Haarlems Dagblad
Een jaar voorwaardelijk en
vierduizend gulden boete
Op Nijenrode
Protest uit de Grote Oost aan de Koningin
Nederlandse voorstellen verworpen,
republikeinse negeerden Linggadjati
Uitspraak 23 Mei
Weerbericht
61e Jaargang No. 18630
jjureaux: Grote Houtstr. 93, Tel. Admiil. 10*724,
14825. Redactie 10600. Directeur-Hoofdredacteur
15Ö54-. NBykantoor H.N., Soendaplein 37. TeL 12230.
Drukkerij Z. B. Spaaine 12, Tel. 12713, 10132.
Maandag 12 Mei 1947
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen
Abonnementsprijs per week 31 cent, per kwartaal
14,Franco per post ƒ4,50. Postgiro 27310:
Advert.tarieven op aanvraag bij de Admintetrau
Directeur-Hopfdredacteur: Robert Peereboom
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
nINDS EEN HALF JAAR huisvest het
3 kasteel Nijenrode aan de Vecht, bij
greukelen, nieuwe bewoners. Na hun in-
iocht hebben wij dat uitvoerig beschreven
ib er foto's aan toegevoegd, want toen
opende Prins Bernhard het Nederlands
Opleidings Instituut yoor het Buitenland,
pe vlag werd gehesen aan de mast op het
lasteelpleln en de eerste 125 studenten met
jun docenten en een vrij talrijk personeel
de huishoudelijke dienst namen
officieel bezit van hun tijdelijk' tehuis. Het
jnde kasteel, dat in deze twintigste eeuw
èlkens de aandacht heeft getrokken door
pzienbarende gebeurtenissen binnen zijn
jjuren hetgeen niet gebruikelijk is bij
oude kastelen kreeg een gans nieuwe,
oelfs kersverse en moderne bestemming
]s zetel van het N.O.I.B. Bekende figuren
jit het bedrijfsleven en vertegenwoordi
gers 'van officiële en semi-officiële instel-
Ür.gen hadden de schepping van dit insti-
uut al in de bezettingstijd beraamd. Het
noet.in een korte opleidingstijd van twee
aar jongelui met eindexamen van
(.B.S.'en, Lycea en Gymnasia voorberei-
voor de vervulling van taken'in het
óuitenland.
Die taken zijn heel 'verschillend: zij
iggen op de gebieden van handel en in-
ustrie,verkeer, bankwezen, journalistiek,
oonsulaïre en diplomatieke dienst en het
isötelbedrij fGrote zakenlieden, het de
partement van Buitenlandse Zaken, de
agbladperq, de K.L.M. enzovoorts hebben
ich daarom daadwerkelijk in het instituut
ieïnteresseerd. En het is in de vorm va,n
jen. internaat gebracht om een blijvend
sntact tussen zijn discipelen te bevorde-
Vele toekomstige vertegenwoordi
gers van Nederland in het buitenland zul
len gemeenschappelijke herinneringen
lebben elkagr.goed kennen, in vele geval
|en vrienden zijn, belangstelling voor ei
bers beroep hebben gekregen. Daar zit
ketzeLi.de in dat een internationale instel-
als Rotary beheerst en een Rotarian
hier nietnalaten ei- zijn voldoening
jyer uit te spreken, dat. dit grote, rustig
oortwerkende streven aldus navolging
bale van ons .land en van onze jeugd
findt. Tegelijk wordt daarmee aan men-
jen, die het als „een vaag ideaal" hebben
eschouwd bewezen hoezeer het de prac-
ische werkelijkheid raakt. Figuren als
'iesman en Plate b.v. hebben getoond dat
e .beseffen door zich met energie achter
le schepping van het N.O.I.B. te zetten,
Dezer dagen 'heb ik Nijenrode bezocht
n' dit in ons land zo nieuwe, en ongewone
nstituut, "dat geen hogeschool is en even
een middelbare school, geen lcost-
chool maar wel een college, dat opleiding
rooi' de practijk voöropstelt en natuur-
ijk nog zoekende is naar de definitieve
rqrm van. zijn leerprogramma, wat beter
:renfkennen. Ik heb gemerkt dat er een
oede sfeer is,'geladen met activiteit en
net die blijdschap, die de gemeenschap-
«lijke onderneming van het nieuwe ken-
nerkt. Er heerst een frisse geest in het
ude kasteel;- de bezoeker voelt er zich
neteen door gepakt. Er wordt hard ge-,
ïerk't en er is eenx gretige belangstelling.
