Wie danst er weer?
H.B.S.-en, Lycea en Gymnasia
Mevr. Brassinne-
Jaarverslag Hoogovens1947-1948
MAANDAG 20 SEPTEMBER 1948
HAARLEMS DAGBLAD
Een achteruitgang van het aantal Haarlemse
leerlingen op de gemeentelijke scholen
Daarentegen steeg het aantal leerlingen van buiten
In de pas verschenen Statistische Ge
gevens der gemeente Haarlem vinden wij
belangrijke cijfers over het aantal leerlin
gen op de scholen vóór middelbaar- en
voorbereidend hoger onderwijs.
uit buiten-
Haarlem gemeenten
Gymnasium 173 199
Lorentz-lyceum 272 58
Coornhert-lyceum 27 26
H.B.S. A 331 165
H.B.S. B 271 275
H.B.S. voor meisjes 172 97
R.K. lyceum v. meisjes 134 200
R.K. lyceum v. jongens 374 338
Christelijk lyceum 375 544
Indien wij ons beperken tot een beschou
wing over de zes onderwijsinrichtingen der
gemeente Haarlem, dan blijkt dat deze be
zocht worden door 1046 leerlingen uit
Haarlem en 820 uit de buitengemeenten. Op
het Gymnasium en de H.B.S. B was het
aantal leerlingen der buitengemeenten zelfs
nog iets groter dan het aantal Haarlem
mers.
Over 1939 het jaar voor de oorlog, waren
de cijfers 1179 leerlingen uit Haarlem en
490 uit de buitengemeenten. Er waren toen
5 scholen; het Coornhert-lyceum was nog
niet gesticht en de omzetting der 2e H.B.S.
B in het Lorentzlyceum had nog niet plaats
gehad.
Uit deze vergelijkende cijfers zien wij
dat het aantal leerlingen uit de gemeente
Haarlem teruggelopen is, namelijk van
1179 tot 1046, en dat der buitenleerlingen
daarentegen gestegen is van 490 tot 820.
Als men bedenkt dat het aantal inwo
ners van Haarlem in die 9 jaar nog ge
stegen is met 20.000, dan is hét duidelijk,
dat in verhouding thans minder kinderen
een H.B.S., Lyceum of Gymnasium der
gemeente bezoeken.
In 1939 was het aantal per 1000 inwo
ners 8.45 en nu in 1948 slechts 6.55.
Daarentegen steeg het aantal buitenleer
lingen op die scholen van 400 tot 820, wat
een vooruitgang is van 67.3%.
Het aantal Haarlemse kinderen op de
bijzondere scholen voor middelbaar- en
voorbereidend hoger onderwijs is in de ja
ren 19391948 wel toegenomen. Er zijn
thans op het Christelijk Lyceum 375, op
het R.-K. Lyceum voor meisjes 134 en op
het R.-K. Lyceum voor jongens 374. In
1939 waren deze cijfers respectievelijk 226,
79 en 231. Een stijging dus van 536 tot
883. De toeneming op die scholen wordt
dus in het bijzonder gevonden bij de R.-K.
Instellingen.
Wij herinneren er aan dat de heer D. J.
A. Geluk, de wethouder van Onderwijs
van Haarlem, verleden jaar toen hij het
voorstel van B, en W. om het Coornhert-
lyceum te stichten en de 2e H.B.S. B om
te zetten in het Lorentzlyceum, er de aan
dacht op gevestigd heeft, dat de lycea bij
de ouders in trek zijn, wat wel bleek uit de
Dodelijk verkeersongeluk
bij het Soendaplein
Autobestuurder verleende
geen voorrang
Zaterdagavond had op de hoek van het
Soendaplein, de Pijnboomstraat en de
Schoterweg een verkeersongeluk met do
delijke afloop plaats.
Een uit de stad komende auto door een
59-jarige Haarlemse handelsreiziger be
stuurd, verleende bij het linksaf de Pijn
boomstraat inslaan, geen voorrang aan een
in de richting van het Station rijdende
motorrijder, de 47-jarige Haarlemse tuin
man J. W. van der Beele uit de Korte
Wijngaardstraat.
Deze trachtte toen hij in botsing was
gekomen met het achterwiel van de auto;
zich staande te houden, doch zijn been
werd door de achterbumper geraakt.
De heer Van der Beele viel met zijn voor
hoofd op het asfalt en werd enige meters
meegesleurd.
In het ziekenhuis St. Joannes de Deo,
waarheen 't slachtoffer werd overgebracht,
bleek dat het een been gebroken had
en een schedelbasisfractuur had opgelopen.
In de loop van de avond is de motorrij
der overleden.
Beide weggebruikers reden met matige
snelheid.
Burgerlijke stand van Haarlem
HAARLEM, 18 September 1948
GEHUWD: 18 Sept., G. P. Spee en G. J. van
der Putten.
BEVALLEN van een zoon: 16 Sept., A. M.
ValkenierSman: 18 Sept., E. J. Hurkmans
Kramer; I. Veltmande Kleer; M. Koper
Keur.
BEVALLEN van een dochter: 16 Sept., C.
van Santen—Kruijd; 17 Sept. L. S. Verwoerdt
Groeneveld; C. E. WillemsenTer Poorten.
