Haarlems Dagblad
Bosman wint de negende
Friesche „IJsmarathon"
Barre Tocht
Republikeinsch kabinet wijst het
„werkelijke Linggadjati" af
Nederlandsche regeering
neemt afwachtende houding aan
Drastische stroom-beperking
in Engeland afgekondigd
Jacht op 20.000 Britsche deserteurs
61e Jaargang No. 18555
Bureaux: Groote Houtstr. 93, Tel Admln. 10724,
14825, Redactie 10600, Directeur-Hoofdredacteur
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37, Tel 12230.
Drukkerij Z. B. Spaarne 12, Tel 12713, 10132.
Maandag 10 Februari 1947
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 3! cent. per kwartaal
4,Franco per post t 4.50 Postgiro 273107.
Advert.taneven op aanvraag bv) de Administratie
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
NA eenige malen uitgesteld te zijn is de
Elfstedentocht dan toch verreden en
een aantal IJzeren Heinen onder de wed
strijd «ders alsmede een klein percentage
van de massa, die niet wedijveren wil in
snelheid maar „slechts" den afstand afleg
gen, heeft hem volbracht. Honderd van de
veertienhonderd, dus zeven procent, is ge
ring. In dit opzicht kan men dus moeilijk
van een geslaagden Elfstedentocht spre
ken. En deze zooveelstöiharde winter
de wintersche ervaringen van onze voor
ouders zijn allang verbleekt en onbedui
dend geworden in vergelijking met die
van onzen tijd maakte de onderneming
zoo zwaar mogelijk. Barre koude en harde
wind evenaarden de omstandigheden van
den beruchten tocht van 1929, die ook zoo
veel slachtoffers maakte. Het ijs was op
vele plaatsen slecht, zoodat vaak geloopen
moest worden. Dat de winnaar van den
wedstrijd de 200 K M. in ruim tien uur
heeft afgelegd wil dan ook geenszins zeg
gen, dat hij in het algemen met een snel
heid van 20 K.M. per uur heeft gereden.
Soms. met den storm mee, moet hij boven
de dertig geweest zijn, op andere trajec
ten, zwoegend tegen den wind, zoo om en
nabij de tien en ook heeft hij einden op
kousevoeten over onberijdbaar ijs gestrom
peld.
Een grapje ls zoo'n tocht niet. een ver
maak evenmin. Er wordt de sportieve
vastberadenheid en volharding voor ver-
eischt van menschen, die he4 in hun aard
hebben zooiets bepaald te willen volbren
gen. En zooals vroegere Elfstedentochten
al ruimschoots bewezen hebben, worden
dergelijke ijs-vechters niet alleen onder
de Friezen gevonden. De winnaar was dan
ook ditmaal een stoere timmerman uit
Breukelen en deze Utrechtenaar, E^psman.
deelde feitelijk de eer met nummer twee,
Schippers uit Steenwijkerwold, die met
hem samen een grooten voorsprong had
genomen en zonder een ongelukje eerste
zou zijn gewest. Want hij had de leiding
tot enkele honderden meters voor het eind
punt, maar struikelde en viel na het klau
teren over de laatste brug en verloor daar
door met vijftig meter verschil. Het duur
de eenigen tijd eer nummer drie verscheen.
Onder de eerstaankomenden hebben de
Friezen zich evenwel goed laten gelden:
zij bezetten de derde, vierde en zesde
plaats.
Dit over de sportieve prestaties. Er is
meer.
Het organiseerende bestuur had over
vloedig gewaarschuwd tegen deelneming
door menschen, die geen bijzondere kwa
liteiten als schaatsenrijders en geen uit
stekende lichamelijke conditie bezaten.
