Haarlems Dagblad
Opschudding
Einde van Haags overleg
met Indonesische federalisten
„Alleen machtspolitiek jegens
Rusland heeft thans zin"
Marshall ontraadde hem het zenden
van speciale afgezant naar Moskou
Gespannen situatie in Frankrijk
63e Jaargang No. 19062
Bureaux: Grote Houtstr. 93, Tel. Adv. en Admin.
10724, 14825. Redactie 10600. Direct.-Hoofdred.
15054. Bijkantoor H.N., Soendaplein 37, Tel. 12230.
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Maandag 11 October 1948
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 33 cent, per kwartaal
f4,25. Franco per post ƒ4,75. Postgiro 273107.
Vdvert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
cn oprechte Uaarlcmsctic Courant (inno té^ó)
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
ER IS OPSCHUDDING in diplomatieke
kringen verwekt door een bericht, dat
president Truman een speciale afgezant
haar Stalin wou-zenden om hem in te lich
ten over de vredelievendheid van het Ame
rikaanse volk en de ernst van de internatio
nale toestand. De laatste betrof dan in het
bijzonder de moeilijke onderhandelingen
pver het instellen van internationale con-
Sróle op de atoom-energie. Een gewoon
mens is verbaasd als over zo'n plan op
schudding ontstaat. Het wil hem voorkomen
jdat in de toestand, waarin de wereld ver
leert iedere poging tot toenadering haar
iut kan hebben. Maar hij moet iets verder
lenken. Aangezien de Westerse grote
lOgendheden in onderlinge overeenstem-
handelen zou het ongewenst kunnen
als een regering, terwijl besprekingen
de U.N.O. gaande zijn, plotseling op
iigen houtje ging handelen. En dan nog
'el de grootste. Dit heeft minister Mar
shall uitgelegd. Hij is van Parijs naar
'ashington gevlogen en heeft Truman van
:yn plan afgebracht. De afgezant, die Vin-
heet en de hoogst-geplaatste rechter
lijke autoriteit der V. S. is, blijft thuis. In-
lussen heeft het geval ook in de Ameri
kaanse pers opschudding verwekt, want
eerscheidene bladen betoogden al dat er
jen geschil tussen Truman en Marshall zou
rijn ontstaan. Deze wereld is zo gewend
aan geschillen, dat sommigen zë al zien
voor ze er zijn. Dit geschil is „niet door
gegaan", om het zo maar uit te drukken.
Reuter zegt dat men in de Verenigde
Staten „algemeen van mening is" een
ietwat krasse term, toegepast op 48 staten
met. 145 millioen inwoners, maar Reuter
bedoelt natuurlijk: invloedrijke kringen
het plan van Truman bedoeld was als
een verkiezings-stunt. De president zou
daarin dan de rol van een groot staatsman
hebben gespeeld, die persoonlijk wereld
vrede tot stand brengt als andere diploma--
tieke middelen hebben gefaald.
Dit is geen vriendelijke commentaar van
het Britse persbureau. Maar het valt in het
Blgemeen niet te ontkennen dat men bij
politieke redevoeringen en andere uitingen
in de V. S. de naderende presidents-ver-
kiezing wel in aanmerking moet nemen.
Ook in Engeland spitsen partij-politieke
tegenstellingen zich toe, ofschoon men nog
vrij ver verwijderd schijnt te zijn van
Lagerhuis-verkiezingen. In de normale
gang van zaken zouden die immers pas over
ruim anderhalf jaar aan de orde komen.
Misschien hebben Attlee's wankele gezond
heidstoestand en de hardnekkige geruch-
ten over zijn naderend aftreden al andere
verwachtingen verwekt. Intussen heeft de
Labour Party juist weer een tussentijdse
districts-verkiezing in het Schotse district
Stirling and Falkirk gewonnen en zij be
roemt er zich op dat zij na meer dan drie
jaar regeren nog steeds geen enkele zetel,
door haar in 1945 veroverd, bij een tussen
tijdse -«erkiezing verloren heeft. Dat is een
record in de Britse parlementaire geschie
denis. De meerderheden, waarmee de over
winningen behaald worden, zijn evenwel
sterk gedaald (in vergelijking met '45) en
daarom voelt Labour zich denkelijk niet zo
zeker van de toekomst.
