Literaire K ant teken in gee D e 9 Muzen
Beperkte dividenduitkeringen
VAN NIEL
uurwerken
Op de Stormschool in Bloemendaal
leer je pas goed lopen
is m sz m
Madame
la Mode
Nederlandse verliezen
in Indonesië
Kennemer Kunstraad opgericht
Eredagen
ZiAKKERfjeS
ZATERDAG 12 JUNI f948
CLARE LENNERT: „Kasteel te huur"
(A. W. Bruna Zr»., Utrecht-Antwerpen)
Effecten- en
Geldmarkt
ter versterking van de kaspositie
legde belastingaanslagen. Anderzijds wor
den de mogelijkheden voor kapitaalvor
ming steeds meer beperkt. Een bewijs hier
van vindt men in de terugbetalingen bij de
spaarbanken van de Nederlandse Spaar-
bankbond, die gedurende de eerste vier
maanden des jaars met 32.9 millioen de
ingelegde gelden met 8 millioen over
troffen.
Daar komt dan nog een andere omstan
digheid bij, waarop in het verslag van de
Ned. Gist- en Spiritusfabriek de aandacht
wordt gevestigd, n.l. de belasting van
schijnwinsten, doordat fiscaal niet op ver
vangingswaarde mag worden afgeschreven.
Gezien de enorme kosten van nieuwe in
vesteringen eist een behoorlijke bedrijfs
voering dat meer dan normaal op de activa
wordt afgeschreven. Dat het Nederlandse
bedrijfsleven op dit punt belangrijk bij het
Belgische ten achter staat, blijkt uit de
mededeling dat een herwaardering der
fabriek te Delft op basis der betreffende
Belgische belastingvoorschriften zou leiden
tot een fiscale afschrijving op dit bezit van
c.a. 2.000.000.De Nederlandse fiscus
laat echter slechts een afschrijving van
400.000 toe' De hoofdgroep Industrie heeft
zich dan ook ten tweede male met een
request tot de Nederlandse regering ge
wend met het verzoek toe te staan dat ook
het Nederlandse bedrijfsleven het vervan
gingswaarde-principe, sinds enige tijd in
België aanvaard, volledig toepast, hetgeen
ook in het kader van de Benelux, ter ver
krijging van evenredige concurrentiemoge
lijkheden noodzakelijk is, temeer omdat de
Nederlandse ondernemingen veelal grotpre
oorlogsschade geleden hebben.
Nieuw Model ELECTR1SCH
KLOKJE met KALENDER 49.75
WEKKERS uit voorraad lever
baar 13.95
Op Uw vergunning een eerste klas
HORLOGE.
v GROTE HOUTSTRAAT 86
Maximumprijzen voor
sieraardewerk
t
Voor de huishoudelijke producten van die
fabrieken, welke zich in normale tijd vrij
wel uitsluitend bezig houden met de ver
vaardiging van sieraardewerk, zijn met in
gang van 17 Juni maximumprijzen vast
gesteld.
Enkele dezer hoogst toelaatbare prijzen
zijn: kop en schotel 1,15; diep of plat bord
ƒ0,85; theepot ƒ2,654,40 naar gelang
van de grootte; dekschaal 3,95; melk
beker 0,60. De aandacht wordt erop ge
vestigd, dat voor de huishoudelijke produc
ten der grote fabrieken, die zich hierop
specialiseren, overwegend Iggere prijzen
gelden.
Leider van kamp Rees gestraft
Het comité Nazorg Rees te Haarlem
schrijft ons:
Heden ontvingen wij bericht uit
Duitsland, dat Peter Röhrig, de verant
woordelijke leider van het kamp Rees, te
Benefèld-Bomlitz op 20 Mei door het
Spruchgericht is veroordeeld tot 5 jaren
gevangenisstraf en betaling van de hier
aan verbonden kosten.
Er waren 18 getuigen, waaronder één
Nederlander, die allen zware beschuldi
gingen tegen hem inbrachten.
Verder is hij ingedeeld in de groep van
Oorlogsmisdadigers, waardoor hij waar
schijnlijk nog voor een Engels Militair Ge
recht zal moeten verschijnen, of naar Hol
land zal worden uitgeleverd.
DAKSPANT VAN GEWAPEND HOUT.
De heer Ch. R. van der Veer uit Ooster
beek heeft een demonstratie gegeven van
een door hem gedane vinding op het ge
bied van woningbouwconstructie: de steun-
puntloze dakspant, vervaardigd uit gewa
pend hout.
De opgestelde dakspant vertoonde bij een
overbelasting tot 4000 kg slechts minimale
afwijkingen. De fabriek begint Maandag
met de productie.
