Sprookje op het buiten „Manpad'
Wereldnieuws
Critiek van Kamerleden op militaire zaken
Naar normaler verhoudingen
op de arbeidsmarkt
Tips
en Tops
De radio geeft:
Geen plannen voor een tweede film-stad
P> EN oude oprijlaan, herfst-bruine beu-
ken en een statig patriciërshuis. Slechts
een onopvallend bordje, vlak bij de groote
trekbel geeft aan, dat hier evenwel niet
meer de menschen wonen, die zich het
best thuis voelden in zalen-van-kamers
en een bordes-met-barokke bloempotten.
„Europeesche Kunst Unie" kondigt het
aan, hoewel op de hekken van het
oude buiten de naam „Huize Manpad" nog
steeds herinnert aan vroeger tijden, toen
de dichter van Lennep hier zijn verzen aan
het Hollandsche landschap opdroeg.
De eerste uiting van de Kunst-Unie
na den oorlog was een film-afdeeling,
die onder den naam „Studiofilm Amster
dam" trachtte de film als kunstuiting op
een hooger cultureel plan te brengen. Deze
filmafdeeling betrok naderhand een huis
in een der mooiste gebieden van ons landje,
het buiten te Heemstede werd gehuurd
en onder leiding van den schrijver-regis
seur Paulbruno Schreiber werd een begin
gemaakt met de voorbereidingen voor een
groote speelfilm. Gezien de doelstellingen
van de „Europeesche Kunst Unie" zou deze
rolprent een experimenteel karakter moe
ten hebben en nieuwe wegen voor de film
kunst zoeken. Het scenario is thans gereed
en de cineast Bert Haanstra verklaarde
zich bereid als opnameleider -te fungeeren.
Tot zoover heeft de Kunstunie de reeds
platgetreden paden der gewone filmindu-,
strie bewandeld, maar zoo gauw de opna
men ter sprake komen, hoopt ze hiervan
af te wijken.
De heer Schreiber heeft namelijk een
sprookje geschreven, waarin een meisje de
hoofdrol vervult als personificatie van het
goede. Demonen en boschgeesten trachten
vat op haar te krijgen, maar worden ten
slotte door de kinderziel overmeesterd.
De tegenstelling tusschen licht en donker
dus. Tegen het schoone décor van het bui
ten „Manpad" zal zich dit verhaal ontrol-
van onze beschaving, zullen uitstrekken.
Of Heemstede dan het centrum van de
Europeesche Kunst Unie zal worden, is nog
niet te zeggen, wel bestaat het plan, om er
de afdeeling Film blijvend te vestigen.
In Heemstede hebben wilde geruchten
de ronde gedaan over een invasie van film
sterren en den aanbouw van reusachtige
studio's op de gronden van het trotsche
buiten: uit het bovenstaande zal zonder
meer de ware bedoeling van de Europee
sche Kunst Unie duidelijk zijn.
Kerstpaketten voor Indië
Met het m.s. „Oranje" zijn te Priok de
eerete 30.000 stuks van in totaal 150.000 Kerst
paketten uit Nederland aangekomen.
De verdeeling zal geschieden door den
dienst Welfare: Het leger krijgt er 100.000, de
marine 20.000 en de burgers 30.000.
Uiteraard worden de paketten het eerst ver
voerd naar de verste uithoeken van den Ar
chipel, als Nieuw-Guinea, Morotai, enz. en
zoo gaat men van buiten naar binnen, zoodat
de laatst-arriveerende paketten eindelijk be
stemd zullen zijn voor de mannen in de om
streken van Batavia.
Jammer is, dat een, zij het zeer klein deel,
van deze paketten spoorloos is verdwenen.
Vermoedelijk tengevolge van diefstal bij het
inladen in Nederland.
Avonden lengen Pijnen strengen.
't Is weer zoo laat; met 't kille jaargetijde
\oor de deur. worden ook de rheumatische
pijnen weer heviger en de aanvallen volgen
elkaar sneller op. Een reden te meer om
Kruschen te-nemen. Die kleine dagelijksche
dosis Kruwhen doet wonderen; de aanspo
rende werking op de bloedzuiverende orga
nen is heilzaam voor Uw heele gestel,
't Bloed gaat sneller stroomen en de schade
lijke zuren - oorzaak van Uw lijden en pijn -
verdwijnen vanzelf. Vraag Kruschen Salts
bij Uw Apotheker of Drogist. Fabr. Griffiths
Hughes Ltd Manchester (Engeland).
(Adv.)
Dit frissche meiske gaat de hoofdrol ver
vullen in de film waarvan thans de voor
bereidingen op het buiten „Manpad" te
Heemstede in vollen gang zijn.
len. Behalve het meisje, en nog eenige spe
lers van vleesch en bloed, zullen er hoofd
zakelijk poppen in acteeren. Mevrouw A.
