Haarlems Dagblad )jokja's Houding Openlijke verloochening geëist van het accoord Moskou-Djokja Hulpverlaging dóór Amerikaanse Tweede Kamer aanvaard Ook dag der inhuldiging Nationale Feestdag? Bernadotte gaf nog geen bevel om het vuren te staken Weerbericht luredux Grote Houtsti 93, Tel Adv en Admin. 5724 14825 Redactie 10600. Direct.-Hoofdred 5054 Bijkantoor H.N., Soendaplein 37, Tel 12230. (rukiterij Z. B. Spaarne 12, Tel 12713, 10132. 82c Jaargang No. 18955 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Zaterdag 5 Juni 1918 Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen. Abonnementsprijs per week 31 cent. per kwartaal 4,Franco per post ƒ4,50 Postgiro 273107. Adverttarieven op aanvraag bij de Administratie. Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem tjET NIEUWS van de laatste dagen heeft [Xwel duidelijk gemaakt, dat er weer een inJc in de kabel is gekomen ten aanzien de onderhandelingen met dat deel van ïdonesië, dat zich min of meer belichaamd ceft in een te Djokja gevestigde republiek, [et is goed slechts te spreken van „dat jel", want de tijd waarin alleen met )]okja onderhandeld werd is lang voorbij n meer dan een deelstaat van de in voor leiding zijnde Verenigde Staten betreft £t dus niet. Hierbij schijnt de republiek zich nog leeds niet neer te kunnen leggen. Zij heeft ieh van het begin van Linggadjati af be bouwd als gelijkwaardige partij. Maar [at is zij niet en het heeft weinig nut poli- ieke besprekingen met haar te voeren als de positie en haar eigen status niet dui delijk erkent. Hoe is die? Aan boord van let Amerikaanse schip „Renville" is on weerlegbaar bepaald, dat de souvereiniteit ver geheel Nederlands-Indië is en zal blij- aan het Koninkrijk der Nederlanden, 0tdat na een bepaalde tijdsruimte het [oninkrijk zijn souvereiniteit zal overdra gen aan de Verenigde Staten van Indone- Daaruit volgt o.a., dat de republiek op laar eigen houtje geen buitenlandse be- rekkingen kan aanknopen. Zij heeft dat jiettemin gedaan door in een overeenkomst ian Praag consulaire relaties met de lovjet-Unie aan te gaan. Dit is dus regel- echt in strijd met de met Nederland, onder uspiciën van de Commissie van Goede hensten, aangegane overeenkomsten. Pas ls de Verenigde Staten van Indonesië een eit zijn zal deze federale eenheid-als-ge- ieel buitenlandse betrekkingen kunnen langaan. Niet de republiek. Zij is er dur niet toe bevoegd en zal dat evenmin in ie toekomst zijn. Hieruit volgt een tweede moeilijkheid, lamelijk de tegenstelling omtrent de ter- nijn, waarop het te houden plebisciet, de rolksstemming, moet plaatshebben. Volgens ie bepalingen, vastgesteld aan boord van e „Renville" wil Nederland dit zes a twaalf naanden na het sluiten van het politieke iccoord doen geschieden. De republiek zou et zes a twaalf maanden na de overeen- ;omst van de „Renville" willen doen. Maar lat laatste is onuitvoerbaar, want de status de republiek moet vaststaan eer men iet volk kan laten stemmen. Men moet we- wie en wat de republiek is. Uit dit «eschil blijkt wel, dat de onderhandelingen lp de „Renville" niet tot zo groot resultaat lebben geleid als van sommige zijden is leweerd. De bestands-overeenkomst is met iet optreden der Commissie van Goede Jiensten inderdaad bereikt. De grondslag overeenkomst, op de „Renville" gelegd, ieeft minder succes gehad. Uit berichten, die in de laatste dagen erspreid zijn en die een niet zeer duidelijk leeld van de situatie geven, heeft men