Over Muziek
L'HEURE ESPACNOLE
De derde dag van het muziekfeest der
International Society for Contemporary'
Music te Amsterdam bood aan de buiten
landse en Hollandse belangstellenden een
zeer feestelijke opera-avond. De Neder
landse Opera gaf het muzikale blijspel
„L'Houre Espagnole" (een Spaans uur
tje, of anders vertaald: zo slaan de klokken
in Spanje) van Maurice Ravel. Voor de
pauze danste het ballet der Nederlandse
Opera de „Valses nobles et sentimentales"
van dezelfde meester. Gastdirigent was
Pierre Monteux, de leidster der dansen was
Darja Collin, de regisseur der opera Abr.
van der Vies, de décors waren van Nic.
Wijnberg.
Het was verheugend te bemerken, welk
een grote en warme belangstelling er was
voor deze opvoering. Het enthousiasme gold
niet .alleen de onvolprezen dirigeqt Mon
teux. maar klaarblijkelijk ook de praesta-
ties van de Nederlandse Opera, die opnieuw
haar artistieke kracht bewees. Ravel's gees
tige en elegante'werk werd gezongen en
gespeeld met de scherpe levendigheid, die
het wezen van het stuk eist. Tevreden en
dankbaar noem ik de namen den Hollandse
artisten Lidy van der Veen, Frans Vroons,
Theo Baylé, Jan Voogt en Gerard Groot,
die ieder naar hun aard met zoveel geluk
kige inspiratie de schoonheid hebben ge
diend. En zeker behoort hierbij met harte
lijke bewondering over het musiceren van
het orkest der opera gesproken te worden.
Het Nederlandse muziekleven heeft zich.
altijd door plechtige ernst doen kenmerken;
muzikale hoogtepunten in de loop der sei
zoenen zijn altijd gewichtige hoogtepunten.
Nu kan men daar moeilijk iets kwaads van
zeggen, maar het is toch wel zeer te waar
deren dat in het hart van dit muziekfeest
op deze avond de vrolijkheid heeft geklon
ken en gekwinkeleerd. Niet als lichte ont
spanning tussen de waardige en interessan
te diepte van ernstige schoonheid, maar als
superieure, levensvolle muziek, die de be
spiegelende geest ontwapent en fris be
zielt met de pittigste krachten.
De benamingen nobles et sentimentales"
mogen juist zijn voor de amoureuse dansen,
ze zouden niet passen bij de anti-sentimen
tele puntigheid van L'Heure Espagnole. Er
zijn overigens genoeg overeenstemmende
rhythmcn en harmonieën in de beide wer
ken'. Wat gracieus-week is in de „Valses"
komt in het blijspel niet voor, ook niet bij
de dichterlijke Gonzalve en wat ..noble" is
in de dansen horen wij als vitaliteit in de
opera. Voor de lezer lijkt dit misschien
verwarrend? Maa/ de hoorders zullen
denk ik met mij instemmen als ik zeg,
dat de karakters in Ravel's muziek tege
lijkertijd speels zijn en sentimenteel, uit
dagend en melankolick, deftig en bohémien.
Hij gunt ae hoorder een seconde van sen
satie door een elegante coquetterie, maar
verrast hem Jerstonri met een spottende
grimas, die al even dichterlijk-betoverend
is als zijn andere gezichten. Het één is
trouwens nooit helemaal het één, en het
ander is nooit geheel het ander. Het is im
mers muziek, en de karakters vloeien langs
elkaar in de gladste helderheid, als snelle
vissen in een aquarium.
Het is bekend dat Ravel zich altiid graag
bezig hield met grappige en fantastische
mechaniekjes, met kunstige speeldingen,
klokjes en poppetjes. Het was zijn onver-
stoord-beweeglijke muzikaliteit; die tot in
rële liefhebberijen wou weerspiegeld zijn;
en natuurlijk werd dit een wisselwerking.
Zo kwamen tót stand: „L'enfant et les sor
tileges", „Ma mère Toye" en ook
„L'Heure espagnole", dat niet alleen een
ondeugend grapje is, maar ook éen amuse
ment van tinkelende klokjes cn verrassen
de speelwerkjes, die met elkaar als leven
de cupido's plezier hebben in het bedrijf
der personagiën.
Wie de licht-springende en verende mu
ziek in Ravel's partituur van „L'Heure Es
pagnole" als vertraagde film enkele ogen
blikken analyseert (het is niet gemak
kelijk het lang vol tc houden), bewondert
voortdurend de volmaakte muzikale orde
der compositie. Heel deze weelde van klank,
met zoveel schijnbaar-capricieuse effecten,
is als met goud gehecht in de verfijndste
constructie. En daarmee bevestigt de com
ponist de waarheid, dat wie toveren wil
tegenwoordigheid van geest moet hebben.
