Herdenking van hen, die hun leven
gaven voor onze vrijheid
Wereldnieuws J
QÜ
gggEEBTj
Milliarden-spel in Indonesië
De radio geeft vanavond:
De Haarlemsche schouwburg heeft vele plannen
De Amsterdamsche beurs reageert
op de Amerikaansche verkiezing
en
Sigaretten
ort en
Duizenden jonge levens hebben onze
ondgenooten geofferd voor onze vrijheid.
De lichamen van deze helden rusten in on
zen grond, hun graven vormen voor ons
volk een eeuwig memento. In de zorg voor
deze graven en in de waardige huldigings
plechtigheden op de heldenkerkhoven, de
monstreert ons volk op de bijzondere her
denkingsdagen zijn onvergankelijke dank
baarheid jegens de volken, die hun hoog
ste offers brachten voor hun en ons hoog
ste goed.
Gisteren ziin voor het eerst ook in Ne
derland op alle geallieerde oorlogskerkho
ven herdenkingsplechtigheden gehouden.
De nationale herdenking geschiedde op de
Oosterbegraafplaats te Amsterdam, waar
driehonderd geallieerde militairen, voor
het overgroote deel leden van vliegtuig
bemanningen, zijn begraven. In het begin
van den oorlog werden zij door den bezet
ter met militaire eer ter aarde besteld,
doch later geschiedde de begrafenis zonder
eenig eerbetoon.
Zondagmorgen hadden Amsterdamsche
kinderen de graven overdekt met herfst
bloemen. Des middags woonden de hoogste
vertegenwoordigers van de geallieerde lan
den, Groot-Brittannië, Amerika, Canada,
Frankrijk, Polen, België, Australië en Tsje-
cho-Slowakije, alsmede de minister van
Oorlog, luitenant-kolonel A. H. J. L.
Fiévéz, generaal H. G. Winkelman, luite
nant-generaal mr. H. J. Kruis, vice-admi-
raal J. W. Termijtelen, majoor T. Lamers
van de luchtstrijdkrachten, dr. J. E. baron
de Vos van Steenwijk, Commissaris der
Koningin in de provincie Noordholland en
mr. A. J. d'Ailly, burgemeester van Am
sterdam, de herdenkingsplechtigheid bij,
welke begon met het zingen van „Quomodo
mori" door het Amsterdamsche koor „Cae-
cilia". Vervolgens spraken een R.-K. gees
telijke, een geestelijke van de Anglicaan-
sche kerk, ds. W. van Limburgh en de heer
H. Goetzen, voorzitter van het Nederlandsch
Oorlogsgravencomité.
Minister Fiévéz herinnerde in een korte
rede aan den wapenstilstand van 11 No
vember 1918. Een kwarteeuw later woed
de de dood opnieuw op de silgvelden en
weer brachten velen hun offer met het
ideaal van een betere wereld voor oogen.
Namens de regeering bracht de minister
eerbiedig hulde aan hun nagedachtenis.
De Britsche ambassadeur. Sir Neville
Bland gaf uiting aan de groote dankbaar
heid van het Britsche volk voor de zorg
welke de Nederlanders aan de oorlogsgra
ven wijden.
„Tweemaal in een menschenleven", zei-
de de volgende spreker, de Amerikaansche
ambassadeur Stanley K. Hornbeck, heeft
de wereld nu naar de wapenen gegrepen.
Zullen we opnieuw moeten betalen met
levens in een nieuwen oorlog? We moeten
voortdurend waakzaam blijven, een groo-
tere productie, een effectiever distributie
van goederen over de wereld, een beter
begrip voor eikaars moeilijkheden, meer
verdraagzaamheid, mededoogen, sympathie
en vastberadenheid aankweeken en de na
gedachtenis van hen, die hier liggen in
eere houden, door ons te wijden aan die
eene groote taak: het bewaren van den
wereldvrede".
Bonvrije worst en vleeschw aren
niet onbeperkt verkrijgbaar
Van heden af zullen alle soorten leverworst,
leverpastei, leverkaas, nierkaas, nierworst en
nierbrood, benevens hoofdkaas (zure zult),
bonvrij door den slager moeten worden af
geleverd. Ook de slager zal de voor de be
reiding van deze artikelen benoodigde grond
stoffen, met een vakterm aangeduid als ..uit
slagen", niet meer met distributiebescheiden
behoeven te verantwoorden. Deze „uitslagen"
zullen echter volgens een mededeeling van
het Bedrijfschap voor Vee en Vleesch wegens
de te verwachten groote vraag naar bonvrije
worstsoorten in de eerste plaats door de
slagers voor de worstbereiding moeten wor
den gebruikt en daarom practisch In het ge
heel niet aan het publiek kunnen worden
afgeleverd. Het bonvrij verkrijgbaar stellen
van de genoemde worstsoorten en vleesch-
waren beteekent geenszins, dat deze ook on
beperkt verkrijgbaar zjillen zijn.
