Haarlems Dagblad Een jaar voorwaardelijk en vierduizend gulden boete Op Nijenrode Protest uit de Grote Oost aan de Koningin Nederlandse voorstellen verworpen, republikeinse negeerden Linggadjati Uitspraak 23 Mei Weerbericht 61e Jaargang No. 18630 jjureaux: Grote Houtstr. 93, Tel. Admiil. 10*724, 14825. Redactie 10600. Directeur-Hoofdredacteur 15Ö54-. NBykantoor H.N., Soendaplein 37. TeL 12230. Drukkerij Z. B. Spaaine 12, Tel. 12713, 10132. Maandag 12 Mei 1947 Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen Abonnementsprijs per week 31 cent, per kwartaal 14,Franco per post ƒ4,50. Postgiro 27310: Advert.tarieven op aanvraag bij de Admintetrau Directeur-Hopfdredacteur: Robert Peereboom Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem nINDS EEN HALF JAAR huisvest het 3 kasteel Nijenrode aan de Vecht, bij greukelen, nieuwe bewoners. Na hun in- iocht hebben wij dat uitvoerig beschreven ib er foto's aan toegevoegd, want toen opende Prins Bernhard het Nederlands Opleidings Instituut yoor het Buitenland, pe vlag werd gehesen aan de mast op het lasteelpleln en de eerste 125 studenten met jun docenten en een vrij talrijk personeel de huishoudelijke dienst namen officieel bezit van hun tijdelijk' tehuis. Het jnde kasteel, dat in deze twintigste eeuw èlkens de aandacht heeft getrokken door pzienbarende gebeurtenissen binnen zijn jjuren hetgeen niet gebruikelijk is bij oude kastelen kreeg een gans nieuwe, oelfs kersverse en moderne bestemming ]s zetel van het N.O.I.B. Bekende figuren jit het bedrijfsleven en vertegenwoordi gers 'van officiële en semi-officiële instel- Ür.gen hadden de schepping van dit insti- uut al in de bezettingstijd beraamd. Het noet.in een korte opleidingstijd van twee aar jongelui met eindexamen van (.B.S.'en, Lycea en Gymnasia voorberei- voor de vervulling van taken'in het óuitenland. Die taken zijn heel 'verschillend: zij iggen op de gebieden van handel en in- ustrie,verkeer, bankwezen, journalistiek, oonsulaïre en diplomatieke dienst en het isötelbedrij fGrote zakenlieden, het de partement van Buitenlandse Zaken, de agbladperq, de K.L.M. enzovoorts hebben ich daarom daadwerkelijk in het instituut ieïnteresseerd. En het is in de vorm va,n jen. internaat gebracht om een blijvend sntact tussen zijn discipelen te bevorde- Vele toekomstige vertegenwoordi gers van Nederland in het buitenland zul len gemeenschappelijke herinneringen lebben elkagr.goed kennen, in vele geval |en vrienden zijn, belangstelling voor ei bers beroep hebben gekregen. Daar zit ketzeLi.de in dat een internationale instel- als Rotary beheerst en een Rotarian hier nietnalaten ei- zijn voldoening jyer uit te spreken, dat. dit grote, rustig oortwerkende streven aldus navolging bale van ons .land en van onze jeugd findt. Tegelijk wordt daarmee aan men- jen, die het als „een vaag ideaal" hebben eschouwd bewezen hoezeer het de prac- ische werkelijkheid raakt. Figuren als 'iesman en Plate b.v. hebben getoond dat e .beseffen door zich met energie achter le schepping van het N.O.I.B. te zetten, Dezer dagen 'heb ik Nijenrode bezocht n' dit in ons land zo nieuwe, en ongewone nstituut, "dat geen hogeschool is en even een middelbare school, geen lcost- chool maar wel een college, dat opleiding rooi' de practijk voöropstelt en natuur- ijk nog zoekende is naar de definitieve rqrm van. zijn leerprogramma, wat beter :renfkennen. Ik heb gemerkt dat er een oede sfeer is,'geladen met activiteit en net die blijdschap, die de gemeenschap- «lijke onderneming van het nieuwe ken- nerkt. Er heerst een frisse geest in het ude kasteel;- de bezoeker voelt er zich neteen door gepakt. Er wordt hard ge-, ïerk't en er is eenx gretige belangstelling. Ir