J
Haarlemse bloemen-schilderes geëerd
Nederlandse handel met IJsland wordt uitgebreid
Strijbos herziet zijn verklaring
PHILlSHAVE
Wereldnieuws
Paada en de Meestervlieger
DINSDAG 21 OCTOBER 1947
2
De Kunsthandel Leffelaar (Wagenweg,
Haarlem) arrangeerde een ere-tentoon-
stelling van een voornaam deel van het
oeuvre van de bekende bloemen-schilderes
mevrouw H. DingemansNumans ter her
denking van haar zeventigste verjaardag.
Het is vol piëteit, een gecombineerde ex
positie geworden. Het werk van wijlen
haar echtgenoot Waalko Dingemans Sr.
vormt met het hare, in schijnbare tegen
stelling, een sympathiek en harmonieus
geheel. Wij leren de echt-vrouwelijke
uiting kennen van een gevoelig tem
perament, dat, gerijpt niet de jaren,
zich de problemen niet gemakke
lijker heeft gesteld. Meer voelend
voor het „salonfahige" schilderij, dan voor
het schilderachtige fragment zoals haar
voortreffelijk „Appelbloesem", doorwerkt
zij haar doeken met grote toewijding. Het
is de aangeboren zin voor het wonderlyk-
schone der bloem, de toverachtige vormen
en de oneindige verscheidenheid van tin
ten en kleuren, die haar weerhoudt van
schetsmatigheid. Wel geeft ze nu en dan
in iets breder toets, kleine doekjes als
„Juni Flora", „Dotterbloemen" en „Drie
bloemetjes" dat als een mozaïekje is in
de felle kleurstelling, maar ook deze zijn
geen schetsen gebleven. Zij schildert bij
voorkeur de „kleine bloem", gezaaid in
fonkelende kleuren en tinten op een veel
heid van vormen als een vrij en ongebon
den borduurpatroon op een kostelijk weef
sel.
Dit is eenmaal het persoonlijke in deze
artiste. Zij koestert de bloemen, bindt ze
smaakvol samen en
zoals de artistenhand
ze in een vaas doet
uiteenvallen zo is
het goed. Zó zijn
haar composities goed
geworden. Maar er is
in dit werk géén toe
val. Er is geen ge
bruik gemaakt van
een gelukkig samen
vloeien van de verf,
noch van het mee
werken van het doek.
Alles is bedacht,
overwogen, correct,
nauwkeurig, precies
in de vorm. Haar be
zieling is een rustig
afgestemde. Zij offert
liever iets op aan
de kleur dan aan de
vorm.
Haar bloemstuk
ken zijn intieme din
gen geworden van
de kamer waarin ze
ontstonden en nemen
naar de kamer waar
heen ze verhuizen de
bekoring dezer inti
miteit mee.
Door de juiste
tekening en het pre-
ciese werd menig
bloemstuk sterk plas
tisch, een bewijs
hiervoor is haar
mooiste doek naar
mijn mening „Kar
dinaalshoedjes".
„Herfst-mineur" er
scheiden zich eveneens in dit opzicht.
Mevrouw DingemansNumans kent de
bloem als weinig anderen. Zij begrijpt het
kortstondige,onvergelijkelijk rijke van het
bloemenleven. Zij voelt er de verganke
lijkheid van, de pralende ijdelheid. Zij
weet, dat het bloemenvlees even moeilijk
is weer te geven als dat van de mens.
Bloemen zijn geen geduldige modellen.
Men moet begrijpen, dat de zo bewuste
manier van werken tijd vordert en welke
schoonheid duurt kort-.fr dan die ener
bloem?
Bloemen hebben karakter. Haar vormen
zijn eindeloos variërend. Zij zijn een' kun
stenaarsleven waard. Wie dit zó besteedt
als deze schilderes mag van een rijk leven
spreken.
De sprankelende vitaliteit, waar dit
werk vol van is, houdt nog veel schone
beloften in.
Ze vormen een soort journalistiek van de
Rotterdamse haven. De schilder noteerde
met even groot gemak een kleine kroniek
van het paardenleven langs het Spaarne.
In wezen is dit niet zo sterk en vol ka
rakter als het Rotterdamse, dat groot-
steedser is. De kunstenaar heeft zich daar
echter niet aan gestoord en hief het pro
vinciale op naar hetzelfde niveau. Knap,
vlot, raak en soms opmerkelijk volledig
zijn deze paardenschetsen. Als uitbeelder
van de tragiek der zwoegende paarden
geweldig in hun inspanning, dampend in
dompige rust, neerhangend de kop in haast
menselijke overgave en onderdanigheid
is Dingemans de oudere niet overtroffen.
