J
f Wereldnieuws
Het Nabije Westen
J
Uiteenloopende toestanden en problemen
in de Indonesische republiek
mg
Panda en de Meester-dief
Sport in het kort
Duitsche verdachten
naar Nederland
e<
DINSDAG 1 APRIL 1947
IN DE WERELDPOLITIEK1
Het is begrijpelijk dat de Engelsche be
lastingbetaler, die aan de donkere econo
mische toekomst van zijn eigen land al
zorgen genoeg beleeft, zoo gauw als dat
eenigszins mogelijk is bevrijd wil worden
van de enormen last dien Engeland's positie
als bezettende mogendheid in Duitschland
met zich brengt. De Engelsche regering
kan dezen wensch moeilijk negeeren zonder
nog meer te verliezen van dat kostbare
goed, dat in het Engelsch „goodwill" heet
en zij volgt dus noodgedwongen een poli
tiek, die gericht is op een steeds verder
schrijdende vermindering der Britsche
troepen en functionarissen in het bezette
gebied. Noodgedwongen want als zij
haar oorspronkelijk programma zonder
„force majeure" had kunnen afwerken, zou
zulk een politiek op dit tijdstip nog in
geenen deele in aanmerking zijn gekomen.
De vermindering der bezettingsbevoegd
heden en het overdragen van functies aan
Duitsche autoriteiten zouden dan minstens
zijn uitgesteld tot de vier groote mogend
heden een besluit over Duitschland's eco
nomische en politieke status zouden hebben
genomen en tot de garanties van Duitsch
land's non-agressiviteit zouden zijn gego
ten in een door alle geallieerden onderschre
ven vredesregeling, vervat in het thans op
stapel staande verdrag.
Engeland heeft niet kunnen wachten. Het
heeft, evenals in Oost-Europa, oogmerken
moeten laten varen en van den nood een
deugd moeten maken. De Engelsche bezet
tingstroepen hebben daardoor aan gezag
ingeboet en vele sleutelfuncties in de Brit
sche zóne zijn in handen gekomen van
ongeschikte en onbekwame Duitsche figu
ren, die in sommige gevallen politiek niet
vlekkeloos en in andere gevallen qua ambi
ties niet onbaatzuchtig zijn. Zoo ontstaan
er groote leemten en groote tegenstellingen,
die beide het belangrijke doel der bezetters,
de democratiseering van Duitschland niet
alleen verhinderen maar grootelijks tegen
werken. In het troebele water van een
economischen warwinkel en een politieke
onvolwassenheid der massa visschen thans
de agitatoren, die niets liever zien dan een
totale ondermijning van het Britsche gezag
en een anarchistische chaos willen bevor
deren, waarin nieuwe politieke leuzen op
geld zouden kunnen doen. De demonstra
ties en stakingen van j.l. Vrijdag, Zaterdag
en Zondag in verschillende plaatsen van het
Ruhrgebied, zijn leerzame proeven geweest
van de mogelijkheden, die bij den heden-
daagschen stand van zaken door intrige en
kuiperijen kunnen worden bereikt. De
voedselcrisis was het voorwendsel ir
feite was er in het geheel geen voedsel
crisis, want de rantsoenen waren volgens
den Britschen minister voor Duitschland,
Hynd, nog nimmer gedurende de bezetting
zoo hoog geweest, Dit wil, tusschen haakjes,
niet zeggen dat zij hóóg zijn maar een
crisis kan men het onmogelijk noemen en
bovendien is de toestand nog zoo, dat voor
de steeds nog voortdurende tekorten aan
belangrijke levensbehoeften het Duitsche
tekort aan verantwoordelijkheidsbesef
grootendeels schuld was. De Duitsche
functionarissen gingen onsystematisch en
zonder behoorlijk overleg te werk bij de
toewijzing en verdeeling, zoodat er plaat
selijke tekorten en plaatselijke noodtoe
standen ontstonden. De Britsche bezettings-
autoriteiten hebben inmiddels maatregelen
genomen om deze locale crisis-toestanden
op te heffen, maar zij zullen zeer wel be
seffen, dat hiermede het precedent niet uit
de wereld is en de consequentie evenmin.
Het hek is nu van den dam: De eerste stap
dien de Duitsehers in het Ruhrgebied op
het voor hen zoo moeilijke pad der demo
cratie hebben leeren zetten, is de stap van
het protest, van de demonstratie, van de
openlijke anti-houding. Zij hebben nu ge
leerd, dat zij straffeloos schimpscheuten
kunnen afvuren op Britsche autoriteiten,
dat zij mogen staken als 't hun goeddunkt,
v/erzorgt het kinderhaar
houdt het rein, gezond en glanzend
door regelmatige wasaching met
de volkomen veilige, zeep- en
alkalivrije
ténder-Ghampoon-
Centraal Duitsch oorlogskerkhof
in De Peel
In de wijde Peelvlakte staan vier
duizend sobere kruisjes in lange rijen.
