontvangen.
Ofschoon men van meening Is dat zij opbouwende elementen bevatte, wordt liet
algemeen l>etrcurd dat Molotof opnieuw beschuldigingen aan de 'westersche
mogendheden richtte. De afgevaardigden der Slavische landen betuigden hun
levendige instemming met de rede. Intusschcn Is het Amerikaansche antwoord
gisteren door senntor Austin gegeven.
Austin had tevoren reeds verklaard, dat
hij niet zou ingaan op do Russische be
schuldigingen aan de „dollar-democratie".
Zijn rede, die met spanning was tege-
moctgezien, werd later door een lid der
Britsche delegatie onderschreven
„De Amerikaansche regeering", aldus
verklaarde Austin, „ls bereid geheel en al
met de andere leden der UNO samen te
werken in het nemen van maatregelen
voor ontwapening, mits zij de garantie
heeft dat ook de anderen tot ontwapening
overgaan en er doelmatige veiligheids
maatregelen worden genomen die de sta
ten tegen de gevaren van ontduiking en
inbreuk beschermen. De Amerikaansche
regeering dringt aan op ontwapening, zij
gelooft, dat het voorstel van den heer
Molotof op onze agenda moet worden ge
plaatst en besproken"
Ten aanzien van Molotof's elsch tot
onderzoek van de sterkte der vreemde
troepen op het grondgebied van bepaalde
landen antwoordde Austin dat de Ameri
kaansche regeering bereid is een volledige
verklaring af te leggen over het aantal
van haar gewapende strijdkrachten in het
buitenland Het door Molotof gevraagde
onderzoek door den Veiligheidsraad moet
alle gewapende strijdkrachten van alle
landen in binnen- en buitenland omvat
ten. De Amerikaansche troepen bevinden
zich in bevriende landen met toestem
ming van die landen zelf.
Nog geen veto-wijziging
Senator Austin sprak vervolgens
over het recht van veto. „Amerika is
op het oogenblik gekant tegen wijzi
ging van artikel 27 van het Handvest
(over het recht van veto). De V.S. er
kennen, dat er ruimte voor verbetering
Weerbericht
KOUD WEER.
Verwachting geldig tot Vrijdagavond:
Meest zwaar bewolkt mot tijdelijk
ccnige regen Matige, vooral langs de
Wadden-eilanden tijdelijk krachtige
Noord-Oostelijke wind. Koud weer,
doch vrijwel nergens nachtvorst.
De Zwemvereeniging „Haarlem" hield
Woensdagavond in Stoop's Bad te Over-
veen den jaarlijkschen vijfkamp voor
de Haarlemsche vercenigingen. De or-
ganiseerende vereeniging kwam in het
bezit van den beker, welken de voor
zitter, de heer Th. Hölsken aan den
aanvoerder van „Haarlem", W. Solka-
mans overhandigde.
Denemarken leent ons
spoorwegwagons
Denemarken heeft aan de Nederlandsche
Spoorwegen dertig spoorwegwngons in
bruikleen afgestaan. Zij zijn gisteren in
ons land aangekomen en zullen in de Cen
trale Werkplaats te Haarlem van Neder
landsche opschriften worden voorzien. De
Nederlandsche Spoorwegen vertrouwen,
dat het publiek in het bijzonder deze
wagons niet zal beschadigen, daar zij over
een halfjaar aan Denemarken terugge
geven moeten worden.
In dc werkzaamheden van den Veilig
heidsraad is. Er Is ruimte voor ver
betering in de toepassing van artikel
27. Beperking en zelftucht om alles,
wat in strijd met het Handvest Is, te
vermijden zjfn essentieel bjj het toe
passen van den stemmingsrcgcl".
Senator Austin zeide tenslotte: „De
algemeene vergadering moet in de eer
ste plaats werken als de stem van het
geweten der wereld. De Vereenlgde Sta
ten staan een ruime en soepele redactie
van het Handvest voor. Dit impliceert
echter een zeer groot arbeidsveld voor de
algemeene vergadering".
Station van Jeruzalem
opgeblazen
Daderes gearresteerd
Een meisje, dat gisteren ongemerkt
op het station te Jeruzalem had weten
te komen, hield een spoorwegklerk in
bedwang met een revolver en plaatste
enkele koffers met bommen in de
wachtkamer. Vervolgens rende zij het
station uit, sprong in een taxi. die met
snelle vaart wegreed, terwijl de politie,
die inmiddels gealarmeerd was, vurend
uit automatische wapens de vervolging
inzette.
Een Engelsche expert zette zich on
middellijk aan hef werk om de ge
plaatste bommen onschadelijk te ma
ken. Een van de drie koffers werd vei
lig naar buiten gebracht, maar toen de
expert opnieuw de wachtkamer binnen
rende om de beide andere koffers te
halen, ontploften de bommen en de man
werd op slag gedood. Het station stortte
gedeeltelijk in.
Intusscnen hadden politie- en pant
serwagens, die met radiotoestellen wa
ren uitgerust, alle wegen rondom het
station afgezet, en de taxi, waarin het
meisje de vlucht had genomen, moest
zich ten laatste, geen uitweg meer we
tende, overgeven.
In de taxi bevonden zich 3 Joodsclie
personen en een hoeveelheid spring
stoffen en handgranaten. Twee van le
inzittenden waren gewond.
Politie en Britscne soldaten zijn on
middellijk begonnen met het doorzoe
ken van de puinhoopen van het station,
dat voor een deel vernield is. Het is
mogelijk, dat er nog meer slachtoffers
zijn.
Bij straatrazzia's en huiszoekingen
zijn nog enkele andere Joden, die
springstoffen bij zich hadden, gearres
teerd.