Dit was zijn kracht. Hij voelde de roman
tiek van dit zwoegende leven en harte
lijk en goed méns als hij was, sprak hij
op ontroerende wijze zijn medelijden uit.
Ook het Stadsgezicht bleek hij een
enkele maal romantisch te bezien zoals in
„Dieze" (Den Bosch) en „Dalumpoortje"
(Gorcum).
Een van zijn fraaiste dingen is de
gouache „Pastorie van Schelluinen", het
sierlijke gebouwtje in renaissance stijl, dat
zich verheugt in de bescherming van Mo
numentenzorg.
Er is véél moois. Ik noem daarvan nog
de ïnkttekening-met-gouache van een
„Smid bij het aambeeld". „Rustende ploeg
paarden" en een studieblad »,de Koren
maaier".
Hij synthetiseerde juist. Hij was door-
en-door kind van zijn tijd, zijn eigen aard
behoudend. Zijn werk groepeert zich gun-
„majeur" onder-
Typerend voor de tijd waarin Waalko
Dingemans de oudere leefde en werkte
zijn het „Strandgezicht" met de twee
vrouwenfiguren en, meer nog „Slepers
paarden aan de haven", waarin het sil
houet der Rotterdamse Maasbrug zich fijn
aftekent in de verte en een fraai huizen-
brok zich op het tweede plan verheft.
Men proeft er iets in van het samen
vattende van Weissenbruch, de lichter
trant van Akkeringa en het gezond im
pressionisme van Breitner. Het zijn een
paar bijzonder mooie dingen, die het naast
veel goede stalen der toenmalige manier
zullen uithouden.
Toch waardeer ik nog meer de kleine
studiebladen uit zijn laatste schetsboeken.
De radio geeft Woensdag
Hilversum I 301 m. 7, 8, 13. 18. 20 en
23 uur: nieuws; 7,15 Gymnastiek: 7.30 en
8.15 Platen; 8.50 Voor de vrouw; 9.00 Sym-
phonische muziek: 10 00 Morgenwijding;
10.20 Voor de keuken; 10.35 Deanne Durbin
zingt; 10.45 Voordracht: 11.00 Voor de
vróuw; 11.30 Platen: 12.00 Amsterdams
Politiemuziekcorps; 12.30 Weerbericht; 12 33
Voor het platteland: 12.38 Vervolg Politie-
muziekcorps; 13.15 Kalender; 13.20 Jan
Corduwener; 13.45 Belgische en Franse
dansorkesten; 14.00 Causerie over Romain
Rolland; 14.15 Jeugdconcert: 15.00 Luister
spel voor de jeugd (III): 15.30 Kinderzang;
1? 45 Ziekenbezoek; 16.15 Vragen staat vrii;
lfc.45 Het stond in de krant; 17.15 Orgel;
17 30 Volksherstel: 17.35 Dansorkest; 18.20
Platen: 18.30 Strijdkrachtenprogramma;
19.00 Het beginselprogramma van de Partij
van de Arbeid: 19.15 Platen: 19.30 V.P R O -
cursus; 19.45 Lezen in de Bijbel: 20.05 Din
gen van de dag; 20.15 Concertgebouworkest
speelt werken van Branrns: 21.00 Luister
spel: „De vleugels van de tijd"; 22.15 Tan
go-rumba-orkest: 22.45 Poëzie; 23.15 Platen
Hilversum II. 415 m. 7, 8, 13, 19, 20 en
2JV30 uur: Nieuws; 7.15 Gymnastiek; 7.30
Gewijde muziek; 7.45 Woord voor de dag;
8.15 Koraalmuziek; 8.30 Platen; 9.00 Zieken
bezoek: 9.35 Werken van Mozart en Reger;
10.30 Morgendienst; 11.00 Pianomuziek van
Brahms, Debussy en Ravel; 11.30 Kamer
muziek van Haydn en'Mozart; 12.15 „Sangh
en Spel": 12.30 Weerbericht; 13.15 Mando-
linata: 13.45 Musetteklanken; 14.00 Lichte
muziek; 14.30 Het bewaren van bol- en
knolgewassen; 15.00 Strijkkwartetten van
Haydn en Mozart; 15.45 Spaanse en Zuid-
Amerikaanse muziek; 16.00 „Simple sym
phony" van Britten; 16.20 Chr. kinderkoor
„Hosanna" uit Hillë'gom; 16.45 Voor de
jeugd; 17.30 Klanken van Hawaii: 17.45 Het
Rijk overzee; 18.00 Pianoduo; 18.30 Vac
cinatie tegen besmettelijke ziekten; 19.15
Nieuws uit Indië: 19.30 Actualiteiten; 19.45
Engelse les; 20.05 Proloog: 20.15 Orkest,
koor en solozang: 21.15 Keerpunten in Is
raels geschiedenis: 21. *5 Crne- tgeb
orkest speelt Brahms-m .igramma (\s lq
v»n Hilversum I); 22.45 Overdenking; 23.00
Kwintet van Mozart; 23.30 Platen,
Maïskolven en duindoorn, een der werken van de
schilderes H. Dingemans-Numans.
