Haarlems Dagblad Vijfmogendheden-verdrag in Brussel getekend De Veiligheidsraad besluit De plechtigheid in het Paleis der Academiën te Brussel Velsen krijgt „welvaartscomités" De mogelijkheid van neutraliteit geruild voor zekerheid van onmiddellijke bijstand" Geen ander doel dan de bevordering van de vrede en bescherming der verdragslanden om de Tsjechische kwestie te behandelen Truman vraagt her-instelling van militaire dienstplicht Weerbericht 62e Jaargang No. 18891 Bureaux: Grote Houtstr. 93, Tel. Admin. 10724, 14825. Redactie 10600. Directeur-Hoofdredacteur 15054. Bijkantoor H.N.,'Soendaplein 37, Tel. 12230. Drukkerij Z. B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132. Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom 15on3cr3ag 18 Maart 1918 Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen. Abonnementsprijs per week 31 cent, per kwartaal ƒ4,Franco per post ƒ4,50. Postgiro 273107. Advert.tarieven op aanvraag bu de Administratie. Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem |n het Brusselse Paleis der Academiën had Woensdagmiddag de ondertekening plaats van het vijfmogendheden-verdrag tussen Engeland Frankrijk en de drie Benelux-landen, dat de nauwe samenwerking op economisch, cultureel, politiek en militair terrein tussen deze landen vastlegt en kan worden beschouwd als de basis, waarop mettertijd een reële Westeuropese uni^e zal kunnen worden opgetrokken. Het verdrag heeft een looptijd van vijftig jaren en zal, als de voortekenen niet bedriegen, eerlang andere Europese landen tot zich trekken. Het voorziet in een permanente consultatieve raad, een lichaam dat het brandpunt zal vormen van de samenwerking der'vijf en alle vraagstukken die zich tussen de verdragsluiters voor doen zal behandelen. In de historische balzaal van het Brusselse paleis trad met het slaan der klok om vijf uur een doods» stilte in, die door een luid applaus verbroken werd toen de vijf ministers-ondertekenaars achter hun ambassadeurs de zaal betraden. Minister Spaak tekende als eerste. Na hem kwam Bidault, die de pen overhandigde aan de Luxem burger Bech. Toen tekende Van Boetzeiaer en tenslotte Bevin. Na afloop der plechtig heid hielden alle ministers een redevoering, waarin zij ieder op hun wijze commen taar leverden op het zojuist gesloten verdrag. Later verenigden zij zich aan een banket, waar alle diplomaten der vijf landen, die in Brussel aanwezig waren, mede aanzaten. Communistische critiek op het Marshall-plan Onlangs hield de C.P.N. „De Waarheid" in het Rcx Theater te IJmuiden-Oost een openbare vergadering, tUdens welke door de voorzitter bekend werd gemaakt, dat binnenkort in Velsen begonnen wordt met de vorming van zogenaamde „welvaarts comités". Zodat Velsen dan, in navolging van Am sterdam dergelijke comités rijk zal zijn. 'Voorts sprak de wethouder van Sociale Zaken der gemeente Velsen, de heer Th. Kruisman. Uit zijn rede lichten wjj de volgende passage: „Onze tijd komt snel naderbij, waarin wij gezamenlijk door het verwijderen van de reactie aan deze ellende een einde kunnen maken". Deze woorden sloegen op het onderwerp huisvesting, dat de heer Kruisman behandelde in het raam van Het woord is aan.. Otto Weiss: Denken is zo vermoeiend, dat velen de voorkeur geven aan oordelen. zijn rede, die „het gemeenteraadswerk" als algemene aanleiding had. In een volgende vergadering zal de wet houder het gemeenteraadswerk nader toe lichten. Nylons en appels De heer D. Koenen nam het Marshall plan en de gebeurtenissen in Tsjechoslo- wakije, welke hij uiteraard toejuichte, in beschouwing. Over het Marshall-plan had de spreker niets dan kwaads te vertellen: Amerika zou Nederland slechts willen op schepen met dure goederen, waarmee het zelf ..m de maag zit". Als „sprekende voor beelden" haalde hij hylon-kousen en appels aan. Voorts werd felle