De zekerheid van beweging in de struc
tuur der „Valses nobles et sentimentales".
die nooit sensitief-opgewonden maar altijd
elegant-enthousiast is,«heeft stellig Darja
Collin geïnspireerd. Men volgde geboeid
het spel der danskarakters, die. hoe con
trasterend ook. alle de eenheid van Ravel's
muziek behielden.
HENDRIK ANDRIESSEN.
Vroegere sergeant-instructeur maakte voetreis
om zijn meisje in Zwitserland te bezoeken
K L HEEFT, zoals dat heet, Clare Ifcnnert
(pseudoniem) minstens een vijftal
«oeken op haar naam staan, men ziet nog
steeds min of meer aan haar voorbij! Zij
behoort niet tot een litteraire groep, spe
culeert niet op effect, noch wat haar onder
werpen, noch wat haar stijl aangaat. Ze
werkt stil voor zichzelf, „met de illusie, dat
er iemand" zoals het in deze roman heet
„naar haar luistert". En wie dat doet,
zal er zijn vreugde aan beleven. Zonder
haar bij enig „-isme" te willen indelen,
zou ik zeggen: ze is het tegendeel van de
jnobistisch-geprezen Sartre: ze durft de
„analyse" van het leven en van zichzelf
minstens zo moedig aan als de Franse nihi
listische existentialist, met dit verschil, dat
er voor haar alles overblijft: levensmoed,
levensliefde, vertrouwen in het goede der
dingen, al is haar het „kwade" niet onbe
kend. En gaat zulk een positief levens
beginsel niet ver boven elke filosofisch-
kunstzinnige ontkenning van alle waarden?
Ik zie de tekorten als men ze zo noemen
moet van deze roman zeer wel: er zou
met geraffineerder stijl- en compositie
middelen wellicht meer „aesthetiek" te be
reiken zijn geweest: maar ik geef al die
kunstmiddelen graag cadeau voor deze
echtheid en eerlijke, warme menselijkheid.
Wie belust is op het speuren naar invloe
ien, kan misschien naklanken vinden van
Hoffmann, hier en daar van Aart van der
Leeuw; hij kan stemmingen ontdekken die
herinneren aan kleurige wolkverneve-
Hngen van Odilon Redon of klankver-
jjlingen van Debussy. Maar het zijn alle
associaties, die ongewild jakker worden,
ómdat ze voortkomen uit één en dezelfde
wereld: uit die der „romantiek", als men
hier tenminste onder dit misbruikte woord
dié kunstvorm wil verstaan, welke één
dimensie meer kent dan de drie-dimensio-
jiale realiteit.
Vera Conradin, de hoofdpersoor» van
iezé roman op zoek naar haar zuiverste
en diepste Zelf, ként deze andere
wereld, waarin de tweespalt tussen wat
men moet zijn om zijn „maatschappelijke
plaats, in deze wereld" te kunnen innemen
en wat men in zijn verborgenste Ik, die
geen droom, geen fantasie is. maar een
tweede werkelijkheid wegvalt. De aldus ge
regende kan in de gehuurde koepel van een
eeuwenoud kasteel de eindelijke veiligheid
«n gelukservaring ondergaan van een mens,
die niet waakzaam behoeft te zijn ten op-
ïichte van zijn medemens, geen rol behoeft
te spelen, maar het wonder kan beleven
van het „betoverde bos". Vera, een ogen
blik bevrijd dan van die dreiging van een
Onheilspellende wereld, waarin de oorlog
«lk ogenblik kan uitbarsten, weet, dat het
met „waar" en „niet waar" een eigenaar
dige zaak is: ze wéét het al te goed, omdat
«r maar in enkele haar beste, hoogste
ogenblikken één Vera is; in de andere
fcijn er steeds twee; Vera, de schuchtere,
verlegene, waarin ze als kind van een dro
mende Vader moet verkeren, èn Vera die
leven kan vanuit de diepte van haar bont-
bevolkte herinnering sprookjesherinne-
xing die openstaat voor het wonder van
het leven. „Misschien", tekent ze ergens
aan, „zijn er nog enkele gezegende oorden
op aardewaar men zo maar feest viert
liit een overmaat van vreugde. Kinderen
kunnen het soms nog.en allen mét
deze schrijfster, aan' wie het gegeven is, zo
7iu en dan te kruipen buiten de „cocon van
bun menselijke beperktheid", zodra hun ziel
«preekt. „Wat versta ik onder een ziel?",
♦raagt Vera. En ze antwoordt zichzelf:
„Misschien wel de mogelijkheid ontastbare
dingen, een idee, een droom, een geloof,
sis belangrijk, ja, als het belangrijkste te
Zien". En zolang dat mogelijk is, beleeft
Ver9 (en een ieder die is als zij) het geluk
Zo lang het niet wordt „bedacht". Want
iodra men wéét dat anen gelukkig is, is
men het al niet meer. Geluk is in de gratie
volle sprongen van de eekhoorns, in de
bosviooltjes, in de onverwachte aankomst
van een zwervende schilder, in een panne-
koek, gebakken met de liefste en in het
kopje thee dat hij haar brengt in de vroege
morgenuren och. in alle dingen die
wonderlijk zijn, in hun grootheid en in hun
kleinheid, maar vooral in de onherhaal
baarheid, waarin de „wereld" zich éénmaal
ontsluit, zoals een bloem dat doet. Dan
staat de lijd stil. Het kan een uitverkoren
maand zijn, doorgebracht in de gehuurde
koepel van een lucht- (of echt) kasteel,
een flits van een vergeten verleden, van
een gedroomde toekomst, maar steeds is
het zo, dat Vera tot zichzelf zeggen kan:
„Ik voel niet meer dat ik Vera ben" en- zij
een ontmoeting kan hebben met de freule
van dit verlaten kasteel, met Cécile, die al
dertig jaar weg is en nu pas, tijdens dit
levensinnig (als men mij dit woord ver
oorloven wil) bosfeest-met-lampions, kan
terugkeren, omdat er hier niets is dan de
liefde voor de kleine en de grote dingen,
voor het leven dat zich niet laat besten
digen. Probeer niet, denkt Vera, het vast
te houden; het kèn niet. „Maar, in ieder
geval, laat de schone droom intact!"