OVERLEDEN: 17 Sept., J. Jonkman, 77 j.,
Essenstraat: T. D. de Laat—Tuin, 48 j., Een-
drachtstraat; 17 Sept, A. M. NeelissenRoo-
cen, 84 j., Ramplaan; M. A. Stoutevan Vel-
ten, 52 j., Leidsestraat.
v. d. HART
PRIVé EN CLUBLESSEN
PRIVéLESSEN OOK AAN HUIS
Er is o.a. nog plaats voor 2 heren en in club
voor gehuwden voor enige paren.
De lessen worden gegeven In de bovenzalen
van Café Restaurant Brinkman, Houtplein.
Inl. en inschrijvingen
BADHUISSTRAAT 35 - TEL. 19236
(Adv.)
Agenda voor Haarlem
MAANDAG 20 SEPTEMBER
Palace: Reportage feestelijkheden van 10
tot 1.30 uur. „Zonsondergang", 14 j., 2, 4.15, 7
en 9.15 uur. Luxor: „Het sprookje van de
gouden koets". 10 lot 1 uur. „Saludos
Amigos", a. 1. 2, 4.15. 7 en 9,15 uur. City:
Reportage der feestelijkheden. 10. 11 en 12
uur, „Casanova's avonturen", 18 j„ 2, 4.15, 7
en 9.15 uur. Spaarne: „Down Mexico Way".
14 j., 2.30. 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „De weg
naar Sacramento". 14 j„ 2,30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt: „Adieu chérie", 18 j., 2, 4.15, 7
en 9.15 uur
DINSDAG 21 SEPTEMBER
Kerk, Parklaan 34: Vermaat's dubbelman-
nenlcwartet, concert, 8 uur. Bioscopen: Mid
dag- en avondvoorstellingen.
gestadige toeneming van het aantal leer
lingen op de bijzondere lycea.
Ook is na 1939 een Montessori-afdeling
aan het Kennemer Lyceum geopend. Haar
lemse inrichtingen hebben die niet. Het is
gebleken dat tevens veel jongelui uit Haar
lem naar die afdeling getrokken zijn.
Toen wij de heer Geluk thans over de
leerlingen-cijfers spraken, wees hij er, ter
verklaring van de achteruitgang van het
aantal Haarlemse kinderen op de gemeen
telijke scholen voor middelbaar- en voor
bereidend hoger onderwijs op, dat in het
gehele land een achteruitgang wordt ge
constateerd in het aantal leerlingen. De
oorzaak kan gevonden worden in het feit,
dat de ouders wat voorzichtiger worden
met het zenden hunner kinderen naar die
scholen, omdat er voorheen nog al teleur
stellingen kwamen. Die moesten geweten
worden aan het feit, dat niet zelden kin
deren naar H.B.S., Lyceum of Gymnasium
gezonden werden waarvan gevreesd moest
worden, dat zij niet met vrucht het onder
wijs zouden kunnen volgen. Misschien is
nu een deel der ouders verstandiger ge
worden. Een feit is dat het aantal leerlin
gen op de openbare m.u.l.o. scholen in d<
laatste tijd is toegenomen. In Juni van dit
jaar waren er 944, tegen 940 in Mei 1947.
Daarentegen waren er in Juni 1939 slechts
814. Opvallend is, dat het aantal leerlingen
op de bijzondere scholen voor m.u.l.o. in
het laatste jaar is teruggelopen van 1589
tot 1503. Bovendien is het wel aan te ne
men, dat ook de geldschaarste van invloed
is geweest op de vermindering van het
aantal leerlingen op de gemeentelijke scho
len voor middelbaar- en voorbereidend
hoger onderwijs te Haarlem, zo vervolgde
de heer Geluk. Verder verklaarde hij de
sterke toeneming van het aantal leerlingen
van buiten, uit het feit, dat er vooral in de
omstreken thans "veel gerepatrieerden ge
vestigd zijn die hun kinderen naar de
H.B.S., het Lyceum of het Gymnasium
zenden.
P. J. M. van Tetering f
In Huize „Sint Lucia" te Princenhage
(Breda), waar hij de laatste jaren woonde,
is in de ouderdom van 68 jaar overleden
de heer P. J. M. van Tetering, die vroeger
grote bekendheid verworven heeft in mid
denstandskringen in Haarlem en die bij
het organiseren van gebeurtenissen in de
stad een aandeel had.
De heer Van Tetering. die op 7 Augustus
1880 te Leur bij Breda geboren is, genoot
onderwijs te Breda. Na korte tijd op een
handelskantoor gewerkt te hebben en een
opleiding als militair te hebben genoten,
vestigde hij zich in 1906 in Haarlem, om
als redacteur var> de Nieuwe Haarlemse
Courant op te treden. Op 1 December 1910
verliet hij de journalistiek dooi-dat hij het
„Wynhuis de Gulden Druyf" aan de Grote
Markt had overgenomen.
In de daarop volgende jaren bleek de
heer Van Tetering een uitstekend organi
sator, die zich met veel ijver aan talrijke
acties gaf. In het bijzonder ging zijn be
langstelling uit naar het middenstandsleyen.
De R.K. middenstandsvereniging heeft hij
tot bloei gebracht en hij nam deel aan de
werkzaamheden van de Middenstandscen
trale. Hij was mede-oprichter van het
Comité van Katholieke Actie en van de
R.K. Oratoriumvereniging, waarvan hij
aanvankelijk secretaris was.