Daaronder rusten Duitsche soldaten,
begraven door krijgsgevangenen, die
hier reeds maandenlang onder toezicht
van Nederlandsche militairen op het
door een prikkeldraadversperring om
geven kerkhof werken.
De Amerikaansche autoriteiten wilden,
dat hier hun vroegere tegenstanders be
graven werden en sedert September is men
nu bezig alle in Nederland begraven Duit
sehers naar deze plaats over te brengen.
Voor het invallen van de vorstperiode
was het Duitsche kerkhof van Margraten
reeds geheel naar De Peel overgebracht.
Van den Grebbeberg zullen in de eerst
volgende weken negenhonderd lijken naar
het Peelkerkhof worden overgebracht; het
kerkhof breidt zich uit tot een omvang,
welke thans nog niet te bepalen is.
De radio geeft Woensdag
HILVERSUM I, 301,5 M.
7.00, 8.00. 13.00. 18.00, 20.00, 23.00 uur Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 7.30 Gr.pl. 8.15 Gr.pl. 8.50 Voor
<3e vrouw. 9.00 Philadelphia-orkest, 10.00 Morgen
wijding. 10.20 Keukenpraatje. 10.35 Kamermu
ziek. 11.00 Non stop, 11.45 Familieberichten. 12.00
Attentia. 12.30 Kalender. 12.35 Orgel. 13.20 Vau
deville orkest. 14.00 Voor de vrouw. 14.30 Piano
recital. 15.00 Voor de jeugd. 15.45 Ziekenbezoek.
16.15 Voor de jeugd. 17.15 Accordeonorkest. 17.30
NVH. 18.15 VARA-varla. 18,20 The four rhytm
aces. 18.30 Strijdkrachten. 19.00 Lezing. 19.15
Piano-duo. 19.30 Ds, Spelberg. 19.45 Lezing. 20.05
Weerpraatje en dingen v. d. dag. 20,15 Verzoek
programma. 21,15 Hoorspel. 22.05 Populair pro
gramma. 22.30 Pr v. Schelven. 23.15 Op vleuge
len van muziek. 23.25 The Ramblers.
HILVERSUM n, 415.5 M„ 218 M. en 1875 M.
7.00, 8.00, 13.00, 19.00, 20.00, 22,00 uur Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 7.30 Klein orkest. 7.45 Woord
voor den dag. 8.15 Gr.pl. 8.30 Gr.pl, 9.15 Zieken
bezoek. 9.30 Politienieuws. 9.30 Gr.pl. 10.30 Mor
gendienst. 11.00 Plano-recital. 11.30 Vragen aan
voorbijgangers. 12.00 Kamermuziek. 12.35 Passie-
stonde 13.15 Geestelijke liederen. 13.35 Gr.pl.
14.00 Gr.pl. 14.45 Gr.pl. 15.30 Cesare-trio. 16.00
Postzegelpraatje. Ui.lS Kinderkoor. 16.45 Voor de
jeugd. 17.45 Rijk over zee. 18.00 Ensemble Dou-
winsky. 10.45 Land- en tuinbouw. 19.15 Nieuws
uit Indlé. 19.30 Engelsche les. 20.05 Johannes
Passion. 22.15 Actueel geluid. 22.30 Mozart. 22.45
Avondoverdenking. 23,15 Avondconcert.
dat zij kunnen dreigen zonder over den
kling te worden gejaagd. Zij hebben nu
voortijdig! geleerd dat er in de demo
cratie geen gestapo en groen jassen zijn.
Het ware beter geweest als zij dat pas
zouden hebben ontdekt, nadat zy de af
wezigheid daarvan hadden kunnen berede
neeren. Nu ervaren zij dat verheugende
verschijnsel als een leemte, die zeer wel
kom is. De Britsche economische onmacht
heeft nu ook in Duitschland goede voor
nemens ontzield en gevaren ontketend. Het
zou logisch zijn, wanneer Truman ook in
het bezette Duitschland wat van de Brit
sche verplichtingen zou willen overnemen,
om een vredesgevaar te bezweren. Hij zou
dat kunnen doen onder dezelfde leuze als
die, welke hij voor Oost-Europa gebruikte,
namelijk: om de volken te vrijwaren van
terreur en agressie. Het Amerikaansche
Congres zou wellicht wat minder gevoelig
zijn voor dezen kant van de zaak dan voor
de kwestie in het Nabije Oosten, omdat
het vuur der Amerikaansche belangstel
ling nu eenmaal het heftigst oplaait, als
er „olie" aan te pas komt; maar het zou
toch wel hoogst-merkwaardig zijn, wan
neer Truman er niet in zou slagen bereid
willigheid te kweeken voor de bestrijding
van een opnieuw dreigend Duitsch gevaar,
in het voor ons Nabije Westen: een
gevaar, dat heel gemakkelijk eveneens
communistisch kan worden, wanneer de
agitatoren er zoo volkomen vrij spel hebben
als door de gebeurtenissen werd onthuld.