wordt niet. alleen aan geestelijke maar ok aan sportieve opleiding gewerkt, ,-aarbij tevoren al bijzondere aandacht is «schonken aan de bevordering van karak- ereigenschappen als volharding, fairness saamhorigheidsgevoel door de sport, le docenten vóór moderne talen zijn een ingelsman, een jonge Fransman die zijn iiidiès aan de Sorbonne nog maar ,heel lort achter zich heeft, een Tsjech die Duits jeeft: De sportleraar is ook een Engels- nan. Dat viertal bevordert natuurlijk het eggen van contact met het buitenland; >op dergelijk "instituut moeten buiten- xndse docenten zijn, En het corps der stu- enten heet de Nieuwe Compagnie van 'erre, hetgeen een gelukkige vondst is. vaart; een schip met volle zeilen op hun iefhoofd en er is een motto „Naerstich ide cloeckmoedich" dat zich waardig snsluit bij de trotse spreuk op de toe gangspoort tot Nijenrode: „Ce'do nulli" ïelke twee Latijnse woorden met de vier lollandse „Ik wijle voor niemand" ver- sald moeten worden. Het' is waarlijk in deze geest, dat in leze tijd een instituuttot opleiding van mze' komende vertegenwoordigers in het mitenland meer dan ooit bezield moet Want zij zullen geen gemakkelijke aak krijgen en Nederland zal hen en hun Éderling begrip, hun vindingrijkheid en lm samenwerking hard nodig hebben, fij moeten deze jongens niet zien- als een roep gelukkige uitverkorenen,, wier toe. omst bij voorbaat verzekerd is, want zo al het niet zijn. Zij krijgen hier een kans, «aar zij züllen door hard werken en ini- atief, door hun persoonlijke eigenschap- én, moetenbewijzen dat zij die waard ïjn. Er zullen er zeker veel slagen; er zul- :|i er- ook falep in de strijd, zoals dat al- j)d gaat als velen voor dezelfde onder- iming worden geplaatst. Als zij eenmaal aar het buitenland gaan, zullen zij- bij ondere aandacht van hun werkgevers en liefs genieten, maar er zullen ook bijzon- ere eisen aan hen worden gesteld, waar- zij zullen moeten voldoen om te sla- en. Een van hen.' zei mij: ik geloof dat lij als voorposten van Nederlandse ondcr- emingsgeest. zullen worden uitgezet, dat kopstukken van ons- de pit en het in- icht zullen verwachten, die ons tot voor en bruikbare adviseurs zullen maken dat leek mij een -verstandige formu- tring. Deze 125 jongens vormen „het eerste aar". In September wordt dat tweede en zullen 125 nieuwe studenten aam omen, zodat Nijenrode daii 250 leden van Nieuwe Compagnie van Verre zal tel- m. Dan wordt het een npg drukker' sa- lenleving. Ik heb aan het middagmaal in en der kasteelzalen mee afingezeten en et herinnerde mij aan een Engelse uni- ersiteit. Maar het was toch weer anders, todernér, ondanks Nijenrode. Een' loud- peaker in de muur nam het woord en dacht aam Gestel en onze gijzeling ;n herinnering die later' versterkt werd ien ik werd rondgeleid dpor het kasteel, 3nt in do slaapkamers deden de boven- onderbedden zo denken aan Blok IV. laar in Gestel waren wij de Oude Com- agnie van Hier en dit bedenkend Vör- sugde ik mij des te meer in de Nieuwe ompagniê van Verre, omdat- die er logisch moest volgenop die tijd. Het lijft een van de beste dingen die er in leven te genieten zijn: de jeugd, zich angordend tot haar komende taak, met kracht en de lach. die erbij horen. Daar geeft, het oude Nijenrode met zijn ieuwe bewoners een der beelden van aaraan Nederland gelukkig ook nu Horigeroptocht in Hamburg. - Vrijdag demonstreerden 120.000 arbeiders voedselschaarste in de Britse zone. Zij voerden veelzeggende opschriften v Verzoek om eigen status voor Molukken, Minahassa en Timor Het comité „Gemene Best Grote Oost", samengesteld uit'.culturele en religieuze verenigingen uit de Minahassa, Timor en de Molukken (Persatoean Timoer