De heer Van Tetering verwierf veel be
kendheid bij de in Mei 1928 gehouden
HAMIT (middenstandstentoonstelling) en
verleende medewerking bij de watersnood
collecte en bij de collecte voor de steun-
actie voor Borculo, toen deze gemeente
door een stormramp getroffen was. Hij
had zitting in het comité, dat het jubileum
van Burgemeester Maarschalk voorbe
reidde en nam het initiatief tot oprichting
van „Haarlems Bloei".
Van 1931 tot 1939 maakte de ovei'ledene
deel uit van de Haarlemse gemeenteraad
en ook was hij vele jaren lid van de Ka
mer van Koophandel en Fabrieken voor
Haarlem en omliggendeg emeenten.
Na een ai-beidzaam leven ten bate van
de stad Haarlem trok hij zich in 1940 uit
liet zaken-verenigingsleven terug en latei-
vestigde hij zich in het Zuiden van ons
land, waar hij geboren was.
De heer Van Tetering was Ridder in de
Orde van Oranje Nassau en drager van
het Erekruis Pro Ecclesia et Pontifice, en
van het Kruis van Verdienste van het
Nederlandse Rode Kruis.
Woensdag zal in de kapel van Huize
„Sint Lucia" in Princenhage de uitvaart
dienst worden gehouden, waarna de be
grafenis aldaar geschiedt.
Bij „Gezellig Samenzijn"
was lachen troef
De amusementsvereniging „Gezellig Sa
menzijn" opende Zaterdagavond in „De
Leeuwerik" het seizoen met een cabaret
revue „Lachen is troef" die door Huib van
Meurs was gearrangeerd. Vier artisten
droegen het programma: Huib van Meurs
zelf, die eens te meer blijk gaf tot veelzij
dige prestaties in staat te zijn: als spre
kende pop, als evenwichtskunstenaar, als
schets-speler en als imitator in een karak
teristiek van mevrouw Buziau. Hij werd
daarbij gelukkig terzijde gestaan door de
conférencier John Pims, een ontwapenende
prater, die de kunst verstaat oude mopjes
aanvaardbaar op te dissen, zich niet over
schreeuwt en die ondanks alle door hem
verwekte lach-orkanen toch bescheiden
blijft. Zijn liedje „Lachen is troef" vormde
een goede entree voor de vlot afgewerkte
nummers, waarin die van de beschaafde
pianist-accordeonist Herman Teunissen bij
liet talrijke publiek zeer insloegen.
Nel de Vries zong haar naar onze smaak
wat eenzijdig op het afgezaagde onderwerp
van de sexe-verschillen geïnspireerde lied
jes met geroutineerde verve.
In de pauze werden enige taarten en
andere heerlijkheden verloot en na afloop
van het cabaretprogramma werd er onder
leiding van Rien Knol tot diep in de nacht
gezellig gedanst.
Onze militairen in Indië
Op Vrijdagavond 1 October zal in de
Gemeentelijke Concertzaal te Haarlem een
documentaire film vertoond worden, over
„Het leven van onze Nederlandse militai
ren in Indië". Als sprekers treden op mon
seigneur J. J. J. Noordman, kol. hoofdaal
moezenier, B. D„ ds. Joh. Bronsgeest, Ned
Herv. pred. te Haarlem, res. veldprediker
De N.P.V. (district Band-Haarlem) ver
leend medewerking.
Jonge toonkunstenaars in
het Frans Halsmuseum
Zaterdagavond had in de Renaissance-
zaal van het Frans Halsmuseum het eerste
concert plaats van het „Volksuniversiteits
comité voor jonge kunstenaars". De actieve
ijveraar voor culturele aangelegenheden in
onze stad, onze wethouder de heer D. J. A.
Geluk, belichtte in een openingswoord het
ontstaan en het doel van het comité. Spre
ker vertelde dat van de heer K. Alphenaar
het idee uitgegaan was om avonden te or
ganiseren waarop pas afgestudeerde jonge
toonkunstenaars, zonder onkosten hunner
zijds. zouden kunnen optreden om zo hun
officiéél debuut te maken; hij zette verder
uiteen hoe deze gedachte tot ontwikkeling
kwam en tot vorming leidde van een
comité met een commissie van beoordeling
en hoe de Volksuniversiteit de actie in
haar jaarplan opnam en zelfs een garan
tiebedrag beschikbaar stelde, dat zo
hoopt de heer Geluk niet zal behoeven
aangesproken te worden, gezien de zeer
grote belangstelling die getoond wordt.
Doel is niet „sterren" te kweken, doch de
jonge kunstenaars bij hun eerste schreden
op het glibberige pad naar het podium be
hulpzaam te zijn.
De celliste Deik Koster en de pianiste
Tineke de Smidt kregen op deze eerste
avond hun kans en laat ik het meteen
maar zeggen zij wisten er uitstekend
gebruik van te maken.
