c
Ruim procent van het publi
gaat nooit naar de Schouwbui
ibliek
irg
L
De 9 Muzen
!g
De Theo Mann-Bouwmeester-Ring
Steeds meerverlangen naar
geestelijk contact over de grenzen
impressionisme
ZATERDAG 27 DECEMBER 1947
TONEEL EN FILM
Nu dc toekomst van het Nederlandse
toneel en de belangstelling voor de film
door s^ubsidie-verlagingen en de voorge
stelde verhoging der vermakelijkheidsbe
lasting in het middelpunt der belangstel
ling staan, heeft het Nederlands Instituut
voor de Publieke Opinie nagegaan, hoe
het grote publiek over film en toneel denkt.
Allereerst hebben de enquêteurs ge
ïnformeerd, of men wel eens naar de
bioscoop gaat of naar de schouwburg en
hoe vaak. Plet blijkt, dat 62 pet. van de
volwassenen nooit naar een toneelstuk
gaat, 37 pet. nooit naar een film.
De volledige uitslag is:
Naar toneelstuk Naar film
Nooit
Enkele keer per jaar 32 fooc,. 31 1
Eens of vaker per mnd. 6 i 22 i
Eens per week of meer 10
Het aantal mensen, dat de bioscoop be
zoekt is dus bijna tweemaal zo groot als
het aantal dat wel eens een toneelstuk
gaat zien. Als men nagaat hoe vaak er
naar toneel en film gegaan wordt, blijkt
het verschil voor het toneel nog veel on
gunstiger te zijn. (Waar nog bijkomt dat
mensen onder de 23 jaar, waaronder heel
wat bioscoopbezoekers in deze enquête
niet ondervraagd zijn).
Uit een verdeling naar inkomen blijkt
dat de film het karakter van ontspanning
voor het gehele volk heeft, doch dat to
neel min of meer een luxe is.
Gaan wel eens Gaan wel eens
naar toneel naar film
Mensen met:
Laagste inkomen 17 pet. 56 pet.
Lage inkomens 36 63
Middenklasse 58 69
Welgestelden 80 73
- Verhoging van de vermakelijkheidsbe
lasting treft bij de film dus 56 pet. van
hen met de laagste inkomens en 63 pet.
van de mensen met lage inkomens. Van
dezelfde belasting bij het schouwburgbe
zoek merkt slechts 17 pet. der laagste in
komens en 36 pet. van de iets minder lage
inkomens iets.
Het onderwijs dat men gehad heeft,
blijkt bij toneel- en filmbezoek eveneens
een rol te spelen. Van de meerderheid van
het publiek, dat alleen op de lagere school
geweest is, g^iat 56 pet. naar de film,
slechts 24 pet. wel eens naar een toneel
stuk. Van de mensen met U.L.O., M.U.L.O.,
vakopleidingen en dergelijke gaat 72 pet.
naar de bioscoop, 52 pet. naar toneelstuk
ken en van hen, die middelbaar of voor
bereidend hoger onderwijs genoten heb
ben: 78 pet. naar film, 72 pet. naar toneel.
„Ziet u liever een goed toneelstuk dan
een goede film, of liever een goede film
dan een goed toneelstuk?" vroegen de on
derzoekers verder.
34 pet. prefereert een goed toneelstuk.
22 een goede film,
14 is het gelijk,
30 weet het niet.
Naar genoten onderwijs gesplitst:
Liever Liever Geen Geen
toneel film ver- oor-
schil deel.
Mensen met;
Lager Onderwiis 28 22 12 38
U.L.O., M.U.L.Ö. 40 25 16 19
Middelb. Onderwijs 52 12 21 15
Waarom men een goede film, of een
goed toneelstuk prefereert heeft het N. I.
P. O. ook geïnformeerd.
Het belangrijkste antwoord van de to
neelliefhebbers, tien maal meer genoemd
dan enige andere reden, is: „Toneel is
echter, natuurlijker, men ziet echte men
sen, contact met spelers", enz. (Genoemd
door 63 pet.)
De voornaamste motieven van hen, die
een goede film prefereren zijn: „Meer
tempo, meer afwisseling, meer vaart"
(door 28 pet. genoemd), „Echter, natuur
lijker dan toneel" (10 pet.), „Begrijpt to
neel meestal niet, films gemakkelijk te be
grijpen" (8 pet.) en „goedkopér" (5 pet.)