Ir wordt niet. alleen aan geestelijke maar
ok aan sportieve opleiding gewerkt,
,-aarbij tevoren al bijzondere aandacht is
«schonken aan de bevordering van karak-
ereigenschappen als volharding, fairness
saamhorigheidsgevoel door de sport,
le docenten vóór moderne talen zijn een
ingelsman, een jonge Fransman die zijn
iiidiès aan de Sorbonne nog maar ,heel
lort achter zich heeft, een Tsjech die Duits
jeeft: De sportleraar is ook een Engels-
nan. Dat viertal bevordert natuurlijk het
eggen van contact met het buitenland; >op
dergelijk "instituut moeten buiten-
xndse docenten zijn, En het corps der stu-
enten heet de Nieuwe Compagnie van
'erre, hetgeen een gelukkige vondst is.
vaart; een schip met volle zeilen op hun
iefhoofd en er is een motto „Naerstich
ide cloeckmoedich" dat zich waardig
snsluit bij de trotse spreuk op de toe
gangspoort tot Nijenrode: „Ce'do nulli"
ïelke twee Latijnse woorden met de vier
lollandse „Ik wijle voor niemand" ver-
sald moeten worden.
Het' is waarlijk in deze geest, dat in
leze tijd een instituuttot opleiding van
mze' komende vertegenwoordigers in het
mitenland meer dan ooit bezield moet
Want zij zullen geen gemakkelijke
aak krijgen en Nederland zal hen en hun
Éderling begrip, hun vindingrijkheid en
lm samenwerking hard nodig hebben,
fij moeten deze jongens niet zien- als een
roep gelukkige uitverkorenen,, wier toe.
omst bij voorbaat verzekerd is, want zo
al het niet zijn. Zij krijgen hier een kans,
«aar zij züllen door hard werken en ini-
atief, door hun persoonlijke eigenschap-
én, moetenbewijzen dat zij die waard
ïjn. Er zullen er zeker veel slagen; er zul-
:|i er- ook falep in de strijd, zoals dat al-
j)d gaat als velen voor dezelfde onder-
iming worden geplaatst. Als zij eenmaal
aar het buitenland gaan, zullen zij- bij
ondere aandacht van hun werkgevers en
liefs genieten, maar er zullen ook bijzon-
ere eisen aan hen worden gesteld, waar-
zij zullen moeten voldoen om te sla-
en. Een van hen.' zei mij: ik geloof dat
lij als voorposten van Nederlandse ondcr-
emingsgeest. zullen worden uitgezet, dat
kopstukken van ons- de pit en het in-
icht zullen verwachten, die ons tot voor
en bruikbare adviseurs zullen maken
dat leek mij een -verstandige formu-
tring.
Deze 125 jongens vormen „het eerste
aar". In September wordt dat tweede en
zullen 125 nieuwe studenten aam
omen, zodat Nijenrode daii 250 leden van
Nieuwe Compagnie van Verre zal tel-
m. Dan wordt het een npg drukker' sa-
lenleving. Ik heb aan het middagmaal in
en der kasteelzalen mee afingezeten en
et herinnerde mij aan een Engelse uni-
ersiteit. Maar het was toch weer anders,
todernér, ondanks Nijenrode. Een' loud-
peaker in de muur nam het woord en
dacht aam Gestel en onze gijzeling
;n herinnering die later' versterkt werd
ien ik werd rondgeleid dpor het kasteel,
3nt in do slaapkamers deden de boven-
onderbedden zo denken aan Blok IV.
laar in Gestel waren wij de Oude Com-
agnie van Hier en dit bedenkend Vör-
sugde ik mij des te meer in de Nieuwe
ompagniê van Verre, omdat- die er logisch
moest volgenop die tijd. Het
lijft een van de beste dingen die er in
leven te genieten zijn: de jeugd, zich
angordend tot haar komende taak, met
kracht en de lach. die erbij horen.
Daar geeft, het oude Nijenrode met zijn
ieuwe bewoners een der beelden van
aaraan Nederland gelukkig ook nu
Horigeroptocht in Hamburg. - Vrijdag demonstreerden 120.000 arbeiders
voedselschaarste in de Britse zone. Zij voerden veelzeggende opschriften v
Verzoek om eigen status voor
Molukken, Minahassa en Timor
Het comité „Gemene Best Grote Oost",
samengesteld uit'.culturele en religieuze
verenigingen uit de Minahassa, Timor en
de Molukken (Persatoean Timoer Besar)
heeft zich met een request plus begelei
dend schrijven tot de Koningin gewend.
