ie mijnen regiment'
mijn
„Lijf en goed al tezamen
heb ik U niet verschoond"
Nieuwe taak
ij ONDERDAG 26 AUGUSTUS 1948
Op 20 Maori 1934 slaat de dood toe.
Koningin-Moeder Emma, die dat jaar ten
leize Soestdijk nog een défilé mocht gade-
m bij haar 75ste verjaardag, vat in Maart
n lichte bronchitis, die niet ten onrechte
gerustheid in den lande verwekt. Op 20
i redigeert de Koningin''de tekst voor de
haar persoonlijk moeilijkste bekendmaking
ter regeringbiet heeft. God behaagd mijn
minde moeder na een kort ziekbed tot zich
toepen. Zij is hedenmorgen zacht ingeslapen.
el is met diepe droefheid, dat ik daarvan
Hftl's geef."
Heel ons volk weet, welk een diepe smart,
overlijden voor onze Vorstin is geweest: een
theid. van haar, die haar bereid had gemaakt
ir haar levenstaak en tezelfdertijd een moeder
s geweest, die haar steunde ook in het dragen
i de zware lasten, welke die taak oplegde.
éér wordt liet eenzaam
»Als een volk samen in gedachten te
San' om dat sterfbed doet een heel bij—
ttidere en hechte onderlinge band ont-
aan en verlevendigt op zo bijzondere
ijze ons aller saamhorigheidsgevoel".
Ifs op dit moment van diepe smart wist
oningin Wilhelmina in haar woorden
in dank na de door tienduizenden bijge-
oonde begrafenis haar volk te vinden, het
irt van dat volk bovenal, dat juist in deze
igen weer dichter naar het Oranjehuis
ïgde. Was het die voor ons volk bescha-
ende zorg, die zij zelfs in die moeilijke
inde aan aller welzijn besteedde, die dit
De Huldiging van het Prinselijk Paar te Amsterdam.
Rechts van de Prins zijn moeder Prinses Armgard en zijn broer.
99
Een vlammend protest en een beroep op ieders plichtsbetrachting „met de innerlijke rust
en overgave waartoe een rein geweten in staat stelt" behelst de proclamatie van Koningin
Wilhelmina aan haar volk op die gedenkwaardige tiende Mei, uitgevaardigd terwijl het Duitse
geschut reeds op Hollands bodem dreunt, terwijl de gekruiste grijze vogels over onze akkers
scheren, terwijl.de voorposten der lyrannie in alle hoeken van ons land neerdwarrelen uit de
heldere vqorjaarslucht, terwijl van Noord tot Zuid en Oost tot West de eerste Hollandse
Koningin en vaderland. Als een
tussen vrijheid en dwii}m
I, en het zal vijf bittere
jaren duren alvorens de stroom is beteugeld, en de dijken gedicht. Zelfs dan, nog zal het troebele
water over het verwoeste land der volkswelvaart in geen generaties zijn weggevloeid.
Als een rots slaat in die jaren Oranje, in ballingschap doch temidden van ons volk tevens,
in onze harten en in onze huiskamers waar de vrijheid leeft. Wanneer de Koningin spreeki
sluiten wij deuren en gordijnen. Dan vertoeft zij in ons midden, in de vertrouwde familiekring,
in de nauwe grenzen van het eenzame schuilhol, in de broeinesten van het opbloeiend verzet..
vertrek uit de sinds de eerste oorlogsuren
bedreigde residentie te adviseren, indien
mogelijk naar Zeeuws Vlaanderen, anders
naar Engeland. Prinses Juliana was reeds
ter veiligstelling van de Oranjedynastie met
de kleine Prinsesjes de Noordzee overge
stoken om korte tijd later naar het gast
vrije Canada door te reizen. Eerst Maandag
13 Mei gaf de Koningin gehoor aan de aan
drang tot vertrek door van Hoek vai>Hol-
land, nadat Zeeland onbereikbaar bleek, op
een Engelse torpedojager haar Londense
ballingschap tegemoet te varen. Prins
Bernhard, die haar vergezelde, vertrok
weer naar Zeeland om zich te voegen bij
de troepen, die daar weerstand boden, zelfs
na de capitulatie van Winkelman.
