Queuille vandaag voor de Kamer
Tweedracht
Sovjet-soldaten schoten op
betogers in Britse sector
Steun van de Midden-partijen verzekerd
Weerbericht
63e Jaargang No. 19036 11 1 Vrijdag 10 September 1918
Bureaux: Grote Houtstr. 93, Tel'. Adv. en Admin. i I l^^l f I I I ^^1 Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
10724, 14825, Redactie 10600. Direct.-Hoofdred. I II II II I III I MW Jm 1 I III 111 Abonnementsprijs per week 31 cent, per kwartaal
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37, Tel. 12230 JL JL %i^tL JL JL JL JL JL êj Mm ƒ4,—Franco per post ƒ4,50. Postgiro 273107f
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132. J Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Uitgave van de Stichting Voorlichting tc Haarlem
HET WORDT SOMS een beetje ver
moeiend, zich in de nationale en inter
nationale tegenstellingen en conflicten de
zer wereld te verdiepen. Zelfs als men zich
beijvert om de oplossingen in het licht te
stellen, die door verstandige mensen zijn
bedacht. Op menig critiek ogenblik krijgt
men immers de indruk, dat de meerder
heid der betrokkenen zo onverstandig is, dat
zij alles liever wil dan een oplossing. En
die gedachte is vermoeiend. Ofschoon het
leven heel kort is, ook het leven der kop-
pigsten, schijnen velen het bepaald te moe
ten vullen met tweedracht. Zij zwelgen
erin en gaan er prat op. Dit verschijnsel
hebben vorige eeuwen ook ruimschoots ge
kend, maar de twintigste is blijkbaar uit
op record-verbetering. Gelijk iedere vol
gende editie van de Olympische Spelen uit
is op record-verbetering. Ook een ver
moeiende gedachte.
In zulk een stemming voelt men zich op
klaren bij het lezen van woorden als deze:
„De mens is veel meer dan men meent toe
gankelijk voor tegenspraak en terechtwij
zing. Zij moet alleen maar niet heftig zijn,
zelfs al is zij gegrond. Het hart is een
bloem gelijk, die open blijft voor de zacht
vallende dauw, maar zich voor de plas
regen sluit." De schrijver van deze woor
den was Jean Paul. Hij was, ondanks deze
naam, geen Fransman maar een Duitser.
Hij heette Jean Paul Friedrich Richter en
leefde van 1763 tot 1825. In de litteratuur
werd hij vermaard onder zijn eerste twee
voornamen, hetgeen wellicht alleen bete
kent dat hij zelf graag onder Franse vlag
wou varen. Misschien was zijn moeder een
Frangaise. In elk geval is het merkwaardig,
want hij leefde niet bepaald in een
periode van Frans-Duitse toenadering. Ik
heb de jaartallen van zijn geboorte en dood
genoemd. Napoleon leefde van 1769 tot
1821: zij waren dus tijdgenoten en Jean
Paul heeft de hele ellende van revolutie en
Napoleontische oorlogen, met een deel van
de naweeën erbij, beleefd. Het was een
tijdvak, dat in menig opzicht, vergelijkbaar
was met hetgeen wij nu beleven.
Niettemin sprak Jean Paul zulk een rus
tige waardering van 's mensen toeganke
lijkheid voor tegenspraak en terechtwijzing
uit en verbond hij er zelfs een liefelijke
vergelijking van het hart met een bloem
aan. En merkwaardigerwijze moeten wij
ook in deze tijd van records en tweedracht
erkennen, dat het gelijk aan zijn kant is.
De grote moeilijkheid schijnt te zijn, „te
rechtwijzing en tegenspraak", in de juiste
vorm te gieten en heftigheid te vermijden.
