c
J
Noorderhout met een fraai sportcentrum
Het ideaal: iedereen een welverzorgd gebit!
Haarlem houdt de 8ste klasse in stand
ea
DONDERDAG 12 FEBRUARI 1948
Ongeveer twintig jaar geleden heeft de
toenmalige wethouder van Openbare Werken,
wijlen rar. J. Gerritsz, in de vergadering van
de Haarlemse gemeenteraad het vaststellen
van het uitbreidingsplan voor de omgeving
van de Jan Gijzenvaart warm aanbevolen.
Er zou daar een ontspanningscentrum ver
schijnen, dat van groot belang was voor de
bevolking, in het bijzonder voor de bewoners
van Haarlem-Noord. ..De Noorderhout" was
reeds een geliefde omgeving geworden, maar
in de oorlogsjaren is veel van de bosaanleg
vernield. Na de bevrijding heeft het gemeen
tebestuur de aanleg van het recreatie-oord
weer ter hand genomen en op het ogenblik
wordt er door de diensten van Hout en Plant
soenen en Openbare Werken hard gewerkt.
Als over enkele maanden de bomen en plan
ten groen geworden zijn, zal blijken, dat er
een prachtige omgeving voor wandelaars tot
stand is gekomen, welke omgeving ieder jaar
mooier wordt.
Door de aanleg van het terrein der HFC
„Haarlem" komt een belangrijk sportcentrum
gereed. EDO voetbalt al weer enige jaren op
een keurig ingericht terrein en dan zal de
gemeente aandacht besteden aan de zwem-
sport. Het bouwen van een zwembad aan de
westelijke zijde van de Planetcnlaan en tus
sen het Noordersportpark (terreinen van
EDO) en de Zwitserse boerderij, staat op het
programma. Wandelaars en bezoekers van de
sportwedstrijden krijgen gelegenheid wat uit
te rusten, want de boerderij, welke eigendom
is van de gemeente, zal tot café-restaurant
ingericht worden. Op het ogenblik is zij nog
bewoond.
Het nieuwe terrein van „Haarlem" is reeds
te bereiken, omdat het basaltdek van de door
getrokken straten gereed is en het wachten
is nog op de bestrating. De Planetenlaan,
welke bij de Orionweg begint, is verlengd
tot aan de Rijksstraatweg nabij de Jan Gij-
zenbrug. Een dwarsstraat langs de overdekte
tribune van het voetbalveld, ligt in het ver
lengde van de. Korteweg, welke aan de
Rijksstraatweg begint. Goede parkeerplaat
sen voor auto's zijn nabij het terrein te
maken.
Terre'm in September
in gebruik
Indien de werkzaamheden zo vlot zul
len verlopen, als het bestuur van de HFC
„Haarlem" verwacht, dan zullen de nieu
we terreinen in September a.s. door de
voetballers in gebruik worden genomen.
Dan staat er nog geen grote overdekte
tribune, omdat daarvoor voorlopig geen
toestemming verleend wordt, maar wel
een houten nood-tribune, welke plaats
biedt aan ongeveer 1200 bezoekers en
afkomstig is uit de Wieringen.
Aangelegd zijn een hoofdspeelveld en langs
de Jan Gijzenvaart een terrein voor drie
velden. De grasmat van de zijvelden is op
het ogenblik iets beter dan die van het hoofd-
veld, maar men heeft nog enige maanden de
tijd, om haar in een betere conditie te ma
ken. De langdurige droogte is oorzaak, dat
het gras zich niet voldoende ontwikkeld
heeft. Om het grote veld zijn aan drie zijden
„wallen" aangelegd en als dezer dagen de
vergunning afkomt voor de betonwerkzaam-
heden. zal begonnen worden met het maken
van de onoverdekte tribune aan de lange
zijde nabij de Jan Gijzenvaart en van de
staantribunes achter de doelen. Op de „wal
len" wordt een muurtje van beton gemaakt,
waardoor de bezoekers enigszins beschermd
kunnen worden. Op de onoverdekte tribune
kunnen 1800 toeschouwers zitten en op de
staantribunes'is plaats voor 9200 (aan iedere
zijde van het terrein 4600).
De overdekte tribune wordt aan de zuid
zijde gebouwd. Voorlopig moet de voetbal
club zich tevreden stellen met een houten
overdekte tribune, welke gebruikt is op de
wielerbaan in Wieringen. Dezer dagen zal
de tribune naar Haarlem worden overge
bracht en geplaatst worden op de plek. waar
in de toekomst de nieuwe tribune gebouwd
zal worden. In Wieringen stond een con-"
sumptietent, welke eveneens gekocht is en in
de zomermaanden naar Haarlem zal komen.