Bicot gaat de poppen vervaardigen (ze
worden ongeveer een meter groot) en ver
der zal het demonische karakter van het
woud, waarin het meisje tegen de kwade
machten strydt, worden versterkt door de
boomen, die daartoe van papier-maché „ge
zichten" voorzien worden. Prinsen en ko
ningen, raadsheeren en heksen zullen in
het woud van geheimen hun spel van licht
en donker spelen.
Dank zij de medewerking van het
département van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, heeft men reeds een
spade in den grond kunnen steken,
maar het zal wel voorjaar 1947 wor
den, voor de eerste opnamen proef
draaien. Verscheidene personen moe
ten nog gezocht worden (het meisje
wordt vertolkt door het dochtertje van
den regisseur) en van verschillende
marionetten staat nog geen lijntje op
papier. Als de film klaar is, hoopt men
haar in vier talen na te synchronisee-
ren en zij moet dan eigenlijk de eerste
na-oorlogsche acte-de-présence van
de Europeesche unie vormen.
Voorloopig gebeurt er nog niet veel aan
het Manpad; de heer Schreiber en zijn
medewerkers willen in alle stilte „hun"
sprookje voorbereiden.
Is eenmaal de eerste steen van het cul-
tureel-opbouwende werk in den vorm van
de film gelegd, dan hoopt men op den duur
over te kunnen gaan tot het oprichten van
een aantal andere afdeelingen der Unie,
die hun werkzaamheden over het gebied
van muziek, tooneel en andere uitingen
Uitvoer in October gestegen
Volgens de voorloopige cijfers bedroeg de
Nederlandsche uitvoer in October 487.972 ton
(September 314.215) tegen een waarde van
110 2 millioen (September 91.6 millioen).
In de uitvoerbedragen over October waren
begrepen 13 millioen voor bloembollen, 9
millioen voor aardappelen en 5 millioen
voor radio-artikelen.
Volgens Cen Sovjet-Deensche handelsover
eenkomst, welke door den Deonsohen minister
van buitenlandsche zaken, Rasmussen, ter
ratificatie aan het parlement is voorgelegd, zal
de Sovjet-Unie voedsel (o.m. 15.000 ton Deensche
boter) en vee ter waarde van meer dan 109.000.000
kronen ontvangen.
Denemarken ontvangt ruwe materialen ijzer,
steenkool, zilver, timmerhout, benzine, olie en
miniralen ter waarde van 2fi 000.000 kronen.
De voormalige provincie Saksen zal een
staat gaan vormen, bestuurd door een president
en acht ministers. Dit geschiedt op initiatief van
het Sovjetbestuur. De socialistische eenheids
partij zal een grondwet voor den nieuwen staat
opstellen.
Meer dan 8000 paketten met voedsel en
kleeding zijn sinds 10 October uit Zuid- en Z. W.
Afrika naar de Britsche zóne van Duitschland
gezonden.
Volgens berichten uit Korea hebben de Rus
sen en Chineesche communisten Mandsjoerije
zoodanig van machinerieën en goederen beroofd,
dat het economisch herstel van dat gebied wel
40 jaar zal vergen.
De Britsche nieuwsdienst in Duitschland,
die een welingelichte bron aanhaalt, meldt,
dat een bijzonder proces voor veldmaarschalk
Milch, den vróegeren Duitschen onder-minis
ter van luchtvaart, binnen het kader van de
aanstaande processen te Neurenberg zal wor
den voorbereid.
Radio Leipzig meldt, dat het zuiverings
hof te Stuttgart begonnen is met het instellen
van een actie tegen Hjalmar Schacht.
Duidelijke omschrijving gevraagd Van de taak van het leger
Naar aanleiding van de indiening der
oorlogsbegrootingen voor 1946 en 1947
hebben vele leden der Tweede Kamer aan
de regeering gevraagd, een samenvattend
overzicht te geven van de militaire ge
beurtenissen in Nederland van Februari
tot Juli 1940, om zich een oordeel te kun
nen vormen over het z.g. oude leger, dat
in petities en brochures herhaaldelijk in
het geding is geweest. Voorts vragen zij
den minister van Oorlog, inlichtingen te
verstrekken over het ontslag van hooge of
ficieren van dit oude leger.
Vele leden meenden dat de noodzakelijk
heid, gebruik te maken van Engelsche hulp
bij de militaire opleiding, is ontaard in een
volkomen oriëntatie op Engeland. Naar
hun oordeel zijn intensiever betrekkingen
met Amerika, dat eveneens leering en hulp
had kunnen verschaffen, niet voldoende
onderhouden. Wordt wel voldoende studie
gemaakt en profijt getrokken van Fran-
sche en Belgische ervaringen bij de leger
vorming? Het veelvuldig gebruik van een
vreemde taal in het leger konden vele le
den maar matig waardeeren. Zij drongen
aan op spoedigen terugkeer naar hun eigen
land van de buitenlandsche militairen, die
nog in Nederland vertoeven, mede uit een
oogpunt van de handhaving der souverei-
niteit
Militaire auto's.