Daar was alle reden toe, want zelfs onder
de gunstigste omstandigheden is het een
zwarte tocht en nu werden buitengewone
eigenschappen vereisoht. Maar waarschu
wingen hebben niet veel geholpen: velen
zijn gestart, die blijkbaar tegen een der
gelijke prestatie niet in de verte opgewas
sen waren en daartoe behoorden er, die
deerlijk tekortgeschoten waren in voor
zorgsmaatregelen tegen de kou. Die mid
deltjes zijn bekend genoeg: Invetten, pa
pier dragen onder de kleeding, omdat $1
de warmte het- best vasthoudt en natuur
lijk het dragen van de warmste kleeren,
handschoenen en ijsmutsen die te verkrij
gen zijn. Maar menigeen liet het er blijk
baar maar op aankomen- Zoo kregen wij
bericht over tallooze bevroren beenen, vin
gers en ooren en de woordvoerder van het
bestuur der Vereeniging Elfstedentocht
sprak Zaterdag zelfs over zeer ernstige
gevallen van bevriezing. Zoodat er blijk
baar, evenals in 1929, menschen zullen zijn
die voor hun roekeloosheid met vermin
king voor het leven moeten boeten. Dat
is een Elfstedentocht niet waard en dat er
telkens weer velen meedoen, die er zoowel
in technisch als in lichamelijk opzicht niet
tegen opgewassen zijn, is ook verkeerd.
Voor den oorlog was men ook in ons
land zoover gekomen, dat sportkeuring bij
alle takken van zware sportbeoefening
regelmatig werd toegepast. Vele ongeluk
ken. vooral tengevolge van hart- en long
aandoeningen, hadden gewaarschuwd en
de sportbonden en -vereenigingen hadden
er hun les uit geleerd. Het leek toen al
zonderling dat men ten aanzien van den
Elfstedentocht, een der zwaarste sport
prestaties die in ons land bestaan en waar
voor zich meestal weinig gelegenheid voor
doet tot voorbereiding, geen enkelen maat
regel nam. Nu de verwarring zich blijkt
voort te zetten en eenvoudige waarschu
wingen niet helpen "is er reden voor de
vraag, of men op deze wijze denkt door
te gaan. Dat zou erg onlogisch zijn.
Sommigen zullen zich op het standpunt
stellen, dat als menschen zoo gek willen
zijn om er hun gezondheid en toekomst
aan op te offeren zij het zelf maar moe
ten weten. Wie zoo denkt, vindt natuurlijk
iedere sportkeuring overbodig. Dat volgt
uit zijn gedachte: ieder voor zich, en het
kan mij niet schelen wat een ander over
komt. Velen zullen daar evenwel anders
over denken. Het geldt hier jongeren en
die moeten dikwijls tegen eigen roekeloos
heid worden beschermd. Waarom zou men
dan Elfstedenrijders hun gang maar laten
gaan. als deelnemers aan vele andere tak
ken van sport zich aan keuring moeten
onderwerpen?
Gemakkelijk is het in dit geval niet. De
wedstrijd moet steeds op korten termijn,
mental van een paar dagen, worden uit
geschreven. Deelnemers komen pas op het
laatste oogenblik en dan is er geen tijd
meer voor contróle- Maar men zou die
moeilijkheden kunnen ondervangen. Het
bestuur der vereeniging zou ieder jaar,
bijvoorbeeld in November, de inschrijving
voor den (misschien te houden) tocht en
den wedstrijd open kunnen stellen met de
voorwaarde, dat aanmeldingen binnen een
maand moeten binnenkomen en vergezeld
zijn van een medisch attest en een opgave
van lange afstands-ritten. waaraan men
vroeger deelgenomen had. De Elfsteden
tocht zou dan beperkt kunnen worden tot
die rijders; die geschikt geacht worden en
zij zouden alleen op vertoon van hun in-
schrijvingskaarten tot den start op een
afgezet stuk baan moeten worden toege
laten
Zulk een regeling zou het aantal deelne
mers beperken, maar den Elfstedentocht in
sportieven en socialen zin ten goede ko
men. Toen hij pas bestond reden maar
weinigen mee en het waren als regel alleen
rijders, die hem aankonden. Nu is het een
massa-vertooning geworden en in zekeren
zin.een janboel.
R. P.
Een Joodsch schip met meer dan 600 pas
sagiers aan boord, is buiten de territoriale
wateren van Palestina aangehouden. Het zal
naar Haifa worden opgebracht.