stig bij dat van de begaafde impressio
nisten.
Waalko Dingemans de Jongere schil
derde bijna devoot een portretje van zijn
moeder. Hij doorwerkte het met grote toe
wijding en omvatte het met goud, dat
allerlei schone toevalligheden vertoont.
Een hommage, die ook de maker zelf
eert.
HERMAN MOERKERK.
Geschenk aan het Engelse
Kroonprinselijk Paar
De Nederlandse regering heeft besloten
aan prinses Elisabeth van Engeland en
Philip Mountbatten ter gelegenheid van
hun aanstaand huwelijk een geschenk aan
te bieden dat zal bestaan uit een drinkser-
vies, vervaardigd door een Nederlandse
glasfabriek en uitgevoerd in loodkristal.
Suiker in dameskousen
Twee arbeiders van een Amsterdamse
suikerfabriek hebben de verleiding van het
vele zoet niet kunnen weerstaan. Aange- I
zien het niet mogelijk was het begeerde
artikel langs de normale weg naar buiten
te brengen, maakten zij gebruik van bruine
dameskousen, waarin zij de suiker ver
pakten. De kousen met de zoete inhoud
wierpen zij aan de achterzijde van de fa
briek over de omheining op stapels turf, i
welke daar waren opgeslagen. De „suiker-
turven" welke tussen de echte turven bijna
niet opvielen, werden later weggehaald.
Bij de arrestatie van de dieven, werd 27
kilo suiker in beslag genomen.
Twintig jaar geëist tegen
ex-burgemeester van Kampen
De 49-jarige jhr. ir. E. F. S., in de oor
logsjaren burgemeester van Kampen, heeft
terecht gestaan voor het Arnhemse Bij
zondere Gerechtshof, zitting houdende te
Zwolle. De verdachte had voor Mei 1942,
de datum van zijn burgeme.esterbenoeming
te Kampen reeds als kringleider van de
NSB te Deventer een treurige faam -er-
kregen. Een van de ergerlijke daden, welke
S. in Deventer bedreef was de plundering
en vernieling van de.synagoge. Deze over
val werd door W. A.-lieden onder leiding
van S. in Juli 1941 gepleegd.
Dat S. ook in NSB-kringen weinig ge
zien was, blijkt wel uit het feit dat men
hem min of meer gedwongen heeft te teke
nen voor de Waf f en SS om hem op deze
manier kwijt te raken. Dit had inderdaad
ten gevolge dat hij van October 1942 tot
December 1943 naar het Oostfront moest.
De procureur-generaal eiste een ge
vangenisstraf van 20 jaar met aftrek van
.oorarrest. Daar jhr. S. door in vreemde
krijgsdienst te treden reeds zijn rechten
als Nederlands onderdaan verloren heeft,
werd tegen hem geen ontzetting uit de
kiesrechten geëist.
Italiaanse communisten vragen
maatregelen tegen de Gasperi
Palmiro Togliatti, secretaris-generaal van
de Italiaanse communistische partij, en
Luigi Longo, zullen Italië bij de Komintern
vertegenwoordigen, aldus een communiqué
van de Italiaanse communistische partij.
Longo was aanwezig bij de oprichtingscon
ferentie in Polen. In het communiqué wordt
verder gezegd, dat het partijbestuur beslui
ten zal nemen ten aanzien van „concrete
maatregelen" tegen de regering van Gas
peri. welke onder voorwendsel van het
ontvangen van zogenaamde hulp uit het
buitenland :n werkelijkheid hel Amerikaan-
imperialisme dient en Italië tot een ba
sis oorl" gr politiek van de Verenig
de Staten ma.u..
KABOUTER LEKKERBEK, Aart v.
Breda, L. J. Veens Uitgeversmaat
schappij N.V., Amsterdam.
De kraan der kinderliteratuur, d!e
een poosje verstopt scheen te zijn, is
plotseling weer wijdopen komen te staan.