Het spel van Deik Koster kenmerkte zich
door een goede trefzekerheid in zelfs de
moeilijkste duimposities, doch vooral door
een zeer stevig rhythme en door een
expressieve toon in de romantische stuk
ken van het programma. De goede bedoe
ling om een anti-romantische strakkere
toon te produceren in een sonate van Co-
relli. in een Adagio van Matthison en in
een langzaam stukje van Hindemith had
tot resultaat, dat het wat mechanisch droog
ging klinken; hiermee werd de intuïtie
voorbij gestreefd. Maar in de Sonate no. 1
van Brahms werd het een cello-klank vol
warmte en bezieling en in het Allegro
appassionato van Saint-Saëns om
slechts dit stuk ook nog te noemen was
de sonoriteit ook zeer expressief. Bij Co-
relli en Hindemith waren de snelle delen,
om hun duidelijke plastische rhythmering,
bijzonder treffend. Techniek en samenspel
bij Brahms stonden op voornaam peil. En
zo komen we bij het belangrijke aandeel
dat de pianiste Tineke de Smidt als part
ner bij dit recital had. Haar begeleiding
van de Corelli-sonate was uiterst beschaafd
en delicaat van verhouding. Brahms had
wel wat meer kracht kunnen verdragen;
doch de vertolking had geen tekort aan
innerlijke spanning en zij was technisch
volmaakt in orde. Hetzelfde kan ook van
de overige begeleidingen gezegd worden.
Tineke de Smidt liet zich ook als soliste
horen met Preludes'op. 7 van Léon Orthel,
aan Debussy herinnerende muziek, die zij
zeer poëtisch voordroeg. Dat was klavier-
spel van een begenadigd talent.
Deik Koster en Tineke de Smidt hebben
met succes de zeer te prijzen actie van hé*
Volksuniversiteitscomité ingeluid.
JOS. DE KLERK
Vonnis van ijshandelaar
bevestigd
Hedenmorgen stond voor de economische
rechter de Haarlemse ijshandelaar W. J.
B. R. terecht die in appèl was gekomen van
een vonnis van de tuchtrechter waarbij hij
veroordeeld was tot een boete van 8500
gulden wegens het berekenen van te hoge
prijzen voor staven ijs, die hij geleverd had
aan verschillende particulieren en een
restaurant. De vastgestelde prijs bedroeg
66 cent, maar hij rekende 75 cent per staaf.
In totaal zou hij ruim 8200 gulden teveel
berekend hebben.
Verdachte gaf het tenlaste gelegde toe,
maar wees erop dat hij slechts aan een
bepaald gedeelte van zijn klanten een te
hoge prijs had berekend en wel aan hen,
die buiten de stad woonden. Het restau
rant dat overigens wel in de stad lag, had
hij teveel laten betalen, omdat het zo wei
nig van hem betrok.
De officier zag geen enkele reden om
tot verzachting van het vonnis van de
tuchtrechter over te gaan en eiste bevesti
ging.
De raadsman, mr. D. J. Viskil, zette in
een uitvoerig pleidooi uiteen dat de kosten
bij kleine bestellingen veel hoger zijn en
dat een zo hoge boete ruïneus zou zijn
voor verdachte's zaak, die niet zo winst
gevend is als men wel zou menen.
De economische rechter vond het veron
achtzamen van de prijsvooi-schrïften zeer
bedenkelijk en vonniste conform.
ORGELBESPELING
Het programma der orgelbespeling in de
Grote of St. Bavo Kerk op Dinsdag 21 Sep
tember 1948 des avonds van 7Vii8V6 uur door
George Robert luidt:
1. Preludium en Fuga g. kl. t., D. Buxte-
hude; 2. Concerto G gr. t., Allegro grave
Presto. Vivaldi Bach; 3. Kleines harmoni-
sches Labyrinth, J. S. Bach; 4. a. Eins ist Not;
ach Herr, dies eine; b. Lobe den Herren, den
machtigen Koning der Ehren (koraalvoor
spelen), M. Reger; 5. Pour la Toussaint, G.
Dupont; 6. Fête - Dieu. M. Andriessen.
EERVOL ONTSLAG NA SNELLE
PROMOTIE
Bij Koninklijk Besluit is benoemd en
aangesteld bij de Generale Staf, te reke
nen van 5 Augustus 1948, tot majoor, de
kapitein (tijdelijk luitenant-kolonel) A. H.
J. L. Fiévez van de Generale Stal'; te reke
nen van 6 Augustus 1948, tot luitenant
kolonel de majoor (tijdelijk luitenant
kolonel) Fiévez; te rekenen van 7 Augus
tus 1946, tot kolonel, de luitenant-kolonel
Fiévez.
Te rekenen van 7 Augustus 1948 is eer
vol ontslag verleend uit de militaii-e dienst
aan de kolonel A. H. J. L. Fiévez van de
Generale Staf.
SCHEEPVAART
Abbekerk, RotterdamSydney pass. 19
Sept. Kaap Palos. Alpherat. Buenos Aires
Rotterdam 18 Sept. van Las Palmas. Boisse-
vain, 19 Sept. v. Singapore te Saigon, Bosch
fontein, 19 Sept. van Kaapstad naar Amster
dam. Garoet. BataviaRotterdam 18 Sept.
16.30 van Aden. Groote Beer, 20 Sept. van
Amsterdam te Batavia. Groote Kerk, Austra
liëRotterdam pass. 18 Sept. Ouessant.
Kedoc, RotterdamBatavia pass. 19 Sept.
Finisterre. Kota Gede, JavaRotterdam pass.