in Ik geval wel kunnen afleiden dat Neder- ind opheldering van de situatie heeft ge- rraagd en die volledig wenst. Dat ligt dan lok wel voor de hand. De regering in Jjokja poogt blijkbaar nog steeds een po- itie te verwerven, die haar volgens de vereenkomst van de „Renville" niet toe- jomt. Zij poogt de situatie te verwikkelen oor het aangaan van buitenlandse betrek- lingen, redekavelt over financieel-econo- nische aangelegenheden met buitenlandse indernemers en probeert ook terrein te Kinnen bij de Veiligheidsraad. Maar bij de Amerikanen evenals natuurlijk bij de indere Westelijke mogendheden heeft haar papieren zeker niet verbeterd. Men tan zich zonder moeite voorstellen welke indruk die consulaii-e overeenkomst met de U.S.S.R. op het State Department ge maakt moet hebben. In de kringen van de Veiligheidsraad bestaat blijkbaar een nei- om de Indonesische kwestie als een loort succes te stellen tegenover de mis- ukking in Palestina een merkwaardige jpvatting. Men kan in zulk een stemming ren moeilijkheid voor Nederland zien, maar mderzijds, in bepaalde omstandigheden die republiek door tactloos beleid veroor- raakt, zou zij ook van nut kunnen wezen. Overigens kan men niet aannemen dat .2 overeenkomst met de Sovjet-Unie in Djokja zelf algemene bijval heeft gevon den. Er zijn daar communistische invloeden het werk, zoals uit de overeenkomst ilijkt. Maar ten aanzien van het aantal nensen, dat er zich door laat leiden, moet men ze zeker niet hoog aanslaan. Een tijdelijk staken der huidige onder handelingen met de republiek zou natuur lijk niet betekenen dat de voorbereiding van de Verenigde Staten van Indonesië en van de Unie met het Koninkrijk zou wor den onderbroken. Het Nederlandse stand punt ten aanzien van Indonesië-als-geheel en van de republiek, die er slechts een deel van uitmaakt en er ook in staatkundige tia slechts een onderdeel van zal zijn is Volkomen duidelijk. Generaal Soedirman heeft, In een inter view met het republikeinse blad Merdeka, een „algehele mobilisatie" in uitzicht ge steld. Hij heeft gesproken over „de Neder landse aggressie" en beweerd dat indien de republikeinse regering zou toegeven dit voor het republikeinse leger aanleiding zou zijn om de zaken in eigen hand te nemen. Al meermalen is gebleken, dat het gesnoef van generaal Soedirman de loop van zaken leenszins aanduidt en wat hij zegt over Nederlandse aggressie is volkomen onzin. Van Nederlandse zijde is zelfs geen ultima tum gesteld; waar zou dan die aggressie in moeten bestaan? Intussen geeft de waar schuwende taal van de generaal aan het adres van zijn eigen regering een nieuw bewijs van het feit, dat men het in de ïepubliek geenszins onderling eens is. R. P. Prinses Elisabeth verwacht blijde gebeurtenis Omstreeks midden-October verwacht de Britse kroonprinses Elisabeth moeder te worden. Het kind zal eventueel na Elisa beth in aanmerking komen voor bestijging van de Britse troon. BRITSE SOEDAN-VOORSTELLEN VERWORPEN De Egyptische senaatscommissie voor bui tenlandse zaken heeft de Britse voorstellen over de vergroting van de zelfstandigheid van de Soedan verworpen. Een ontwerp voor zelfbestuur, opgesteld door de Soedanese regering was in be ginsel door de Britse regering aanvaard, doch werd in Februari door Egypte ver worpen. DE NEDERLANDSE MEDEDELING AAN HATTA Niet gedreigd met staking der besprekingen Een woordvoerder der Nederlandse Kalioe- rang-delegatie heeft formeel de berichten uit Den Haag