Zo verscheen dit kleurig boekje van
Aart van Breda, geheel getekend en daar
om een origineel dingske voor kinderen van
vijf a zeven jaar, waarin de steeds weer
aantrekkelijke geschiedenis van een eigen
wijze kabouterman behandeld wordt, die
voor zijn kieskeurigheid op het punt van
de „inwendige kabouter" deerlijk gestraft
wordt. Niet alleen als leesboekje, maar ook
als voorleea-bron zal kabouter Lekkerbek
>e»rl
zijn weg wel tot de jeugd vinden.
Hockey
Twaalf landen voor het
wereldkampioenschap dames
Op het ogenblik hebben twaalf landen Inge
schreven voor de wereldkampioenschappen da
mes-hockey, welke In Mei In het Wagner-stadion
te Amstelveen zullen worden gehouden. België.
Frankrijk, Denemarken, Tsjecho-Slowakije,
Spanje, de Verenigde Staten. Engeland. Wales,
Schotland, Ierland, Nederland en waarschijnlijk
Brlts-Indié hebben zich voor deelneming aan de
tournoolen opgegeven.
Het Olympisch tournool.
Vijftien landen hebben reeds Ingeschreven
voor het Olympisch hockey toumooi, dat ln de
zomer van het volgend jaar, te Londen zal wor
den georganiseerd.
Het tournool zal op dezelfde wijze worden ge
organiseerd als destijds te Berlijn in 1936, zodat
de deelnemende landen dus le zijner tijd over
verschillende pools worden Ingedeeld.
Jan Stender is geen
K.N.Z.B.-trainer meer
In het „Robben-nieuws", een uitgave van de
Hllversumse zwemvereniging „De Robben'
wordt bekend gemaakt, dat Jan Stender van de
KXZB bericht heeft ontvangen, dat hij „wegens
bet gemis van paedagogische kwaliteiten bij
training" onmiddellijk ingaande ontslagen ls
zijn functie van bondstrainer. Bij informatie bij
het bondsbestuur werd ons medegedeeld, dat de
commissie zwemwedstrijden van de KNZB Inder
daad een dergelijk schrijven, onder goedkeuring
va q het bestuur, heeft verzonden
Hoewel de naam van mevrouw Braun—Voor
winde uit Rotterdam, die een van de frainsters
is geweest van de Olympische zwemploeg
1936 te Berlijn, als opvolgster van Jan Stender
wordt genoemd, vernamen wij, dat het bonds
bestuur nog geen contact met mevrouw Braun
over dit punt heeft opgenomen.
Turnsters naar Londen
Voor het Internationale turntournool tijdens
de Olympische Spelen in Londen zal door de
KNGV een damesploeg worden uitgezonden,
echter geen herenploeg.
De Nederlandse turnsters, die naar de Olym
pische titel zullen dingen, gaan ln training,
waarvoor een programma door de technische
bondsbestuurderen werd samengesteld.
De returnwedstrijd Frankrijk—Nederland van
de keurturnsters zal 10 Januari ln Parijs worden
gehouden. Voorts hebben de Nederlandse keur
turnsters een uitnodiging uit Straatsburg ge
accepteerd. De demonstratie heeft daar plaats
na het bezoek aan Parijs, namelijk op 12 Januari.
Prins Bernhardkapel niet
naar Bloemendaal terug
De Prins Bernhardkapel welke enige tijd
in de tropen verbleef en thans met de
„Kota Inten" op weg is naar het vader
land was voor haar vertrek naar Indië
gehuisvest in huize „De Rijp" te Bloemen
daal. Naar wij vernemen is de kans, dat
zij daar zal terugkeren zeer gering.
Belangrijk succes van onze handelsmissie
De meeste Nederlanders weten heel weinig
van IJsland, het grote eiland in het noor-
lijke gedeelte van de Atlantische Oceaan,
360 km van Groenland en 965 km van
Noorwegen verwijderd. Als zij de naam,
die zijn ontstaan dankt aan het vele drijf-
ijs dat er in de nabijheid komt, uitspreken,
huiveren zij als een reactie van de kou
en denken veelal aan een onherbergzaam
oord, waar de bewoners, als primitieve Es
kimo's de langste tijd van het jaar in
sneeuwhutten half onder de grond wonen.
Uit hun schooljaren herinneren zij zich,
dat IJsland ruim drie maal zo groot als
Nederland is, maar dat het tot de dunst-
bevolkte gebieden behoort (de totale be
volking is slechts 145.000!). Vreemd kij
ken wij op als mensen die als de Ierse
monniken voor het eerst in 795 het
eiland opnieuw ontdekten, ons vertellen
hoe het er werkelijk is.