Vastberaden en onwankelbaar
Reeds de tweede dag van de oorlog nam
het kabinet het besluit Hare Majesteit een
1927 betekende de meerderjarigheid van
mses Juliana, die in vele opzichten langs
jelfde lijnen haar opvoeding genoot als
ar moeder indertijd van Koningin Emma
itving, waarmede opnieuw hulde werd
bracht aan de grote paedagogische kwa-
jiten welke deze toonde te bezitten.
liana's meerderjarigheid, voor de aan-,
ng van haar gelukkige studiejaren te
jden, bracht mede, dat zij op 2 Méf van
t jaar door de Koningin zelve werd ge-
italleerd als adviserend lid van de Raad
n State.
Eind Mei 1927 schonk de in die jaren snel
prtschrijdende techniek een nieuwe mo-
[ijkheid tot direct contact tussen Vorsten-
en overzeese gebieden. Koningin Wil-
imina opende met een woord tot Oost en
est de radioverbinding tussen moeder-
jd en „koloniën", woorden die zouden
jrden gevolgd door talloze Koninklijke
lorden, welke meer dan iets anders de
iden tussen de Rijksdelen, somtijds zo
thans door politieke verwikkelingen
nvricht, zouden versterken. Van haar
langstelling voor en medeleven met de
erzeese gebiedsdelen getuigde in 1931
It haar bezoek aan de koloniale tentoon-
lling te Parijs.
Zwaardere lasten,
somberder uitzicht
Na het jaar 1927 echter groeiden de
lorgen van ons volk en daarmee de
lasten, die reeds zo zwaar op de Ko
ningin drukten. In huiselijk opzicht
waren de Koningin evenwel nog en
kele zonnige jaren gegeven. De viering
van de zeventigste verjaardag van
Koningin-Moeder Emma op 2 Augus-
us 1928 werd uitgesteld tot 7 Januari
1929, waarop zij vijftig jaar geleden in
Arolsen in het huwelijk trad met Ko
ning Willem III. Dankbaar getuigde
Holland die dag van zijn liefde voor
haar, die de eenzaamheid van Oranje
kwam breken. Nog éénmaal zou na
dien het Nederlandse volk de vier ver
trouwde leden van het Oranjehuis te
zamen toejuichen, dan zal de dood het
Paleis binnentreden.
In April 1933 vonden luisterrijke vierin-
n plaats van het vierde eeuwfeest van
lllem de Zwijger's geboortedag. Op 9 Sep-
aber van dat jaar deelden tienduizenden
de hulde, welke ons volk bracht aan de
irstin, die 35 jaar de troon had bezet. In
ar dankwoord sprak zij de woorden uit,
Ike zij later in haar Londense balling-
iap zo dikwijls als leiddraad voor haar
spraken zou gebruiken: „Wij willen ons-
|f zijn en blijven."
Ook gewaagde zij in die rede van onze
sping tegenover het grote gezin der vol-
•en, welke woorden herinneringen wak-
riepen aan het antwoord, dat zij enkele
landen tevoren gaf aan President Roose-
It van de Verenigde Staten, die ter ge-
jenheid van de economische wereldcon-
rentie te Londen de mening van alle
latshoofden had gevraagd omtrent de al-
mene ontwapening en de regeling der
momische moeilijkheden. Als eerste
latshoofd antwoordde onze Koningin, dit-
niet in door haar adviseurs gekozen,
ch persoonlijk gestelde bewoordingen:
et volk uit naam waarvan ik spreek,
rafschuwt de oorlog. Het zou natuurlijk
aanval weerstaan, maar het veraf-
auwt de oorlog. Evenzeer als het uittar-
ig en aanval tussen burgers veroordeelt,
roordeelt het uittarting en aanval tussen
Iken. Het meent, dat de tijden zijn aan
braken voor de volkerengemeenschap om
einden te tonen, dat zij vastbesloten is
breken met het recht van de sterkste als
ar eventuele hoogste norm. Vreedzame
jeling is de uitsluitende methode om na-
male geschillen te beslechten. Mij is geen
bekend, waarom vreedzame regeling
et de uitsluitende methode zou zijn om
internationale geschillen te beslechten."
moment tot een innerlijke ommekeer
maakte in de tot dat ogenblik dalende lijn
der aanhankelijkheid?
