Haarlems Dagblad
Grooter Kranten
Groote Vier over Duitschland
Duitschland's kleine buren
wenschen er bij te zijn
Weerbericht
Wallace aan hef woord
De gouverneur van Curasao in ons land
I im »s.»S|S
IIIIA
f t j |dipdJJUc#4Uc»UJi nuu-/ 4«="-j u<=/\ v
Olc
•Jaargang "No. 1817S
Buicaux. Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37. Haarlem
IJmuiden: Kennemerl^an 154.
Telefoon 5437
Tel.: Administratie 10724 Expeditie 14825
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
ZntorOng 2 Xovcmlx-r t»lo
(Jitgave Stichting Voorlichting
Abonnementen: p week 31 ct.
per kwartaal 4.
Postgiro 273107
Tel.: Redactie 10600. Dir -Hoofdred. 15054
HET verheugt ons te kunnen mededee-
len, dat met ingang van Maandag 4
November een vrij belangrijke vergrooting
van de papiertoewijzing aan de dagbladen
in werking zal treden.Wij zullen dan onge
veer anderhalf maal zooveel papier kun
nen gebruiken als in den laatsten tijd het
geval was. Dit zal ten eerste den inhoud
ten goede komen, die wordt uitgebreid.
Tevens stelt het ons in de gelegenheid,
grooter lettercorpsen te bezigen, hetgeen
aan veler wenschen tegemoet zal komen.
Het heeft on6 steeds verdroten dat ten
deele zoo kleine letter toegepast moest
worden, maar het was onvermijdelijk.
Een belangrijke wijziging in het uiter
lijk van dit blad zal uit de verhoogde
papiertoewijzing voortvloeien. Wij zullen
de aanwinst namelijk niet verwerken in
een vergrooting van het aantal pagina's,
maar in een terugkeer tot het oude, voor-
oorlogsche formaat. Dat wil dus zeggen:
het oppervlak der pagina wordt tweemaal
zoo groot en uw krant zal op vijf dagen
der week vier groote pagina's en op Zater
dag zes groote pagina's tellen.
Wij hebben dit besluit niet dan na rijp
beraad genomen en zijn ons wel bewust,
dat de verandering een oogeniblik vreemd
zal aandoen. Men is dat groote voor-oor-
logsche formaat ontwend, en alweer ge
woon geraakt aan het kleine na-oorlogsche
krantje. Maar dat heeft steeds het ken
merk van een tijdelijke noodoplossing ge
dragen, en de terugkeer tot den vanouds
toegepasten grooten „bladspiegel" moest
vroeger of later komen en zou op den duur
om technische redenen zelfs noodzakelijk
zijn.
Dat -deze uitbreiding van den omvang
der dagbladen bereikt is stemt ons te
vreden, maar geenszins voldaan. In vak
kringen is het nieuwe stadium in de ver
grooting van de krant, dat as. Maandag
intreedt, steeds beschouwd als het berei
ken van het minimum, dat -noodzakelijk
vereischt wordt opdat het dagblad aan
zijn voorlichtende taak zal kunnen vol
doen. In andere landen is dat al veel eer
der bereikt en sinds geruimen tijd over
schreden. De Nederlandsche overheid heeft
een merkwaardige kortzichtigheid getoond
ten aanzien van het groote belang, dat de
ontwikkeling der dagbladpers voor herstel
en opbouw heeft. Meermalen is daar op
deze plaats over geschreven. Ik zal die
argumenten nu niet herhalen, maar er wel
uw aandacht op vestigen dat deze overtui
ging door velen gevoeld wordt. Een pas
gehouden opinie-onderzoek, waarvan de
uitslag in dit nummer wordt vermeld,
toont aan dat een groote meerderheid der
ondervraagden vergrooting der dagbladen
verkiest boven vermeerdering van het aan
tal geïmporteerde films en aan het ver
krijgen van grooter dagbladen bijzondere
bcteekenis hecht.
Geen wonder. Toen dat opiTiie-onderzoek
werd aangekondigd, was deze uitslag te
verwachten. Kenmerkend voor dezen tijd,
waarin nog zooveel verwarring en ver
deeldheid in de wereld heerschen, is een
steeds toenemende drang naar meer ken
nis en begrip. Men verkiest die boven
meer ontspanning De journalist, wiens
vak meebrengt dat hij in voortdurend
nauw contact met de openbare meening
staat en haar scherp aanvoelt, merkt dat
uit de intense belangstelling, die de krant
ten deel valt. Des te meqr heeft het tal
men met de vergroote papiertoewijzing
hem gekweld en met nadruk voegt hij
daarom aan de aankondiging der komende
uitbreiding toe: wij zijn er nog niet; het
minimum is pas bereikt. Wij hopen en
verwachten dat het resultaat van het be
wuste opinie-onderzoek ertoe zal bijdra
gen de autoriteiten te doen beseffen,
dat verdere uitbreiding van de dagbladen
op korte termijn moet volgen. Niet om
onzentwil. maar in het openbaar belang.