Hef woord is aan.
Theodore
Roosevelt:
Het is moeilijk onze maat
schappelijke condities beter
te maken door goede wet
ten, maar gemakkelijk ge
noeg ze te ruineeren door
slechte.
IVedoiuiid wil 500 miilioeii
dollar leenen
De Internationale Bank te Washington
heeft van de Nederlandsche regeering een
aanvraag voor een leening van 500 millioen
dollar ontvangen.
Het Joegoslavische nieuwsbureau
Tanjug meldt, dat de Albaneesche mi
nister-president, generaal Hodja, een
telegram aan den secretaris-generaal
van de U.N.O. gezonden heeft, waarin
hij protesteert tegen het onbevoegd
binnendringen van Britsche oorlogs
schepen in Albaneesche wateren, en
diens tusschenkomst inroept.
In het telegram wordt gezegd, dat dit
de tweede maal was in korten tiid. dat
Britsche oorlogsschepen Albaneesche
wateren binnenvoeren zonder daartoe
bevoegd tc zijn. Het voegde er aan toe:
„Op denzelfden dag en den volgenden
vlogen verschillende driemotorige Brit
sche vliegtuigen boven Albaneesch ge
bied. om te intimideeren en te provo-
ceeren. De Albaneesche regeering pro
testeert krachtig voor de algemeene
vergadering van de U.N.O. tegen deze
herhaalde provoceerende inmenging.
De Albaneesche regeering verzoekt tus
schenkomst van den secretaris-generaal
om een einde te maken aan dergelijke
provocaties".
In een ander telegram aan Trygve
Lie beklaagt Hodja zich over inciden
ten. uitgelokt door Grieksehe monar
chisten, aan de zuidelijke grens van Al
banië.
Automatisch telefoneeren
met Amerika mogelijk
De heer L. Nehrer, directeur-gene
raal der P.T.T. heeft aan een Ameri-
kaanschen medewerker van de Nat.
Rott. Crt. medegedeeld, dat de P.T.T.
in samenwerking met de Internatio
nal Standard Electric de mogelijk
heid onderzoekt om binnen afzièn-
baren tijd te komen tot het zooge
naamde inkiezen van het Nederland
sche telefoonnet in 't Amerikaansche.
Dit wil zeggen, dat het mogelijk zal
zijn om op de schijf van ieders
telefoontoestel in Nederland het
nummer van 'n New Yorksche relatie
op te bellen. Dit wordt langs radio-
telefonischen weg verwezenlijkt.
TWEEDE KAMER
Artikel 192 wel veranderd
(Van onzen parlementairen redacteur)
De Tweede Kamer heeft gisteren het
ontwerp, dat ten doel had, de methode
van een Grondwetsherziening te ver
eenvoudigen. verworpen, aangezien bij
de stemming de vereischte meerder
heid van twee-derden van het aantal
6temmcn niet werd gehaald Wel aan
vaardde de Kamer de wijziging van
artikel 192 der Grondwet, zoodat de
hierin vervatte belemmering voor uit
zending van dienstplichtigen naar
Indië werd weggenomen.
Het eerste voorstel beoogde de procedure
der Grondwetsherziening gemakkelijker te
maken dan thans het geval is. Volgens dit
ontwerp zou geen ontbinding en ver
kiezing van nieuwe Kamers noodig zijn,
doch in plaats daarvan zou een „Grond
wetskamer" gekozen moeten worden,
waarin in tweede Instantie slechts een
meerderheid van drie-vijfde noodig zou
zijn. De belde regeeringspartijen gaven hun
stem aan het voorstel, doch de overige
stemden tegen De stemmenverhouding
57—36 kwam neer op verwerping. Voor
het kabinet en In het bizonder voor den
premier, die ook In eerste instantie, toen
nog als lid van het kabinet-Schermerhorn,
het ontwerp had verdedigd, was dit een
tegenslag, waaraan echter geen staatkun
dige gevolgen werden verbonden. De
Communisten sloten zich bij de oppositie
van de Chr. Historischen, de Anti-Revo-
lutionairen, de Staatkundig Gereformeer-
I den en de Partij van de Vrijheid aan De
1 Chr. Historischen waren ook nu weer in
verzet uit eerbied voor de Grondwet, zoo
als mr Beernink zei en mr Korthals (P.
v d V.) gaf te kennen dat zijn fractie
vooral bezwaar had tegen hef ontwerp,
omdat door verzwakking van de gequali-
ficeerde meerderheid het gevaar bestaat,
dat structuurverandering van het konink
rijk, welke niet door een voldoend krach
tige publieke overtuiging gedragen zou
worden, een plaats in de Grondwet zou
krijgen. De Communisten vreesden dat
door een soepeler methode voor Grond
wetsherziening de deur geopend zou wor
den voor ondemocratische veranderingen
in onze hoogste staatswet en bovendien
zou de Kamerverkiezing na de eerste be
handeling van revisie-ontwerpen komen
te vervallen. Uit het betoog van den heer
Wagenaar bleek duidelijk, dat hij en zijn
vrienden juist gaarne weer nieuwe Ka
merverkiezingen zouden willen hebben.
Het voorstel, dat de Grondwettelijke
belemmeringen voor uitzending van
dienstplichtigen naar Indië wegneemt,
werd na een uitvoerige bestrijding van de
heeren Stokvis en De Groot, beiden com
munist, aangenomen met 84 tegen 9 stem
men.
Hierna hield de Kamer zich bezig met
een wijziging van de Gemeentewet, welke
beoogt den zoogenaamden „dubbele raad"
bij wijziging van gemeentegrenzen te laten
vervallen. De behandeling van dit ont
werp wordt vandaag voortgezet.