tegengesproken volgens welke de boodschap, die door de Nederlandse delegatie aan premier Hatta is overhandigd een dreigen met het ophouden of opschor ten van de onderhandelingen met de re publiek inhoudt. Eveneens sprak hij tegen dat in deze boodschap van de kwestie van het plebisciet sprake is. Van andere zijde wordt vernomen, dat de Nederlandse delegatie in de mededeling heeft doen weten, dat de kwestie van de souvereiniteit in het reine gebracht moest worden, voordat men een bevredigend resultaat van de onderhandelingen kan verwachten. De mededeling preciseerde, dat het volgens de Nederlandse opvatting nodig is, dat de twee partijen zich volkomen rekenschap geven van de betekenis van het eerste additionele beginsel, aanvaard aan boord van de „Renville", waarbij de Neder landse souvereiniteit over Indonesië ge durende de interim-periode wordt erkend. Volgens de Nederlandse delegatie zou de republiek in het openbaar dr. Soe- ripno moeten desavoueren voor zijn onderhandelingen te Praag omtrent de betrekkingen tussen de Sovjet-Unie en de republiek en zou zij moeten beamen dat hij door de overeenkomst inzake het vestigen van consulaire betrekkin gen met Rusland buiten het kader van de hem door de republikeinse reg.ring verstrekte algemene opdracht is ge gaan. Volgens dezelfde bron behandelt de Nederlandse mededeling slechts de twee volgende punten: De zaak-Soeripno en de betekenis van de souvereiniteit van Nederland gedurende de interimperiode. Republikeinse desavouering. Van republikeinse zijde te Kalioerang heeft men Aneta er op gewezen, dat in de regeringsverklaring, die Hatta onlangs uitgaf, nogmaals werd bekend gemaakt. Tel Aviv slaat Egyptische vlootaanval af Zee-, land' en lucht- operatie van drie uur Schepen van de Israël-marine, kust- batterijen van Tel-Aviv en de Joodse lucht macht hebben Vrijdagmiddag tezamen een aanval van vier Egyptische schepen op de kust bij Tel-Aviv afgeslagen. Volgens een Joods communiqué bestond de Egyptische vlooteenheid uit een korvet, twee landingsvaartuigen van Britse ma kelij en de „Emira Fawzia" een oorlogs bodem van 2.500 ton. De vier schepen trokken zich na een gevecht van drie uur, waarbij een Joodse bommenwerper min stens een directe voltreffer plaatste, terug, aldus het communiqué. Een Joods vlieg tuig is niet teruggekeerd. Melkersstaking bedreigt leven van 100.000 koeien Door een staking van melkers in Cre mona (Noord Italië), die hogere lonen eisen, is het leven van 100.000 koeien in gevaar. De stakers beletten de boeren en hun gezinnen de koeien te melken. Posters blokkeren alle wegen, die toegang tot de koeien verschaffen en bewaken de dieren dag en nacht. De staking geschiedt uit soli dariteit jegens stakende landarbeiders in dat gebied. Stakende landarbeiders in de Po-vlakte en het gebied van Milaan heb ben een schade veroorzaakt, die op 400 millioen lire wordt geschat. Het schijnt, dat de stakingen gedeeltelijk in verband staan met de kosten van het levensonder houd, ofschoon men, daar de vakbonden merendeels onder communistische leiding slaan, ook rekening houdt met politieke motieven. Noorwegens opperbevelhebber in ongenade Luitenant-generaal Olaf Helset is van zijn functie van opperbevelhebber van het Noorse leger ontheven tengevolge van een meningsverschil met de minister van defensie. Hij is benoemd tot commandant van de troepen in Zuid-Noorwegen. Helset had geklaagd, dat er onvoldoende aandacht was besteed aan zijn rapporten en