In deze zwevende overgang tussen de
„werkelijkheid" en de „verbeelding" be
leeft Vera haar geluk, in haar droombos,
alsof er geen wereld van mensen was, die
trilt van spanning om zich te ontladen in
een afgrijselijke oorlog. En als dpze komt,
kan ze toch zeggen: „Herr, es ist Zeit, der
Sommer war sehr grosz...."
Vera vertrouwt deze haar intiemste
gedachten toe aan een verre vriend, van
wie we verder weinig horen. Het naschrift,
dat hij na haar dood aan deze bekentenis
sen van een om het leven verrukte ziel
meegeeft, zouden we graag gemist hebben;
het ontsiert.
Nog eens: een schoolmeesterige criticas
ter zou iiï deze roman verschillende onvol-
CHIN. IND. REST. HONGKONG
HAARLEM Smedoslraa» 21. Telefoon 21375
ZANDVOORT," Zeestraat 38 - Telefoon 2925
(Adv.i
Orgelconcerten in de Grote Kerk
Henk Lasschult, organist der Noorderkerk,
zal orgelbespelingen in de Grote- of St. Bavo
kerk geven. Het programma voor Dinsdag
avond 15 Juni van half acht tot half negen
luidt: 1. Praeludium en fuga d kl. t., J. S.
Bach. 2, Gig, ayre and gavot, Th. Ame. 3.
Concert F gr. t., (koekoek.en nachtegaal)
G. F. Handel. 4. Suite, Th. Miiffat. 5. Melodie
in G, A. Guilmant 6. Passacaglia, koraal en
fuga over Gez. 17. C. de Wolf.
Donderdagmiddag 17 Juni zal van 3 tot 4
Uur het volgend programma ten gehore wor
den gebracht: 1. Occasional overture. G. F.
Handel. 2. Concerto G gr. t., Vivaldi-Bach. 3.
Sonatine. J, S. Bach. 4. Praeludium en fuga
c kl. t., J. S. Bach. 5. Fughette. E. Commette.
6 a. Liebster Jesu, wir sind hier; b. Nun
4anket alle Gott, S. Karg-Elert.
komenheden kunnen signaleren. Maar er is
méér dan vormschoonheid, dan wat men in
een „overdreven aesteticisme" tegenwoor
dig tot literatuur pleegt te rekenen: dat is
vertelkunst, echtheid, zuiverheid en dat
ware en warme vertrouwen in het Leven,
dat de boosaardigheid kent, maar met zo
veel zuiver sentiment (geen sentimentali
teit: daar behoedt de ironie, en het zich
distanciëren van haai* „ondejwerp" deze
schrijfster wel voor) dit kan schrijven:
„Het leven heeft me aan zijn hart gedrukt.
Het heeft eenmaal tegen me gezegd: Je
bent mijn kind. Als er een populierenlaan
tje afbuigt van de grote weg dan volg ik
dat laantje, in een verlangen oog in oog
met het leven te staan. In een vertrou-
w e n, dat het goed voor me zal zijn, zodra
ik ermee alleen ben". En omdat dit boek
hiervan vol is, is het een goed, een blij
moedig, een innig boek, dat onze letter
kunde eer aandoet en ons kan doen gelo
ven in haar levensmogelijkheden on
danks alle Sartre-iaans „existentialisme",
alle wrange verloochening* van Wat ons
beste deel is: levensinnigheid. Als er iets is,
waaraan 'onze cultuur genezen kan, dan is
het daaraan.
