Haarlems Dagblad Verbreding Bekendmaking van nieuw accoord tussen Engeland en Amerika WAT GEBEURDE 29 APRIL 1945? Hitler en Eva zaten in Denemarken in het gras" aldus Duits officier Vermaningen van professor Romme Noodtoestand bij het Middelbaar en Voorbereidend Hoger Onderwijs i Weerbericht 62e Jaargang No. 18816 Bureaux: Grote Houtstr. 93, TeL Admin. 10724, 14825. Redactie 10600. Directeur-Hoofdredacteur 15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37. TeL 12230. Drukkerij Z. B. Spaarne 12, TeL 12713, 10132. Donderdag 18 December 1947 Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen Abonnementsprijs per week 31 cent. per kwartaal ƒ4,Franco per post ƒ4.50. Postgiro 273107 Advert.tarieven op aanvraag bij de Administra1 Directeur-Hoofdredacteur: Fibert Peereboom Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem pNIGE WEKEN GELEDEN is hier gepleit ■*-' voor de instelling van keuze-vakken bij het Middelbaar Onderwijs. Dat ge schiedde naar aanleiding van een ver klaring van de minister van Onderwijs, die in het feit dat zovelen het eindexamen niet halen een rejlen zag om de toeloop naar het M.O. te beperken. Ik zag er precies het omgekeerde in: een reden om het onderwijs aan te passen aan de grote toeloop. Want het onderwijs is er voor de leerlingen en niet omgekeerd. En het is in een tijd. die de uiterste inspanning van ons volk eist om niet alleen op te bouwen maar ook de beschaving te helpen-handhaven, meer dan ooit duidelijk dat vooruitzien betekent: het gemiddelde ontwikkelingspeil op te voeren. Daarbij komt, dat onzé inter nationale verbindingen hand over hand toenemen en dat federale Unie van Europa, die zal komen, velen een loopbaan buiten nu hermetisch afgesloten grenzen zal doen zoeken. Het is verkeerd, dat maar een heel klein percentage van ons volk de moderne talen machtig is. Wij moeten de basis van ontwikkeling verbreden ora arbeids prestaties en mogelijkheden op te voeren. Dat kan bereikt worden door een beperkt, maar wel degelijk vormend leerprogramma vast te stellen voor die grote groep, die niet voor verdere studie of voor het geven van onderwijs bestemd is, maar niettemin belangrijk werk in de practijk van het maatschappelijk leven heeft te verrichten. Velen uit die groep halen nu het eind examen niet en stranden op zulke gespe cialiseerde vakken als wiskunde, schei kunde en natuurkunde. Zij, die deze vakken voor hun bijzondere beroepskeuze behoeven, kunnen ze als keuze-vakken te baat nemen. Niemand heeft mij ooit diets kunnen maken dat Frans, Duits, Engels, staatswetenschappen, geschiedenis en aardrijkskunde geen vormende waarde zouden bezitten, waarbij ik tenslotte onze eigen, in het gedrang der tegenwoordige leerprograms feitelijk verwaarloosde Nederlandse taal alleen als laatste noem, om er uw bijzondere aandacht op te ves tigen. Het is ook niet rechtvaardig, dat een jongen uit een arbeidersgezin, die over genoeg gezond verstand beschikt maar op de Middelbare School gehandicapt is om dat hij in een voor hem geheel vreemde sfeer belandt, vaak strandt, terwijl hij bij een minder overladen program zou slagen. Dat hij leert wat hij verwerken kan, is in het belang der samenleving. Het is niet zonder oorzaak, dat men in het particu- I liere bedrijfsleven steeds tekort heeft aan krachten met voldoende ondergrond in hun opleiding en dus voldoende kans op verdere vorming. Tekort aan mensen, bij wie de lust en de belangstelling gewekt zijn om het verder te brengen en die men 1 met vertrouwen een verantwoordelijke taak opdraagt en leiding over anderen geeft. Naar aanleiding van het vorige artikel I over dit onderwerp betuigde de directeur van een bekende school mij zijn instem ming en voegde eraan toe: „Ons onderwijs is niet