1
I
Geestelijk- en lichamelijk misdeelden
Afscheid ds. A. van Biemen
Manuel de Falla
Kort en Bondig
*7 ^den °"r,icheiden groepen'
Groote plannen voor Haarlem en omgeving
Haarlem telt 5000 geestelijk en lichame
lijk gebrekldgen. Het is dus te begrijpen,
dat de zorg daarvoor veelomvattend is en
dat er naar gestreefd wordt die weliswaar
zoo goed mogelijk te doen zijn, maar dat
daarnaast getracht wordt de uitgaven te
beperken.
De bemoeiingen zijn: Voorzorg (aan
den schoolleeftijd voorafgaand), Zorg
(Buitengewoon Onderwijs) en Nazorg
(voor de kinderen die de school verlaten
hebben).
Aan de Zorg wordt hier reeds alle aan
dacht gegeven. Ook op het gebied van de
Nazorg is men veel gemeenten vooruit,
wat trouwens verklaarbaar is, want
Haarlem begon er 21 jaar geleden al aan,
als een van de eersten in het land. Zuilen
van de Nazorg zijn de werkinrichtingen en
de Avondverzorging. Op de werkinrich
tingen gaan thans ongeveer 50 jonge men-
schen. Dit zijn uitsluitend personen die
anders voor een gestichtsverpleging in aan
merking komen, of op den duur daar op
aangewezen zouden zijn. Daar doen zij nutti
gen arbeid en wat het allerbelangrijkste is,
zij voelen hun achterstelling minder. De
verzorging op deze werkinrichting kost aan
de gemeente slechts f 200 per jaar, terwijl
voor gestichtsverpleging minstens f 800
uitgegeven zou moeten worden.
De werkinrichting is over twee gebou
wen verdeeld: schoolgebouwen op de Bo
termarkt en in de Kamperstraat. De rege
ling is-goed, maar er is plaatsgebrek.
De avondverzorging voor een groot deel
van de kinderen die de buitengewone scho
len verlaten hebben, heeft in de oorlogs-
jaren een gevoeligen knak gekregen, maar
is nu toch weer op krachten gekomen.
Evenzoo de Nazorg. Vroeger heeft men
wel eens gedacht, dat de nazorg zich al
leen zou uitstrekken over een beperkt aan
tal jaren, die aansluiten op het verlaten
van de buitengewone school, maar in de
practijk is gebleken, dat er feitelijk nooit
een einde aan komt. Herhaaldelijk zoeken
de oud-leerlingen weer contact met de Na
zorg, zelfs in hun huwelijksleven. Het is
daardoor te verklaren, dat er op die afdee-
ling veel werk te doen is. De heer E. P.
Schuyt kan het niet meer alleen af; er zal
dan ook binnenkort een vrouwelijke amb
tenaar bij komen, die zich in het bijzonder
met de meisjes en vrouwen zal bezig hou
den.
Er is behoefte in Haarlem en omge
ving - een gebied van 300.000 inwoners
aan een centrale arbeidsinrichting
voor onvolwaardigen, berekend voor
ongeveer 300 tewerk" estelden. Dit zal
een uitgaaf van f 500.000 eischen.
Gerekend wordt op financieelen steun van
rijk en provincie. De verdere kosten zullen
over de gemeenten omgeslagen worden.
Deze zullen vermoedelijk neerkomen op
ongeveer 8 cent per inwoner per jaar.
De nieuwe werkinrichting is gedacht op
een terrein nabij de grens van Overveen.
De bedoeling is daar verschillende pavil
joens te bouwen; omdat het noodzakelijk
is tusschen de tewerkgestelden een strenge
afscheiding toe te passen.
Allereerst zullen er komen te werken
kinderen die pas van de buitengewone
school komen. Het feit is geconstateerd, dat
sommigen zich moeilijk aanpassen aan de
gewone maatschappij. Zij zullen daar een
overgangstijd van eenige jaren doormaken,
die zeer velen klaar zal maken om over te
gaan in het gewone arbeidsproces. Velen
die anders maatschappelijk mislukken, zul
len dan voor het verdere leven gered kun
nen worden. Dit zal veel levensleed voor
komen en bovendien voor de overheidskas
sen nog voordeel opleveren.
Zuinig met kolen, gas
en stroom
Het ministerie van Economische Zaken
vestigt er de aandacht op, dat de staking
in de Amerikaansche kolenmijnen de kolen-
positie hier te lande zeer ongunstig be
ïnvloedt. Allés zal derhalve in het wej.k
moeten worden gesteled om elk niet strikt
noodzakelijk verbruik van kolen, gas en
electriciteit te vermijden. Zoo zal ook voor
de komende feestdagen géén stroom voor
étalages en reclameverlichting beschikbaar
kunnen worden gesteld.
Voorts zal het publiek zich stifit dienen
te houden aan de rantsoenen voor gas en
electriciteit. Overschrijding van deze rant
soenen kan in geen geval worden toege
staan.
Teneinde een te hooge spitsbelasting
der electrische centrales te voorkomen
moet worden aangedrongen op een zoo ge
ring mogelijk stroomverbruik tusschen
7,30 en 9.30 uur voormiddags en 15.30 en
18.00 uur namiddags.
Leerstoel in volksvoeding
en voedselvoorziening
Dr. ir. M. J. L. Dols, raad-adviseur van het
ministerie van Landbouw, Visscherij en Voed
selvoorziening, is benoemd tot bijzonder
hoogleeraar aan de gemeentelijke universi
teit van Amsterdam voor het geven van on
derwijs in volksvoeding en voedselvoorzie
ning.
