c
L
lèmszm
itteraire
en
Chefarine 4
J
Achtste internationale Fotosalon
overtreft al zijn voorgangers
Bezwaren tegen de ontworpen
publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie
Congres van Christelijk democraten
voor Europese federatie
DE MUIDERKRING
Boekhandel DE WIT
ZATERDAG 18 SEPTEMBER 1948
X VAN LINGEN:
ERIK UYLDERT:
„Yussuf". M. REVIS: „Valse Meesters". -
Tussen drie bomen". - (Tuinspiegelreeks,
N.V. Amsterdamse Boek- en Courant-mij).
ONLANGS VERSCHENEN drie nieuwe
deeltjes in de „Tuinspiegel" reeks
van oorspronkelijke novellen onder redac
tie van Antoon Coolen, Albert Helman en
Johannes Tielrooy. Men moet waardering
hebben voor deze poging, het Nederlandse
publiek, dat steeds al blijk heeft gegeven
weinig voorliefde te gevoelen voor het
korte verhaal in boekvorm, dichter te bren
gen tot de novelle, temeer als dit geschiedt
in een zo aantrekkelijke uitgave. Iéts an
ders is het ik schreef er al eens eerder
over of de compositie van de novelle in
de aard ligt van de Hollandse auteur. Het
korte verhaal eist een „pointe", een hoogte
punt, waarnaar het zich van de eerste regel
af beweegt. Het verlangt een „thema",
moet „doorgecomponeerd" zijn. Het vraagt,
vanwege de strenge beperking, een uiterst
fijn gevoel voor evenwicht tussen wat de
schrijver zeggen en verzwijgen, dus enkel
suggereren, moet.
Getoetst aan deze eigenschappen is Van
Lingen*s „Yussuf" verreweg het best ge
slaagd. Het is de geschiedenis van een
jonge Mohammedaan uit Frans Noord-
Afrika, die in Frankrijk het land van be
lofte ziet, het land der vrijheid, verblind
als hij is door de schijn van een andere
wereld der „blanken", waarmee de hoofd
stad hem lokt. Terwille van dat land, dit
„vrije" leven, terwille van een droom van
geluk, neemt hij dienst bij een regiment
Algerijnse tirailleurs, dat hem eens in het
beloofde land zal brengen. Alle mishande
lingen en vernederingen trotseert hij; hij
deserteert, eenmaal in Frankrijk zijnd; hij
pleegt zelts een moord om te kunnen ont
vluchten zó duur koopt hij de vrijheid.
En als hij deze verworven heeft, verwordt
zijn leven tot een vreugdeloos en gekweld
zwerversbestaan. In de vereenzaming daar
van groeit in hem het heimwee naar zijn
land van herkomst, zijn ras, de sfeer van
zijn geboortedorp. Moegestreden vindt hij
de eerste troost bij zijn verliederlijkte zus
ter, die in een honger naar weelde zichzelf
prijsgaf, om in Frankrijk een leven van
plezier te leiden. En als dan beiden, gejaagd
tot aan de afgrond'van het-leven, op het
punt staan terug te keren naar hun land,
wordt Yussuf gearresteei'd en bij een poging
tot ontvluchten doodgeschoten. Er zit
niet alleen sfeer in dit verhaal, het is niet
enkel waardeerbaar omdat het met zorg
geschreven en opgebouwd is het onder
scheidt zich het meest en het best, omdat
de strekking ervan meer is dan „een ge
val": Yussuf is de mens die, rijk genoeg
om een groot verlangen te kennen, de vrij
heid zoekt, bereid is terwille van dit ideaal
vele beproevingen te ondergaan en sterft in
het bewustzijn, dat de hoogste dromen nu
eenmaal dromen moeten blijven, wil men
er niet aan ten gronde gaan. Om die alge
meen menselijke strekking heeft dit zuiver-
geschreven verhaal recht op waardering.
