c
De eeuwige Donaa
Met een kustvaarder het zeegat uit
enmet de reddingboot er weer in
Ontwikkeling van Haarlem-West geremd
De nieuwe bonnen
PANDA EN HET GOUDVELD
Q Wereldnieuws
DONDERDAG 22 JULI 1948
IN DE WERELDPOLITIEK
De romantische blauwe stroon\die ergens
in de onherbergzaamheid van het Zwarte
Woud als onooglijk bergbeekje zijn weg
door Zuid-Europa begint en als een forse
brede rivier met een wijde delta in de
Zwarte Zee uitmondt, de Donau, heeft niet
alleen kunstenaars geïnspireerd. Meer dan
honderd jaar geleden waren er al Europese
staatslieden, die van haar droomden: ITet
waren meestal onrustige dromen, even on
rustig als alles, wat met Europese politiek
te maken had, ja, even onrustig ais Europa
zelf.
Er is in die eeuw niet veel veranderd.
De Donau heeft haar water gestadig naar
de Zwarte Zee gebracht, door,twee wereld
oorlogen heen, dwars over slagvelden en
tussen vechtende legcxs door. Zij zelf was
meermalen de inzet vlfci die veldslagen, de
beheersing van haar oevers en haar scheep
vaart was door al die jaren heen mensen
levens en staatkundige risico's waard. En
nu, nadat de schokkendste van alle tot
heden gevoerde oorlogen geheel dit wereld
deel nogmaals dooreen heeft geschud, ligt
daar het Donauprobleem nog even actueel
en gevaarlijk als altijd.
Op 30 Juli begint in Belgrado de Donau-
conferentie 1948, niet de eerste en zeer
waarschijnlijk evenmin de laatste. Deze
conferentie heeft een aantal wel hoogst in
teressante aspecten. Om te beginnen heeft
zij een probleem tot, onderwerp, dat nu
eens niet is ontsproten aan de bekende
ideële tegenstelling tussen Oost en West,
tussen het communisme en het kapitalisme.
Het communisme bestond nog niet, Marx
had nog geen woord gezegd toen de Donau
reeds als begeerde buit te wachten lag tus
sen twee partijen. Reeds in 1856 werd de
Europese Donau-eommlssie opgericht, die
de internationale contröle over de rivier
van haar monding tot Braila in Roemenië
tot taak kreeg. Al die jaren heeft Rusland,
temidden van zijn beslommeringen als
groeiende en meer invloed verwervende
natie, plannen gekoesterd om een eind aan
die internationale bemoeienis te maken en
al die jaren liepen deze plannen op een mis
lukking uit.
Maar sinds de tweede wereldoorlog is er
ln Ruslands positie wel iets veranderd. De
Sovjet-Unie heeft de Donaulanden tot haar
satellieten gemaakt, uitgezonderd Oosten
rijk en Duitsland. Zij heeft door annexatie
van het vroegere Roemeense Besarabië de
zeggenschap gekregen over de Noordelijke
oever van de Donaudelta aan de Zwarte
Zee. Zij heeft op de aanstaande conferentie
een meerderheid van drie stemmen, bij een
stemverhouding van zes tegen drie. Ten
minste wanneer men de Joegoslavische
stem bij voorbaat als een pro-Russische wil
kenmerken. En dit brengt een ander inte
ressant aspect dezer conferentie naar voren:
Wat zal Joegoslavië op deze conferentie
doen?
Het is de eerste maal na de bekende Tito-
affaire dat de regeringen van de Sovjet-
Unie en Joegoslavië contact hebben met
elkaar in een conferentiezaal. Bovendien ls
het de eerste maal na deze affaire, dat of
ficiële vertegenwoordigers der Sovjet-Unie
in Belgrado komen. Dat is een interessante
situatie. Doch belangrijker is de vraag, of
de Joegoslaven in dit geval, nu het gaat om
een vraagstuk dat van het grootste gewicht
is voor het Slavische bloc, ondanks hun
verbanning uit de Cominform en dus uit
de gemeenschap van Oost-Europese volken,
solidair zullen blijven met hun vroegere
hartsvrienden of het Westelijke kamp
aan een nieuwe stem zullen helpen. Dit
laatste is overigens zeer onwaarschijnlijk,
aangezien de Joegoslaven daarmede regel
recht tegen hun eigen, zorgvuldig gekoes
terd nationaal belang zouden ingaan.