Ik vrees dat de twintigste eeuw juist op dit
punt alle records van begrip aan mensen
kennis slaat. Het lijkt erg eenvoudig, maar
zou het toch niet waar zijn dat de vervaar
lijke politieke moeilijkheden van deze tijd
vooral veroorzaakt worden door gebrek aan
diplomatie? Er is een droevig gêbrek aan
diplomatie, niet zozeer bij de beroeps
diplomaten als wel bij tallozen, die zich
verbeelden dat zij hen door hun optreden
en uitingen steunen. Gij denkt aan uitin
gen van vele kranten in binnen- en buiten
land en ik. geef u gelijk. Maar zij worden
in die houding gestijfd en dikwijls voor
gegaan, door politici, brochure-schrijvers,
allerlei sprekers op vergaderingen. EenT
voudig inzicht in de menselijke natuur
ontbreekt in de hoogste mate. Als men met
anderen tot een vergelijk of zelfs tot samen
werking wil komen is de juiste methode
niet, hen te gaan uitschelden en beschul
digen. Ik vrees dat de historie van het con
flict tussen Oost en West, sinds het einde
van de «jorlog, door deze fout is geken
merkt. Eenmaal op die weg beland is men
steeds verder gegaan, zijn verbittering en
achterdocht steeds meer toegenomen en
zijn de daden ook gekomen. Evenmin als
anderen maak ik mij illusies over het hart
van een man als Molotov in de zin van
„een bloem, die open blijft voor de zacht-
vallende dauw", maar er waren daar an
dere mensen en men vraagt zich nog steeds
af wat gebeurd zou zijn, als Roosevelt was
blijven leven. Zelfs als daarbij erkend moet
worden, dat van Amerikaanse zijde meer
menskundig beleid is getoond dan van
Russische.
Het geldt in zovele conflicten. Deze
wereld loopt gevaar door haar verschrik
kelijke luidruchtigheid en gebrek aan in
zicht in de menselijke natuur. Bij het ene
conflict na het andere rijst de gedachte bij
de rustige toeschouwer, dat als de betrok
kenen eens in staat waren vierentwintig
uur hun monden te houden en hun pennen
te bedwingen en dit etmaal te baat
namen voor rustige overdenking van de
toestand en van het doel, dat zij eigenlijk
bereiken willen oplossing spoedig be
reikbaar zou zijn. Soms schijnt het doel
volkomen op de achtergrond te zijn geraakt
en is het een soort wedstrijd in gelijk-
hebberij geworden. Daar bereikt men niets
mee. Gelijk krijgt men zo. toch nooit. Hoog
stens geeft een van beide partijen soms
onder dwang der omstandigheden toe, maar
met wrok in het hart, dat zich allang „voor
de plasregen gesloten heeft". Het is toch
wel aardig de beeldspraak van Jean Paul
erbij te houden.
Latere geslachten zullen zich verbazen
over de onmetelijke janboel van onze tijd.
Het meest verwonderd zullen zij wellicht
zijn over het ontbreken van de eenvoudig
ste mensenkennis in de betrekkingen tus
sen politieke partijen en regeringen. Zij
zullen zeggen: hoe is dat denkbaar; die
dingen wisten zij toch allang! Ja, maar zij
beseften ze niet, zullen anderen antwoor
den. Zij zagen de dingen niet meer die vlak
voor hun neus lagen. Zij hadden zich in
ingewikkeldheden verstrikt en leden onder
een tekort aan gevoel voor humor, dat hen
steeds deed menen dat zij zelf alleen gelijk
hadden en dat gelijk hebben het leukste ter
wereld is. Bovendien dachten zij, dat zij
voortdurend „propaganda" moesten ma
ken
Koningin Wilhelmina heeft ons bovenal
eendracht aanbevolen. Koningin Juliana
heeft dat woord van haar Moeder overge
nomen. Wijze raad. Maar wie zal er wer
kelijk over nadenken onder diegenen, die
zo dol op tweedracht zijn en altijd gelijk
moeten hebben?
R. P.
GECOMBINEERDE VERDEDIGING
VOOR SCANDINAVIë
Het Zweedse ministerie van Buitenland
se Zaken heeft medegedeeld, dat de minis
ters van Buitenlandse Zaken van Zweden,
Noorwegen en Denemarken in een verga
dering hebben besloten, hun regeringen te
vragen de mogelijkheid te onderzoeken
van een gecombineerd verdedigingssysteem
voor Scandinavië.
Statiefoto van Koningin Juliana en Prins Bernhard
Doden in Berlijn
Een kwarf millioen Berlijners protesteerden
tegen de Sovjetdictatuur in hun stad
Donderdagmiddag zijn in Berlijn 2
doden gevallen. Tijdens een massale
anti-communistische demonstratie klom
een jongen van vijftien jaar op de
Brandenburgerpoort en verscheurde de
Sovjet-Russische vlag, die daar wap
perde op de grens tussen de Oostelijke
en Westelijke sector. Sovjet-soldaten,
die reeds eerder in de lucht hadden
geschoten toen de menigte naar deze
grens opdrong, openden het vuur op
hem en schoten hem naar beneden.