Uyldert's „Tussen Drie Bomen" blijft,
hoewel zeker niet zonder talent geschreven,
meer „verhaal", dat na een uitstekende
inzet teleurstelt, al telt het bladzijden
enkele tweegesprekken tussen de vrienden
Bernard en Paul die geen twijfel laten
aan de ernst, waarmee deze novelle ge
schreven is. Het gegeven bood mogelijk
heden genoeg: het zelfkwellend zondege
voel van een jongeman, die in zijnjeugd-
jaren door een speelse nalatigheid de ver
minking van een in zijn huis ingekwartierd
soldaat, die een tweede vader voor hem is,
meent veroorzaakt te hebben een schuld
besef, dat hem later alle levensvreugde
vergalt en hem enkel gedurende een kort
stondig ogenblik, bij het zien van een ijl
berkenbosje, vervult met het warm ge
luksgevoel, dat een mensenleven rijk en
goed maakt. Op dat zeldzame moment be
leeft hij de eenheid van alle dingen, voelt
hij zich opgenomen in datgene, wat boven
het persoonlijke lot uitgaat. „Het was",
schrijft Uyldert, „de aanwezigheid van God,
die hij ervoer en zijn eigen nietigheid, die
hij besefte". Dit besef van de eeuwigheid,
dat het ruisende berkenbosje als een ge
nade in hem wakker riep, had het bevrij
dend hoogtepunt van deze novelle kunnen
worden. Maar het verfletst, verloopt. Het
is, alsof Uyldert telkens een aanloop neemt,
maar vlak voor de sprong terugdeinst.
Daardoor ontbreekt het dit verhaal aan
organische eenheid, aan innerlijke verbon
denheid der gebeurtenissen. Wreekt zich
hier niet een teveel aan „bedenksel" en e.en
4 beroemde geneesmiddelen
brengen verlichting.
Bij hardnekkige zenuw- en hoofdpijnen, mi
graine, hevige kiespijn en andere pijnen geeft
Chefarine „4" onmiddellijk verlichting. In dit
labiet zijn 4 geneesmiddelen samengebra'cht,
ieder voor zich wereldberoemd. Eén ervan
- Chefarox - beschermt de maag. Als U andere
middelen slecht verdraagt, neem dan eens
Chefarine „4".
tekort aan innerlijke noodzaak? En toch
zijn er bladzijden in dit boek, die mij over
tuigen .van Uyldert's kunnen.
Als er één auteur is, wiens kwaliteiten
zich niet lenen tot het schrijven van een
novelle, dan is het Revis; de reportage
stijl, waarmee hij bij de keuze van zake
lijker gegevens opmerkelijk suggestieve ef
fecten wist' te bereiken en waarvan deze
schrijver zich niet kan losmaken, moest
hier falen. „Valse Meesters" de geschie
denis van schilderijen-falsificaties is als
verhaal rommelig, matig onderhoudend, als
geheel zelfs onbeduidend. Wat er in te
waarderen valt is de beschrijving van de
schilderijen, die in de vertrekken van een
kwasi-kunstzinnige snob hun eigen leven
dromen, een in zichzelf gekeerd leven,
waarin het beste van de maker verduur
zaamd voortbestaat, afgekeerd van de we
reld: het beste van een Van Gogh, een Ma-
net, een Degas. Een aaneenrijging van schil
dertechnische bijzonderheden, vervalsers-
practijken en hekeling van de snobistische
zelfgenoegzaamheid vanwege een „kunst
bezit" is niet voldoende voor het schrijven
van een novelle. Revis deed beter, zich te
houden bij die onderwerpen, welke zijn
schrijfwijze tot haar recht doen komen: de
reportage. Daarin is hij een verdienstelijk
en oorspronkelijk auteur een novellist
zal hij nooit worden. En waarom zou men
iets anders trachten te zijn dan men is?
C. J. E. DINAUX.
De 9 Muzen
Overeenkomst. Heden is te Parijs een
nieuwe FransAmerikaanse filmovereen
komst ondertekend.
Krachtens de nieuwe overeenkomst wordt
het aantal Amerikaanse films, dat in Frank
rijk mag worden ingevoerd, beperkt tot 121
per jaar. en de periode waarin uitslui
tend Franse films mogen worden vertoond
wordt van 4 tot 5 weekn per drie maanden
verlengd.
Vreemdeling. Naar „Het laatste nieuws"
bericht heeft de Belgische regering aan de
Nederlandse dirigent mr. Johannes den Har-
tog, die het komende seizoen de leiding zou
hebben van het orkest van de Koninklijke
Vlaamse opera te Antwerpen, een arbeids
vergunning geweigerd. Als reden wordt op
gegeven, dat het aantal Belgische dirigenten
voldoende is en niet nodig is deze betrekking
aan een vreemdeling te géven.
Wegens deze weigering doet het gerucht
de ronde, dat de directeur van de Vlaamse
opera, Karei Bogaers, hierin gesteund door
het gemeentebestuur, besloten zou hebben de
Opera gesloten-te houden, indien het betrok
ken ministerie niet op zijn beslissing terug
komt.