Er is nog een opmerkelijk aspect: Deze
Donauconferentie geeft voor het eerst na
het Europese Hitler-avontuur aan drie
vroegere nazi-landen, Hongarije, Roemenie
en Bulgarije een stem in het kapittel, en
wel in een situatie die hen in staat stelt de
Westelijke landen, bevechters en overwin
naars van het nazi-geweld, een gevoelige
klap toe te brengen. De ondertekening der
vredesverdragen alleen al stelt dus deze
vroegere vijanden van de democratische
landen in het Westen in staat, diezelfde lan
den een veer te ontnemen.
Het is de opzet van de Sovjet-Unie en
haar satellieten om voorgoed een eind te
maken aan de internationale status van de
Donau. Zij willen de Donauvaart als voor
recht zien toegestaan aan de landen waar
die rivier doorheen stroomt, en zü willen
de macht aan zich trekken om de rivier
voor alle andere landen te sluiten, wanneer
zij zulks zouden verlangen. De Donau speelt
thans in de moderne verhoudingen een be
langrijke rol als draagster van een deel
der Oost-Europese economie, die bezig is
zichzelf onafhankelijk van de Westelijke
te maken.
Thans is het dus zo dat de tweede wereld
oorlog de mogelijke beëindiging heeft be
werkstelligd van een recht, dat vóór die
oorlog in volle omvang bestond. Die para
doxale ontwikkeling komt onherroepelijk
naderbij, wanneer tenminste Amerika, En
geland en Frankrijk zich neerleggen bij
besluiten, die met 'n meerderheid van twee
derde genomen worden. Het tragische is,
dat de Verenigde Staten, Frankrijk en En
geland op alle internationale conferenties
hebben vastgehouden aan het principe, dat
zulk een meerderheid moet worden geëer
biedigd. Dat was tot nu toe steeds in situa
ties, dat het Oosten in de minderheid was.
Het feit alleen al, dat de Westelijke mo
gendheden hebben toegestemd in een
Donau-conferentie met de Sovjet-Unie en
haar satellieten, hoewel twee mogelijke
pro-Westelijke stemmen ongebruikt bleven
door het ontbreken van Duitsland en Oos
tenrijk, heeft het Donaurecht van het Wes
ten op zwakke schroeven gezet. Het wordt
langzamerhand wel duidelijk, hoeveel re
denen Rusland had om het totstandkomen
van vredesverdragen met Duitsland en
Oostenrijk te verhinderen.
De blauwe rivier stroomt rustig en kalm
door een Europa, dat in een eeuw niet veel
veranderd is tenminste niet wat betreft
de rivaliteit om haar oevers, de naijver om
haar scheepvaart en in het algemeen de
verbeten strijd om strategische, politieke
en economische waarden.
J. L.
Gezonder en
mooier worde Uw huid door Htmi-
mclis, het sap van de struik Witch
Hazel, verwerkt in Hamea-crème.
Houten schoolgebouwen
uit Finland
Levensduur van 50 jaar
De departementen van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen en van Wederop
bouw en Volkshuisvesting voeren met ge
meenten en schoolbesturen onderhande
lingen over de plaatsing van een vijftigtal
houten scholen, die uit Finland zullen wor
den ingevoerd. Deze scholen zullen vijf tot
acht lokalen bevatten. Met inbegrip van de
gasverwarmingsinstallatie komen de kosten
op ongeveer 15.000 per lokaal. De scholen
zullen ook ter beschikking kunnen worden
gesteld van gemeenten, welke geen plaats
op de urgentielijst 1948 hebben verkregen.
Zij moeten tenminste een maand voor de
aankomst bouwrijpe grond voor de plaat
sing beschikbaar hebben. Vele grote ge
meenten, waaronder Amsterdam, Rotter
dam, Den Haag, Arnhem, Nijmegen, Vlis-
singen, Enschedé, Eindhoven, Tilburg en
Groningen en een aantal kleinere gemeen
ten hebben reeds in beginsel toegezegd,
deze scholen te accepteren.
De eerste partij zal waarschijnlijk om
streeks 1 October uit Finland worden ver
scheept. De scholen gaan direct naar de
plaatsen van bestemming. De gemeenten,
die hun terreinen bouwrijp hebben, ge
nieten dan voorrang.
Het betreft hier scholen, die aan alle
eisen voldoen en waarvan de levensduur
zeker op vijftig jaar kan worden gesteld.
De gewezen Amsterdamse politieman T
van Z„ tegen wie de doodstraf was geëist
omdat hij meer dan 200 Joodse landgenoten
had gearresteerd, is tot 20 jaar gevangenis
straf veroordeeld.
Eén dag zeeman
Goede propaganda
voor onze koopvaardij
De radio geeft Vrijdag
HILVERSUM I, 301,5 M.
„Een Hollands kinddat is bekend,
vindt in de zee zijn element!"