voor stellen. dat de republiek niet van plan is haar bui tenlandse betrekkinuit te h-°iden. Men zeide, dat het aannemelijk is, dat de een maal vastgestelde politiek niet tot ratifica tie van de overeenkomst van dr. Soeripno met Rusland zal leiden. Men wees er op, dat in de machtiging van Soeripno gesti puleerd werd, dat zijn handelingen onder hevig zijn aan ratificatie door de republi keinse regering. De Zandvoortse Sportweek 'is Vrijdagavond officieel geopend. Bij het Raadhuis kwamen de deelnemers(sters) van de optocht bijeen, waarna burgemeester mr. H. M. van F enema het woord voerde Republiek overweegt geen mobilisatie In verband met de uitlating van generaal Soedirman, dat in de republiek een alge hele mobilisatie moet worden uitgevaardigd en dat de T.N.I. onder bepaalde omstandig heden „de zaken in eigen hand zou nemen", heeft Moh. Roem medegedeeld, dat de re publikeinse regering geen mobilisatie over weegt en dat men integendeel juist bezig is met de demobilisatie van de vroegere leden der T.N.I.; degenen daarvan, die uit West-Java afkomstig zijn, zullen naar West-Java worden teruggezonden. BELGISCHE WAARNEMERS NAAR PALESTINA Op uitnodiging van graaf Folke Berna- dotte zal België waarnemers naar Pa lestina zenden, die zullen helpen bij het toezicht op de uitvoering en de eerbiedi ging van de wapenstilstand van vier weken. Marshall's waarschuwing had geen effect Het Amerikaanse Huis van Afgevaar digden heeft gisteren de voorgestelde ver laging van het Marshall-hulpprogram voor de termijn die 30 Juni 1949 eindigt, aan vaard. De wet voorziet thans voor die pe riode in 5.980.710.228 dollar voor de finan ciering van de hulp aan het buitenland. Het oorspronkelijke bedrag voor dit eer ste „hulpjaar" was 6.533 millioen dollar. Het Huis keurde het ontwerp goed door in koor „ja" te roepen. Dit besluit beduidt nog niet dat de ver laging doorgaat, het ontwerp daartoe gaat nu naar de toewijzingscommissie van de Senaat, komt dan in de Senaat zelf in be handeling en kan tenslotte, als ook dit lichaam de vermindering bekrachtigt, nog door Truman's veto ongedaan gemaakt worden. Welk veto echter weer door het Congres der V. S. „overstemd" en daar mee ongedaan gemaakt kan worden. Minister Marshall had tevoren nog ern stig gewaarschuwd dat een vermindering van de Marshall-hulp het gehele Europese herstelprogram van een herstelplan tot een ondersteuningsplan zou degraderen. Marshall waarschuwde, dat een derge lijke wijziging in geheel West-Europa „een zeer ernstige politieke reactie" teweeg zou brengen. Hij vreesde vooral weerslag op de be weging tot Europese eenheid, in het bij zonder wat betreft de militaire samenwer king. welke op Amerikaanse hulp geba seerd zou moeten worden. Ook zou Ame rika moeite hebben, nu het diplomatiek initiatief te behouden, dat grotendeels Ver worven was door het in principe aanvaar den van de hulpverleningsplannen. Taber motiveert. John Taber het Republikeinse Ameri kaanse Congreslid en de geestelijke vader van het hulpverlagingsvoorstel heeft ver- Op de damesbeurs die Vrijdag in het RAI-gebouw in Amsterdam geopend is, zijn vele nieuwigheden te zien. Hier iets bijzonder practisch: een melkkoker met alarmschei, die begint te rinkelen één minuut voor de melk gaat overkoken. Joden bombardeerden RAF-vliegveld in Amman Brits protest aan Israël Een woordvoerder van het Britse mi nisterie van buitenlandse zaken heeft mee gedeeld, dat Engeland Israël een nota heeft overhandigd