Naar Anets Zondag uit Batavia meldde heeft de Indonesische republikeinsche regee
ring'Zaterdag een communiqué uitgegeven, waarvan de tekst, zooals deze door Radio
Djogjakarta verspreid is, als volgt luidt:
„Het kabinet, op 8 Februari te Djogjakarta bijeen, besluit na overweging van de
beslissing, door hel Nederlandsche parlement betreffende de motie-Romme-van der
Goes van Katers genomen, welke beslissing de Nederlandsche regeering door bemid
deling van de Commissie-Generaal aan de Indonesische delegatie heeft overhandigd,
het standpunt van de republikeinsche regeering te handhaven en de Indonesische
delegatie slechts toestemming te verleenen tot onderteekening van het accoord van
Linggadjati (zooal- vastgesteld na de republikeinsche kabinetszitting van 13 Januari),
dat geheel gebaseerd is op de schriftelijk vastgelegde artikelen van de overeenkomst.
alsmede op de toevoegingen, vervat in de minuten en de officieele correspondentie tus-
schen de beide delegaties
De Indonesische delegatie heeft de opdracht gekregen de Nederlandsche delegatie
-Jiiervan in kennis tc stellen".
Naar A.N.P verneemt, heeft de Nederlandsche regeering op dit oogenblik slechts
kennis kunnen nemen van het communiqué, uitgegeven door de regeering van de
republiek op 8 dezer. Blijkens dat standpunt heeft de Indonesische delegatie opdracht
gekregen de Commissie-Generaal in kennis te stellen van het standpunt van de repu
blikeinsche regeeriug. Zulks is nog niet geschied. In verband hiermede neemt dc
regeering een afwachtende houding aan en zal zij, zoodra haar het standpunt van de
regcering van de republiek bekend is, een nader te volgen gedragslijn bepalen.
Het woord is aan.
TimoerLenk
Een slavendrijver behoort bij
de slaven.
Nederlandsch schip in nood
In Bridlington-Bay, Yorkshire (Enge
land) is een Nederlandsch motorschip aan
den grond geloopen, tusschen Withernsea
en Hornsea. Een aantal leden van de be
manning is in een reddingsboot van het
schip zelf aan'land gekomen. Een viertal
isechter aan boord achtergebleven. De
hulp van de reddingsbrigade is ingeroepen
om de achtergeblevenen door middel van
een Whipper-toestel („broek") van boord
te halen. Ter plaatse woede een Ooster-
storm.
De beslissing van het republikeinsche
kabinet beteekent de verwerping van de
regeeringsverklaringen vhn 10 en 19 De
cember, wat reeds in een interview met
A.F.P. door Soekarno was verklaard voor
het officieele republikeinsche communiqué
werd uitgegeven. Soekarno verklaarde toen
dat de interpretatie jptn minister Jonkman
in strijd was met ae Indonesische ziens
wijze en dat zij de basis-overeenkomst ge
weld aandoet. Soekarno zeide tenslotte:
„Voor den tweeden keer ontwijken de Ne
derlanders een reeds gesloten overeen
komst".
Volgens den correspondent van de Volks
krant heeft prof. Romme, die in Batavia
vertoeft, verklaard dat hij „deze onverant
woordelijke beslissing betreurt". Hij gaf als
zijn meening te kennen dat thans valt te
constateeren, waartoe een gemeenschap
komt, wanneer zij zich door haar militaire
machten laat ringelcoren.
Meening van den minister.
Naar aanleiding van het republikeinsche
communiqué heeft het ANP zich om na
dere inlichtingen tot minister Jonkman
gewend.
De voorstelling van zaken, die van som
mige zijden werd verkondigd, als zou de
republikeinsche regeering „nieuwe" voor
stellen hebben afgewezen en alleen bereid
zijn de oorspronkelijke overeenkomst te
teekenen, moet op een misverstand berus
ten, aldus de minister, aangezien de Ne
derlandsche regeering geen nieuwe voor
stellen heeft gedaan.
Alleen ten behoeve van de openbare be
handeling in de Tweede Kamer, en om
duidelijk vast te stellen, waartoe zij bereid
is zich te verbinden, heeft de Nederland
sche regeering de Commissie-Generaal om
een toelichting op de 17 artikelen van
Linggadjati verzocht, en in aansluiting
daarop heeft de regeering zelve op 10 De
cember een verklaring afgelegd.