J. L.
HAARLEMS DAGBLAD
Kunst-snippers j
De Wagnervereenlging zal op 12 en 14 Juni
in den Stadsschouwburg te Amsterdam voor
haar leden een tweetal voorstellingen geven
van Bizet's opera „Carmen" in de oorspron
kelijke taal en in de monteering van André
Boll en Vera Soudelküie. De titelrol zal worden
vervuld door Dusollna Gianninl.
De actrice Elly van Stekelenburg, die door
den eerreraad voor het tooneel was geschorst,
is thans door den centralen eereraad vrijge
sproken.
De centrale eereraad voor de kunst heeft
het vonnis van den eereraad voor tooneel. dat
de actrice mevr. Gusta Chrispijn—Mulder ge
durende 5 jaar het optreden verbood, vernie
tigd en bepaald dat geen verdere maatregelen
tegen haar zullen worden genomen.
Eind Mei „Hollandsche
Nieuwe"
Uit Vlaardingen wordt gemeld, dat als
datum waarop de visschersvloot ter ha-
ringvisscherij zal uitvaren bepaald is 13
Mei. De vloot zal dan zee mogen kiezen
met een onbeperkt aantal netten aan
boord, zulks in tegenstelling met de be
palingen der laatste jaren. Men zal boven
dien niet aan vastgestelde prijzen gebon
den zijn, doch deze zullen voorloopig vrij
blijven tot 29 Juni, Voor de tweede helft
van Mei is dus de „Hollandsche Nieuwe"
niet te verwachten.
De Nederlandsche ambassadeur ln China,
baron Aerssen Beyeren van Voshol, heeft gene
ralissimus Tsjang Kai Sjek zijn geloofsbrieven
aangeboden.
Groot verschil tusschen de randgebieden en het
binnenland van Java
een realiteit, die de massa aanvaardt, en
waar de jeugd in overgroote meerderheid
beslist enthousiast voor is. Hoewel er on
getwijfeld nog wel wat Japanners zullen
rondloopen in dit binnenland, heeft de re
publiek zich volkomen los gemaakt van
Japansche invloeden. Wel zijn de sporen
daarvan nog merkbaar in het leger. De
toon der bevelvoering is kennelijk aan de
Japanners ontleend, en de schild
wachten maken een buiging bij de
aflossing. Te verwonderen valt 'dit
niet, want al deze jongelui zijn geheel
door Japanners opgeleid. Zij hebben het
nooit anders gekend. Dat er eohter ook
maar één Japanner met invloed op den
gang van zaken zou zijn in de Republiek,
wordt althans wat Java betreft door
alle tot oordeelen bevoegden ten stelligste
ontkend.
In tusschen worstelt de republiek nog
steeds met de nalatenschap der Japanners
op organisatorisch terrein. Tijdens den
oorlog b.v. voerden de bezetters met ijze
ren hand het stelsel der regionale self-
sufficiency door. „Self-sufficiency" was
het ABC der Japansche economische poli
tiek: elk gebied moest zichzelf kunnen be
druipen en geheel onafhankelijk van im
port zijn. Op Java werd dit zoover doorge
voerd, "dat het transport van levensmid
delen tusschen verschillende regentschap
pen ten strengste verboden was. De bedoe
ling hiervan was duidelijk: indien een deel
van Java door de geallieerden mocht wor
den bezet, moest de rest zïchzelve van het
noodige voedsel kunnen voorzien. Deze
blokvorming ging gepaard met een krach
tige propaganda tot het planten van bij
gewassen, vooral Djagoeng (mais), waar
toe de bevolking overigens ook zonder
propaganda wel gedwongen was.
Dit systeem leidde tot scherpe contras
ten tusschen de verschillende regentschap
pen wat de voedselpositie betreft. De Re
publiek 'heeft dit verbod van levensmid-
delenvervoer thans opgeheven, maar vele
plaatselijke potentaten, die belang hebben
bij het voortduren van den ouden toestand,
omdat hun district er wel bij vaart, trach
ten nog vast te houden aan het blok-
systeem. En als men dan bedenkt, dat vóór
den oorlog hongersnood in bepaalde stre
ken een jaarlijks terugkeerend verschijn
sel was door de moeilijkheden van het
transport, die dit land altijd heeft gekend,
dan zal men moeten toegeven, dat de Re
publiek hier voor enorme problemen staat.
(Van onzen correspondent)
Batavia, Maart 1947.
Bij het beoordeelen van den toestand in
de Indonesische Republiek dient men vóór
alles goed te bedenken, dat er niet één
toestand is. Er zijn vele situaties im deze
republiek, sterk verschillend al naar ge
lang de bepaalde streek, waar men het
over heeft. En dit verklaart de zeer uit
eenloopende meeningen, die men over de
republiek te berde hoort brengen.
In de eerste plaats dient een duidelijk
onderscheid te worden gemaakt tusschen
de „randgebieden" en het „binnenland".
