C
Felix Mendelssohn Bartholdy
f,
TWIET
Britse Conservatieven waarschuwen:
„handen af van „ons" socialisme
Haagse oplichters „verdienden" f 100.000
3
WOENSDAG 5 NOVEMBER 1947
Honderd jaar geleden stierf de componist wiens
werken thans hernieuwde belangstelling en waar
dering ondervinden
"pR WAS EENS een arme Joodse leraar,
Mendel genaamd. Hem werd in 1729 in
Dessau een zoon geboden, die op 14-jarige
leeftijd naar Berlijn kwam. Daar werkte
hij later als huisleraar, daarna als boekhou
der, als zakenman, om zich steeds meer aan
het denken te wijden, tot hij een philosoof
genoemd werd, die niet alleen de onsterfe-
lijkhei'dsbewijzen van Plato vernieuwde, de
Joodse godsdienst verkondigde als het
meest passend bij een verlichte geest, maar
ook een vriend van Lessing was en met de
grote Kant in briefwisseling stond. Deze
Moses Mendelssohn, voor wie Lessing in
„Nathan" een blijvend gedenkteken op-
richtte, zag zijn oudste dochter, Dorothea,
in een eerste huwelijk met een Simon Veit,
in een tweede huwelijk echter met Frie-
drich Schlegel, de geestelijke vader van de
vroege Romantiek, trouwen, zag haar tot
het Protestantisme, tot het Katholicisme
overgaan en daarbij toch 'steeds voor de
emancipatie der Joden strijden. Hij zag zijn
zoons, Joseph en Abraham, de beroemde
Berlijnse bank oprichten en dat paleis in
handen krijgen, waarin later het Pruisische
Herenhuis vergaderde. De kleinzoon, de
zoon van Abraham, is dan rijp voor de
kunst.
Op 3 Februari 1809 werd Felix in Ham
burg geboren. (Later nam hij nog de naam
van zijn oom Bartholdy, de kunstgeleerde
diplomaat, aan.) Felix in de ware zin van
het woord. Een gelukkige, een gelukkige
Jood, een gelukkige Jood in Duitsland.
Het ouderlijk huis is niet alleen maat
schappelijk, het is ook geestelijk de beste
bodem, waarin de tere ziel van deze knaap
zich snel ontplooit. De veelomvattende op
voeding en ontwikkeling Heyse, de vader
van de dichter, leidt haar is aangepast
aan de vele gaven: talen, ook de oude.
schilderkunst en muziek, piano, orgel, viool
en altviool. Berger is zijn leraar, maar
vooral Zeiter en deze is het dan ook, die de
twaalfjarige bij Goethe brengt, die nu een
maal op muzikaal gebied bij Zeiter zweert.
En deze knaap, deze Felix, vindt, ook later,
genade in de ogen van de geweldige, de
zestig jaar oudere, kan weken bij Goethe
doorbrengen: „Wie weet, wat er zonder
Weibar, zonder Goethe van mij geworden
was
Omvangrijk oeuvre.
Wie heeft, die zal gegeven worden, meer
en steeds meer: de zestienjarige schrijft het
volwaardige; het heerlijke strijkoctet, de
zeventienjarige het werk, dat zijn naam
maakt, uitdrukking van zijn volgroeide per
soonlijkheid en gerijpt kunstenaarschap:
de ouverture van de „Sommernachts-
traum". Met twintig jaar is er een reeks
van werken: kamer-, pianomuziek, sym-
phonieën, de bekoorlijke muzikale schilde
ring „Meeresstille und glückliche Fahrt".
Meer: Op 11 Maart 1829 dirigeert Mendels
sohn Bach's „Mattheuspassion" uit zijn
hoofd in Berlijn en wekt daardoor dit werk
der werken uit honderdjarige vergetelheid
tot eeuwig leven. In hetzelfde jaar echter
viert Mendelssohn reeds in Engeland
triomfen als pianist en componist. Zijn in
1861 verschenen „Reisbriefe" vertellen van
de reizen in 1830-'32 door Italië, Zwiteer
land, Duitsland, Frankrijk, Engeland, reizen
en landschappen, die niet alleen in muziek
omgezet wei-den, maar ook in schetsen en
schilderijen. De herfst van 1833 vindt Men
delssohn na een vergeefse sollicitatie, om
ais opvolger van Zeiter dirigent van de
Berlijnse Singakademie te worden als
„Musikdirektor" in Düsseldorf. Van 1834 af
is Leipzig zijn stad. Twee maal trekt hij
naar Berlijn, waar Frederik Wilhelm IV
hem graag gezien had, een winter naar
Frankfurt; steeds keert hij naar Leipzig te
rug, waar hij het conservatorium mee op
richt en leidt, waar hij de concerten in het
Gewandhaus op zo'n hoog peil brengt, dat
Leipzig tot de eerste muziekstad van Duits
land opklimt.
Het "gelukkige leven gaat voort, gevuld
met door succes bekroonde arbeid en
Mendelssohn was een geweldig werker.