De heeren Gortzak en De Groot
nog niet naar Indië
Leden van de Communistische Partij
Nederland hebben in het Concertgebouw
en in Carré te Amsterdam het 29-jarig be
staan der Sovjet-Unie herdacht. Tijdens
deze bijeenkomst is medegedeeld dat de
reis, welke de heer Paul de Groot, lid der
Tweede Kamer voor de C.P.N. en de heer
Gortzak, voorzitter van de communistische
fractie van den Amsterdamschen gemeen
teraad op uitnoodiging van de militairen
van 1-7 R.I. naar Indië zullen maken, nog
niet kan doorgaan, daar de regeering nog
geen reisvergunningen heeft verleend.
A
Nadat de capucijner monniken van het
klooster te Campo Distria van de Joegoslavische
regeering bevel hadden gekregen, het klooster,
dat deze orde reeds meer dan drie eeuwen in
bezit heeft, te ontruimen ten behoeve van com
munistische gezinnen uit Ljubljana, heeft een
deputatie uit de bevolking weten gedaan te krij
gen, dat de monniken de helft van het klooster
mogen behouden. (Rtr).
In een plechitge en zeer aangrijpende cere
monie in Londen's Whitehall heeft koning
George Zondag de „1939-1945" cijfers onthuld op
de cenotaaf, welke dit monument voor de geval
lenen van den eersten wereldoorlog tot een na
tionaal gedenkteeken voor de dooden van beide
wereldoorlogen maakten,/
Een Britsche soldaat werd ernstig gewond en
verscheidene andere soldaten en burgers liepen
verwondingen op. toen Zondagmiddag in het
Ras el Ain spoorwegstation, ongeveer tien mijl
ten Noord-Oosten "van Tel-Aviv, bommen ont
ploften.
Kort voor het middaguur, zoo meldt Un.
Press, ontdekte men in de wachtkamer eenlge
koffers waaarop geschreven was „bommen
gevaarlijk". Onmiddellijk werd het station ont
ruimd, doch voor dat men de bommen onscha
delijk had kunnen maken, kwamen zij tot ex
plosie De schade aan het station bedraagt zeker
meer 'dan 50.000 pond sterling.
Naar van bevoegde zijde wordt vernomen,
heeft Engeland aan de Ver. Staten levering in
het begin van 1947 van een groote hoeveelheid
tarwe verzocht.
Naar verluidt heeft Amerika terzake nog geen
beslissing genomen.
Na het bericht over uitnoodiging van den
Duitschen socialistenleider voor een bezoek aan
Engeland wordt thans door het nieuwsbureau
Dana in de Amerikaansche zóne van Dultsch-
land gemeld, dat dr. Kurt Schumacher tezamen
met andere leiders van de Duitsche sociaal
democraten op 29 November aanstaande te Lon
den worden verwacht.
De voornaamste radiozender van het
Duitsche persbureau Dana, die bij Frankfort
was opgesteld, is door een feilen brand geheel
verwoest. De zender was reeds 15 maanden in
gebruik en voorzag 42 kranten van nieuws
en was tot voor kort onder geallieerd toezicht.
Mary Churchill, de dochter van den
Britschen staatsman, heeft zich verloofd met
een kapitein van de Coldstream Guards,
Christopher Soames. Het huwelijk zal waar
schijnlijk ln Januari plaats hebben.
I „We eeren hier niet alleen de mannen,
wier graven we hier voor ons hebben",
aldus de laatste spreker, de heer H. F.
Feaver van het Cauadeesche gezantschap
te Den Haag,„niet alleen de mannen in
dezen oorlog vielen, maar ook de geval
lenen van den vorigen oorlog. Moge er
thans voldoende kracht en wijsheid, ver
draagzaamheid en geduld leven in de har
ten en de geesten van diegenen, die thans
het lot van de menschheid in handen heb
ben voor het scheppen van die wereld,
waarvoor onze makkers zijn gevallen".
Kransleggingen.
Hierna legden de vertegenwoordigers
van de verschillende regeeringen kransen
bij de graven. Eveneens werden kransen
gelegd namens de onderscheiden onder-
deelen van onze nationale strijdkrachten
door mr. A. J. d'Ailly, burgemeester van
Amsterdam en door den heer H. Goetzen,
voorzitter van het Nederlandsch oorlogs
graven-comité. Ten_slotte legde een groep
verkenners een krans namens den bond
van oud-illegalen.
De hoornblazers van het Amsterdam
sche politiecorps bliezen „The Last Post",
het laatste appèl tot de dooden. Daarop
volgde een minuut stilte. Het Wilhelmus
besloot deze nationale heldenhulde, die nu
van jaar tot jaar de herinnering zal leven
dig houden aan hen, die het hoogste offer
vnor onze vrijheid hebben gebracht.
5000.-. oi méér salaris?
En wat hebt Gij aan te
bieden? Hoe staat het
met Uw ontwikkeling?