critiek geleverd op de aankopen door ons land van Amerikaanse Liberty-schepen. In Brussel is Woensdag in het Paleis der Academiën het Vijfmogendhedenverdrag tus sen Engeland, Frankrijk, en de drie Beneluxlanden ondertekend. - Van links naar rechts: de Belgische minister-president Spaak, de Franse minister van Buitenlandse Zaken Bidault, de Luxemburgse minister van Buitenlandse Zaken Bech, de' Neder landse minister van Buitenlandse Zaken baron Van Boetzeiaer van Oosterhout tijdens zijn rede en de Engelse minister van Buitenlandse Zaken Bevin. Regeringsverklaring over Vijfmogendhedenverdrag In de Woensdagmiddag te half zes voort gezette vergadering der Tweede Kamer heeft de minister-president, dr. L. J. M. Beel, de volgende, verklaring afgelegd: Hedenmiddag hebben de minister van Buitenlandse Zaken en Harer Majesteit's ambassadeur te Brussel, daartoe door Hare Majesteit gemachtigd, een verdrag onder tekend, dat voor Nederland en niet voor Nederland alleen, maar voor de gehele verdere ontwikkeling van Europa, van de grootste betekenis kan worden. De voorge schiedenis inzake een West-Europese Unie is u bekend. Het thans aangenomen ver drag beoogt o.a. in geval een der vijf ver dragslanden, België, Frankrijk, Groot- Brittannië, Luxemburg en Nederland aan een gewapende aanval bloot staat, onmid dellijk gemeenschappelijk de militaire en andere bijstand der overige verdragstaten te doen verlenen. De vijf staten geven aldus de moge lijkheid van neutraliteit, die onder het Handvest van de Verenigde Volken bij onenigheid der vijf grote mogendheden althans theoretisch, nog bestaat, prijs, waartegenover zij echter, bij aanval in Europa, van de onmiddellijke bijstand der overige verdragstaten verzekerd kunnen zijn een zekerheid, die het Handvest niet verschaft. De drie Benelux-landen hebben gemeend dat, in aanmerking genomen de politieke en militaire ontwikkeling, de veiligheid hunner landen het noodzakelijk maakte, militaire samenwerking met gelijkgezinde staten te aanvaarden. Kernvorming. Zij hebben echter gemeend, dat, het verdrag meer zou moeten inhouden dan een wederzijdse toezegging tot militaire bij stand. Zij zijn van oordeel geweest, dat voor de vijf landen, die in zo hoge mate zich door gemeenschappelijke, politieke. economische, culturele en geestelijke opvat tingen kenmerken, het ogenblik gekomen v/as zich nauwer aaneen te sluiten, tenein de aldus een kern te vormen tot bescher ming van hun gemeenschappelijke bescha ving en ter bevordering van hun gemeen schappelijke belangen. Zij hebben van de aanvang af de onderlinge militaire bijstand willen beschouwen als met deze gemeen schappelijkheid ten nauwste verbonden. In die zin hebben de drie Benelux- landen getracht, het verdrag op te stel len, en het stemt tot voldoening te kunnen constateren, dat dit streven succes heeft gehad. Het verdrag heeft geen ander doel dan de bevordering van de vrede en de bescherming van de belangen der West-Europese staten, het richt zich tegen geen enkele andere staat, het beoogt integendeel bü te dragen tot een harmonische ontwikke ling der Europese samenleving. Toe- SPAAK: „TFïj zijn de oorlog beid9 De Belgische minister-president Spaak zeide in zijn rede onder meer: „Op de weg van Parijs naar Brussel is er bijna geen stad of dorp, of men ziet er de sporen van strijd. DU drama heeft te lang geduurd en wij zijn hier verenigd om er een einde aan te maken. Wij zul len de vrede en de vrijheid verdedigen. Noch list, noch geweld zijn de richt snoeren 'geweest van ons besluit en dit accoord is eigener beweging tot stand gekomen - De vrede is altijd in gevaar gebracht door isolering, vrees en wan trouwen. Wij zijn hier om deze drie dingen te bestrijden. De vijf landen, die thans een verdrag hebben gesloten, zijn oude landen, die periodiek door het on geluk zijn getroffen. Zij zijn