In 1837 neemt hii Cacilie Jeanrenaud, de
dochter van een Frans Gereformeerd pre
dikant, tot vrouw. Tien jaar later treft
hem de zwaarste slag van het lot: zijn
lievelingszuster Fanny sterft. De tere, door
het leven verwende Felix komt er niet
over heen. Spoedig volgt hij haar, 38 jaar
oud. Jong en toch gerijpt, volkomen uit
gegroeid, nog op de hoogte van zijn kun
nen, ook hierin een lieveling der goden.
De betovering duurt voort: zijn zoon
Karei wordt een beroemd historicus, zijn
kleinzoon Albrecht een vooraanstaand
leraar in de rechtswetenschap en van 1923
af leider van het instituut voor buiten
landse politiek in Hamburg, een achter
neef, Arnold, „Kirchenmusikdirektor" in
Darmstadt. Die sterft in 1933. Dan breekt
„het grote geluk".
De tand des tijds en de tand van de haat
De radio geeft Donderdag
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00 8.00, 13.00, 18.00. 20.00 en 23.00 uur Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 7.30 Platen. 7.50 Dagopening.
8.15 Platen. 8.45 Slowaakse suite van Novak. 9 15
Morgenwijding. 9.30 Conaerto grosso van HSndel.
8 45 Platen. 10.30 Voor de vrouw. 10.25 orgel. 10,50
Voor kleuters. 11.00 Platen, ll.éo Sopraan en
piano. 11.50 Opera- en operette-fragmenten. 12,30
Weerbericht. 12.33 In 't spionnetje. 12.38 Werken
van Gershwin. 13,15 Musette-orkest. 13.45 Piano
sonate van Beethoven. 14.00 Voor de vrouw. 14.20
De kwintetspelers. 15.00 Voor zieken. 16.00 U kunt
het geloven of niet. 16.05 Reprises. 17.00 Kalei-
doscoop 17.20 Welk dier?. 17.30 Dar.sorkest. 18.15
Sportpraatje. 18.30 Strijdkrachtenprogramma,
is co Nu naar bed. 19.05 Praatje uit New York.
19.15 Piano en zar.g. 19.45 De R. V. D antwoordt.
20 05 Lustrumviering Amsterdamse Vrouwelijke
Studenten Vereniging. 2015 Het Belgisch Natio
naal Radio-orkest, soliste Louise Thyrlon.
piar.o. Werken van Flor Alpaerts. Mozart. Stra-
winsky, Debussy. 21.00 Mendelssohnherdenklng,
door prof dr. K Ph. Bernet. 22.10 Platen. 22.15
Muziek dér lage'landen. 22.45 Het jeugdvraag-
siuk. 23.15 Muziek uit Noord- en Zuld-Amerlka.
23.45 Jean Sablon zingt.
HILVERSUM II, 414.5 M., 218 M. en 1875 M.
7.00, 8 00. 13 00, 19.00 20.00 en 22.30 uur Nieuws.
7 15 Platen 7.30 Gebed. 7-45 Tsjechische dansen.
8J5 Platen' 9.00 Werken van Massenet. 9.35 Paul
Roheson en Marion Anderson. 10.00 Leger des
Heilsmuzlek. 10.15 Morgendienst. 10.45 Fragmen
ts-. uit Handels oratorium „Israël en Egypte".
11.03 Ziekenbezoek. 11.45 Platen. 12.00 Angelus.
12.03 Piano-werken van Chopin en Fauré. 12.30
Weerbericht 1*33 Dans-orkest. 12.55 Zor.r.ewij
zer 13 20 Welk boek?. 13.25 Dans-orkest. 13.45
Hors d' Oeuvre. 14.00 Platen. 14.40 Voor de vrouw.
15 00 Orgel 45.30 Liederen van Brahms. 16.00
Bijbellezing. 16.45 Symphonlsche muziek. 17.00
Jeugdjournaal. 17.30 Geestelijke liederen. 17.50
Rijk over zee. 18.00 Voor land- en tuinbouw. 18.15
Klanken van Hawaï. 13.30 Dubbelmannenkwar-
tet. 19.15 Nieuws uit Indië. 19.30 Actualiteiten.
19 45 Platen 19.55 Bachkoraal. 20.05 Proloog. 20.15
Strijkorkest'. 20.40 Pianoduo. 21.00 Cello-recital.
21 30 De vaart der volekn. 21,50»Actualltelten.
92.46 Overdenking, 33,00 Zangredtol. 83.23 Werken
van Debussy,
hebben aan Mendelssohns werk meep ge
knaagd dan aan hel werk van enig ander
musicus. Ongetwijfeld, door het werk van
Mendelssohn loopt een kloof, die ligt tus
sen het romantische en het {classicistische.
Klassicistisch is vooral zijn geestelijke
muziek, de psalmen, de cantates, de
oratoria, een bonte weerspiegeling van de
werken van Handel en Bach; klassicistisch
is zijn vormbeheersing, de zekerheid, de
klaarheid, waarin-hij zelfs het romantische
gieten moet: dat is de gebondenheid in de
vorm aan de traditie van de achttiende
eeuw, die zijn „pianistische Diktion" en
ook menig lied iets bleeks, abstracts geeft.