Studeer bij Resa en ver
over dat wat Gij begeertl
Vraagt ons prospectus:
Staatsexamen A B,
H.B.S. A&B, Mulo,
Onderwijzersakte.
Bekende Schriftelijke Car sua
(Adv.)
Houtaankoopen in Canada
De Nederlandsche regeeringsmissie, die
naar Canada is gezonden voor den aan
koop van hout voor den wederopbouw in
Nederland, heeft 25 millioen voet hout in
Oost-Canada gekocht.' Dit zachte hout,
dat gebruikt zal worden in den huizen
bouw en voor kisten en kratten, zal aan 't
eind van het volgende jaar zijn afgeleverd.
De betaling zal geschieden uit de onlangs
door Canada aan Nederland verstrekte
leening.
Ongeveer 7 milliard Japansche guldens,
610 millioen guldens aan Javasche Bank
geld en een onbekend aantal millioenen
Nica-guldens hebben gedurende het jaar
na Japan's capitulatie in Indonesië naast
elkaar gecirculeerd. Het Japansche geld 1
werd na den lsten November niet meer ter
inwisseling aangenomen. Op dien dag de
den 100 millioen nieuwe republikeinsche
„rupiah's" hun intrede in het milliarden-
spel, met een officieele waarde van 50 Ja
pansche guldens per „rupiah". Gedurende
de maand October zijn de Indonesiërs en
Chineezen in staat gesteld hun bezit aan
Japansch bankpapier te deponeeren bij de
kantoren der „Bank Negara Indonesia"
(Republikeinsche Bank van Indonesia). Na
1 November ontvingen zij hiervoor het re-
Een bijet van 1 Rupiah, voorzijde, met de
beeltenis van Soekarno.
Een biljet van 1 Rupiah, achterzijde.
publikeinsche geld," volgens de bovenge
noemde koers.
Er ontstond tijdens de laatste week van
October in de door de Geallieerden bezette
steden van Java een levendige geldmarkt,
terwijl de prijzen van levensmiddelen on
gekende hoogten bereikten. Velen kochten
liever Nica-guldens voor him Japansche
geld en zoodoende steeg de koers hiervan
officieel op 33 Japansche guldens ge
steld in enkele gevallen tot boven de
honderd. De opkoopers van het Japansche
geld verwachten dat de „rupiah's" welke
zij voor hun buit zullen terugkrijgen een
grootere koopkracht zullen hebben dan het
Nica-geld. Nederlandsche en Indonesische
financieele experts verwachten een over
eenkomst in de naaste toekomst.
Amsterdams politie-orkest
speelde voor de radio
Verklaring van den hoofdcommissaris
De Amsterdamsche politie-stafmuziek
heeft Zaterdagavond in het VARA-pro-
gramma een radioconcert gegeven. Naar
aanleiding hiervan heeft de hoofdcommis
saris van politie te Amsterdam, de heer
H. A. J. G. Kaasjager de volgende ver
klaring afgelegd:
„De politie wenscht in het radio-conflict
geen partij te kiezen en zal de aangegane
contracten nakomen. Bovendien is het spe
len in het politie-orkest als dienst te be
schouwen en de leden van het corps zou
den zich daaraan niet kunnen onttrekken.
Het optreden van Zaterdagavond kwam
niet in de plaats van het optreden van
een stakend ensemble en kan dus niet als
onderkruiperswerk worden beschouwd".
De stakende radio-musici hebben een
vergadering gehouden, waarin het beleid
van het stakingscomité met algemeene
stemmen werd goedgekeurd. Het hoofd
bestuur van den Nederlandschen Toon-
kunstenaarsbond heeft de bemiddeling van
het N.V.V. aanvaard.
Het College van Rijksbemiddelaars heeft
uitspraak gedaan in het loongeschil tus-
schen de stichting Radio Nederland en
de musici. De rijksbemiddelaars hebben
het stichtingsbestuur volledig in het gelijk
gesteld .en de eischen der musici betref
fende loonsverhooging afgewezen.
Het hoofdbestuur van den Nederland
schen Toonkunstenaarsbond heeft deze
uitspraak niet aanvaard, omdat het college
in deze kwestie de Stichting van den Ar
beid niet heeft gehoord.
72.000 Gerepafrieerden
uit Indië
De repatrieeringsdienst deelt mede: Met 58
repatrieeringsschepen keerden 67.135 repa-
trieerenden uit de Oost in ons land terug. Op
de zoogenaamde „wilde booten" werden nog
1004 personen naar het moederland gebracht,
terwijl met Skymasters 3745 evacués werden
vervoerd.
Het hoofd van den repatrieeringsdienst In
dië, de luitenant-kolonel S. C. F. Maas, die
onlangs van een reis uit Indonesië terugkeer
de, heeft te Batavia besprekingen gevoerd, die
ertoe hebben geleid, dat het bekende kleeding
centrum te Ataka per 1 Januari zal worden
opgeheven. De evacués zullen dan in een
magazijn in Batavia, dat door verschillende
firma's onder toezicht van de overheid wordt
ingericht, van warme kleeding worden voor
zien.