In de randgebieden, waar republikeinsche
troepen tegenover Nederlandsche zijn ge
concentreerd, ziet de situatie er allesbe
halve rooskleurig uit. De bevolking leeft
er vaak onder terreur van de TRI of Las
kar Ra jat en moet die troepen voeden;
het terrein wordt in de eerste plaats op
militaire actie ingericht en de rijst
bouw komt op het tweede plan. Vandaar
dan ook de vrijwel eensluidende berichten
bij elke uitbreiding van het Nederlandsche
areaal, dat de bevolking (ziek, hongerig
en nauwelijks gekleed) in erbarmelijke
omstandigheden verkeert en onze militai
ren begroet worden als „reddende enge
len" in de hoop, dat er althans net zooals
vroeger onder de Nederlanders voldoende
voedsel en kleeding zal zijn.
Maar men zou een groote fout maken
door hieruit te concludeeren, dat het over
al in de republiek zoo is. Een fout, waar
toe men des te meer geneigd zal zijn, daar
de heele correspondentie van onze hon
derdduizend militairen en een groot deel
der journalistieke berichtgeving uiteraard
op ervaringen in die randgebieden is ge
baseerd.
Het gezamenlijk oppervlak der randge
bieden vormt slechts een klein percentage
van „de republiek", en in de rest van die
republiek (het z.g. binnenland) zijn de toe
standen over het algemeen aanmerkelijk
gunstiger. Natuurlijk zijn er ook gedeelten
van het binnenland, waar 't even erg, zoo
niet erger dan in de randgebieden is, zoo-
als Bantam en Madoera, Waarbij men ech
ter gelieve ie bedenken, dat Bantam ook
vóór den oorlog altijd een arme en moei
lijk te controleeren streek is geweest, en
Madoera slechits door een uiterst ge
brekkige prauwvaart met de republiek
verbonden is.
Voor de republiek als geheel mogen dus
noch de randgebieden, noch Bantam of
Madoera als maatgevend worden be
schouwd. De Nederlandsche journalisten,
die Malang bezochten, daarbij op den heen
weg in Djokja en op de terugreis in Solo
een kijkje namen, keerden in Batavia te
rug met indrukken, die over het algemeen
bevestigden, wat hun buitenlandsche col
lega's (die herhaaldelijk het binnenland
ingaan) melden over het land, waar de
vlag rood-wit en de groet „Merdeka" is.
Die indrukken komen hierop neer, dat er
ondanks enorme moeilijkheden door ge
brek aan technici en materiaal op allerlei
gebied, geen hongersnood of Chaos heerscht
dat het economisch apparaat niettegen
staande vele tekortkomingen „draait", en
dat het republikeinsche gezag steviig ge
vestigd is.
Degeen, die mocht denken, dat de groote
massa zou hunkeren naar terugkeer van
de Nederlanders, vergist zich schromelijk.
De republiek heeft zich na den chaos, die
de Japanner achter liet, geconsolideerd tot
„Dominee .Jaakkola heeft pech" door
YRJö SOINI. Uit het Flnsch. Bonn's
Uitgeversbedrijf, Assen.
Na de eerste tien bladzijden voelt men de
neiging het boekje maar weg te leggen, omdat
de huiselijke grapjes en onbeduidende voorval
letjes uit 'n barre alledaagschheid voortgekomen
schijnen te zijn, Maar het wegleggen blijft ach
terwege, omdat er toöh óók geen kwaad te
zeggen is van dit verhaaltje over een verstrooi
den dominee, die door zijn domheden en vergis
singen twee mensdhenparen hun levensgeluk
geeft. Het verder lezen onthult de eigenlijke
bekoring van het werk van dezen Finschen
schrijver, die blijkens de mededeelingen van de
uitgeefster in zijn eigen land aanzienlijke suc
cessen behaalt. Die bekoring is zijn consequent
heid. De schrijver bjijft kleine, onschuldige
effecten opstapelen tot zij samen een verrassend
en dramatisch effect hebben. Zijn stijl is daarbij
levendig en kernachtig. De taal is niet vlekkeloos
of dit aan den schrijver of aan de vertalers
ligt is niet na te gaan.
Belangwekkende tentoonstelling in het Haagsche
Gemeente-museum
MET EEN ONGEMEEN INTERESSAN
TE TENTOONSTELLING viert het
Haagsche Schildersgenootschap Pulchri
Studio zijn honderd jarig bestaan. Door een
royale geste van het stadsbestuur, dat de
zalen van het Gemeentemuseum beschik
baar stelde, was het mogelijk, dat ongeveer
500 schilderijen, aquarellen en beeldhouw
werken werden bijeengebracht, die over
zichtelijk gehangen en geplaatst, een beeld
geven van den groei van Pulchri geduren
de de eeuw van zijn bestaan.
Het is piëteitvol, want het betreft wer
ken van overleden kunstenaars, maar óók
uiterst belangrijk, want het geeft een over
zicht van het stichtingsjaar 1847 af tot om
streeks 1940.