Daarop speculeert de „Stichting Na
tionale Koopvaardljweek 1948", die
het publick van zeer nabij in contact
wil brengen met de Nederlandse koop
vaardij door het organiseren van dag
tochten met een kustvaarder van Am
sterdam en Rotterdam uit.
De „Borneo" is een gewone 500-tons
kustvaarder met een zeer geïmproviseerde
passagiers-accomodatie. Dat valt al met
een op wanneer we voet aan boord zetten
achter het Centraal Station te Amsterdam.
Het schip is er dan ook niet om de passa
giers, maar de passagiers zijn er om het
schip. Eén dag zijn ze „zeeman" en maken
het hele ritueel van een dag aan boord van
de koopvaarder mee.
Dat begint al, wanneer het fluitje snerpt
en een sleepboot het schip van de kant
trekt. Dat is eigenlijk allemaal „show": een
kustvaarder kan heus op eigen kracht wel
loskomen, maar het is de bedoeling, dat de
passagiers alles zien, wat aan boord van
een koopvaarder gebeuren kan.
En terwijl de „Borneo" met een 8-mijls
gangetje door het Noordzeekanaal ploegt,
heeft het grotendeels jeugdig publiek alle
gelegenheid zich vertrouwd te maken piet
de gang van zaken. De stuurhut staat ten
minste zó in het middelpunt van de be
langstelling, dat de schipper beleefdelijk
moet verzoeken wat ruimte te maken, om
dat hij de neus van de* schuit niet meer
zien kan!
Tot en met de Middensluis van ÏJmuiden
is het een watertochtje als ieder ander,
maar nauwelijks heeft het schip de neus
buiten de pieren gestoken, of daar begint
de deining. Dit is het moment, waarop
ieder met spanning heeft gewacht. Wie zal
de proef doorstaan en z'n ontbijt niet aan
Neptunus offeren? 't Valt nogal mee. Een
enkele zeezieke trekt zich bescheidenlijk
terug en verder schijnt er maar één pana-
cée tegen zeeziekte: eten, eten.
In de stuurhut meldt zich door de
luidspreker een vrouwenstem. Het is
de telefoniste van Scheveningen-radio.
We kunnen desgewenst even naar huis
opbellen en zeggen hoe 't gaat. Maar
het wachten is op de „Beta", de
collega van de „Borneo" die met het
zelfde doel uit Rotterdam vertrokken
is en thans ergens in de buurt van
Scheveningen kruist. Het saamge-
stroomde publiek geniet ten zeerste
van de gesprekken tussen de opvaren
den van de „Beta" en hun huisgeno
tenwapt ze zijn woord voor woord
te volgen. „Wat drommel Jo!" mop
pert een verontwaardigde echtgenoot,
•„je hebt me lang niet genoeg boter
hammen meegegeven!" En de hele
„Borneo" leeft mee met de hongerkun
stenaar aan boord van de „Beta"!
Er is overigens genoeg te zien. Het schip
vaart dicht langs binnenkomende schepen,
de loods gaat van boord en wordt
met een notedop van een roeiboot naar de
7. 8. 13. 19. 20 en 23 uur: Nieuws; 7;15 Gym- loodsboot gebracht. Een batterij van foto-
nastifk: 7.30 Suite van Grieg; 7.45 oeoea. toeste]len vereeuwigt dit moment. Bruin-
8,15 Pl»«n; 9.00 p »X'"«20 Watin 00 1 vissen spartelen sierlijk voorbij, de brul-
Liszt: 83= Sch^^MO boci> die melancholiek loeien ken. zwijet
n 45 Liederen ven Grieg en Tsjsikolski: verbaasd bij het zien van al die landrotten.
19 00 Angelus- 12.03 Balladen voor piano; Maar dan komt er een bui opzetten. Een
1230 Weerbericht; 12.33 Orkest; 12,55 Zonne- dichte motregen wordt door een krachtige
wijzer; 13.20 Orkest; 13.40 Gitaar; 13.50 Van wind oyer -t dek gej.wiept, brekers spat-
man tot man; 14.00 „La Damnation de ten ulteen tegen de voorplecht. „Nu wordt
Mustek'uit" oude e|t?ms; iK'SJk -"tl" vinden de reeverkenner, aan
P^SuKrS:he'»bf "v»r Diegenen onder de passagier,, die 1 nu
itrlldkrachten: 19.15 Dansmuziek: 19.45 De welletjes beginnen te vinden, worden cch-
Beweging van Europese Federalisten; 20.05 ter terstond afgeleid, want daar verschijnt
Piano- 20.12 Kurhausconcert; 22.00 Luister- de geeltje Jacoba", de sierlijke, blauw-
spel .'.De prins kreeg efii verjaarscadeau en Wltgeverfde reddingboot uit ÏJmuiden.