Vermoedelijk zullen na 1 Januari nog on
geveer 15000 evacués Batavia verlaten.
De repatrieeringsdienst zal geleidelijk sterk
worden ingekrompen, zoodat bij de jaarwis
seling zoowel in Batavia als in Dén Haag nog
slechts een „repatrieeringspost" zal over
blijven;
Wetsbesluiten rechtsgeldig
De rechtsgeldigheid van de zoogenaam
de wetsbesluiten, de Koninklijke Beslui
ten, welke gedurende de bezetting van ons
land te Londen genomen zijn, heeft aan
leiding tot veel discussies gegeven in po
litieke en juridische kringen.
De Hooge Raad heeft aan alle onzeker
heid een einde gemaakt door in een arrest
te overwegen, dat aangezien ten gevolge
van den oorlog de gezamenlijke uitoefe
ning van de wetgevende macht door de
Koningin en de Staten-Generaal niet mo
gelijk was, de Kroon bevoegd was tot het
uitvaardigen van maatregelen van wetge
ving voor zoover zulks, zonder dat het her
stel van de samenwerking tusschen de
Kroon en de Staten-Generaal kon worden
afgewacht, door de omstandigheden was
geboden. De beslissing, of deze geboden-
heid bestaat, betreft volgens den Hoogen
Raad een vraag van beleid, welke niet
door den rechter kan worden beoordeeld.
Deze zou aan een zoodanigen maatregel
van wetgeving slechts verbindende kracht
mogen ontzeggen, voorzoover die gebo-
denheid niet aanwezig kan zijn geweest.
Ontvluchtingstragedie uit 1944
voor het Bijzonder Hof
Op 25 Juli 1944 zijn uit het bureau van
politie te Heemstede eenige arrestanten ge
vlucht, die door de zoogenaamde beurspolitie
van het Gewestelijk Arbeidsbureau waren op
gesloten. De toenmalige opperwachtmeester
van politie J. K. heeft bij een poging, om één
der medewerkenden aan de ontvluchting, te
arresteeren, geschoten, waardoor de heer M.
Vaumont is overleden. Wegens opzettelijke
hulpverleening aan den vijand zal K. Dins
dagmorgen 12 November voor het Bijzondere
Gerechtshof te Amsterdam terecht staan.
Eveneens zal zich te verantwoorden hebben
de toenmalige opperwachtmeester W. U., die
op dien dag als wachtcommandant optrad. Hij
wordt beschuldigd eenige vluchtelingen naar
het bureau van politie teruggebracht en J. K.,
die de ondergeschikte was, gelast, althans
aangespoord te hebben, den heer V. aan te
houden.
18.00, 20.00 en 23.00 uur Nieuws. 17.45 Het rijk
over zee. 18.15 „Le piano romantique". 18.30 Ne
derlandsche strijdkrachten. 19.00 Ennu naar
bed. 19.05 Orgelconcert. 19.30 Inleiding tot mu
ziekbegrip door dr. Peter van Anrooy. 19.45
Landbouw. 20.08 Radioscoop. 21.00 Caesar en
Cleopatra, hoorspel. 22.00 Blaasinstrumenten in
HILVERSUM II, 415.5 M.
19.00 20 00 en 22.00 uur Nieuws. 17.30 Gemengd
koor. 18.00 Spaansche Rhapsodie. 18.15 Ensemble
„Rrnani". 18.40 Sportuitzending. 19.15 Meester
werken voor klavier. 19.45 NCRV-leeslamp. 20.05
Marinierskapel. 21.00 „De vrije universiteit na
den oorlog". 21.30 Sweelinck-Hasslerprogramma.
22.30 Piano-muzlek. 22.45 Avondoverdenking.
23.00 Werken van HSndel.
(In verband met de staking der radio-musici
Is het waarschijnlijk, dat er wijzigingen in de
muziek-programma's zullen worden gebracht).
Er staat niet alleen veel, maar tevens zeer
veel goeds op het programma van den Haar-
lemschen Stadsschouwburg. Deze conclusie
konden wij met een gerust hart trekkeh na
een onderhoud met den directeur, den heer
Deinum.
Dit is een verheugend teeken. Een goed
bezet programma wijst er immers op, dat er
geen aanleiding is om leege zalen te verwach
ten en hoewel de financiën nimmer de essen
tie van welke kunSt dan ook zullen uitmaken,
vormen zij juist bij het tooneel 'n onmisbaren
factor voor blijvend welslagen.