De IJslanders leven als wij, in verschil
lende opzichten zelfs moderner. In de
hoofdstad Reykjavik regelen verkeersagen
ten het drukke verkeer; in verhouding
zijn er meer auto's dan hier. De huizen
worden centraal verwarmd met het water
uit de geysers. Het onderwijs staat op hoog
peil, zelfs wordt er in Reykjavik een
universiteit, een geneeskundige en theolo
gische, gevonden; in Akureyri staat een
H.B.S. Vele IJslanders hebben een eigen
bibliotheek.
Zoo leeft deze kleine gemeenschap van
stoere werkers. In 1918 werd IJsland als
een vrije staat door Denemarken erkend.
Daarbij werd een republikeinse bestuurs
vorm ingevoerd.
Voor IJsland wordt thans in het bijzon
der onze belangstelling gevraagd. In ons
eigen belang!
Er zijn zaken met dit land te doen!
Een kwart van de bewoners vindt haar
bestaan in de visserij. Niet alleen met de
vangst, maar vooral ook met de bereiding
van de vis, vooral bevroren kabeljauw,
traan, vismeel. Men vindt er niet minder
dan 64 fabrieken en koelinrichtingen. Een
groot deel van de productie wordt natuur
lijk uitgevoerd. Daarentegen moeten de
IJslanders veel invoeren om zelf te kun
nen leven, daar het land zelf niet veel
oplevert. Verlangde producten zijn: graan,
aardappelen, koloniale waren, hout, steen
kool, ijzer, spiritualiën en fabriekswaren,
onder andere radio-artikelen-
Reeds voor de oorlog deden de Neder-
Brandweernieuwtje
in de hoofdstad
Motorspuit geeft na 10 seconden
water uit „eerste hulp"-slang
De Amsterdamse brandweer heeft enige
nieuwe motorspuiten gekregen waarmee
het mogelijk is tien seconden na aankomst
bij een brand water te geven. Er wordt
dan een kleine straal uit de „eerste hulp
tank" van 350 liter op het vuur gericht.
Nog 10 seconden en met zes forse stralen
kunnen de spuitgasten aan het werk gaan.
De motorspuiten bezitten een capaci
teit van 2500 liter pe^ minuut met een
opvoerhoogte van 80 meter. In de ge
sloten manschapcabine kunnen zes brand
weerlieden meerijden. Elke wagen be
schikt over zes slangen en een eerste hulp
slang, waarmede gespoten kan worden
voordat de grote slangen op de waterlei
ding zijn aangesloten.
Deze vernieuwing bij de Amsterdamse
brandweer was nodig, want het materiaal,
dat thans gebruikt wordt, is ruim 25 jaar
oud.
landers zaken met IJsland, maar nog
slechts in beperkte mate. Na onze bevrij
ding is dit toegenomen, het vorig jaar be
droeg onze export naar IJsland 5Vfe mil-
lioen gulden. Maar daarmee zijn de mo
gelijkheden niet uitgeput. Integendeel!
Kort geleden is een Nederlandse missie
van handelsmensen en fabrikanten, onder
voorzitterschap van de heer J. C. Backer
Overbeek te Bloemendaal. directeur van
de Hollandse Stoomboot Maatschappij te
Amsterdam, naar IJsland geweest om de
mogelijkheid van uitbreiding onzer han
delsbetrekkingen te bespreken. Men was
door onze regering gemachtigd om afspra
ken te maken. De besprekingen werden
bijgewoond door Dr. Bakker uit Londen,
die als waarnemer voor de regering was
meegegaan.
De heer Backer Overbeek vertelde ons,
dat hij over de bereikte resultaten alles
zins tevreden is. De IJslanders bleken
vlotte zakenlui te zijn en alles verliep zo
vlot. dat al in acht dagen de overeenkomst
tot stand gekomen was. Een keer werd er
zelfs onverwacht 's nachts in het hotel in
pyjama vergaderd!
Er is gebleken dat IJsland ons in ,ruil
van producten die zij van ons verlangen,
kunnen leveren traan (voor levertraan en
margarinefabricage), vismeel en bevroren
vis. Vooral aan vismeel, dat nodig is voor
veevoeder, Is hier grote behoefte. Als
levering door IJsland niet voor Januari in
orde komt. zou het nodig zijn dat een deel
van onze veestapel wordt_afgeslacht, om
dat men de dieren tocli niet kan laten
verhongeren. Geen wonder, dat onze re
gering met verheuging van deze bereid
verklaring tot levering heeft kennis ge
nomen- Elk weet, dat onze vee-positie
nog altijd niet rooskleurig is. Al heeft Ne
derland ook een eigen visserij, bevroren
kabeljauw is hief ook welkom, want in
vele streken is zeer zelden vis te koop. De
mijnwerker in Limburg wil ook graag
Vrijdag vis op tafel zien!