De bedoeling van dezen nieuwen leerstoel
in volksvoeding en voedselvoorziening, inge
steld door het Nederlandsche Instituut voor
Volksvoeding, is het verbreiden van de ken
nis omtrent voeding en voedingsgewoonten
bij de verschillende volkeren, het naga;*; van
het verband tusschen voeding, gezondheid,
bodemcultuur en bodemproductie, alsmede
het bestudeeren van maatregelen ter ver
betering van de voeding. Daarnaast behooren
problemen omtrent de practische voedsel
voorziening en het werk van de internationale
voedingsorganisatie tot het werkterrein van
dezen docent. Bij de behandeling van deze
onderwerpen wordt uiteraard ook aandacht
geschonken aan agrarische, economische, en
sociale factoren
Eerst Joden geliolpen en
ze daarna verraden
De advocaat-fiscaal bij het Bijzonder Ge
rechtshof te Amsterdam heeft de doodstraf
geëischt tegen den 34-jarigen kapper W. N.
uit Hilversum, wien ten laste was gelegd, dat
hij tientallen Joden aan den S. D had ver
raden.
Bij de behandeling van de zaak bleek, dat
N. de eerste jaren van den oorlog illegaal
werk deed. valsche persoonsbewijzen aan
Joden verstrekte en deze ook in zijn huis ver
borg. Als gevolg hiervan werd hij door de
Duitschers gearresteerd. Bij zijn verhoor bood
hij aan, in ruil voor zijn vrijheid adressen van
ondergedoken Joden te verschaffen. De Duit
schers gingen hierop in en N. heeft tientallen
adressen bekend gemaakt. Voor elke aangifte
kreeg hij veertig gulden Zelfs nadat de S.D.
hem medegedeeld had, dat men nu wel quitte
stond, is hij met zijn verraad doorgegaan. Hij
heeft toen onder andere een Joodschen han
delaar uit Amersfoort, die aanvankelijk bij
hem ondergedoken was geweest, aangegeven
Tien van zijn slachtoffers zijn nimmer terug
gekeerd. Van een hunner heeft hij bovendien
meubelen geroofd en deze ten eigen bate ver
kocht.
Het Hof zal op 5 December uitspraak doen.
Door Sociale Zaken worden thans velen
gesteund die aanvankelijk niet over hun
volle arbeidscapaciteit beschikten en daar
door geen kans zagen geregeld werk te
krijgen. Het is er van gekomen, dat die
menschen nu als het ware een „pensioen"
gekregen hebben. Toch zijn er velen onder
hen, die nog arbeidscapaciteit hebben. Als
deze menschen op de werkinrichting weer
geleerd wordt geregeld te werken, is er
veel gewonnen. Het is mogelijk dat zij bij
hun terugkeer in het arbeidsproces nog bij-
steun moeten hebben, maar 'dat is geen be
zwaar en in elk geval veel goedkooper dan
hun „pensioen".
Het is niet waarschijnlijk dat in de eerste
jaren al begonnen kan worden met het bou
wen der paviljoens. Maar er kan aange
vangen worden met tuinwerk. Daarvoor is
het zetten van een eenvoudige keet vol
doende.
Deze werkinrichting wordt voor het dis
trict Haarlem opgezet, omdat het de bedoe
ling is zulke werkinrichtingen over de pro
vincie te verdeelen. Er zullen er in de toe
komst vermoedelijk ook komen in Amster
dam, Zaandam, Alkmaar, het Gooi en Enk
huizen.
Er - is door de Verbandscommissie te
Haarlem in de afgeloopen maanden een in
zameling gehouden vdor deze werkinrich
ting, omdat gemeend wordt, dat naast de
overheid ook het particulier initiatief moet
worden ingeschakeld. Daardoor is een
stamkapitaaltje van f 3500 bijeengekomen.
Eereraad voor Letterkunde
is afgetreden
De Eereraad voor de Letterkunde heeft
aan den minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen medegedeeld, dat hij
kennis genomen heeft van onderscheidene
uitspraken van den Centralen Eereraad,
dateerend uit den laatsten tijd, waarbij in
hooger beroep uitspraken .van eereraden
zijn vernietigd met het gevolg, dat de be
trokken kunstenaar of wel geheel vrij-
uitging, of wel werd onderworpen aan een
maatregel van voor hem zeer licht karak
ter. Den Eereraad is daarbij gebleken, dat
de Centrale Eereraad zich stelde op een
standpunt, dat onoverbrugbaar afwijkt van
datgene, hetwelk de eereraad van het be
gin af heeft gemeend als het eenig juiste
te moeten innemen.
Op dien grond is de Eereraad van oor
deel geen vruchtdragend werk meer te
kunnen verrichten onder supervisie van
den Centralen Eereraad. Daarom heeft hij
in zijn geheel zich genoodzaakt gezien zijn
ontslag aan te bieden.
De afgetreden leden zijn mr. F. Borde
wij k, voorzitter, prof. dr. J. Tielrooy, vice-
voorzitter, mr. M. Nijhoff, A. E. J. B. ter
Gast, mevrouw A. Romein-Verschoor
(plaatsvervangend lid), prof. dr. W. Hel-
linga en A. Defresne.
De Eereraad voor de Architectuur en
Toegepaste Kunst stelt zich op hetzelfde
standpunt als de Eereraad van de Letter
kunde ten opzichte van de uitspraken van
den Centralen Eereraad.
B. Rijnveld overleden
Zaterdagmiddag is te Hillegom als ge
volg van een hartverlamming op 51-jari-
gen leeftijd overleden, de heer B. Rijnveld,
directeur van de N.V. F. Rijnveld en Zn.
Als één der pioniers voor de vestiging van
het beursgebouw van Bloembollencultuur
te Hillegom, en als voorzitter van diverse
bloemistenorganisaties (o.a. van de Hille-
gomsche bloembollenbeurs) mocht hij zich
in de algemeene achting zijner vakgenoo-
ten verheugen.