Vele leden maakten zeer scherp aanmer
king op de naar hun meening onverant
woordelijke wijze waarop door ^loogerc en
lagere militairen misbruik wordt gemaakt
van auto's voor andere dan dienstdoelein
den. In Engeland wordt bij militaire auto
ongelukken na de derde herhaling het rij
bewijs afgenomen. Men adviseerde, ook
hier dergelijke maatregelen te nemen.
Eenige leden merkten op, dat vrijwilli
gers, die na het volbrengen van den over
eengekomen diensttijd ontslagen zijn, weer
worden opgeroepen, terwijl anderen na het
verstrijken van dien termijn niet worden
ontslagen. Ambtenaren, die voor den mi
litairen dienst worden opgeroepen en daar
door in tractement achteruit gaan, krijgen
het verschil van het rijk bijgepast. Bij
personen uit het particuliere bedrijf ge
schiedt dit niet. Gevraagd werd deze on
billijkheid weg te nemen. Nu geen vrij
stelling wegens broederdienst meer wordt
verleend, worden groote gezinnen zwaar
der getroffen dan voorheen. Den minister
werd verzocht het mogelijk te maken om
aan dergelijke gezinnen in bepaalde ge
vallen schadevergoeding te verleenen.
Leger-voorlichting.
Vele leden meenden dat de voorlichitng
van en over het leger veel te wenschen
laat. Zij waren van oordeel dat het radio
programma voor de Nederlandsche strijd
krachten een verkeerden geest ademt. Ook
tegen de politiek van een door de regee
ring ruim gesubsidieerd weekblad, welke
speciaal ten aanzien van de taak van het
leger in Indië ingaat tegen die van de re
geering, werden maatregelen gevraagd. Ook
maakte men bezwaar tegen geïllustreerde
uitgaven van militaire autoriteiten, waar
in het oorlogsbedrijf wordt verheerlijkt en
waarin eveneens de taak van het leger in
Indië onjuist wordt voorgesteld.
Met betrekking tot de aan de solda
ten te verstrekken lectuur stelden vele
leden zich op het standpunt, dat wat
de burger lezen mag, den soldaat niet
onthouden kan worden. Zij laakten het
eigenmachtig optreden van comman
danten die „De Waarheid" in canti-
nes hadden verboden.
Zeer vele leden waren bezorgd over de
wijze waarop de gelden voor de materiaal
voorziening worden besteed. Veel mate
riaal ligt ongebruikt en onverzorgd opge
slagen. Er is veel verouderd materiaal bij.
De kanonnen in de geallieerde legerdumps
schijnen meerendeels „uitgeschoten" te
zijn. Men vroeg voorts wat er waar is van
berichten, dat op Nieuw-Guinea groote,
van de Amerikanen overgenomen, leger-
voorraden aan bederf worden prijsgege
ven wegens gebrek aan personeel.
Wat is de taak van het leger?
Vele leden waren bezorgd over het feit,
dat de militaire uitgaven een vierde ge
deelte van de totaft begrootingsuitgaven
vergen. Algemeen werd voorts de behoefte
gevoeld aan een duidelijke omschrijving
van de taak van het leger. Vele leden
meenden deze taak tweeledig te zien, na
melijk een operatief orgaan als onderdeel
van de krijgsmacht der Vereenigde Volken
en een orgaan voor de handhaving van de
binnenlandsche orde door middel van re-
serve-formaties. Zijn met Engeland reeds
afspraken gemaakt inzake een militaire
samenwerking? Het zou volgens 'vele le
den gewenscht zijn, dat het geheele de
fensieprobleem onder oogen wordt gezien
door een nationalen defensieraad om te
komen tot een harmonisch defensieplan
voor leger, vloot en luchtmacht. Voorts
werd herleving der legercommissie uit le
den der Staten;-Generaal gewenscht ge
acht.
Verscheidene leden meenden dat de hui
dige legerorganisatie te grootsch is opge
zet. Door zich te distaneieeren van het
oude leger is heel wat ervaring en kennis
van oorlogszaken verloren gegaan. Alge
meen werden bezwaren geuit tegen het
voortbestaan van het vrijwillig hulpkorps.
Is het juist, zoo vroegen vele leden dat
er troepen naar Indië zijn uitgezonden,
die nog geen schot, uit welk wapen dan
ook, hadden gelost en dat tot voor kort
noodzakelijk geachte inentingen van uit te
zenden militairen achterwege zijn geble
ven? Ook vroeg men inlichtingen omtrent
den duur van den diensttijd der uitgezon
den militairen. Algemeen veroordeelde
men het, dat personen die, wegens hun
gedrag in bezettingstijd, zijn gestraft thans
van uitzending naar Indië zijn vrijgesteld.