Hier wordt een kleedruimte ingericht. Latei-
wordt de tent naar de zijvelden verplaatst,
waar zij gebruikt zal worden voor de elf
tallen. welke daar spelen. Rond het hoofd
terrein is een breed pad aangelegd. De vier
grote lichtmasten welke vóór de oorlog ook
op het vroegere terrein stonden, zullen op
de hoeken van het veld worden geplaatst,
zodat er in het komende najaar weer licht-
wedstrijden gespeeld kunnen worden.
Ten Westen van het hoofdveld ligt een
groot terrein, bestemd voor drie speelvelden.
Aan de buitenzijden legt de gemeente een
plantsoen aan en de bomgn er voor zijn dezer
dagen geplant. Het aanzien van het noorde
lijk deel der gemeente wordt hierdoor aan
zienlijk verfraaid.
Verwacht mag worden, dat „Haarlem" be
gin September over een prachtige accomoda-
tie beschikt, waar tallozen van sport kunnen
genieten, mits alles vtot verloopt en autori
teiten en instanties medewerking zullen ver
lenen, welke het bestuur nog nodig heeft.
De heer J.tP. van Balen Blanken, voorzitter
van de H.F.C. „Haarlem" vertelt aan de
heren P. Dankelman, ere-voorzitter van de
Haarlemse Voetbalbond en P. Hartog, be
stuurslid der voetbalclub, hoe ver de
werkzaamheden van het nieuwe terrein
gevorderd zijn.
De 9 Muzen
Rijdende opera. De Hongaarse staats
spoorwegen hebben een rijdende opera in het
leven geroepen. De zangers zijn jonge leden
van de Boedapester opera, evenals het koor,
en het orkest is samengesteld uit leden
van het spoorwegpersoneel. Tot nog toe gaf
de rijdende opera in dertien steden van het
platteland uiterst geslaagde voorstellingen.
Alle décors worden met deze trein vervoerd
en de leden van de opera wonen, eten en
slapen in de rijtuigen.
Hetty Beck jubileert. De actrice Hetty
Beck wordt 17 Februari 60 jaar. Teneinde
haar bewonderaars en vrienden de gelegen
heid te schenken haar te eren, geeft het
Amsterdams Toneelgezelschap op Zondag 22
Februari te Amsterdam een jubileumvoor
stelling van „Ik herinner me moeder", waarin
de jarige de hoofdrol vervult.
Naar Praag. De Maastrichtse pianist
Jean Franssen zal Nederland vertegenwoor
digen op het internationale muziekfestival
om de Smetanaprijs te Praag.
Daaraan ontbreekt thans zeer veel,
Hoe is dit tekort op te vangen?
De tandverzorging laat zeer veel te wen
sen over. Het percentage der mensen dat
een welverzorgd gebit heeft, is klein. Zeer
ten nadele van de volksgezondheid!
Het is daarom toe te juichen dat de over
heid wil streven, in samenwerking met de
tandartsen, daarin verbetering te brengen.
Bij de uitvoering rijzen evenwel zeer'
grote bezwaren. De moeilijkheden blijken
zelfs zó groot te zijn, dat men meer en
meer tot de overtuiging komt, dat men hier
staat voor een groot sociaal probleem.
Toch wil dit niet zeggen dat men daarom
maar van het ideaal moet afstappen en
zich neerleggen bij het uitvoeren van wat
lapmiddeltjes. Integendeel! Het grote pro
bleem moet ook groot worden aangepakt!
In Den Haag zijn plannen gemaakt voor
een landelijke regeling van de Schooltand-
verzorging. Blijkbaar is de opzet zeer een
voudig. Men wil elk jaar de kinderen van
de eerste klasse der lagere scholen laten
behandelen en die dan gedurende de leer-
plichttijd onder toezicht houden. Dan kun
nen na de schooltijd zeer velen over
gegeven worden aan de tandverzorging die
uitgaat van de ziekenfondsen. De overigen,
wier ouders boven de weistandsgrens der
fondsen vallen, zijn dan aangewezen op de
particuliere praktijk der tandartsen. Door
deze weg te bewandelen zouden alle Ne
derlanders op den duur een behoorlijk
verzorgd gebit krijgen.
Het nadeel van zo'n opzet zou evenwel
zijn, dat het nog 30 of meer jaren duurt
voor het ideaal bereikt wordt. Natuurlijk
spelen geldelijke overwegingen hierbij een
rol, maar het moet toch mogelijk zijn
temeer omdat ons gebleken is dat de tand
artsen het belang van de zaak volkomen
inzien om méér te bereiken. De kin
deren, die in de hogere klassen zitten, die
nen ook nog in de zorg betrokken te wor
den. Elke klasse, die men bij de School-
tandverzorging betrekt, brengt het ideaal
immers een jaar dichter bij!