22.30 Piano: 22.37 Actualiteiten; 22.45 Oeoed, Door de luidspreker galmt de stem van
23.1S M .n 1R75 m schipper Van der Meulen, die een en ander
20 eV^urf Nkuw?; Tit en over' de boot vertelt. Alles dromt naar
8 15 Platen' 8 50 Voor de vrouw; 9 00 Ka- stuurboord, het is een wonder dat de
mermuziek-'9.35 Suite van Ravel: 10.00 Mor- „Borneo" geen slagzij maakt. Als er
een wilding: 1020 Schotse melodieën; 10.30 iemand over boord wil springen, zal de
Voor de vrouw; 10.45 Mozart en Beethoven; geeltje" hem redden, belooft de kapitein.
11.15 Voordracht; n Maar er Is geen animo
en Lucienne Boyer; 12.30 Weerbericht. 12.33
sportagenda; 12 38 Bioscooporgel; 13.15
Lichte muziek; 13.48 Dinah Shore zingt;
14.00 Kookkunst; 14.20 Kwintetspelers, 15.00
Overstapje op de reddingboot
n.uu RooRRU"«i Enkele ogenblikken later ligt de „Neeltje
Gedichten; 15^20 Mihra Jacoba" langszij het stampende schip. Het
rr-...irtananrlri»Kt: lfi.30 Over VaCHn-
Tauber; 16.00 Dansorkest; 16.30 Over vacan
tic- 17.00 Orgel; 17.20 Causerie over Schu-
bert- 1815 Felicitaties; 18.40 Kwartet; 19,00
Denk om de bocht; 19.15 Methodisch typen;
19,30 Gesprekken over de Bergrede; 2U.U5
ene ogenblik kunnen we de railing grijpen,
even later is die onder onze handen weer
in de diepte weggezonken.
Toch is 't een verleidelijk gezicht, die
Muziek; "2CL3Ö Taak en toekomst van het boot zo vlak langszij. Eén flinke stap
Vrijz. Protestantisme: 21 00 Gevraagde pla- cn dan zie je de Nederlandse zeevaart weer
ten; 21.30 Lekcnrechtbank; 21 50 Cello en €ens van ecn andere kant. Denken en doen
PSwinfl Aïr'S 0Avoïdwï,dm8l'lJn één. „Kunnen we piet overeuppen.
23.15 Symphonisc'ne muziek. kaptem.
Kapitein Van der Meulen denkt niet lang
na. „Och'k zou eigenlijk niet weten
waarom niet!"
Nu komt het moment der beslissing. De
„Borneo" slingert een beetje, de „Neeltje"
slingert vervaarlijk. Op de „Borneo" had
zeeziekte op ons geen vat, maar als we
straks op de „Neeltje" ten aanschouwe van
al onze (vroegere) medepassagiers, dee
moedig het hoofd buigen en Neptunus z'n
offer brengen.wét 'n figuur!
Maar dan is het al gebeurd. De verschan
sing van de „Neeltje" komt omhoog....
'n paar sterke knuisten, een sprong.
ziezo! Adieu ..Borneo"! Nu zijn we te gast
bij de Noord Zuid Hollandse Reddingmaat
schappij!
Onze kustvaarder schuift weg. rijzend
en dalend op de vrij roerige golven. De
reddingboot tuft er achter aan en overtreft
in alle opzichten de cake-walk op de ker
mis. Maar dit is varen! Het schuim spuit
over de boot. Hoog in de stuurstoel krijgen
we alleen enkele spatjes in 't gezicht.
Toch valt de snelheid ons tegen. De
„Borneo" halen we niet meer in.
„Dat komt", moppert kapitein Van der
Meulen, „omdat onze motoren te zwak zijn.
En d'r is geen geld om er nieuwe in te
zetten. En tóch.als iedere Nederlander
eens één dubbeltje gaf.d'r wordt ge
noeg over de balk gesmeten, meneer....
dan waren we klaar!"
't Is wel bitter voor deze mensen, die
dag en nacht gereed staan om hun leven
te wagen en niet beschikken over up to
date-materiaal!
Inmiddels is de golfslag rustiger gewor
den. We zijn weer binnen de pieren. En
nu rukt de zon ook de laatste wolken
flarden van de hemel weg. Wanneer we de
mannen van de reddingboot hebben be
groet en langs de nu lege vishal naar 't
station wandelen, schittert de zon op het
water. Uit de trein zien we de „Borneo"
nét de sluis uitvaren!