Besar) heeft zich met een request plus begelei dend schrijven tot de Koningin gewend. In het request beroept zich de Perèa- toean Timoer Besar op het in de Konink lijke rede van December 1942 uitgespro ken beginsel van vrijwilligheid. Het be klaagt zich er over. dat aan het Ambon- nese, Menadonese en Timorese volk de gelegenheid om dat recht (d.i. het recht van vrije meningsuiting) onbelemmerd uit -te oefenen door de Indische regering tot dusver onthouden is. De Persatoean geelt te kennen, o.a. met beroep op het Atlan tic Charter, „noch tot een repoeblik ■Indo nesia!'' noch tot een Indonesische federatie te willen behoren, maar te willen zijn een gelijkwaardig deel van het rijk in Europa binnen het Nederlandse rijksverband". Onomwonden wordt de vrees uitgespro ken, dat de organisatie van een Indone sische eenheidsstaat als-voorgestaan dooi de Lt.-Gouverneuf-Gener^al en de Com- missie-Generalal op den duur over heersing door de „vreemde, en vijandige, Javanen tot onvermijdelijk gevolg zou hebben". Hef request tekent protest aan tegen het feit, dat door de Lt.-Gpuverneur- Generaal en de Commissie-Generaal, in lijnrechte strijd met de boodschap van Uwe Majesteit van 7 December 1942, wel- Aftreden van Acheson verwacht Volgens de Washingtonse correspondent van de New York Times zal Dean Acheson 'de Amerikaanse onderminister van Bui tenlandse Zaken om „economische rede nen" dez§ week aftreden. Volgens deze zegsman' zullen in de ko mende twee maanden verschillende voor aanstaande politieke adviseurs van het ministerie van BuitenlandseZaken af- tieden. De New York Times voegt er aan toe dat Acheson, wiens aftreden niet zal in- ;aan voor 1 Juli, zal worden opgevolgd door Robert Abercrombie Lovett, een New Yorkse bankier. bewust wordt vooruitgelopen op de vrije raadpleging van Uwer Majesteits Indische volkeren, waardoor het recht wordt mis- kend.^an het .Ambonne'se, Menadonese en Timorese volk', dat zeker door zijn lijden en zijn verzet en door zijn trouw en het voor Uwe Majesteit vergoten blo^d tijdens en na de Japanse overheersing een onver vreemdbaar recht heeft verworven, dat zijn inzichten en zijn wil niet door. Uwer Majesteits ambtenaren „worden terzijde geschoven"-. Het request besluit dan met de woorden: „Conpluderende, verzoeken ondergeteken den 'om de Molukken, de Minahassa en Timor hun eigen status te geven, binnen het bestaande Koninkrijk der Nederlan den, in die zin, dat zij met een eigen volksvertegenwoordiging en met door of vanwege de Koningin aangewezen eigen bestuurders, die aan de Koningin en hun volksvertegenwoordiging verantwoordelijk zijn, direct aan Nederland verbonden blij ven, met de wens dat aan de volks genoten dier gebieden het Nederlander schap zal worden verleend, hatgeen voor hun volk een grote èer zou zijn en de grootste voldoening zoü geven". Vliegrampen en slachtoffers In de buurt van Laval ill Noord-West- Fl'ankrijk is een vliegtuig tegen een boom gevlogen en brandend neergestort. Tot dusverre zijn vier lijken uit bet wrak ge borgen. Ter hoogte van de kust van Delaware (V.S.) is een Constellation van de Trans- world Airlines op een proefvlucht in dé lucht, geëxplodeerd. Drie inzittenden zijn om het levqn gekomen. Miiliarden over de militaire balk Over de gehele wereld zijn bijna 19 mil- lioen man onder de wapenen veertig landen geven gezamenlijk 82.000.000.000 gulden per jaar uit aan bewapening, aldus Hanson Baldwin, de militaire deskundige van de New York Times. Ongeveer 25 •milliard', gulden worden per jaar meer aan bewapening uitgegeven dan voor de oorlog. Bij deze bedragen is !T5ct inbegrepen wat ten Icoste wordt ge legd aan de ontwikkeling van de atoom bom, bacteriologische