De nu komende uitbreiding zal voor
handel en industrie en ook voor den ge
legenheids-adverteerder meebrengen, dat
de hinderlijke vertraging in de uitvoering
van advertentie-opdrachten tot een mini
mum zal worden teruggebracht. Ook dit is
in het belang van het onderling menscho-
lijk verkeer, dat in zoo groote mate door
het dagblad moet worden gewaarborgd
Wij zullen evenwel in geen geval een
grooter deel van de courant voor adver
tenties beschikbaar stellen, dan tot dusver
het geval was. Het groote belang ^van den
redactioneelen inhoud blijft in dezelfde
mate overwegen. De komende verbeterin
gen van dien inhoud waren grootendeels
al voorbereid en zullen dus ten snelste
blijken. R- P*
Nieuw arrestatiebevel
tegen „professor" Pootjes
Nadat op 3 October een arrestatiebevel
tegen „professor" Pootjes was uitgevaar
digd werd hij. samen met een deserteur,
in zijn woning te Hilversum gearresteerd
en naar het Huis van Bewaring te Am
sterdam overgebracht Op 10 October werd
hij echter vrijgelaten Thans is echter op
nieuw een arrestatiebevel tegen hem uit
gevaardigd.
Besprekingen in Batavia
Vrijdagavond hebben in de ambtswoning
van Soelan Sjahrir te Batavia, politieke
besprekingen tusschen de Nederlandsche
en de Indonesische delegaties plaats ge
had, welke ongeveer twee en een half uur
duurden. Er zijn geen bijzonderheden be
kend gemaakt.
Maandug zullen de vier ministers van Buttenlandschc 7<akcn hun eerste bijeen
komst houden van een reeks, gedurende welke liet belangrijkste probleem der
ïia-oorlogsehe wereldordening ter sprake zal komen: Duit.seliland, Zij zullen hunne
mcehingdi U-u aanzien van de vraag, hoe het. Dtilteche volk politiek en economisch
zal moeten worden behundeld, toetsen en trachten overeenstemming te bereiken
op een thema, «lal In tic betrekkingen tusschen de groote machten en In de levens
omstandigheden der kleinere Kuropecsehe volken een overheerselicnde rol speelt
l)lt laatste Is de verklaring voor het feit, dat Duitsehlands kleine huren België,
Nederland en Luxemburg bij de komende besprekingen niet afzijdig wensclieii
te blijven.
Dit voorstel zou een volkomen veran
dering beteekenen in de houding die Mo-
lotof in de vorige zittingen van den raad
heeft aangenomen.
Ameland weer geïsoleerd
Postboot met Kardinaal De
Dong aan boord strandde
Door den lagen waterstand als gevolg
van den aanhoudenden Oostenwind is het
eiland Ameland weer geïsoleerd. De post
boot, welke probeerde Holwcrd te berei
ken, liep 300 Meter voor de Friesche kust
aan den grond. Aan boord bevond zich ook
kardinaal De Jong. die op Ameland, waar
hij geboren is. het 300-jarig bestaan van
de R.K. parochie had bijgewoond. Na
cenigen tijd slaagde men cr in, de passa
giers van de postboot met een motorboot,
welke bijna eveneens strandde, naar Hol-
werd over te brengen.
De postboot is nog niet vlot gekomen.
De regeeringen van België, Nederland
en Luxemburg hebben door bemiddeling
van hun ambassadeurs in Washington een
formeel verzoek gericht tot den Amcri-
kaanschen minister van Buitenlandsche
Zaken, James Byrnes, een vertegenwoor
diging te mogen zenden naar de bijeen
komst van den raad van vier ministers in
New York. De Nederlandsche ambassadeur
dr. A. Loudon, werd in gezelschap van
zijn Belgischen collega baron Silvercruijs
en den Luxemburgschen gezant Le Callais.