In het request beroept zich de Perèa-
toean Timoer Besar op het in de Konink
lijke rede van December 1942 uitgespro
ken beginsel van vrijwilligheid. Het be
klaagt zich er over. dat aan het Ambon-
nese, Menadonese en Timorese volk de
gelegenheid om dat recht (d.i. het recht
van vrije meningsuiting) onbelemmerd uit
-te oefenen door de Indische regering tot
dusver onthouden is. De Persatoean geelt
te kennen, o.a. met beroep op het Atlan
tic Charter, „noch tot een repoeblik ■Indo
nesia!'' noch tot een Indonesische federatie
te willen behoren, maar te willen zijn een
gelijkwaardig deel van het rijk in Europa
binnen het Nederlandse rijksverband".
Onomwonden wordt de vrees uitgespro
ken, dat de organisatie van een Indone
sische eenheidsstaat als-voorgestaan dooi
de Lt.-Gouverneuf-Gener^al en de Com-
missie-Generalal op den duur over
heersing door de „vreemde, en vijandige,
Javanen tot onvermijdelijk gevolg zou
hebben". Hef request tekent protest aan
tegen het feit, dat door de Lt.-Gpuverneur-
Generaal en de Commissie-Generaal, in
lijnrechte strijd met de boodschap van
Uwe Majesteit van 7 December 1942, wel-
Aftreden van Acheson
verwacht
Volgens de Washingtonse correspondent
van de New York Times zal Dean Acheson
'de Amerikaanse onderminister van Bui
tenlandse Zaken om „economische rede
nen" dez§ week aftreden.
Volgens deze zegsman' zullen in de ko
mende twee maanden verschillende voor
aanstaande politieke adviseurs van het
ministerie van BuitenlandseZaken af-
tieden.
De New York Times voegt er aan toe
dat Acheson, wiens aftreden niet zal in-
;aan voor 1 Juli, zal worden opgevolgd
door Robert Abercrombie Lovett, een
New Yorkse bankier.
bewust wordt vooruitgelopen op de vrije
raadpleging van Uwer Majesteits Indische
volkeren, waardoor het recht wordt mis-
kend.^an het .Ambonne'se, Menadonese en
Timorese volk', dat zeker door zijn lijden
en zijn verzet en door zijn trouw en het
voor Uwe Majesteit vergoten blo^d tijdens
en na de Japanse overheersing een onver
vreemdbaar recht heeft verworven, dat
zijn inzichten en zijn wil niet door. Uwer
Majesteits ambtenaren „worden terzijde
geschoven"-.
Het request besluit dan met de woorden:
„Conpluderende, verzoeken ondergeteken
den 'om de Molukken, de Minahassa en
Timor hun eigen status te geven, binnen
het bestaande Koninkrijk der Nederlan
den, in die zin, dat zij met een eigen
volksvertegenwoordiging en met door of
vanwege de Koningin aangewezen eigen
bestuurders, die aan de Koningin en hun
volksvertegenwoordiging verantwoordelijk
zijn, direct aan Nederland verbonden blij
ven, met de wens dat aan de volks
genoten dier gebieden het Nederlander
schap zal worden verleend, hatgeen voor
hun volk een grote èer zou zijn en de
grootste voldoening zoü geven".
Vliegrampen en slachtoffers
In de buurt van Laval ill Noord-West-
Fl'ankrijk is een vliegtuig tegen een boom
gevlogen en brandend neergestort. Tot
dusverre zijn vier lijken uit bet wrak ge
borgen.
Ter hoogte van de kust van Delaware
(V.S.) is een Constellation van de Trans-
world Airlines op een proefvlucht in dé
lucht, geëxplodeerd. Drie inzittenden zijn
om het levqn gekomen.
Miiliarden over de militaire balk
Over de gehele wereld zijn bijna 19 mil-
lioen man onder de wapenen veertig
landen geven gezamenlijk 82.000.000.000
gulden per jaar uit aan bewapening, aldus
Hanson Baldwin, de militaire deskundige
van de New York Times.