Tenslotte vroeg- het N.I.P.O.:
„Wat denkt u: waarom gaan veel men-
Franse „anti-inflatiewet"
aanvaard
Groeiende oppositie van contmunislische
en rechtse afgevaardigden had een sterk
remmende invloed gehad op de behande
ling in de'' Franse Nationale Vergadering
van het door de regering ingediende dras
tische financiële program. Na een debat
dat de gehele nacht had voortgeduurd
bleef de vergadering ook gistermorgen nog
in zitting.
Tegen de avond werd de „anti-inflatie
wet" definitief aangenomen verklaard met
300 tegen 268 stemmen.
Nadat de ,.a"hti-inflatie-wet" was aan
vaard werd op verzoek van de regering
begonnen met spoedbehandeling van het
wetsontwerp tot uitschrijven van een
lening. Dit wetsontwerp werd, na artikels-
gewijze behandeling, in zijn geheel aan
vaard met 351 tegen 189 stemmen.
Bedoelde lening heeft een rentevoet van
drie procent, is belastingvrij en voor ieder
een open. Zij is aflosbaar in tien jaar.
Zuid-Afrika schenkt f 50.000.
aan het Nederlandse Rode Kruis
Het hoofdbestuur van het Nederlandse
Bode Kruis heeft via de Nederlandse ge
zant in Zuid-Afrika een bedrag van 50.000
ontvangen van de gezamenlijke fondsen
voor hulpverlening aan Nederland aldaar.
De gezant heeft voorgesteld deze gift te i
gebruiken voor de bouw van een vleugel
aan het Orthopedisch-chirurgisch centrum
voor oorlogsslachtoffers te Leersum.
Agentda voor Haarlem
ZATKRDAG 27 DECEMBER
Stadsschouwburg: Cabaret Chiel de Boer,
8 uur. Gem. Concertgebouw: „Bonte Padvin
dersavond", 8 uvfr. City: ..Kis G arson", toeg.
bov. 14 j. t-ipaarnc: „South of the border",
alle leeft., 2.30, 7.00 en 9.15 uur. Frans Hals:
„Mijn onbekende echtgenoot". 14 j., 2.30, 7.00
en 9.IS uur. Rembrandt: „Two girls and a
sailor", nlle leeft.. 1.45, 4.15, 6.45 en 9.15 uur.
Palace: „De wegnaar Singapore", alle leeft.,
2.00, 4.15 7.00 en 9.15 uur. Luxor: ..George
verovert de vloot", alle leeft. 2.00, 4.15 7.00
en 9.15 uur
ZONDAG 28 DECEMBER
Stadsschouwburg: „Toontje heeft een paard
getekend", 8 uur. Gcm. Concertgebouw: „Ba
ron Kneut". 8 uur. Bioscopen: Middag- en
avondvoorstellingen.
Brinkmann: Instituut voor Arbeidersont
wikkeling en Humanistisch Verbond, oude-
iaarsbijeenkomst. 8 uur.
MAANDAG 29 DECEMBER
Genv Concertgebouw: Bonte padvinders
avond8 uur Bioscopen; Middag- en avond
voorstellingen.
sen wel vaak naar de film en zelden of
nooit naar een toneelstuk?"
De 32 pet. die geen antwoord heeft ge
geven en bovendien toneel zowel als film
zelden of nooit bezoekt buiten beschou
wing gelaten, is dit de 'openbare mening
over de aantrekkingskracht van de bio
scoop:
40 pet. Toneelvoorstellingen zijn te duur.
19 Film is leuker, boeiender, mooier,
biedt meer afwisseling, meer vaart.
Toneel 6aai e.d.
15 Mensen begrijpen toneel niet, film
gemakkelijker te volgen, toneel
stuk volgen kost inspanning.
12 Meer gelegenheid 'om naar de film
te gaan, zelden een goed toneel
stuk, vaak aardige films, enz.
3 Film past bij deze tijd, is modern,
en dergelijke.
3 Voor de schouwburg moet men be
hoorlijk gekleed zijn.
Kerst-sneeuw in New York
Te New York heeft Kerstmis de hevigste
sneeuwval sinds 1900 gebracht. Er ligt
reeds een laag van 35 cm en het sneeuwt
nog steeds. Men heeft 10.000 man aan het
sneeuwruimen gezet, uitgerust met 900
zware en 300 lichtere sneeuwploegen en
ander materiaal. Het voetgangers- en rij-
verkeer wordt ten zeerste belemmerd.
Muziek voor „Walcheren". Max Vre-
denburg. de componist van de muziek bij
de film ..Walvis in zicht" is aangezocht een
partituur te schrijven bij de documentaire
film „Walcheren".