ontvangen door Dean Acheson, den plaats-
vervangënden minister van Buitenland-
sche Zaken der Vereenigde Staten, die het
verzoek in ontvangst nam, dat namens de
drie landen door den Nederlandschen am
bassadeur werd uitgesproken. Dr. Loudon
zeide, dat de diplomatieke vertegenwoorV
digers van de drie landen te Londen. Mos
kou en Parijs dezelfde verzoeken indien
den. „De Nederlandsche regeeringaldus
dr. Loudon, „heeft herhaalde malen de
aandacht van de Ameriknansche regeering
gevestigd op het wezenlijke belang dat
Nederland heeft bij de toekomst van
Duitschland. De Nederlandsche regeering
heeft meer dan eens haar verlangen te
kennen gegeven om van het begin af aan
deel tc hebben aan het uitwerken van den
status. Met het oog op de aanstaande bij
eenkomst van dep raad van ministers van
Buitenlandschc Zaken der groote vier
heeft de Nederlandsche regeering nog
maals dit dringende verzoek aan de Ame-
rikannschc regeering gericht."
Ook dc pers aanwezig?
Volgens Reuters correspondent in New
York zou Moiotof overwegen Maandag in
de openingszitting van den raad van mi
nisters van Buitenlandschc Zaken voor te
stellen de pers op deze zittingen toegang
te verleenen.
ZACIITER.
Geldig tot Zondagavond:
Aanvankelijk fycr en daar opklarend
met plaatselijkmist en nog koude.
Later toenemende bewolking, tijdelijk
eenige regen, aanwakkerende wind
tusschen Zuid en Zuid-West. Geleide
lijk stijging van temperatuur.
Het woord is aan.
Jack London:
Een hond een been toe te
werpen is geen liefdadig
heid. Liefdadigheid is: het
been tc deelen met den
hond, als men even hongerig
is als hij.
Nederland krijgt goud terug
Het door de Duitschers aan Roemenië
betaalde goud voor olieleveranties, dat uit
Nederland en België was geroofd, is door
beide laatstgenoemde landen opgeëischt.
De Roemecnsche regeering heeft volgens
Un. Press thans besloten, dit goud (zestig
ton) aan deze landen terug te geven
Opheffing Brandstoffen-
commissies
Het ligt in de bedoeling binnenkort
over te gaan tot opheffing der Brand-
stoffencommissies en daarbij betrokken
bureaux voor de regeling van de distri
butie van de brandstoffen. In verschil
lende centra ook te Haarlem zullen
evenwel voorloopig nog kleine instanties
blijven voor de verdere regeling
BERICHT
zal dc i
llill
in de papiersilnatie
in Haarlems Dag-blad
met ingang van .Maandag a.s. worden
uitgebreid. Daardoor -zal liet ons mo
gelijk zijn opdrachten tot plaatsing
van vraag en aanbod advertenties
sneller uit te voeren, wellicht zelfs
geregeld in het eerstvolgend iiiiitimer
van ons blad.
DE ADMINISTRATIE
„Welwillendheid tegenover Slavische landen'1
In een rede voor een politieke bijeen
komst der democratische partij consta
teerde do Amerikaansche oud-minister
Henry Wallfice, dat Byrnes zich bij het
riskeeren van een oorlog met Sovjet-
R.usland heeft laten opjagen door se
nator Vandonberg en de departemen
ten van Oorlog en Vloot aldus meldt
Un. Press.
,£higotwijfeld is Byrnes niet aan
sprakelijk voor de demonstraties die
vliegers van de vloot boven het royalis
tische Griekenland hebben gegeven.
Zeker heeft Byrnes ,ook niet aan admi
raal Halse.y de bevoegdheid gegeven
om te zeggen, dat hij met zijn vloot zou
gaan waarheen het hem beliefde. Het is
moeilijk te gelooven, dat Byrnes heeft
aangedrongen op het bezit en de forti -
ficeering van de Riokioe-eilanden, en
wel op een wijze, die beschouwd moet
worden als een duidelijke bedreiging
De gouverneur van Curaqao, dr. P. G.
Kasteel bij zijn aankomst op Schiphol.
Gistermiddag landde op het vliegveld
Schiphol dc „Vlissingcn". Als eerste pas
sagier «lapte uit het vliegtuig dr. P. A.
Kasteel, gouverneur van Curacao.
„Wat is het doel van uw komst in
Nederland?" werd hem gevraagd.
„Ik ben nu vier jraar gouverneur van
Curaqao. Het wordt langzamerhand tijd
eens in Nederland tc komen pralen over
allerlei loopende zaken. De Rijkseenheid?
Wellicht zal die ook ter sprake komen.