dit thans beu. Voortaan zullen wij verenigd zijn en ik hoop, dat dit voor immer zo zal blijven." treding van andere staten is 'geenszins uitgesloten: wel echter menen de Bene lux-landen dat eerst de aaneensluiting der vijf staten zich moet consolideren en verdiepen, alvorens tot uitbreiding kan worden overgegaan. Het middel daartoe is gegeven in de vorm van een consultatieve raad, die door de vijf staten zal worden gevormd. De taak van deze raad zal zowel op politiek als op economisch, sociaal en cultureel terrein een uiterst belangrijke zijn. De organisatie daarvan zal terstond ter'hand moeten wor den genomen. g Wat het politiek terrein betreft, zou ik de aandacht er op willen vestigen, dat ook bij een^bedreiging van de vrede buiten Europa in welk geval geen automatische verplichting tot bijstand bestaat deze raad de gelegenheid biedt tot onverwijld overleg. Het zal geen betoog behoeven dat dit. voorschrift voor staten als Nederland, die met nauwe banden aan laïtden buiten Europa zijn verbonden, van grote betekenis is. Het verdrag zal u zo spoedig mogelijk ter ^goedkeuring worden aangeboden. In afwachting daarvan leg ik u hierbij de vol ledige tekst ervan over, met de bede. dat de gewichtige stap, die de Nederlandse re gering heeft ondernomen, onder God's zegen bevorderlijk moge zijn voor het wel zijn van ons vaderland en de vrede in de wereld. De voorlezing der verklaring vorderde omstreeks zeven minuten. Aan de regerings tafel hadden mede plaats genomen de mi nisters Vos, Lieftinck en Jonkman. Over eenkomstig het voorstel van de voorzitter werd besloten de beraadslaging over deze regeringsverklaring aan de orde te. stellen in de vergadering, welke hedenavond te acht uur aanvangt. (Voor de tekst van het vijfmogendheden- verdrag zie^pag. 2.) Bom in Gent Onze Brusselse corrèspondent telefo- i neért ons: In de afgelopen nacht om drie uur is een tijdbom ontploft in het bekeiide Vlaamse I lokaal Roelant te Gent. Een onderzoek j heeft uitgewezen, dat de bom in de kelder was geplaatst. De aangerichte I schade is aanzienlijk, maar er zijn geen gewonden. Enkele uren voor de ontplof fing had prof. P. Geyl op de plaats, welke thans het zwaarst door de ont ploffing is beschadigd, een lezing gehou den over Nederland en Vlaanderen. Men vraagt zich af of de bom voor deze Nederlandse hoogleraar was bedoeld. Maar de politie acht het waarschijnlij- ker, dat de aanslag het werk is van onverantwoordelijke communistische I elementen, die zekere daar regelmatig vergaderende jeugdverenigingen wilden treffen. Het parket uit Gent heeft het qnderzoek ter hand genomen. EERSTE KAMER ,De Waarheid" blijft voor militairen verboden De Eerste Kamer heeft zich gisteren be zig gehouden met het wetsontwerp, dat beoogt het stemmen door militairen in In- dië bij volmacht mogelijk te maken. De .heer Van Santen (Comm.) vroeg, het dagblad „De Waarheid" toe te laten voor militairen en het mogelijk te maken, dat de communisten ook voor de radio kun nen spreken. De minister van Oorlog, de heer Fiévez, antwoordde, dat de regering niet voornemens is, het verbod van „De Waarheid" voor militairen op te heffen. De regering denkt er niet aan, politieke propaganda via de P. C. J.-zender toe te staan. In het algemeen wijst zij politieke propaganda in het leger af. Een minimum van voorlichting kan echter niet ontbeerd worden, welke echter binnen de perken van de krijgstucht moet blijven. Waar schijnlijk zal deze voorlichting door arti kelen in „Het Lichtspoor" géschieden. Communistische artikelen zullen echter niet worden toegestaan. Het ontwerp werd hierna goedgekeurd. De kwestie-Tsjecho-Slowaküe Is, met tegen twee stemmen, op de agenda van de Veiligheidsraad geplaatst. Tegen stemden de Sovjet-Unie en de Oekraïne De Sovjetrussische vertegenwoordiger, Gromyko, verklaarde zich tegen het in behandeling