Vele leden achtten het gewenscht nu reeds
maatregelen te nemen, waardoor uit Indië
terugkeerende vrijwilligers en dienstplich
tigen weer in het burgerleven kunnen
worden opgenomen.
Agenda voor Haarlem
ZATERDAG 9 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Iphigenela in Tauris, 20 uur.
Frans Halsmuseum: Tentoonstelling Kees Ver-
wey, 10—16 uur. Rembrandt: Shanghai-drama
(18 J.) 14.00, 16.15, 19.00 en 21.15 uur. Palace: Zij
maakte mij een Moordenaar (18 j.) 14.00, 16.15,
19.00 en 21.15 uur. Luxor: Dat is Amerika (a. 1.)
14.00, 16.15, 19.00 en 21.15 uur. Frans Hals: San
ders of the River (14 j.) 14.00, 16.15, 19.00 en 21.15
uur. City: De danseres van St. Diego (18 j.) 14.15,
16.30. 19.00 en 21.15 uur. Spaarne: Verloren ln de
Wiildernis, 14.30, 19,00 en 21.15 uur.
ZONDAG 10 NOVEMBER
Geb. Cultura: Wijdingsdienst (Spirit.ver. Har-
monia) 10.30 uur Tuinzaal Concertgebouw: Le
zing (Dë Dageraad) 10 uur. Concertgebouw:
Soirée (The American Club) 19.30 uur. Bioscopen:
als Zaterdag.
MAANDAG 11 NOVEMBER
Begijnhofkapel: Concertgeb.-Quintet, 20 uur.
Geb. Ver. Vr(jz. Herv.: Filmavond „Het eiland
Texel", 20 uur. Bioscopen: als Zondag.
Waar eeiis Jacob van Lennep zijn verzen
dichtte, zullen volgend voorjaar demonen
rondwaren. Het buiten aan het „Manpad"
te Heemstede, dat thans door de „Studio
film Amsterdam" gebruikt wordt.
Invloed van prijscontrole
wordt merkbaar
De preventieve werking van de prijscon-
tröle-actie wordt langzaam merkbaar. In Den
Haag werden 333 zaken bezocht, waarvan 62
bedrijven of wel 19 procent in overtreding
waren. Een dag tevoren bedroeg dit percen
tage 25 procent. Bij een bezoek aan een rust
huis bleek, dat aan een oude dame voor pen
sion met verpleging 525.'per maand in
rekening werd gebracht, terwijl dit ten hoog
ste 275.mocht bedragen. Een apotheker
meende voor een halven liter levertraan
2.75, den prijs, voor één liter, te moeten
vragen, hetgeen hem een bekeuring bezorgde.
Een kruidenier verkocht al zijn artikelen
zonder uitzondering één cent te hoog, zoodat
ook tegen hem proces-verbaal werd opge
maakt.
De activiteit van de prijscontrole in andere
deelen van het land is niet verminderd. In
Maastricht en Oldenzaal werden respectieve
lijk 160 en 113 winkels gecontroleerd, waarbij
in iedere stad 34 overtredingen werden ge
constateerd.
VRIENDEN DIE JE
NOOIT VERGEET
Vóór den oorlog waren ze als kind
in huis. Echte vrienden waren
het. Alle huisgenoten zagen steeds
opnieuw met verlangen naar ze
uit. Geen wonder, ze waren een
deel van de echt huiselijke sfeer
geworden! In de oorlogsjaren
zagen we hen helaas niet meer.
Maar wat een vreugde: Ze zijn
teruggekeerdDezelfde goede,
trouwe vrienden. De pittige,
krachtige koffiesoorten van de
Gruyter en bovendien de geurige
theemelanges. Ook rood-zilver-
merk is er weer, in metaalpapier
verpakt.
Precies als vroegerDezelfde
samenstelling, hetzelfde heerlijke
aroma. Betere soorten met louter
goede eigenschappen en boven
dien weer tien procent' korting.
Inderdaad, vrienden die je nooit
vergeet!
De kentering is begonnen
Na de bevrijding deden zich eigenaar
dige verschijnselen op de Arbeidsmarkt
voor. Velen, zoowel mannen als vrouwen,
werden door een zucht naar avontuur, al
thans naar verandering, aangegrepen.
Groot was het aantal dat geen genoegen
nam met het werk dat zij altijd gedaan
hadden (en waartoe zij in het algemeen
ook de meeste geschiktheid hadden!), maar
zochten een anderen werkkring. Door de
groote vraag naar arbeidskrachten in
nieuwe functies kwam er veel gelegenheid
om aan de particuliere wenschen te vol
doen. Daarin slaagden niet alleen de
menschen die op dat oogenblik geen werk
hadden, maar ook zij die een ander func
tie moesten opgeven. Het gevolg was dan
weer, dat ook gegadigden gezocht moesten
worden voor die opengekomen plaatsen.