C. J. E. DINAUX.
Geïnspireerd door de
romantische achtergrond
van Bermuda heeft deze
vacantie gang ster zich
getooid met een hoed die
duidelijke zeerovers- al
lures vertoont. In goud
en rood geborduxerde
scheepswimpels op de
brede rand van deze
iiep-groene stro-hoed
die met rood, groen en
goud lint is afgezet, zijn
de moderne vervangers
van de trotse bloedvlag
die de piraten eertijds
in het topje van de mast
voerden.
De drie-strengen dikke
bloedkoralen ketting ver
hoogt nog het effect van
onvervaarde meedogen
loosheid. Overigens moet
gezegd worden dat deze
„maraudeuse" er mach
tig veel aantrekkelijker
uitziet dan de morsige
zeeschuimers die het
vroeger op het goed en
bloed van eerzame reizi
gers voorzien hadden.
Men zij niettemin op zijn
„hoede".
Grand Prix. De Franse Académie heeft
de Grote Prijs voor Letterkunde toegekend
aan Gabriel Marcel, voor diens gezamenlijk
werk. De prijs voor de roman zal volgend
jaar toegekend worden, daar geen enkele
der candidaten een meerderheid kon be
halen.
Marguerite Couperus. De Haarlemse
voordrachtkunstenares Marguerite Couperus
is na een tweede tournee in de Verenigde
Staten wederom per KLM Constellation in
ons land aangekomen. Zij oogstte veel suc
ces met haar folkloristische programma's in
de staten New York. Massachusetts, Connec
ticut, New Jersey. Pennsylvania en Colum
bia, waar zij optrad in kerken, universitei
ten en colleges. Evenals verleden jaar na
haar groot succes trad zij ook nu in de
„grootste badplaats ter wereld" Atlantic Ci
ty op, daarna te New York in Rockefeller
Plaza op Nederlands bevrijdingsdag en Prin
ses Juliana's verjaardag. De kunstenares
was tijdens haar verblijf in Amerika te gast
bij verschillende vooraanstaande Amerikaan
se families, o.a. op het buiten „Nieuw Veere"
van de familie van de bekende schrijver
Hendrik Willem van Loon. Marguerite Cou
perus is voor 1949 voor een derde tournée in
Amerika aangezocht. Dit seizoen treedt zij
ook weer. behalve in het eigen land. in Enge
land, Frankrijk en Zwitserland op.
Afgezien van aè vraag in hoeverre de
Amsterdamse Effectenbeurs een afspiege
ling is van de economische vooruitzichten
van ons land, is het een ontmoedigend ver
schijnsel, dat op de aandelenmarkt na elk
redres een hernieuwde koersdaling intreedt.
Met name de grote leidende aandelen als
Koninklijke, Philips, H.V.A. e.d. hebben
deze week laagterecords behaald, zonder
dat hiervoor bij de betrokken maatschap
pijen redenen aanwezig zijn. Het dividend
van Philips ad 9 pet. is eerder meer dan
minder dan op grond van het jongste pros
pectus verwacht werd. Dat zij ten koste
van een groot bedrag super-dividendbelas
ting een hogere uitkering zou doen was niet
te verwachten en na de jongste uitbreiding
van het geplaatste aandelenkapitaal mocht
redelijkerwijze ook niet op een stock-divi
dend worden gerekend.
Hetzelfde geldt van de Koninklijke, die
eveneens 9 pet. over 1947 uitkeert, een be
scheiden percentage voor dit machtig en
winstgevend concern, maar het maximum,
dat de dividendstop thans toelaat zonder
extra-belastingheffing. Ook de Koninklijke
heeft pas haar aandelenkapitaal vergroot
en daarom .van dividendbetaling in aan
delen afgezien.
De beurs toonde zich hierover aanvan
kelijk teleurgesteld en vergat dat de Ko
ninklijke in het verleden haar aandeel
houders steeds voor lage dividenden ruim
schoots heeft schadeloosgesteld. Men mag
de waarde van haar aandelen daarom niet
afmeten naar de kasdividenden of het ren
dement van het ogenblik. Gelet op'het feit
dat de grote Engelse en Amerikaanse pe-
troleummaatschappijen in 1947 phenome-
nale winsten hebben behaald, behoeft er
niet aan te worden getwijfeld of ook de
Koninklijke zal straks wel met mooie be-
drijfscijfers voor de dag komen. De petro-
leumpositie in de gehele wereld is meer
dan ooit gunstig voor de producenten en
hierin zal vooreerst ook weinig verandering
komen.
Het is echter begrijpelijk dat vele ónder-
nemingen de dividenduitkeringen beperken
teneinde de kaspositie zoveel mogelijk te
versterken ten behoeve van de zeer om
vangrijke kapitaalsuitgaven, welke voor
herstel van oorlogsschade en bedrijfsexpan-
sie nodig zijn.