democratisch". Neen, het is niet democratisch en wij willen bovendien allen verlost raken van die eenzijdige kennis- is-macht-opvatting, met een onmiskenbare Duitse inslag, die het vanouds aankleeft. Die uit zich o.a. in een neiging tot- grondigheid Gründlichkeit, zou men op z'n Duits moeten zeggen die haar doel allang voorbij is gestreefd en veeleer tot versnippering van 'de krachten der leer lingen heeft geleid. Het is niet goed dat zoveel leerlingen en ouders het eind examen, van de middelbare school voor namelijk zien als een kwade hindernis, die overwonnen moet worden om een redelijke kans in de maatschappij te krijgen. Het is niet goed dat het werk door hen beschouwd wordt als een corvée, die met extra-lessen en zuchtende bijstand der ouders moet worden verricht. Het is verkeerd dat zoveel kinderen de maatschappij ingaan met de gedachte, dat werken betekent dat men tobbend tegenstand overwint. Dat hoeft hel volstrekt niet te betekenen. Mensen die met plezier werken zijn meer voor hun werkgevers waard, brengen meer tot stand en hebben een blijer leven dan diegenen, die er zich moeizaam en met tegenzin doorheen slaan. Voor jonge mensen geldt dat ook: als zij met plezier en belang stelling hun schoolwerk doen zullen zij ook meer gaan begrijpen en meer zelf gaan onderzoeken. De drang naar vernieuwing is niet van de baan, maar zet zich over de gehele linie voort. Gelukkig zijn er ook bij het onder wijs zelf mensen, die er warme belang stelling voor hebben. Het is duidelijk dat de belangstelling van vakmensen onmis baar is. In hun kringen heerst grote en begrijpelijke ontstemming over de uit blijvende verbetering hunner salarissen en alarm over de dalende belangstelling voor het leraars-vak, die reeds een zo ernstig tekort aan leerkrachten veroorzaakt heeft. Die wordt zeker niet alleen veroorzaakt door de laagte der salarissen, maar ook door onbevredigdheid over het onderwijs zelf. Vaak genoeg is gebleken, ook bij het L. O., dat mensen die tot deze levenstaak geroepen zijn gaarne extra-werk op zich nemen, al worden zij er niet of slecht voor betaaldals zij er met hun overtuiging achter staan. Op de kwestie van het weg slinken van het leraren-corps hoop ik spoedig terug te komen. Laat men ons straks niet gaan vertellen, dat de toeloop naar het M. O. verminderd moet worden omdat er niet genoeg leerkrachten zijn. Mijn collega Godfried Bomans, die in Elseviers Weekblad en in De Linie met warmte en talent gepleit heeft voor in voering van keuze-vakken en er een ware campagne voor is gaan voeren, heeft zijn aanval vooral gericht op het gymnasium, dat hij zelf heeft afgelopen. Ofschoon wij dezelfde zaak bepleiten en ofschoon velen met hem in zoverre zullen instemmen, dat ook het gymnasium gebaat zou zijn bij beperking van het leerprogramma en bij aanwiizing van wiskunde en Grieks tot keuze-vakken, geloof ik dat hij de waarde van de klassieke opleiding heeft onder schat. Laat ons blnven erkennen, dat wij een intellectuele élite nodig hebben en begrijpen dat die niet slechts gevormd wordt door het leren van een aantal regels van Tacitus en andere klassieke schrijvers, maar ook en vooral door de toelichtingen van de leraren en door de sfeer en de intellectuele arbeidslust, die het gym nasium schept. Het zal altijd een school voor een kleine minderheid blijven, zoals ook de beoefenaars van de keuze-vakken op de H.B.S. en uit de-aard der zaak tevens op de Lycea een minderheid zouden blij ven vormen. Als de grote toeloop, die naar het M. O. is ontstaan, ook maar wordt opgevangen en daarmee het alge- Duitsland zal de Verenigde Staten in 1948 400 millioen dollars kosten Thans is in Washington de nieuwe overeenkomst tussen Engeland en Amerika inzake de West-Duitse economie