Kunsthistorisch dus van beteekenis, niet
alleen voor Pulchri, maar tevens voor den
ontwikkelingsgang onzer vaderlandsche
kunst in de laatste honderd jaren. De om
standigheid, dat vele kunstenaars van
woonplaats veranderden deed immers on
derlinge verwantschap van scholen en
richtingen ontstaan.
Wanneer wij bij deze tentoonstelling dan
ook bij voorkeur spreken over de Haag
sche School, is dat niet meer dan een hom
mage aan Pulchri. Veel verder dan de
grenzen der Hofstad reikt zijn invloed.
Onder leiding van dr. v. Gelder werden
de doeken zóó gehangen, dat de historie als
het ware aanschouwelijk voorbij trekt. Een
enkele uitzondering is er hier en daar, om
dat een bepaalde tegenstelling, nuttig of
leerzaam, haar noodzakelijk maakte, doch
over het algemeen Is de historische lijn vol
gehouden.
We zien de vijftien oprichters onder lei
ding van dén eersten voorzitter B. J. van
Hove, de romantici met Schelfhout als
hoogtepunt, de vroege realisten met van
de Sande Bakhuizen. Bij dezen laatste sluit
zich J. H. Weissenbruch aan. Langs latere
vertegenwoordigers der romantische school
(Bles en Rochussen) naderen we reeds het
vroege werk van Jaap Maris, wiens
„Snoepstertje" nog altijd tot zijn allerbeste
dingen behoort. De romanticus bij uitne
mendheid, Thijs Maris, overheerscht on
weerstaanbaar.
Ook hier weer: de fijnste, de eenvoudig
ste, de meest ontroerende. Nauwelijks is er
een kunst denkbaar, die van een meer ver
heven inhoud is dan de zijne. Hij behoort
tot de allei'grootsten. Alleen, eenzaam, on
vergelijkelijk voornaam. Verder in de stof
dan welke naturalist ook en toch ver-
droomd en kinderlijk-rein. Hier en daar
een ontdekking: een pracht van een schil
derijtje door Sierig (1839-1905), zóó mooi,
dat Jaap Maris het had kunnen maken.
What is in a name?
Dan weer een Kaemmerer (1839-1893)
„Aan de Boulevard te Scheveningen" zóó
blond van kleur, zoo vlot van allure en
pittig van teekening, dat het niet verbazen
zou als er een groote Fransche naam on
der zou staan. Dat waren wellicht de in
vloeden van de Marïssen, die „al weldoen
de rond gingen".
We zien er het magistrale werk van Flo-
ris Verster, wiens „Geplukte hanen" nog
onovertroffen zijn en bewonderen den
blanken eenvoud van Mauve bij wien, o
mysterie, een korten tijd Vincent van Gogh
„in de leer" ging!
We zien den realist Mesdag met eenige
aarzeling in onze bewondering en worden
stil voor de pracht van Roelofs en Gabriel.
En dan staan we in een zaal, waarin de
geweldige Breitner zóó domineert, dat ws
er zelfs een portret van Jozef Israels bij
vergeten. Breitner is een magneet. Geen
Robert Taylor en zijn vrouw Barbara
Stanwyck brengen een bezoek aan Enge
land ter gelegenheid van de première in
Londen van hun nieuwste film „The Other
Love". - De Engelsche filmenthousiasten
kwamen in zoo grooten getale opzetten
toen het beroemde paar aan het Londen
sche Empire-theater arriveerde, dat de
twee sterren bijna onder den voet werden
geloopen en door de politie moesten wor
den ontzet. - Het echtpaar Taylor na zijn
„redding", half-geradbraakt en zeer
onthutst.
83. „Héla! Joris!" riep Pandadie achter
den vos was aangehold. „Ach, mijn mak
kertje!" zei Joris. „Zijt ge daarIk ver
moed, dat ge nu wel Uw ontslag zult wil
len hebben, niet waarWelnu, ge kunt
het krijgen! Ge hebt in mijn dienst veel
geleerd dat hebt ge bewezen, door Uw
toespraak tot den koning! Ge zult het ver
brengen! Onze wegen moeten zich echter
scheiden en daarom zal ik U een zeer
fraai getuigschrift uitreiken, wanneer ge
de moeite wilt nemen om het te komen
halen!" „Dat getuigschrift kan je houden!"
zei Panda. „Maar mijn ontslag neem ik
wel! Ik hoop dat je je leven zult beteren,
want anders kom je op een keer werkelijk
eens aan de galg. En dan zal ik er niét
zijn om je te redden. Het beste met je!"
Panda draaide zich om en liep fluitend
de weg af. „Vaart wel!" zei Joris, zijn hoed
afnemend. Toen wandelde hij verder.
„Een alleraardigst manneke!" prevelde
hij peinzend. „Het was mij een genoegen
hem te hebben leren kennen! Inderdaad
een genoegen! En nu: Lectori Salutem!
Zoals wij latinisten zeggen.