Romantisch zijn de Elfenscherzi, de mu
ziek bij de „Sommernachtstraum" (die
eigenlijk deze Shakespeare pas weer tot
leven wekt), de 48 Lieder ohne Worte. de
meeslepen.de „Walpurgisnacht" voor koor
en orkest, het beroemde vioolconcert in
E-moll. dat zijn de symphonieën: vooral
de Italiaanse in A-dur met het wilde Sal-
tarello als slotfrase en de negen jaar later
ontstane, door een zachte melancholie ge
tinte Schotse (A-moll), waarvoor de eerste
idee tot hem gekomen was in, het paleis
van Maria Stuart. Dat zijn de concert
ouvertures met de „Sommernachtstraum",
de „Hebriden" en de „Schone Melusine",
die door Mendelssohn als nieuwe vorm
geschapen zijn.
Niet altijd echter zijn de klassieke nei-
gingen en de romantische gevoelens zo
duidelijk gescheiden of zo geniaal ver
mengd. Niet altijd is het gevoel zo uniek
en van zo'n dwingende kracht, dat niet
veel door de andere sterren van zijn tijd
overstraald werd en makkelijker aan de
tand des tijds ten offer viel dan de werken
van een Weber en een Schumann.
De tand van de haat: hij zelf heeft er
wel niet veel van te merken gekregen,
deze gevierde, charmante man. Toch ont
brak de haat ook reeds tijdens het leven
van Mendelssohn niet. Wanneer Schumann
zegt, dat hij Mendelssohn onder de leven
den beschouwt als „de eerste musicus van
zijn tijd", wanneer Bülow Mendelssohn
„het hoogste vormgenie na Mozart" noemt,
dan is dat helemaal eerlijk gemeend. An
ders is het met Wagner, die het wel nooit
heeft kunnen verkroppen, dat Mendelssohn
de C-dur-symphonie, die Wagner aan de
opgehemelde meester in Leipzig gêstüftrd
had, „zo goed bewaard heeft, dat ze nooit
weer te voorschijn kwam". Wel bekent
Wagner, dat hii „veel hield" van de eerste
frase van de Schotse symphonie, wel noemt
hij Mendelssohn als schepper tian de „He
briden" een „landschapsschilder eerste
klas", betitelt hij hem met „lieber, ver-
ehrtester Freund" en beweert zijn „auf-
richtigster Bewunderer" te zijn. Maar in
1850, drie jaar na Mendelssohns dood, legt
de oude tovenaar het masker af en laat in
zijn, naar de geest reeds volkomen natio-
naal-socialistische geschrift „Das Juden-
tum in der Musik" zijn haat ook tegen
Mendelssohn de vrije teugel.
Zeker voelt men in het werk van" Men
delssohn vaak diezelfde eigenaardige ver
menging van Joods-romantische geest als
bij Offenbach, en sterker nog, bij Heine.
Beschouwen wij het koele klassicisme,
waartegen Mendelssohn ook in zijn roman
tiek vaak te vechten heeft, als „Joods
rationalisme". In ieder geval voerde deze
tweespalt in Mendelssohns wezen en werk
niet tot een tragisch conflict en kan het
niet met die afgrond vergeleken worden,
die er gaapt tussen Wagner, de eminente
kunstenaar en Wagner, de zeker niet emi
nente mens. Wat Wagner niet lukte is het
nationaal-socialisme gelukt. Het heeft het
standbeeld van Felix Mendelssohn-
Bartholdy voor het Gewandhaus in Leipzig
omvergehaald, het heeft geprobeerd, deze
naam uit te wissen, dit werk als niet be
staand te ontkennen. Nu, honderd jaar na
Mendelssohns en twee en een half jaar na
Hitiers dood, wordt het, vooral door anti-
semi'etische hetze in de laatste tientallen
jaren geweldig onderschatte werk Van
Mendelssohn overal opnieuw belicht. Mor
gen misschien reeds gaan wij naar een
waardeverhoging van Mendelssohn, een
renaissance van Mendelssohn, zoals die
van Heine. In de grond niets anders dan
het weerzien, het weer-leren-zïen van een
ster, die men boosaardig omneveld had.
H. St.
Kind van zeven jaar
dronk te veel bier
Ongewoon voorval
in Amersfoort
In een steegje achter de Kamp te Amers
foort werd Maandag een zevenjarig knaap
je binnengebracht, dat op straat door voor
bijgangers in beschonken toestand was aan
getroffen. Korte tijd later geraakte het
jongetje bewusteloos. Het wend overge
bracht naar een ziekenhuis, maar is in
middels weer ontslagen. De politie stelde
een onderzoek in en trof in het belendende
perceel drie jongens aan, waarvan de
jongste 15 jaar, die zich te goed deden aan
bier, dat daar in overvloed in een vat aan
wezig was. Het vat bleek van diefstal af
komstig te zijn. De jongste van het drietal
was er eveneens slecht aan toe. De jongens
blekc-n drie broers te zijn, die het bier op
dronken terwijl hun moeder afwezig was.