Er kwamen ongekende verhoudingen op
de arbeidsmarkt. Meisjes en vrouwen die
tevoren steeds in de huishouding, of ander
specifiek vrouwelijk beroep gewerkt had
den, namen plaatsep in die te voren als
regel slechts door mannen bezet waren.
Omgekeerd was "het ook niet zeldzaam,
dat mannen op plaatsen kwamen waar
voorheen alleen vrouwen gestaan hadden.
Het zou evenwel onjuist zijn te meenen,
dat de verschuivingen zich alleen beperk
ten tot het onderscheid man of vrouw. In
tegendeel. Dezelfde wisseling van functies
werd ook gezien onder de mannen en de
vrouwen onderling. Vakarbeiders zochten
werk dat niets met hun opleiding te ma
ken had. Daarentegen waren anderen, die
ook aan bod wilden komen, gedwongen
te trachten werk te krijgen waarvoor zij
de vereischte opleiding misten.
Personen die belast waren met de lei
ding van de personeelsvoorziening van
groote instellingen, bedrijven en gemeen
ten, stonden, tengevolge van die eigenaar
dige stroomingen op de Arbeidsmarkt,
herhaaldelijk voor problemen. Zij konden
in veel gevallen voor de verschillende
functies niet de personen krijgen die zij
wenschten.
Wfj vernemen nu evenwel van enkele
van zulke leiders, zoowel te Haarlem als
te Amsterdam, dat er een duidelijke ken
tering in deze eigenaardige verhouding is.
Het gaat, wat dit onderdeel betreft, weer
naar normaler verhoudingen op de Arbeids
markt toe. Geleidelijk gaat de zucht tot
avontuur of verandering er uit. De men
schen keeren weer tot „hun oude liefde"
terug. Blijkbaar voldeed de verandering
niet. Bovendien zal in veel gevallen wel
gebleken zijn, dat zij, ook wat hun capa
citeiten betreft, niet de meest geschikte
personen op de bezette posten waren. Het
is nu weer iets gemakkelijker geworden
vrouwen voor de speciifieke vrouwe
lijke functies te krijgen en omge
keerd komen de specifieke mannelijke
functies weer open voor de mannen. De
oude verhoudingen hebben zich nog wel
niet volkomen hersteld maar de kentering
is er toch in elk geval.
De bril
van
Sultan Sar
y
102. De beren zijn misschien door de
vlammen ingehaald", grijnsde groot
vizier Joessoef. „Het is hun eigen
schuld, men kan zich niet ongestraft in
Joessoefs zaken mengen", vleide hem
een van zijn volgelingen. Intusschen
kwamen ae vlammen steeds dichter
bij. „Wij moeten naar de schepen te
rug" riep een der roovers, „want het
schijnt dat men ons wil insluiten". Er
ontstond verwarring in de troepen.
Men wist niet meer welke kant men
in het oog moest houden. „Schiet dan
toch" brulde Joessoef, maar sommige
roovers hadden hun geweren al weg
geworpen. Toen het rookgordijn, dat de
vlammen begeleidde, even door den
wind werd weggewaaid, schrok Joes-
soef. „Daar komen ze allemaal!" riep
hij ontzet. En het was waar: Het ge
heele gezelschap, van den Sultan tot
Tips en Tops, kwam rustig over de ver
schroeide aarde op de roovers toeloo-
pen. Om op den gloeienden grond te
kunnen loopen hadden onze vrienden
natte lappen om hun schoenen gewik
keld.
Buitenlandsch beleid
onzer regeering
Aan de memorie van antwoord op het
verslag der Tweede Kamer over het alge-
meene regeeringsbeleid, ontleenen wij het
volgende betreffend onze buitenlandsche
politiek:
„Dat Nederland ook maar eenigermate
als kampioen voor een of andere groep van
groote mogendheden zou optreden, kan
rustig naar het rijk der fabelen worden
verwezen.
Ongetwijfeld moet Nederland, gelijk
eenige leden betoogen, de Sovjet-politiek
zoo veel mogelijk trachten te begrijpen en
moet het alles vermijden wat de tegen
stellingen noodeloos zou verscherpen. Wil
echter deze poging vrucht afwerpen, dan
moet een dusdanige geesteshouding aan
beide zijden bestaan.
De regeering; deelt het oordeel van de
leden, die meenden, dat ons land er een
politiek belang bij heeft mede te werken
aan de bezetting van Duitschland. Zoo
spoedig als daartoe voldoende troepen be
schikbaar zullen zijn, stelt de regeering
zich voor, om, evenals zulks thans reeds
door België geschiedt, aan de bezetting
van een bepaalde zóne in Duitschland mede
te werken.
Aangezien het Spaansche vraagstuk nog
steeds een onderwerp van onderzoek door
de Vereenigde Volken uitmaakt, is de re
geering niet voornemens, zelfstandig de
diplomatieke betrekkingen met de huidige
Spaansche regeering te verbreken. Of zij
dit in verband met het optreden der Ver
eenigde Volken zal doen, zal afhangen van
de conclusies waartoe de bespreking van
dit vraagstuk door de Vereenigde Volken
zal leiden".