IJsland vraagt ons daartegenover onder
andere zout, ijzer, verschillende levens
middelen (zoals meel. aardappelen en
appels), sigaren, alcohol, radio-artikelen,
glaswerk, textiel en schoenen.
Het zal voor ons in sommige gevallen
moeilijk zijn voor deze leveringen te zor
gen. maar zo vervolgde de heer Backer
Overbeek het is een landsbelang, dat
alles gedaan wordt om die mogelijk te ma
ken. Fabrikanten moeten ook medewer
ken, ook al zijn ze overvoerd met bestel
lingen- Het gaat hier niet om een transac
tie voor een jaar, maar Nederland kan hier
voor de toekomst een mooie afzetmarkt
verkrijgen.
Het klinkt wat bescheiden een afzetge
bied voor 145.000 inwoners, maar men
moet daarbij bedenken, dat de IJslanders
zelf niets fabriceren, zodat alles door im
port verkregen moet worden.
Voor het komende jaar zijn overeen
komsten gesloten die de zekerheid geven,
dat onze export naar IJsland belangrijk
hoger zal worden dan de 5 V2 millioen gul
den van het vorige jaar.
De Hollandse Stoomboot Maatschappij
vaart thans een keer in de drie weken
naar IJsland. De reis wordt evenwel ge
maakt via de Far Oer-eilanden; daardoor
duurt het geen 5 k 6, maar 7 a 8 dagen.
In de toekomst is het waarschijnlijk dat
onze relaties met de Far Oer-eilanden ook
nog uitgebreid zullen worden.
Thans is een missie van 3 personen uit
IJsland in ons land om onderhandelingen
te voeren over haar aankopen. De heer
Backer Overbeek sprak de hoop en ver
wachting uit, dat zij overal met welwil
lendheid zullen worden tegemoet getreden.
DE WILLEM BARENDSZ
Rijkscontroleur van de walvisvaart
onderschrijft dr. Melchior's mededelingen
„Na nader ingewonnen inlichtingen voel i De verklaring van ir. de Waal dat de
ik mij genoopt mijzelve in zoverre tegen te Willem Barendsz de vergelijking met an-
spreken, dat inderdaad aan het einde van
de reis, toen ik niet meer aan boord was.
want op 28 Februari vertrok ik met de
tankboot Nacella naar Kaapstad de toe
stand aan boord van de „Willem Barendsz"
overeen kwam met de door dr. Melchior
beschreven feiten, waarvan ook tijdens mijn
verblijf aan boord reeds de verschijnselen
tot uiting kwamen".
Dit is letterlijk de tekst van een door J.
P. Strijbos getekende aan de pers gerichte
verklaring, die Maandagmiddag op een
persconferentie, waar Strijbos zelf verhin
derd was te komen, werd voorgelezen.
De aanleiding tot deze persconferentie
was een ook in dit blad gepubliceerde ver
klaring van de heer Strijbos, waarin deze
dr. Melchior enigszins overdreven voorstel--
lingen over de misstanden op de Willem
Barendsz, in zijn boek over de eerste reis
van dat schip, verweet.
De verklaring van de heer Strijbos lever
de na de voorlezing van zijn schrijven
uiteraard geen stof meer voor discussie,
maar dr. Melchior nam de gelegenheid te
baat om de talrijke persmensen te vertellen
van zijn inzicht in de toestanden op de Wil
lem Barendsz; inzichten waarvan de lezers
van dit blad in de afgelopen weken reeds
kennis hebben kunnen nemen.
De heer W. Hillenius, rijkscontroleur tei
walvisvaart, die eveneens aanwezig was,
vestigde er de aandacht op, dat hij de ver
klaringen van dr. Melchior volledig onder
schreef. Hij gaf tevens als zijn mening te
kennen, dat de mate van vervuiling, die
door dr. Melchior .gesignaleerd is, absoluut
niet zo erg had hoeven zijn en voorkomen
had kunnen worden.