Ternauwernood had de droeve lente
voor de volle zomer plaats gemaakt,
of de dood sloeg een nieuwe slag: eind
Juni werd Prins Hendrik onwel tijdens
een vergadering van het Rode Kruis
in Den Haag. De Koningin spoedde
zich uit Zwitserland terug, doch de
toestand werd niet zo ernstig geacht,
dat ook Prinses Juliana haar verblijf
buitenslands behoefde af te breken. Pas
op 3 Juli werd zij telegrafisch terug
geroepen uit Engeland: haar vader
was overleden. De Koningin waQhtte
haar op in Hoek van Holland om haar
te steunen bij die droeve gang naar
het doodsbed van haar geliefde vader.
Koninginnedag van dat jaar werd niet
gevierd, slechts herdacht. Gebukt onder
twee zware persoonlijke verliezen had
Koningin Wilhelmina eenzaamheid bui
tenslands gezocht, vanwaar echter onrust
barende berichten tot ons volk door
drongen over grote vermoeidheid. De on
uitgesproken vrees, die zich van ons volk
meester maakte, werd gelukkig niet be
waarheid, hoewel zij niet ongegrond was.
Vreugde keert stormachtig
weer in Oranje
En dan opeens: 8 September 1936.
Onvergetelijke datum voor allen, die
Holland en Oranje liefhebben.
Prinses Juliana verloofd! Spontaan
brak een jubel los, die een even
onverwacht huldebetoon aan het
Oranjehuis vormde, als de gebeurtenis
zelve voor Holland kwam.
Biesterfeld: op 7 September 1936 een in
Nederland op een enkele Koninklijke
uitzondering na onbekende naam. Een
der populairste namen op de achtste Sep
tember. Stormenderhand veroverde de
sportieve Prins aller harten. Reeds enkele
maanden later, 7 Januari dezelfde datum
waarop Prinses Emma Van Waldeck Pyr-
mont in de echt werd verbonden met
Willem III in 1879 van het jaar
1937 werd in Den Haag in grote luister
en vreugde het. huwelijk voltrokken. Het
huwelijk dat Oranje weer hecht in ons
volk zou verankeren.
Inmiddels hadden ook andere plichten
dan die rondom het jonge gezinsgeluk, de
Koningin in het volle licht der Nederlandse
gemeenschap gesteld. Talrijke malen trad
zij temidden van ons volk, één enkele ge
beurtenis willen wij releveren. Op 3 Octo
ber 1936 bezocht de Landsvrouwe Schie
dam om officieren en manschappen van de
die dag door de marine over te nemen
nieuwe kruiser „De Ruyter" toe te spreken:
„Ik besluit met de wens, dat het dit schip
beschoren zal zijn de eer van onze drie
kleur op alle zeeën hoog te houden". Ruim
vijf jaar later zou aan boord van dit schip
door Doorman het trotse bevel worden
gegeven: „Ik val aan, volg mij", om in de
golven van de Javazee de naam van onze
marine voor lange .tijd in de historie te
boekstaven door een heldhaftige strijd en
ondergang.
Rondom ons land groeide de verwarring
en daarmede de dreiging en de Koningin
bepleitte broederschap en eenheid bij de
opening van de Wereldjamboreè in de
zomer van 1937 te Vogelenzang.
Een nieuwe Oranje-generatie
Jubelend hoorde ons volk op 31
Januari 1938 het bericht van.de ge
boorte van Prinses Beatrix, kleindoch
ter van Koningin Wilhelmina die in
September van dat jaar, ondanks de
donkere tijden, haar veertig-jarig
regeringsjubileum temidden van een
dankbaar volk herdacht. Wij schreven
reeds: in de vijf jaren die aan dit
regeringsjubileufh vooraf gingen, zou
het beeld van het Koninklijk Huis
volledig veranderen. Vijf jaar voorheen
waren daar Koningin-Moeder Emma,
Koningin Wilhelmina, Prins Hendrik
en Prinses Juliana.