oorlogvoering, raket projectielen en andere .nieuwe wapens. Economische impasse te Batavia Een officieel Nederlands communiqué heeft Zondag te Batavia bekend gemaakt, dat de Nederlandse voorstellen betreffende samenwerking op economisch gebied tussen de Nederlanders en de republikeinen na onderhandelingen, die verschillende Weken in beslag namen, door de republikeinse autoriteiten zijn verworpen. De regeringsvoorlichtingsdienst deelt mede dat de instelling van een centrale controle op de'in- en -uitvoer, onder leiding van een gecombineerd controle-lichaam, benevens de stichting van een gemeen schappelijk deviezenfonds ter financiering van de import voor geheel Indonesië, door de Indonesische delegatie is verworpen. Dè Indonesische delegatie verklaarde zich niet bij machte deze schikking over geheel In donesië te aanvaarden. Een voorlopige re geling, waarbij ondernemingsproducten zo spoedig mógelijk ter beschikking zoudfen komen, zonder voorafgaande oplossing van de daaraan verbonden juridische proble men. was eveneens onaanvaardbaar voor de 'republikeinen. De republikeinse tegen voorstellen negeerden de onvoorwaarde lijke erkenning van de artikelen 14 en 15 van de overeenkomst van Linggadjati. De republikeinse houding heeft, volgens ge noemd communiqué, in Nederlandse krin gen grote ongerustheid en teleurstelling gewekt. Er wordt echter getracht een an dere oplossing te vinden. De betreffende punten zijn, aldus een verklaring van prof. Schermërhorn, te be schouwen als Van vitaal belang voor de organisatie van een vruchtbare samenwer king en een practische uitwerking van het aceoord van Linggadjati. Prof. .Schermer- hom sprak de'hoop uit, dat terstond na de terugkeer der autoriteiten te Batavia de besprekingen in hoogste instantie voort gang zouden kunnen Vinden. Uit andere welingelichte bron verneemt Aneta nog, dat het informele overleg op bepaalde punten heden te Batavia werd voortgezet. rijk is. Hierin liggen steeds weer rijkdom en be lofte. R. p. West-Borneo autonoom Tijdens, een kleurrijke plechtigheid is heden ,te Pontianak het statuut voor West-Borneo ondertekend, waarbij West-Borneo als autonome staat met zelfbestuur wordt erkend. Onder aan wezigheid van de Nederlandse minis ter-president dr. L. J. M. Beel en de In donesische zelfbestuurders en adviseurs v van Wëst-Borneo ondertekenden luite- nant-Gouverneur-Generaal dr. Van Mooie en de Comnjissie-generaal het document. Opeen versconferentie verklaarde de sultan van Pontianak, Hamid^o.m., dat het Amerikaanse kapitaal zich gewillig toont en zich interesseert voor het vestigen van' grpte industriële óndernemingen op West- Borneo. Hij schatte het aantal aanhangers van de republiek op West-Borneo op onge veer een half percent van de bevolking. De sultan bevestigde het bericht, dat hij Soe- karno en Sjahrir bad uitgenodigd tot 'het bijwonen van de plechtige ondertekening van het statuut voor West-Borneo, maar deelde mede, dat hij hierop geen antwoord had ontvangen. Aardschok in Italic In de Italiaanse provincie Calabrië, diep, in de Italiaanse „laars", had gistermiddag een aardschok plaats die dertien seconden aanhield en die in Ischia, een kustplaatsje ten Zuidoosten van Catanzaro, aan een persoon het leven kostte en 4 personen verwondde. Amerikaanse oorlogsschepen in Alexandrië Vier Amerikaanse oorlogsschepen van de Middellandse Zeevloot zijn Zaterdag middag Alexandrië binnengelopen, ver welkomd door een salvo kanonschoten. De schepen, die zich pp een onofficiële kruistocht bevinden, zullen hier tot' Woensdag blijven, op welke dag zij op zee het overige deel van'de vloot zullen ontmoeten voor een gemeenschappelijke oefentocht. Eis tegen jhr. De Geer: Mr. W. P. Bakhoven, advocaat-fiscaal bij het Bijzonder Gerechtshof tc Amsterdam, heeft Zaterdagmiddag, na een requisitoir van bijna drie uur. tegen oud-minister jhr. mr, D. J. de Geer een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de tijd van 1 jaar geëist, alsmede een geldboete van f 4.000 subsidiair 4 maanden gevangenisstraf, ontzetting uit het reclït ambten te bekleden en ontzetting uit de beide kiesrechten voor de tyd van 5 jaar. Voor dat de advocaat-fiscaal aan het woord kwam,, stelde de president aan jhr. De Geer een aantal vragen. Sprekende over de proclamatie- van 10 Mei 1940, welke door jhr. De Geer was opgesteld zeide prof. Van Hamel, dat deze destijds algemeen gewaardeerd werd. Na geconsta teerd te hebben, dat verdachte dezelfde toenaderingspolitiek was toegedaan als Chamberlain destijds in München verweet de president jhr. De Geer, dat deze in zijn Londense radio-redevoeringen nooit cfi- tiek heeft doen horen óp de onrechtmatige Duitse inval in Nederland en dat hij het Nederlandse volk de raad heeft gegeven met de Duitsers samen te werken. Jhr. De Geer: „In 1942 gaf de regering in Londen een dergelijke aanwijzing aan Nederlandse ambtenaren^ De president vroeg vervolgens bijzonder heden over het plan van jhr. De Geer, in 1940 een „vacantiereis naar Zwitserland te maken. „Vond u dat niet vreemd voor een éerste minister tijdens een oorlog?" Verdachte: „Er waren andere ministers, die met mij mee wilden gaan". Pres.: ,.U-bedoelt zeker prof. Gerbrandy, die verklaard heeft, dat hij u naai' Zwit serland zou volgen -om te beletten, dat- u naar. Nederland terugkeerde". Jhr. De Geer verklaarde, dat eerst in Lissabon het plan bij hem was opgekomen naar'Nederland te gaan. Op vragen van de president antwoordde hij, dat hij deze han delwijze niet. ongepast vond. Hij vond het onjuist, het standpunt van de regering te olgen indien men daardoor tegen eigen overtuiging in moest handelen. Pres.: „Nu begrijp ik, waarom men u een eigengereide kerel noemt. Uw handel wijze wqs egoïstisch en individualistisch. Het was tegen hét landsbelang dat u naar Nèderland ging. U heeft echter maling ge had aan het landsbelang en aan de wens van de regering. Gedurende een half uiir werd jhr. D.e Geer vervolgens ondervraagd over zijn bro chure. Hij ontkende dat deze brochure in strijd was met het Nederlands belang en zeide van mening te zijn, dat het sluiten van vrede niet uitgesloten was. Een derge lijke vrede zou volgens hem Europa heel at ellende hebben bespaard. Hij herinner de er hierbij aan, dat de Koningin en de Belgische koning in 1939 hun diensten hadden aangeboden ten behoeve van over leg. Requisitoir. Mv. Bakhoven begon zijn requisitoir met de mededeling, dat het memorandum van prof. Gerbrandy aanleiding -was geweest, een Strafrechtelijk onderzoek in te stellen haar de gedragingen van jhr. De Geer. Daar er tussen de auteur van dit memo randum en de procureur-fiscaal, mr. J. G. Sikktel een familierelatie bestaat. werd het wenselijk geoordeeld, mr. Sikkel niet met dit onderzoek te belasten. ML. Bakhoven vroeg zich af, of het ook niet wenselijk zou zijn, dat afgetreden ministers zich voor de Staten-Generaal -moeten verantwoor den voor hun fouten van beleid, zonder dat dit een strafrechtelijke vervolging zou uitsluiten. Vervolgens besprak mr. Bakhoven uit- oerig het defensiebeleid, in 1940. Hij zeide dat jhr. De Geer ook de verantwoording draagt voor de slechte toestand waarin zich onze defensie aan het begin van de oorlog bevond. „Hij* draagt deze verant woording' echter niet alleen. Ook de an dere leden van de regering en het hele Nederlandse volk zijn hieraan schuldig". Jhr. De Geer was volkomen beheerst door de