gepubliceerd, waarvan bijzonderheden „uitlekten" tijdens de thans afgebroken ministerconferentie te Londen en toen aanleiding gaven tot pessimistische verwachtingen ten aanzien van het succes der pogingen om een Duitse eenheid te bewerkstelligen De nieuwe overeenkomst voorziet in een Amerikaanse bijdrage tot de bezettingskosten der gecombineerde zones die ver uitgaat boven de Britse en geeft de Verenigde Staten in ruil daarvoor grotere bevoegdheden in het economische bestuur, doch niet, zoals oorspronkelijk gemeld, algehele autoriteit. Het Amerikaanse ministerie van Buiten landse Zaken verklaarde, dat de overeen komst die voor Amerika werd ondertekend door de waarnemende minister van Bui tenlandse Zaken, Robert Lovett. en voor Groot-Brittanniê door Sir William Strang, politiek adviseur van de Britse opperbe velhebber in Duitsland, geen betrekking heeft op politieke of militaire aspecten van de bezetting. In de verklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken schat men, dat de Verenigde Staten op grond van deze nieu we overeenkomst zich verplichten een be drag van ongeveer 400 millioen dollars in 1948 bij te passen. Volgens de nieuwe overeenkomst zal de Blitse regering een bijdrage leveren voor een bedrag van ongeveer 34 millioen dollar in 1947 en in 1948 een bedrag van onge veer 70 millioen dollar. De bijdrage van de Britse regering be staat ook uit. het verstrekken van genoeg schepen om 12 volledige vrachten van Amerikaanse havens naar Duitsland te verladen elke maand van het kalender jaar 1948. Behalve. Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt, dat de nieuwe overeenkomst geen wijziging brengt in de huidige be- stuursregelingen in Duitsland wat betreft de controle van de economische zaken door de beide partijen, behalve dan dat men er in heeft toegestemd, dat Amerika in ver band met zijn grotere financiële bijdragen, een grotere zeggenschap verkrijgt bij de gezamenlijke export en import en de ge zamenlijke dienst voor de buitenlandse valuta. Engeland schenkt Rusland vier millioen pond Sterling United Press meldt dat Engeland heeft toegestemd in het Russische verzoek om afstand te doen van terugbetaling van vier millioen pond sterling aan Britse oorlogs- credieten aan Rusland en de betalingsvoor waarden voor de resterende 50 millioen pond sterling te verzachten. Zulks werd besloten gedurende de han dels- en financiële besprekingen die ver leden week door de Britse minister van Handel, Harold Wilson, met de Russen gevoerd werden. In 1941 en 1944 gaf Engeland aan Rus land credieten voor niet-militaire goederen tot een totaalbedrag van 145 millioen pond sterling. Sedertdien heeft Rusland meer dan 90 millioen pond sterling terug betaald. Wat betreft de rest hééft Engeland thans vier millioen laten schieten en verleent voor de rest vier jaar uitstel, om daarna de terugbetaling over twaalf in plaats van vijf jaar te laten lopen en de rente te ver lagen van 2 tot 1,5 procent. De Anglo-Russische besprekingen duren te Moskou nog voort over détails van de overeenkomst, die ook nog de zending van 650.000 ton veevoeder naar Engeland in houdt. SOVJET-RUSSISCHE TROEPEN UIT BULGARIJE WEG Reuter veldt uit Sofia, dat Zondag j.l. de terugtrekking van alle Sovjet-Russische strijdkrachten uit Bulgarije voltooid is overeenkomstig de bepalingen van het vredesverdrag. Koningin schonk de hoofdstad De verklaring besluit volgens U. P. met te zeggen, dat de hoop welke aan deze overeenkomst ten grondslag ligt is. in West-Duitsland zo spoedig mogelijk een economie in het leven te roepen, die, ge handhaafd kan worden zonder de hulp van een van beide regeringen en welke kan bijdragen tot de ontwikkeling van een vreedzaam Europa. Impasse bij de besprekingen over wapenstilstand