In 1938 was Koningin Wilhelmina,
die moeder en echtgenoot verloor,
moeder van twee kinderen en groot
moeder van de jongste loot aan de
Oranjestam. Ook het wereldbeeld was
veranderd: er was de zekerheid van
een rampzalige toekomst, al juichte de
mensheid om de afwending van directe
chaos door het smadelijke accoord van
München, waar de vrijheid het hoofd
boog voor de tyrannie.
In 1938 sprak de Koningin een persoon
lijk woord over de door haar zo sterk ge
steunde en gestimuleerde geestelijke en
morele herbewapening, waarbij zij vast
stelde dat vrees voor afbraak moest worden
omgezet in wil tot opbouw. Een wil tot
opbouw welke zo sterk bleek uit de oproep,
die zij tezamen met Koning Leopold van
België korte tijd later deed voor behoud
van de wereldvrede. In November 1938
bezocht Leopold ons Hof, zes maanden later
vertoefde Koningin Wilhelmina enkele
dagen in België. Nog éénmaal juichte ons
volk rond de troon: op 5 Augustus 1939
werd prinses Irene geboren.
De teerling is geworpen
Het einde van die maand reeds wist
de wereld het: het mensdom moet nog
maals buigen onder het juk van een
verwoestende oorlog. Enkele dagen voor
het fatale moment werd in ons land de
mobilisatie afgekondigd: 29 Augustus 1939.
Ons land berustte in neutraliteit. Diezelfde
dag lanceerden Koningin Wilhelmina en
Koning Leopold hun eerste „aanbod van
goede diensten" voor het bewaren van de
vrede, in November van dat jaar herhaald,
toen het conflict het-eerste stadium had
doorlopen. Het aanbod onderging het lot,
dat wij ons thans van „goede diensten"
zozeer als onvermijdelijk bewust zijn:
waar belangen botsen in uiterste conse
quentie, verliest de ïede haar kracht.
Wanneer wij leven en beleid van Ko
ningin Wilhelmina gedurende haar Lon
dense periode overzien, dan past allereerst
de erkenning, dat zij ook onder die uitzon
derlijke omstandigheden met een rege
ringsapparaat op eigen kracht steunend en
gescheiden van het anders door het parle
ment voortdurend controlerende volk
ten volle heeft begrepen en gerespecteerd,
dat haar troon rustte op het beginsel van
de constitutionele monarchie. Nu wij weten
dat maar al te zeer de verleidingen tot een
zelfstandig en oligarchisch beleid te groot
bleken voor de kleine Hollandse kolonie,
die zich voor een te omvangrijke regerings-
taak gesteld zag, kunnen wij in het goede
voorbeeld van onze Landsvrouwe tot hand
having van de nationale deugden ener
waarlijke democratie een van haar groot
ste verdiensten van die tijd zien.
\root ceiemonieel werd op 11 Juli 1934 Prins Hendriks stoffelijk overschot in de graftombe
ranjes in de Nieuwe Kerk te Delft bijgezet. Dc lijkstoet, op wens van de overleden Pri
geheel in het wit verlaat het paleis Noordeinde in Den Haag.
Troost, vertrouwen, veront
waardiging en aanvuring
tot verzet
Twee weken na het vallen van de nacht
over Holland vond in de Paleiskapel van
Buckinghampalace een plechtigheid plaats
onder in de geschiedenis van het Oranje
huis uitzonderlijke omstandigheden: de
doop van een Prinses op vreemde bodem,
de doop van Prinses Irene. De Engelse en
Hollandse Koninklijke Families, alle minis
ters benevens vertegenwoordigers van de
strijdkrachten verzachtten door hun tegen
woordigheid en huldebetoon het diepe leed,
dat vooral de Koningin als achtergrond
van dit gebeuren voelen moest. Op 28 Juli
opende zij Radio Oranje met een rede, die
de eerste zou zijn van talloze, een stroom
die eerst sprak van troost en herinnering
aan overleefde rampen van het verleden,
van vertrouwen nadien, van verontwaar
diging over dwingelandij en barbarisme
en allengs meer van verbeten opwekking
tot de strijd, van voorzichtige voorberei
ding van zonniger tijden ten slotte. Enkele
hoogtepunten uit die grootste stimulans
voor Hollands volharden willen wij in her
innering terugbrengen.