Dit is het eind van het verhaal over
„Panda en de meesterdief". Maar we
nemen nog geen afscheid van Panda want
hij heeft immers nog steeds geen vak
geleerd. Daarom beginnen we morgen
met een nieuw avontuur.
van de hem vereerende schilders als onder
andere Akkeringa, de Zwart en Arntzenius
naderden hem zoo dichtbij als het kleine,
sterke vrouwtje Suze Robertson met haar
mannelijke techniek en bijna uitdagend-
tragische kleur.
Een is er echter, die in lichten trant, ver
bluffend raak, begenadigd, schijnbaar on
bezorgd in den lichtkrans rondom Breitner
flaneert: Isaac Israëls, voor mij de meer'
dere van zijn vader, wiens vormgeving ik
niet steeds kan bewonderen.
Hoe knap er in ons land in de laatste
honderd jaren is geschilderd blijkt wel uit
de galerij van portretten, deels ook zelf
portretten, der gestorven leden. Breitner'
„Zelfportret" uit het Haagsche Gemeente
museum is misschien een hoogtepunt, maar
het „zelfportret" van Haverman en de
beeltenis van „Charles Rochussen" door P.
de Josselin de Jong behooren eveneens tot
het beste wat op het gebied der portret
kunst is gegeven.
Tholen schilderde een documentair por
tretje van de moeder der Marissen. Het is
zoo eenvoudig als de vrouw, die het voor
stelt. Het hangt alleen, op een zijmuur in
het volle licht. De moeder van drie groot
meesters. Ruim driehonderd kunstenaars
zijn vertegenwoordigd met hun werk; zij
waren de bouwers van Pulchri, dat zulk
een voorname plaats inneemt in de kunst
geschiedenis van ons land.
Tusschen Schelfhout den romanticus en
van Konijnenburg den beheerschte ligt een
eeuw van evolutie. Was het stijging? In
ieder geval was het beweging, geen stil
stand. Richtingen kwamen en gingen, „is
men" versohenen en verdwenen, maar bet
is onze taak om die te zien in den tijd van
hun bestaan. We mogen zoeken naar oor
zaak en oorsprong als we maar willen be
grijpen. Dat van Gogh geleerd heeft van
Mauve - waarom niet? Hij is zijn eigen
weg gegaan, misschien bewust, misschien
onbewust, maar even zeker als Mauve zelf.
Als aanvulling der portretgalerij vinden
we eenige karikaturen door Holswilder
(1851-1890) en Elchanon Verveer 1826-
1900), aardig geteekend met een Fransch
tintje. Ze geven een prettigen kijk op Pul-
chri's huishoudelijk leven, binnenkamers,
en openbaren de vriendschappelijke sfeer
die er heerschte. Zonder deze sfeer, het on
derlinge begrijpen en waardeeren, vaart
ook zelfs een kunstenaarskring niet wel,
De anecdote is machtig aan de rooktafel,
ze brengt ongelijksoortige elementen dich
ter bij elkaar. Van den ouden Roermees-
ter (1844-1936), een tijdgenoot van Neu-
huijs en Oyens, wordt verteld, dat hij een
groot bewonderaar van de natuur was en
een hartstochtelijk visscher. Daar was eens
een criticus, die hem als vriend vereerde,
j maar als schilder.... Op zekeren dag
schreef hij over hem: „Hij is de grootste
schilder onder de vissehers en de grootste
visscher onder de schilders".
Roermeester is 92 jaar geworden. Des
ondanks? Hij was een hartelijke vriend.
Mathijs Maris zou geridderd worden en
Roermeester kreeg de opdracht om hem,
in Londen, de onderscheiding te gaan
brengen.
Mathijs was een droom, een dichter, maar
hij hield ook van Haagsche leverworst.
Daarom nam Roermeester een kistje daar
van mee. Men kop nooit weten, Mathijs
was geen gewoon mensoh. De schilder be
greep van de onderscheiding niets en wei
gerde.
Toen sprak Roermeester het historische
woord: „Als je dat lintje niet aanneemt
krijg je de leverworst ook niet".
En Mathijs zwichtte.
Een tentoonstelling als deze mag nie
mand verzuimen. Vooral de studeerende
jeugd moet gaan zien hoe er gewerkt is,
hoe er gezwoegd is, hoe het doel moeizaam
moet worden nagestreefd. Het wordt nie
mand in den schoot geworpen. Studie, stu
die en nog weer eens studie. En dan voor
al: zich niet van de wijs laten brengen,
door niets en niemand. Door zich het aan
geleerde niet te laten afleeren door kost
bare uren, maanden, jaren zelfs te ver
spillen aan een volkomen zinloos ideaal.