neutraliteitsgedachte. Toen de oor log uitbrak en de ministerraad naar En geland; moest vertrekken, raakte hij het stuur volkomen kwijt. Er ging geen leiding meer van hem uit. Doch ook onder de an dere leden van het ministerie was onze kerheid merkbaar en tot het vertrek naar Engeland werd eerst na lange discussie besloten. Toen de Duitse overwinningen kwamen, ontstond er in Nederlandse re geringskringen te Londen een defaitistische geest. Aanvankelijk meende men, dat de oorlog eind 1940 afgelopen zou zijn en de terugkeer naar het vaderland mogelijk. Zeer zeker stond jhr. De Geer in zijn de faitistische-houding niet alleen. Uitvoerig schilderde mr- Bakhoven de houding van jhr. De Geer bij de bespre kingen der regering in Londen- Hij wilde en dit is ook dc mening van prof. Ger brandy de Duitsers niet te zeer tegen Nederland in het harnas jagen en de mo gelijkheid van toenadering tot de Duitsers openhouden. Driemaal is dekwestie van een compro- i misvrede met Duitsland in de Londense ministerraad ter sprake gebracht. Jhr. De Geer liet zich tenslotte door zijn ambtge noten tot andere gedachten brengen. De advocaat-fiscaal geloofde niet, dat hij een compromisvrede nastreefde, die voor Ne derland nadelig was. Reële opdracht. Mr. Bakhoven sprak -vervolgens over de regeringsopdracht aan ihr. De Geer, na zijn aftreden naar Indië te gaan, welke dienen moest om in het buitenland niet de indruk van verdeeldheid in Nederland se kringen te wekken. Het was echter een reële opdracht en toen verdachte in Lissa bon het plan opvatte, naar Nederland te gaan, had hij ontheffing van die opdracht moeten vragen, in plaats van een verkeerd gebruik te maken van de hem verstrekte visa. Mr. Bakhoven geloofde echter niet, dat jhr. De Geer door het niet uitvoeren van de opdracht Nederland had benadeeld en de Duitsers bevoordeeld.-Wel heeft zijn terugkeer een slechte invloed gehad op de mentaliteit in Nederland. Deze daad werd als een geestelijke capitulatie beschouwd; zij verzwakte Nederlands positie zowel tegenover de bondgenoten als tefenover de Duitsers. Op de houding van het verzet, welke reeds bepaald was. had zij geen in vloed. Het niet uitvoeren van de rege ringsopdracht was morele desertie. De publicatie van de brochure „Syn these in'de oorlog" was de Duitsers welge vallig- leniand als jhr. De Geer had moe ten weten, dat hij hierdoor de staat be nadeelde, al nam rrir. Bakhoven aan, dat verdachte daartoe niet de opzet heeft ge had. Duitsland zou alleen een voor Neder land smadelijke vrede geaccepteerd heb ben, maar jhr. De Geer heeft dit niet wil len inzien. Formalist als hij is, zou hij ge- noegerf hebben genomen met een formele onafhankelijkheid van Nederland, zelfs ten koste van oude ideologische principes. Daarom was het verspreiden der brochure een verraad aan de Nederlandse zaak. Mr. Bakhoven besloot zijn requisitoir met de woorden: „Jhr. De Geer heeft ons land vele goede diensten bewezen en uw Hof moge jegens hem alle barmhartigheid betrachten, die het nodig mocht oordelen. Wij mogen hem echter de straf niet besparen". De advocaat-fiscaal requireerde hierna fle reeds vermelde straf. Verdediging van jhr. De Geer. Des avonds om zeven uur begon de ou- minister-president met zijn verdediging. „Ik wordt verdacht", zo zeide hij, „niet van het plegen van een openb&ar misdrijf, maar van het bezitten van boze gedach ten. Ik ben verdacht geworden van on trouw aan onze vrije en democratische in stellingen, van "geestelijke verbondenheid met mensen, die ik als landverraders be- schoüw. Dit werd nog versterkt door mijn terugkeer in Nederland, die voor mij niets anders was, dan een terugkeer naar mijn familie als vrij burger.' Zeker heb ik