Reeds op 20 Maart 1941 liep zij vooruit
op de toekomstige wederopbouw van ons
volk naar nieuwe idealen en vormen, hoe
wel zij bij die gelegenheid waarschuwde
voor overijlde plannen, gevormd zonder
de uitspraak en ruggesteun van een vrij
volk. Wanneer wij de diep religieuze en aan
traditie en nationale waardigheid gehechte
levensovertuiging van onze Vorstin in aan-
Terug na een lange en smartelijke scheiding
toeer voet op vaderlandse grond
pers was haar persoonlijke boodschap, in
alle ondergrondse bladen op 26 April 1944
gepubliceerd. Kort daarop, op 9 Mei 1944,
verbrak zij een zwijgen van ongeveer een
half jaar, door via Radio Oranje te getuigen
van hoopgevende voorjaarsverwachtingen,
doch tevens klonk daarbij voor het eerst,
dat zij te kampen had met vermoeidheids
verschijnselen welke geen onrust mochten
wekken, doch niettemin rust geboden.
Oranje keert weer
zet de Landsvrouwe na vijf jaar voor het eerst
bif Eede in Zeeuws Vlaanderen.
Op 5 Mei 1945 klonk haar stem wéér:
„Onder "de druk van dc overweldiger
hebben wij onszelf teruggevonden, is
onze volkskracht opnieuw ontwaakt.
Wij zullen hiervan het bewijs jnoeten
leveren. Ons evenwichtig karakter,
onze eeuwenoude beschaving en onze
kracht zullen ongetwijfeld dc daden
weten te stellen, waardoor wij de
wereld zullen tonen wat wij vermogen.
uit ballingschap
Op 8 October van dat jaar, na de zegen
rijke tocht door Frankrijk, na Dolle Dins
dag, na de zwarte dagen van Arnhem, na
de ramp van Zeeland en na de bevrijding
van ons Zuiden, sprak zij nog éénmaal tot
een geknecht Holland: een woord van op
beuring in de diepste uren van de nacht,
die Holland nog wachtten.
Laten wii allen de handen thans ineen
slaan, gedreven door onze innerlijke
kracht,-onze plicht verstaan en niet
achterblijven op de weg, waarop zij,
die wij in zo hoge ere houden ons voor
gingen. de weg, die zij met hun harte-
bloed ons hebben gewezen."
Holland was weer vrij. Oranje
keerde terug uit ballingschap
De aankomst van het Prinselijk Gezin,
op 12 Mei 1940, in de Londense
ballingschap.
merking nemen, beseffen wij, dat het haar
wellicht moeite gekost moet hebben op 24
Juni 1941 het communistische Rusland in
de rij der voor vrijheid en Christelijke ge
rechtigheid strijdende volken, welkom te
heten, welke moeite zij onder woorden
bracht door te constateren, dat „wij nooit
mogen vergeten, dat wij de beginselen en
practijken van het bolsjewisme volstrekt
afwijzen."
Verontwaardiging, onverbloemde ver
wachting van donkere dagen ook voor ons
rijk in het Verre Oosten, doch tevens groot
vertrouwen in de toekomst, niet in het
minst door de intrede van de Verenigde
Staten in het conflict, spraken uit haar
rede naar aanleiding van de Nederlands-
Indische oorlogsverklaring aan Japan, na
de. verraderlijke overval op Pearl Harbour.