De gemeente Haarlem heeft nu aan de
Raad opnieuw een voorstel ingediend om
over te gaan tot het instellen van een
Schooltandartsendienst. Hoe die geregeld
zal worden is nog niet bekend, maar er
zou veel voor te zeggen zijn een opzet
daarvoor te ontwerpen die zich niet be-
perkt tot de eerste klasse.
Er is evenwel nog meer. Sinds jaren
hebben de aangeslotenen bij de ziekenfond
sen recht op een tandverzorging. Dit zijn
heel wat mensen.
In Haarlem en Heem-
Maar de verlaging der Leer plicht gr ens vermindert s,ede vallen van de xao.ooo inwoners er
i j i j. ongeveer 130.000 onder. Tot heden is aan
het aantal leerlingen die tandheelkundige hulp voor verzekerden
I weinig gedaan. Dit komt, zo werd ons ver
voor het Middelbaar- en het Voorbereidend zekerd, omdat betrekkelijk weinig van hun
Hoger Onderwijs. j recht in deze gebruik maken. Voor de
Komt het inderdaad daartoe, dan is er hulp is een centrale kliniek ingericht,-
kans, dat het aantal leerlingen van de waar 7 of 8 tandartsen werken. Dit feit Gisternacht heeft eer. hevige brand
u.l.o.—nijverheids- en scholen voor voort- demonstreert duidelijk, dat de Nederlan- gewoed ,ln V1 ,des?.Iat® ",estand
gezet lager onderwijs (7e en 8e klassen) i Her on Hit openhlik nn» niet nvertnioH ie verkerende hotel „Neerlandia te Roosen-
zal toenemen. De centrale scholen (en na
tuurlijk ook de 7e en 8e klassen der bij
De Matthaus-
en de Johannes-Passion
Uitvderingen der C.O.V.
De Chr. Oratoriumvereniging hoopt
traditiegetrouw dit jaar weer Bach's
Matthaus-Passion uit te voeren, ditmaal
echter geen vier maal, zoals verleden jaar,
doch twee maal en wel op Witte Donder
dagavond en Goede Vrijdagmiddag, beide
keren in de Gemeentelijke Concertzaal te
Haarlem.
In afwijking van de traditie zal de uit
voering dit jaar onverkort zijn.
De solisten mogen tot de beste van ons
land gerekend worden: Mea Naberman, An
nie Woud, Han le Fèvre, Lex Karsemeyer,
Guus Hoekman en Henri Welbooren. De
begeleiding is aan de H.O.V. toevertrouwd,
tezamen met Dolf Hendrikse (orgel) en
Hans Brants Buys (clavecimbel), ook Piet
Lentz (viola da gamba) van het Concert
gebouworkest verleent zijn medewerking.
Het geheel staat onder leiding van George
Robert.
Vooraf gaat echter een eveneens volle
dige uitvoering van Bach's Johannes-Pas
sion en wel op Dinsdag 16 Maart in de Ge
meentelijke Concertzaal, ook onder leiding
van George Robert. Hieraan hopen mede
te werken: Jo Vincent, Theodora Versteegh,
Jan Schipper, Han Le Fèvre, Herm. Schey
en hetzelfde instrumentaal koor: alleen
wordt hierbij de viola da gamba bespeeld
door Carel van Leeuwen Boomkamp.
De bijzetting van Multatuli's as
Programma der plechtigheid
Gelijk reeds gemeld wordt de as van
Eduard Douwes Dekker plechtig bijgezet
op het terrein van het Crematorium,te Vel-
sen. Op Zaterdagmiddag 6 Maart komt men
daartoe bijeen in de grote hal van het Cre
matorium, waar de voorzitter van het Mul-
tatuli-genoolschap, dr. Garmt Stuiveling,
de as van de schrijver van „Max Havelaar"
zal overdragen aan de „Vereniging voor
facultatieve lijkverbranding". De voorzitter
der commissie van beheer van het Crema
torium, de heer J. J. Deggeler, draagt ver
volgens het monument over aan de vrien
den van Multatuli, verenigd in het Multa-
tuli-genootschap. Daarna wordt de as op
het vrije gedeelte van urnentuin V in het
monument geplaatst en spreekt dr. Garmt
Stuiveling een slotwoord.
De plechtigheid omvat verder een voor
dracht uit het oeuvre van Multatuli door
Jan Musch en orgelspel door George
Robert.
Agenda voor Haarlem
DONDERDAG 12 FEBRUARI
Gem. Concertgebouw: AVRO bridge-drive.