in Indonesië Uit Indonesisch-republikeinsc bron ver neemt Reuter, dat de republiek het Neder landse voorstel om enige veranderingen aan te brengen in de order om het vuren le staken heeft verworpen. De republi keinse technische commissie heeft ver klaard, dat zij bij haar besluit wenst te blijven om alleen de onvoorwaardelijke en oorspronkelijke voorstellen te accepteren, welke door de commissie van goede dien sten zijn gedaan, daar zij van mening is. dat deze rechtvaardig en uitvoerbaar zijn, aldus de republikeinse zegslieden. De Nederlandse voorstellen betreffende de aan te brengen veranderingen in de voorstellen van de commissie van goede diensten zijn kort geleden door jhr. mr. Van Vredenburgh, de voorzitter van de Nederlandse technische commissie, bekend gemaakt. Zij houden in het onmiddellijk staken van de vijandelijkheden op de hui dige fronten, de evacuatie van het republi keinse leger uit de „zakken" achter de Nederlandse linies, waar de Nederlanders steeds weer op tegenstand stuiten, en de uitvoering van datgene, waarover reeds overeenstemming inzake het staken van het vuren was bereikt. In Amerika gebruikt men autogiro-vliegtuigen voor postvervoer. Zij landen op platte daken van postkantoren en op geïmproviseerde landingsterreinen in afgelegen streken der States. n een nieuwe vlag De nieuwe hoofdstedelijke vlag met de zinspreuk „Heldhaftig, vastberaden, barm hartig", welke H.M. de Koningin aan Am sterdam heeft geschonken, is gistermiddag gehesen aan de vlaggemast voor het voor lopig nationaal monument in het Dam- plantsoen. Ernst Baumgart, een 32-jarige officier van de voormalige Luftwaffe, heeft zich voor een Pools tribunaal te verantwoorden wegens oorlogsmisdaden, bedreven in een kamp voor geïnterneerden te Oswiecim. Bij zijn arrestatie kwam hij al dadelijk met de sensationele mededeling, dat hij op 29 April 1945 Hitler en Eva Braun per vliegtuig naar Denemarken had gebracht, vanwaar zij door andere vliegtuigen naar Zuid- Amerika zouden worden vervoerd. Tijdens de behandeling van zijn zaak herhaalde Baumgart deze verklaring. Thans gaat men een en ander grondig onderzoeken, aldus meldt Un. Press. Baumgart vertelde gisteren voor het hof, dat hij op 28 April opdracht kreeg de vol gende dag per vliegtuig uit Berlijn te ver trekken met twee passagiers Hitier en Eva Braun. Zijn bestemming was Denemar ken, 50 kilometer van de monding van de Eider. Hitler en Eva droegen, aldus het ver haal, eenvoudige burgerkleding. Het vlieg tuig werd geëscorteerd door twee Focke Wulfs en landde eerst in Maagdenburg, waar brandstof werd ingenomen. De vol gende dag ging het verder naar de eindbe- stefnming. „Toen wij geland waren en de twee passagiers waren uitgestapt, rustten zij samen een half uur in het gras," aldus Ernst Baumgart. die verder beweerde dat Hitier hem een cheque van 20.000 R.M. gaf. die hij bij een Berlijnse bank zou kunnen inwisselen. Spoedig daarna landde een an der vliegtuig en voerde de „Führer" en Eva weg. Baumgart wordt ervan beschuldigd oor logsmisdaden te hebben gepleegd in het concentratiekamp te Oswiecim. Hij zei dat hij van geboorte Brits onderdaan was uit boerenouders in Zuid-Afrika. Toen hij zeventien jaar was ging hij naar Duitsland om voor ingenieur te studeren. Hij zei, dat zijn broer Brits onderdaan bleef en gedood werd bij een luchtaanval op Noorwegen in 1943. Baumgart beweert dat hij krijgsgevan- De Koningin en de burgemeester van Amsterdam slaan bij het Damplant- soen de ontplooiing van de nieuwe hoofdstedelijke vlag gade. mene ontwikkelingspeil in de maatschappij verhoogd! Waarom staat ons onderwijs voor een geheel andere taak dan een eeuw of slechts een halve eeuw geleden? Daar hoop ik ook öp terug te komen. Iï. P. „West-Europa