Nederlands KoopvaardijNederlands
Reddingwezen, ze verdienen de belang
stelling van iedereen. En dat die belang
stelling bestaat, bewijst wel de mededeling
van de schipper van de „Borneo"; zijn
schuit is al voor veertien dagen volgeboekt
met mensen, jong en oud, die eens één dag
zeeman willen zijn!
T ENE VOORDEEL NA
HET ANDERE!
Als U een pot De Gruyter's
jam op Uw bon neemt en
dat is een heel goede'keus!
geeft dezelfde bon U recht op
het kopen van een heerlijke
reep De Gruyter's chocolade of
een rolletje drops. U ontvangt
daarbij een cassabon voor
10 korting, zodat U de reep
of het rolletje drops al bijna
voor niets hebt!
Van 23 tot en met 29 Juli krijgt
U nog een extra voordeel: bij
iedere pot jam, behalve de reep
of het rolletje drops en behalve
10 korting nog 100 gram
toffées (op bon) van 22 voor
slechts 15 cent. En alweer met
10 korting!
121
(Adv.)
Voorlopig is nog niet te rekenen op een verdere
verhoging van de spoorbaan en bouw van viaducten
Enige weken geleden deelden wij mede
van de directie der Nederlandse Spoor
wegen te hebben vernomen dat in de eerste
jaren niet gedacht kan worden aan uitvoe
ring van het plan om het Goederenstation
vnn de Westergracht te verplaatsen naar
de Oudeweg. Haarlem heeft zo is over
wogen nog een goederenstation zodat
het daarmee zich zal moeten behelpen tot
de andere, méér noodzakelijke, spoorweg-
werken zijn uitgevoerd.
Dat wil zeggen, dat er in de eerste jaren
ook geen denken is aan de verdere ver
hoging van de spoorbaan HaarlemLei
den. Dit plan is al meer dan 10 jaar han
gende. Voor de oorlog werd het „op stapel"
gezet, omdat het in een tijd van veel werk
loosheid een uitstekend object voor werk
verruiming werd gevonden. Als de oorlog
niet zou zijn uitgebroken zou het omvang
rijke werk vermoedelijk al lang voltooid
zijn geworden. Nu is de spoorbaan ver
hoogd tot even voorbij de Brouwersvaart.
Het plan is de verhoging door te trekken
tot een eind voorbij de Zandvoortselaan.
Dan komen er vier nieuwe viaducten, na
melijk bij de Westergracht, bij de Pijlslaan,
bij de Munterslaan en bij de Zandvoortse
laan.
Reeds voor de oorlog is de uitbreiding
van Haarlem-West geremd door het on
gemak dat de overwegen veroorzaken. Het
is aan te nemen dat dit grote gebied pas
tot volle ontwikkeling zal komen als de
viaducten gemaakt zijn.
Interessant is na te gaan ln welke wijken
de Haarlemmers thans wonen. Dit is vast
te stellen uit de gegevens die de Woning
en Gezinstelling van 31 Mei 1947 opleverde.
In deze statistiek zijn 37.606 woningen
verwerkt en 153.250 bewoners. Haarlem
telt wel 6000 zielen meer, maar er is bij
deze telling geen rekening gehouden met
bewoners van gestichten en inrichtingen.
De wijkverdeling is.
aantal aantal
woningen bewoners
Oude stad 5 230 19.760
Leidse buurt6.110 24.835
Rozenpriëel 1.433 5.355
Amsterdamse buurt 4.874 19.042
Hatfmenjanswegbuurt 432 1.964
Cronjébuurt.
Oud-Schoten en
Indische buurt6.467 25.871
Kleverpark en
Huis Ter Zaanen 9.187 39.614
Haarlemmerhout
kwartier 2.396 10.719
Ramplaankwartier 1.231 5.132
Spaarndam 246 958
Sr gaat niets
boven
Van 25 Juli tot en met 7 Augustus zijn
de volgende bonnen geldig:
Bonnen voor Brood
047-2 Brood 800 gram Brood (geldig t/m
31 Juli a.s.);
048-2 Brood 200 gram Brood (geldig t/m
31 Juli a.s.);
049 Brood 400 gram Brood (geldig t/m
31 Juli a.s.).
Alle bonkaarten 808
054 Algemeen 400 gram Brood of één
rantsoen Gebak.
Tabaks- en Versnaperingskaarten
enz. QA, QB, QC, 808
79, 83 Tabak 2 rantsoenen sigaretten of
Kerftabak.
De niet aangewezen bonnen van strook 1
kunnen worden vernietigd.
Nieuwe Kamerleden
Prof. mr P. Lieftinck (Arbeid), minister
van Financiën in 't demissionaire kabinet-
Beel, heeft zijn benoeming tot lid van de
Tweede Kamer niet aanvaard.