nooit sympathieën gehad voor het nationaal so cialisme. In de nationaal socialistische; barbaarsheid heb ik geen korreltje goud kunnen vinden, hoewel ik altijd gemeend had. dat elite dwaling een kleine waarheid inhoudt. Mijn terugkeer hierheen heeft tot resultaat gehad een wolk van achterdocht en achterklap, van laster en bedrog waar aan ik niét kon óntkomen. Men heeft wa pens tegen mij gesmeed en hiervoor het matefiaal gevonden in enkele onvoldragen uitlatingen mijnerzijds. In September kreeg ik eervol ontslag als eerste minister. Ik had mijn,taak in Londen vervuld en meende volkomen ge rechtigd te zijn naar mijn gezin terug te keren. Ik was gewoon mijn eigen ziens wijze te volgen en liet mij niet van mijn besluit afbrengen. Wat betreft het feit, dat ik mijn opdracht niet uitvoerde, moet ik zeggen, dat de zaak heel anders ligt, dan aan uw Hof is voorgesteld. Minister Welter heeft tegen mij gezegd: „Als gij naar Indië wilt om uw kinderen te bezoe ken, wil ik u wel een opdracht geven. Ik stel er eigenlijk geen prijs op". „Zoals u ziet", vervolgde.jhr. De Geer, ..de Indische reis was een mij verleende faciliteit en geen serieuze opdracht. Ook als er geen enkele opdracht geweest was, zou men mij in de gelegenheid gesteld heb ben daarheen te gaan. Het b'ewijs, dat mijn opdracht niet serieus was, ligt wel hierin, dat er geen ander .in mijn plaats ging, toen ik naar Nederland teruggekeerd was. Dat ik terug keerde is verkeerd gewee%t. Niet voor het Nederlandse volk gelukkig, al leen maar voor mij zelf. Echter ben ik niet geleid door dé een of andere óntrouwe ge- Het woord is aan'.:.„ Als gij liet leven ol te ernstig opneemt, wat is er dan aan? De proclamatie van de Basoendau op Wesi-java waaimede deze partij de onafhan kelijkheid van Soenda uitriep, ging gepaard met een grote betoging, die door duizen den werd bijgewoond. Een overzicht van de bijéénkomst te Bandoeng, dachte toen ik besloot naar Nederland 1 gaan. Mijn werkelijke terugkeer was de onpolitieke terugkeer van een ambteloos burger. Het fantoom'van mijn terugkeer was de wolk van- achterklap en achter docht, die daardoor opwaaide. Het verwijt datxik mij door mijn terug keer in de macht van de vijand begeven heb, is niet logisch. Men zou dit verwijt tot alle 'hooggeplaatsten die op 10 Mei in Nederland gebleven zijn, moeten richten. De gouverneur-generaal van Indië is er bij de inval van de Japanners gebleven, toen de poorten tot Australië nog wijd open stonden. Hij begaf zich in handen van de vijand, doch dit is hem nooit aangerekend. Integendeel, zijn handelwijze werd gepre zen en als vplltomen juist betiteld. Ik kan niet geloven, dat mij" terugkeer een inzinking in de kracht van het verzet heeft teweeg gebracht- Indien het politieke vertrouwen van de Nederlanders door mijn terugkeer een ogenblik geschokt was, is het zeker niet door de terugkeer zelve, maar door de wapens, die de critici in Lon den door de radio tegen mij gebruikten en waarmede zij de Duitse propaganda voedsel - gaven. De brochure. Sprekende over zijn brochure betoogde jhr. De Geer, dat er velen met hem (Lloyd George), een opvatting huldigden gelijk aan die, welke hij in zijn brochure uitge werkt had. Uitvoerig besprak hij hoe En geland steeds getracht heeft de oorlog te v oorkomen en hoe Chamberlain met grote bijval van het Engelse parlement en van vrijwel de gehele wereld in 1938 op vre delievende wijze met de Duitsers sprak, terwijl reeds toen duizenden in de Duitse concentratie -kampen leden. „Men moet de dingen zien in de tijd waarin zij «ich afspelen. Toen ik mijn bro chure schreef", zo vervolgde jhr. De Geer, „was Engeland nog bereid met Duitsland te onderhandelen. De brochure was