Huldigingsconcert mevrouw Noordewier
Reddingius. Ter gelegenheid van de 80ste
verjaardag van mevrouw A. Noordewier
Reddingius, die op 1 September werd gevierd,
zal op Zaterdag 2 October door het Concert
gebouworkest en het koor van de Neder
landse Bachvereniging in tegenwoordigheid
van de jubilaresse een huldigingsconcert
worden gegeven in het Concertgebouw te
Amsterdam.
Medewerking zullen verlenen Jo Vincent
err Laurens Bogtman, alsmede een viertal
leerlingen van de kunstenaresse, Dora van
DoornLindeman, Leni HeereHenning, Jan
Schipper en Guus Hoekman.
Airborne Herdenking 1948. - Vrijdag, aan de vooravond van de herdenking van de slag om
Arnhem, werd bij hel monument ie Oosterbeek door de Britse brigade-generaal P. H. W. Hicks
een krans gelegd. - Een overzicht van de plechtigheid.
Meer belangstelling voor de mens; veel experimenten
(Van een eigen verslaggever)
tEGEN PUNEN EN GRIEP 20 TABLETTEN
0.7»
(Adv.)
Halve gulden, halve stuiver
en halve cent verdwijnen
Na 1 October ongeldig;
tot 31 December inwisselbaar
Op 1 October zullen de halve gulden, het
bronzen en zinken twee-en-een-halve-cent-
stuk en de bronzen halve cent buiten om
loop worden gesteld. Na deze datum be
hoeven deze munten niet meer in betaling
te worden aangenomen.
Van 1 October tot 31 December kunnen
deze worden omgewisseld bij alle post
kantoren, bij- en hulpkantoren der poste
rijen en poststations en de halve guldens
bovendien bij de Nederlandse Bank en
haar agentschappen.
Elke hoeveelheid in te leveren munten
moet een in gehele centen afgerond bedrag
vormen.
Bijeenkomst der ministers van
de zestien Marshaii-landen
Aan het einde van deze maand zal te
Parijs een bijeenkomst worden gehouden
van de ministers der 16 landen, die bij het
plan-Marshall zijn aangesloten. Zoals men
weet werd aan de conferentie, welke kort
geleden heeft plaats gehad, slecjits door de
plaatsvervangers van deze ministers deel
genomen.
Fotograferen is de meest beoefende hobby
ter wereld in Amerika wellicht overtrof
fen door het verzamelen van handtekenin
gen en reeds aan deze omstandigheid
ontleent de jaarlijkse Internationale Foto
salon, die door het fotoblad „Focus" wordt
georganiseerd en waarvan vandaag de
achtste in „Arti el Amicitiae" in Amster
dam wordt geopend, zijn betekenis.
Want het doel, dat de organisatoren met
deze tentoonstellingen van de toppunten in
het fotografisch kunnen beogen, is: het
grote publiek ervan te doordringen dat het
hanteren van de camera niet alleen een
kwestie van techniek is, maar dat het foto
toestel in de handen van hem, die het tot
medium van zijn ontroeringen weet te ma
ken, wel degelijk de schoonheid van de
mens en zijn omgeving op geheel eigen
wijze kan weergeven. Zo kan men door
middel van de fotografie komen tot grotere
waardering van de beeldende kunst in het
algemeen.
Kennemerkend voor deze achtste foto
kunstmanifestatie is, dat de algemene be
langstelling zich meer en meer gaat richten
op de mens en daarnaast op de schoonheid
van vorm en sfeer. De tijd van de nieuwe
zakelijkheid schijnt ook in de fotografie
voorbij.
Typerend voor de belangstelling voor de
mens is de gezamenlijke inzending van de
Engelse Royal Photographic Society die ge
heel uit portretten bestaat, waarbij als bij
zonderheid op te merken valt, dat de Engel
sen gaarne hun slachtoffers lichtelijk ver
mommen teneinde markante karaktertrek
ken scherper te doen uitkomen en ze soms
ten overvloede van een motto Voorzien.
Kenmerkend voor deze methode is het por
tret „I doubt it!" van dr. Julian Smith.
Merkwaardig in psychologisch opzicht!
is het portret van de veramerikaanste
Nederlandse journalist Pierre van Paassen
door Charles Aylett.
Veel kinderfoto's ook dit keer: in de eer
ste plaats het voortreffelijke Puzzled! van
het erelid van de Focus-salon dr. H. Züs-
ram, eveneens lid van de Royal Photogra
phic Society. In dit portret zijn waarlijk
alle grote en kleine rimpelingen op het
stille vlak der kinderziel weergegeven, het
is het juweeltje van de uit wel vierhonderd
inzendingen bestaande expositie. Op ge
lijke hoogte staat trouwens het kind met
zeepbal „Pleasure" van de Hongaar Rudolf
Jarai. ook een ere-lid.