Nog een beschuldiging
Tevens behandelde dr. Melchior een ar
tikel van ir. de Waal, dat deze aan de pers
had toegezonden en dat felle critiek be
vatte over de „publicatie-excessen waar
aan dr. Melchior zich te buiten is gegaan"
Dr. Melchior tekende hierbij aan, dat ir.
de Waal indertijd bedrijfsinspecteur op de
Willem Barendsz was en thans procuratie
houder van de Nederlandse maatschappij
voor de walvisvaart is en bovendien, even
als Jan Strijbos, reeds in Februari met de
tanker Nacella naar Kaapstad was vertrok
ken. (Dit alles was niet uit de brief van ir.
de Waal gebleken). „Voordat het ergste be
gon dus", voegde de heer Hillenius hier aan
toe'.
Vóór de visite komt, scheer ik me-
gauw nog even glad met Philips
„PHILlSHAVE", zegt Staalbaard. Al
leen de steker in het stopcontact en,
terwijl ik lekker in m'n luie stoel blijf
zitten, vliegt mijn baard er af.
Laat U door een demonstratie bij
Uw handelaar eens persoonlijk over
tuigen, hoe gemakkelijk droogscheren
is met:
PHILIPS
Kolenproducfie ruim
895.000 ton in September
Volgens de voorlopige gegevens van het
Centraal Bureau voor de Statistiek heeft
de productie der Limburgse mijnen in
September bedragen 895.213 ton,' waardoor
men de inzinking van Augustus (801.756
ton) te boven is gekomen en het peil van
Juli (891.434 ton) is overschreden. Een
verblijdend verschijnsel is de verdere toe
neming van de productie per werkdag tot
34.431 ton. In Augustus bedroeg deze
3.246 en in September van het vorig jaar
30.005 ton.
Het productie-indexcijfer bereikt een
stand van 77 op basis van 1938 - 100. In
September 1946 was het indexcijfer 67.
Voor binnenlandse behoefte werd door
de mijnen in September verzonden 690.569
ton. Uit het buitenland werd ingevoerd
een hoeveelheid van 264.145 ton.
dere walvis-moederschepen glansrijk zou
doorstaan, bestreed dr. Melchior door te
vertellen, dat volgens hem bijvoorbeeld het
Engelse schip „Balaena" veel beter uitge
rust was. Ook liet in tegenstelling tot het
geen ir. de Waal schreef, de proviandering
veel te wensen over. Wat betreft een aan
hem verweten gebrek aan tact, zei dr. Mel
chior dat, wanneer na herhaaldelijk aan
dringen op beter* hygiënische maatregelen
deze door de kapitein systematisch gene
geerd worden, er een grens komt aan het
vermogen om tactvol te blijven.
De beschuldiging van ir. de Waal als zou
dr. Melchior zijn post verlaten hebben, toen
hij zich voor een week op één der jagers
begaf, noemde de scheepsarts een lage in
sinuatie, aangezien deze jager zich nooit
verder dan één of twee uur varen van het
moederschip bevond en bovendien voort
durend met dat schip in telefonisch contact
stond.
Ir. de Waal schreef, dat de kapitein wel
gedwongen was geweest om een secundaire
syphilislijder in een hut met drie anderen
te stoppen, omdat dr. Melchior weigerde
de man in het hospitaal op te nemen. „Lo
gisch", zei dr. Melohior, „anders zou hij de
andere patiënten hebben besmet. De man
moest in een hut alleen'f.
Voorts constateerde dr. Melchior, dat ir.
de Waal blijkbaar niet het boek, maar al
leen enige niet geheel juiste uittreksels
ervan had gelezen, aangezien ir.' de Waal
hem enige dingen verweet, die hij zeker
niet geschreven had.
„Nog meer misstanden"
„Er zijn nog veel meer misstanden ge
weest aan boord", zei dr. Melchior. ..maar
,die heb ik niet beschreven, omdat zij niet
op mijn terrein lagen. Dat die niet door
anderen gepubliceerd zijn. is te wijten aan
de zwijgplicht. Ik heb het „verminkte"
manuscript van een andere auteur gezien,
die ook over deze dingen had verteld, toen
de maatschappij het in handen had gehad.
Of men op het ogenblik gerust kan zijn is
de vraag. Eén dokter is beslist te weinig.
Wanneer er een zware operatie gedaan
moet worden, of een ernstig ongeluk is ge
beurd (stel, dat er een walvis gaat „rol
len") dan gaat dat mensenlevens kosten.
Doel van het boek
Het doel van mijn boek is om naast het
bereiken van een directe verbetering van
de toestanden op de Willem Barendsz in
direct een regeling te verkrijgen, waarbij
rechten en plichten van- de scheepsarts en
zijn arbeidsveld wettelijk worden vastge
legd en een einde te maken aan het „hou
je b. ."-systeem, dat op de schepeling van
toepassing is. Wanneer een mens hard
werkt, heeft hij het recht voor „vol" te
worden aangezien.