In het verslag van de Koninklijke zal
men daarover wel meer lezen. Intussen
mogen aandeelhouders van de Koninklijke
en andere grote lichamen zich wel afvra
gen of een laag dividend bij grote winsten
inderdaad voor hen als een téleurstelling
en nadeel moet worden beschouwd, dan
wel of het tenslotte niet in hun voordeel is
dat de winsten vooreerst grotendeels m kas
worden gehouden.
Blijven de gelden in het bedrijf, dan
worden ze aan de fiscale greep onttrokken
en productief aangewend, hetgeen aan de
innerlijke waarde en te zijner tijd ook aan
de beurskoers der aandelen ten goede komt,
hetgeen voor de aandeelhouders in vele
gevallen een waardevermeerdering bete
kent, waarover geen belasting verschuldigd
is. Ook als via ae uitgifte van nieuwe aan
delen voor de aandeelhouders een waarde
volle claim vrij komt, is deze belastingvrij,
een omstandigheid waarop in deze tijd wel
eens de aandacht mag vallen.
In de dividenddeclaraties van maat
schappijen als de Koninklijke en Philips
behoeven geen redenen voot ontmoediging
te liggen.
Een andere oorzaak voor de lusteloze en
afbrokkelende markten is van ernstiger
aard. Nog steeds worden de verkopen ter
beurze gevoed door de gedwongen liqui
datie van fofidsen ter voldoening aan de in
versneld tempo en op korte termijn opge-
De regering m&akt bekend, dat tot haar
leedwezen in de afgelopen week de navol
gende verliezen zijn gerapporteerd:
Koninklijke Landmacht: soldaat P. van
Hen Berg, afkomstig uit Bergen (N.H.);
gesneuveld 29 Mei 1948.
Koninklijk Nederlands-Indische Leger:
Soendanees cavalerist 2e kl. Oesman, af
komstig uit Ned. Indië; gesneuveld 16 April
1948.
Koninklijke Marine. In de periode van de
afgelopen week geen verliezen gerappor
teerd.
Slachtoffer van ongeluk met
de „Jan van Gent" begraven
Te Baarn is het stoffelijk'overschot van
de Zondag bij het ongeluk met de „Jan van
Gent" om het leven gekomen 21-jarige
leerling-stuurman J. Brey met militaire
eer ter aarde besteld. Na de uitvaartdienst
in de St. Nicolaaskerk te Baarn droegen
acht militairen de met de Nederlandse drie
kleur gedekte kist uit de kerk naar de
daarachter gelegen begraafplaats. Toen de
stoet de ingang passeerde loste een peloton
mariniers een salvo boven de kist van hun
wapenbroeder, hetgeen herhaald werd toen
de kist in de groeve was neergelaten.
Lagerhuis debatteerde
over Israels erkenning
Regering acht tijd niet rijp
Mayhew, de Britse onderminister van
Buitenlandse Zaken, heeft in het Lagerhuis
verklaard, dat de erkenning van Israël een
„positieve daad van politieke interventie
in Palestina" zou betekenen.
Het vraagstuk werd ter sprake gebracht
door het Labour-lid Lever, die verklaarde,
dat vrede aan het einde van het bestand
slechts mogelijk was indien de staat Israël
erkend werd. Engeland had „openlijk, dui
delijk en op de meest schaamteloze wijze"
zijn verplichtingen jegens de UNO en het
volk van Palestina verzaakt.
Terwijl Engeland Palestina verliet, had
het niet slechts het volk zonder verdedi
ging achtergelaten, doch had de buur
landen bewapend die reeds hun bedoeling
om Palestina binnen te vallen kenbaar
hadden gemaakt. „Wij bewapenden deze
staten" zo vervolgde Lever, „doch ont
wapenden het volk van Palestina".
Het parlementslid drong met klem aan
op de erkenning van Israël.
Mayhew achtte de tijd ongeschikt om
op de zaak aan te dringen en verklaarde,
dat de '.enige juiste houding tijdens het
bestand was de status quo Je handhaven".
Erkenning zou het bevoordelen van een
partij zijn en de bemiddelingspogingen
schaden.
Er zijn heel wat methoden om een reis
naar het buitenland te maken: men kan
het doen per K.L.M., per Pullman, per
auto en tenslotte ook te voet. De ervarin
gen van de 22-]arige Loek Hoogenbosch,
een voormalige sergeant-instructeur van
de Stormschool te Bloemendaal, zijn van
dien aard, dat men geneigd zou zijn de
laatste methode te preferen. Deze jonge
man uit Baarn had uit de tijd, dat hij in
Engeland zijn militaire training ontving
een Pond Sterling overgehouden en dit
feitelijk in strijd met alle deviezenvoor-
schriften zorgvuldig bewaard.