Zijn heengaan is dan ook een gevoelige
slag voor onze bollenstreek. Woensdagmid-
dag om 14 uur geschiedt de begrafenis op
de Algemeene Begraafplaats in Hillegom.
Volgend jaar meer
kunstzijden kleeding?
„De positie van kunstzijden kleeding zal
eind 1947 gunstiger zijn", heeft de heer
P. Fentener van Vlissingen, directeur van
de N.V. van Vlissingens Katoenfabrieken
te Helmond medegedeeld. Dit beteekent
dat kunstzijden damesstoffen, voering,
tricotage en lingerie naar alle waarschijn
lijkheid in zoodanige hoeveelheden ver
krijgbaar zullen zijn, dat men voor het
allergrootste deel in de behoeften op dit
gebied zal kunnen voorzien. Helaas be
teekent het nog niet, dat het kleedingpro-
bleem in het binnenland hiermee zal zijn
ongelost. Immers katoenen en wollen stof
fen kunnen nog niet in voldoende mate
worden afgeleverd.
Nederland—Canada
In het Kurhaus te Scheveningen is de
eerste algemeene vergadering van de ver-
eeniging „Nederland-Canada" gehouden.
Meer dan 400 leden waren uit alle deelen
van Nederland gekomen. De bescherm
vrouwe der vereeniging, Prinses Juliana,
was door haar particulieren secretaris ba
ron mr. J. C. Baud vertegenwoordigd.
De voorzitter, mr. E. E. Menten, deelde
mede, dat de vereeniging thans 3000 leden
telt. Des middags waren de leden op de
buitenplaats „Groot-Haesebroek" te Was
senaar de gasten van den eere-voorzitter
der vereeniging, de heer P. Dupuy, gezant
van Canada.
KONINKLIJK BEZOEK AAN HET
STEDELIJK MUSEUM TE AMSTERDAM.
De Koningin heeft hedenmorgen een be
zoek gebracht aan de tentoonstelling van ont
werpen voor oorlogs- en vredesmonumenten
in het Stedelijk Museum te Amsterdam, welke
georganiseerd is door den Nederlandschen
Kring van Beeldhouwers.
St. Nicolaas in Haarlem-Noord
Op uitnoodiging van de Generaal-Cronje-
straatvereeniging zal St. Nicolaas Woensdag
een bezoek aan Haarlem-Noord brengen De
goede Sint arriveert om twee uur aan het
station en zal, nadat de Haarlemsche Post-
fanfare hem met muziek heeft verwelkomd,
in een met vier schimmels bespannen rijtuig
een rit door Haarlem-Noord maken. Daarna
is er voor de kinderen van de leden der
Cronjéstraatvereeniging een feest in restau
rant Bolwerk.
INTERLOCALE TELEFOONGIDS
De volgende week wordt een begin gemaakt
met de aflevering van het eerste deel van een
nieuwen interlocalen telefoongids, dat de plaat
sen met beginletters van A tot eri met G omvat.
De oplaag bedraagt 185.000 exemplaren. Het zal
eenigen tijd duren voordat dit aantal afge-
levex-d is.
INSPECTEUR DER P. T. T.
Bij beschikking van den directeur-generaal der
Posterijen, Telegrafie en Telefonie is de referen
daris der Posterijen, Telegrafie en Telefonie de
heer J. Mastenbroek, thans aangewezen als ad
junct-inspecteur te Haarlem (inspectiebureel) te
rekenen van 1 April 1946 benoemd tot inspecteur
der P.T.T.
Raad van Arbeid
te Haarlem
Mr. H. B. Wildt Meyboom
tot voorzitter benoemd
Met ingang van 1 December is tot voor
zitter van den Raad van Arbeid te Haarlem
benoemd mr. H. B. Wildt Meyboom, die
sinds 1939 voorzitter van den Raad van Ar
beid te Dordrecht is geweest.
Na de voltooiing van zijn studie in de
rechtswetenschap aan de Leidsche Univer
siteit was mr. Wildt Meyboom werkzaam
op onderscheidene afdeelingen van het mi
nisterie van Sociale Zaken, laatstelijk als
rijksinspecteur voor de werkverschaffing
in algemeenen dienst. Hij woonde toen in
Wassenaar en was gedurende zes jaren lid
van den gemeenteraad aldaar voor de Li
berale Staatspartij „De Vrijheidsbond".
In Dordrecht was mr. Wildt Meyboom,
behalve voorzitter van den Raad van Ar
beid onder andere voorzitter van Pro Ju-
ven tute, rechter-plaatsvervanger in de Ar
rondissementsrechtbank, voorzitter van de
Openbare Leeszaal en lid van den Voogdij
raad. Ook is hij eenigen tijd secretaris van
het College van Rijksbemiddelaars ge
weest.
Hij zal als voorzitter van den Raad van
Arbeid te Dordrecht worden opgevolgd
door mr. N. E. H. van Esveld te Amster
dam, een zoon van dr. W. H. C. van Esveld,
conrector van het Kennemer Lyceum te
Overveen.
Zondagavond heeft Ds. A. van Biemen afscheid
genomen als voorganger van de Vereeniging van
Vrijzinnige Hervormden te Haarlem, met een
predikatie over 1 Cor. 4 vers 20. De scheidende
predikant wierp een terugblik op de 3 Jaren, die
hij in deze gemeente gearbeid heeft. De eerste
jaren, die zich kenmerkten door een hoogspan
ning van geestelijk leven, hebben een waardevol
contact gebracht tusschen de gemeente en hem.
In dien en den daarop volgenden tijd van ver
slapping heeft hij getracht de gemeente -het
wezen van het godsdienstig leven duidelijk te
maken.