nemen van de Chileense klacht omdat dit „een flagrant ingrijpen" zou betekenen in de „aangelegenheden van Tsjecho-Slowakije", hetgeen „duidelijk verboden is door het Handvest der Ver enigde Volken". „Iedereen begrijpt," aldus Gromyko. „dat wij hier niet te doen hebben met Chili al leen. Wij hebben hier te doen met mario netten die gecommandeerd worden door invloedrijke kringen, welke het beter vin den op te treden door middel van hun lakeien." Volgens Gromyko behoorde Jan Papanek. Joegoslavische ambtenaren veroordeeld Een Joegoslavische rechtbank heeft twee ambtenaren van het departement van Eco nomische Zaken ter dood veroordeeld wegens verduistering van „enorme, aan de staat toebehorende bedragen" en voorts wegens economische sabotage en „schen ding van de reputatie van het land bij de handel met het buitenland". de door Praag ontslagen vertegenwoordiger van Tsjecho-Slowakije bij de UNO, niet tot het debat te worden toegelaten. Bij wijze van toespeling op de verklaring van Truman voor het Congres, zeide Gro myko: „de oorlogsophitsers worden aange moedigd door verklaringen van zekere functionarissen in de Verenigde Staten, onder wie zeer hoog geplaatste personen." Met dezelfde stemmenverhouding werd door de raad. besloten de Chileense afge vaardigde uit te nodigen tot het voordra gen van zijn zaak. „STAAKT HET VUREN" bevel voor Palesti na De commissie van de grote vier voor de Palestijnse kwestie (bestaande uit China, Frankrijk, de Sovjet Unie en Amerika) is hot er practisch over eens geworden, dat er „een bedreiging van de vrede" bestaat in Palestina, veroorzaakt door gewapende interventie ten behoeve van beide zijden. Morgen zal de commissie de Veiligheids raad verzoeken onmiddellijk stappen te nemen om een eind te maken aan het ge weld in Palestina. Te oordelen naar de toon van de bespre kingen van Woensdag zijn waarnemers van mening, dat de Veiligheidsraad Vrijdag wellicht zal besluiten tot het afkondigen van een order „staakt het vuren" voor beide -zijden. Dr. C. W. M. Huysmans overleden Oud-minister van Economische Zaken In de afgelopen nacht is in de leeftijd van 45 jaar in het ziekenhuis St. Joannes de Deo te 's-Gravenhage overleden de oud-minister van Economische Zaken dr. G. VP. M. Huysmans. Brits—Transjordaans verdrag Het nieuwe verdrag tussen Engeland en Transjordanië, dat verleden week Maan dag te Amman werd getekend, voorziet in wederzijdse militaire bijstand in geval van oorlog. De' krachtens het vervangen ver drag aan Engeland verleende, bijna onbe paalde, rechten op het stationneren van troepen in Transjordanië, zijn vervallen. Volgens het nieuwe verdrag fnogen beide partijen in geval van oorlog troepen naar elkanders gebied zenden. Engeland mag, op uitnodiging van Transjordanië, eenhe den van de R.A.F. op de vliegvelden van Amman en Mafrak stationnex-en. Dr. Huysmans t De heer Huysmans werd 29 April 1902 te Eindhoven geboren. Hij studeerde aan het Canisius-college te Nijmegen en ver volgens aan de Economische Hogeschool te Rotterdam, waar hij in 1926 promoveerde op het proefschrift „Termijnhandel in va luta". Na enkele jaren directeur te zijn geweest van de Rotterdamse Bankvereni- ging te Heelden werd hij in 1932 benoemd tot eerste directeur van de Centrale Coöpe ratieve Boerenleenbank te Eindhoven. Hij was lid van de Staatscommissie voor het Bankwezen en van de Staatscommissie inzake de financiering van de invalidi- teits- en ouderdomsverzekeringen. In 1936 werd hij onder-voorzitter van de afdeling grootbedrijf der Kamer van Koophandel en Fabrieken te Eindhoven en lid van het dagelijks bestuur van het Economisch- Technologisch Instituut voor Noord-Bra bant. Na de bevrijding van het Zuiden des lands trad dr. Huysmans eerst op als ad viseur voor financiële zaken van het M. G. in Noord-Brabant. Op 23 Februari volgde hij ir. J van