Reeds dadelijk is daarbij de mogelijkheid
opengelaten, dat ook van Indonesische zijde
bouwstoffen zouden worden geleverd voor
een goed begrip van 't geheel. Min. Jonkman
heeft dan ook op 19 December in zijn ant
woord aan den heer Palar gezegd, dat voor
de onderteekening zal moeten vaststaan,
dat ook de wederpartij de toelichting en de
regeeringsverklaring aanvaardt en natuur-,
lijk eventueel ook harerzijds zal kunnen
bijdragen tot het juist begrip van wat is
overeengekomen.
Wij wachten thans het antwoord van de
Indonesische delegatie af, besloot de mi
nister, en voegde daar aan toe, dat men dus
mag verwachten dat, - indien zij de uitleg
ging van overeenkomst door de Nederland
sche regeering op eenig punt niet mocht
aanvaarden - zij in dat antwoord alsdan
haar uitlegging zal geven van de door haar
betwiste punten.
Nieuw Britsch Palestina-plan
door Arabieren verworpen
De nieuwe voorstellen van de Britsche
regeering ten aanzien van de politieke si
tuatie in Palestina zijn schriftelijk aan de
Arabische delegaties en aan het Joodsch
bureau toegezonden.
Het is niet bekend, of de Britsche re-
geeringa-ingeval van verwerping der nieu
we voorstellen zal besluiten ze toch uit te
voeren of wel het plan aan de Vereenigde
Volken zal voorleggen.
Uit welingelichte bron wordt vernomen,
dat het nieuwe Britsche plan voorziet in
een gecontroleerde Joodsche immigratie
van 4.000 man per maand gedurende de
eerste twee jaar, waarna de kwestie op
nieuw onder oogen zou worden gezien. De
Joden hebben steeds den eisch gesteld, dat
zij de immigratie geheel in eigen hand
willen hebben.
Nader wordt gemeld dat de Arabische
delegatie zich tegen de aanvaarding van dit
plan heeft uitgesproken.
De winnaar van den Elfstedentocht J. J.
Bosman uit Breukelen met zijn wedstrijd-
makker Klaas Schipper (met verband om
't gezicht) komen aan de laatste contróle-
post in Dokkum aan.
Cafastrophale brand in
een Duitsch danslokaal
Minstens 70 dooden
In den natht van Zaterdag op Zondag
is een groote brand uitgebroken in een
danslokaal te Spandau. Ongeveer 300 k
400 personen bevonden zich in de gelegen
heid toen de brand uitbrak.
Volgens de laatste berichten zijn 70
menschen. meerendeels Duitschers, in de
vlammen omgekomen. Onder het puin
vond men ook vier lijken van naar men
vermoedt Britsche soldaten. Velen wer
den, toen zij zich door den eenigen uit
gang van de zaal trachtten te worstelen,
onder den voet geloopen.
Volgens den Britschen nieuwsdienst
Duitschland schrijven de Duitsche brand
weerautoriteiten de oorzaak van den brand
toe aan het te hard stoken van drie groote
kachels. Van de 700 in het gebouw aan
wezige menschen, die deelnamen aan een
gecostumeerd bal, konden velen niet tijdig
genoeg weg komen, daar er slechts een
uitgang was en de ramen van tralies voor
zien waren. Voordat de brandspuiten ver
schenen was het gebouw reeds uitgebrand
Zeven personen bedolven
door een lawine
In Graubünden nabij St. Antonien in Zwit
serland heeft een der ernstigste ski-ongeluk
ken der laatste jaren plaats gehad: ze
personen zijn er door een' lawine bedolven.
St. Antonien ligt ongeveer 5 km ten Noor
den van Kublis.
Vrijlating K.N.I.L.-soldaten
afgewezen
Naar het republikeinsche persbureau
Antara mededeelt, heeft de republikein
sche voorlichtingsdienst op Sumatra een
communiqué uitgegeven, volgens hetwelk
tijdens de onlangs gehouden Nederlandsch-
Indonesische besprekingen te Medan de In
donesische delegatie den eisch tot vrijla
ting van gewezen soldaten van het K.N.I.L.
die thans nog in het interneeringskamp te
Lawe Segalagala worden vastgehouden,
heeft afgewezen.