Na woorden van hartelijken dank gebracht te
hebben aan het bestuur der Vereeniging van
Vrijzinnige Hervormden vobr de vruchtdragende
samenwerking, wensohte hij de gemeente toe,
dat zij in elkander mogen ontdekken de inner
lijke bezieling van het Werk Gods.
Mr. B. Bouman sprak daarna als voorzitter
der Vereeniging. Hij .betreurde het afscheid van
Ds. van Biemen, die zulk een belangrijk werk
in deze gemeente heeft verricht. Op zijn verzoek
zong de gemeente den scheidenden leeraar het
eerste en laatste vers van Gezang 263 uit den
bundel van den Ned. Protestantenbond toe.
Na afloop was er gelegenheid tot afscheid
nemen in de consistorie-kamer, waarvan velen
gebruik maakten.
DE DISTRIBUTIE
HAARLEM, 23 November 1946
Nieuwe bonnen.
Haarlem: Rest. H en I (Vleeschhal).
Schoenenbonnen:
Bloemendaal: Jeugdhuis.
Afhalen zeepformulieren:
Heemstede: Van Merlenlaan 2 9—12 uur.
Eveneens schoenenbonnen voor de letters L t.m.
Liedereiiavond H. Schey
Over een liederenavond van Herman Schey te
schrijven Is eigenlijk een ondankbare taak.
Want mijn woorden zijn onmachtig om de ge
weldige indrukken van die phenomenale kunst
uitingen, die èn vocaal technisch èn muzikaal
èn wat expressieve kracht betreft het hoogst
denkbare bereiken eenigszins voldoende weer te
geven. Wie ooren heeft om te hooren, die hoore
dezen apostel der schoonheid, dezen verkondi
ger van menschelijk lief en leed.
Schubert, Schumann, Wolf en Verdi zong hij
Van deze heeft Schubert wel de diepste indruk
ken .gemaakt. Een samentreffen van elementaire
kracht, veelzijdigheid en mélodische schoonheid
als i#i Schubert's liederen vindt men nergens
anders. Bij Wolf's liederen waarin de piano
partij zoo nauw aansluit bij den inhoud van den
tekst voelde men het gemis van een tekstboek.
Wel is Schey's dictie duidelijk, maar toch leidt
het luisteren naar de woorden de aandacht min
of meer van de muziek af. Met tekstboek kan
de hoorder zich door het lezen op den inhoud
voorbereiden.
Hoogtepunten? ..Totengraber's Heimweh" en
„lm Frühling" van Schubert, „Benedeit die
sel'ge Mutter" van Wolf en de Grand Aria uit
„Un Ballo in Maschera" van Verdi, Welk een
bel canto en kracht in deze laatste!
Geestdrift heerschte er Zaterdagavond in de
volle Begijnhofkapel; twee toegiften waren het
gevolg daarvan.
De begeleidingen van Marguérite Reyners wa
ren als altijd uitstekend.
Moge Hei-man $chey spoedig weer komen!
Chris Hofland Roodkapje Over Muziek
R.K. Harmonie „Euphonia"
„Euphonia" gaf ter gelegenheid van haar zil
veren Jubileum Zondagavond in de Gem. Con
certzaal een druk bezocht concert, gevolgd door
variétés en een bal.
Het concert begon met de Ouverture van „Das
goldene Kreuz", een destijds veel uitgevoerde
opera van Ignaz Brtill, waarna de eere-voorzitter
een -welkomstwoord sprak. Het Prélude van
Villette's lyrisch drama „Tarcislus", dat nu
volgde was verplicht nummer in de 2de Afd
Harmonie van het dezen Zomer te Spaarndam
gehouden concours, „Ephonia" behaalde toen
een 2den prijs; de uitvoering ih de zaal klonk
nu veelszins beter dan toen in de open muziek
tempel; echter mag het spel der clarinetten nog
wel wat soepeler worden. Enkele onzuiverheden
kwamen nog voor. Dit was ook 't geval bij de
uitvoering der Baïletdansen uit de komische
opera „Marion" van S. Vlessing, vlot geschreven
stukjes die af en toe aan het ballet uit Gounod's
„Faust" herinneren, doch waarvan vooral de
Gavotte in harmonisch opzicht bedenkingen
doet rijzen. Ongelijkheden in de uitvoering van
snelle figuurtjes verlangen nog correctie. „Ohant
druidique" van Villette heeft ook al „Faust"-
trekken, althans in 't begin; verderop gaat dit
„symphonisch gedicht" meer de „alla marcia"
met een Andante als intermezzo. Kleine tekort
komingen bij de vertolking zdllen onder de des
kundige leiding van den dirigent J. W. Lefeber,
die van 't begin af „Euphonia" geleid heeft en
dus ook jubileerde wel verdwijnen, zoodat dit
harmoniegezelschap spoedig weer een plaats in
een hoQgere afdeeling met eere zal kuimen be
zetten, K. DE JONG
BURGERLIJKE STAND
BEVALLEN: 22 Nov., S. Lohmannv. Veen,
z.; J. Koehorst—Boeree, d.; M. Kohier—Paarde-
bek, z.; W. H. Kooij—v. Buuren, d.; S. v. Valen
v. Wort, d.; A. B. v. Voort—Angene, d.; F. i
KruupBeneker,; C. L. HulsewéHooy, d,; M. I
J. M. Speet—v. d. Meer, z.; W. J. Borst—Tanis, i
z.; G. E. C. Bloem—Margadant, z.; 23 Nov., A.
M. Ploeg—Opbroek, d.; C. G. Baak—Dolieslager,
z.; J. W. Kolderie—Jurrema, d.
GEHUWD: 23 Nov., W. Peper en Gr E. v.
Mourik.