Ongeveer 25 •milliard', gulden worden
per jaar meer aan bewapening uitgegeven
dan voor de oorlog. Bij deze bedragen is
!T5ct inbegrepen wat ten Icoste wordt ge
legd aan de ontwikkeling van de atoom
bom, bacteriologische oorlogvoering, raket
projectielen en andere .nieuwe wapens.
Economische impasse te Batavia
Een officieel Nederlands communiqué
heeft Zondag te Batavia bekend gemaakt,
dat de Nederlandse voorstellen betreffende
samenwerking op economisch gebied tussen
de Nederlanders en de republikeinen na
onderhandelingen, die verschillende Weken
in beslag namen, door de republikeinse
autoriteiten zijn verworpen.
De regeringsvoorlichtingsdienst deelt
mede dat de instelling van een centrale
controle op de'in- en -uitvoer, onder leiding
van een gecombineerd controle-lichaam,
benevens de stichting van een gemeen
schappelijk deviezenfonds ter financiering
van de import voor geheel Indonesië, door
de Indonesische delegatie is verworpen. Dè
Indonesische delegatie verklaarde zich niet
bij machte deze schikking over geheel In
donesië te aanvaarden. Een voorlopige re
geling, waarbij ondernemingsproducten zo
spoedig mógelijk ter beschikking zoudfen
komen, zonder voorafgaande oplossing van
de daaraan verbonden juridische proble
men. was eveneens onaanvaardbaar voor
de 'republikeinen. De republikeinse tegen
voorstellen negeerden de onvoorwaarde
lijke erkenning van de artikelen 14 en 15
van de overeenkomst van Linggadjati. De
republikeinse houding heeft, volgens ge
noemd communiqué, in Nederlandse krin
gen grote ongerustheid en teleurstelling
gewekt. Er wordt echter getracht een an
dere oplossing te vinden.
De betreffende punten zijn, aldus een
verklaring van prof. Schermërhorn, te be
schouwen als Van vitaal belang voor de
organisatie van een vruchtbare samenwer
king en een practische uitwerking van het
aceoord van Linggadjati. Prof. .Schermer-
hom sprak de'hoop uit, dat terstond na de
terugkeer der autoriteiten te Batavia de
besprekingen in hoogste instantie voort
gang zouden kunnen Vinden. Uit andere
welingelichte bron verneemt Aneta nog,
dat het informele overleg op bepaalde
punten heden te Batavia werd voortgezet.
rijk is.
Hierin liggen steeds weer rijkdom en be
lofte. R. p.
West-Borneo autonoom
Tijdens, een kleurrijke plechtigheid
is heden ,te Pontianak het statuut voor
West-Borneo ondertekend, waarbij
West-Borneo als autonome staat met
zelfbestuur wordt erkend. Onder aan
wezigheid van de Nederlandse minis
ter-president dr. L. J. M. Beel en de In
donesische zelfbestuurders en adviseurs
v van Wëst-Borneo ondertekenden luite-
nant-Gouverneur-Generaal dr. Van
Mooie en de Comnjissie-generaal het
document.
Opeen versconferentie verklaarde de
sultan van Pontianak, Hamid^o.m., dat het
Amerikaanse kapitaal zich gewillig toont
en zich interesseert voor het vestigen van'
grpte industriële óndernemingen op West-
Borneo. Hij schatte het aantal aanhangers
van de republiek op West-Borneo op onge
veer een half percent van de bevolking. De
sultan bevestigde het bericht, dat hij Soe-
karno en Sjahrir bad uitgenodigd tot 'het
bijwonen van de plechtige ondertekening
van het statuut voor West-Borneo, maar
deelde mede, dat hij hierop geen antwoord
had ontvangen.
Aardschok in Italic
In de Italiaanse provincie Calabrië, diep,
in de Italiaanse „laars", had gistermiddag
een aardschok plaats die dertien seconden
aanhield en die in Ischia, een kustplaatsje
ten Zuidoosten van Catanzaro, aan een
persoon het leven kostte en 4 personen
verwondde.
Amerikaanse oorlogsschepen
in Alexandrië
Vier Amerikaanse oorlogsschepen van
de Middellandse Zeevloot zijn Zaterdag
middag Alexandrië binnengelopen, ver
welkomd door een salvo kanonschoten.
De schepen, die zich pp een onofficiële
kruistocht bevinden, zullen hier tot'
Woensdag blijven, op welke dag zij op
zee het overige deel van'de vloot zullen
ontmoeten voor een gemeenschappelijke
oefentocht.