19 Sept. Kaap Bonn. Noordam, 18 Sept. 12.30
van New York naar Rotterdam. Nigerstroom,
19 Sept. van Matadi te Loanda. Prins Willem
IV, Rotterdam—Montreal 18 Sept. 500 mijl
Oost Belle Isle, Sibajak, BataviaRotterdam
pass. 19 Sept. 14 uur Equatorial Kanaal. Stuy-
vesant, AmsterdamParamaribo pass. 18
Sept. Ouessant. Weltevreden, Rotterdam—
Batavia pass. 19 Sept. Kaap Guardafui. Wes-
terdam, RotterdamNew York pass. 19 Sept.
Nuntucket. Willem Ruys. BataviaRotter
dam pass, 19 Sept. Kaap Guardafui. Zuider
kruis, BataviaRotterdam pass. 19 Sept.
Kaap Dagata.
Verhoging van het maatschappelijk kapitaal
Wij ontvingen het jaarverslag van de
Koninklijke Nedei'landse Hoogovens en
Staalfabrieken NV. over 1947/1948. (Het
boekjaar loopt tot 31 Maart).
Herinnerd wordt aan de plaatsing van
f 6.448.800 aan gewone aandelen in No
vember 1947. 1 April had de aflossing van
het resterende deel van een obligatie
lening plaats tot een bedrag van
f 2.640.000. Er werd evenwel een onders-
handse overeenkomst gesloten om het mo
gelijk te maken later een gelijk bedrag op
te nemen, evenwel tegen een lagere rente.
Aangezien een groot programma van ver
beteringen, aanvullingen en uitbreidingen
van diverse installaties der fabriek ter
hand genomen is, blijft de behoefte aan
geldmiddelen onveranderd bestaan.
Nu vrijwel het geheele maatschappelijke
kapitaal van 33 millioen gulden geplaatst
is, wordt aan een buitengewone vergade
ring van aandeelhouders voorgesteld dit
kapitaal tot 50 millioen te verhogen.
In 1946/1947 werd 222.129 ton ruw ijzer
geproduceerd, in 1947/1948 322.585 ton.
Voor export was in het eerste jaar 120.105
ton, in het tweede jaar 194.135 ton beschik
baar.
Het. maken van de walserij-producten
werd ook verder ontwikkeld. Deze worden
vrijwel uitsluitend op de binnenlandse
markt afgezet.
Thans wordt ook aan Hoorn gas ge
leverd.
Het personeel is boven de 6000 gestegen.
De directie constateert met tevredenheid
dat de arbeidsproductiviteit is toegenomen.
Opnieuw werd het nodig geacht het per
centage der afschrijvingen te verhogen.
Thans is voor afschrijvingen f 5.5 millioen
bestemd.
De vex'deelbare winst blijft f 2.688.245.
Uitgekeerd wordt 4 pet. op prioriteits
aandelen, 514 pet op preferente aandelen,
4% pet op oude gewone aandelen en 2!4
pet (de helft van 4% pet) op nieuwe ge
wone aandelen.
Dan blijft nog over f 1.375.871. Van deze
overwinst wordt volgens de statuten
f 328.365 uitgekeerd aan de Raad van Com
missarissen, de directie en de houders van
oprichtingsbewijzen.
Het restant f 1.047.506, vermeerderd met
het onverdeelde winstsaldo van het vorige
boekjaar, komt ter beschikking van de
algemene vergadering van aandeelhouders.
Nederlandse houtboot vergaan,
bemanning gered
Het 1837 ton metende stoomschip „Hout
laan" is bij de Zuidkust van Finland ge
kapseisd en gezonken. „De Houtlaan"
was met een lading hout onderweg
van Kotka in Zuid-Finland naar Rot
terdam. De bemanning in gered en naar
Kotka teruggegaan. De „Houtlaan" is
de vroegere „Breskens", eigendom van de
N.V. „Hannah" te Rotterdam. Het schip
werd in 1898 gebouwd en in 1948 gerestau
reerd. De bemanning bestaat uit dertig
koppen.
De directie stelt voor daarvan uit te keren
3% pet op de oude gewone aandelen en
1VA op de nieuwe gewone aandelen. Dan
blijft er een saldo van f 107.730 over voor
de nieuwe rekening.
Voorgesteld wordt in totaal uit te keren: 4
pet op de prioriteits-aandelen, 7 pet op de
preferente aandelen, 8 pet op de oude ge
wone aandelen, 4 pet op dc nieuwe gewone
aandelen, met een uitkering van f 70,07 op
de oprichtingsbewijzen.
Verraad van fabrieksmeisje
had gruwelijke gevolgen
Het Bijzondere Gerechtshof te Amster
dam heeft Zaterdag onder zeer grote be
langstelling van het publiek'de zaak be
handeld tegen de thans 26-jarige Maria K.
die er van beschuldigd werd, een illegale
groep in de Hollandia-confectiefabrieken
in Amsterdam-Noord, waar zij werkzaam
was aan de S.D. te hebben verraden. De
gevolgen van dit verraad zijn verschrikke
lijk geweest: de S. D. hield op 11 November
1942 een razzia in de fabriek en voerde
1600 voor het merendeel Joodse personen
weg.