TA E vorige week is in Argentinië de
Spaansche componist de Falla overle-
Het door Joodsche terroristen opgeblazen belastingkantoor in Jeruzalem, een van de
vele openbare gebouwen in het Heilige Land die ten offer vielen aan de ondergror^d-
sche dynamiet-activiteit der Joodsche verz etsorganisatie Irgun Zwai Leumi.
Stoornis op gala-avond van
Haarlems Kunstcentrum
Tijdens het optreden van het in Amster
dam gevestigde cabaret-ensemble „Rud.
Nelson Revue" op den gala-avond van
Haarlems Kunstcentrum in de Concertzaal
op Zaterdagavond hebben zich ongeregeld
heden voorgedaan, die er de oorzaak van
waren dat het programma ontijdig moest
worden afgebroken.
Genoemd ensemble bestaat op één na uit
sluitend uit artisten, die na 1933 uit
Duitschland vluchtten om aan het Hitler-
régime te ontkomen en in Nederland gast
vrijheid vonden, totdat de bezetting in
1940 hen dwong, onder te duiken. Na de
bevrijding trad het gezelschap meermalen
in ons land op, zonder moeilijkheden te
ondervinden.
Zaterdagavond heeft Jozef Baai', de con
férencier, tevoren verklaard, dat hij gaar
ne de Nederlandsche taal zou gebruiken,
doch dat hij deze niet zoodanig beheerschte
dat hij correct zou kunnen spreken, waar
om hij permissie vroeg zich in het Duitsch
uit te drukken, ofschoon hij zich reali
seerde dat aan deze taal vele onaangename
herinneringen verbonden waren. Een goed
keurend applaus gaf hem de gevraagde
permissie.
Tijdens de revue kwamen échter her
haaldelijk stoornissen voor, die zoo toe
namen, dat het gezelschap het. laatste ge
deelte van zijn programma liet vervallen
en van het podium verdween.
Bij het weggaan heeft een der demons
tranten zich niet ontzien, een ruit van een
der loketten in de vestibule met een steen
te verbrtj zelen, waarbij de heer Timmer
man van het Concertbureau Alphenaar
nauwelijks aan een verwonding ontsnapte.
De voorzitter van Haarlem's Kunstcen
trum heeft zich aan het einde tot tolk ge
maakt van de verontwaardiging, die een
deel van het publiek over deze storingen
gevoelde. Hij verklaarde, dat de vereeni
ging dergelijke leden gaarne missen wil.
Zijn woorden werden luide toegejuicht.
Tot zoover de geschiedenis van dit onaan
gename incident, die onthult dat het on
derscheidingsvermogen van velen nog veel
te wenschen over laat, wanneer het ver
schil tusschen een politieke en een cul-
tureele kwestie in het geding komt- Het
geeft blijk van kortzichtigheid, de taal
uit politieke overwegingen te vereenzelvi
gen met smartelijke herinneringen aan
misdaden en terreur, waarvan de bedrij
vers Duitsch spraken.
Haarlems Kunst-Centrum
De nog jonge, doch op kunstzinnig gebied
zeer actieve vereeniging Haarlem's Kunst-
Centrum had voor haar 2den Gala-avond in
het Concertgebouw een bijzonder gevarieerd
programma samengesteld. Een uit de sym-
phonie-ensembles „Haerlem" en „Euphonie",
beide onder leiding van Willem Rettig, samen
gesteld orkest speelde Beethoven's „Egmont"-
Ouverture. en het Andante „met den pauken
slag" van Haydn en begeleidde de sopraan
zangeres Elsa RettigBarther in het Largo
van HMndel en de Canzone „Voi que sapete"
uit Mozart's „Figaro". Het deed dat verras
send goed; men bemerkte nauwlijks dat het
orkest bijna geheel uit dilettanten gevormd
was en ook de zuivere zang liet goede indruk
ken na Louis van Gasteren declameerde het
bodeverhaal uit Vondel's „Gijsbreoht van Am-
stel" met levendige dramatische expressie;
daarentegen was de voordracht van verzen
van Marsman door Herman Francken somber
en kleurloos.
Van de door Heigo Kolt gedanste nummers
zag ik „Idee fixe", een tot wilde manie ge
transformeerde uitbeelding van Rachmani
noff's beroemd „Prélude" en „Invitation a la
Valse", een eveneens exubérante weergave
van een Wals van Joh. Strauss, afgewisseld
door een virtuoos gespeelde pianosolo van
den niet met name genoemden pianist.
Na de pauze trad het cabaret-ensemble van
Rudolf Nelson op. Van het -vele, dat hun
„Revue" bood, verdient als meer speciaal
muzikale merkwaardigheid vermelding het
6pel der pianiste Hansje Kerkhof f op twee
rechthoekig ten opzichte van elkaar geplaat
ste vleugels. Wel was de zuiver artistieke
waarde hiervan niet evenredig aan de moei
lijkheid, maar als acrobatische toer wekte het
terecht bewondering, evenals de improvisatie-
kunst van Josef Baar. die uit een tiental door
het publiek opgegeven zinnen onmiddellijk
een gedicht samenstelde.
De onrustige houding van eenige hoorders
veroorzaakte een ontijdige afbreking van het
programma K. DE JONG.
Het nijverheidsonderwijs
op de avondschool
B. en W. van Haarlem hebben een commis
sie van vertegenwoordigers van het nijver
heidsonderwijs, het bedrijfsleven en de vak-
vereenigingen in het leven geroepen, die een
onderzoek zal Instellen naar de vraag of. en
zoo ja, welke wijzigingen moeten worden aan
gebracht in heti leerplan der Gemeentelijke
Avondschool voor Nijverheidsonderwijs (Zijl
vest 25a), ten einde het onderwijs aan die
school nog meer te doen beantwoorden aan
de eischen welke de praktijk daaraan tegen
woordig stelt.