Jeugdhuis, Blocmcndaal: Dr. Melchior over
de Walvisvaart, 8 uur. City: „Morgen is voor
eeuwig", 14 j.. 2.00. 4.15. 6.45 en 9.15 uur.
Spaarne: „Grootpa is zo dom niet", alle leeft.,
'30, 7.00 en 9.15 uur. Frans Hals: „Het ei en
ik", alle leeft., 2.30, 7.00 en 9.15 uur. Rem
brandt: „De man zonder geheugen", 18 j.,
2.00. 4.15. 7.00 en 9.15 uur. Palace: „Gentle
man Jim". 14 j„ 2.0, 4.15, 7.00 en 9.15 uur.
Luxor: „De antiquair van Sly Corner",. 18 j„
200. 4.15. 7 00 en 9.15 uur.
VRIJDAG 13 FEBRUARI
Stadsschouwburg: „Ballet der lage lan
en". 8 uur. Bioscopen: Middag- en avond-
Voorstellingen.
Het is bekend dat de leerplicht voor het
8ste leerjaar der lagere school in ons land
tot 1950 tijdelijk is opgeschort. Deze be
paling wordt evenwel soepel toegepast. Ge
meenten die aan de scholen een 8ste klasse
hebben kunnen die, als zij het wensen, met
wat kunst- en vliegwerk in stand houden.
Als het daarvoor nodig is leerkrachten aan
te houden die buiten de getalsterkte vallen
van de gewone rijksvergoeding, kan aan
het departement van onderwijs een ver
goeding gevraagd worden voor boventallige
leerkrachten.
De gemeente Haarlem heeft twee centrale
scholen voor het 7e en 8e leerjaar, bestemd
voor leerlingen van alle openbare scholen
die voortgezet lager onderwijs genieten.
Die scholen zullen ongewijzigd blijven
voortbestaan omdat het lesrooster zó kon
worden opgemaakt dat het niet nodig is
met boventallige onderwijzers te werken.
Het bijzonder onderwijs heeft geen centrale
scholen, omdat er verschillende lagere
scholen zijn met 7e en 8e klassen. Die 8ste
klassen zullen ook gehandhaafd worden, al
of niet met boventallige leerkrachten.
Het opmerkelijke verschijnsel doet zich
evenwel voor, dat de 8ste klassen in Haar
lem leeglopen. Dit is een gevolg van de
verlaging van de Leerplichtgrcns.
De centrale scholen hebben op dit ogen
blik een kleine 300 leerlingen, waarvan er
evenwel slechts 60 in de 8ste klasse zitten.
Voorheen eindigde de Leerplicht in het
algemeen wel bij 14 jaar, maar de wet
noodzaakte toch vele kinderen langer op
school te blijven, soms zelfs tot 15 of 16
jaar, omdat zij eerst bepaalde klassen moes
ten doorlopen hebben. Nu wordt tot 1
Januari 1950 het betreffende artikel aldus
gelezen: „De Leerplicht eindigt, zodra het
kind zoveel klassen van één of meer scho
len doorlopen heeft als samen een leertijd
van zeven jaar omvatten, met dien ver
stande, dat de verplichting nimmer eindigt,
voordat het kind de 13-jarige leeftijd be
reikt en de klasse, waarin het bij het be
reiken van die leeftijd was geplaatst, door
lopen heeft. Zij eindigt in eik geval bij het
bereiken van de leeftijd van 14 jaren."
Deze verlaging van de Leerplichtgrcns is
oorzaak, dat vele 14-jarigen de 8ste klasse
verlaten. Dan kunnen zij ook een werkver
gunning krijgen ingevolge de Arbeidswet.
Indertijd ontstonden er veel moeilijk
heden omdat ouders ten onrechte in de
mening verkeerden dat de kinderen van 14
jaar, die een werkvergunning kunnen krij
gen, ook van school mochten. Dit was toen
slechts van toepassing op de kinderen die
alle klassen doorlopen hadden.
Nu is die moeilijkheid verdwenen. Alle
14-jarigen vallen nu buiten de Leerplicht
wet.
Het eigenaardige is nu wel dat een deel
der kinderen al op 13-jarige leeftijd buiten
de Leerplicht valt, namelijk indien zij de
7de klasse doorlopen hebben. Die kinderen
moeten, als zij geen voortgezet onderwijs
ontvangen, toch tot 14 jaar wachten voor
zij een werkvergunning krijgen.
Er zijn plannen om tot een sterkere selectie
te komen bij kinderen die zich aanmelden
Prinses Juliana in Canada
Een boek over haar verblijf
Omstreeks Juni zal een boek verschijnen,
getiteld „Haar werk ging door - Prinses
Juliana in Amerika" door mevrouw R.
Marsman.