Steeds meer viel aan de Koningin de
taak ten deel ons volk in Europa en
overzee voor te lichten omtrent de
toekomstplannen van de regering en
haarzelve, nu de gebruikelijke weg van
een regeringsverklaring in het parle
ment was afgesloten. Dank zij deze
omstandigheid kregen dergelijke ver
klaringen tevens een hechtere, meer
vertrouwenwekkende basis, die een
ministeriële verklaring in het parle
ment steeds moet ontberen door de
discontinuïteit van het ministeriële
ambt. De befaamde 7 December-rede
van 1942 voor Radio Oranje, vooraf
gegaan door de Koninklijke verklaring
in *t Amerikaanse congres in Augus
tus van dat jaar een van de twee
opzienbarende reizen van de Koningin
naar de nieuwe wereld! kreeg daar
door het karakter, waaraan zij thans de
algemene erkenning van alle volks
groepen als basis voor 't nieuwe Rijks-
bestel ontleent.
Stille vreugde begeleidde in Holland de
geboorte van Prinses Margriet in het verre
Canada op 19 Januari 1943. Koninklijke
woorden werden daarbij niet gesproken,
wellicht uit de overweging dat het bericht
zelve Holland zeker had bereikt doch dat
stimulering van de vreugde slechts gevaar
voor nieuwe zorgen en vergroot leed zou
kunnen doen ontstaan.
Een hulde aan de strijd van de illegale
De Prinses maakt kennis, na haar terugkeer uit
Canada, met inmiddels geboren landgenootjet
Oranje keerde terug in een chaos, waarin slechts één vast punt tc onderkennen viel: eens
gezindheid van Nederland in een fanatieke liefde voor het Vorstenhuis en de draagster van de
kroon. Materieel uitgeplunderd, geestelijk ontwricht, lichamelijk uitgemergeld, economisch
knock-out enpolitiek onmondig. Dat was het droeve beeld van bevrijd Nederland.
Met vaste hand stuurde Koningin Wilhelmina het schip van staat door de branding van
de vrijheidsroes, met overtuiging stelde zij - in staat tot een persoonlijker keus dan ooit
tevoren Scliermerhorn en Drees als leidsmannen voor een politiek van herstel en ver
nieuwing", door haarzelve ingeleid met eon krachtige radiorede onder het motto „nu of nooit":
„Wi/ aanvaarden met vertrouwen onze taak. Ons jongste verleden heeft bewezen wat wif
kunnen. God zal ons helpen." 4
Eenvoud en zorg
Zowel voor ons volk als voor onze flnaggg
Koningin echter brachten de jaren nadien i m&ÊÊÉm
teleurstelling. die N wij wisten dat J J
komen moest. Terwijl Prinses Juliana en I gjagHfigL
haar kinderen uit Canada scheep gingen, j 1
worstelde bovendien de Koningin met een
longontsteking, die zich, mede door de
vermoeienissen van de afgelopen jaren, p|j|g j
aanvankelijk ernstig liet aanzien. Na her-jyyjifk -* Jt
stel, dat niettemin gevolgd moest worden «|jW|k L mÊÊm'
door langdurige volledige rust, verwei-
komde zij de jongste drie spruiten van het
Oranjehuis op Hollands bodem, twee van M I'nMmfeü»-:-' Jm
hen voor het eerst na zes jaren, één voor
het eerst in haar leven. Oranje was weer
bijeen in het gezin van het Nederlandse
volk.
Eenvoud en zorg voor de nabestaanden
der omgekomen verzetsstrijders en vóór
de vroegere illegaliteit kenmerkten beleid
en leven van de Koningin in de naoorlogse
jaren, waarin zij aanvankelijk haar intrek
nam in een eenvoudige villa tussen Sche-
veningen en Den Haag: een grote paleis-
staat paste niet in de nood van haar volk,
niet alleen omdat er nog een oorlog gaan
de was met Japan, ook later niet, toen al
spoedig de onderdanen in het Verre Oos
ten in het nog steeds slepende en ontbin
dende conflict geraakten tussen natuurlijke
vrijheidsdrang der Indonesische volkeren
en de Nederlandse overtuiging, dat slechts
in onderlinge gebondenheid een welvai-en-
de toekomst met vrijheid voor allen kan
worden opgebouwd. Eenvoud en zorg.