Dat het theaterbezoek in Haarlem zoo be
vredigend is, kan voor een belangrijk deel
worden toegeschreven aan het feit, dat Haar
lem op tooneelgebied zoo langzamerhand on
afhankelijk, men zou haast zeggen „autar
kisch" begint te worden. Dit is in hooge
mate te danken aan het tooneelgezelschap
„Comedia". Het Haarlemsch publiek be
schouwt dit gezelschap een beetje als zijn
privé-bezit en dit vooral, omdat „Comedia"
zyn premières voor het grootste deel op de
Haarlemsche planken pleegt te geven. Trou
wens, ook dit seizoen vormt deze groep weer
de hoofdschotel van het ongetwijfeld zeer ge
varieerde theatermenu. Behalve „Comedia"
zullen natuurlijk ook anderen in Haar
lem optreden. Ruys komt met zijn menschen,
Charlotte Kohier, het Amsterdamsch Rotter-
damsch Tooneel en het Nederlandsch Volks-
tooneel, om er maar enkelen te noemen.
Balletliefhebbers zullen hun hart kunnen
ophalen aan het „Zweedsche Danstheater",
aan Hollandsche dansers als Mascha ter
Weeme en Tony Raedt, Trudy Schoop. Yoma
Saszburger en natuurlijk aan Ballet Jooss.
Voor degenen die het luchtige beminnen,
komt eind van deze maand de „Hoofdstad
Operette", waarin de kern van de oude Hirsch
operette is opgenomen met „Het Witte Paard"
Dan is er binnenkort de opera. Het zal ten
deele van het succes van „De ontvoering uit
het Serail" afhangen, of zij een regelmatiger
verschijning in den Haarlemschen Schouw
burg zal worden, dan zij tot nu toe was. Het
is, ondanks de wat kleine accomodate van
Toch een spaarcampagne
In de memorie van antwoord aan de
Tweede Kamer betreffende de rijksbegroo-
ting heeft de minister van financiën me
degedeeld, dat hij tot nog toe van het in
zetten van een grootscheepsche spaarcam
pagne heeft afgezien omdat hij de psycho
logische en organisatorische voorwaarden
voor het welslagen daarvan nog niet aan
wezig acht.
Ten aanzien van de psychologische voor
waarden erkent de minister dat de afwik
keling van de geldsaneering en de beper
king van het beursverkeer daarbij althans
voor bepaalde kringen der bevolking een
rol spelen. De beperkende maatregelen op
monetair gebied hadden een rechtstreek-
sche beteekenis voor het verzekeren van
een zoo groot mogelijke bestendigheid van
de waarde van het geld. De noodzaak tot
handhaving van deze maatregelen loopt ten
einde. Daarbij zal dan tevens de weg zijn
gebaand voor het herstel van een grootere
mate van vrijheid in de besteding der be
sparingen. Nu dit stadium is bereikt, zijn
de organisatorische voorbereidingen voor
het inzetten van een spaarcampagne krach
tig ter hand genomen.
tooneel en orkestbak en de financieele bezwa
ren. want die zijn niet gering, zéér wel mo
gelijk.
De verschillende dilettantengezelschappen
komen er dezen winter niet zoo goed af De
weinige avonden die vrij zijn, heeft de heer
Deinum met de onpartijdige nauwkeurig
heid eens distributie-ambtenaars over hen
moeten verdeelen.
Rest nog te vermelden, dat men alles in het
werk stelt, om vóór 1 Januari de „Gijsbrecht"
hier te geven.
Misstanden in de
textielindustrie
Zaterdagavond gaf Comedia de première
van „Iphigeneia in Tauris". Op de foto
v. I. n. r. Iphigeneia (Ank van der Moer),
Orestes (Johan Schmitz), Pylades (Henk
Rigters).
De regionale commissie Twenthe uit den
vakraad voor de textielindustrie is ernstig
verontrust over de diefstallen in textiel
bedrijven. Dagelijks worden arbeidsters
en arbeiders op diefstallen betrapt en op
staanden voet ontslagen.
Bij deze diefstallen gaat het meestal
om de ruwe gar.ens, die met spoel en al
ontvreemd worden. Plet dunne garen dier
spoelen wordt tot dikkere te zamen ge
draaid. Deze draden worden op klossen ge
wonden en verdwijnen in den zwarten
handel.
Een tweede kwaad dat met den dag
erger wordt is het onrechtmatig verzuim
van het werk. In sommige bedrijven stag
neert de geheele productie, omdat bepaalde
werkkrachten den eenen dag werken en
den anderen dag zonder eenige geldige
reden thuis blijven. Speciaal de vrouwe
lijke werkkrachten trekken zich van op
zeggingstermijnen niets aan. Zij loopen de
fabriek in en uit, naarmate het haar past
en maken zelfs misbruik van de ziektever
zekering, om hun afwezigheid schijn van
recht te geven.
Dat aan velen om deze redenen ontslag
gegeven moet worden is des te meer te be
treuren, omdat er een nijpend tekort is
aan vrouwelijke werkkrachten. Men heeft
voldoende brandstoffen voor de stoomma
chines en ook de voorraad ruwe katoen
is zeer bevredigend. Maar een deel der ma
chines staat stil. De productie kon vijftig
procent hooger zijn als er meer vrouwe
lijk personeel aan het werk zou gaan. De
groote achterstand in de productie van ka
toenen stoffen kan op deze wijze nimmer
worden ingehaald, zoodat noodgedwongen
tot grooter invoer van gesponnen garens
zal moeten worden overgegaan.