Voorzitter is de heer C. de Galan, Haar
lemmermeer; secretaris de heer H. Ham, ad
junct-referendaris ter gemeente-secretarie te
Haarlem.
Zondagmiddag hebben wij in het Concertge
bouw Chris Hofland weer bewonderd, toen hij
met zijn gezelschap kinderen van naar schatting
tien tot zestien jaar het sprookje van Roodkapje
vertoonde. De dramatische geschiedenis was tot
een operette verzacht, waar de auteur aardige -
balletten en dansjes heeft ingevoegd. Hierbij den. Hij behoorde tot de folkloristische
vooral trof de keurige afwerking; de stipte c®mponisten; dat zijn zij die bij hun wer-
disclpllne deed niets te kort aan dc onbevangen, ken steunen op van oudsher bestaande mu-
natuurlijke bevalligheid der bewegingen. Met zikaie uitingen van het volk waartoe zij
eenzelfde losheid en gratie acteerden de jeug- behooren. Edvard Grieg was het in Noor-
dige executanten, die op zijn zachtst gezegd, vol- ri.'a nn
strekt niet onderdeden t>ij de enkele volwas-1 ™egen; de geniale Bela Bartok, die on-
senen, aan wie de rollen van den molenaar, de j langs gestorven is, was het als Hongaai.
moeder en de grootmoeder waren toevertrouwd. Men moet dus Manuel de Falla een typisch
Hoe vindingrijk heeft Hofland de uit paedago-
gisch oogpunt ietwat hachelijke scène behandeld,
waarbij de wolf grootmoeder en Roodkapje ver
slindt. Deze griezel historie blijft volmaakt ko
misch, tot in het burleske. Na een vermakelijke
jacht rondom tafel en stoelen vlucht het slacht
offer de deur uit en de wolf komt voldaan over
zijn maaltijd terug. Geen kreten of gebrul wek
ken angst: zelfs als de jager, uit het venster
mikkend, het onzichtbare ondier doodschiet, gaat
dit zonder den gebruikelijken knal. En wanneer
hij dan het tweetal verloste slachtoffers heeft
gehaald en de buren zijn op het tumult toege-
loopen, besluit de vertooning weer met een bal
let, waaraan tot algenjeen vermaak ook groot
moeder deelneemt. Dit tafereel evenaarde in
koddigheid den dans van Roodkapje met den
wolf, die hierdoor reeds zijn schrikaanjagend
karakter verloren had.
H. G. CANNECSETER.
Tooneelavond van
„De Liester"
De Oosthoekers hebben ter gelegenheid van
het negentienjarig bestaan van hun vereeniging
in De Leeuwerik een feest gevierd, dat opgeluis
terd is door hun tooneelclub „De Liester". Deze
club had daarvoor een blijspel gekozen, dat met
Overijsel, Drente en Gelderland niets te maken
had dan dat het in een dorp op de Veluwe
speelt. Daar worden in de vilia van een fabri
kant allerlei verwikkelingen geboren uit het
stereotiepe misverstand, dat deze zich voor zijn
vriend uitgeeft en die vriend den naam van den
fabrikant leent. Om aan het uitstapje met zijn
vrouw te ontkomen, heeft de fabrikant zich arm
gehouden, maar de vrouw, die vindt, dat haar
man aan vacantie toe is, heeft een plan tot uit
voering gebracht: zij wil het geld voor die
vacantie verdienen door veertien dagen pen
siongasten te nemen. Op haar advertentie komt
een zeer ordinair stel Amsterdammers af. het
geen de complicaties vergroot, en daarmede de
vroolijkheid in de zaal.
Toch doet het aan als een bewijs van armoede,
wanneer een provinciaal gezelschap geen provin
ciaal stuk speelt. De costumes, het Interieur, het
dialect en de hierdoor gewekte eigenaardige
sfeer maken'van dergelijke voorstellingen juist
de bekoring uit.
Misschien gebrek aan materiaal? Maar er zou
uit Staring of Cremer wel iets voor het tooneel
te bewerken zijn, of van de latere schrijvers uit
Meinen of Meester Heuvel bijvoorbeeld. Anders
maar weer uit het Groningsch of Platduitseh
vertalen, zooals de vorige keer bij die aardige
vertooning van De Komeet.
H. G. CANNEGIETER
Spaansch componist noemen. Hij was in
1876 te Cadix geboren; zijn eerste belang
rijke leermeester was de toenmaals be
roemde Pedrell, die aan het conservato
rium te Madrid compositie-les gaf. Met
dezen Pedrell was het eigenaardig gesteld;
eenerzijds was hij vervuld van de groote,
primaire beteekenis der Spaansche volks
muziek, dat wil zeggen, van de dansen en
liederen in de verschillende Spaansche
streken, welke, hoezeer in vele opzichten
verschillend, toch een gemeenschappelijk,
nationaal karakter hebben; anderzijds was
hij een Wagneriaan en verzweeg dit niet.