De schrijfster Clara Asscher-Pinkhof
heeft hem opgedragen haar in rijm geschre
ven „De Jonge Mozes" tot oratorium tc
maken.
„Duitse nachtegaal" geboycot. De Duitse
coloratuurzangeres Erna Sack, de „Duitse
nachtegaal", ondervindt op haar tournee door
Zuid-Amerika grote moeilijkheden.
In Uruguay werden haar concerten door
een aantal politieke verenigingen geboycot,
en in Bunos Aires waren zeer weinig toe
hoorders aanwezig.
Erna Sack genoot in het Derde rijk de bij
zondere bescherminig van het ministerie
van propaganda.
Nieuwe werken van Milhaud. Dezer
geu werden tc Parijs twee nieuwe werken
van Darius Milhaud ten gehore gebracht,
namelijk diens tweede en derde symphonic.
Daar Milhaud, die* onlangs uit Amerika
terugkeerde, ziek was, werd het conccn
geleid door Roger Désormières.
„Ben, was dc cys sal zijn?" Ter gelegen
hcid van Ben van Eysselsteijn's vijftigste
verjaardag zal het Drents genootschap,
waarvan de toekomstige jubilerende schrij
ver-journalist als „Haagse agent" optreedt,
op 22 Januari te Gieten een ..Nabei vcziet
te houden, de zogenaamde „Gieter Vcspe-
reye". Anne de Vries zal het Drentse aspect
van Van Eysselsteijn's werk belichten onder
de titel „Ben, was de eys sal zijn?".
Drente is het land van Van Eysselsteijn's
jeugd en ,.d' oude lantschap" betekent voor
hem nog steeds zijn dierbaarst plekje grond.
Speciaal het dorp Gieten genoot zijn voor
keur.
DE JEUCD CAAT VOOR:
De jongens gaan met Kcrstvacantie op de helft van dc maand December om thuis deel
te nemen aan de opwindende en prettige voorbereidingen van het grote -feest.
Als de Eton boys met hun typische hoofddeksels in zwermen vaar het slation trek
ken achter handkarren met bagage, dan weet de Engelsman dal Kerstmis op komst is.
Toneel herinneringen en toneel portretten
P EN DER MEEST ONTROERENDE
toneelgebeurtenissen, die ik heb bij
gewoond, was de overdracht van de Theo
Mann-Bouwmeester-ring aan Else Mauhs.
Bij haar veertigjarig toneeljubileum in
1911 was in navolging van Duitsland,
waar onder andere de Iffland-ring telkens
van hand tot hand overgaat aan de toneel
speler, die als de grootste van zijn tijd
wordt beschouwd aan mevrouw Mann
door enige vereerders van haar kunst de
Theo Mann-Bouwmeester-ring geschonken
met de bepaling, dat de actrice zelf zou
beslissen, wie haar opvolgster zou zijn en
dus de ring na haar zou mogen dragen.
In het begin van 1934 werd bekend, dat
mevrouw Mann-Bouwmeester de ring be
stemd had voor Else Mauhs. Dit besluit om
nog tijdens haar leven afstand te doen van
de ring, eerde mevrouw Mann. Het was
een bewijs van ruime geest en groot ka
rakter. Voor Else Mauhs betekende de
toekenning van deze ring meer dan de
hoogste officiële onderscheiding, omdat zij
daarmee door de kunstenares, die meer
dan één ander daartoe bevoegd was, offi
cieel tot de eerste onder de kunstzusters
werd uitgeroepen. Voor het Nederlandse
toneel was het een hoogtij-avond, toen Else
Mauhs in de Stadsschouwburg te Amster
dam de ridderslag van mevrouw Mann
ontving.
Dagen te voren was de schouwburg reeds
uitverkocht. Met laaiende geestdrift werd
mevrouw Mann ontvangen, toen zij even
voor de aanvang van de voorstelling van
„Vorstelijke Emigranten", in welk stuk
Else Mauhs de rol van de Russische groot
vorstin speelde, aan de arm van de direc
teur, de heer Bendien, in de zaal verscheen
en langs de voorste rij der stalles naar
haar met bloemen versierde loge d'avant
scène schreed. In het midden van de zaal
Zij zongen in Haarlem en zijn nu weer
thuis. De leden van het Schotse jongens- en
meisjeskoor Kirkintilloch maakten een
tournee door Nederland en traden ook J7i
Haarlem op. namelijk ia de Bakcnesserkerk
op 19 December. - Enkele leden met in
Holland gekochte souvenirs op Liverpool-
Street station.
stond zij even stil en keek ontroérd om
zich heen, als wilde zij dit ogenblik goed
in zich opnemen. Heel de zaal bracht
staande haar een grootse ovatie, die haar
moest herinneren aan de dagen, toen zij
als eerste actrice op de planken van die
zelfde schouwburg haar triomfen vierde.