De Hongaren werken graag met een
massale herhaling van hun motieven, men
vindt dat in „Play" van het ere-lid dr. Tibor
de Csörgeö die volgens ons met zijn
nogal opzettelijke „Allegory" (een in aan
bouw zijnde brug, waarbij onder de water
spiegel twee gestrekte handen te zien zijn)
niet gerg gelukkig was bij Adele Han-
kiss' Trechters, bij Iby Magyars Zwart en
Wit Van Kovacs Karoly troffen ons een
paar buitengewoon poëtische visies op de
techniek en de arbeid: „In de stoom" en de
.Lichten in de nacht'
en een „Ladies of the lake" (waterlelies),
waarvan de zin voor de decoratieve orna
mentiek het voornaamste kenmerk is. Van
de Amerikaanse inzending noteerden we
voorts nog de beklemmende „Brandtrap"
van Alfred Watsus en alweer uit expe
rimenteel oogpunt merkwaardig de
strotoscopische studies met een repeteren
de flitslamp gemaakt door Gjon Mili, waar
in eigenlijk niet meer dan een filmimitatie
(verschillende stadia van een bepaalde
actie) met behulp van een statische camera
wordt gegeven.
Artistiek van meer belang zijn volgens
ons de ..Fotogrammen" van Arthur Siegel.
De foto's uit Portugal en de Zuid-Ameri
kaanse landen onderscheiden zich van de
overige nationaliteiten alleen nog door hun
exotische sfeer: de toegepaste middelen en
denkbeelden der fotografie kennen geen
grenzen.
Speciale vermelding verdient de Chinese
inzending, waarin het „Zilverknopje" van
Chun-Sans de tradities van de ragfijne
beeldende kunst van dit land voortzet. Rag
fijn, maar tevens diepzinnig in zijn con
trast-werking is ook het „Bloeiende gras"
tegen een achtergrond van massieve alpen
in ijle lucht van de Zwitser Werner Lüthi.
Ten besluite vermelden we dat in de
Nederlandse inzending mooi gegroepeerd
om het laatste portret van Koningin Wil-
helmina van de Hoffotograaf Meyboom
de composities met allerhande werktuigen
door M. Woldzing de aandacht verdienen
die hen overvloedig wordt geschonken.
Al met al kan men het met de organi
satoren eens zijn, dat deze Fotosalon alle
voorgaande overtreft ondanks alle moei
lijkheden, die de douane met haar pape
rassen ook hier heeft opgeworpen en een
stimulans is voor iedere amateur-fotograaf.
De hoofdgroepen Handel, Verkeer, Ban
ken en Verzekering hebben aan de leden
van de Tweede Kamer een adres gericht
naar aanleiding van het ingediende wets
ontwerp op de publiekrechtelijke bedrijfs
organisatie. In dit adres wordt vastgesteld
„dat belangrijke bedrijfstakken, met name
handel, verkeer, bank- en verzekerings
wezen, aangezien zij niet in de Stichting
van de Arbeid vertegenwoordigd zijn, van
directe deelneming aan de beraadslagingen
uitgesloten zijn gesteld.
Het karakter van de publiekrechtelijke
bedrijfsorganisatie, zo als de ontwerpers
zich deze hebben gedacht, kan worden af
geleid uit artikel 2 van het wetsontwerp,
waarin de taak van de algemene bedrijfs
organisatie wordt omschreven als „een het
belang van het Nederlandse volk dienende
werkzaamheid van het bedrijfsleven te be
vorderen. alsmede het belang van het be
drijfsleven en de daartoe behorende per
sonen te behartigen."
De invloed van ondernemers en werk
nemers beperkt zich volgens het adres tot
de bevoegdheid, via hun. door de overheid
aangewezen en volgens haar oordeel re
presentatieve organisaties, bestuursleden
der publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties
voor een termijn van twee jaar aan te wij
zen. Deze bestuursleden dienen dan verder
hun taak zonder ruggespraak te verrichten,
waardoor ieder contact tussen de publiek
rechtelijke bedrijfsorganisaties en de or
ganisaties van ondernemers en werknemers
wordt uitgesloten. Volgens het adres is het
evident dat de overheid zich op deze wijze
rechtstreeks dan wel via de sociaal-econo
mische raad in de publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie een zo overwegende in
vloed voorbehoudt, dat de term „bedrijfs
organisatie" met het begrip „bedrijfsorga
nisatie", als eigen organisatie van het in
overwegende mate particuliere bedrijfs
leven. niet meer te rijmen valt.