Radicaal besluit van
minister Shintvell
Het is voor de Engelsche industrie van
daag een „zwarte Maandag": Naar schat
ting drie a vier luiHiocn Engelsche arbei
ders zullen voor den tijd van minstens een
week tot werkloosheid gedoemd zijn-door
een drastische stroombcpcrking, die door
Shinwell, den Britschen minister voor
Brandstof en Energie is ingevoerd om het
hoofd te bieden aan de groote kolen-
scliaarschte. Shinwell heeft dezen maatre
gel Zaterdag aangekondigd en daarbij den
tijd van een week genoemd. In Engeland
heeft de'ze radicale maatregel een storm
van opwinding veroorzaakt. Shinwell
wordt beschuldigd van onbekwaamheid en
misleiding, vooral van de zijde der be
drijfsleiding.
Scotland Yard is thans bezig de plannen resultaat opgeleverd, want in totaal hebben
voor de grootste menschenjaeht uit de ge
schiedenis te voltooien, meldt Un. Press Het
betreft het „uitkammen" van elk dorp in
Engeland met de bedoeling de bijna twintig
duizend deserteurs van leger, luchtmacht en
vloot op te sporen.
Het plan zal begin Maart ten uitvoer wor
den gelegd. Te dien tijde zal Scotland Yard
langs alle lokale politiebureaux beschrijvin
gen laten circuleeren van de gezochte man
nen met opgave van hun familieleden vrien
den en de betrekkingen, die zij vermoedelijk
in het burgerleven zullen vervullen
Een maand lang is een campagne gevoerd
om de deserteurs tot terugkeeren en aanmel
den over te halen. Het heeft echter weinig schuldig.
zich maar vijftig soldaten van het leger, zes
leden van de R A F en twee van de vloot bij
de politie aangemeld.
De foto toont een zitting van den krijgsraad
die twee deserteurs tot gevangenisstraf ver
oordeelde Deze twee hadden zich vrijwillig
gemeld en werden daarom met clementie be
handeld.
Heden Is voor een Britsch militair gerechts
hof te Venetië het proces tegen veldmaarschalk
Albert von Kesselring geopend Von Kesselrmg
was opperbeveluhebber van de Duitsche strijd
krachten ln Italië. HIJ verklaarde zich nlet-
De leiding van een der grootste electri-
citeitsbedrijven in Engeland heeft giste
ren verklaard, dat de groote electriciteits-
beperking onmogelijk volgens de plannen
van Shinwell kan worden doorgevoerd. De
electriciteitsvoorziening van het land zou
bij een dergelijke poging in gevaar ge
bracht worden. Teneinde den kolennood
vooral in Londen te verlichten, heeft de
regeering bevolen, dat Oceaanschepen, die
nog nooit als kolenschepen zijn gebruikt,
ingeschakeld zullen worden.
Minister Shinwell verklaarde Zaterdag
op een persconferentie dat hij een „natio
nale ramp" voorzag, indien de industrie
niet wilde samenwerken met het program
ier stroombesparing.
Un. Press meldt: De Londenaars zijn ge
wend in de rij te staan. Zij, hebben dit
jarenlang gedaan voor practisch alle din
gen. die zij r.oodig hadden: voedsel, drank,
sigaretten. Thans vormen zij queues voor
kaarsen en paraffine. Urenlang stonden zij
voor deze artikelen in de snerpende koude
te wachten Ook zoeken zij de stad af naar
stormlanfpen en kookkacheltjes, dit laat
ste voor het geval ook het gas afgesneden
mocht worden. Ook voor de kolenhandels
vormden zich lange rijen wachtenden,
sommigen met karretjes en kinderwagens,
om hun rantsoenen, zoo zij ze machtig
mochten worden, zoo spoedig mogelijk
huiswaarts te kunnen voeren.
Weg met Shinwell!