'Het tweede ontroerende moment was.
toen Else Mauhs in het eenvoudige kleed
van de verarmde grootvorstin ten tonele
verscheen. Opnieuw klaterde het applaus
los en toen ging de geestdrift van de zaal
uit naar haar, die die avond tot koningin
onzer toneelspeelsters zou worden uitge
roepen. Else Mauhs kwam naar voren om
te bedanken, maar het applaus wilde geen
einde nemen. Toen wendde Else Mauhs
zich lot de loge, waarin mevrouw Mann
was gezeten en zij wuifde ongedwongen
met haar hand naar haar grote voorgang
ster. Zelden heb ik zulk een uitbarsting
van geestdrift meegemaakt als op dat
ogenblik.
Voor het begin van de pauze had de
eigenlijke overdracht plaats. Nog zie ik de
twee kunstenaressen daar staan op het
toneel te midden van een schat van bloe
men, mevrouw Mann-Bouwmeester nu
voor het eerst op die plaats als een oude
vrouw zij was toen 85 jaar maar nog
altijd vitaal en levendig met haar bewe
gelijk, spiritueel gezicht en daarnaast in
het wit, als een bruid, de tere, fragiele
Else Mauhs. Het was duidelijk te zien, dat
dit ogenblik beide kunstenaressen diep
aangreep.
Jan Musch las met zijn mooie, sonore
stem de bij'de Theo Mann-Bouwmeester-
ring behorende oorkonde voor. Daarna
deed mevrouw Mann een paar passen naar
voren en voor het eerst na haar afscheid
hoorden wij weer in de schouwburg de
bekende stem. even klaar en helder als wij
haar nog van vroeger herinnerden. Maar
gemakkelijk viel haar het spreken niet.
Enige malen werd de ontroering haar te
sterk, kon zij niet verder en wij voelden
allen, wat er in die ogenblikken in haar
omging. Was het feitelijk niet een" tweede
afscheid, toen zij het syinb'ool van de dra
matische kunst zoals zij zelf de ring
noemde aan een ander overdroeg?
„Els", zo zei ze aan het slot, „als dc tifd
gekomen is, dat jij moet beslissen, ban dan
alle persoonlijke antipathieën en sympa
thieën en zie alleen naar de kunstenares".
Toen nam mevrouw Mann de ring van
haar vinger en reikte die Else Mauhs over.
„Het is vol hoop op de toekomst, dat ik je
deze ring geef, nu ik mijn taak als afge
lopen beschouw. In naam van de kunst,
die mij zo lief cn dierbaar is geweest, mijn
hele leven" en zij sprak deze woorden
met een merkbare trilling in haar stem
„draag ik je die taak over",
j Nog herinner ik mij de ontroering, die
I op dat moment door heel de zaal ging.
Allen voelden wij, dat wij een voor het
toneel historisch moment beleefden: het
verleden en de toekomst, die elkaar de
hand reikten. Het werd mevrouw Mauhs
blijkbaar een ogenblik te zwaar en even
legde zij haar hoofd tegen de schouder van
haar grote voorgangster en met dat in
tieme gebaar zei ze meer dan met woorden.
Voor het Nederlandse toneel was het
een avond van historische betekenis cn
wie dit heeft meegemaakt, zal het zich
altijd met blijdschap cn dankbaarheid her
inneren, dat hij hierbij tegenwoordig heeft
mogen zijn. J. B. SCHUIL.
(Speciale reportage)
Vier-en-dertig organisaties uit 21 lan
den zijn vertegenwoordigd geweest op een
tc Parijs gehouden conferentie van de
„Federation Internationale des organisa
tions de correspondance et échangc sco-
laires". kortweg „Fioccs" genoemd. Men
heefj er de gemeenschappelijke belangen
besproken, de samenwerking met de
Unesco geregeld en plannen beraamd voor
uitbreiding van het werk in het eigen land
en daarbuiten. Het voeren van schoolcor-
respondcntïe geschiedt al tientallen jaren
cn leidde in 1922 in ons land tot de op
richting van het „Ned. bureau voor be
middeling van internationale jeugd-cor-
responaentie", dat te Leiden gevestigd
werd en met zeer veel animo 'door mevr.