Een politieagent uit de Russische sec
tor kwam door nog niet opgehelderde
oorzaak om het leven. Russische jeeps
werden met stenen bekogeld door de
woedende menigte, die door Britse
officieren moest worden gekalmeerd.
Een kwart millioen Berlijners uit alle
delen van de stad hadden gehoor gegeven
aan een oproep van de sociaal-democrati
sche partij om Donderdagmiddag op 't plein
der republiek voor het Rijksdaggebouw te
demonstreren tegen de situatie in de Sovjet
sector. Dit was de grootste betoging, die
de voormalige hoofdstad sinds het einde
van de oorlog beleefde. Vele bedrijven
hadden reeds om twee uur hun poorten
gesloten om hun arbeiders en employés
gelegenheid te geven aan de demonstratie
deel te nemen. Onder het motto: „Berlijn
roept de wereld" spraken bekende woord
voerders der SPD, onder wie Franz Neu
mann en prof. Reuter. De laatste ver
klaarde, „hel is goed wanneer in de pauze
tussen de onderhandelingen der bezettende
mogendheden, de wereld verneemt hoe de
Berlijnse bevolking in werkelijkheid
denkt". Luide toegejuicht zeide hij: „Wij
zullen terug komen in de Oostelijke sector
van Berlijn, wij zullen ook terug komen in
de Oostelijke sector van Duitsland, zelfs
in Breslau en Stettin. Dan zullen wij weel
een dubbel stel rails leggen en dat zal het
symbool zijn van de herwonnen vrijheid".
De ontslagen magistraat uit het Oostelijk
district Lichtenberg, Joachim Lippschütz,
die in scherpe bewoordingen de werk
wijze der communisten geselde, riep de
bevolking van Berlijn op „eindelijk gebruik
te maken van het menselijk recht der
noodweer".
Voor het begin der betoging, terwijl niet
alleen door de kale Tiergarten, maar ook
uit de Oostelijke sector langs de Linden
tienduizend Berlijners opmarcheerden, re
den jeeps met militaire Sovjet-waarnemers
langs de Rijksdag. Toen de betoging werd
geopend, trokken zij zich evenwel in de
Sovjet-sector terug. Achter de Branden
burgerpoort stonden vrachtwagens met
Sovjet-soldaten, die eveneens later ver
dwenen.
Langs een wolkenloze hemel vlogen van
tijd tot tijd dreunend fox-maties bommen
werpers van de Russische luchtmacht, die
boven Bei-lijn herfstmanoeuvres houden.
Na afloop van de betoging begaf zich
een delegatie van de SPD de CDU en de
Liberale pai-tij van het plein der republiek
door de Potsdamerstrasse naar het gebouw
van de geallieerde bestuursraad om daar
een memorandum te overhandigen, waarin
wordt geprotesteerd tegen „de onderdruk
king op politiek terrein door de Sovjet-
Russische bezettingsmacht". De delegatie
met Franz Neumann aan het hoofd wex^d
gevolgd door 10.000 betogers.
Nader wordt gemeld dat er naar schat
ting tien Berlijners gewond zijn door scho
ten van Russische soldaten, die van de
Russische sector uit hebben geschoten op
de demonstrerende menigte.
De Britse generaal Hei-bert werd kort
na zijn aankomst op het toneel van de
schietpartij aangesproken door twee Sovjet
officieren die zeiden hem te willen spre
ken. De Sovjet-officieren stonden met hun
handen in hun zakken voor hem. Herbert
zei: „Wanneer u mij wenst te spreken kunt
u eei-st behoorlijk groeten, want u bevindt
zich op Brits gebied". Hierop keken de
Sovjet-officieren Herbert van onder tot
boven aan, keerden zich zonder iets te
zeggen om en wandelden naar de Sovjet
sector.
Ultimatum aan de republiek
van bevelhebber Oost Java
De territoriaal bevelhebber voor Oost-
Java, generaal-majoor W. Baays, heeft vol
gens United Press een ultimatum gezonden
aan de republikeinse autoriteiten waarin
geëist wordt dat de infiltraties in de Ne
derlandse gebieden zullen ophouden. Het
ultimatum werd Dinsdag gesteld en ver
streek Donderdag. Daarop heeft de gene-
raal-majöor 'een vex-zoek gericht tot luite
nant-generaal Spoor om maatregelen te
nemen tegen de Indonesische infiltraties
en de incidenten die daardoor in Oost-Java
ontstaan. Tot nu toe zijn deze maatregelen
nog niet genomen. De republikeinse auto
riteiten hebben volgens Antara medege
deeld dat zij geen vex-antwoordelijkheid
op zich kunnen nemen voor incidenten in
het door de Nederlanders gecontroleerde
gebied.