Eis tegen jhr. De Geer:
Mr. W. P. Bakhoven, advocaat-fiscaal bij het Bijzonder Gerechtshof tc Amsterdam,
heeft Zaterdagmiddag, na een requisitoir van bijna drie uur. tegen oud-minister jhr.
mr, D. J. de Geer een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de tijd van 1 jaar geëist,
alsmede een geldboete van f 4.000 subsidiair 4 maanden gevangenisstraf, ontzetting
uit het reclït ambten te bekleden en ontzetting uit de beide kiesrechten voor de tyd
van 5 jaar.
Voor dat de advocaat-fiscaal aan het
woord kwam,, stelde de president aan jhr.
De Geer een aantal vragen. Sprekende
over de proclamatie- van 10 Mei 1940,
welke door jhr. De Geer was opgesteld
zeide prof. Van Hamel, dat deze destijds
algemeen gewaardeerd werd. Na geconsta
teerd te hebben, dat verdachte dezelfde
toenaderingspolitiek was toegedaan als
Chamberlain destijds in München verweet
de president jhr. De Geer, dat deze in zijn
Londense radio-redevoeringen nooit cfi-
tiek heeft doen horen óp de onrechtmatige
Duitse inval in Nederland en dat hij het
Nederlandse volk de raad heeft gegeven
met de Duitsers samen te werken.
Jhr. De Geer: „In 1942 gaf de regering
in Londen een dergelijke aanwijzing aan
Nederlandse ambtenaren^
De president vroeg vervolgens bijzonder
heden over het plan van jhr. De Geer, in
1940 een „vacantiereis naar Zwitserland te
maken. „Vond u dat niet vreemd voor een
éerste minister tijdens een oorlog?"
Verdachte: „Er waren andere ministers,
die met mij mee wilden gaan".
Pres.: ,.U-bedoelt zeker prof. Gerbrandy,
die verklaard heeft, dat hij u naai' Zwit
serland zou volgen -om te beletten, dat- u
naar. Nederland terugkeerde".
Jhr. De Geer verklaarde, dat eerst in
Lissabon het plan bij hem was opgekomen
naar'Nederland te gaan. Op vragen van de
president antwoordde hij, dat hij deze han
delwijze niet. ongepast vond. Hij vond het
onjuist, het standpunt van de regering te
olgen indien men daardoor tegen eigen
overtuiging in moest handelen.
Pres.: „Nu begrijp ik, waarom men u
een eigengereide kerel noemt. Uw handel
wijze wqs egoïstisch en individualistisch.
Het was tegen hét landsbelang dat u naar
Nèderland ging. U heeft echter maling ge
had aan het landsbelang en aan de wens
van de regering.
Gedurende een half uiir werd jhr. D.e
Geer vervolgens ondervraagd over zijn bro
chure. Hij ontkende dat deze brochure in
strijd was met het Nederlands belang en
zeide van mening te zijn, dat het sluiten
van vrede niet uitgesloten was. Een derge
lijke vrede zou volgens hem Europa heel
at ellende hebben bespaard. Hij herinner
de er hierbij aan, dat de Koningin en de
Belgische koning in 1939 hun diensten
hadden aangeboden ten behoeve van over
leg. Requisitoir.
Mv. Bakhoven begon zijn requisitoir met
de mededeling, dat het memorandum van
prof. Gerbrandy aanleiding -was geweest,
een Strafrechtelijk onderzoek in te stellen
haar de gedragingen van jhr. De Geer.
Daar er tussen de auteur van dit memo
randum en de procureur-fiscaal, mr. J. G.
Sikktel een familierelatie bestaat. werd het
wenselijk geoordeeld, mr. Sikkel niet met
dit onderzoek te belasten. ML. Bakhoven
vroeg zich af, of het ook niet wenselijk
zou zijn, dat afgetreden ministers zich voor
de Staten-Generaal -moeten verantwoor
den voor hun fouten van beleid, zonder
dat dit een strafrechtelijke vervolging zou
uitsluiten.
Vervolgens besprak mr. Bakhoven uit-
oerig het defensiebeleid, in 1940. Hij zeide
dat jhr. De Geer ook de verantwoording
draagt voor de slechte toestand waarin
zich onze defensie aan het begin van de
oorlog bevond. „Hij* draagt deze verant
woording' echter niet alleen. Ook de an
dere leden van de regering en het hele
Nederlandse volk zijn hieraan schuldig".