Nieuwenhuis werd bestuurd. Toen er. ook
in het buitenland, groeiende belangstelling
voor het instituut der jeugdcorresponden-
tie t?leek te bestaan, werd in 1929 te Parijs
een internationale organisatie gevormd, en
tenslotte is verleden jaar besloten om niet
alleen dp brief- maar ook de persoonlijke
uitwisseling in het werk van de federatie
te betrekken. Naast de Vereniging voor
Internationaal Jeugdverkeer te Leiden,
die in 1931 tot stand is gekomen, werd
toen ook de „Ned. Stichting voor school
reizen" te Den* Haag, waarover prof. dr.
van Poelje de scepter zwaait, lid van de
„Fioces".
Idccle motieven.
Het taaimotief heeft lange tijd bü de
jeugdcorrespondentie en de vacantie-uit-
wisseling een belangrijke rol gespeeld en
doet dat nog. Daarnaast en daarboven uit
is echter het ideële motief gegroeid: het
bevorderen van vriendsthappelijke betrek
kingen tussen de Nederlandse en de bui
tenlandse jeugd. Door onderling grotere
bekendheid en vriendschap kan men ko
men tot meer waardering en betere inter
nationale verstandhouding.
De vereniging voor Internationaal Jeugd
verkeer is geen reisbureau of handels
onderneming in adressen, zo vertelde ons
de directeur, de heer H. W. Pirang. Zij
wil geen winst maken, maar wel de jeugd
kennis van en begrip voor andere volken
bijbrengen. In het hoofdbestuur zitten le
den van vele gezindten en uit alle lagen
en kringen van ons volk.
Het ledental voor de oorlog ongeveer
1500 bedraagt thans 8500. Het zou ver
moedelijk hoger geweest zijn, indien men
in 1945 de remmen niet had aangezet om
het gevaar van organisatorische moeilijk
heden te voorkomen.
De behoefte aan internationaal contact
bij de Nederlandse jeugd is na de oorlog
zeer sterk toegenomen. Dat blijkt uit de
stijging van het ledental en eveneens uit
het feit, dat, buiten die 8500 leden om,
nog geregeld leerlingen van 120 scholen
voor voorbereidend en middelbaar onder
wijs aan de schoolcorrespondentie deel
nemen.
In één jaar tijds heeft het Leidse bureau
bijna 17.000 adressen verstrekt uit een
dertig tal landen. Met zorg wordt er daar
bij naar gestreefd om het meisje of de
jongen, die een correspondentie-adres
vraagt of een individuele uitwisseling be
oogt. zoveel mogelijk een partner te geven
uit hetzelfde soéiale milieu, van dezelfde
leeftijd en met gelijksoortige interessen.
Dat hier veel werk aan vast zit, is dui
delijk en gemiddeld gaan er uit Leiden
dan ook een 3 a 5000 brieven per maand
uit om de gewenste connecties tot stand
te brengen
Merkwaardig is wel, dat in Nederland
60 pet. van de aanvragen door meisjes
worden gedaan, hoewel dit percentage el
ders nog veeJ hoger ligt: 90 pet. voor En
geland en 95 pet. voor Amerika. Ingewij
den menen, dat te moeten wijten aan de
grote rol van de sport in het buitenland,
die de belangstelling van de jongens bij
kans geheel absorbeert.
Bevordering van het internationale
jeugdverkeer is in Nederland nog altijd
een particuliere zaak. in tegenstelling met
landen als Frankrijk. België, Tsjecho-
Slowakije. Zweden en Finland, waar de
organisaties subsidie ontvangen en dik
wijls ook verder op tal van wijzen worden
gesteund. Op het thans te Parijs gehouden
congres is besloten om ook Duitsland weer
in dc Federatie op te nemen. Oostenrijk
zal stellig volgen, zodra men de organi
satie daar weer in goede banen heeft kun
nen leiden.
tovenaar in klanken
Morgen. Zondag 28 December, zullen dc
vrienden der Franse muziek een ogenblik
in gedachten verwijlen bij degene, die voor
tien jaar van het aardse leven afscheid
nam: Maurice Ravel.
Zijn leven was zo arm aan uiterlijke ge
beurtcnissen, dat zijn biografen genoopt
zijn hun inspiratie vrijwel uitsluitend uit
zijn werken te putten. Maar daarin vinden
ze dan ook een nimmer opdrogende bron
van gecstes-rijkdom en klankenweelde.
Er zijn drie factoren, die men in zijn
oeuvre steeds weer kan onderkennen: zijn
Baskische origine, zijn afschuw van de
oorlog en zijn liefde voor het sprookje en
de fantasmagorie.