Deze had haar kinderen aan hun löt over
gelaten en keerde eerst zeer laat in haar
woning terug.
Weermachtsaannemer
hield materiaal achter
Voor het Bijzonder Gerechtshof te 's-Gra-
venhage is een zaak behandeld tegen de
bouwkundige N. W. uit Huizen, welke
reeds eerder voor het Amsterdamse Bij
zonder Gerechtshof heeft gediend en dooi
de Bijzonders Raad van Cassatie verwezen
is naar het Haagse Hof.
Een getuige, die als opzichter bij ver
dachte gewerkt heeft, deelde mede, dat
W. „Wehrmachtswerk" op Schiphol heeft
verricht en voorts ten behoeve van de
Duitsers heeft gewerkt te Bergen, Schoorl,
Bloemendaal en Velsen.
Deze getuige vertelde, dat er in opdracht
van verdachte geknoeid is. Er werd in het
beton te weinig cement en ijzer verwerkt.
Het materiaal dat op deze wijze aan de
Duitsers onttrokken werd, gebruikte ver
dachte om voor zichzelf te bouwen.
Een andere getuige zei dat W. vreesde
financieel vast te lopen en ook bang was.
dat zijn materiaal en personeel weggehaald
zouden worden. De winst over de periode
1941 tot en met 1944 becijferde getuige op
f 1.350.000; verdachte heeft f 447.000 privé
opgenomen.
De advocaat-fiscaal mr. De Hollander
vorderde drie jaar gevangenisstraf met af
trek, ontzetting uit de kiesrechten voor
tien jaar en ontzetting uit de bevoegd
heid een leidende fnctie in het aannemers
bedrijf uit te oefenen met uitzondering
van de bouw van woonhuizen, eveneens
voor tien jaar.
Uitspraak 18 November.
De „Groote Beer" gaat als
hospitaalscliip naar Indië
In het voorjaar arriveerde in Nederland
een drietal door de regering in Amerika
aangekochte transportschepen van het
Victory-type, de „Groote Beer", „Water
man" en „Zuiderkruis". De „Zuiderkruis"
maakte reeds een reis naar Indië voor het
vervoer van militairen. De „Waterman"
bracht emigranten naar Canada en maakte
een aantal reizen voor de World Friendship
Association. Daar beide schepen als trans
portschepen werden gebouwd, werd nog
een aantal verbeteringen wenselijk ge
acht, welke thans bij Nederlandse werven
worden uitgevoerd.
De „Groote Beer" werd naar een werf
gedirigeerd, daar dit schip bestemd was
om te worden ingericht als hospitaal-schip.
Na een verbouwing van een half jaar bij
de Nederlandse Dok- en Scheepsbouw
maatschappij is de „Groote Beer" thans
gereed. Op 12 November zal het schij^naar
>Indië vertrekken.
„Theater Plezier" komt
in Haarlem
Het „Theater Plezier van Floris Meslier" zal
in het seizoen 1947 48 een revue opvoeren onder
de titel van „Zie ik je vanavond nog".
Het gezelschap is belangrijk uitgebreid, thans
werken mede Toon Hermans, Wiesje Bouw
meester, Jan van Ees. Seholten en Van 't Zelfde,
Andrea Domburg. Son ja van Weerdenburg, Her-
bert Joeks, het Tiynneys Ballet en aan de vleu
gel: Pieter Kellenbaoh.
Het geheel is gemonteerd met décors, welke
zijn ontworpen door de tekenaar Joop Geesink,
die onlangs op het wereldfilmfestival te Brussel
een eerste prijs behaalde.
Dit gezelschap zal van 7 tot en met 13 November
het Rembrandt Theater te Haarlem bespelen.
helpen bij de meeste pijnen
Détails ran het plan-Marshall
Het Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken hoopt aanstaande Vrijdag
gereed te zijn met het ontwerp voor hulp
verlening aan de 16 Europese landen, an
ders aangeduid met „Marshall-plan". Vrij
dag zal de begrotingscommissie van het
Congres dit plan ter inzage krijgen en er
voorlopige adviezen aan verbinden. De
grote lijnen van het plan zijn volgens AFP:
Een bedrag van 6 a 7 milliard dollar voor
1948, voor ieder volgend jaar nader te be
palen. Vervolgens een bedrag van 3 mil
liard voor stabilisatie der Europese valuta.
Dit alles buiten de 400 millioen voor tus
sentijdse hulpverlening aan Frankrijk en
Italië. Over de wijze waarop is nog geen
beslissing genomen.
Kasjmir: bron van nieuwe
onlusten in Voor-lndië
Kasjmir m Voor-Indië is het toneel gewor
den van de rivaliteit tussen India en Paki
stan, de voormalige Brits-Indische koloniën
die thans de dominion-status hebben ver
kregen. Het kleine Kasjmir wordt door
beide opgeëist, doch men wil er niet over
onderhandelen en thans is reeds het woord
aan de wapenen.