Nog geen spaarcampagne
Minister Lieftinck overweegt
uitgifte van Savingbonds
Hoezeer de minister van Financiën een
vergrooting van de besparingen ook nood
zakelijk acht heeft hij tot nog toe van het
inzetten van grootscheepsche spaarcam-
pagnes afgezien, omdat hij de psychologi
sche en organisatorische voorwaarden voor
het welslagen daarvan nog niet aanwezig
acht.
Ten aanzien van het denkbeeld om in
het kader van zulk een campagne over te
gaan tot de uitgifte van „savingsbonds"
naar Amerikaansch voorbeeld, deelt de
minister van Financiën mede, dat een der
gelijke uitgifte bij hem een punt van ern
stige overweging uitmaakt.
Het ligt in de bedoeling van den mi
nister van Financiën, voor te stellen om
met de verlaging van de vennootschaps
belasting minder ver te gaan dan hij aan
vankelijk heeft gewild en de verlaging
bovendien een jaar later te doen ingaan.
Met de opmerking van sommige Kamer
leden, dat het brengen van eenige veran
dering in de waarde van de munteenheid
niet volstrekt verwerpelijk is, indien daar
door de moeilijkheden, waarmede ons land
te kampen heeft, uit den weg geruimd
kunnen worden, is de minister het niet
oneens.
Hij meent echter, dat de moeilijkheden,
door een wijziging van de waarde van de
munt in de eene of de andere richting
onder de huidige nationale en interna
tionale omstandigheden weinig nader tot
een oplossing zouden worden gebracht.
Met de meening van vele andere Ka
merleden, dat de gedachte aan een opzet
telijke inflatie moet worden afgewezen,
kan, als men niet voor een kwader alter
natief wordt gesteld, worden ingestemd.
Gelden voor de noodgebieden
De Raad van Beheer van Nederlands Volks
herstel heeft besloten uit hef Fonds Nood
gebieden voor Limburg 320 000, voor Noord-
Brabant 300.000, voor Zeeland 420.000
voor Gelderland 760.000 ter beschikking te
stellen voor de financiering van projecten
van algemeen belang in de zwaar getroffen
gedeelten dezer provincies. Aangezien deze
bedragen nog geheel ontoereikend zijn om
aan alle urgente aanvragen te voldoen, zijn
de projecten, die het eerst voor financiering
uit het Fonds Noodgebieden in aanmerking
komen, vastgesteld na uitvoerig overleg met
deskundigen uit de noodgebieden zelf.
HILVERSUM I. 301.5 M.
18.00, 20.00 en 23 00 uur Nieuws. 17.30 Om
nabij de twintig. 18.15 Gramofoon. 18.30 Neder
landsche Strijdkrachten. 19.00 Piano-recital. 19.30
Uitzending voor de rijpere jeugd. 19.45 Uitzen
ding. bestemd voor Nederlanders in Duitschland.
20.08 Dingen van den dag. 20.20 En nuOké.
21.30 Socialistisch commentaar. 21.45 Orgelopna
men. 21.55 Stafmuziekcorps. 22.25 „Jane Eyre",
hoorspel. 23.15 Hobby-hoek. 23.30 Nachtvoor
stelling.
HILVERSUM n, 415.5 M.
19.00, 20.00 en 22 00 uur Nieuws. 18.00 Dinermu-
ziek. 18.15 Journalistiek weekoverzicht. 18.50
's avonds als ik slapen ga. 19.15 ,,1' Arlésienne
Suite". 19.30 Buffalo Bill. 20.05 Dfi gewone man
zegt er het zijne van. 20.15 „Wie weet hoe deze
plaat heet". 20.30 Lichtbaken. 21.00 Michaelli's
Rhapsodie en voordracht Henri 't Sas. 22.15 Ka
tholiek nieuws. 22.20 Opvoedkundige problemen.
22.35 Avondgebed 22.55 Gramofoon. 23.05 Klaas
van Beeck. 23.30 Gramofoon.
ZONDAG
HILVERSUM I, 301.5 M.
8.00, 13.00, 18.00. 20.00 en 23.00 uur Nieuws. 8.15
Gramofoon. 8.45 Zondagmorgenmelodieën. 9.15
Geestelijk leven. 9.30 Men vraagten wij
draaien. 10.00 Mevr. Spelberg. 10.30 Kerkdienst
uit Zwolle. 12.00 Nederlandsche oorlogsgraven
comité. 12.30 Zondagclub. 12.40 Haagsche opera
koor. 13.15 Concert. 13.50 De Spoorwegen spreken.