De neerslag van de eerste horen we in
volle kracht in de klankorgieën van „La
Feria" uit de Spaanse rhapsodie. van de
tweede in het tot een obsessie geworden
danspoeëm „La Valse" en in de bitterheid
van het voor een oorlogsinvalide geschre
ven Pianoconcert voor de link'erhand.
Het filigraanwerk van de partituur van
„Ma mère Foye" tenslotte voert ons mee
naar de speelse ironie en de tere poëzie
van het domein van fee en faun.
Toch werd Ravels faam niet door deze
of door zijn meesterwerken op het gebied
van de kamermuziek gevestigd. Het zou
het lot van zijn Bolero, waarin het tech
nisch raffinement een nauw verholen
creatieve steriliteit verdoezelde, worden
een tromftocht over de wereld te maken.
Ieder orkest, dat zich enigszins respec
teerde, nam het op zijn repertoire, of het
nu door Stokowski of door Jack Hylton
geleid werd.
De maker zelf bleef er koel en onaange
daan bij. tot die tragische dag, kort na het
auto-ongeluk, dat hem zijn geheugen
kostte.
Ravel was met vrienden een dagje buï-
teq en kwam langs een bungalow, waar
een koffergramofoon de schepping, waar
aan hij zijn populariteit dankte, speelde.
Een vluchtig en vreugdig herkennen «gleed
over zijn gezicht. Zij'n vrienden hoopten op
een ommekeer na de stoovnis. Tevergeefs.
Niet lang daarna besloot Ravel tot een
hersenoperatie. Het was de laatste kans. In
zijn geest hoorde hij de reien en rhythmen
van het ballet „Diana", waaraan hij
werkte, doch waarvoor hij de tekens, waar
in het gematerialiseerd moest worden, niet
kon vinden.
De operatie bracht de verlossing, zij het
anders dan zij, die hem lief hadden, ge
hoopt hadden.
Een Frans dichter vertolkte zijn sterven
met de woorden: „Hij heeft de kamer op
geruimd en de lamp uitgeblazen. Hij heeft
de vleugel dichtgeklapt en de sleutel om
gedraaid alvorens heen te gaan".
Zo werd zijn leven en zijn dood ver
stild en teruggetrokken waardig om
schreven.
Bruiloftsfeest eindigde
in een vechtpartij
Bejaarde bruidegom gewond,
zijn oudste zoon gedood
Woensdagavond vierde het echtpaar H.
den D.T. zijn 45-jarig huwelijksfeest in
een woning aan de Rotterdamsestraat te
Scheveningen. In de loop van de avond
kwam de oudste zoon van het echtpaar, de
41-jarige J. den D., in beschonken toestand
aan de woning en trachtte toegang te ver
krijgen.' De man die met de gehele familie
in onmin leeft, was naar de woning van
zijn ouders gekomen omdat hij ontstemd
was over een advertentie "waarin het brui
loftsfeest werd aangekondigd. Hij was van
mening, dat deze advertentie door hem
had moeten worden geplaatst en niet zoals
nu door een der overige familieleden.
Het gelukte de feestvierenden aanvan
kelijk de zoon buiten de deur te houden.
Maar 's avonds laat wist hij binnen te
dringen. Er ontstond een vechtpartij tus
sen hem. zijn 32-jarige broer, zijn zwager
en zijn 69-jarige vader. De vader werd
vrij ernstig gewond door een messteek in
de rechter arm. J. den D. werd tijdens de
vechtpartij neergeslagen en overleed ter
plaatse.
De politie arresteerde de broer, de zwa
ger en drie bruiloftsgasten. Allen werden
echter na verhoor vrijgelaten.
Walcheren liet ballonnen op
En Duitsers vroegen om
„Liebesgaben"
Aan de onlangs gehouden „Boomplant-
dag" op Walcheren had men een luchtbal
lonwedstrijd voor de jeugd verbonden. Aan
ieder boompje was een luchtballonnetje
bevestigd, dat werd opgelaten, zodra de
boom geplant was.
Ongeveer de helft van deze ballonnen
kwam in Duitsland terecht. Twee exem
plaren, die in het plaatsje Waldorff in de
buurt van Frankfort aan de Main terecht
kwamen legden de grootste afstand af, n.l.
500 kilometer.
Verschillende vinders deden de kaarten,
die aan de ballons gehecht waren, met het
verzoek ze terug te sturen naar de stichting
„Nieuw Walcheren", vergezeld gaan van
briefjes. Verscheidene Duitsers vroegen om
„Liebesgaben". Eén was er die een hate
lijkheid plaatste over het feit, dat de ver
zoekjes om terugzending niet in het Duits
gesteld waren en wel in het Frans en
Engels.