Intusschen heeft zijn bewondering voor
Wagner nauwelijks invloed gehad, maar
zijn groote kennis der Spaansche volks
kunst en de geheele Spaansche muziek
geschiedenis had óp de Falla een effect van
natuurlijke kracht. Het was n.m. niet een
bezieling met ideeën, maar een ontvonking
van de eigen, levende vermogens van den
jongen componist. Toen de Falla 29 jaar
was had hij zijn eerste opera voltooid: La
Vida Breve, (het korte leven) en zijn roem
was er mee gevestigd. Het werk werd door
de Academiè de Bellas Artes bekroond. De
opera onderscheidde zich van de vele, in
dien tijd conventioneele theaterstukken,
die meestal van licht en oppervlakkig ka
rakter waren. In La Vida Breve klonk niet
een muziek van steedsche populaire en
mondaine manieren, maar sprak de klas
sieke taal der werkelijke Spaansche muzi
kaliteit. Deze taal leeft in de oude toon
aarden en irr het sterke rythme der volks
dansen. Niet wat in de theaters der steden
gebruikelijk was gaf de werkelijke drama
tische kracht van het Spaansche karakter
weer, wel de onbedorven zang- en dans
wijzen van het land, 'mitsgaders de harmo
nieën, waarmee men op luit ei\ andere in
strumenten dans en zang begeleidde. Het
pleit intusschen voor het theaterpubliek
van de Falla's tijd, dat men La Vida Breve
met enthousiasme ontving.
De componist was echter met zich zelf
niet tevreden. Hij begreep dat het gevaar
bestond, zich in geleidelijke imitaties van
volksvoorbeelden te verliezen; het kwam
er op aan tot een volledige ontwikkeling
van de persoonlijke'muzikale krachten te
komen. Wanneer de landsaard ook in de
zenuwen van de individualiteit leeft, kan
zelfs het scherpste raffinement van de per
soonlijke muzikaliteit daarmee niet in
strijd zijn. Slechts bij zwakkere naturen zal
een innerlijke verwarring ontstaan; voor
den artist is het volmaken van het inner
lijk vermogen van het grootste belang.
De Falla leerde de muziek van Debussy
kennen en bewonderde daarin de natuur
lijke eenheid van nationale echtheid 'en in-
dividueele vrijheid. Hij vertrok naar Parijs
om verdere studies te maken. Voor Debus
sy, Roussel, Ravel beteekende hij meer dan
een nieuwsgierige vreemdeling; hij werd
met niet "minder vriendschappelijkheid ont
vangen dan zijn landgenoot Albeniz, die al
eenigen tijd eerder in Parijs was gekomen.
Bij de Fransche componisten leerde hij in
de eerste plaats waardeeren de nauwlet
tende zorg voor de compositie en instru
mentatie der détails; beter gezegd: zijn
aangeboren neiging, precieus te werken,
werd hier door geniale voorbeelden beves
tigd. De onvolprezen instrumentatie-tech
niek, die vooral sinds Hector Berlioz de
Parijsche componisten eigen was, beïn
vloedde den ontvankelijken muzikalen
dichter de Falla. Dit wil speciaal zeggen,
dat van nu af niet alleen een dramatisch
of lyrisch gegeven hem zou inspireeren,
maar dat ook het rijke, levende kleuren-,
palet van het orkest op zichzelf hem met
muziek zou bezielen. Het po'ëtische voor
wendsel, dat men in ons vak impressionis
me noemt, en dat ik wel wat eerbiediger
met artistieke aanleiding wil betitelen, zou
voortaan ook de Falla bezig houden.
Wanneer hij in 1914 terug is in Spanje
begint -een nieuwe periode van componee-
ren. Het is thans niet in de eerste plaats
aan een opera, dat hij zijn aandacht
schenkt. Een voornaam werk, dat deze
nieuwe periode var» klankverfijning en be
zinning van muzikale gedachten teekent,
zijn de nocturnes voor piano met orkest
welke hij noemt: „Noches en los Jardines
de Espana" (Nachten in de tuinen van
Spanje). In deze muziek is het Spaan, 'he
karakter gesublimeerd; het is niet ten eer
ste een klinkend beeld van volkshartstocht,
maar een spiegel van de geheimzinnige
warmte en kleur van de natuur. Al heeft
j hier de poëet meer zichzelf laten spreken,
- De Rijksverzekeringsbank te AmsteraCm het is niet minder de stem van Spanje, die
heelt het comité Ruiten Troel" m dubbele k]inkt In 1921 publiceert de Falla een
ramen van haar Blmuw ter heechlhhlne gesteld i in l luk pi!ino_solo: „Fantasia
ten behoeve van de geteisterde gebieden. ii-,-. i j i
- Zondagmorgen tf de tabrteï voor houtbe- Betlca", een tverk dat men noott hooit
werking van de fa. Ter Wiel aan den Laarderweg spelen. De verdieping in het instrumentale
te Eemnes totaal uitgebrand. denken is ^teeds verder gegaan en wann-
- Twee inwoners van Den Bosch gingen de neer hij na 1915 weer aan dramatische'za-
herstelwerkzaamheden aan de spoorbrug over de ken demkt, is hij tot een edele eenheid van
Dieze in oogensehouw nemen. Terwijl zij op de „„„.„„ïiii,. _*::i
brug stonden naderde een trein uit Nijmegen, nationale klacht en persoonlijke stijl in
Een der mannen kon zich nog in veiligheid stel- staat. Ik wijs hierbij op het ballet „El
Amor brujo" (De liefde als toovenaar):
volksdans, pantomime, solozang wisselen
elkaar af bij een suggestieve orkestbege
leiding. -Van nu af aan beperkt hij de sa
menstelling'van het orkesl. Zoowel in „El
Amor brujo" als in het volgende ballet:
„El Sombrero de tres picos" (De drie
kante steek) is de orkestbezetting betrek
kelijk klein, maar bijzonder uitgezocht en
verfijnd toegepast.
Zijn voornaamste werk is ongetwijfeld
zijn marionettenspel: „El Retablo de Maese
Pedro" (de poppenkast van Mr. Pedro) dat
uit den Don Quyote is genomen en met gc-
voelvollen humor is gecomponeerd; een
tooneeltje op het tooneel, slechts enkele
personen, een klein orkest, maar alles le
ven, gloedvolle kleuren en elegantie.