De Britsche pers richt in de Maandag
ochtendbladen felle aanvallen op Shinwell.
den Engelschen minister van Brandstof-
en Energievoorziening. De „Manchester
Guardian" beschuldigt hem botweg van
onbekwaamheid en misleiding van het pu
bliek. hoewel dit blad toegeeft, dat de oer
fout ook bij anderen, onder wie de conser
vatieven ligt. daar deze in 1942 he' aan
nemen van het voorstel tot steenkooldistri
butie verhinderden.
In een Zaterdag door leden van de Brit
sche Liberale Partij aangenomen resolutie
wordt de verwijdering van Emmanuel
Shinwell uit de func'ie van minister van
Brandstof- en Energievoorziening ver
zocht. „De huidige catastrophe was te voor
zien geweest en een eerst-e-klas zakenman
zou het ontstaan van een situatie als de
huidige hebben kunnen voorkomen", al-
dtis de resolutie, die vervanging van
Shinwell door een zakenman verlangt als
mede. dat Shinwell niet in een anderp re-
geeringsfunetie zal worden overgeplaatst
Procureur-generaal Sir Hartley Shaw-
cross heeft in Lancashire in een redevoe
ring gezegd dat de toekomst van de Brit
sche Labour-regeering en de welvaart van
het land in de huidige brandstof-crisis op
het spel staan.
Shawcross gaf duidelijk te kennen dat
indien de regeering er niet in zou slagen
de economische crisis op te lossen, zij zou
moeten aftreden.
De geheele welvaart en toekomst van
het land staat op het spel en alles is ge
heel van den enkeling afhankelijk. We moe
ten ons opofferingen getroosten", aldus
Shawcross,
In felle koude langs elf Friesche steden
Toen om 4.06 uur Zaterdagmiddag de Breukelaar Jan Bosman te midden van een
enorme menschenmenigte de finish te Leeuwarden passeerde, was de negende offi
cieele üsmarathon in een tijd van 10 uur en 36 minuten ten einde gebracht.
Een ijsmarathon. welke, daarover is een ieder het wel eens. een der zwaarste geworden
ls, zoo niet de zv-aarste der tien Elfstedentochten welke tot dusver zijn verreden. Plm
Mulier's individucelen tocht meegerekend.
Een recordverbetering is dan ook onmogelijk gebleken. Bosman bleef 1 uur en 51
minuten boven dc verrichting van S. de Groot in 1942, die er 8 uur 45 minuten over
heeft gedaan. Niettemin blijft ook Bosnian's verrichting er één van uitstekende kwali
teit en hei enthousiasme, waarmede hij aan de finish te Leeuwarden ls begroet, Is
nauwelijks minder groot geweest dan dat, waarmede vijf jaar geleden De Groot
verwelKomd werd.
(Van een specialen verslaggever)
Reeds lang voor het vermoedelijke tijd
stip van aanvang had zich te Leeuwarden
een groote menschenmassa verzameld, wel
een bewijs met welk een intense belang
stelling het verloop van den strijd gevolgd
is. Ook al is dan tenslotte de zege terecht
gekomen bij een niet Fries. Trouwens
langs de geheele route hebben de honder
den wedstrijd- en tochtrijders hun strijd
gestreden, dezen keer vooral tegen het ijs
en den wind- Speciaal het ijs heeft tal van
rijders parten gespeeld, zelfs de bekende
Elfstedentocht-strijder Lou Geveke kwam
doodop in Harlingen aan.
Ruim twee-derde van den tocht was
hier achter den rug en triomfantelijk
werden Bosman en Schipper, die in
middels de leiding hadden veroverd
hier temidden der meelevende toe
schouwers op een handkar naar den
controlepost gereden.
Hoe fel er gestreden werd en met welk
een vasten wil vooral Bosman gereden
heeft, valt wel te concludeeren uit de
aankomst te Bolsward, waar hij en een der
Winia's 5 minuten voor Schipper, 6 mi
nuten voor Vermeulen uit Ter Aar, 7 mi
nuten voor Nauta uit Grouw en A. de Vries
arriveerden.