waarin protest wordt aangetekend tegen „een recent bombarde ment van het vliegveld van de RAF" te Amman, de hoofdstad van Transjordanië. Eenheden van de RAF zijn krachtens het Brits-Transjordaanse in Maart gesloten verdrag van bondgenootschap op uitnodi ging van Transjordanië op het vliegveld van Amman gestationneerd. De woordvoer der antwoordde op de vraag, of de RAF Joodse vliegtuigen zou neerhalen indien verdere aanvallen werden gedaan, dat de RAF zeer zeker de Britse vliegtuigen en vliegvelden in het Midden Oosten tegen iedere aanvaller zou verdedigen. Hij be vestigde, dat lichamelijk in goede conditie verkerende Joden voor de duur van de wapenstilstand Brits gebied niet mochten verlaten om zich naar Palestina te begeven. Het was echter mogelijk, dat Engeland zijn standpunt zou herzien in het licht van een of andere suggestie van graaf Bernadotte. Prinses Anne: Niet tvaarV* Prinses Anne van Bourbon-Parma is Vrijdagmorgen per vliegtuig uit Kopen hagen naar Genève vertrokken. Toen haar gevraagd werd- of zij van plan was van religie te veranderen teneinde met ex- koning Michael van Roemenië in het hu welijk te kunnen treden, zeide de prinses: „Neen, ik zal nimmer mijn godsdienst prijs geven". klaard, dat de Marshall-hulp-leider Paul Hoffman nu „de levering van limonade, tijdschriften en prentenboeken aan Euro pa misschien zal moeten schrappen", maar hij geloofde, „dat Europa het zonder die dingen ook wel zal klaarspelen". Zijn commissie de Hulpcommissie voor Toewijzingen achtte het noodzakelijk, hulp te verlenen bij het herstel van door de oorlog verwoeste landen, maar was niet bereid een groot aantal „in nevels gehul de" projecten te financieren „alleen maar met het doel geld uit te geven". Naar wü vernemen, zou het in de be doeling van de regering liggen ook 6 Sep tember. de dag van de beëdiging en inhul diging van Koningin Juliana, tot Nationale Feestdag te verklaren. Truman wenst geen verbod der communistische partij In een verkiezingsrede te Chicago heeft president Truman een aanval gedaan op het wetsvoorstel, dat thans door het Congres behandeld wordt, tot het opleggen van zo danige wettelijke beperkingen aan de com munistische partij, dat deze practisch bui ten de wet gesteld zou worden. Hij zei: „men kan de verspreiding van een denk beeld niet tegen gaan door er een wet tegen in te stellen." Hij drong aan op spoedig aannemen van een wet, die immigratie van een groot aan tal „verplaatste personen" in de V. S. mo gelijk zou maken. Hij gispte maatregelen die het Congres tot de ontheemden over weegt, wegens de „oneerlijke discriminatie ten aanzien van zekere rasgroepen." Socialisten moeten samengaan met confessionelen Rede van Vorrink in Wenen Koos Vorrink, de voorzitter van de Par tij van de Arbeid, verklaarde op de inter nationale socialistische conferentie te We nen, dat „het de plicht van alle socialis ten is met de katholieke en protestantse organisaties gelijkelijk samen te werken voor de verdediging van de geestelijke vrijheden". Na hevige discussie heeft de conferentie besloten de partij der Italiaanse meerder heidssocialisten van Nenni te schorsen tot na de speciale conferentie der partij aan het einde van deze maand. De afgevaardigde der partij van Nenni mocht daarna als „waarnemer" aanwezig zijn. Vrijwilligers voor verdediging der heilige plaatsen De Romeinse delegatie van het be heer der Heilige plaatsen in Palestina heeft meegedeeld, dat te Rome een recru- teringscentrum