Met dit Pond en een rugzak, welke be
halve een kleine tent en wat kleren, circa
25 kilo levensmiddelen bevatte, ging hij
ruim een maand geleden aan de wandel.
Het reisdoel was het plaatsje Appenzell in
Zwitserland, waar zijn meisje, dat hij in
Engeland had leren kennen, haar vacantie
doorbracht. Per trein ging het eerst tot
Maastricht en vandaar lopende en, als het
slecht weer was, liftende vla Luik, Namen,
Aarlen, Luxemburg, Besangon en het
grensplaatsje Vallorbes naar Lausanne.
Geen grensformaliteiten, geen deviezen-
moeilijkheden, welke het reizen tegenwoor
dig zo moeilijk maken, hadden Loek Hoo
genbosch tegen kunnen houden.
Zijn enige „aanraking" met de of
ficiële autoriteiten geschiedde in Lau
sanne, waar Loek 's avonds laat arri
veerde. Hij vond er in het donker een
prachtig laantje met bomen, dat uit
liep in een soort weiland. Een ideaal
plekje om te kamperen!
De volgende morgen bleek Loek
evenwel zijn tent opgeslagen te hebben
in het stedelijk stadion en het voetbal
veld voor een wei te hebben aangezien!
Dat vond de politie niet goed, maar
gelukkig was hij na een kwartiertje
weer een vrij man.
De terugreis maakte Hoogenbosch na drie
dagen in Appenzell te zijn geweest via da
slagvelden in de Neder-Rijnse vlakte, om
daarna over Namen, Brussel, Antwerpen,
Zundert na een voettqpht van ruim een
maand in Nederland terug te keren. Een
zeer sportieve prestatie, welke volgens
Loek slechts mogelijk was, „omdat kapitein
De Ruiter uan de Stormschool in Bloemen
daal mij zo prima heeft leren lopen."
Zijn indruk van de landen die hij be
zocht?
„Geef mij maar Holland. Als je buiten
onze grenzen komt, merk je pas hoe snel
wij in ons landje met de opbouw opschie
ten."
Plannen?
„Volgend jaar een voettocht door da
Pyreneèën, tenzij ik in die tussentijd een
goede baan heb gevonden, want dan ben
ik een getrouwd man en beslis ik zelf maar
voor een klein beetje...."
DE KONINGSKWESTIE
Volgens „La Libre Belgique" zou ko
ning Leopold thans het standpunt innemen
dat hij slechts dan zyn zoon Boudewijn
naar België zal laten terugkeren, indien
vast staat dat hy zelf weer de troon kan
bestijgen. Iedere oplossing van het- ko
ningsprobleem door middel van een troons
afstand zou door de vorst niet in over
weging genomen worden.
Spaak heeft weer een onderhoud gehad
met professor Pirenne, secretaris des ko-
nings en hem op de hoogte gesteld van de
besprekingen in de kabinetsraad over hei
koningsprobleem.
ARTISTIEK NOVUM
Nieuwe organisatie wil cultureel peil
en artistieke prestaties opvoeren
De jonge beeldende kunstenaars in
Haarlem zijn niet al te best tevreden over
de positie waarin hun kunst in deze con
treien verkeert. Ten eerste uit artistiek
oogpunt gezien, bevindt de Spaarnestad
zich nog steeds op een provinciaal peil,
hetgeen tot gevolg heeft, dat de meésten,
die hier naam maken, naar elders ver
trekken. Ten tweede zijn de materiële
vooruitzichten allesbehalve schitterend
en ten derde mankeert er nogal een en
ander aan de onderlinge verhouding, met
name de collegialiteit.
Dit alles is-voor drie hunner een aanlei
ding geweest een initiatief te nemen, dat
niet alleen om zijn originaliteit de belang
stelling verdient. Deze drie, te weten H.
Logtenberg, L. Tollenaar en A. H. v. d.
Vloot hebben thans de „Kennemer Kunst-
raad" in het leven geroepen en ons op dit
enigszins vage begrip onlangs een toelich
ting verstrekt. Zelfs met die toelichting
kan met de beste wil van de wereld niet
gezegd worden dat het een vastomlijnde
zaak is geworden, maar per slot van reke
ning zijn zij geen juristen en moet het
heilig vuur waarover zij zeker in grote
mate beschikken, dit gebrek aan vastheid
goedmaken.
Organisatie.
De Kennemer Kunstraad is geen ver
eniging doch een orgaan dat boven kun
stenaars en publiek staat. Het wordt ge
vormd door een kern, die waar nodig
kleine actieve werkgroepen in het leven
roept. D^:e kern heeft tezamen met de
directèur 'van het Frans Halsmuseum, de
heer H. P. Baard, die de nieuwgeborene
zijn volle steun geeft, een program opge
steld, dat zal dienen als werkschema.