De zwakke stee van de gehele opzet is,
dat men meent drie in eerste aanleg ver
schillende doelstellingen als taak aan één
organisatie te kunnen opdragen. Dit moet
leiden tot een organisme dat'door zijn drie-
B.B.C.-reportage over Arnhem
Op 21 September zal de B.B.C. tussen 22
en 22,30 uur op golflengte 449 meter (Nor
thern Service) een uitzending verzorgen,
die getiteld is: „Arnhem, my home town".
In deze uitzending geeft een inwoner
van Arnhem een beeld van zijn stad vóór
de verwoesting, tijdens de oorlogshande
lingen en gedurende de wederopbouw. Ver
der zullen Arnhemse burgers ooggetuige
verslagen geven. Aan het einde der uitzen
ding zal een journalist van de Yorkshire
Post, Joe Illingworth, die in 1946 en in 1948
Arnhem bezocht, een vergelijking trekken
tussen de stad van nu en van twee jaar
geleden.
Tijdens de uitzending zullen de luiste
raars vooroorlogse gramofoonplaten horen,
van het orgel en het carillon van de thans
verwoeste Eusebiuskerk.
Aantal werklozen steeg
in Augustus
In Augustus nam het aantal geregistreerde
werkloze mannen iets toe. Deze stijging werd
voornamelijk veroorzaakt door de inschrij
ving van jongelieden die de school verlaten
hehben.
Voor de provincies afzonderlijk waren de
cijfers: Groningen 1205; Friesland 894:
Drenthe 394: Overijssel 1188; Gelderland
2462; Utrecht 1576: Noordholland 4400: Zuid
holland 6451; Zeeland 644; Noord-Brabant
4311: Limburg 1638. Totaal 25163.
De toeneming der werkloosheid deed zich
het sterkst voor in het bouwbedrijf, de me
taalnijverheid en bij het kantoorpersoneel.
Het aantal werkloze vrouwen nam toe van
3065 tot 4229. Ook hiervan was de inschrij
ving van meisjes die kortelings de school
verlieten de voornaamste oorzaak.
Voorbarige berichten over
opheffing rantsoenering
Naar aanleiding van berichten in andere
bladen over de vermoedelijke aanstaande
opheffing van enige rantsoeneringsmaat
regelen vestigt het ministerie van Econo
mische Zaken, mede namens het ministerie
van Landbouw, Visserij en Voedselvoor
ziening, de aandacht op de zinsnede uit de
regeringsverklaring van 12 Augustus,
welke luidt: „Naarmate de goederenvoor-
ziening het toelaat zal het distributiestelsel
worden geliquideerd".
De bestaande rantsoeneringsmaatregelen
worden op hel ogenblik aan een onderzoek
onderworpen, waarbij wordt nagegaan in
hoeverre opheffing of verruiming mogelijk
is.
Berichten, welke louter op grond van dit
onderzoek en vooruitlopend op het resultaat
daarvan de opheffing of wijziging van rant
soeneringsmaatregelen aankondigen, zijn j
voorbarig, aldus het ministerie. Ter ver-
mijding van misverstand wordt aangeraden
de officiële berichten af te wachten.
een prachtig gevonden voorgrond van een
in een plas liggende steen, die in de duis
ternis heel even oplicht.
Amerika heeft de grootste inzending en
hier is de lust tot experimenteren het meest
vertegenwoordigd. Niet alleen met kleuren
foto's, waarin het technische element het
artistieke vooralsnog overheerst de
Mexicanen zijn wat dat betreft verder!
maar ook met chloro-bromide procédés die
een eigenaardige blauwe tint geven. Het
erelid Jean Elwell zond een „Study in blue"
In het Kurhaus te Scheveningen wordt
thans het congres gehouden van de „Nou-
velles Equipes internationales", de inter
nationale organisatie van Christelijk-demo-
cratische partijen, groeperingen en perso
nen, die de vorming van een Europese fede
ratie met een Europees parlement voor
staan.
De president, de heer Robert Bisquet heeft
in een uiteenzetting over het doel en de
betekenis van deze organisatie verklaard,
dat zij geen afzonderlijke of afgescheiden
federalistische beweging is. Zij vormt een
onderdeel van de federalistische beweging,
die dit jaar in 's-Gravenhage het Europa
congres hield.