Tijdens haar verblijf in Canada heeft
prinses Juliana veel en belangrijk werk
voor het koninkrijk kunnen verrichten.
Mevrouw R. Marsman, de vrouw van de
dichter H. Marsman, vertoefde destijds bij
de Koningin te Londen.
Prinses Juliana verschafte mevrouw
Marsman toegang tot haar in de jaren van
haar verblijf te Canada gevormd archief
en heeft enkele malen met de schrijfster
over haar verblijf in Amerika gesproken.
Bovendien heeft de Prinses het gehele ma
nuscript persoonlijk gecorrigeerd en van
de nodige aasvullingen voorzien. Tevens
heeft zij mevrouw Marsman de volledige
beschikking gegeven over haar verzameling
foto's uit die jaren, waaronder zich talrijke
nog nimmer gepubliceerde opnemingen be
vinden.
mond met goed onderhouden tanden en
kiezen is de poort voor de gezondheid.
Er zijn in de laatste tijd moeilijkheden
geweest tussen de tandartsen en de zieken
fondsen over deze polikliniek. De regeling
heeft in het verleden niet in alle opzichten
voldaan. Het nieuwe bestuur van de orga
nisatie van tandartsen zou willen streven
naar een andere oplossing, waarbij de
actieve medewerking van alle tandartsen
nodig zou zijn, om de grote achterstand
op het gebied der tandverzorging op te
vangen.
Hierbij spelen financiële bezwaren na
tuurlijk weer een belangrijke rol. De tand
artsen zien het probleem, waarvoor zij
staan, tweeledig. Allereerst de kant van
het sociale belang: een betere tandverzor
ging en inhaling van de schromelijke ach
terstand op dit gebied. Daarnaast ook het
eigen belang. Een van de tandartsen, die
zich in het bijzonder voor de quaestie in
teresseert, zei ons: Wij verhelen ons niet,
dat ons volk arm geworden is en vermoe
delijk in de naaste toekomst nog armer zal
worden. Wil men dus iets bereiken, dan
moet op dit gebied in goede harmonie sa
mengewerkt worden. De tandartsen zullen
veel werk moeten verzetten en daarnaast
toch rekening dienen te houden met de
gedaalde financiële mogelijkheden. Ik ben
evenwel overtuigd, dat het mogelijk is op
deze basis tot een gewenste samenwerking
te komen.
Voor ogen gehouden moet worden dat
de rechten, die de ziekenfondsleden heb
ben. slechts spreken van een beperkte
tandheelkundige verzorging. Het gebit
wordt kosteloos onderhouden wanneer het
goed is.
De verzekerden moeten de consequentie
nemen van het feit. dat zij wat de verzor
ging van hun tanden en kiezen betreft, een
grote achterstand hebben in te halen, die
niet door de verzekering gedekt wordt.
Daarom moeten zij een deel van de kosten,
om hun gebit te laten opknappen, voor
eigen rekening nemen. Maar met de be
perkte draagkracht der verzekerden hou
den de tarieven rekening. Een kunstgebit
voor een particuliere patiënt kost ongeveer
150, maar een verzekerde betaalt als
regel niet meer dan 50 bij.
Er werken thans in Haarlem, Heem
stede en Bloemendaal 50 tandartsen. Als
de zaak goed zou worden aangepakt, zou
langs deze weg de grote achterstand in de
tandverzorging geleidelijk worden inge
haald.
Honderd fietsen gingen
in vuurzee verloren
zondere scholen) geven een onderwijs, dat
zich uitstekend aansluit bij het Nijverheids
onderwijs (Ambachtsscholen voor de jon
gens, Huishoudscholen voor de meisjes).
Indien in de toekomst weer meer leer
lingen op de centrale scholen te Haarlem
komen, behoeft voorlopig nog geen plaats
gebrek gevreesd te worden. De scholen
kunnen 400 leerlingen plaatsen (de scholen
in de Linschotenstraat en aan het Weltevre
denplein hebben elk zes klassen), zodat er
nog wel 100 bij kunnen.
Organisatiesecretaris der
Amerikaanse communisti.
sche partij gearresteerd
Het Amerikaanse departement van
Justitie heeft bekend gemaakt, dat John
Williamson, organisatie-secretaris van de
communistische partij in de Verenigde
Staten gearresteerd is en uitgewezen zal
worden. Een ambtenaar van het ministerie
noemde Williamson de belangrijkste fi
guur in de communistische partij tegen
wie de Amerikaanse justitie tot dusverre
maatregelen genomen heeft. Williamson
werd in Schotland geboren en zou nooit
genaturaliseerd zijn.