14.05 Dr. P. H. Ritter; 14.30 Radio Philharmonisch
orkest. 15.05 Filmpraatje 16.00 Wat vrouwen op
het hart hebben. 16.10 Dansmuziek. 16.40 Sport
flitsen. 17.00 VPRO. 17.30 Oome Keesje. 18.15
Sport. 18.30 Ned. Strijdkrachten. 19.00 Radio-
lympus. 19.30 Wim lbo. 20.15 Opera-concert. 21.i
Paul Vlaanderen grijpt in. 21.40 „Weet je nog
wel oudje". 22.10 Julia de Gruijter en Rien van
Noppen. 22.30 „Muziek mozaiek". 23.15 „Senti
mental Music". 23.45 Orgel.
HILVERSUM II, 415.5 M.
8.00, 9.30, 21.00, 19.30 en 22.00 uur Nieuws. 8.15
Van man tot man. 8.30 Prot. Studiodlenst. 9.45
Hoogmis ln de kerk van de H. Lidulna, Haarlem.
11.30 Concert. 12.15 „ln 't Boeckhuys". 12.""
Lunchconcert. 13.30 Prof. dr. J. B. Kors. 14.
Toscanini dirigeert nieuwe platen. 15.00 „Het spel
van Folptrt van Leerdam". 15.30 Uitzending uit
Rotterdam. 16.00 Voetbalwedstrijd Luxemburg-
Zuid Nederland. 16.30 Ziekenlof. 17.00 Dienst uit
de Chr. Her. Kerk van Apeldoorn. 18.45 Fransche
orgelmuziek. 19.15 Ds. A. K. Straatsma. 19.45
Piano-duo Han Beuker en Wouter Denijs. 20 00
Biddend Nederland. 20.15 Atoombom. 21.00 Slui
tingsavond van de Limburgweek. 21.30 Metro-
pole-orkest. 22.15 Katholiek nieuws. 22.35 Avond
gebed 22.50 Gramofoonmuziek. 23.00 Dansmuziek.
23.30 Zigeunemvuziek.
(In verband met de staking der radio-musici
Is het waarschijnlijk, dat er wijzigingen in de
muziek-programma's zullen worden gebracht).
Over Muziek
linj
De Zangkunst II
Dezer dagen sloeg ik het Requiem van
Verdi op en ik volgde de onvolprezen
schoonheid van deze muzikale gedachten
die alle uit de vocaliteit voortkomen. Dit
is de triomphale ontplooiing van de zang
drift der Latijnsche muzikaliteit; hier ij
de melodie superieur. Hier is alle harmo
nie en contrapunctiek, alle stemmen-
zetting en instrumentatie dienstbaar aan
den hymnischen zang. Dit is de school der
zangers. Deze laatste zin is misschien het
meest vertrouwd voor ons Hollanders? Het
Requiem van Verdi wordt sinds tientallen
van jaren in Nederland gezongen met alle
studie en toewijding, maar is de Zuidelijke
warmte, de vervoering hier ooit vrucht
baar geweest? Wordt niet alleen de „mi
neur- en majeur-stemming", mitsgaders
het forte en piano met ernstige plichts
betrachting aangewend? Worden de licht
heid, het vleugelachtige gezang, de zonn^-
heid der melodie hier verstaan? De Italia
nen hebben hun tonaliteiten, met of zonder
chromatiek, altijd buiten de geijkte droef
heid of opgewektheid verstaan; dit Re
quiem is geen klaagzang maar een hymne.
Wat in het groot voor koren en splisten
en dirigenten bij dit werk geldt, laat zich
in 't klein gelden bij de vele, kleine, lyri-
sche aria's der oude Italianen. Men weet
dat een zanger (of zangeres) een liederen-
avond dikwijls begint met enkele oude
aria's. Dit is niet om zich om te begin
nen gelukkig te voelen met de superio-
riteit van een muziék die volledig melodi-
euse schoonheid beteekent; neen, dit doet
men om alvast wat in-te-zinigen, de stem
op dreef te brengen voor z.g. belangrijker
werk! Hoe dikwijls hooren wij na drie
vier oude aria's de lamentabele gevoelens
van Johannes Brahms, redelijk geordend
op de opeenvolging van evenzeer redelijk
geordende accoorden, conventioneel met
alle gevoel voorgedragen; en wat beteekent
dan eigenlijk dit sentiment in muzikalen
zin? De Italiaansche aria's krijgen nooit
wat hun toekomt, de liederen van Brahms
altijd. De oude aria's zijn meestal op enkele
woorden, zonder litteraire beteekenis, ge-
gecomponeerd, maar ze geven aan
zanger het „notenmateriaal" om het muzi
kale hart en de muzikale verbeelding teaei
laten klinken, maar wie hoort het hart en
de fantasie?