De voorzitter van het Centraal Stem
bureau heeft thans benoemd verklaard de
heer H. J. van den Born te Amsterdam.
De heer Van den Born had ook zitting in
de oude Tweede Kamer.
De heer A. W. Biewinga (a.r.) te Garst-
huizen heeft zijn benoeming tot lid der
Eerste Kamer niet aanvaard. Thans is be
noemd verklaard de heer J. Tjalma te
Hoogeveen.
Uit deze opsomming blijkt dat niet minder
dan 65.485 van de 153.250 bewoners in
Haarlem-Noord, ten Noorden van de
Schoter- en Kloppersingel wonen. Dit be
tekent dus meer dan 40%.
De grote uitbreiding is pas mogelijk ge
worden nadat Haarlem zijn verhoogd sta
tion gekregen heeft, waardoor de over
wegen bij Kenaupark-Kruisweg-Jansweg
en Noorder Buiten Spaarne kwamen te
vervallen.
Zo zal het oog gaan met Haarlem-West
als de spoorbaan eenmaal verder verhoogd
is.
De huizen die nu in het Pijlslaankwar-
tier staan zijn in de statistiek bij de Leidse
buurt geteld. Over de spoorbaan staan
slechts enige honderden huizen.
Haarlem is, om het woningtekort aan
te vullen, weer aan het huizenbouwen. Er
zijn gelukkig vele nieuwe complexen in
voorbereiding, maar voorlopig wordt nog
alleen in Haarlem-Noord en Haarlem-Oost
gebouwd. Haarlem-West is niet in trek.
De kwestie van de uitvoering der spoor-
wegwerken ligt nu evenwel anders dan in
de jaren die aan de oorlog voorafgingen.
Toen was er sprake van een object voor
werkverruiming. Maar nu eist het be
lang van de gezonde ontwikkeling der ge
meente dat het werk uitgevoerd zal wor
den zo gauw dat slechts mogelijk is. Het
zou verkeerd zijn de uitvoering te gaan
verschuiven tot er weer eens een tijd van
werkloosheid komt. Hier zijn niet alleen
Haarlemse bouwplannen in het geding,
maar ook belangrijke verkeersbelangen. In
het bijzonder wijzen wij op de overlast die
de overweg aan de Zandvoortselaan ver
oorzaakt.
Molenomgang bezweek
tijdens excursie
Vijftien personen vielen;
vier ernstig gewond
Te Ruinerwold is de omgang van een
korenmolen bezweken, toen zich daarop
vier-en-twintig molenaars uit Friesland
bevonden.
Vfjftien personen, onder wie een Bel
gisch meisje, dat zich bij het gezelschap
had aangesloten, stortten van zeven a acht
meter hoogte naar beneden. Sommigen
werden bovendien getroffen door brok
stukken van de omgang. Vier personen
moesten ernstig gewond naar het Diacones-
senhuis te Meppel worden vervoerd. Vier
anderen, die eveneens naar 't Diaconessen-
huis overgebracht waren, konden later naar
huis terugkeren.
Het ongeluk gebeurde tijdens 'n excursie
van de afdeling Friesland van de Algemene
Nederlandse Molenaarsbond. De molenaars
hadden zich op de omgang begeven om de
gemoderniseerde wieken van de molen in
ogenschouw te nemen. De omgang was nog
pas nagezien, maar is Waarschijnjijk over
belast geweest.
Oorzaak van ongevallen
met militaire vliegtuigen
Commissie van onderzoek
spreekt van roekeloosheid
en overmoed
Toen in het begin van dit jaar kort na
elkaar enige ongevallen met militaire
vliegtuigen waren gebeurd, heeft de minis
ter van Oorlog een commissie samenge
steld, die moest nagaan, of er oorzakelijk
verband heeft bestaan tussen die onge
vallen.
Deze commissie heeft thans haar rapport
uitgebracht, waarin zij tot de conclusie
komt, dat de ongevallen bij Katwijk aan
Zee (25 Maart), Sterksel (12 April) en St.
Niklaas (3 Mei) hun oorzaak vanden in
het overtreden van vliegorders en dat de
eerste twee duiden op roekeloosheid, het
laatste meer op overmoed. Het ongeval bij
Nienborg (9 April) staat op zichzelf en is
te wijten aan een samenloop van omstan
digheden, waarbij van roekeloosheid, noch
van overtreding der voorschriften sprake is.
De drie ongevallen waartussen oorzake
lijk verband bestaat, wijzen volgens de
commissie op het voortbestaan van een
oorlogsmentaliteit, waardoor de neiging
aanwezig is lichtvaardig van veiligheids
orders af te wijken.