De eeuwfeest-tentoonstelling van Pul-
chri-Studio is een der belangrijkste van
den laatsten tijd can haar kunsthistorische
beteekenis en ook om haar paedagogische
waarde. HERMAN MOERKERK
De ROCHADE VERSLAGEN. Mochten de
Rochade-schakers al hoofdklasse-adspiraties
gekoesterd hebebn. de kamipoen van de le
klasse A, het Amsterdamsche VAS II heeft op
afdoende wijze aan alle illusies een eind ge
maakt. De eerste ontmoeting bracht nog geen
beslissing. De voorloopige uitslag werd: 33.
Beide partijen meenen winstkansen te hebben,
zoodat een gelijk spel het meest waarschijnlijk
is. In de returnmatch toonden de Amsterdam
mers zich echter onbetwist sterker. De 7—3
overwinning, die zij behaalden, was volkomen
verdiend. Hiermede heeft VAS II het kam
pioenschap van den Noordhollandschen Schaak
bond behaald en zal promotiewedstrijden spe
len voor een plaats in de Hoofdklasse.
HET GLIP-TOURNOOI. Volgens verwach
ting heeft ook G. B. v. d. Velde (De Rochade-
door van S. Herfst te winnen zich in de finale
van het Glip-tournooi geplaatst, In de eerste
ronde der finale hield W. Burger (Het Oosten)
goed stand tegen zijn clubgenoot J. J. v. Kam
pen. Wel kon de laatste op den duur een pion
winnen, doch het initiatief ging daarna geheel
aan Burger over, De partij v/erd afgebroken.
DISTRICTS-COMPETITIE DER HANDBOOG
SPORT. De heer A. Voogt te Santpoort ls
benoemd tot distrlcts-competitie-leider van den
Nederlandschen Bond van handboogschietver-
eenigingen. Daar deze functie een zeer groote
accuratesse elscht en een massa administratie-
ven arbeid met zich brengt, mag uit deze be
noeming geconcludeerd worden, dat het werk
van den heer Voogt als districtsbestuurslid ge
waardeerd wordt.
EXCELSIOR. De Haarlemsche Race-club
..Excelsior" hield Zondag een trainingsrit,
waarvan de uitslag luidt: A kl.: 1. J. V. Maris;
2. K. Neeft; 3. B. Schell; 4. J. v. Eykeren; 5. B.
Groenveld: 6. J. Westbroek; 7. J. Jouby; 8. J.
Ekel.
Uitslag B kl.: 1. J. Scherpenzeel; 2. W. Fennis;
3. Schelfhout; 4. J. ten Boom.
AVONDVERLICHTING VAN HET FEIJEN-
OORDSTADION. Er zijn plannen in voorbe
reiding om het stadion van Feijenoord ook ge
schikt te maken voor het spelen van wedstrijden
bij kunstlicht. Buiten het stadion zal een viertal
lichtmasten geplaatst worden van 50 meter hoog
te, die door middel van zeer sterke lichtbronnen
en een 140-tal reflectoren het geheele speelveld
zoo doelmatig zullen verlichten, dat zoowel
spelers als toeschouwers den bal gemakkelijk
kunnen volgen. Met 't werk zullen acht maanden
gemoeid zijn. Ook ligt het ln het voornemen
een geluidsinstallatie aan te brengen, die aan
de te stellen eischen zal voldoen.
WATERPOLO COMPETITIE. De Uitslagen
van de Zondagavond in het Sportfondsenbad
gespeelde wedstrijden zijn:
Dames: DWR 2—HPC 1 9—2.
Heeren. Afd. I: HPC 2—DWR 2 6—1; DWT 1—
HVGB 2 2—2. Afd. II: DWR 3—HVGB 3 2—4.
De wedstrijden vastgesteld op 7 April gaan
niet door en zijn vastgesteld op 14 April,
Er komen binnenkort
utility-dekens
Binnenkort zullen de dekenfabrikanten
zestig procent van de door hen vervaar-
digde dekens als utility-goed moeten af
leveren. Dit gedeelte zal dan moeten vol
doen aan bepaalde eischen van kwaliteit
en samenstelling en zal een zekeren maxi
mumprijs niet te boven mogen gaan. De
kwaliteit is zoodanig, dat een ruime le-
vensduur gewaarborgd is. De verscheiden-
heid van kleur voorkomt dat een al te
groote uniformiteit zou optreden. De uti-
lity-deken is te herkennen aan een kleur-
draad aan den zelfkant, welke door ter
zijde schuiven van het ruwdek zichtbaai
wordt.