Amsterdamse jongeman
verdwenen
Sinds 31 Augustus is de 17-jax'ige J. W.
Maatenboer uit Amsterdam spoorloos ver
dwenen. De jongeman, die lid is van een
padvindersorganisatie, was op Koninginne
dag des middags naar het Stadion gegaan.
Hij hoopte ingeschakeld te worden in het
Stadionspel, dat ter gelegenheid van het
jubileum van Koningin Wilhelmina op
gevoerd werd. Dit geschiedde echter niet.
Wel werd hij ingeschakeld bij de tocht van
de gouden kroon door de stad. Desondanks
heeft hij zich de eei'ste weigex-ing dermate
aangetrokken, dat hij in een kwade bui
naar huis ging en met de fiets van zijn
broer en vijf gulden weer is vertrokken.
Sindsdien heeft men niets meer van hem
vernomen.
Naar volledig volksfront
in de Djokja-republiek?
Het centrale comité van dg Indonesische
communistische partij heeft de grootste
twee niet-commuxxistische partijen van de
republiek uitgenodigd met de communisten
een volksfront te vormen, aldus meldt het
republikeinse nieuwsbux-eau Antara.
Het hoofdbureau van de communistische
partij maakt bekend, dat aan de Moham
medaanse en de Nationalistische partij for
meel het voorstel is gedaan tot het houden
van een gemeenschappelijke confex-entie,
bedoeld om de „nationale eenheid" op te
bouwen.
„Het ogenblik is gekomen om een krach
tige eenheid te verwezenlijken, in staat om
het hoofd te bieden aan de eventualiteiten,
welke de Nederlandex-s kunnen veroor-
veroorzaken", zo luidt de brief aan beide
genoemde partijen.
Een woordvoerder van de Mohamme
daanse partij verklaarde, dat zijn partij de
uitnodiging in ernstige overweging zou
nemen. Een zegsman van de Nationalisti
sche partij verklaarde, dat zijn partij niet
afwijzend staat tegenover een dergelijke
gemeenschappelijke conferentie, op voor
waarde dat het de communisten ernst is,
wanneer zij de wens te kennen geven iix
werkelijke zin de eenheid van Indonesië
te willen opbouwen.
De Mohammedaanse en de Nationalis
tische partij zijn op het ogenblik de enige
niet-communistische groepen in de Indo
nesische republiek en het coalitiekabinet
van Mohammed Hatta. De eerstgenoemde
partij is de grootste en de machtigste groep
in de republiek. (United Press).
Het woord is aan.
Goethe:
Niemand leert iets door luisteren
alleen en wie bepaalde dingen niet
zelfstandig aanpakt weet de dingen
slechts oppervlakkig cn half.
Onafhankelijkheid van Vietnam
geproclameerd
„Een beslissende fase is afgesloten. Viet
nam is onafhankelijk", aldus verklaarde
Vrijdag de hoge commissai'is in Indo-China
Bollaert, tijdens een betoging van c.a. 10.000
Vietnamezen voor het stadhuis van Saigon.
Genex-aal Xoean, premier van Vietnam,
heeft tijdens deze betoging eveneens het
woord gevoerd en zeide, na hulde te heb
ben gebracht aan de gewezeix keizer van
Annam, Bao Dai en aan de heer Bollaert:
„Met de erkenning van de onafhanke
lijkheid van Vietnam bevredigt Frankrijk
het wettig verlangen van de Vietnamezen.
Door zich aan te sluiten bij de Franse Unie
verzekert Vietnam de Fx-anse belangeix op
zijn grondgebied".