Jhr. De Geer was volkomen beheerst
door de neutraliteitsgedachte. Toen de oor
log uitbrak en de ministerraad naar En
geland; moest vertrekken, raakte hij het
stuur volkomen kwijt. Er ging geen leiding
meer van hem uit. Doch ook onder de an
dere leden van het ministerie was onze
kerheid merkbaar en tot het vertrek naar
Engeland werd eerst na lange discussie
besloten. Toen de Duitse overwinningen
kwamen, ontstond er in Nederlandse re
geringskringen te Londen een defaitistische
geest. Aanvankelijk meende men, dat de
oorlog eind 1940 afgelopen zou zijn en de
terugkeer naar het vaderland mogelijk.
Zeer zeker stond jhr. De Geer in zijn de
faitistische-houding niet alleen.
Uitvoerig schilderde mr- Bakhoven de
houding van jhr. De Geer bij de bespre
kingen der regering in Londen- Hij wilde
en dit is ook dc mening van prof. Ger
brandy de Duitsers niet te zeer tegen
Nederland in het harnas jagen en de mo
gelijkheid van toenadering tot de Duitsers
openhouden.
Driemaal is dekwestie van een compro-
i misvrede met Duitsland in de Londense
ministerraad ter sprake gebracht. Jhr. De
Geer liet zich tenslotte door zijn ambtge
noten tot andere gedachten brengen. De
advocaat-fiscaal geloofde niet, dat hij een
compromisvrede nastreefde, die voor Ne
derland nadelig was.
Reële opdracht.
Mr. Bakhoven sprak -vervolgens over de
regeringsopdracht aan ihr. De Geer, na
zijn aftreden naar Indië te gaan, welke
dienen moest om in het buitenland niet
de indruk van verdeeldheid in Nederland
se kringen te wekken. Het was echter een
reële opdracht en toen verdachte in Lissa
bon het plan opvatte, naar Nederland te
gaan, had hij ontheffing van die opdracht
moeten vragen, in plaats van een verkeerd
gebruik te maken van de hem verstrekte
visa. Mr. Bakhoven geloofde echter niet,
dat jhr. De Geer door het niet uitvoeren
van de opdracht Nederland had benadeeld
en de Duitsers bevoordeeld.-Wel heeft zijn
terugkeer een slechte invloed gehad op de
mentaliteit in Nederland. Deze daad werd
als een geestelijke capitulatie beschouwd;
zij verzwakte Nederlands positie zowel
tegenover de bondgenoten als tefenover
de Duitsers. Op de houding van het verzet,
welke reeds bepaald was. had zij geen in
vloed. Het niet uitvoeren van de rege
ringsopdracht was morele desertie.
De publicatie van de brochure „Syn
these in'de oorlog" was de Duitsers welge
vallig- leniand als jhr. De Geer had moe
ten weten, dat hij hierdoor de staat be
nadeelde, al nam rrir. Bakhoven aan, dat
verdachte daartoe niet de opzet heeft ge
had. Duitsland zou alleen een voor Neder
land smadelijke vrede geaccepteerd heb
ben, maar jhr. De Geer heeft dit niet wil
len inzien. Formalist als hij is, zou hij ge-
noegerf hebben genomen met een formele
onafhankelijkheid van Nederland, zelfs ten
koste van oude ideologische principes.
Daarom was het verspreiden der brochure
een verraad aan de Nederlandse zaak.
Mr. Bakhoven besloot zijn requisitoir
met de woorden:
„Jhr. De Geer heeft ons land vele goede
diensten bewezen en uw Hof moge jegens
hem alle barmhartigheid betrachten, die
het nodig mocht oordelen. Wij mogen hem
echter de straf niet besparen".
De advocaat-fiscaal requireerde hierna
fle reeds vermelde straf.
Verdediging van jhr. De Geer.
Des avonds om zeven uur begon de ou-
minister-president met zijn verdediging.
„Ik wordt verdacht", zo zeide hij, „niet
van het plegen van een openb&ar misdrijf,
maar van het bezitten van boze gedach
ten. Ik ben verdacht geworden van on
trouw aan onze vrije en democratische in
stellingen, van "geestelijke verbondenheid
met mensen, die ik als landverraders be-
schoüw. Dit werd nog versterkt door mijn
terugkeer in Nederland, die voor mij niets
anders was, dan een terugkeer naar mijn
familie als vrij burger.' Zeker heb ik nooit
sympathieën gehad voor het nationaal so
cialisme. In de nationaal socialistische;
barbaarsheid heb ik geen korreltje goud
kunnen vinden, hoewel ik altijd gemeend
had. dat elite dwaling een kleine waarheid
inhoudt. Mijn terugkeer hierheen heeft tot
resultaat gehad een wolk van achterdocht
en achterklap, van laster en bedrog waar
aan ik niét kon óntkomen. Men heeft wa
pens tegen mij gesmeed en hiervoor het
matefiaal gevonden in enkele onvoldragen
uitlatingen mijnerzijds.