heeft tolunie nodig" „Het plan-Marshall kan geen succes hebben, wanneer de landen van West- Europa geen tolunie sluiten", aldus heeft André Philip, voormalig minister van Fi nanciën, thans afgevaardigde van Frank rijk op de internationale handelsconferen tie te Havanna, verklaard. Hij deelde mee. dat Frankrijk met Italië in onderhandeling is over een tol-unie en op dit gebied ook nauwer contact zoekt met de landen van de Benelux-groep. Philip stelde oprich ting van een organisatie tot het beheren van de steenkoolmijnen in het Ruhrgebied in de geest van de „Tennessee Valley authority" voor. Deze organisatie zou on der contröle moeten staan van een bestuur van drie man, gesteund door een grotere groep, waarin zowel de producerende als de afnemers-landen vertegenwoordigd zou den zijn. Een soortgelijk plan wil Philip in de komende jaren «voor electriciteit en an dere openbare bedrijven in West-Europa invoeren. Brits Lagerhuis accoord met inkomens van prinselijk paar Het Engelse Lagerhuis keurde gisteren een voorstel van de regering goed om het huidige inkomen van prinses Elisabeth te verhogen van 15.000 pond tot 40.000 pond en een uitkering van 10 000 pond te creëren voor prins Philip. Labour-amende- mentcn tot vermindering van deze bedra gen werden verworpen. gene was in de Britse zóne, doch een be kentenis tekende dat hij tot de staf van Oswiecim behoorde, om uit handen van de Britten te geraken. Hij zei van mening te zijn, dat hij zich zelf kon schoonwassen van de beschuldigingen tegen hem ingebracht wanneer hij Polen kon bereiken. De zitting werd voor 42 dagen verdaagd voor een nader onderzoek. Voor de stille armen Vergelijkingen Heden geven wij onze 10e verantwoording van de Kerstinzameling voor de Stille Ar men. 6000 gulden, tegen 4500 bij de 10e ver antwoording van 1946. Een resultaat waar over het Comité en ook-wij verheugd zijn Het zou evenwel absoluut verkeerd zijn uit deze cijfers de conclusie te trekken, dat wij er nu zijn Er moet nog veel geld binnenko men wil het Comité in staat zijn een Kerst- gave te geven aan allen die daarvoor in aanmerking komen. En dat zij er zeer velen! De secretaris van de Armenraad, secretaris van het Comité, schatte het aantal op 600 a 700. Dan komt er nog iets bij. De koopkracht van het geld is achteruitgegaan, ook voor de Stille Armen. Daarom is het voornemen van het Comité de Kerstgavc teen bedrag aan geld, dat in enveloppe wordt overhandigd' te verhogen. Wil dit mogelijk zijn. dan zal er nog veel moeten binnen komen. De Kerst dagen naderen al. De tijd gaat dus dringen. Daarom wekken wij allen op die nog een gave voor het sympathieke doel willen af staan. daarmee haast te maken. Kerstinzameling voor de Stille Armen. 10e verantwoording: C. M. v. d. B. 1.—. A. W. B. 1,—. M. C. M. 1.50. Adr. S. 1,50, H. H. v. K. ƒ2.—. Mej C. M B ƒ2.—. K. B. V. f2.—. A. L ƒ2.50, H. C. J.—W. ƒ2,50, H Kr. ƒ2.50, Ir. A. J. J. B. ƒ2,50, H. O. ƒ2.50. Mevr. H. C. M. B. ƒ2,50. G. W. D.—S. ƒ2.50, A. K. D. S. ƒ2,50. C. H ƒ2.50. N. N. ƒ2.50. Mevr. R. S. F. f 2.50. A Th. d. B.—K. 2.50, R. en B. f2.50, C. L. H.—H. ƒ2.50. J. S. de G ƒ2.50, Jac. V. ƒ2.50. I. J. ƒ2.50. C. B. ƒ2,50. Zr. J. v. L. 2.50, Mevr. M. E. B de G f3.—. Am. v. D. ƒ5,—, C. A. R. ƒ5.00, J. S Czn. ƒ5.—, J. G. D. ƒ5.—. J. R B. ƒ5.—. W. K. ƒ5—, A. H. v. H—de V. ƒ5,—, Drukkerij W. J. v. Tiel 5.—, W. C. D. Jrz. 5.—. S. M S.—v. H. ƒ5,—, Jacq. F. ƒ5.—. N. J. H. ƒ5,—, Wed. M. S. B—G. ƒ5—, R. H. V. ƒ5,—. Wed. G. M. E. H.—S. ƒ5.—. O. V. ƒ5.—. P. C. T. ƒ5.—, S. J. v. SI. ƒ5.—. J. A. C v. M.—F. ƒ5—, J. J. v. d. V—v. d. S. 5,—P. V. ƒ5,—, Hel woord is aan Wijnaendts Francken: Niets bijkans vermoeit zflzeer als verveling. J. T. ƒ7,50, v. G. ƒ7,50, Mej. J. J. B. 10—, C. B. te' A. f 10, M. G. 10.—. A A. iM. 10.