De troepen van India zijn op ongeveer 15
km afstand van Srinagar, de hoofdstad van
Kasjmir, slaags geraakt met een groep van
zevenhonderd gewapende „invallers". Hoe
wel de Indische troepen in de minderheid
waren, slaagden zij erin 50 pet. van de
vijandelijke troepen te vernietigen. Er is
echter nog geen sprake van een India of
fensief, daar de hiervoor benodigde troepen
ontbreken. De Indiase strijdkrachten wor
den thans geconsolideerd. Per vliegtuig
ontvangen zij versterkingen.
Velen betaalden hoge bedragen voor
„bemiddelingwelke nooit verleend werd
De Haagse recherche heeft de 63-jarige
„directeur van een handelsinstituut" H. v.
R. en twee autohandelaren gearresteerd,
die verscheidene personen voor in totaal
honderdduizend gulden hebben opgelicht.
De autohandelaren bezochten in vele
plaatsen des lands, onder andere in Haar
lem, gegadigden voor een auto-aankoop
vergunning en brachten hen in contact met
Van R-, wiens „handelsinstituut" slechts
op papier bestond. Van R. verklaarde, dat
hij de zaak wel even in orde zou mak^n.
Hij liet zijn slachtoffers brieven aan de
Rijksverkeersinspectie ondertekenen en
vroeg daarna voor zijn bemiddeling een
vaak niet onbelangrijk bedrag, dat, naar
hij beweerde, nodig was om ambtenaren
om te kopen. De betrokkenen betaalden, in
de verwachting spoedig in een nieuwe auto
te rijden. De brieven aan de Rijksver-
Onderzoek naar de Brastagi
Naar aanleiding van het aan de „Bras
tagi" overkomen ongeval (het schip is
zoals men weet voor de kust van Portugees
Oost Afrika op een koraalrif gelopen), deelt
de Rotterdamse Lloyd mede, dat betrouw
bare gegevens nog niet te geven zijn,
zolang geen scheepsbouwkundige in de
gelegenheid is geweest een oordeel uit te
spreken. Daartoe is een inspecteur van de
Rotterdamse Lloyd per vliegtuig naar de
plaats der stranding vertrokken.
keersinspectie werden echter nimmer ver
zonden
Nadat Van R. op deze manier ongeveer
50.000 had ontvangen breidde hij zijn
zaken uit. Hij ging „bemiddeling" v
lenen bij het aanvragen van tap-, slijt-,
bedrijfs- en huisvestingsvergunningen,
verzorgde belastingzaken en ging handel
drijven in toewijzingen voor levensmidde
len en metaalwaren. Dit soort „zaken"
leverde hem nogmaals '50.000 op, waar
van hij 22.000 provisie aan de autohan
delaren betaalde.
Wanneer sommige klènten lastig wer
den, dreigde Van R. -met de door hen on
dertekende brieven naar de politie te gaan,
waardoor aan het licht zou komen, dat zij
zich aan corruptie schuldig maakten.
Een taxiondernemer die reeds een paar
duizend gulden aan Van R. had betaald,
doch na maandenlang wachten geen aan
koopvergunning voor een nieuwe auto
kreeg, ging zelf naar de politie. Recher
cheurs stelden een onderzoek in en vonden
in het kantoor van Van R. in de Regen-
tesselaan in Den Haag een uitgebreide ad
ministratie, waaruit bleek welk een grote
omvang de oplichtingspractijken van Van
R. hadden aangenomen. Hij is herhaalde
malen wegens oplichting, valsheid in ge
schrifte en verduistering veroordeeld. In
België heeft hij voor dergelijke feiten ge
vangenisstraf ondergaan. Ook het straf
blad van de beide autohandelaren is verre
van schoon. Een hunner is een gewezen
politieke delinquent.
Panda en de Meestervlieger
92. De sheriff groef en grabbelde en
hijgde en schreeuwde en slaagde er ten
slotte in om zich uit het gat te wringen.
Hij trok zijn revolver en rende schietend
ep. roepend naar het vliegtuig van Oehoe.
Maar hij was te laat. Panda en Oehoe had
den niet op hem gewacht maar waren-aan
boord gesprongen. Oehoe startte de motor
en de machine steeg op. Dat was het
avontuur met de sheriff!" sprak Oehoe.
„En we zijn er alwéér goed afgekomen.'
Maar we moeten nu opschieten, leerling!
Ik zal de motor op volle toeren laten
draaien, dat is de enige kans om Kraan
in te halen!" Nu had Kraan toevallig hele-
Men vraagt zich in Amerikaanse kringen
bijvoorbeeld nog af, of een bepaalde hoe
veelheid goud aan de 16 Europese landen
zal worden overgedragen of ter hunner
beschikking zal worden gehouden door be
middeling van het internationale mone-
taire fonds. Het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken stuit, wat dit
laatste betreft, op een hevige oppositie in
het Amerikaanse congres.