In September kreeg ik eervol ontslag
als eerste minister. Ik had mijn,taak in
Londen vervuld en meende volkomen ge
rechtigd te zijn naar mijn gezin terug te
keren. Ik was gewoon mijn eigen ziens
wijze te volgen en liet mij niet van mijn
besluit afbrengen. Wat betreft het feit,
dat ik mijn opdracht niet uitvoerde, moet
ik zeggen, dat de zaak heel anders ligt,
dan aan uw Hof is voorgesteld. Minister
Welter heeft tegen mij gezegd: „Als gij
naar Indië wilt om uw kinderen te bezoe
ken, wil ik u wel een opdracht geven. Ik
stel er eigenlijk geen prijs op".
„Zoals u ziet", vervolgde.jhr. De Geer,
..de Indische reis was een mij verleende
faciliteit en geen serieuze opdracht. Ook
als er geen enkele opdracht geweest was,
zou men mij in de gelegenheid gesteld heb
ben daarheen te gaan. Het b'ewijs, dat mijn
opdracht niet serieus was, ligt wel hierin,
dat er geen ander .in mijn plaats ging, toen
ik naar Nederland teruggekeerd was. Dat
ik terug keerde is verkeerd gewee%t. Niet
voor het Nederlandse volk gelukkig, al
leen maar voor mij zelf. Echter ben ik niet
geleid door dé een of andere óntrouwe ge-
Het woord is aan'.:.„
Als gij liet leven ol te ernstig
opneemt, wat is er dan aan?
De proclamatie van de Basoendau op Wesi-java waaimede deze partij de onafhan
kelijkheid van Soenda uitriep, ging gepaard met een grote betoging, die door duizen
den werd bijgewoond. Een overzicht van de bijéénkomst te Bandoeng,
dachte toen ik besloot naar Nederland 1
gaan. Mijn werkelijke terugkeer was de
onpolitieke terugkeer van een ambteloos
burger. Het fantoom'van mijn terugkeer
was de wolk van- achterklap en achter
docht, die daardoor opwaaide.
Het verwijt datxik mij door mijn terug
keer in de macht van de vijand begeven
heb, is niet logisch. Men zou dit verwijt
tot alle 'hooggeplaatsten die op 10 Mei in
Nederland gebleven zijn, moeten richten.
De gouverneur-generaal van Indië is er bij
de inval van de Japanners gebleven, toen
de poorten tot Australië nog wijd open
stonden. Hij begaf zich in handen van de
vijand, doch dit is hem nooit aangerekend.
Integendeel, zijn handelwijze werd gepre
zen en als vplltomen juist betiteld.
Ik kan niet geloven, dat mij" terugkeer
een inzinking in de kracht van het verzet
heeft teweeg gebracht- Indien het politieke
vertrouwen van de Nederlanders door mijn
terugkeer een ogenblik geschokt was, is
het zeker niet door de terugkeer zelve,
maar door de wapens, die de critici in Lon
den door de radio tegen mij gebruikten en
waarmede zij de Duitse propaganda voedsel -
gaven.
De brochure.
Sprekende over zijn brochure betoogde
jhr. De Geer, dat er velen met hem (Lloyd
George), een opvatting huldigden gelijk
aan die, welke hij in zijn brochure uitge
werkt had. Uitvoerig besprak hij hoe En
geland steeds getracht heeft de oorlog te
v oorkomen en hoe Chamberlain met grote
bijval van het Engelse parlement en van
vrijwel de gehele wereld in 1938 op vre
delievende wijze met de Duitsers sprak,
terwijl reeds toen duizenden in de Duitse
concentratie -kampen leden.
„Men moet de dingen zien in de tijd
waarin zij «ich afspelen. Toen ik mijn bro
chure schreef", zo vervolgde jhr. De Geer,
„was Engeland nog bereid met Duitsland
te onderhandelen. De brochure was het
product van myn overtuiging. Zij werd
niet, zoals wel geïnsinueerd werd, geschre
ven op aandrang van Duitse zijde".