Wolk, de leider van de SD. in Rotter
dam, die als getuige werd gehoord, ver
klaarde dat men in de woning van een ge
arresteerde illegale werker lijsten had ge
vonden, waarop onder andere ook de naam
van verdachte voorkwam. Zij werd gear
resteerd en na urenlange verhoren had zij
toegegeven, dat op de Hollandia-fabriek
een illegale groep werkte. De SD. had daar
op vrijwel het gehele personeel gevangen
genomen.
De volgende getuige was een lid van het
personeel, dat na de razzia met een grote
groep collega's naar Scheveningen was ge
bracht. De verhoren gingen daar gepaard
met verschrikkelijke mishandelingen, waar
door enkele arrestanten ten einde raad de
beschuldigingen van sabotage en het ver
spreiden van illegale lectuur toegaven.
Zeven hunner moesten voor een Duits ge
rechtshof in Utrecht terecht staan, waar
verdachte als getuige optrad. Alle beschul
digden werden ter dood veroordeeld.
De verdachte gaf toe, dat zij door drei
gementen van Wölk tot haar verraad was
gekomen. De president vroeg haar, of zij,
toen zij later in Duitsland werkte, ook
iemand heeft verraden. Dit gaf zij even
eens toe.
De advocaat-fiscaal mr. S. J. Timmenga
wilde rekening houden met de jeugd van
verdachte en de dwangpositie waarin zij
verkeerde. Hij eiste zeven jaar gevangenis
straf en ontzetting uit alle burgerlijke
rechten.
Het Hof zal op 2 October uitspraak doen.
Gevolg van belastingverhoging. Muyse-
laar en Walden (de dames Snip en Snap)
hebben meegedeeld, dat zij op herhaald aan
dringen van de Niwin hebben besloten in
Maart na afloop van de wegens de ver
hoging der vermakelijkheidsbelasting ver
korte tournée van de revue voor de t(jd
van drie maanden naar Indonesië te gaan
om voor de troepen te gaan spelen.
Laatste acte van het
drama-Hyderabad
Luitenant-generaal Radj endrasinghdj i,
de commandant van het Zuidelijke Indi
sche leger in Hyderabad, heeft tegenover
correspondenten verklaard, dat alle rege
ringstroepen van Hyderabad zich thans
hebben overgegeven. Hij hoopte dat het
mogelijk zou zijn de orde zeer spoedig te
herstellen en verklaarde dat geen Britse
officieren hebben meegevochten in het
leger van de Nizam.
Officieel is bekend gemaakt, dat de
strijdkrachten van Hyderabad bij de afge
lopen gevechten 600 man hebben verloren,
die van India 10. De aantallen gewonden
zijn nog niet bekend. Naar verluidt zouden
de verliezen van de militante Moslems
(Razakars), die aan de zijde van de rege
ringsstrijdkrachten van Hyderabad stre
den, 2500 doden en 1000 gevangenen be
dragen.
Emil Ludwig overleden
De Duitse schrijver Emil Ludwig is
Vrijdag te Ascona in Zwitserland op 67-
jarige leeftijd overleden.
Lutfwig, die vele biografieën van Staats
lieden heeft geschreven week naar Zwit
serland uit, toen Hitier aan de macht
kwam. Toen Duitsland Frankrijk binnen
viel, vertrok hij naar Californië.
Ludwigs werkelijke naam was Cohen.
Hij ging tot het Christendom over. doch
toen de Joodse minister van Buitenlandse
Zaken van Duitsland, Rathenau, werd ver
moord, keerde hij tot de Joodse godsdienst
terug „teneinde zijn trouw aan het oude
volk te tonen".
Conferentie op liet Kremlin
De Sovjet-minister van Buitenlandse
Zaken, Molotof, heeft Zondag de afgezan
ten van de Westelijke mogendheden ont
vangen om het antwoord van de Sovjet
regering te overhandigen op de aide
mémoire over de onderhandelingen te Ber
lijn, die zij op hun laatste bijeenkomst
achterlieten.
Het ondei'houd duurde twee en een half
uur. De Westelijke afgezanten begaven
zich daarna naar de Amerikaanse ambas
sade voor hun gebruikelijke conferentie.
Een gemeenschappelijk rapport werd
onmiddellijk naar Londen, Washington en
Parijs verzonden. Roberts en Chataigneau
verlieten het Kremlin vijf minuten eerder
dan Bedell Smith, de Amerikaanse ambas
sadeur, die „een zuiver Amerikaanse aan
gelegenheid" nog even met Molotof moest
bespreken. Smith weigerde, te zeggen of
dit de laatste bijeenkomst was en of er een
communiqué zou worden uitgegeven. Op
alle vragen volgde het stereotype antwoord:
„geen commentaar".
Van de zijde van het Amerikaanse
departement van Buitenlandse Zaken is
ontkend, dat er reeds een vergadering van
de vier ministers van buitenlandse zaken,
Molotof. inbegrepen, te Parijs zou zijn
gearrangeerd.
Het incident in Washington
met de Abessijnse gezant
Het Amerikaanse ministerie van Büiten-
landse Zaken heeft verklaard dat de schei
ding tussen kleurlingen en blanken niets
uit te staan heeft met het incident met de
Abessijnse gezant, Ras Imroe.
Het incident was ontstaan, aldus het mi
nisterie, doordat de gezant op de verkeerde
stoel plaats had genomen.