De maximumverbruikersprijzen van de
utility-dekens zijn: wollen deken 150 y
200 cm f 17.43: wollen deken 180 X 220
cm f 23.01; wollen ledikantendeken 95 X
140 cm f 8.01; wollen wiegedeken 75 X
100 cm f 4.64; halfwollen deken 150X 205
cm f 14.82, halfwollen deken 180 X 220 ere
f 19.55; halfwollen ledikantendeken 95 X
140 cm f 6.86 en halfwollen wiegedekaj
75 X 100 cm f 3.98.
De prijzen van de overige veertig pro
cent van de dekenproductie moeten vol
gens een calculatieschema worden be-
rekend, dat tot op heden reeds door de
meeste dekenfabrikanten werd toegepast
en dat nu voor dc geheele industrie wordt
voox-geschreven. Deze prijzen zijn uiter-
aard hooger dan die van de utility-dekens,
Uit het hoofdkwartier van het Britsche
Rijnleger weet de „Netherlands War
Crimes Commission" te melden dat er weer
een aantal in Duitschland opgespoorde
oorlogsmisdadigers naar Nederland
overgebracht, onder meer „sturmbannfüh-
rer" Sdhreieder, een van de belangrijkste
figuren van „Abt. IV" van den „Befehls-
haber der Sicherheitspolizei" die nauw be-war
trokken was bij de maatregelen, welke md
genomen werden tegen de verzetsbewe
ging in Nederland en mede verantwoorde-
schieten van vele onschuldige personen.
rilt
erg
Vier, bij het doodschieten van de
29 gijzelaars op de Apollolaan te Am
sterdam in October 1944 betrokken
Duitsehers bevonden zich eveneens bij
dit transport: de „Hauptsc'harführers"
bij den S.D. te Amsterdam Wilhelm
Theodor Bellers, J ulius Zernikow,
Arthur Friedrich Clausnitzer en de
„Kriminalsekretar" Karl Ernst Mai-
baum.
Op 10 April 1945 zijn te Zwolle by het
Katerveer tien Nederlanders zonder vorm
van proces neergeschoten. Een van de
daaraan schuldigen, de „Oberfeldwebel'
bij de „Geheime Feldpolizei" Max Neu
mann is eveneens naar ons land gebracht,
evenals de bij dezelfde zaak betrokken
Friedrich Genszyk.
Voetbal
Belgisch elftal samengesteld
Het Belgische elftal, dat 7 April te Am
sterdam tegen Nederland speelt, is als volgt
samengesteld:
Doel: Daenen (Tilleur); achter: Aer-
naudts (Berchem Sport) en Pannaye (Til
leur); midden: Puttaert (Union St. Gil-
loise), Vermeulen (Mechelen) en Debuck
(Eendracht, Aalst); voor: Lemberechtsfes
(Mechelen), Coppens (Mechelen), Decleyn
(Mechelen), Chaves (Gent) en Thirifayt
(Charleroi). Resei-ves zijn: Moert (Ander-
lecht), van den Driest (Mechelen), Ver-
cammen (Lyra) en Anoul (Luik).
Haarlemscli elftal tegen
Norrköping
Het Haarlemsch elftal, dat Zaterdag
middag 5 April op het terrein van RCH
Heemstede tegen de Zweedsche ploeg
Norrköping uitkomt is als volgt samenge
steld:
Doel: J. Wille (EDO).
Achter: Van der Hulst (Haarlem) en G,
Lasschuit (EDO).
Midden: P. Goedhart, A. Schoorl (beiden
Stormvogels), H. Schijvenaar (EDO).
Voor: A. Tex-voort (DEM), L. Biesbrouck
(RCH), W. Hanse (RCH), J. C. Smit
(Haarlem) en J. Groeneveld (Haarlem).
Reserves zijn P. Kluit (Haarlem), R.
Kammeijer (HFC), W. Vos (RCH) en R.
de Boer (Stormvogels).
Naar zijn meening. De republikeinsche afge
vaardigde F. Crawford zeide in de commis
sie voor buitenlandsche zaken van het
Amerikaansche Congres, dat Amerika naar
zijn meening de Russen moest mededeelen,
dat zij moeten ontwapenen daar Amerika
anders de atoombom tegen hen zal gebrui
ken. Hij gaf toe, dat dit op een oorlog zou
uitloopen, indien Rusland zich niet aan het
dreigement stoorde, doch voegde eraan toe,
dat Rusland in dat geval het onderspit zou
deiven.
Hb bedoelt. Crawford voegde later aan zijn
verklaring toe: „Wanneer ik zeg, dat de
Russen moeten ontwapenen, bedoel ik, dat
een wijziging in de Russische regeering
moet worden aangebracht".
Meerderheid. Volgens het Amerikaansche tijd
schrift „Life" hebben de communisten in
minstens twee bonden van de CIO één
der beide groote Amerikaansche vakver-
eenigingen de meerderheid, met een totaal
ledenaantal van 1% mlllioen.
Verzoekprogramma. De plaatsvervangend secre
taris-generaal van het Australische vakver
bond van havenarbeiders heeft verklaard,
dat de Australische havenarbeiders de boy
cot tegen Nederlandsche schepen niet eerder
zullen opheffen dan nadat van Indonesi
sche zijde een verzoek daartoe zal worden
gedaan.
Veelzijdige beweging. In een Amerikaansch
rapport over het communisme wordt gezegd,
dat deze „totalitaire beweging zich stevig
gevestigd heeft in de arbeidersbeweging, de
regeering, de politieke partijen, de pers, de
radio en de film, de scholen en universitei
ten en zelfs in de kerken en sociale organi-
:er
112