De „Nouvelles Equipes internationales"
willen bijdragen-i tot de vorming van een
Europese federatie met een Europees par
lement. Het thans in Scheveningen te hou-
een locomotief met den congres heeft tot onderwerp „L'orga-
nisation de l'Europe'
De organisatie wil alle partijen, groepe
ringen en personen met een Christelijk-
democratische opvatting uit alle Europese
landen verzamelen. Zij zullen het federa
listische probleem bestuderen en de plannen
voor de vorming van een Europese federa
tie uitwerken, teneinde daarmee bij te dra
gen tot de grote gedachte, die tijdens het
Europa-congres werd uitgewerkt.
De heer Bisquet achtte het nodig, dat er
eerst een politieke autoriteit in Europa
wordt gevormd. Wanneer de politieke orga
nisatie er eerst is, dan zal er ook meer op
economisch en cultureel terrein bereikt
kunnen worden.
De eerste stappen tot de vorming van de
organisatie der „Nouvelles Equipes inter
nationales" werden in Luzern gedaan. Vijf
maanden later, in Juni 1947, werd de or
ganisatie in Luik definitief gevormd.
Men hoopt op dit congres resultaten te
bereiken, die een belangrijke bijdrage kun
nen verlenen aan de vorming van een
Europese federatie en een Europees par
lement.
Aan het congres in Scheveningen nemen
afgevaardigden deel uit Nederland, Enge
land, Frankrijk, België, Luxemburg, Italië,
Zwitserland, Oostenrijk, Duitsland, Tsjecho
Slowakije, Polen, Roemenië, Bulgarije,
Hongarije, Baskenland, Brazilië en Canada.
De organisatie bepaalt zich niet tot katho
lieken. In Frankrijk zijn ook protestanten
lid der organisatie en zelfs personen, die
geen bepaalde godsdienst belijden, maar
wel een Christelijk-democratische opvat
ting hebben.
In Nederland vormen alleen de katholie
ken de bij de organisatie aangesloten groe
pering. Dat wil niet- zeggen, dat zij zich
alleen tot de katholieken bepaalt. Allen
met een Christelijk-democratische opvat
ting en een Christelijke geest kunnen zich
bij de groepering aansluiten.
slachtigheid en zijn innerlijke tegenstrij
digheid tot onvruchtbaarheid is gedoemd,
aangezien het geen zijner doelstellingen
kan realiseren".
Het adres besluit: „Wij menen het onder
havige wetsontwerp te moeten afwijzen als
irreëel en geen oplossing biedend voor de
problemen waarvoor overheid, onderne
mers en werknemers zich in deze tijd ge
steld zien. Het is in feite een voorbeeld van
die „ondoelmatige ordening", die in het
begin van.de Memorie van Toelichting te
recht als „een beletsel voor het bereiken
van een maximale volkswelvaart" wordt
geschetst".
Over Muziek
D<f JMUfDFRKRIlïlQ
k In Mei 1942 liquideerde de bezet-
ter DE MUIDERKRING. Hij
deed het zeer grondig
En tóch, de idee kon niet geliqui-
deerd worden en zo herrijst thans
DE MUIDERKRING in groter
luister.
Df ^MUlDeRKRlKG
k In de 17e eeuw:
voorrecht voor enkelen
k in de 20e eeuw:
toegankelijk voor ieder!
k De Boekenclub „De Muiderkring"
staat weer open voor ieder, die
zijn boekenkast wenst te verrijken
met een keur van werken van
bekende hedendaagse schrijvers.
Wat biedt De Muiderkring
in het eerste clubjaar?
5 voortreffelijke romans van be
gaafde auteurs:
Johan Fabricius:
Eiland der Demonen
Felix Timmermans:
Adriaan Brouwef
Jo Boer:
Beeld en Spiegelbeeld
Albert Helman:
Afdaling in de Vulkaan
Aar v. d. Werfhorst:
De Eenzame
Een waardebon van f4.90, waar
voor een boekwerk naar cig^n
smaak aangeschaft kan worden.
Een gratis boek als premie voor
het aanbrengen van elk nieuw lid.
Een driemaandelijks tijdschrift
„De Muiderkring", tevens club-
orgaan.
Dat alles voor slechts f 23.50:
een daadwerkelijke besparing van
ruim 40°/0.
Het bovenstaande vindt U uitvoerig ver
meld in het geïllustreerde prospectus, dat
Uw boekhandelaar U op deze bon verstrekt.