Op ongeveer de helft van het 200 km.
lange traject lag toen dus reeds de kop
groep ver uit elkaar, terwijl een bekend
rijder als J. v. d. Bij uit Julianadorp
derde aankomende in 1942 zelfs had op
gegeven.
Zwaar stuk.
Maar er zijn nog andere bewijzen voor
de conclusie, dat het zwaar is geweest,
zeer zwaar! Ook als men er rekening mede
houdt, dat in 1942 een half uur later ge
start is dan nu, dan nog blijkt uit de aan
komsttijden aan de eerste controleposten
dat het zeer snel ging Leeuwarden-Sneek
werd 12 minuten sneller afgelegd dan ii
1942. Leeuwarden-Sloten in ongeveer den
zelfden tijd. Leeuwarden-Stavoren 7 mi
nuten sneller, Leeuwarden-Hindeloopen
vrijwel gelijk. Maar toen kwam het
Toen geraakten de koprijders steeds
meer op den tijd van 1942 achter. In Wor-
kum 12 minuten, in Harlingen 25. in Fra-
neker 44. in Dokkum 1 uur 58 min en
eerst het laatste traject, dat den wind in
den rug bracht, kon Bosman nog iets uit-
loopen.
Over het stuk Harlingen-Franeker,
elf kilometer, hebben de „koploopers"
zelfs vijftig minuten noodig gehad.
Het was daar, zoo verklaarden ook Bos
man en Schipper, geen schaatsen meer
maar een loopen, vallen, opstaan en strui
kelen. Heelemaal ongedeerd was dit stuk
dan ook niet gepasseerd; Schipper kwam
met een bloedenden kin binnen Hij werd
echter snel verbonden, terwijl Bosman op
hem wachtte. Sportief, zooals gelukkig in
het algemeen van den strijd kan worden
getuigd, al heeft een der deelnemers ge
tracht het wat gemakkelijker te krijgen
door in een auto mee te rijden. Hij werd
in Bolsward echter gesnapt.
Ook gingen er geruchten, dat Bosman en
Schipper zich bij Parrega. waar een 500 m
lang looptraject was. hadden laten rijden,
maar beiden ontkenden dat ten stelligste.
Wel zijn zij bij Fmkum over 2^ km door
enthousiaste omwonenden gedragen. Daar
was de Finkumer Vaart volkomen onbe
rijdbaar. Er is tegen gemopperd en inder
daad schuilt er ten opzichte van de ande
ren iets onbillijks in, maar men vergete
niet. dat het hier een daad geldt voort
gekomen uit de spontaneïteit, waarmede
de Friesche bevolking in deze gebeurtenis
meeleeft.
Hoe het ook zij. veel heeft het bieden
van hulp bij Finkum niet geschaad, want
over die geheele uitermate moeilijke
Noordelijke route hebben Bosman en
Schipper hun voorsprong weten te hand
haven. In Finkum dus na het .draag"-
geval waar zij om 1.44 uur doorkwa
men. lag de 20-jarige Nauta. op zijn eentje
op de derde plaats. 12 minuten achter.
De eerste twintig:
De volgende rijders bereikten Zaterdag
als eerste twintig de Leeuwarder eind
streep: (achter den naam en de woon
plaats vermelden wij den tijd van aan
komst voor ieder afzonderlijk)
1. J. Bosman, Breukelen om 16,06 uur,
2. KL Schippers. Steenwijkerwold om
16.06.30 uur; 3. J. Nauta, Wartena, om
16.16 uur; 4. J. Wij-nia, Edens, om
16.21.30 uur5. J. W. van Hoorn, Ter
Aar, om 16.21.30 uur6. IV. Wijnia,
Edens, om 16.30 uur; 7. H. J. Vermeulen,
Ter Aar, om 16.34 uur. 8. A. Verhoeven.
Dussen (N. Br.), om 16.35 uur; 9. A. S
de Vries, Giethoorn, om 16.36 uur; 10. K.
Lefferlsma, Stobbegat, om 16.44 uur; 11.
H. C. Schueler, Barneveld, om 16.45 uur,
12. D. van der Duim, Oldeboorn, om
16.46 uur; 13. S. Bcetstra, Ter Kaple, om
17.12 uur; 14. L. Geveke, Leeuwarden,
om 17.15 uur; 15. B. G. van der Venten.