De Amerikaanse regering zou het toe
juichen, indien de 16 Europese landen een
beroep zouden doen op Canada en de La
tijns-Amerikaanse landen, waarbij zou
worden gevraagd op welke wijze en op
welke voorwaarden Canada en de Latijns
Amerikaanse landen zouden kunnen mede
werken aan het plan-Marshall. Indien aan
deze oproep gevolg zou worden gegeven,
zouden de landen van Europa en Amerika
een gedétailleerd plan kunnen uitwerken
met betrekking tot de aankopen in Ameri
kaanse landen, buiten de Verenigde Staten.
Geen inmenging.
United Press meldt uit Washington, dat
een aantal leidende Britse conservatieven
het Amerikaanse Congres heeft gewaar
schuwd, dat het Europese hulpplan niet
gebruikt mag worden als middel om te in
terveniëren bij de experimenten, die door
Engeland en andere socialistisch geregeer
de landen worden ondernomen.
Deze conservatieven alle vooraan
staande leden van Winston Churchills
partij en tegenstanders van het socialisti
sche systeem in Engeland, voorspelden dat
elke poging van het Congres om het uit
stellen van het program op het particu
liere industriële bezit voorwaarde te ma
ken voor het plan-Marshall, fataal voor dit
plan zou zijn en waarschijnlijk evenzeer
voor het Europese economische herstel.
Tot degenen, die hun stem verhieven,
behoorde Anthony Eden. een der invloed
rijkste leiders van de Engelse Conserv;
tieve partij. Deze mannen staan tegenover
het socialisme in Engeland even afwijzend
als de Conservatieve leiders van de Ver
enigde Staten. Maar tot de laatstgenoem
den zeggen zij: „handen af, het F,ngelse
socialisme is de zaak van Engelbnd".
De waarschuwing werd gericht tot ver
scheidene Amerikaanse Congresleden, die
Europa gedurende de afgelopen zomer en
in deze herfst hebben bezocht.
Deze berichten vallen samen met de
voorspelling in regeringskringen, dat een
belangrijk deel van de oppositie tegen het
plan-Marshall zal bestaan in de strijd tegen
het socialisme zelfs het socialisme in de
milde vorm, waarin Engeland dit kent.
Leidende regeringspersoonlijkheden in
Washington spreken dagelijks de hoop uit,
dat zij in staat zullen zijn het Congres van
dit pad af te brengen.
Ruhrkolen gedeeltelijk
over Rotterdam
De Berlijnse correspondent van het A.
N. P. meldt: Van Britse zijde is officieel
medegedeeld, dat tussen de gecombineer
de Britse en Amerikaanse zone en de Ne
derlandse regering een overeenkomst
getekend voor het vervoer van Ruhrkolen
in Nederlandse schepen naar Rotterdam.
Men hoopt maandelijks 300.000 ton export
kolen over Rotterdam te verzenden. Hierin
is begrepen een groot deel der export
kolen, die tot nu toe over Emden werden
verzonden. Het watertransport-systeem
der Britse zóne was evenwel te zeer over
belast om voor de kolenverzenöingen uit
sluitend Duitse havens te blijven gebruiken.
De verzending over Rotterdam zal op 24
November beginnen, wanneer ten minste
de waterstand op de Rijn de hervatting
van het transport toelaat.
Van bevoegde Nederlandse zijde ver
neemt A.N.P. nog, dat bovengenoemde
overeenkomst een bestaande toestand min
of meer legaliseert. Op het ogenblik loopt
het transport van exportkolen namelijk
reeds voor een groot deel over Rotterdam.
PIANO
Enkele zeer mooie instrumenten o a. „G.
Adam" - „Zeitter Winkelmarm" en blank
eiken salonvleugel agb. Alle onder volledige
garantie. Fa. WALTER. Zijlweg 86, Haarlem,
Tel. 19916.
(Adv.)
Ondemocratische gang van
zaken in Slowakije
De raad van Slowaakse commissarissen
fungerend als regering van de autonome
staat, wiens ontslagneming gemeld is, heeft
eigenlijk zijn ontslag, niet ingediend, aldus
wordt thans te Bratislava bekend, naar
het Franse persbureau AFP uit Praag
meldt, doch is ontslagen door zijn voorzit
ter, dr. G. Hussak, waarbij deze als reden
opgaf, dat de communistische leden- en
generaal Ferjencik, vertegenwoordiger van
het verzet, hun ontslag hadden ingediend
en dat in deze omstandigheden het op
treden van de rqad onmogelijk is gewor
den.