Wat het eerste betreft, heeft een klacht
aan de commissarissen reeds gedurende de
reis verzonden, en de lezing van mijn ma
nuscript door de directie in Augustus waar
schijnlijk wel enige invloed gehad. Voorts
kan ik u zeggen, dat twee ministers en
andere hoge functionarissen op sociaal ge
bied thans een onderzoek instellen".
De uitgever van het boek, de heer Gott-
mer, deelde nog mede dat tegenover het
financiëel resico, dat de schrijver loopt,
door beboeting of een eventueel proces,
geen enkel gewin staat, daar dr. Melchior
zijn honorarium voor een liefdadig doel be
schikbaar heeft gesteld.
Vier jaar internering voor
ex-burgemeester van Delft
Het Haagse tribunaal adviseerde vier
jaar internering voor F. W. van V., die in
de bezettingstijd landelijk leider van de
Volksdienst, directeur-generaal van Win
terhulp, leider van het nationaal-socialis-
tisch ambtenarencorps en burgemeester
van Delft is geweest.
Nederlandse verliezen
in Indonesië
Van officiële zijde wordt medegedeeld,
dat op verschillende plaatsen Nederlandse
posten en patrouilles door benden zijn be
schoten. De Nederlandse verliezen op 18
en 19 October bedragen voor zover tot
dusver bekend is twee gesneuvelden en 15
gewonden.
In West-Java werd ten Noord-Westen
van Soereang een succesvolle zuiverings
actie uitgevoerd.
In Midden-Java werden ten Noord-
Westen van Poerwokerto 280 Chinezen,
grotendeels vrouwen en kinderen, bevrijd.
Ten Westen van Ambarawa en ten Oos
ten van Salatiga werden enige republi
keinse strijdgroepen verdreven.
In Oost-Java werd „ten Noord-Oosten
van Loemadjang en bij Djatiredjo en Si-
doardjo tegen benden opgetreden.
In Noord-Sumatra werd in de omgeving
van Prapat een rampokbende verdreven.
79. Er gebeurde wat te voorzien was. De
vuurpijl, die Kraan in Oehoe's vliegtuig
had geschoten ontplofte. Het gaf een doffe
klaphet toestel kreeg een kleine schok,
maar vloog rustig door. ,Jlet valt mee,
baas!" riep Panda. „Er is niets gebeurd!"
..Kijk maar eens achter je!" riep Oehoe. „Er
is genoeg gebeurd! Mijn arme kist!" Panda
keek en ontdekte toen een lange steek
vlam die achter uit de uitlaat loeide en
dikke, zwarte rookwolken verspreidde. In
tussen verdween de machine van Kraan in
de verte. Ja, Kraan had nu genoeg gezien
en vond dat hij nu, zonder zich bezorgd te
maken rustig verder kon vliegen.
Vonk. Een 81-jarige priester ln Italië is levend
verbrand door het vlam vatten van het cel
luloid montuur van zijn bril. Het montuur
raakte in brand door een vonk uit zijn pijp.
Pers. Nadat het Griekse, communistische blad
„Rizospastis" Zaterdag verboden was zijn de
Griekse communisten onmiddellijk met een
nieuw blad op het tapijt verschenen. De
Griekse regering heeft thans aan het parle
ment een besluit voorgelegd volgens hetwelk
de uitgave van dagbladen of periodieken
zonder schriftelijke toestemming van de re
gering verboden zal zijn.
Intimidatie. In Hollywood zijn stemmen van
protest opgegaan tegen het onderzoek van de
commissie voor anti-Amerikaanse activiteit
naar de met communisme „besmette" films.
„Tegen de wet", zegt men in Hollywood,
„want de werkelijke bedoeling ls de inhoud
van de films voor te gaan schrijven met be
hulp van censuur en politieke intimidatie".
Ontbonden bond. Op een bijeenkomst van de
Engels-Amerikaanse journallstenbond ln
Moskou is bekend gemaakt, dal deze, ln 1942
opgerichte bond. bericht heeft ontvangen
van de Sovjet-autoriteiten, dat hij is ont
bonden.
Geen licht. Hans Georg von Mackensen. tijdens
de oorlog Duits ambassadeur in Rome. die in
het proces tegen het Duitse ministerie van
buitenlandse zaken als vrijwillige getuige
zou zijn opgetreden, is op S4-jarige leeftijd
in Konstanz overleden Men verwachtte, dat
hij licht had kunnen werpen op de betrek
kingen tussen Duitsland en Italië.