Het is op Curacao een waar paradijs. De
vreemdelingen, Amerikanen en Engel-
schen, zijn cr niet over uitgepraat dat bij
ons niets gerantsoeneerd is. Wij hebben
groote uitbreidingsplannen, bruggenbouw
on aanleg van vliegvelden. Er is thans een
interlnsulaire telefoonverbinding tot stand
gekomen, terwijl het net op Curacao ge
heel geautomatiseerd is. Het groote vlieg
veld op Aruba zal een modern station
krijgen, waarvan dc uitbreidingsplannen
in voorbereiding zijn. Ook Bonaire heeft
een eigen vliegveld, cvenal St. Maarten
waar het vliegveld naar Prinses Juliana
genoemd is.
„Hoe is het in economisch opzicht op
Curacao gesteld?"
„Onze export was zoo groot, dat wij
ertoe moesten overgaan om dezen min of
meer te beperken. Wij moeten veel invoe
ren, vooral bouwmaterialen voor onze uit
breidingswerken"
„Kunt u nog iets zeggen over de maat
regelen inzake de opheffing van de Cura-
caosche militie, die vervangen zal worden
door Nederlandsche troepen?"
„Ik kan u slechts dit zeggen, dat dc
Curacaosche soldaten maar al të blij zijn.
dat zij niet meer in dienst hoeven. De
militaire schuttcrsvcrordcning was op Cu
racao iets exceptioneels. De verdediging
van Curacao is altijd een rijksaangelegen
heid geweest".
Dr. Kasteel weet nog niet hoelang hij
in Nederland zal vertoeven.
van Ruslands vrijen toegang tot de
zeeën uit zijn eenige warm-waterha-
ven aan de Pacific. Ik weiger aan te
nemen, dat Byrnes en het staatsdepar-
tement gegaan zouden zijn tot het ris
keeren van een oorlog met Rusland, als
zij niet door Vandenberg en de militai
ren waren opgejaagd".
Ten opzichte van den Balkan zeide
Wallace: „Ik geloof, dat nu deze regee
ringen eenmaal onder supervisie van
de groote drie tot stand gekomen ziin,
wij welwillend moeten staan tegenover
de wenschen van de volken van Oost-
Europa om op basis van wederziidsche
welyaart en goede nabuurschap met de
Sovjets samen te werken.
Wij willen hopen, dat Rusland
binnen liet kader der politiek van
goede nabuurschap niet zal intcr-
yeniecrcn in de binncnlandschc po
litiek van de Oost-Europecsche lan
den, althans niet meer dan wij
plegen te doen in de interne politiek
van Latijnsch-Amerika".
Wallace deed in ziin rede bovendien
een aanval op de houding van Churchill
tegenover de Sovjet-Unie.
Zeven jaar geëischt
tegen N.S.B.-hoofdredacteur
Voor het Bijzonder Gerechtshof te Am
sterdam heeft terecht gestaan de 52-jarige
A. A. L. G. uit Hilversum, die tijdens de
bezetting hoofdredacteur was van het blad
„Dc Gooi- en Eemiander"
G, genoot voorheen als „d'n Dré van
Ulvenhout" bekendheid als schrijver van
zoogenaamde Brabantsche brieven.
Ter zitting bleek, dat G. zijn functie van
hoofdredacteur had verkregfn ten koste
van den vroegeren hoofdredacteur den 65-
jarigen H. H. van K„ die 32 dienstjaren
bij het blad had.
De advocaat-fiscaal noemde verdachte
„een opportunist van 't zuiverste water, die
tot Stalingrad in Januari 1943 rotsvast in
een Duitsche overwinning geloofde en zich
ais N.S.B.'er dienovereenkomstig gedroeg".
De president las talloozc uittreksels uit
G.'s artikelen voor Daarin werd dc Rijks
commissaris opgehemeld en Hitier ver
heerlijkt.
Getuige Van K. vertelde, dat verdachte
na Stalingrad een geestelijke inzinking
kreeg. Hij had vast gerekend op den val
van deze stad en reeds een artikel gereed
gemaakt, met een groot opschrift cr boven
„Stalingrad gevallen". Als curiositeit is dit
te voren gezette artikel ter zetterij be
waard gebleven. Stalingrad viel niet en
eenige maanden later zeide G. zijn lid
maatschap der N.S.B. op en nam hij ont
slag als hoofdredacteur.
Dc advocaat-fiscaal mr. H F. Blaisse.
eischte tegen G. 7 jaar gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest. Een verzach
tende omstandigheid zag spreker in het
feit. dat G. nog den moed heeft gehad
zijn uittreden uit de N.S.B. en het ontslag
nemen als hoofdredacteur in het blad te
publiceeren.
Het hof zal uitspraak doen op 15 Nov.