De Slowaakse christelijk democratische
partij meldt dat haar vertegenwoordigers
in de raad nooit hun ontslag hebben inge
diend en dat het besluit van de communi-
tische voorzitter is genomen zonder dat de
raad zelfs maar bijeengeroepen is. Het
schijnt, dat de christelijk democratische
partij uit deze gang van zaken de conse
quenties heeft getrokken door niet deel te
nemen aan de bijeenkomst van het natio
nale front der Slowaakse politieke partijen,
die Zaterdag te Bratislava is gehouden en
waar de samenstelling van de nieuwe raad
van commissarissen is besproken. De partij
der christen-democraten heeft bij de ver
kiezingen meer dan 60% der stemmen op
zich verenigd. De correspondent van AFP
tekent hierbij aan, dat deze sensationele
onthulling over het ontslag bewijst, dat de
bij de verkiezingen vrij geuite wil gene
geerd wordt en de bepalingen van het na
de bevrijding tussen Tsjechen en Slowa-
ken gesloten verdrag voor herstel van een
Tsjechoslo waakse republiek geschonden
worden.
In deze republiek zouden de Slowaken
maal geen haast gemaakt omdat hij dacht, een volledige administratieve autonomie
dat hij geen mededingers meer had. Op vorkrijgen, waarvan de raad van commis-
zijn dooie gemak vloog hij over de Oceaan sar;ssen en de nationale Slowaakse raad als
en zong zachtjes in zichzelf. Daardoor uitvoerend en wetgevend lichaam de be-
diLurde het niet lang of Panda kreeg zij-n i hohaming waren.
machine in het oog. Net op dat moment Bü de Ned. Herv. Gem. van wük aan zee
kwam er een zware mist opzetten.en Duin is beroepen ds. J. A. Dankbaar te Maas-
I sluis.
Boekenhcek
Onder de glanzende zeilen van
vrijbuitersjonk; G. SCHURINK;
Firma M. J. van der Loeff. Enschedé]
Een avonluren-roman voor de jeugd, deze ge.
schledenls over een plratensohlp der Chinese
zeeen. waarop de Hollandse Bas van Breekelen
verzeild raakt, tegelijk met zijn vader en een
oom. Hoewel de schrijver niel overal even sterfc
van stijl is geweest, boeit dil keurig verzorgde
boek toch om zijn prettige votksbeschrijving, die
kennelijk op een goede documentatie gebaseerd
is. Een allerminst Vervelende moraal, de brui
lussen Oost en West. die tóch geslagen ka-,
worden ondanks de verschillen in taal en opvat,
tingen. verheft Schurink's werk boven de mld.
delmaat. Bas beleeft ondertussen vreemde avon.
turen in de wateren van het Hemelse Rijk: hi<
verwerft niel ten onrechte de naam van „vreen
de duivel" en trekt met al de kracht van
jeugd te velde tegen het bandletendom, dat
blijkens het boek van Schurink nog zo welig
langs en op de Chinese Zee tiert. De dettctlvs
story, die door het verhaal ls geweven, maaki
het des te aantrekkelijker voor Jongens van lo,
18 jaar, ofschoon nog ouderen het misschien ook
met graagte zullen lezen.
Neem de oorzaak van
Uw Rheumatiek weg.
Dat kan. Met dat luttele beetje Kruschta
Salts, iedere morgen in Uw eerste kopje the*
Dat geeft nieuwe kracht aan Uw bloedzui
verende orggnen; "t bloed gaat weer snelle
stromen: onzuiverheden, die zich nu vast-
zetten, krijgen dan geen kans meer, want z;
worden afgevoerd, regelmatig en grondig. De
weldadige gevolgen blijken al gauw. Uw pij
nen worden minder en de aanvallen neme:
in aantal af; elke dag voelt ge U méér monter
en opgewekt, na een nacht van weldadige
rast; Uw levenslust keert weer, kortom ge
voelt allengs U weer fit als vanouds. Vraaj
Krusoben Salts bij Uw Apotheker of Drogist,
(Adv,)
Burgemeester van Zandvoort
tegen twee periodieken
Enige maanden geletjfn hebben ln de wee*,
bladen „Nieuwe Post" en „Ochtendpost" enkele
artikelen gestaan over het beleid van de burge
meester van-Zandvoort. de heer H. van Alphen,
tijdens de bezettingstijd. De burgemeester achtu
zich door de Inhoud van de artikelen ln zij;
goede naam en eer aangetast en het gevolg hier
van is, dat hij Dinsdag door zijn raadsman mr.
J. de Vrieze, een aanklacht Indiende bij dt
Amsterdamse rechtbank. De raadslieden m
Jonker en mr. H. J. Baelen, die respectievelijk
optreden voor de heren L. A. Rodrigues Lopej
en John Kappee. hoofdredacteuren van „Nieuwe
Post" en „Ochtendpost" vroegen en verkregen U
dagen uitstel om op de els te antwoorden.
Faillissementen
Door de rechtbank te Haarlem zijn vernietigd
op grond van verzet, de faillissementen
Willem Frederik Meyer, drogist, wonende
Haarlem Noord, Meeuwenstraat 4 en Johanna
Blokker, koopman in planten en hovenier,
nende te Haarlem. Korte Lakenstraat 2 rd,
Wegens het verbindend worden der enig!
uitdelingslijst is beëindigd het faillissement van:
Cornells Johannes Fangmann, grondwerker,
nende te Aalsmeer, Uiterweg 348 b.