Ons land is nog steeds
in staat van beleg
In het voorloopig verslag der Tweede Ka
mer over de oorlogsbegrootingen merken en
kele leden op, dat de staat van beleg in ons
land nog steeds van kracht is.
Op het moment van de capitulatie van het
Nederlandsche leger, gold voor het geheele
rijk in Europa de staat van beleg. Deze staat
is sindsdien, noch door het in bijzondere ge
vallen daartoe bevoegde Militaire Gezag, noch
door de Kroon opgeheven. De leden zouden
gaarne van den minister vernemen of hij be
reid is te bevorderen, dat de staat van beleg
wordt opgeheven, alsmede dat aan de Staten-
Generaal verslag worde gedaan over den ge
wonen staat van beleg en over de handelin
gen van het Militaire Gezag.
Is het M. G. nu totaal opgeheven, of wordt
er nog „afgewikkeld?"^ zoo vroegen enkele
leden.
Effecten- en
Geldmarkt
Het is op zich zelf reeds een verheugend
verschijnsel, dat de Amsterdamsche beurs af
en toe nog reactievermogen blijkt te bezitten,
want haar houding van den laatsten tijd zou
daaraan haast doen twijfelen.
Welnu, er is-vorige week weer eens een dag
geweest, waarop men kon zeggen dat er rich
ting in de markt zat en wel een richting in
opgaande lijn, hetgeen in verband gebracht
werd met den uitslag der verkiezingen in de
Vereenigde Staten, waar de Republikeinen, na
14 jaar in de minderheid te zijn geweest, thans
weer boven liggen.
Wat dit voor de ontwikkeling van het eco
nomisch leven ginds en voor de commercieele
en financieele betrekkingen met het buiten
land beteekent, valt niet zoo gemakkelijk te
zeggen, omdat de verschillen tusschen beide
partijen op die punten den laatsten tijd min
der groot waren. Maar de verwachting is toch
dat Amerika als gevolg van deze verkiezing,
waarmede de pooten onder den presidents
zetel van Truman zijn weggezaagd, zich in
versneld tempo naar meer vrijheid voor het
bedrijfsleven zal bewegen, hetgeen naar veler
bordeel aan de volkswelvaart ten goede zal
'komen.
De bril
van
Sultan Sar
103. De omsingeling van de roovers
voltrok zich verbijsterend vlug. ,Jfaar
de booten!" had de grootvizier geroe
pen, maar toen hij met zijn mannen in
de looppas wilde vluchten, keken zij
in geweerloopen. ,f robeer om het
vuur heen te komen" schreeuwde
Joessoef. Maar ook aan beide zijden
van het vuur lagen de volgelingen van
den Sultan in stelling. „Wij zijn ge
meen behandeld", siste de grootvizier,
„dit is niet eerlijk!" Maar de inwoners
van het dorp Ashbir verstonden geen
grappen meer. Handen omhoog, Joes
soef!" riep een hunner, „het spel is uit".
De roovers zagen, dat er voor hen geen
redding meer was. Langzaam gingen de
armen in de hoogte. Het gezicht van
den grootvizier zwol purper op b" deze
onvrijwillige gymnastiekoefening. Toen
Tips en Tops de spits van het eiland
hadden bereikt, zagen zij door de vlam
men heen, dat Joessoef en de zijnen al
onschadelijk waren gemaakt.
Blijkbaar denkt men er aan onze beurs ook
zoo over en beleefden we daarom Woensdag
een vaste markt, nadat het in het begin der
week leek alsof de waarde van ons aandeelen-
bezit hier in Nederland langzamerhand zou
verschrompelen. En dat in een tijd waarin de
geldcirculatie voortdurend toeneemt, zooals
ook nu weer uit den weekstaat per 4 Nov
blijkt, die een accres van 50 millioen aan
wijst of'van c.a. 80 millioen in 14 dagen.
Het is feitelijk ongewoon dat de koopkracht
van het geld daalt en tegelijkertijd de koersen
der aandeelen terugloopen. Het kan alleen
een verklaring vinden in de maatregelen van
de Overheid, die met forsche hand de kapita
len van den burger aantast en de winsten der
bedrijven afroomt. Al bevat het Ontwerp Ver
mogensbelasting enkele sympathieke bepalin
gen. gelijk we een vorige maal opmerkten, de
heffing zelve wekt uiteraard weinig enthou
siasme, teminder omdat zij niet als de defini
tieve afsluiting der saneeringsmaatregelen
voor de publieke financiën kan worden be
schouwd, zoolang voor de huishouding van
den Staat geen evenwicht gevonden is.