Vulkanische uitbarsting
op de Philippijnen
De Philippijnse autoriteiten zijn bezig
met evacuatie van het eiland Camiguin,
waar een vulkaan reeds 10 dagen in erup-
tie is. Gistei-avond werd alle schepen in
de buurt telegrafisch verzocht hulp te bie
den. De regerings-vulcanoloog. Arturo
Alcax'az, verklaarde, dat asregens een
„noodtoestand" hadden veroorzaakt
Franse Derde Macht krijgt nog één kans
Hedenmiddag zal in de Franse Nationale
Vergadering gestemd worden over een ver
trouwensvotum voor de niexiwe kabinets
formateur, Ilenri Queuille. In parlementaire
kringen neemt men aan dat hij méér dan
het voorgeschreven aantal stemmen zal
halen en dus volmacht zal krijgen zijn ka
binet samen te stellen. Nadat Queuille lang
durige conferenties met alle fracties heeft
gehad, heeft hij besloten zelf de portefeuille
van Financiën te nemen. Het wordt waar
schijnlijk geacht dat ook Robert Scbuman
deel zal uitmaken van de nieuwe regering.
De volksrepublikeinen, radicaal-socialis
ten, gematigd rechtsen en tenslotte de socia
listen besloten na langdurige besprekingen
om Queuille te steunen bij zijn pogingen
tot regei-ingsformatie.
Hun besluit werd waarschijnlijk verhaast
door nieuwe stakingen verspreid over het
gehele land en betogingen voor het Elysée,
dat gedurende de laatste dagen stx-eng be
waakt wordt.
Hoe lang de politieke wapenstilstand zal
duren, is een vraag. Drie opeenvolgende
kabinetten van de Derde Macht,gevoi-md
door dezelfde partijen, zijn in zes weken
gevallen, omdat men het niet e«ns kon wor
den over maatregelen ter bestrijding van
de inflatie.
Quexiille had gehoopt minstens één ver
tegenwoordiger van de parlementaire aan
hangers van De Gaulle voor zijn wagen te
spannen, doch de socialisten hebben hier
zonder meer een stokje voor gestoken. Een
kabinet met een pro-Gaullist zou het zon
der de socialisten moeten doeix, zeiden zij.
Thans moet de premier hopen de Gaul
listen te kunnen overhalen hem in de As-
semblée te steunen, zelfs indien zij buiten
het kabinet blijven. Een regering gevormd
zonder hen en de communisten zou slechts
een kleine, onzekere meerderheid in de
Assemblee hebben en Gaullistische opposi
tie in de Assemblée zou zulk een regering
hee1 gemakkelijk kunnen doen vallen, ge
lijk dit ook het geval is geweest met twee
van de laatste drie regelingen der Derde
Macht,
De georganiseerde arbeidersbeweging,
communistisch zowel als niet-communis-
tisch, dringt steeds luider op 33 procent
loonsverhoging aan als compensatie voor
de in de laatste twee maanden sterk geste
gen kosten van levensonderhoud. Aan deze
actie verienen de socialisten hun volledige
steun, daar zij vrezen dat de macht over
de vakbonden in communistische handen
zou vallen indien geen flinke loonsvei'ho-
gingen gegeven worden.
Jo ego slaven in Griekenland?
De Griekse generale staf zegt in een
Vrijdag gepubliceerd communiqué, dat
manschappen in Joegoslavische uniformen
deelgenomen hadden aan een guerïlla-actie
p.abij de Grieks-Joegoslavische grens in de
streek van de berg Kaimaktsjalan. „Een
heden van het Griekse leger", aldus het
communiqué, „moesten door het opdringen
van strijdkrachten uit Joegoslavië zich van
de hoogte Koetsoebey terugtrekken, die
later na hevige strijd weer veroverd werd.
Er wordt een onderzoek ingesteld naar de
identiteit van de geüniformeerde strijd
krachten".
MEER BEWOLKING.
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M-I. in De Bilt, geldig van Vrijdag
avond tot Zaterdagavond:
Voor het Westen van het land: Gelei
delijk toenemende bewolking met later
enkele plaatselijke buien. Meest matige
wind aanvankelijk Zuid-Oostelijk, later
draaiend naar richtingen tussen Zuid
en West. Morgen overdag iets minder
hoge temperaturen dan vandaag.
Voor het Oosten van het land: Tamelijk
veel overdrijvende bewolking, doch
overwegend droog weer. Zwakke tot
matige Zuid-Oostelijke wind. Minder
hoge temperaturen dan vandaag.
11 September:
Zon op 6.07 uur, onder 19.05 uur
Maan op 16.29 uur, onder 23.02 uur
Het Koninklijk gezin
Koningin Juliana, Prins
v. 1. n. r. Prinses Irene, Prinses Margriet
Bernliard, Prinses Marijke en Prinses Beatrix