Amsterdam, om 17.16 uur; 16. J. F^van
Dal sen, Hilversum, om 17.16J0 uur; 17.
J. J. van Buuren, Oldehove, om 17.16.30
uur; 18. G. Postma, Huizum, om 17.17
uur; 19. J. Miedema, Amstelveen, om
17.18 uur; 20. C. Jongen, uit Den Dol-
der, om 17.19 uur.
Schipper valt fataal.
Dit samengaan duurde tot eenige hon
derden meters voor de finish, waarna dus
de sprint zou moeten beslissen. En tóen
overkwam Schipper iets fataals. Deze jon
geman. die steeds „koprijder" mee was ge- p n Febranri:
weest en bij aankomst zoo fit bleek, kwam §g op: 8.or uur. onder 17.45 uu>
bij de laatste brug te vallen. In het gezicht g: vfaan 23.49 uur. onder in.3fi uur
van de haven. Onmiddellijk schoot Bos- j
man weg en won met ongeveer dertig
meter verschil!
Tal van Elfstedenrijders bijna 2/3
van het totaal aantal deelnemers heb
ben hun Elfsteden moed moeten bekoopen
met opgeven, velen ook met bevroren
lichaamsdeelen.
Bosman en Schipper hebben nadrukke
lijk verklaard, dat het ijs „verschikkelijk
slecht was, met veel stof en zand". En
alleen uitstekend getrainde kerels als z(J
konden in Franeker verklaren, dat „het
met de moeheid best meeviel" Ook de
Wynia's hebben het duel lang volgehou
den, vooral Wytze, maar toen hij in Hin-
deloopen een verloren handschoen ging
opzoeken, was hij toch ook uit den strijd.
Andere bekende rijders verging het niet
beter. Lou Geveke kreeg voor Harlingen
een diepe inzinking: wel verklaarde hij tn
Harlingen „er weer bovenop" op te zijn,
maar hij scheen toch doodmoe. En de win
naar van 1942, Adema, maakte onzacht
kennis met het ijs vóór Franeker, reed
wel door, maar met grooten achterstand
en dus kansloos.
De uitslag.
Het was bij de aankomst een drukte van
belang. Velen kwamen den gelukkigen
29-jarigen winnaar gelukwenschen, waar
bij ook Schipper ruimschoots zijn deel
kreeg. Nauta arriveerde als derde om 4.16,
v. d. Hoor om 4.21'2 als vierde, J. Wynia
uit Edens op denzelfden tUd als vijfde, zijn
broer Wytze om 4.30. waarna Vermeulen
(4.34), Verhoeven (4 35), Abe de Vries
(4.36). Leffertsma (4 44). Schueller, Bar
neveld (4.45), v. d. Duyn. Oldeboorn (4.46)
volgden. Nadien druppelden de anderen
binnen.
„Naar mijn meening is de winneer van
dezen Elfstedentocht de grootste sportman
van Nederland" aldus gaf ons na afloop
een bij uitstek bevoegde bcoordeelaar te
kennen. Het was de heer Huizinga Bruins
uit Usquert. oud-bestuurslid van den K. N.
V. B. Hij is de man. die het grootst aan
tal malen den tocht heeft volbracht; zeven
keer veroverde hij het fe' begeerde kruis
je. de hoogste onderscheiding voor den
Nederlandschen schaatsenrijder. Maar Za
terdag, toen hij voor den achtsten keer
startte, moest ook hij de vlag strijken.
Weerbericht
WEINIG VERANDERING
Verwachting. medegedeeld door he'
K.N M I. In De Bilt geldig tot Dins
dagavond De overgangszone tussehet
de koude en warmere lucht ondergaa'
schommelingen van eenige tlentallei
kilometers ln het Zuiden van het laad
Dit veroorzaakt groote tomperatuur-
tegenstelllngen tusachen de N'oorde-
IJke en Zuidelijke provincies, zwaar
bewolkte lucht met plaatselijke op
klaringen. hier en daar. eenigen neer
lag en aanhoudende vr|J krachtig-
ftelljke wind