der op dit ogenblik nog niet overtuigd is,
dat een goede gezondheid slechts kan sa- daa'. dat in 1944 door oorlogshandelingen
mengaan met een welverzorgd gebit. Een "nst« werd beschadigd en sedert dien
door de eigenaar gedeeltelijk werd ge-
Textielfirma knoeide;
controleur hielp mee
Een textielhandel in Hilversum heeft ge
ruime tijd de distributiebepalingen kunnen
overtreden, doordat een controleur van de
C.D.E.C. bij controle de ogen sloot voor
geconstateerde overtredingen. Hij werd
zelfs belanghebbende en maakte van de
firma een melkkoetje, doordat hij van de
firmanten een bepaald bedrag eiste van de
opbrengst der verkochte goederen, ver
vaardigd uit stoffen, welke hij de zaak als
zwarte tussenhandelaar leverde.
Het was reeds enige tijd opgevallen, dat
de controleur op grote voet leefde. Hij is
in arrest gesteld en heeft bekend.
De beide Hilversumse firmanten J. en M.
werden eveneens in arrest gesteld, evenals
de procuratiehouder V., die tevens als ac
countant fungeerde en zwarte transacties
op deskundige wijze in de boekhouding
wegwerkte. Hij zag bovendien kans tijdens
het onderzoek van de recherche vijf rollen
stof te laten verstoppen.
de schapenteelt op Texel. Onder regie van
Herman van der Horst en in samenwerking
met de componist Jan Mul ontstond een
evenwichtig, rustig en duidelijk beeld van
dit specifieke Texels bedrijf. Hier en daar
waren aardige vondsten te noteren, zoals
het begin der Lente, gesymboliseerd door
het tikken van waterdruppels, afkomstig
van smeltend ijs, waarbij uitstekend een
heid met de muziek werd verkregen.
„Tournooi", een documentaire film over
kemphanengevechten, leek ons nog niet ge
heel uit de verf. De muziek van Jan C. Mol
Jr. voor een ensemble van guitaar, bas en
piano, waarin de componist het eerste in
strument bespeelde, was zeer verdienstelijk
te noemen.
MULTIFILM OP HAAR BEST
Nu de hoogte der vermakelijkheidsbelas
ting voor bioscoopvoorstellingen afhanke
lijk wordt gesteld van de in het voor
programma gedraaide Nederlandse jour
naals en korte films, krijgt de Nederlandse
filmindustrie, die zich op deze genres toe
legt. een nieuwe kans.
Want zelfs dit gebied dreigde de laatste
tijd door het overvoerd raken van de markt
met Hollywood-producten voor onze eigen
cineasten te loor te gaan. Gedeeltelijk was
dit te wijten aan de Amerikaanse verhuur-
methoden, die afneming van een bepaald
kwantum journaals en andere voorfilms af
hankelijk stellen van de verhuurde hoofd
films, deels kwam dit ook door de toe
nemende lengte van vele „grote" films, zo
als „Les enfants du paradis", „Het lied van
Bernadette". „Fantasia".
Maar de laatste fiscale maatregelen zou
den juist voor „Multifilm" wel eens een
gunstige wending kunnen betekenen, niet
in de laatste plaats voor de Bataviaanse tak
van het bedrijf, die nu al 14.000 meter
wordende wereld", een Indonesisch „ma
gazine", naar Nederland heeft gestuurd,
zonder dat deze tot vertoning kwamen. Zo
wel technisch als artistiek staat dit jour
naal. dat onder supervisie van de heren J.
C. Mol Sr. en Mannus Francken wordt ver- j
vaardigd, zijn mannetje. Wij waren in de I
gelegenheid behalve een aflevering van
„Wordende wereld" ook de documentaire i
„Dodenfeest bij de Toradja's" te zien, een
product dat uitmunt door het. bezielde
camerawerk van Jan van der Kolk en
vooral door de logische ontwikkeling' van
het gegeven, waardoor het dodenritueel in
derdaad tot een indrukwekkende climax
uitgroeit.
Van de drie „shorts" die ons uit de Haar
lemse productie getoond werden, beviel ons.
filmisch gesproken. „Boven in de Kerse-
laer" van Albert Brosens het best. Het
telkens terugkerende gesnerp van de ratels
en het bijna Don Quichottige geschreeuw
van de „keerders", dat de spreeuwenvluch-
ten begeleidt, laten niet na de toeschouwer
tot een obsessie te worden, een effect dat
ongetwijfeld door de jonge cineast beoogd
werd. De muziek van Max Vredenburg be
vredigt niet geheel en al.
Met steun van het ministerie van Land
bouw, Visserij en Voedselvoorziening ont
stond „Dragers van het Gulden Vlies", over
exploiteerd als fietsenstalling.