Schaken
Jeugflscliaaktoiiriiooi
gewonnen door Sclndtz
Het jeugdschaaklournooi, door de sohaalcver-
eniging ..Rollend" georganiseerd, is geëindigd,
J. Schultz, een veelbelovende rustig spelende
jongeman is winnaar geworden.
Door zijn laatste parlij in Groep I remise
spelen tegen W. Franck, bezette hij in deze
groep de eerste plaats. Van de twee partijen, die
hij hierna speelde tegen de winnaar van Groep 11,
F. Kuyken. maakte hij de eerste met zwart
remise en won de tweede. Hij legde beslag
de door Haarlems Dagblad uitgeloofde medaille.
De totaal-uitslag van Groep I luidt: 1
Schultz: 4?s pt.; 2. W FraGck: 315 pt.3. R. den
Boeft: 3 pt.: 4. P. Verhoeff: 2 pt.: 5. H. Smi!
1 pnt. en 6. L. Roosjen, die driemaal verstek Uel
gaan: 0 pnt.
In het jubileum-tournool won J. J. v. Kampen
(Het Oosten) de uitgestelde partij tegen P. A.
Driel (Haarlem), waardoor in groep II van
toumooi de uitslag werd: 1, 2. en 3. P. A.
Driel, P. Verdonk (HSG) en J. J. v. Kampen 1
pnt.; 4, C. Nieuwendijk (Rolland) 0 pnt)
Zaterdagavond houdt Rolland een feestavond
in gebouw „Domi". Zandvoorterpad te Over-
veen, waar de prijzen van het jubileumschaak-
tournooi worden uitgereikt.
Dammen
Jozeph Blankenaar kampioen
In de week van 27 October—3 November wer
den de volgende competitie-wedstrijden gespeeld.
Hoofdklasse: HRKD—Oosterkwartier 5—15;
Wormerveer—HDC 14—6: St. Bavo—Weesp 9—U;
Gez. Samenzijn—Damclub Haarlem voorl. 14—1
i HDC—Jozeph Blankenaar 6—14.
Door laatstgenoemde overwinning is Jozeph
Blankenaar te Amsterdam kampioen van de
hoofdklasse, afdeling A van Noordholland.
lste klasse: EMS I—Halfweg T" 1010; TEP I
—Stabiel I voorl. 9—9; DCIJ II—HDC III voorl.
1—9; BDC II—St. Bavo II 12—8 en HDC III-
BDC H 7—13.
klasse. Hoofddorp IOosterkwartier I
voorl. 5—5.
Sport in het kort
MIJNDERS IN ENGELAND IN HET HUWE
LIJK GETREDEN'. Te New Cross ln Londen is
het huwelijk gesloten tussen de linksbuiten van
DFC Kees Mtjnders en miss Daphne Dunk van
Hastings. Mijnders maakte kennis met miss
Dunk. toen hij te Hastings een voetbalwedstrijd
speelde voor een Dordts elftal als gevolg van
de uitwisseling van sportsmen tussen genoemde
steden.
Fantast. Bij Keulen heeft de Duitse politie een
zekere Altensen gearresteerd, die sinds Maart
1946 een ondergrondse groep tracht te vor
men. met het doel het Sovjet-leger uit Oost-
Dultsland te verdrijven. De 23-jarlge Altensen
beweert via de ondergrondse radio in con
tact gestaan te hebben met Martin Bormann,
de vermiste plaatsvervanger van Hitler.
Voorgevoel? Dlter Frlede, politiek correspon
dent vair het onder Amerikaanse contróle
staande Berlijnse blad „Der Abend" wordt
sedert Zaterdag, toen hij een bezoek bracht
aan de Sovjet-sector van de stad. vermist,
aldus wordt te Berlijn beweerd. „Der Abend"
is het blad, dat Maandagavond foto's publi
ceerde, waarop Stalin en Ribbentrop geza
menlijk prijken.
NirSiwe leden. De vroegere assistent-minister
van buitenlandse zaken der V. S„ William
Benton, thans hoofd der Amerikaans^ dele
gatie op de tweede algemene conferentie van
de UNESCCwelke conferentie de 6de No
vember geopend wordt, heeft tijdens een
persbijeenkomst meegedeeld, dat de „landen
binnen de communistische sfeer" zich bij de
UNESCO zullen aansluiten, en dat een aan
vraag van de Spaanse regering in balling
schap om als lid te worden toegelaten, door
de UNESCO in overweging wordt genomen.
Rustig idee. George Truman en Clifford Evans,
die in twee kleine vliegtuigen een reis om de
wereld maken, zijn in Alaska aangekomen.
Hun tocht is bijna geëindigd. Op het gevaar
lijke stuk van Japan naar de Aleoeten wer
den zij vergezeld door vliegende forten, die
een motorboot en materiaal voor een even
tuele redding op zee bij zich hadden.