het product van myn overtuiging. Zij werd niet, zoals wel geïnsinueerd werd, geschre ven op aandrang van Duitse zijde". Met nadruk verklaarde hij, dat hij nooit de mening was toegedaan, als zoü een aparte Nederlandse vrede de ondergang van Europa kunnen verhoeden. „Défaitisme", zo zeide hij, „had geen deel aan mijn brochure. Ook is het geen defaitisme geweest van allen", zo riep hij uit, „die ooit naar vrede streefden en meenden, dat oorlog zelfmoord betekent. Ook ditmaal is onze beschaving aan het ergste ontkomen. Défaitisme ie het, te twijfelen aan de mogelijkheid, dat de vol keren elkander eens zullen vinden". Jhr. De Geer betoogde hierna, dat men hem vergissingen en fouten voorhield, die in alle landen en in alle tijden door mi nisters worden begaan en waarvoor zij zich onder normale omstandigheden tegen over' het parlement plegen te verantwoor den. „Zo is het met de gewraakte radio rede waarin ik de ambtenaren aanspoorde zich rustig te houden en met de Duitsers samen te werken. Ik had er met mijn ambtgenoten over kunnen spreken, indien ik er de tijd voor gehad had". Geeu opzet. Jhr- De Geer zeide vervolgens, dat 9P zijn dagvaarding geen strafuitspraak zou mogen vt lgen- „Ik heb niet opzettelijk de Nederlandse staat benadeeld en de vijand bevoordeeld. Ik meen, dat ik de staat he lemaal niet heb benadeeld en zo dit toch dii'ect of indirect het geval zou zijn, is zulks zeker nipt mijn opzet geweest. Indien, by mij de opzet aanwezig ge weest was, mijn land te benadelen, dan zou ik de zwaarste straf verdienen. In dien u mij deze niet geeft is het, omdat gij zelf niet aan deze opzet kunt geloven. Ik meen dat uw Hof dus niet tot een ver oordeling tegen mij zal kunnen komen. Mocht het oordeel echter anders zijn, dan verzoek ik u wel rekening te houden met mijn hoge leeftijd. Misschien heb ilc de avondvrede niet verdiend. Ik heb vele fou ten gemaakt, maar als het schuldig wordt uitgesproken zal het zijn tegen iemand die ten aanzien van uw aanklacht een rein geweten heeft". De uitspraak is bepaald op 23 Mei. Natuurramp na oorlogs rampen Heethen, een der zwaarst door 't oorlogsge weld beschadigde gemeenten van ons land, gelegen langs de Bergse Maas in het land van Heusden en Altena, dat voor een der de gedeelte geheel werd verwoest werd Zaterdagavond door een nieuwe ramp ge troffen. Tijdens een hevig onweer sloeg de bliksem op 3 plaatsen ongeveer tegelijk in Te Doeveren brandde de vrij nieuwe boerderij af. Te Heethen werd een slagerij een prooi der vlammen. Te Drongelen brandde de kapitale boerderij „De Oliepot" geheel uit. „Afstandsverwarming" in bespreking Op initiatief van het gemeentebestuur vaji Amersfoort is een vergadering belegd, waarin besloten is om de „Vereniging van Nederlandse Gemeenten" te adviseren een commissie samen te stellen van vertegen woordigers van gemeenten die zich met het probleem der afstandsverwarming of centrale stadsverwarming bezig houden. WARM VOORJAARSWEER Verwachting, medegedeeld door het* K.N.M I. te De Bilt, geldig van Maan dagavond tot Dinsdagavond: Aanhoudend warm voorjaarsweer met overdag tijdelijk zonneschijn, maar met voornamelijk in de namiddag, avond en nacht enkele verspreide buien met kans op onweer Des nachts weinig wind en hier en daar nevel of mistvorming Overdag meest 'matige wind uit Oostelijke richtingen. Algemene vooruitzichten: Het is te verwachten, dat het voor de tijd van het jaar zeer warme weer nog ten minste enkele dagen zal aanhouden, waarbij de kans op losse onweersbuien echter blijft bestaan. 13 Me!: Zon op 4 51 uur, onder 20.22 uur Maan op 2.44 uur. onder 11.24 uur (Laatste Kwartier)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1947 | | pagina 1