den Broek op als minister van Financiën in het kabinet Gerbrandv. Dit ministerschap duurde tot 24 Juni 1945. In Augustus 1946 werd hij minister van Eco nomische Zaken in het kabinet-Beel. Van September 1947 tot November 1947 kon dr. Huysmans zijn ambt niet vervul len daar hij voor een operatie in een zie kenhuis moest worden opgenomen. Er volgde geen algeheel herstel en dr. Huys mans zag zich genoodzaakt op 13 Januari ontslag aan te vragen. Van zijn hand verschenen onder andere „Veertig jaren landbouwcrediet" en pu blicaties in „De Economist", „De Naam loze Vennootschap" en het maandblad „Economie" De heer Huysmans was Offi cier in de Orde van Oranje-Nassau Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij was drager van het Grootkruis van de Kroonorde vsan België. Maandag 22 Maart wordt in de St. Paschaliskerk aan de Wassenaarse weg te 's-Gravenhage een plechtige uitvaartdienst gehouden, na afloop waarvan het stoffe lijk overschot naar Eindhoven zal worden overgebracht om daar op de R.-K. Be graafplaats ter aarde te worden besteld. Hij dringt aan op spoedige hulp aan Europa ,,Twee spoedeisende stappen om oorlog te voorkomen De president der Verenigde Staten, Harry Truman, heeft in een rede over de buiten landse politiek tot het Congres, voorgesteld tijdelijk de militaire dienstplicht in de Verenigde Staten opnieuw in te stellen. Hij stelde eveneens voor, de algemene militaire oefening ten spoedigste ten uitvoer te leggen en „de werkzaamheden met betrekking tot het hulpprogramma voor Europa spoedig te voltooien". Hij verklaarde dat deze aanbevelingen beschouwd dienden te worden als „de meest spoedeisende stappen om de vrede te beveiligen en oorlog te voorkomen". Wij moeten de prijs voorde vrede betalen „Totdat de vrije naties van Europa hun kracht herkregen hebben", vervolgde Truman, „en zo lang het communisme het bestaan van de democratie zelve bedreigt, moeten de Verenigde Staten sterk genoeg blijven om die Europese landen te steunen, die bedreigd worden door communistische overheersing en door het regiem van de politïe-staat". Truman kenschetste de situatie in Europa als „kritiek" en voegde er aan toe, dat de verantwoordelijkheid daarvoor hoofdzake lijk ligt bij één natie, die „niet alleen ge weigerd heeft om samen te werken bij het sluiten van een rechtvaai'dige en, fatsoen lijke vrede maar die, nog erger, metter daad getracht heeft die vrede te verhin deren". „Eén land heeft het werk van de UNO hardnekkig tegengewerkt door voortdu rend gebruik te maken van het recht van veto", zo zeide Truman. „Doch dit is nog niet alles. Sinds het einde der vijandelijk heden hebben de Sovjet-Unie en haar agenten de onafhankelijkheid en het de mocratisch bestel van een gehele serie landen in Oost- en Midden-Europa ver nietigd. Het klaarblijkelijke voornemen om deze politiek voort te zetten met be trekking t»t de overgebleven vrije landen van Europa, heeft de critieke situatie, waarin dit werelddeel heden verkeert, te weeg gebracht". Steun aan het Westelijk pact De president steunde het vijfmogend- hedcnpact, dat Woensdag te Brussel werd getekend, met de volgende woor den: „Ik vertrouw er op, dat de Verenigde Staten met de daartoe dienstige mid delen aan de vrije landen die steun zullen geven, die door de toestand noodzakelijk is geworden". Het Congres barstte hierna in luide toejuichingen los. „Ik ben er zeker van. dat de vastbe slotenheid van de vrije landen van Europa om zicli zelf te beschermen geëvenaard zal worden door een ge lijke vastbeslotenheid onzerzijds hen daarbij te helpen", zo vervolgde Tru man toen het gejuich bedaard was. ..Ik geloof, dat wij thans een punt hebben bereikt, waarop de positie van de Verenigde Staten onmiskenbaar duidelijk moet worden gemaakt". Beroep op Rusland .,We moeten ons er op instellen de prijs des vredes te betalen, anders