—, P. v. A B. Jr. 10— J. F. P. W. G. M. 10.—. Mej. M. K. ƒ10,—. J. C K 10.—. Dr. Ir. W. J. M. ƒ10.—. Mej. Mr A. A. G. C. ƒ10.—. G. P.—B.' 10.—. Mej. de G. 10.—. J. L. T. f 10.—. J. C. H. v. O —IJ d S 10.—. J. P. B. 10,—. W. J. de B. 10—, Dr. A. D J. jo— G K -K. 10,—. S J de J -J. K. 10,-. W. F. 10.—. J. W. Th. C. S. 10.—. M. B de Br.' f 10.—. C. v. D. 10.-. J. v. S—G. 10.—, D. M. V. 10.—. J. M de J. v. d. B. f 10,—, w. K. den B 10,—. K J 10.—. P R. f 10.—, T. St. 10.—. D. C. Z. 15,—. J. T. v. B.—T. N. f 20.—. J. A. A. O. 25—, W. Cr. 25.—. U. Ï00—H. B v. B ƒ25.—. Kned en zijn broers ƒ5.H. SIM. ƒ2,50. M J. L. 10.—. L. V. 1,—. W. C. B. 10,—. M. J. f 4,de V. f 2,Dames V. ƒ2.50, Jesha ƒ50,—, M. J. H 2.50. Mevr. D R. ƒ2.50. A. F. ƒ2.—. M B. C r/2.50. A. V. ƒ5.—. Fam. H. f 2.50, W v M. ƒ5.—. E. d G. ƒ5—, v. d. N. f 2.50, X. ƒ2.50. Dames T ƒ2.50. Fam. P. 5.—. N. N. 2.—. Fam Sch. 2.50. M. L. E. ƒ1.—, Mej. M. Z ƒ10.—. D. M. ƒ2,50. Wed. Dr. Th. D.-C. 10.—. Dagtotaal ƒ846.— In 't geheel is thans bij ons binnengekomen 6005,22. Bijdragen kunnen afgegeven worden aan onze bureaux Grnte Houtstraat 93 cn Soen daplein 37. Ons Postgironummer is 27 3 107, s.v.p. by vermelden: „Voor de stille armen". United Press meldt: President Truman tekende gisteren „zonder enige plechtigheid de wet op de tussentijdse hulpverlening aan Frankrijk, Italië, Oostenrijk en China ten bedrage van 597 millioen dollar. TWEEDE KAMER Minister Jonkman vertelde weinig nieuws (Van onze parlementaire redacteur) Het hoogtepunt van het Kamerdebat over het Indisch beleid kregen we met de mees terlijke rede van de aanvoerder van de fractie van de K.V.P. Meesterlijk was in derdaad de wijze, waarop prof. Romme enerzijds de „onvruchtbare defaitistische oppositie" onder handen nam, vervolgens de 23 „bezwaarden" van de Partij van de Arbeid, die achteraf tot veroordeling van de politiële actie zijn overgegaan en vonden, dat het regeringsbeleid niet progressief ge noeg was, een wijze les gaf, om tenslotte een hartig woordje tot het kabinet te spre ken. Dit had hij eerst al verweten, voor een al te magere Memorie van Antwoord ge zorgd te hebben. De oppositie kreeg te horen, hoe wij, dank zij de ondertekening van Linggadjati een voordelig saldo had den kunnen boeken in de aan de Indone siërs en aan het wereldforum overgelegde balans. En wanneer thans de Anti-Revo- lutionnairen de nadruk legden op hun van oudsher daterende liefde voor autonoom- federale opbouw, dan mochten zij, volgens prof. Romme wel eens even bedenken, dat nog een jaar geleden hun woordvoerder in de Kamer niets bleek te willen weten van die andere zuil van Linggadjati. de zuil van duurzame samenwerking in Unie-verband. Onder de buitengewone omstandigheden, waarin we nu ten opzichte van het Indone sische vraagstuk verkeren, ware het plicht van de oppositie alles na te laten wat het vertrouwen kan ondermijnen. Hoe meer prapagandaplaten met een gebroken Kroon, hoe verder de stukken van de Kroon uit elkaar zullen komen te liggen. Hierna volgde een afrekening met de 23 „bezwaarden" van de Partij van de Arbeid, die volgens prof. Romme het vertrouwen in de samenwerking van de regeringspartijen Onbevoegde leraren een gevaar voor het gehalte van het onderwijs Ons hoofdartikel is heden gewijd aan de moeilijkheden die zich bij het Middelbaar- en Voorbereidend Hoger Onderwijs voor doen. Het gaat dus over de H.B.S.