Dc Nieuw-Zcelandse bark Pamir is na een
reis van S0 dagen van Wellington via Kaap
Hoorn in dc Theems gearriveerd. De vicr-
master maakte daarmee een reis van bijna
20.000 kilometer.
Tegen z.g. „zwarte lonen'"
in liet bouwbedrijf
Te 's-Gravenhage is een vergadering ge>
houden van de hoofdbesturen der lande'
lijke werkgeversorganisaties in het bouw
bedrijf ter bespreking van maatregelen ter,
bestrijding van het euvel der zgn. „zwarte
lonen" in het bouwbedrijf. De vergadering
bleek zich in grote meerderheid te stellen
achter de loonpolitiek, welke door de rege
ring wordt gevoerd en sprak de wenselijk
heid uit, dat landelijk door de organisaties
van werkgevers in het bouwbedrijf boeten
zouden kunnen worden gesteld op over
treding van de bepalingen van d« geldende
loonregeling. Voorts meende de vergade
ring, dat het de aannemers niet geoorloofd
mag zijn arbeiders in dienst te nemen, die
niet kunnen aantonen, dat zij met toestem
ming van hun vorige werkgever zijn dienst
hebben verlaten. Tenslotte sprak de ver
gadering haar mening uit, dat er naar moet
worden gestreefd, dat van overheidswege
het bouwbedrijf tot een zg. gesloten be
drijfstak wordt verklaard, zodat een arbei
der. eenmaal in het bouwbedrijf werkzaam,
niet zonder speciale vergunning in een
andere bedrijfstak mag gaan werken
e7ori(
Tot 15 Januari exposeert Davsd SchuT-
man zijn schilderijen en tekeningen bij
Leffelaar. Hij is een gezond impressionist,
een knap schilder, die het de beschouwer
niet moeilijk maakt. Het werk is doorgaans
ontstaan met een benijdenswaardig gemak.
Met de Vlaming Saverijs heeft hij dit ge
meen. dat de toets anders wordt zodra het
een „winter" betreft en voornamelijk dan
een sneeuwlandschap. Men vergelijke eens
de schildermanier in de stads- en haven
gezichten, de „Poort te Harderwijk", „Dijk-
straat te Amsterdam" met „Holle weg te
Achterberg". „Winter te Blaricum" en „Gel
derse Vallei".
Deze laatste dingen zijn als bü Sever ijs
van een artistieke nonchalance, die in het
minst geen kwaad doet aan de expressie.
Om zijn wintergezichten deelt hij de Gooise
roem met Van Soest, die vooral in zijn
„Dooisneeiiw" uitmunt. In ieder geval is
voor mij een „Winter" van David Schulman
van meer artistiek belang dan welke „Apol"
ook. Ik sprak onlangs een schilder, die in
Mexico gewoond had. Hij vertelde, dat de
kunstbroeders daar geen notitie namen van
problemen en „ismen". „Ze schilderen
maar", zei die. „ze schilderen, voila".
En ze hebben gelijk. Maar als de „ismen"*
zich nu gaan opdringen als onafwendbare
evolutie-verschijnselen. afhankelijk van
tijdsomstandigheden, wie houdt ze dan
tegen en hoe? En waarom zou men ze ook
tegenhouden?
In Mexico kijken ze er dus niet naar. 't
Gebeurt altijd anders in landen, die veraf
liggen. In zóóverre is Schulman dan een
Mexicaan,' dat hij maar schildert en hij
heeft schoon gelijk. Hij maakt onopgesmukt,
eerlijk werk. Zijn met waterverf behan
delde tekeningen hebben een volstrekt
eigen karakter. Ze zijn het werk van een
impressionist, maar ze zijn voor Schulman
zeer typerend. In de behandeling doen ze
denken aan sommige oqde gewassen pren
ten met kastelen of burchten of dergelijke
romantische motieven. Natuurlijk zijn ze
vrijer en beter. Ze hebben veel meer atmos
feer. maar ondanks dat vrije is er toch een
documentair element in. Naar mijn mening
zijn ze zeer persoonlijk. David Schulman
op zijn best. Met de „Wintergezichten"
staan ze in zijn oeuvre afzonderlijk.
Ik vind hem een prettig schilder, royaal
en oprecht. Zijn „Dooimeer" is magnifiek,
haast even verdienstelijk is ..Folkestone".
Pam Rueter.