[B0H *oor g(lt,s PROSPECTUS -
L Boekenclub DE MUIDERKRING
Abonnementen op
kunt U opgeven bij
Bloemend.weg 123, telef. 22874, Bloemendaal
(Adv.)
Duitse solidariteit over
de ?öne-grenzen heen
Het hoofdbureau van de Duitse politie
in West-Berlijn deelt mede, dat leden van
de Duitse politie in de Sovjet-sector van
Berlijn de hoofdcommissaris in West-
Berlijn, dr. Slumm, om „bescherming" heb
ben verzocht. In een brief, die door „ver
scheidene" officieren, wier namen niet
werden bekend gemaakt, was getekend,
stond: „Wij geven uiting aan onze solidari
teit met u en uw politiecorps en betreuren
het, dat wij niet in staat zijn het openlijk
te steunen. Wij wonen in de Oostelijke
sector van de stad en zijn bang dat onze
huizen in beslag zullen worden genomen
en onze gezinnen geterroriseerd, als wij
blijven weigeren lid te worden van de so
cialistische eenheidspartij. Zoals u onge
twijfeld zult weten, zijn de toestanden hier
onmogelijk. Ons is verboden met Westelijke
licentie verschijnende kranten te lezen of
te luisteren naar de onder toezicht van de
Amerikanen staande uitzendingen van radio
Berlijn. Wij wensen daarom uw raad en
bescherming."
Een woordvoerder van het hoofdbureau
van de Westelijke politie te Berlijn ver
klaarde, dat S.tumm de brief zou beant
woorden „langs een van te voren afgespro
ken weg" Hij zou de briefschrijvers zijn
sympathie betuigen en hen verzoeken hun
moeilijke taak „voor het welzijn van do
bevolking van de Oostelijke sector" voort
te zetten.
MAURICE RAVEL
Men moet alleen de juiste noten schrij
ven en geen andere. In alle tijdal zijn de
technische studies der Franse componisten
op dit onaantastbare, aristocratische prin
cipe gebaseerd geweest. Deze strengheid is
echter niet een voorzichtigheids-handlei
ding voor studenten, maar een levensbe
ginsel voor de volledige gestalte van ieder
kunstwerk. Ook de volwassen meester
blijft altijd een leerling van de schoonheid.
Het principe schijnt precieus; in werke
lijkheid ontsluiert het de vrije levensweg
voor de geboren kunstenaar. Het is alleen
benauwend voor twijfelachtige talenten,
voor zelfzoekers of zogenaamde gelukzoe
kers. Het is geen intellectueel principe en
het is geen idealistisch principe; het is een
levenswet, die door niemand is uitgevon
den of voorgeschreven, die telkens wordt
ontdekt en die men in meesterwerken be
antwoord vindt. Het is een liefderijk be
ginsel, dal de bewondering voor de schoon
heid veronderstelt. Het is geen bepaling
voor decorum, maar wel de basis voor de
goede smaak. Dit beginsel stelt geen stijl
vormen vast, maar is de levende grondslag
voor alle stijlen.
Men kan dus de beantwoording aan dit
natuurlijke principe in zeer verschillend-
geaarde werken vinden en bewonderen.
Men weet welke grote stijlverschillen er
zijn tussen de werken van Debussy, Franck
en Ravel, om slechts deze drie meesters te
noemen; in hun stijl heerst de erkenning
der schoonheid. Dit wil practisch zeggen
dat de componisten niet in opgewonden
heid of bedwelming hebben gecomponeerd,
dat zij niet een tranenrijkdom hebben ver
kwist, dat zij niet de muziek hebben vol
geladen met gevoelsomstandigheden, maar
uit de waarachtigste aandoening de muzi
kale waarheid hebben gepuurd en deze met
de innigste zorg hebben gemodelleerd.
De duurzaamheid van een compositie
wordt uitsluitend gewaarborgd door de
muzikale voortreffelijkheid. Dit geldt even
zeer voor een opera als voor een piano
stuk, hoezeer ook de artistieke eisen bij de
verschillende kunstvormen mogen ver
schillen. In vroegere tijden, vóór de 19e
eeuw, heerste de muzikale aristocratie veel
algemener in Europa dan later. Dit betekent
niet dat ik het wezen van het zogenaamde
romantische tijdperk zou verantwoordelijk
willen stellen voor de minder-slrenge ar
tisticiteit bij vele componisten in de 19e
eeuw; alle echte kunst is romantisch in
wezen. Men kan echter vaststellen dat de
Franse componisten in alle tijden het even
wicht kenden bij de gestalte-vorming der
muzikale schoonheid en dat zij in de 19e
en 20ste eeuw met de beheersing van dit
evenwicht over Europa hebben getriom-
pheerd.