Intusschen zien wij hier in Holland niets
van dit alles, loopen maar in den regèn,
en zeggen: er staat'in de krant dat de Falla
dood is.
HENDRIK ANDRIESSEN.
BINNENLAND
Op liet Zaterdag te Utrecht gehouden
congres van het Nederlandsch Verbond van
directeuren en leerkrachten bij het nijverheids
onderwijs, heeft de voorzitter verklaard, dat de
voortdurende achterstelling van het nijverheids
onderwijs geleid heeft tot onhoudbare toestan
den. Een ieerares aan een huishoudschool ver
dient minder dan een dienstbode en een leeraar
aan een ambachtsschool minder dan een
monteur.
De regeering Is voornemens te bepalen, dat
in de bioscopen per dertien speelweken maxi
maal zeven weken Amerikaansche films ver
toond mogen worden. De overige weken moeten
beschikbaar blijven voor Europeesche films.
Voorts wiL de regeering het boeken voor meer
j dan één hoofdfilm tegelijk verbieden.
Een metaalhanclel te Amsterdam is er in
geslaagd niet onbelangrijke partijen van ver
schillende staalsoorten in Amerika aan te koo-
pen. Ter besparing van deviezen zal het vervoer
geschieden met Nederlandsche schepen.
Op 22 November 1944 deden de Duitschers
een inval In het gebouw der Kamer van Koop
handel te Utrecht, waar juist een bijeenkomst
van de leiders eener verzetsorganisatie werd
gehouden. Van de gearresteerden werden er
zeven gefusilleerd. In het gebouw is thans een
gedenkplaat met hun namen aangebracht.
Iedere Nederlandsche onderdaan, die in de
Jaren 1940—1945 in Engeland in de legers der Ver-
eenigde Volken heeft gediend, kan eerelid wor
den van „The Travel Association of Great Bri
tain and Northern Ireland", een organisatie als
de Algemeene .Vereeniging voor Vreemdelingen-
vereker in ons land. Aanvraagformulieren voor
dit eerelidmaatschap zijn op alle V.V.V.-kan-
toren in Nederland verkrijgbaar.
De' oud-minister van Defensie, dr. J. J. C.
van Dijk wordt Zaterdag 75 jaar. Des middags is
er een receptie in Hötel des Indes te Den Haag.
Voor den eersten keer in de geschiedenis der
ziekenverpleging waren Zaterdag te Amster
dam verplegenden van alle richtingen en uit
alle takken van dienst bijeengekomen tér be
spreking van voor hen belangrijke onderwerpen.
De vergadering' werd bijgewoond door den wnd.
directeur-generaal der Volksgezondheid, dr. L.
Leydesdorf en dr. A. P„ N. de Groot, inspec
teer der Volksgezondheid in Noordholland.
len. Van den tweeden is echter geen spoor
•gevonden. Waarschijnlijk is hij te water ge
raakt en verdronken.
Werkgevers mogen de op het jaar 1947 be
trekking hebbende verzamelloonstaten en. voor
zoover het losse arbeiders betreft, de collectieve
loonstaten per kwartaal bijhoudenen totali-
seeren,
Gistermiddag om vyf uur is Prins Bernliard,
na zijn officieel bezoek aan de internationale
luchtvaarttentoonstelling te Parijs, te Soestdijk
teruggekeerd.
HAARLEM EN OMGEVING
In hótel Sistermans te Hillegom geeft het
Hillegomsch Dameskoor, onder leiding van Cor
Igesz en met begeleiding van Truus Mondriaan,
a.s. Donderdag een concert. Medewerking wordt
verder verleend door het trio Renate Zwaarde
maker, Johan Otten en Kitty Nederkoorn.
Aan den raad van Heemstede wordt voor
gesteld een geldleening van f 212.000, tegen een
rente van 3% aan te gaan. ter aflossing van
leeningen waarop tV* 'It rente moet worden be
taald.
B. en W. van Heemstede stellen den raad
voor: Een deel van het terrein der gasfabriek
met kolenloods te verhuren' aan den kolenhandel
H. Teeuwen voor f 3500 per Jaar.
f 900 te geven aan de Vereeniging voor Schooi
en Werktuinen, om den schooltuin aan den Hee-
renweg grondig op te knappen.
Het Ververschirjgshuis met Belvedère en
speeltuin in Groenendaal voor 5 jaar te ver
pachten aan gebroeders J. J. en J. Uitendaal
voor f 3500 per Jaar,
Op 3 December zal de heer W. F. Ewoldt,
sier-besteiler in dienst zijn
Gend en Loos.
In de woning van den directeur van het
Frans Hals Museum, den heer G., Is een inbraak
gepleegd waarbij vijf Perzische tapijten werden
ontvreemd.
Adjudant J. Dijkstra van de Haarlemsche
recherche is met ingang van 1 November be
noemd tot Inspecteur van Politie.
De Federatie van Christelijke Vereenigingen
van en voor vrouwen zal Dinsdag en Woensdag
haar jaarvergadering houden in restaurant
Brinkmann te Haarlem.
Haarlem krijgt een
„klein garnizoen"
De minister van Oorlog heeft bepaald
dat de militaire garnizoenen voortaan zul-
éiRr-hMWiPr in rii^nc» rün de N.v. van kle.ine, middelbare en groote garnizoe
nen. Uit een lijst van opsommingen blijkt
dat voor Haarlem een „klein garnizoen" is
aangewezen.
Zakbijbelbond vergadert
Heden, Maandagavond om halfacht zal in het
kerkgebouw der Broedergemeente aan de Park
laan, een bijeenkomst worden gehouden. Ds.
Jansma van de Baptisten, ds. J. C. Maris, predi
kant bij de Chr. Gereformeerde Gemeente en ds.
D. E. Boeke zullen het woord voeren.