-en, Lycea en Gymnasia. Eén- der dingen die daarbij sterk op de voorgrond treden is het tekort aan leraren. Ook de Haarlemse scholen ondervinden daarvan het nadeel. Aan de openbare in richtingen zijn thans ongeveer 14 leraren te werk gesteld die geen volledige bevoegd heid hebben. Het zijn bezitter» der A- bevoegdheid en candidaten. Daaronder zijn naar ons verzekerd werd door een ter zake deskundige enkele personen die desniettegenstaande als gewaardeerde krachten erkend worden, maar dit geldt helaas niet voor allen. Deze toestand wordt dan ook een gevaar geacht voor de bloei van het onderwijs. En nu is zo vervolg de onze zegsman de toestand in Haarlem, in vergelijking met andere steden, niet slecht Er zijn elders inrichtingen, die zich moeten behelpen met 2e- en 3e-jaars stu denten. Ook wordt daar meermalen aan leraren, die voor één of meer vakken be voegd zijn, het onderwijs opgedragen in vakken waarvoor zij elke bevoegdheid missen. Nu staat men voor moeilijke beslissingen. Moet men het onderwijs in de vakken waarvoor geen bevoegde leraren beschik baar zijn, maar laten verslechteren? Of hei onderwijs daarin niet geven? Of voor lopig minder leerlingen op de school toe laten? Het teleurstellende is, dat beseft wordt dat men voor een noodtoestand staat en dat het tekort aan leraren niet in de eerste jaren geheel zal kunnen worden aange vuld. Als binnenkort de verbeterde sala riëring der leerkrachten een feit zal zijn geworden, is het wel aan te nemen, dat de toestand verbeteren zal en er meer lief hebberij voor dit vak komt, maar in de eerste tijd zal het nog slechts in beperkte mate uitwerking hebben, daar de univer siteiten te weinig afleveren. De directeuren en rectoren van de H. B. S.-en, Lycea en Gymnasia in Haarlem en omstreken (zowel het openbaar- als het bijzonder onderwijs omvattend) hebben zich uitgesproken, dat zij van mening zijn, dat onbevoegde leerkrachten niet dan slechts bij hoge uitzondering In bijzondere gevallen te werk moeten worden gesteld, wil men liet peil van het onderwijs hand haven. Er is reden om te veronderstellen dat het gemeentebestuur van Haarlem en de be sturen van de inrichtingen van bijzonder onderwijs met deze opvatting in kennis gebracht zijn. Een radio-uitzending Ons wordt verzocht allen die belang stellen in het onderwijs, dus ook de ouders der leerlingen, attent te maken op de j-adio-uitzending van a.s. Dinsdagavond tussen 8.05 en 8.15 's avonds. Dan zal voor de A.V.R.O.-microfoon dr. G. A. ten Veld huis, voorzitter van de Vereniging van rectoren aan Nederlandse Lycea, rector van een Haags lyceum, spreken over de vraagstukken die critiek zijn voor het Middelbaar en Voorbereidend Hoger On derwijs. Valse Philipsaandelen De Vereniging voor de Effectenhandel heeft medegedeeld, dat er valse aandelen van de N.V. Gemeenschappelijk Bezit van aandelen Philips' Gloeilampenfabrieken groot f 1000.- (in 1933 verlaagd tot f 750.-) van de emissie 30 October 1929 in omloop blijken te zijn. Het voornaamste kenmerk van de valse nantel is, dat de omlijsting bij nauwkeu- ige beschouwing verscheidene afwijkingen vertoont. Op de valse coupons ontbreekt ie punt achter de woorden „betaalbaar na lankondiging". Bij de echte coupons zijn ie vier hoeken verschillend en bij de valse •elijk. Italiaanse duikboten naar de sloper Het overgebleven gedeelte van de Ita liaanse duikbootvloot, dat volgens goed vinden van de grote vier niet. zoals door de bepaling van het vredesverdrag oor spronkelijk was voorgeschreven, tot zin ken gebracht wordt, zal worden gesloopt. en in de stabiliteit van het regeringsbeleid ondermijnen. Prof. Romme drukte het kabinet op het hart, eindelijk zorg te dragen voor politieke uitwerking van Linggadjati en voor finan- cieel-economische aanvulling daarvan. Een pleidooi voor de West van dr. B ie rem a (Vrijheid) en van de heer Nederhorst (Arbeid) en daarna kwam na de koffie pauze minister Jonkman aan het woord. Jammer genoeg maakten zijn uiteenzettin gen een matte indruk; zij waren meer lang dradig dan verhelderend. Het kan zijn, dat de minister zich gehandicapt voelde door dat