De Roosendaalse vrijwillige brandweer
kreeg assistentie van de gemeentelijke
brandweer uit Breda. Met tien stralen wist
men het vuur te beperken tot het voor
naamste hötelgebouw, dat echter volkomen
werd verwoest. Van de ruim 100 fietsen
konden er slechts enkele gered worden.
Nederland werd opgescheept
met waardeloze rijksmarken
Tussen 31 Maart 1941 en 7 Mei 1945 hebben,
behalve Duitsers en andere vijanden, ook
niet-vijanden, die in het Duitse rijk en de
daarbij ingelijfde gebieden woonachtig, of
gevestigd waren, gebruik gemaakt van de
opheffinig van de deviezengrens tussen
Nederland en het Duitse rijk, om onbelem
merd Nederlands vermogen in eigendom te
verkrijgen. Ter betaling werd Nederland
opgescheept met waardeloze rijksmarken. Dit
geschiedde op grote schaal. Reeds sedert eind
November van het vorige jaar moet een ieder,
wie een dergelijke vermogensovergang aan
een niet-vijand bekend is. daarvan aangifte
doen bij de Nederlandse Bank. De termijn
van deze aangifte is verlengd tot 1 April.
Het departement van Financiën merkt op.
dat het voor ons land van groot belang is. dat
ieder door het nakomen van de verplichting
tot aangifte er toe medewerkt, dat het aan u 'c
Nederlands bezit onttrokken vermogen we- s°Ihaat, erden gedood en tien
der in de macht van Nederland
gebracht.
Maurice Chevalier als
deviezenkweker
Tijdens de twee en halve maand, dat
Maurice Chevalier nu op tournee door
Amerika is, heeft hij de Franse schatkist
niet minder dan 53 millioen dollars aan
deviezen geleverd. Met de bokser Marcel
Cerdan staat de nationale chansonnier
thans bovenaan de lijst van deviezen-
kwekers, welke het Franse ministerie van
Financiën heeft opgesteld. Het is namelijk
bekend, dat Fransen in het buitenland
slechts een zéér gering deel hunner ver
diensten ten eigen behoeve mogen gebrui
ken; de rest kunnen zij pas na terugkomst
in het vaderland in Franse francs touche
ren.
Een beeld uit „Dodenfeest bij de Toradja's". Een witte karbouw, de Indonesische buf
feldie zijn grote waarde aan zijn zeldzame kleur en zijn kracht ontleent, wordt naar
de offerplaats geleidwaar zijn vlees door de honderden rouwdragenden zal worden
genuttigd. Men heeft berekend, dat de kosten van een dodenfeest voor een belangrijk
Toradja-lid de driehonderd duizend zu'den overschrijden.
Interessante filmexpositie
te Amsterdam
In het Stedelijk Museum tc Amsterdam
is een tentoonstelling geopend, welke de
film schetst in haar historische ontwikke
ling en het „probleem film" belicht van
artistiek, economisch en sociaal standpunt.
Het materiaal is grotendeels afkomstig
uit het „Schweizer Filmarchiv" te Bazel,
aangevuld met materiaal uit het Franse
en het Nederlands Historisch filmarchief.
Hier vindt men de oudste apparaten, die
men voor het projecteren van stilstaande
plaatjes gebruikte in het begin van de 19e
eeuw, welke werden opgevolgd door in-
genieuse constructies van de vertoonde
figuren tegen een achtergrond van bran
dende kaarsen. Zo is cr in dc duister ge
houden middenzaal een kastje, waarin ge
rasterde figuren op de muziek van een
speeldoos hun bewegingen uitvoeren. In de
laatste zaal staat het eerste film-projec-
tieapparaat van Lumière, de uitvinder van
de film naast het ultra-moderne reuzen-
klankfilmtoestel van Philips.
De hoofdschotel van dc expositie wordt
gevormd door een reeks cartons, waarop
met teksten en illustrerende foto's uitvoe
rig de financiële achtergronden van het
filmbedrijf worden omschreven, de ver
schillen tussen toneel en film, de artistieke
mogelijkheden en de totstandkoming van
het filmbeeld. Tot slot wordt de distributie
behandeld. Aan het einde vindt men een
apotheose waarin als ideale toekomst
van de film wordt getekend de toestand,
dat de filmproducent in dienst staat van de
positief ingestelde, critische theaterbezoe
ker, ter vervaardiging van cultureel ver
antwoorde films.