De commissie meent, dat nog sterker dan
tot dusver instructeurs en hogere chefs
doordrongen dienen te worden van de
noodzakelijkheid, de mentaliteit van leer
lingen en jonge vliegers te verbeteren, ten
einde het verantwoordelijkheidsgevoel te
versterken. Verder dient een strenge vlieg-
discipline gehandhaafd te worden, alsmede
een straffe propaganda voor veilig vliegen.
De commissie is van oordeel, dat er geen
reden is tot de veronderstelling, dat de
oorzaak van een dezer ongevallen te wijten
is aan ongunstige eigenschappen van de
gebruikte vliegtuigen, noch aan een mate-
riaalfout of technische storing.
ARBEIDER VIEL EN BRAK RIBBEN
Een arbeider, werkzaam bij het oprui
men van de snelbootbunker te ÏJmuiden.
viel en kwam terecht op een kist. Met een
paar gebroken ribben is de patiënt door de
heer Bakker naar het Antonius Ziekenhuis
vervoerd.
I leowe
5. Panda en de oude goudzoeker die Nick
Nugget beetle waren inmiddels tot een besluit
gekomen. Ze liepen zo vlug ze konden naar het
station en namen de eerste de beste trein, die
In de richting tan het goudveld vertrok. Hoe
jitisU opmerking, Maar de schurk Billy Bulk kwam het, dat de beide schavuiten vlak na
hield ook van opschieten. Hij vertelde in ioei- Panda en Nick Nugget het station binnen
nig ivoorden wat hij kwijt wilde zijn over de kwamen. Maar ze waren toch te laat. Vóór hun
kaart van de oude Nick Nugget en daarna neus reed de trein weg.' „Voorwaarts!" riep
reep Joris Goedbloed zijn wandelstok. „Ik Joris Goed bloed. „Laat ons rennenEn hij
Vier middeleeuwse spelen voor
schooltoneel bewerkt door drs.
L. J. J. Olivier (J M. Meulen-
hoff, Amsterdam 1948).
„Drama-lezen staat gelijk met droog
zwemmen". schreef dr. B Hunningher zeer
terecht aan het slot van zijn brochure over
de omgang door leraar en leerling met de
voortbrengselen van dramatische literatuur.
En door dit zelfde pleidooi voor het rechts
herstel van het toneel als paedagogische
macht schalt enige keren de gezaghebbende
stem van Goethe om de aandacht van het
docentencorps wakker te maken voor de
meestal uit noodlottig wanbegrip als stief
kind behandelde „ongeschreven helft" van
ieder stuk. Vrijwel elke schoolganger heeft
echter in de practijk van het onderwijs on
dervonden dat deze erkenning nog tot de
vrome wensen behoort Doorgaans immers
blijft de activiteit öeperkt tot het plegen van
letterkundige sectie op dode stof.
Met enige overdrijving werden de gevol
gen van deze voor de bloei van het toneel
min of meer rampzalige behandelwijze sa
mengevat door de directeur van een onzer
grote gezelschappen in de verbitterde uit
spraak: „Als wij nog andere dan tijdverdrij-
vendc stukken tot opvoering brengen, dan
is dat alleen om onze eigen artistieke nei
gingen te bevredigen of om de subsidie vei
lig te stellen, want voor het uitgaande pu
bliek hoeven wjj het niet te doen!" Al mag
de schuld aan deze nationale onverschillig
heid natuurlijk niet alleen aan het toch al
overladen juk van het onderwijs worden
gehangen, zeker zou het geen kwaad kun
nen als er voortaan wat minder moeite werd
gedaan om de kiemen van belangstelling in
de gemoederen van de jeugd te smoren on
der karrevrachten dorre afwerpselen van
slechts zijdelings Ter zake doende weten
schappen. Zou Vondel niet even goed gezegd
kunnen hebben, dat de liefde voor het to
neel een ieder aangeboren is?
Na deze boutade is het te begrijpen dat
hier met vreugde de verschijning wordt be
groet van een» bundel bewerkingen voor
klassikaal toneel van vier middeleeuwse
spelen (Esmoreit, Gloriant, Nu Noch en De
Buskenblaser) door drs. L. J. J. Olivier,
waaraan duidelijk een vruchtbare ervaring
ten grondslag ligt. De samensteller laat de
teksten voorafgaan door korte persoonsbe
schrijvingen en enkele zeer bruikbare aan
wijzingen voor de vertoning in het leslokaal.
Het is zijn bedoeling dat de leraar eerst de
inhoud bespreekt om daarna de „acteurs"
thuis hun rol ter dege te laten prepareren.