Steeds weer gedenkt zij de slachtoffers, die
zij ook daadwerkelijk steunt. Illegale wer
kers, die zulks behoeven, rusten in een
vleugel van het Loo, de weer opgedoken
luidsprekers lieten regelmatig de stem
horen van de Koningin, die troostte, be
moedigde en leidde. Vorstelijke bedragen
vonden hun weg naar de stille kamers
waar nood heerst, zowel door het verzet
als door het geweld van de krijg, welks
sporen alom in het land telkenmale door
de Koningin werden aanschouwd. Een
voud, die de Gouden Koets liet rusten,
toen zij op 20 November 1945 het nood-
parlement opende met een eerste troon
rede na zes jaren: „Te duur hebben wij
onze vrijheid gekocht, dan dat wij haar
zouden misbruiken of verspillen".
Werkzaamheid ook betoonde de bejaar
de Vorstin, vermoeid van lichaam doch
sterk van geest nog. Zij aarzelde niet in
te grijpen toen nieuwe verwikkelingen in
Indonesië in begin November 1945 beslis-
slingen van de hoogste orde vroegen, be
slissingen, welke het verdere verloop van
dit ernstigste probleem onzer volksgemeen
schap binnen Rijksverband zouden bepa
len; zelfs schrok zij niet terug voor de
ongebruikelijke figuur de minister-presi
dent en de minister van Overzeese Ge
biedsdelen bij zich te ontbieden op Engelse
bodem, om die beslissingen te overwegen
en voor te bereiden.
Nieuwe vreugde rond het Oranjehuis
als geheel brak zich baan toen 18 Febru
ari 1947 het Prinselijk Gezin verblijd werd
door de geboorte van Prinses Marijke, al
viel er kort nadien een sluier over die
blijdschap.
De taak voleindigd.
Maar de vermoeidheid welke reeds in
1944 sprak, overmande dc Koningin die
haar leven wijdde aan het welzijn van haar
volk en daarvoor het hart van dat volk
als dank oogstte.
Een schok gaat door Nederland wanneer
eind 1947 bekend wordt, dat zij slechts in
een regentschap van Prinses Juliana de
volstrekte rust kan vinden, welke haar
gezondheid voorschrijft. Er mocht diepe
dankbaarheid heersen in ons volk, dat zo
vertrouwde, bekwame en geliefde handen
bereid werden gevonden, de seepter uit de
vermoeide zorgzame handen over te ne
men, het hart kromp ineen bij de gedachte,
dat dit voorboden zouden zijn van een
einde van Koningin Wilhelmina's regering.
Drie maanden duurde het regentschap en
ons volk herademde, toen ?.jj haar daad
werkelijk bewind hervatte.
Reeds begin Mei van het huidige jaar
echter zwijgt Holland rond de radio.
Een bewogen Koninklijke stem maakt
bekend, dat andermaal de last van de
kroon te zwaar drukt, dat slechts een na
drukkelijke wens van Juliana een tweede
regentschap doet ingaan in plaats van een
nieuw koningschap in jonge handen. Een
regentschap tot de gouden jubileumfeesten
en daarna overgave van de taak voor
goed.
Hare Majesteit neemt, in haar werkkamer in Londen, kennis van het laatste nieuws
uit de illegale bladen uit het vaderland.
Eenheid, eenheid, eenheid tegen de
stormen des tijds is hel wachtwoord dat
zij ons geeft voor cle komende tijd. Met
diepe bewogenheid richt zij zich tot de
verzetsstrijders en de nabestaanden hun
ner gesneuvelde kameraden als enige
volksgroep, die zij rechtstreeks toespreekt.
Als een afscheid klonk die stein, een
afscheid van de Vorstin die haar leven
wijdde aan ons volk. zo volledig dat zij,
die in te jonge jeugd het koningschap te
dragen kreeg om dit zonder regentschap
van haar moeder te kunnen vervullen, een
regentschap van haar dochter aanvaarden
moest toen de lasten van de ouderdom te
zwaar werden om de scepter in vaste hand
te houden.
Een leven gewijd aan ons volk, onder
de hoede van God.
Uw volk dankt U, Koningin Wilhelmina
Helena Paulina Maria. Dochter der Oran
jes, Moeder des Volks, Vorstin de*
Vrijheid.
I F. BOK.