voor vrijwilligers ter ver dediging van de heilige plaatsen en van religieuze, liefdadige en culturele instellin gen der katholieke kerk in Palestina is ge opend. De aan te werven strijdmacht zou uitsluitend een beschermende taak krijgen. Het staatssecretariaat van het Vaticaan is van een en ander op de hoogte gesteld. Ten Vaticane is verklaard niets van het plan af te weten. In betrouwbare Vati caanse kringen gelooft men niet, dat deze ontkenning betekent, dat het Vaticaan het plan afkeurt, doch dat het zich met de vorming van de strijdmacht niet wil in laten daar het mogelijk is, dat politieke betekenis aan het plan wordt toegekend. Geheel onverwacht heeft de Prinses- regentes een bezoek gebracht aan de jeugd gevangenis in Zutphen met het dóel zich van dit onderdeel van het gevangeniswezen op de hoogte te stellen. Maandag spoedvergadering Veiligheidsraad Graaf Bernadotte heeft de juistheid van het bericht, dat hij een bevel zou hebben gegeven om het vuren te staken met kracht ontkend. „Ik ontken het voor de volle hon derd procent", zei hij, naar Reuter uit Cairo verneemt. De Veiligheidsraad zal Maandagmiddag nood vergadering bijeenkomen ter be spreking van een boodschap van graaf Bernadotte, volgens welke de immigratie kwestie een struikelblok vormt op de weg naar een bestand in Palestina. Bernadotte zou de Raad hebben verzocht om een nieuwe en meer precieze inter pretatie van het op de immigratie betrek king hebbende artikel van de resolutie. Geen haast. De speciale zitting was eerst voor heden bijeengeroepen. De voorzitter, Far is al Choery gaf geen redenen voor het uitstel op. „Maandag is vroeg genoeg", zo zeide hij. Een communiqué der UNO meldt echter dat Faris al Choery de vergadering heeft uitgesteld, nadat Bernadotte was meege deeld, dat hij interpretatiegeschillen aan gaande het bestandsvoorstel ter plaatse mocht beslechten. Graaf Bernadotte heeft Vrijdag op een persconferentie te Cairo gezegd dat hij geen reden zag om pessimistisch te zijn. Uiteraard" kon hij niet alles mede delen wat hij wist. „Wij willen vrede, doch moeten eerst een wapenstilstand tot stand brengen. Ik heb voorbereidingen getroffen, waardoor ik op Premier Malan pleit voor een „blank front" Kleurlingen-belangen worden „zo goed mogelijk" beschermd Dr. Malan, de nieuwe premier van de Unie van Zuid-Afrika, heeft op een bijeen komst van zijn Nationalistische Partij ver klaard, ,dat „Zuid-Afrika nooit een krach tige natie zal worden, indien het verdeeld wordt in Afrikaans en Engels sprekende kampen." Er was voldoende overeenstemming tus sen de twee blanke rassen om de rassen kwestie totaal uit het Zuid-Afrikaanse po litieke leven te bannen. Voor het eerst in de geschiedenis van de Unie was er thans echter een regering, waarin vertegenwoor digers van beide groepen waren vertegen woordigd. De regering zou de bijzondere belangen van de kleuringen zo eoed mo gelijk beschermen." korte termijn de beschikking kan krijgen over waarnemers, die mij terzijde staan." Van de fronten. Aan de hand van de laatste berichten geeft Reuter het volgende overzicht van de fronten in Palestina: Zuidelijk front: de Joden omsingelden enige Egyptische pantserstrijdkrachten te Isdoed, 32 km ten Zuiden van Tel Aviv, vaarna zij overgingen tot een artillerie- en luchtbombardement. De Irakse strijdkrach ten zouden op één plaats 12 km van Tel Aviv verwijderd zijn. Centraal front: van het strijdtoneel Jeruzalem, noch van de strijd