Meer dan éénmaal heb ik hooren zeggen nel
dat de liederen van Brahms dieper zijn ille
dan die aria's. Het is een diepte in de we
laagte; het zingen echter is een perspectiet op
in de hoogte, óók voor bassen! De noorder* ma:
lingen verwarren altijd diepte met zwaar
te; een instinctieve vrees voor levenskunst}""
houdt hen aan den grond en daarmee ver
wijderd van zonnige regionen. Neen, v
de Duitsche romantiek kan men niet lee-
ren zingen, wel volgens gemüts-conventies
gemetriseerde zinnen „uitbeelden". Mee
zingt dan met ,,Empfindung" en di
sentiment is bij alle zangeressen en zangen
hetzelfde, een soort stroop uit mineur
majeur samengesteld en daarbij wandelt
de stem een poosje heen en weer, gesteund
op de stokken der accoorden. Een violist
krijgt voor deze aesthetiek geen kans
vandaar dat de violisten meestal mooier
spelen dan de zangers zingen. De instru
mentalist kan zijn melodie niet baseeren
op de gebruikelijke gevoelens, welke zan
gers altijd ijverig toepassen. De instrumen
talist is de gelukkige, die den inhoud der
melodie niet kent, hij moet zich overgeven
aan den stroom, en daarom zwemt hjj
zonder zwemmerig te doen.
Het is de. Duitsche romantiek die de
edele zangkunst in den weg heeft gestaan.
Dogmatisch hepft men met hart en zie.
geloofd in deze lichtlooze wereld van aan
doenlijke mooiigheid, in deze diepte dei
gemoeds, die voor alle Duitschers verstaan
baar is, maar die ons Hollanders niet had
mogen verleiden. Van nature moeten wij
toch tot helderheid van geest in staat zijn,
tot vrijheid in de verbeelding, tot zuiver
heid van aandoening.
Onze groote componist Dièpenbroek was
in zijn jonge jaren beïnvloed door de Duit
sche romantiek; de kracht van zijn per
soonlijkheid overwon de sentimentaliteit
en hij bevrijdde zich. Een lied als „Puisque
l'aube grandit"/is in dit opzicht niet alleen
symbolisch, maar ook een bewonderens
waardige werkelijkheid. Hij ontvonkte de
muziek van Verlame's ernstige verzen
noteerde de waarlijk vocale melodieën, die
in dit lied boven alles superieur zijn. Die-
penbrock heeft, als geen ander in ons land,
de echte melodieuse drijfveer van den ar
tist; wie zijn lyriek verstaat kan meeleven
in het verbeeldingsleven der muziek, in J
de werkelijke diepte der schoonheid, die
niet in het duister maar in het licht leeft.
Van de persoonlijkheid van den zanger
wordt verwacht dat hij geheel en al in-ltei
strument van de melodie wordt, van den ïfl<
begeleidenden pianist dat hij hand en harp
van den poëet zal zijn. Geen gebruikelijke
aanwendingen van „gevoel" kunnen hieuwv
worden toegepast; hier is geen conventie
die te hulp komt. In deze lyriek gaat de
aandoening van dichter, componist, zanger e
en speler op in de zelfstandigheid d(
melodie, zij zijn alle zangers van het lied,
want zoowel dichter als componist
hier met het sentiment der hymne en hoe
gelukkig moet de zanger wel zijn die de
gestalte tot klinkende voltooiing maakt.
Hoe ik zoo van een monumentaal wert^l
van Verdi tot de lyriek van Diepenbroclt H_
kan komen? Omdat wij over de zangkunst Coi
spraken, over de superioriteit der vocale1®
melodie, over het zingen als levensbegin-
sel van den musicus, hierbij denkende r®
aan die helderheid van geest die den Hol* 1
landers van nature toch eigen is en waar-
aan de ontvankelijkheid voor de schoon* f
heid gepaard gaat. Hendrik Andriessen.
Vergoeding oorlogsschade
Financieele regeling voor invalide
militairen en oud-illegalen
De wet op de materieele oorlogsschaden,
welke een definitieve regeling inzake de
vergoeding van oorlogsschade inhoudt,
verkeert in een vergevorderd stadium van
voorbereiding. De indiening kan binnen
afzienbaren tijd worden tegemoetgezien,
Ten behoeve van de belangen van de
genen, die in militairen dienst of in den
illegalen strijd invalide zijn geworden en
van de nagelaten betrekkingen van deze
groepen zijn reeds wetsontwerpen gereed,
die financieele voorzieningen bevatten ten
behoeve van hen, die kunnen worden aan
gemerkt als slachtoffer van het actieve
verzet tegen den vijand. Deze wetsontwer
pen hebben betrekking op de slachtoffers
van het binnenlandsche verzet en die van
de koopvaardij en de visscherij. Een ander
wetsvoorstel bevat een aantal wijzigingen
en aanvullingen van de bestaande mili
taire pensioenwetten en geeft nadere re
gelen ten behoeve van de militaire oor
logsslachtoffers. Indien dit voorstel tol
wet zal zijn verheven, zal zulks leiden tot
een belangrijke verbetering in de finan
cieele voorzieningen ten behoeve van
laatstbedoelde categorie.
:n U
s -li
de b
i en lYj