Intusschen ontbreekt het niet aan pogingen
om de Amsterdamsche beurs tot nieuw leven
te brengen. Daar is in de eerste plaats de
uitbreiding van de monetaire overeenkomst
met België, tengevolge waarvan het straks
mogelijk zal zijn dat men daar aan onze beurs
Nederlandsche aandeelen kan koopen. Ook al
valt van die zijde vooreerst niet veel vraag
te verwachten, opent zich hier voor de Am
sterdamsche beurs het perspectief eener
breedere marktontplooiing.
Dit laatste beoogt men ook met het nieuwe
noteeringsysteem, dat op 18 November zal
worden ingevoerd. De befaamde „midden
koers" wordt afgeschaft, die voor de provin
cie wel eenvoudig en gemakkelijk was. maar
waarbij er voor de hoeklieden wel eens wat
veel tusschen het schip en de kade viel, het
geen den Amsterdamschen beurshandel niet
smaakte. Men wil thans om 2 uur een „hoofd-
koers" maken, waartegen alle dan aanwezige
orders worden afgehandeld. Na dien tijd in
komende orders zullen op de vrije markt
worden uitgevoerd en in de Prijscourant zul
len de laagste en de hoogste noteering wor
den opgenomen
De ervaring zal moeten leeren in hoeverre
deze nieuwe regeling voor de uitbreiding der
affaires en een reëelen handel bevorderlijk is.
99
Courantenberichtgeving over een gru
welijke roofmoordzaak onthult als onbe
langrijk en toevallig detail dat de ver
moedelijke dader zich er een paar dagen
voor het misdrijf nog op beroemde, een
klein jongetje van een groot aantal pakjes
Engelsche sigaretten te hebben ontdaan.
Even een lichtcirkel op een duister en
smerig bedrijf. Een volwassen man ge
bruikt zijn brute kracht om een kind te
berooven. Maar de tragiek van het geval
schuilt niet zoozeer in een onthutst jonge
tje. dat tranen met tuiten huilt om zijn
verloren bezit, dan wel in het feit dat er
kinderen dwalen door de donkere straten
van den zwarten handel, handelende kin
deren met kostbare koopwaar en veel geld
in de zakken kinderen die zich in sluw
heid en commercieele gewetenloosheid
meten met groote mannen en daarbij
zie het voorbeeld soms het onderspit
delven omdat zij over minder kracht be
schikken.
Kinderen aan den zelfkant van het
leven. Zij groeien op in de dagelijksche
praktijken van oplichters en kwartjes
vinders, dieven en bruten; hun geluk be
staat in een voordeelig „zaakje" en hun
ongeluk in 'n noodlottigen afloop van sluw
opgezette handeltjes. Het kan zijn dat
het beroofde jongetje tranen met tuiten
huilde maar dat is onwaarschijnlijk.
Hij zal woedend hebben gevloekt en zich
hebben voorgenomen, in het vervolg nog
sluwer en desnoods even bruut te zijn,
als zijn kans komt.
Een pakje sigaretten is snel gekocht en
snel verbruikt. Een kinderleven is snel
vergiftigd en onherstelbaar geschonden.
Het lijkt op overdrijving, alle kleine jon
getjes die rookwaar te koop aanbieden op
de hoeken der straten als toekomstige mis
dadigers uit te schilderen, maar er is een
gevaarlijke omstandigheid, die mogelijke
overdrijving verontschuldigt: Deze kin
deren krijgen de kans, te mislukken een
kans zooals alle groote en kleine misdadi
gers die in hun jeugd waarschijnlijk heb
ben gekregen. In een maatschappij, die
dergelijke kansen blijft bieden, moet iets
volkomen fout zijn.
„Als ik ze niet koop, koopt toch een an
der ze". Hoe dikwijls is dit woord al ge
bruikt als dekschild voor alle mogelijke,
ontduikingen van wat in gemeenschappe
lijk verband goed en voorgeschreven was!
Wie dat nog ten beste geeft, blijkt zelfs
de originaliteit van den ontduiker niet
meer te bezitten. Wie van kinderen koopt,
doet niet alleen mee aan den zwarten han
del enkel dat schijnt al geen oneer
meer te zijn maar hij doet mee aan den
zwarten handel in kinderlevens. Hij koopt
toekomsten en menschen. Wanneer nie
mand van kinderen kocht, zouden zij uit
den handel verdwijnen als slechte colpor
teurs, die verlies opleveren. Het is een
overweging waard vooral voor degenen
die steeds nog met eenige huivering hun
geld tegen donkere artikelen plegen te
ruilen, omdat zij een bepaalde aangeboren
adeldom bezitten, die het instinct tot
legale principes meebrengt. De anderen
zullen geen lust en geen reden hebben tot
die overweging, omdat zij moeite kost.
Moeite is een naar iets daaruit wor
den de meeste zonden geboren. Wat moeite
kost, is lastig. Wat lastig is, beleedigt het
egoïsme en wat het egoïsme beleedigt,
laat men liever na, om de voldoening te
hebben dat men zijn eigenliefde niet on
beantwoord laat.