Dit program is zo uitgebreid en veelom
vattend, dat het niet mogelijk is, meer dan
de essentialia te noemen. Ten eerste is daar
het werkterrein, gevormd door Haarlem en
de daarmee organisch vergroeide gemeen
ten (tot Velsen, Zandvoort, Beverwijk^ efi
Hillegom toe). Het doel is het opvoeren
van hej culturele peil der streekbewoners,
het verhogen van de prestaties van alle
binnen deze streek wonende kunstenaars
en het vergroten der bestaanszekerheid
van deze kunstenaars.
Om het arbeidsterrein niet al te groot
te maken heeft men besloten zich voor
lopig te beperken tot de beeldende kunsten.
Slaagt deze opzet dan zal men ook probe
ren, de musici, litteratoren en toneelkun
stenaars van dit initiatief te laten profi
teren'.
Propaganda.
Wetend het „waar" en „wat" zal men
thans willen vernemen het „hoe". Daar is
dan ten eerste de grote groep mensen die
op het ogenblik slechts over een slapend
kunstbesef beschikken. Zij moeten voort
durend attent worden gemaakt op artis
tieke activiteit. Zo wil men de arbeiders
bereiken door affiches in de grote bedrij
ven, door de vakverenigingen en de sociale
werksters in te schakelen, door verlaagde
toegangsprijzen en door voordrachten.
Daar is de groep die zijn culturele be
hoeften buiten de stad pleegt te verdedigen.
Zij moet er van worden overtuigd dat be
halve enkele internationale evenementen
Kennemerland haar gelijkwaardig artistiek
genot kan verschaffen.
Maar de initiatiefnemers beseffen zeer
wel dat ook het prestatie peil van de kun
stenaars zal moeten worden verhoogd door
een krachtige stimulans. Zij willen berei
ken dat in een Stadsatelier de mensen de
gelegenheid kr"gen om te werken, en niet
alleen daar maar ook in de schouwburg,
het concertgebouw waarvoor zij een passe
partout zouden behoren te krijgen.
Contact.
Echter vooral en dat is- onzes inziens
een zeer belangrijk punt willen zij het
contact tussen kunstenaars en publiek ver
stevigen in beider belang. Door het samen
stellen van een brede collectie, .waaruit de
genen die bijvoorbeeld een waardig ge
schenk willen kopen, een keus zullen kun
nen doen met deskundige voorlichting, die
er hen voor zal behoeden altoos naar huis
te gaan met een boslaantje, waarop drie
schapen met treurige gezichten staan te
mediteren over het gebrek aan gras ter
plaatse, door voordrachten aan- de school
jeugd, door uitwisseling van exposities.
Door tal van andere dingen, alle erop ge
richt de behoefte aan kunstbezit bij de
burgerij wakker te maken of te houden.
Niet in het minst zal dit program de
steun van de overheid behoeven, ook al met
het oog op een eventuele beginsubsidie. De
gemeente Haarlem in de persoon van wet
houder Geluk heeft verklaard dat zij met
alle sympathie achter dit plan staat.
Vastere basis gewenst.
Er zit iets in dit plan. En er zij ook iets
in het niet aflatend enthousiasme'van deze
jonge kunstenaars. Mdar wil deze boreling
de weerstanden, die zij ongetwijfeld in- cn
extern zal ondervinden, overwinnen, dan
zal zij een hechtere organisatievorm moe
ten vinden dan waarover zij nu beschikt.
Het idee „Misschien maken wij er een
stichting van" zoals men ons zei biedt
naar onze mening geen vaste grond genoeg
om als basis te dienen voor een zo breed
opgezette aanval op het slapend artistiek
geweten van de massa.
„verloren dager", heelle hel
vroeger Nu niet meer - nu
iljn er "AKKERTJES" I Een paar
per dag, wég pi|n en narlghetdl
Agenda voor Haarlem
ZATERDAG 12 JUNI
Stadsschouwburg: Charlotte Kohier in
..Waan of werkelijkheid". 8 uur. City:
„Manon 326", 18 jaar, 2.15, 4.30. 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „Het leven is heus niet zo kwaad",
alle leeftijden. 2.30, 7 en 9.15 uur. Frans Hals
„De kopermijn", 14 jaar. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt: „Maria de Bahia", 18 jaar, 2.
4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor geen voorstel
lingen. Palace: De man in duplo. 18 j.
ZONDAG 13 JUNI
Bioscopen: middag- en avondvoorstel
lingen.
MAANDAG 14 JUNI
Kloppersingelkerk: Concert Nely de Bock
(sopraan) en Henk Lasschuit (orgel). 8 uur.
Bioscopen: middag- en avondvoorstellingen.