Volgens eerdere berichten had men de
gezant verzocht in „Constitution Hall",
waar president Truman tijdens een verga
dering van de Amerikaanse vereniging
voor de vooruitgang der wetenschap zou
spreken, de diplomatieke loge te verlaten
en plaats te nemen in de afdeling voor
negers. Het ministerie had de zaak onder
zocht en er was medegedeeld, dat er niet
genoeg loge-plaatsen waren voor de hoof
den van missies. Sommige hadden daarom
plaatsen toegewezen gekregen beneden in
de zaal.
Door een misverstand was de gezant ge
zeten op een loge-plaats, hoewel hij een
plaatsbewijs had voor een stoel beneden.
Toen de zaalwachter de gezant verzocht
had de hem toegewezen plaats in te nemen,
had deze blijkbaar niet gezien, dat daar
ook andere leden van het corps diploma
tique zaten. Hij had de zaal verlaten om
dat hij van oordeel was, dat hem een loge
plaats toekwam, aldus het ministerie.
Bijeenkomst der vijf ministers
van Defensie
In Londen is officieel verklaard, dat de
secretaris-generaal van de permanente
commissie van het pact van Brussel heeft
bekend gemaakt, dat „binnen het kader
van het verdrag van Brussel, de ministers
verantwoordelijk voor de defensie van de
vijf landen 27 September te Parijs een
bijeenkomst zullen houden."
Men verwacht, dat de ministers van
Defensie het rapport van de militaire com
missie, die geregeld in geheime vergadering
gedurende de afgelopen week te Londen
bijeen is geweest, zullen ontvangen en be
studeren.
Waarnemers geloven, dat de aanstaande
bijeenkomst te Parijs de volgende stap zal
zijn naar de nauwere vereniging van de
V.S. met de militaire plannen van de West-
Eui'opese Unie.
Sovjet-troepen zullen
Korea verlaten
Radio Moskou heeft meegedeeld, dat de
Sovjetregering besloten heeft 15 October
een begin te maken met de ontruiming van
Korea door de Sovjet-troepen.
Reuter meldt, dat volgens radio Moskou,
de Russische raad van ministers het mi
nisterie voor de strijdkrachten heeft ge-
instrueerd niet later dan de tweede helft
van October 1948 met de evacuatie der
Sovjet-troepen uit Noord-Korea te begin
nen en haar tegen 1 Januari 1949 te vol
tooien. Het presidium van de opperste
Sovjet hoopte, dat de Amerikaanse rege
ring bereid zou zijn haar troepen uit Zuid-
Korea terug te trekken.
In de door radio Moskou aangehaalde
verklaring van het Sovjet-ministerie van
Buitenlandse Zaken wordt voorts gezegd:
,Op 10 September heeft de hoge nationale
assemblée van Korea een beroep op de
regeringen van de Sovjet-Unie en de V. S.
gedaan om gelijktijdig de troepen uit Korea
terug te trekken".
York-vlicgtuig. Een York-vliegtuig is Zon
dagavond bij het Duitse vliegveld
Wunstorf verongelukt. Het betreft een
RAF-machine, die deel uitmaakte van
de „luchtbrug". De bemanning van vier,
koppen kwam op het leven.
BINNENLAND
De Nederlandse Radio Unie bestudeert
de mogelijkheid van televisie-uitzendingen.
Ook van ïegeringswege is het vraagstuk in
studie.
Ir. M. H. Damme, president-directeur
van Werkspoor, volgt mr. D. U. Stikker op als
voorzitter van de Stichting van de Arbeid.
In Axel heeft de Poolse kolonel Szyd-
lowski, vier jaren nadat een Poolse pantser
divisie dit gebied bevrijdde, een bevrijdings
monument onthuld.
Aan de gencraal-majoor dr. F. Dauben-
ton, inspecteur van de geneesk. dienst der
Koninklijke Landmacht, is op zijn verzoek
eervol ontslag verleend uit de militaire dienst
onder toekenning van de titulaire rang van
luitenant-generaal.
De Boskoopse kwekers hebben bericht
gekregen, dat de export van boomkwekerij
producten met Duitsland is hervat. Tot 31
Juli 1949 kan voor f 265.000 aan boomkwe
kerij-producten naar de Brits-Amerikaanse
zóne van Duitsland worden uitgevoerd.
Het restant van de gelden, welke bij
overdracht van de Postspaarbank in Neder
lands Indië zijn geblokkeerd, wordt vrijge
geven. Belanghebbenden, die over deze gel
den willen beschikken, kunnen na 16 October
hun boekjes opzenden aan de directeur van
de Rijkspostspaarbank met verzoek hun
restant geblokkeerd tegoed vrij te maken.
Op 2 October zal het m.s. „Tabinta" met
emigranten van Amsterdam naar Zuid-Afrika
vertrekken. Op 7 October zal het Las Palmas
aandoen en op 21 October in Kaapstad aan
komen. De opvarenden kunnen in Las Palmas
en bij aankomst in Kaapstad luchtpost ont
vangen. mits deze uiterlijk respectievelijk op
1 October en op 16 October ter post wordt
bezorgd.