hij, nu men juist zulke belangrijke mi nisteriële en andere besprekingen in Indo nesië gaat houdèn, eigenlijk op het ogenblik over allerlei moest zwijgen. De staatsrechtelijke puzzle van de minis ter zonder portefeuille leverde hem intus sen geen moeilijkheden op, want zijns in ziens berust bij de minister, welke het de partement leidt, de verantwoordelijkheid voor de werkverdeling. De portefeuilleloze excellentie is voor zijn aandeel in de arbeid verantwoordelijk. Nu de Indonesische kwestie veel meer dan weleer tot het alge meen regeringsbeleid is gaan behoren, lag het voor de hand, dat de positie van de minister van Overzeese Gebiedsdelen een andere werd. Overigens moest men tevens bedenken, dat onder meer het groeiproces van de grotere zelfstandigheid van de Landvoogd alsmede het recht van meespre ken van vertegenwoordigers van de bevol- kingen-over-zee tengevolge hebben, dat Den Haag heel wat minder dan weleer te zeggen heeft over wat er ginds zal gebeu ren. Minister Jonkman somde nog eens de 13 punten van het programma van Linggadjati op, ten einde te laten blijken, dat wij daar aan trouw blijven. Verder gaf hij zich moeite om te doen uitkomen, hoezeer sinds de politiële actie in het bijzonder de positie van de deelstaten en van hetgeen daartoe kan uitgroeien, een andere is geworden. Ook bij de pogingen om met behulp van de Corrfcnissie van Goede Diensten (wier hulp wij êaarne aanvaardden), tot een oplossing langs vreedzame weg en niet via het uiterste middel van het geweld van de staatkundige en staatsrechtelijke hei-vor ming te geraken, gaat het niet langer om een conflict tussen de republiek cn ons, maar om een vraagstuk, waarbij enerzijds de republiek, anderzijds het verdere Indo nesië en wij betrokken zijn. De verdeling van de rechten en verplich tingen der nieuwe organen is een beslissend punt voor het nieuwe staatsbestel. Nadruk kelijk verzekerde de minister nog eens, dat de regering geenszins aanstuurt op het bij voorbaat uitlokken van enige beslissing ten koste van de republiek. Ook blijft zij daar van het de facto gezag erkennen. Zou de ministeriële reis naar Indonesië tot wijziging van de beleidslijnen aanleiding geven, dan zal daarover natuurlijk eerst overleg met de Kamer gewenst zijn. Na bijkans twee-en-een-half uur spreken ging Excellentie Jonkman, zichtbaar ver moeid. zitten om nog een aantal onderwer pen, vooral ook van financiële en econo mische aard door zijn ambtgenoot zonder portefeuille te laten behandelen, die dat vlot deed. Nadrukkelijk verzekerde hij de Ka mer, dat geen onwil, doch personeelsgebrek in Indonesië, waarin men nu door detache ring van deskundige ambtenaren van Ne derlandse denartementen in de Oost eniger mate hoopt te voorzien, het uitblijven van een Indische begroting had veroorzaakt. Wanneer die zal binnenkomen viel nog niet te voorspellen, doch een globaal overzicht kon de Kamer wel vrij snoedig tegemoet zien. Volgens minister Götzen is het niet waar. dat mr. Van Hoogstraten naar Ame rika is gegaan om er een lening te sluiten, maar om economische voorlichting te ver schaffen al kan een en ander misschien wel dienen ter voorbereiding van een lening. TOENEMENDE BEWOLKING. Verwachting, medegedeeld door het j KN.M.I. in De Bilt, geldig van Don- derdagavond tot Vrijdagavond: Geleidelijk van het Noorden uit toe- nemende bewolking met later plaatse- S lijk enige "eeuw of regen In de nacht, voornamelük In het Zuidoosten van het land op vele nlaatsen lichte vorst. Morgen overdag enige stijging van temperatuur Later opnieuw wat toe- nemende wind uit Noordelijke rich- j tingen. 19 December: Zon .op 8 41 uur, onder 16.29 uur Maan op 12.55 uur, onder 23.27 uur

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1947 | | pagina 1