Er werd een roofmoord gepleegd en er
werd een kind bestolen van zijn handels
waar. Licht op een smerig bedrijf, dat zich
onder onze oogen voortzet. Men kan er
van huiveren en het trachten te vergeten.
J. L.
a!
BINNENLAND
Minister Lieftinck heeft in Middelburg en
Breskens besprekingen gevoerd omtrent den we
deropbouw in Zeeland en de aan oorlogsslacht
offers toe te kennen schadevergoedingen.
Zeeuwen hebben hun oude eischen naar v
gebracht. Namelijk dat er vergoed zal worden op
basis der vervangingswaarde en niet op basis der
geschatte waarde van 1940.
De Watts Watts Line zal een regelmatigen
dienst tusschen Rotterdam en de Canadeesche
havens St. John en Halifax gaan onderhouden.
De eerste afvaart heeft plaats op 19 November.
Er is dispensatie verleend van het verbod
tot verwerking en aflevering van niet-metalen
vervangingsstoffen (kunsthars) voor de vervaar
diging en reparatie van kunstharsprothesen.
Tandrubber is reeds eerder vrijgegeven voor
reparaties aan bestaande prothesen en voor
orthodontie.
De senaat der economische hoogeschool te
Rotterdam heeft aan den Engelschen econoom
en politicus Lord Beveridge het eeredoctoraat
verleend. De promotie zal op 30 November- ge
schieden.
Aanvragen voor goedkoope Kerst-
Nieuwjaarsteiefoongesprekken met Surinam»
kunnen reeds thans worden ingediend.
Er is een comité gevormd om Dr. ir. M. H
Damme, oud-directeur der P.T.T., ter gelegen,
heid van zijn zeventigsten verjaardag op 16 No
vember te huldigen.
Het ministerie van Economische Zaken
vestigt er de aandacht op, dat de onlangs
importeerde tweedehandsch autobanden alleen
geschikt zijn voor paardentractie.
Binnenkort zal de eerste algemeene verga
dering worden gehouden van de vereeniging
„As-Bron", welke de belangen van asthma- en
bronchitispatiënten behartigt.
Alle slagers en fruitwinkeliers, die op den
derden dag van de prijzencontróle in Den Haag
gecontroleerd werden, bleken in overtreding t»
zijn. Van het aantal winkeliers, dat huishoude
lijke artikelen verkoopt, kreeg 83 procent een
bekeuring. Een groot bedrijf met vele filialen
bleek in korten tijd een ongeoorloofde winst
van f 15.000 gemaakt te hebben.
Te Eindhoven zijn twee mannen de woning
de gebroeders Van G., groothandelaren in
een vechtpartij, waarbij een der indringers
eenige schoten uit een revolver loste. Een der
broers werd ernstig, de andere licht gewond. De
inbrekers sloegen daarna op de vlucht met ach
terlating van den revolver en een militair»
handschoen.
f HAARLEM EN OMGEVING
De voordracht-kunstenaar Wim Povel zal
op Zaterdag 16 November des avonds om acht
uur in de Begijnhof Kapel te Haarlem een tweede
serie eigen verhalen vertellen over veronacht
zaamde figuren uit sprookjes,voor volwassenen.
De pianist Iskar Aribo zal op Vrijdag 15
November des avonds om acht uur in de Tuinzaal
van het Concertgebouw een recital geven. Het
programma vermeldt werken van Bach, Beet
hoven, Schubert en Ravel.
Op Vrijdag 15 November om 20 uur zal het
Caecilia Trio, bestaande uit de dames: Miep
van Luin, piano. Renate Zwaardemaker, viool en
Hendrica Hoekstra, cello, een Trio-avond geven
in het gebouw van den Prot. Bond te Heem
stede. Het programma bevat werken van Beet
hoven, Brahms en Andriessen.
Donderdagavond 14 November zal in de con
sistorie der Geref. Kerk aan den Vijverweg te
Bloemendaal, met medewerking van het bestuur
der Haarlemsche afdeeling, een bijeenkomst
worden gehouden om te komen tot oprichting
van een afdeeling Bloemendaal van den Ned.
Chr. Vrouwenbond.
De bond Nederland-Israël geeft op 13, 21 en
27 November en op 4 en 11 December in het ge
bouw van den Protestantenbond in de Jacob-
straat te Haarlem een lezingen-cyclus over
„Israël", de „Mozaïsche wetten" en de „Groote
Pyramide". Als sprekers treden respectievelijk
OD H. G. Rmnenriiik. .1 F Stppnmpvpr nn de
op H. G. Binnendijk, J. F. Steenmeyer en de
schrijver van het bekende werk „De steenen
spreken": C. F. Ph. v. d. Vecht.
De heer A. C. Krijn te Haarlem is aan de
Technische Hoogeschool te Delft geslaagd voor
het candidaatsexamen civiel ingenieur (met lo&
H.
fur