Dit is het smaakvolle, weloverwogen,
aandachtige werk van een man wiens aan
leg en talent zijn gegroeid in het millieu
vap een kunstzinnige familie. Het meest
opvallende is, dat hij wars is van traditie
en dus van oude stijlen niets wil weten. Hij
heeft een eigen stijl waarmede hij zich,
decoratief, uitdrukt, ragfijn met een inder
daad superbe techniek. Op de eerste plaats
is hij sierkunstenaar en eerst daariia illu
strator. Het gebonden zijn aan het gegeven
draagt de schuld aan deze volgorde.
De uitgebreide collectie boektekens (Ex
libris) hier aanwezig is een bewijs voor zijn
ongewone vaardigheid en ook voor zijn
vakmanschap. Dit laatste is een lelijk woord
voor een zó fijngevoelig artist, dat men hem
welhaast een dichter zou kunnen noemen,
doch de technische kundigheid is nodig om
de perfectie in de uitdrukking te bereiken.
Pam Rueter's zwart-wit-uitingen, zo klein
en eenvoudig als ze lijken, zijn vaak mees
terstukjes. De beeldspraak van zijn boek
tekens is onuitputtelijk, vol fijne geest. Het
vlak is voor deze graficus nooit zó klein,
dat hij er niet een klein wonder van kan
maken.
Wat denkt men van vondsten als de boek
tekens voor J. Dommisse of het geestig-
symbolische voor zijn eigen bibliotheek cn
het suggestieve voor Ton Kuijl? Een enkele
maal mankeert er iets in de verhoudingen
der figuren een been is wel eens te
lang, een arm te kort. Men mag bij zóveel
kunnen cn weten zijn eisen wel zeer hoog
stellen immers.
Een spaarzame toepassing van kleur of
van een weinig goud zorgt voor afwisseling.
,Dit werk behoeft overigens geen kleur.
Het zwart-wit is wei-bespraakt en laat geen
wensen meer. Haarlem kan tevreden zijn
over de Kersttentoonstellingen die dit jaar
binnen zijn muren worden gehouden.
HERMAN MOERKERK.
Engels.Nederlandse samenzang
in de aether
Op Zaterdag 3 Januari, des avonds tus
sen 10 cn II uur verzorgen de VARA cn
de BBC een programma van „Community-
singing". dat door de VARA op een golf
lengte van 415 meter wordt uitgezonden,
terwijl de BBC het in haar „Light-pro-
gramme" opneemt.
In het Citv-theater te Amsterdam zullen
1800 personen op de uitnodiging van de
EBC-omroeper Jack Brown een Hollands
lied zingen waarna Arie van Nierop de
2000 Engelsen, die in People's Palace te
Londen verzameld zijn, zal uitnodigen om
een Engels lied te zingen. In het City
theater verleent de huisorganist Cor Steyn
zijn medewerking. In Londen zal Sandy
MacPherson zijn landgenoten op het orgel
begeleiden.
Tot slot van de uitzending zullen de Am
sterdammers en Londenaren tezamen het
derde couplet van het lied .Bless them all"
ten gehore brengen. In het City-theater zal
daartoe de phonetische tekst op het doelc
geprojecteerd 'worden.
Meisje sprong uil raam
van bVanclend huis
Donderdagmorgen is in een kantoortje
van een taxigarage in de Oude Torenstraat
te Hilversum brand ontstaan, welke over
sloeg naar het bovenhuis, bewoond door de
garagehouder, en naar de belendende wo
ning van het Ahtpaar Brouwer, dat uit
man, vrouw en acht kinderen bestaat. De
heer Brouwer snelde de reeds brandende
trap van zijn huis af en haalde een lad
der. waar langs hij zijn gezin in veiligheid
bracht. Een 12-jarig dochtertje was ech
ter reeds in haar angst uit het raam ge
sprongen. Het meisje werd niet ernstig
gewond. De moeder, die meende dat het
meisje nog boven was. ging het brandende
huis in en liep zware brandwonden op.
De brandweer heeft drie uren hard ge
werkt om het vuur te bedwingen. De twee
woningen waren toen grotendeels uitge
brand. Slechts een deel van de inboedels
kon worden gered,
Nederlandse verliezen
Officieel wordt gemeld, dat op 23 De
cember de Nederlandse verliezen bedroe
gen een gesneuvelde en drie gewonden. Ia
West- cn Midden-Java kwamen botsingen
voor. Voorts hadden in Java en Sumatra
de ..gebruikelijke beschietingen" van Ne
derlandse patrouilles en posten plaats.