Nationale herdenking
van de Franse revolutie
De Franse minister van Financiën heeft
85 millioen uitgetrokken om dit jaar het
eeuwfeest van de Franse revolutie te vie
ren. Een groot deel van deze gelden zal
worden gebruikt voor regeringsopdrachten
aan kunstenaars: zo zal Darius Milhaud
een revolutiesymphonie componeren, heeft
de schrijver Jean Descure een dramatisch
gedicht voltooid, dat thans in studie wordt
genomen, legt de cineast Jean Gremillon
momenteel de laatste hand aan con film,
die „Printemps de la Liberie" zal heten en
schrijft de communistische dichter Louis
Aragon een groot revolutionnair epos,
waarvoor hij van de Staat een half millioen
francs zal toucheren.
Dwangarbeid voor Nederlands
collaborateur in België
(Van onze Brusselse correspondent)
Door de eerste Vlaamse Kamer van de
Brusselse Krüesraad is de Nederlandse
economische collaborateur Josef Eyck ver
oordeeld tot 15 jaar dwangarbeid.
Het totale bedrag van de omzet zijner
firma, te weten 50 millioen frs. of circa
3 millioen guldon. zal de Belgische schat
kist ten goede komen. Josef Eyck was een
van de mede-oprichters van" de Duitse
„Wehrmachtsankaufstelle", die aankopen
deed op de zwarte markt of tot inbeslag
nemingen overging. Eyck ging weldra voor
eigen rekening werken en was een graag
geziene gast in de vele clandestiene restau
rants. die te Brussel onder de bezetting als
paddestoelen uit de grond rezen. Indien
Eyck zich in de gevangenis goed gedraagt,
kan hij eventueel van de voordelen van de
Belgische wet-Lejeune genieten, zodat hij
na het uitzitten van een derde der straf, in
casu 5 jaar, weer vrij komt.
Het Brussels militair gerecht had Eyck
lange tijd te werk gesteld om de Duitse
documentatie te ontleden, die in de plaats
van de namen, slechts nummers opgaf voor
de leveranciers aan Duitse roofdiensten.
Nadat hij op deze wijze tientallen dossiers
van collaborateurs had laten verdwijnen,
ontdekte men per toeval deze list, waar
mede Eyck trouwens opnieuw een flinke
stuiver had verdiend.
Griekse guerilla's
beschieten Saloniki
In de vroege morgen van Dinsdag heb
ben Griekse guerilla's de stad Saloniki be
stookt. Vier personen, onder wie een Britse
i personen,
onder wie eveneens een Britse soldaat,
werden gewond, aldus is officieel ver
klaard. Griekse militaire autoriteiten zijn
van mening, dat de beschieting plaats heeft
gehad van een tien kilometer ver gelegen
heuvel en dat een 45 millimeter veldkanon
gebruikt is. De ruiten van het hotel van de
Balkancommissie der UNO werden ver
brijzeld.
Griekse vliegtuigen met raketwapens en
bommenwerpers hebben na de beschieting
van Saloniki groepen guerilla's, die zich
van de heuvel Asvestochori op tien kilo
meter van de stad in Oostelijke richting
bewegen, aangevallen.
Nederlands-Tsjechisch
handelsverdrag
Het Nederlands-Tsjechoslowaakse han
delsverdrag, waarover in December j.l. be
sprekingen zijn gevoerd, is Dinsdag op het
ministerie van Buitenlandse Handel te
Praag ondertekend.
De nieuwe overeenkomst voorziet in een
uitbreiding van de handelsbetrekkingen
i tussen de beide landen tot een bedrag van
vijf milliard Tsjechische kronen, dal over-
jeenkomt met 100 millioen dollars. In voor-
I afgaande jaren was telkens een handels-
accoord over drie en een half milliard kro
nen afgesloten.
BOEKENWEEK 1948
De novelle, die tijdens de dertiende Boe
kenweek van 26 Februari tot 6 Maart
als geschenk aan het boekenkopend
publiek zal worden uitgereikt, is een ver
haal getiteld „Oeroeg". Het speelt in In
donesië en schetst de ontwikkeling van de
verhouding tussen een Nederlandse en een
Indonesische jongen. Aan dit geschenk is
evenals het vorig jaar een prijsvraag ver
bonden. Het publiek mag raden wie de
auteur is.
Voor de leerlingen van de gymnasia en
middelbare scholen heeft Anne H. Mulder
een boekske over boeken „Logarithmen en
rozen" geschreven.
Voor de jongeren wordt kosteloos een
kruiswoordpuzzle beschikbaar gesteld,
waarin bijzondere aandacht aan het boek
wordt besteed.
In de hoofdstad zal „Het schrijversbal"
weer het hoogtepunt van de Boekenweek
vormen. Onder regie van Carel Briels zal
een veertigtal amateur-tonelisten de pre
mière van „Jan Pieterszoon Coen", het
enige toneelstuk dat J. Slauerhoff schreef,
brengen. Dit stuk zal op 1 Maari in dé
Stadsschouwburg te Haarlem ongevoerd
worden.