om Latroen zijn nadere berichten bekend. Noordoostelijk front: De Joden zijn Jenin binnengedrongen, waar een strijd van huis tot huis wordt geleverd, ter wijl Joodse artillerie het centrum van de stad beschiet. Het Joodse legerbericht van gisteravond bevestigde de gemelde verovering van Jenin niet. Het meldde slechts, dat „de operaties in de Arabische driehoek rond om Jenin en Toelkarem volgens plan zijn uitgevoerd". Egyptische troepen in Palestina zijn door drie Messerschmidt-gevechtsvliegtuigen aangevallen. Egyptische jagers schoten er één neer. Syrische vliegtuigen, zo wordt uit Da mascus bericht, hebben Afoela, 35 km ten Zuid-Oosten van Haifa gebombardeerd, waarbij Joodse fortificaties werden ver nield en branden gesticht. Egyptisch offensief. Volgens het Arabische weekblad Achbar el Jom heeft de Egyptische opperbevelheb ber in Palestina bevel gegeven tot een mas saal offensief door land-, zee- en lucht strijdkrachten, te beginnen hedenmorgen om vier uur plaatselijke tijd. Geen Britse wrok meer jegens Duitse volk De Britse gouverneur, generaal Robert son, heeft Vrijdag bekend gemaakt, dat nieuwe voorschriften omtrent de betrek kingen tussen Britse functionarissen en de Duitsers uitgevaardigd worden. „De be langen van het Duitse volk vallen samen met de onze en wij koesteren geen wrok meer jegens hen"; aldus sprak generaal Robertson op een persconferentie. Mcj. G. M. Ament te Bloemendaal is te Leiden geslaagd voor het candidastsexamc rechtsgeleerdheid. .Beëdiging en Inhuldiging" Geen Kroning Minister-president Beel heeft gisteren de data van troonsafstand van Koningin Wil- helmina en van „beëdiging en inhuldiging" van haar opvolgster. Koningin Juliana, bekend gemaakt. Deze termen zullen wel licht menigeen verwonderd hebben, die verwachtte dat van kroning gesproken zou worden. Ouderen zullen zich bovendien herinneren, dat 1898 als het kroningsjaar van Koningin Wilhelmina werd aangeduid. Toch was dat onjuist. Onze Koningin werd niet gekroond, hetgeen immers zou betekenen dat haar bij de plechtigheid der beëdiging en inhuldiging de kroon op het hoofd zou zjjn geplaatst. Dit behoor1 even wel niet tot het Nederlandse ceremonieel. Evenmin als het in 1898 gebeurde zal het nu, in het geval van Koningin Juliana, gebeuren. De Grondwet spreekt dan ook alleen van beëdiging en inhuldiging en de minister-president gebruikte in zijn be kendmaking daarom die termen. Nu zou men kunnen menen dat Koningin Juliana op 6 September toch in symbolische zin gekroond zal worden, omdat de Kroon in het staatkundige begrip van die term haar ten deel valt. Maar dat is ook niet het geval. Op 6 September zal zij al sinds twee dagen Koningin zijn, namelijk van kei ogenblik af dat haar Moeder afstand heeft gedaan. Het Nederlandse koningschap gaat automatisch op de opvolger of opvolg ster over. In Engeland, waar dat eveneens het geval is, wordt evenwel na enige tijd een kroningsplechtigheid in Westminster Abbey gehouden, waarbij inderdaad de nieuwe Koning of Koningin de kroon op het hoofd wordt geplaatst. Daar spreekt men dus wel van kroning en de dag pleegt dan ook in dat land Coronation Day te heten. De inhuldiging van de nieuwe Koningin moet in Amsterdam geschieden. Want dat schrijft de Grondwet eveneens voor. Art. 52 luidt: „De Koning, de Regering aan vaard hebbende, wordt zodra mogelijk plechtig beëdigd en ingehuldigd binnen de stad Amsterdam, in een openbare en ver enigde vergadering der Staten-Generaal". In