Vandaag moge ik in het bijzonder de
muziek van Ravel eren om haar muzikale
voortreffelijkheid. Men behoeft geen le
vensstrijd, geen idealisme, geen litteratuur
op te roepen om te getuigen van de on
weerstaanbare schoonheid van Ravel's
werken. Zij leven uit het mysterie der
muziek, zoals dit opgevangen en beant
woord werd door de muzikaliteit van de
componist. Was hij dan een natuurkun
dige, die voor ons slechts te getuigen en
te betogen had? Neen, hij was een mens, in
wie de aandoeningen en de fantasie door
een levendige muzikaliteit konden spreken
met de wereld van het geluid, en die de
macht hbd deze gesprekken te formeren
in een gestalte. Niemand kan de wisselwer
king van invallen en sentiment doorgron
den; wij weten dat deze werking bestaat.
Op dit ogenblik bewonderen wij vooral de
krachtige, zij het dan altijd geheimzinnige
beheersing van de factoren, die aan het
kunstwerk ten grondslag liggen. Ik denk
nu aan het strijkkwartet van Ravel; ge
kunt er niets anders in prijzen dan een
volledige muzikaliteit, welke u verrukkelijk
vervult. Ge behoeft niet herinnerd te wor
den aan wat buiten deze muziek zou moe
ten bestaan als aanleiding tot deze melo
dieën, deze samenklanken en hun verbin
dingen. Geen weerspiegelingen van ver
driet of vreugde zijn aan te wijzen; zozeer
is allerlei aard van sentiment en geest
kracht met de muzikaliteit verenigd. Om
deze hoge en heerlijke waarde zal dit
quartet klassiek zijn, zoals do kwartetten
van Haydn en Mozart klassiek zijn.
Het impressionisme heeft weinig invloed
gehad op Ravel. Zijn kracht ligt in de zui
vere muzikaliteit; ook in zijn „Rhapsodie
espagnole" en het ballet „Daphnis et Chloë"
is de zeggingskracht der muzikaliteit zelf
standig. Door deze zelfstandigheid zal zijn
muziek blijven leven,
HENDRIK ANDRIESSEN.
Ook in Engeland is het
woningprobleem groot
De Engelse minister van Wederopbouw,
mr. Lewis Silkin, brengt op uitnodiging van
het ministerie van Wederopbouw en Volks
huisvesting enige dagen in Nederland door.
Hij heeft verklaard, dat de problemen
waarmee men in Engeland op het gebied
van wederopbouw heeft te kampen eigen
lijk dezelfde zijn als in Nederland. Ook in
Engeland heeft men een tekort aan arbei
ders en materiaal en een verminderde ar
beidsprestatie. Ook het financiële probleem
is zeer groot. -Vier millioen huizen werden
er vernield, 44 steden zwaar beschadigd
door de „Blitz". De wederopbouw is inge
wikkelder wegens het in de meeste geval
len ontbreken van een oude stadsaanleg
volgens een goed plan. Voorts kent men
ook in grote mate het probleem van de
inwoning. Ook zijn er vele woningen, die
niet voldoen aan de moderne eisen van
hygiëne en die eigenlijk vervangen moes
ten worden.
CHIN. IND. REST. HONGKONG
HAARLEM, Smedestraat 21 Telefoon 21375
(Adv.)
Agenda voor Haarlem
ZATERDAG 18 SEPTEMBER
Stadsschouwburg: „Vorstelijke emigran
ten", 8 uur. Palace: Reportage feestelijkheden
van 10 tot 1,30 uur. „Zonsondergang", 14 j..
2, 4.15, 7 en 915 uur. Luxor: „Het sprookje
van de gouden koets", 10 tot 1 uur. „galudos
Amigos", a. 1„ 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. City:
Reportage *der feestelijkheden. 10, 11 en 12
uur. „Casanova's avonturen", 18 j.. 2. 4.15, 7
en 9.15 uur. Spaarne: „Down Mexico Way",
14 j., 2.30, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „De weg
naar Sacramento". 14 j.. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt: „Adieu chérie", 18 j., 2. 4.15, 7
en 9.15 uur.
ZONDAG 19 SEPTEMBER
Stadsschouwburg: „Vorstelijke emigran
ten", 8 Bioscopen: Middag- en avond-
voorstcl'b»"- --
MAAN LAG 2C SEPTEMBER
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