Door deze vereniging van spelen en leren
wordt niet alleen een beroep gedaan op het
verstand, maar ook op de verbeeldingskracht.
Daarom verdient deze uitgave een bovenste
plaats op de boekenlijsten van alle middel
bare scholen en zou deze methode tevens na
gevolgd moeten worden bij het in het onder
wijs adopteren van de geesteskinderen der
buitenlandse dramaturgie.
Als men enkele kleine tekortkomingen (die
trouwens bij herdruk gemakkelijk hersteld
kunnen worden) over het hoofd ziet, is de
enige aanmerking, die men op deze Meulen-
hoff-editie zou willen maken, dat zij al jaren
eerder het licht had moeten zien. Dat het
nog uitvoeriger en veelzijdiger kan is van
later zorg. DAVID KONING.
eerder we goud uit de grond halen, hoe eerder j ten Vw man!" sprak hij eenvoudig. „Komaan! voegdo de daad bij het woord. Billy Bulk volgde
we rijk zijn!" zei Panda en dal was een héél Betaal onze verteringen en laat ons gaan!" Zo hem hagend op de voet
Engelse zeiler
geëlectrocuteerd
Mast van zeilbootje
raakte electrische leiding
Op de Reeuwijkse Plassen is een zeilboot
met drie Engelse vacantiegangers in aan
raking gekomen met een draad van het
bovengrondse electriciteitsnet. Een der
zeilers hield 2ich vast aan een staaldraad
van de mast welke contact maakte met de
220 Volts-leiding en sloeg door de schok
overboord. Zijn vrienden kwamen hem te
hulp, waarbij een' hunner eveneens door
de "stroom getroffen werd met het nood
lottig gevolg, dat hij even later overleed.
De drenkeling wist zichzelf te redden.
Vermoedelijk zijm de Engelsen niet vol
doende op de hoogte geweest met de toe
stand ter plaatse en hebben zij de waar
schuwingsborden met 't opschrift „Masten
strijken" niet begrepen.
Het slachtoffer, welks stoffelijk overschot
naar Engeland zal worden overgebracht,
was gehuwd en had twee kinderen.
Niet langer. Alfons Gartner, president van
de Thüringse centrale bank en candi-
daat voor het voorzitterschap van de
liberaal-democratische partij in de Sov-
jetzóne, is naar de Westelijke zones
van Duitsland gevlucht „om nooit weer
in de Sovjetzóne terug te keren", aldus
heeft Karl Schwennicke, leider der af
deling Berlijn dezer partij, medege
deeld. Als reden voor de vlucht van
Gartner gaf Schwennicke op, dat „on
afhankelijke politieke activiteit in de
Sovjetrussische bezettingszone niet
langer mogelijk is".
UNAC. Door de twee en twintig landen,
die meegedaan hebben aan de actie van
de UNO tot leniging van de nood der
kinderen (UNAC) is ongeveer zestien
millioen dollar bijeengebracht. Het in
ternationaal noodfonds voor de kinderen
heeft besloten in 1949 voorlopig een be
drag van 42 millioen dollar te besteden
voor Europese kinderen. Eén- millioen
dollar zal worden uitgetrokken voor
een hulpprogram van vier maanden
voor de kinderen in de vier zönes van
Duitsland.
Vermist. De „Nina", eigendom van de
Gainsborough Films, de Britse maat
schappij die een film over Columbus
aan het maken is, wordt vermist, na
Dinsdagavond uit Holetown uitgevaren
te zijn. Aan boord van het schip, een
nauwkeurige reproductie van een van de
schepen van Columbus, bevonden zich
negentien personen, onder wie twee
vrouwen. Robert Clarke, bekend Brits
jachtontwerper. had de leiding van de
vaart. De boot is het laatst gezien ter
hoogte van North Point, varende West-
Zuid-West. terug naar Holetown. De
„Nina" was voorzien van een motor.
Brood van de bon. De broodrantsoenering
zal in Engeland met ingang van Zondag
25 Juli a.s, worden afgeschaft, zo heeft
de minister van Voedselvoorziening itt
het Lagerhuis verklaard en zal worden
vervangen door een contröle op de om
vang der bloemleverlng van de maalde
rijen aan de bakkerijen, zodat het ver
bruik op ongeveer dezelfde mate als ge
durende het afgelopen jaar gehouden zal
worden.
Heerlijke dag. In het Engelse blad „The
Bath and Wilts Chronicle and Herald"
stond onlangs het bericht: „Zaterdag
maakte de Stanley Engineering Co. een
litstapje naar Southsea. Door het vele
werk in de fabriek was niemand van het
personeel in de gelegenheid hieraan
deel te nemen. Desondanks heeft ieder
een een heerlijke dag gehad".