zullen wij zeker de prijs voor de oorlog hebben te betalen". Truman wees nogmaals op „de hechte trouw van de Verenigde Staten aan de Verenigde Volken" en hij deed een beroep op de Sovjet-Unie om oprecht samen te werken voor het behoud van de vrede. „De deur is nimmer gesloten achter de Sovjet-Unie of enige andere natie, die op recht wil meewerken aan het behoud van de vrede en de deur zal ook niet gesloten worden. Daarnaast moet er geen verwaT- ring heersen omtrent de voornaamste pro blemen, waar de wereld heden ten dage tegenover staat. De tijd is gekomen, dat de vrije mannen en vrouwen van de wereld eerlijk en moedig de bedreiging van hun vrijheid onder het oog moeten zien". Truman besloot zijn rede met een be- roep op de leden van het Congres om alle overwegingen van partijpolitiek opzij te zetten. „De situatie in de wereld is te ern stig en de verantwoordelijkheid van dit land is te groot om partijstrijd toe te staan, die onze invloed op het behoud van de vrede zou verzwakken". Nogmaals lof Na zijn verklaring voor het Congres heeft president Truman des avonds aan een banket van de „Society of the friendly sons of Saint Patrick" te Washington een rede gehouden, waarin hij nader inging op zijn voor het Congres gedane aanbeve lingen. De Verenigde Staten, aldus Tru man, hebben thans de rol toebedeeld ge kregen van „voornaamste beschermer van de vrije wereld". Ten aanzien van de ge vraagde wet voor instelling van „bijzon dere dienstplicht" zeide Truman: „Ook nadat we de algemene oefening hebben ingevoerd zal het een zekere tijd duren voordat een voldoende voorraad geoefend de reserves is verkregen. Truman prees de voortdurende samen werking van de Marshall-landen en sprak in 't biizonder lof uit over de West-Europese Unie. Van het communisme zeide hij dat het zich voordoet als een leer van voor uitgang. doch dat het in werkelijkheid een reactionaire beweging is, het ontkent dat de mens meester is over zijn eigen lot en ontkent daarom het recht van de mens zichzelf te leiden. Reacties In diplomatieke en politieke kringen te .Washington ziet men in de rede een krach- Truman tot het Congres: „Zet alle partijpolitiek opzij". tige belofte tot garantie aan de vijf lan— den, die te Brussel zo juist een verdrag gesloten hebben en een duidelijkei verkla ring aan het adres der Sovjet-Unie, dat Amerika niet werkeloos een eventuele po ging tot expansie van de Sovjet-Unie zal gadeslaan. In bepaalde diplomatieke kringen te Washington hecht men veel waarde aan de passage waar de president over „druk op Finland" spreekt. Men ziet hierin een aanmoediging, zo niet voor Fin land, dan toch voor de Scandinavische landen, weerstand te bieden aan een even tuele „pressie van Sovjet-zijde". In het algemeen is men in Amerikaanse kringen van oordeel, aldus Agence France Presse, dat hetgeen Truman gezegd heeft het uiterste is, dat hij zeggen kon zonder een toeneming van de heersende spanning te provoceren. Gromyko. de Sovjet-gedelegeerde bij de UNO, antwoordde, toen men hem naar zijn mening over de rede van Truman vroeg: „Ik gelopf, dat hier slechts sprake is van propaganda voor binnenlands gebruik", zo meldt AFP uit Lake Success. Congres niet op Paasreces De voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, Martin, heeft meege deeld, dat het Congres niet op Paasrece» zal gaan vanwege de internationale situatie. KRIMPENDE WIND Verwachting, medegedeeld door het K N M I. in De Bilt. geldig van Don derdagavond tot Vrijdagavond: Matige tot krachtige, naar Zuidweste lijke richting draaiende wind. Weer toenemende bewolking met later plaat selijk enige regen. Vannacht kouder Morgen overdag weinig verandering in temperatuur. 19 Maart: Zon op 6.46 uur. onder 18.51 uur Maan op 10.56 uur, onder 4.07 uur

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1948 | | pagina 1