HAARLEM EN OMGEVING
Voor de sectie Literaire Club van de
Haarlemse Kunstgemeenschap zal Jef Last
Dinsdag a.s. in het Frans Halsmuseum spre
ken over „Te gast in het huis Islam". Licht
beelden zullen worden vertoond. Zondag 26
September geeft de filmkring „H. 46" een
vertoning van de film „Roverssymphonie"
in het Luxor-theater.
De burgemeester van Bloemendaal, jhr.
mr. C. J. A. den Tex, zal niet op Vx'ijdag 24,
maar op Donderdag 23 September spreekuur
houden.
De agenten L. W. Toorcnburg en K. van
Houten van de Haarlemse politie deden met
de politiehonden „Arno" en „Marco" mee
aan nationale politiehondenwedstrijden in
Enschedé. Zij behaalden resp. de tweede en
de derde prijs.
Zaterdagmiddag reed een zeventienjarige
leerling-étaleur op zijn fiets zonder teken te
geven van de Grote Houtstraat links af de
Paarlaarsteeg in. Een achter hem komende
wielrijder verloor de macht over het stuur
en reed tegen een étalageruit op, die be-
Izweek.
Een doos met 25 stukken chocolade en
een blikken trommel met 35 koeken werden
uit de kiosk bij de Haarlemse groentenmarkt
gestolen.
Enige dagen geleden hield de Haar
lemse politie een 32-jarige vrouw aan, die
ervan verdacht werd een man van f 225 be
roofd te hebben. De vrouw heeft thans be
kend. nog vier andere mannen te hebben
beroofd voor een totaal bedrag van ruim
f 1300 Het echtpaar in welks huis deze be
rovingen plaats vonden en dat eveneens is
aangehouden, deelde in de buit mee.
- Naar aanleiding van ons bericht van 17
September „Studenten naar Amerika" ver
namen wij. dat de Haarlemse student A. L.
Hoedeman het St. Thomas College in St.
Paul zal bezoeken.
- De Haarlemse Klaverskribo Accordeon
Club houdt een concours op 17 October in de
Gem. Concertzaal.
Heemstede
Oud Heemstede-Beimebroek'"
naar Delft
Zaterdagmiddag ondernam de oudheidkun
dige vereniging „Oud Heemstede-Benne-
broek" een trip per autobus naar Delft voor
een bezoek aan de tentoonstelling „De Vrede
van Munster" in het Prinsenhof aldaar.
Een groot gedeelte van de tentoonstelling
is gewijd aan Prins Willem van Oranje en
diens zonen en aan verschillende belangrijke
episoden uit de Tachtigjarige Oorlog. In net
Prinsenhof is trouwens de aanslag door Bal
thazar Gerards op de Prins gepleegd en de
kogelgaten kan men nog in dc muur zien,
zodat men zich daar wel op historische grond
bevindt.
Over de figuur van Adriaan Pauw, Heer
van Heemstede en een der medeonderteke
naars van het verdrag van Munster werden
enige belangwekkende bijzonderheden mede
gedeeld, onder andere dat hij tijdens zijn reis
naar Munster nogal royaal leefde, zo zolfs
dat ijlings een enquête-commissie werd In
gesteld om de2e verkwisting te onderzoeken.
Deze commissie echter deed precies wat
Adriaan Pauw ook deed. waarop zij weer
even haastig werd ontbonden.
Bloemententoonstelling
De bloemententoonstelling die door de On
derlinge Tuinliedenverenlgïng „Aerdenhout
en Omgeving" in het Volkskoffiehuis werd
georganiseerd, is uitstekend geslaagd. De
leden van de cursus bloemschikken en -bin
den welke nu al enige jaren wordt gehouden,
kregen gelegenheid om opnieuw te bewijzen,
waartoe zij in slaat zijn en het gevolg is ge
weest, dat ook deze tentoonstelling de voor
gaande ver heeft overtroffen. De jury, be
staande uit de heren P. J. v. Dort, G 'Beun
en A, Rieman. had voor de verschillende
prijsvragen eerste prijzen toegekend aan de
volgende inzendsters en inzenders: Freule
de Jong, Willy Franken, P. Klaase. A. Nun-
nink. W. Bosch. J. Konings, W. Nieuwenhuis,
P. Warmerdam, A. Klaase. J. Bosch, P. J. v.
Tol, D. Sehuyt. C. W, Stroet. die bovendien
in vele gevallen ook nog tweede en derde
prijzen behaalden.
Collecte voor sanatoria
Zaterdag 25 September wordt in de gemeente
Bloemendaal een collecte gehouden voor de
t b e.-sanatoria „Sonnevanck", „Zonneglo
ren" en „Zonnestraal".
Hun die voor dit goede doel wensen te col
lecteren. wordt verzocht zich op te geven
bij de heer P. Schipper, Kinheimweg 83,
BloemendaaL
Amsterdamse Beurs
Koninklijke Olie.
Unilever
Philips
A.K.U
Fokker
Nederlandse Ford
Nederlandse Kabel
Berkei's Patent
Scheepvaart-Unie
Holl.-Amerika Lijn
Deii Maatschappij
H V.A
A'dam Rubber
Ned Handel Mij
N.-l. Handelsbank
BilLiton Mij II
Slotkoers
Vrijdag
345
289
251
15714
1701/2
325
285
12514
17914
188 y2
14614
26314
173
164
1191/j
393
Openings
koersen
342%
287
251
159
15614
260.>4
16814