Met nadruk verklaarde hij, dat hij nooit
de mening was toegedaan, als zoü een
aparte Nederlandse vrede de ondergang
van Europa kunnen verhoeden.
„Défaitisme", zo zeide hij, „had geen
deel aan mijn brochure. Ook is het geen
defaitisme geweest van allen", zo riep hij
uit, „die ooit naar vrede streefden en
meenden, dat oorlog zelfmoord betekent.
Ook ditmaal is onze beschaving aan het
ergste ontkomen. Défaitisme ie het, te
twijfelen aan de mogelijkheid, dat de vol
keren elkander eens zullen vinden".
Jhr. De Geer betoogde hierna, dat men
hem vergissingen en fouten voorhield, die
in alle landen en in alle tijden door mi
nisters worden begaan en waarvoor zij
zich onder normale omstandigheden tegen
over' het parlement plegen te verantwoor
den. „Zo is het met de gewraakte radio
rede waarin ik de ambtenaren aanspoorde
zich rustig te houden en met de Duitsers
samen te werken. Ik had er met mijn
ambtgenoten over kunnen spreken, indien
ik er de tijd voor gehad had".
Geeu opzet.
Jhr- De Geer zeide vervolgens, dat 9P
zijn dagvaarding geen strafuitspraak zou
mogen vt lgen- „Ik heb niet opzettelijk de
Nederlandse staat benadeeld en de vijand
bevoordeeld. Ik meen, dat ik de staat he
lemaal niet heb benadeeld en zo dit toch
dii'ect of indirect het geval zou zijn, is
zulks zeker nipt mijn opzet geweest.
Indien, by mij de opzet aanwezig ge
weest was, mijn land te benadelen, dan
zou ik de zwaarste straf verdienen. In
dien u mij deze niet geeft is het, omdat
gij zelf niet aan deze opzet kunt geloven.
Ik meen dat uw Hof dus niet tot een ver
oordeling tegen mij zal kunnen komen.
Mocht het oordeel echter anders zijn, dan
verzoek ik u wel rekening te houden met
mijn hoge leeftijd. Misschien heb ilc de
avondvrede niet verdiend. Ik heb vele fou
ten gemaakt, maar als het schuldig wordt
uitgesproken zal het zijn tegen iemand die
ten aanzien van uw aanklacht een rein
geweten heeft".
De uitspraak is bepaald op 23 Mei.
Natuurramp na oorlogs
rampen
Heethen, een der zwaarst door 't oorlogsge
weld beschadigde gemeenten van ons land,
gelegen langs de Bergse Maas in het land
van Heusden en Altena, dat voor een der
de gedeelte geheel werd verwoest werd
Zaterdagavond door een nieuwe ramp ge
troffen. Tijdens een hevig onweer sloeg
de bliksem op 3 plaatsen ongeveer tegelijk
in Te Doeveren brandde de vrij nieuwe
boerderij af. Te Heethen werd een slagerij
een prooi der vlammen. Te Drongelen
brandde de kapitale boerderij „De Oliepot"
geheel uit.
„Afstandsverwarming"
in bespreking
Op initiatief van het gemeentebestuur
vaji Amersfoort is een vergadering belegd,
waarin besloten is om de „Vereniging van
Nederlandse Gemeenten" te adviseren een
commissie samen te stellen van vertegen
woordigers van gemeenten die zich met
het probleem der afstandsverwarming of
centrale stadsverwarming bezig houden.
WARM VOORJAARSWEER
Verwachting, medegedeeld door het*
K.N.M I. te De Bilt, geldig van Maan
dagavond tot Dinsdagavond:
Aanhoudend warm voorjaarsweer met
overdag tijdelijk zonneschijn, maar
met voornamelijk in de namiddag,
avond en nacht enkele verspreide
buien met kans op onweer Des nachts
weinig wind en hier en daar nevel of
mistvorming Overdag meest 'matige
wind uit Oostelijke richtingen.
Algemene vooruitzichten: Het is te
verwachten, dat het voor de tijd van
het jaar zeer warme weer nog ten
minste enkele dagen zal aanhouden,
waarbij de kans op losse onweersbuien
echter blijft bestaan.
13 Me!:
Zon op 4 51 uur, onder 20.22 uur
Maan op 2.44 uur. onder 11.24 uur
(Laatste Kwartier)