de Grondwet van 1814 stond nog in het overeenkomstige artikel „in de stad Amsterdam, als hoofdstad." In hun boekje „De Grondwet, met korte aantekeningen" geven dr. G. Nolst Trenité en C. J. E. Di- naux daarop de volgende commentaar, die herinnert aan een merkwaardige loop van zaken: „Koning Lodewijk Napoleon (1806 1810) had Amsterdam officieel tot hoofd stad verklaard en er de zetel gevestigd van gouvernement en hof. Wel werd In de Grondwet van 1815 de term „als de hoofd stad" op begrijpelijke aandrang der Zuid- Nederlanders geschrapt, en hij is nooit her steld, maar de opvatting, dat Amsterdam de hoofdstad is, bleef tengevolge van bo vengenoemde bepalingen bestaan, schoon zonder wettelijke grond." Hetzelfde boekje vermeldt ook, dat de Grondwet van 1815 bepaalde dat de be ëdiging en inhuldiging moesten plaatsheb ben „onder de blote hemel": dit is in 1840 geschrapt. Gelukkig maar. Het zou triest zijn als het slecht weer was, ongezond voor bejaarde staatsraden en gepensioneerde generaals en een ware beproeving voor de dames. Washington wil oprechtheid van Moskou testen Aan de kwestie der Leer>- en Pacht-verpllchtingen De Sovjetrussische leen- en pacht- schuld aan Amerika (ruim elf millioen dol lar) is een van de punten, welke de re gering van Truman kan gebruiken als een „onderzoek naar de oprechtheid van de Sovjet-Unie", daar dit een zuiver bilaterale kwestie is. Bij de ondertekening der overeenkomst in 1942 beloofden de Sovjets 't oorlogstuig, dat niet vernietigd zou worden, aan Ame rika terug te geven. Twee jaar zijn nu pogingen gedaan om tot overeenstemming omtrent dit vraagstuk te geraken. Deze is slechts bereikt op enkele minder be langrijke punten. De V.S. hebben verklaard geen betaling te willen eisen van oorlogsmateriaal, dat vernield of gebruikt is in de oorlog. Men is echter van mening dat te Wladiwostok grote hoeveelheden oorlogsmateriaal zijn opgeslagen voor Russisch gebruik in de Stille Oceaan. Amerika is van oordeel, dat het recht heeft op teruggave van dit mate riaal. Tot nu heeft de Sovjet-Unie geen gedétailleerde gegevens verstrekt van het geen er na de wapenstilstandsdag van de leen- en pachtwetgoederen over is. Dulles vraagt garanties voor West-Europa John Foster Dulles, de adviseur van de Republikeinse partij in buitenlandse aan gelegenheden, heeft aangedrongen op Ame rikaanse waarborgen tegen militaire ag gressie en omverwerping door de commu nisten van vrije politieke instellingen in West-Europa. Een Westeuropese federatie zou het huidige aanzienlijke oorlogs-risico doen afnemen en het huidige vacuum, waarin de Sovjetrussische macht aan het doordringen is, opvullen, aldus Dulles. GOTTWALD ZOU PRESIDENT BENESJ VERVANGEN In Praag circuleren mededelingen dat president Benesj zeer binnenkort zal af treden om gezondheidsredenen. Algemeen verwacht men, dat zjjn af treden onafhankelijk zal zijn van de be slissing over de nieuwe grondwet. Clement Gottwald, de communistische minister president, zou Benesj opvolgen. VRIJ KOEL Verwachting, medegedeeld door het K.N.M.Ï. in De Bilt. geldig van Zater dagavond tot Zondagavond Matige, nu en dan vrij krachtige Zuid- wast el ijke wind Wisselend bewolkt met een enkel verspreid bultje. Vrij koeL 6 Juni: Zon op 4.22 uur. onder 2055 uur Maan op 3 26 uut, onder 20.10 uur 7 Juni: Zon op mvr%. 4.22 uur, onder 20.56 uur Maan op 3.53 uut, onder 21.32 uur (Nieuwe maan)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1948 | | pagina 1