Churchill valt de regeringspartij intussen
fel aan. Dit heeft hij pas weer gedaan in
rede over de internationale toestand,
te Llandudno (in Wales) gehouden, op het
congres van de Conservatieve Partij. In
hoofdzaak was het betoog tegen de Sovjet-
Unie gericht, die hij scherper aanviel dan
ooit tevoren, maar het verweet tevens de
Labour-regering tekortkoming en eindigde
met een lofspraak op conservatief bewind
als heil voor Groot-Hrittannië, die Labour
wel uit zijn tent moest lokken. Aneurin
Bevan, minister en man van Labour's lin
kervleugel, heeft er dan ook in krasse tei -
men op gereageerd. De rede van Churchill
zal ook wel zekere opschudding in het Wes
ten te weeg brengen. Zij befrof, evenals
Truman's plan, de controle op de atoom
energie. Churchill verklaarde dat als Ame
rika erin zou toestemmen, vertrouwend op
een papieren overeenkomst, zijn atoom
bommen te vernietigen, het schuldig zou
zijn aan ondergang van de menselijke vrij
heid en het zelfmoord zou plegen. Dit is
een uiting, die te kennen geeft dat Churchill
de Russen slechts bedwingbaar acht door de
dreiging met de atoombom een somber
inzicht, als men het verder overdenkt. Zijn
verdere beschouwingen, die ge in dit blad
vindt, tonen een aandrang op eenheid in
West-Europa, die opnieuw de instemming
van tallozen zal vinden. Maar daarmee is
zij nog niet verwezenlijkt. Het is de vraag
of de hevig-alarmerende toon van Churchill
er veel toe zal bijdragen om de bereidheid
der regering te vergroten. Opschudding
heeft deze rede in Groot-Brittannië zeker
Veroorzaakt.
R. P.
Vertegenwoordigers der deelstaten
niet ontevreden
„Keuvel" krijgt acht jaar
Het Amsterdamse Bijzondere Gerechts
hof heeft de 41-jarige P. R. uit Laren,
„Keuvel" uit het cabaret van Paulus de
Ruiter, tot een gevangenisstraf voor de
tijd van acht jaar met aftrek van voor-
iriternering veroordeeld. Tegen de ver
oordeelde, die als W.A.-man betrokken is
geweest bij verscheidene in het Gooi ge
houden razzia's, huiszoekingen en arresta
ties, was 14 dagen geleden 12 jaar geeist.
Piek houdt 8 jaar
De Bijzondere Raad van Cassatie heeft
het beroep van de ex-leider van „Winter
hulp Nederland" en voormalig secretaris
generaal van het Nederlandse Rode Kruis
C. Piek verworpen.
De Raad was van oordeel dat requirant
in belangrijke mate heeft medegewerkt aan
de knechting van de Nederlandse geest en
de vijand hulp heeft verleend. De Raad
veroordeelde hem derhalve overeenkomstig
de uitspraak van het Haagse Bijzonder Ge
rechtshof tot een gevangenisstraf van acht
jaar met aftrek van de tijd in voorarrest
doorgebracht van 8 Mei 1945 tot de uit
spraak van dit arrest.
Christiansen (loet afstand
van beroep in cassatie
De voormalige „Wehrmachtsbefehlsha-
ber", Christiansen, die door het Bijzondere
Hof te Arnhem tot 12 jaar gevangenisstraf
werd veroordeeld, heeft afstand van cas
satie gedaan.
Ook de procureur-fiscaal deed afstand Het
Vonnis is dus onherroepelijk geworden.
Gebruik van strijdkrachten pas
na overleg met interim-regering
Naar het A.N.P. verneemt, zijn in de af
gelopen weken te 's-Gravenhage bespre
kingen gevoerd over een schets voor een
wet betreffende het „bewind Indonesië in
overgangstijd" tussen de Nederlandse re
gering, leden van de voorlopige federale
regering van Indonesië, een delegatie uit
het Bijzonder Federaal Overleg, een ver
tegenwoordiging van de federale conferen
tie te Bandoeng en vertegenwoordigers van
de minderheidsgroepen. Aan deze bespre
kingen namen tevens deel de gedelegeerde
van het opperbestuur, dr. L. J. M. Beel en
leden van de Commissie van Negen.
De besprekingen, welke verliepen in zeer
goede sfeer en oprechte verstandhouding,
welke de wil tot samenwerking duidelijk
tot uitdrukking brachten, werden in eerste
termijn afgesloten op 5 October, waarna
een kleine commissie, samengesteld uit ver
tegenwoordigers der deelnemende groepen,
werd benoemd onder, voorzitterschap van
dr. L. J. M. Beel. Deze commissie heeft
zich bezig gehouden met nader overleg over
enige artikelen, waarover in eerste instan
tie nog geen algehele overeenstemming was
bereikt. Dit overleg in kleine kring is zeer
vruchtdragend geweest en heeft geleid tot
nieuwe formuleringen, welke de gerezen
leschilpunten in belangrijke mate hebben
kunnen overbruggen.
Zaterdagmorgen werden in een plenaire
zitting in de Trèveszaal deze redactiewijzi
gingen besproken, welke na ampele over
wegingen en na wijziging van enkele on
derdelen werden aanvaard.
Van de zijde der Indonesische vertegen
woordigers verneemt het A.N.P. dat de
hoofdlijnen van het Nederlandse vooront
werp dat. als basis bij dit overleg diende,
algemeen werden aanvaard, Voor de nog
overblijvende geschilpunten is eveneens
een bevredigende formulering gevonden.
Het vraagstuk betreffende de vertegen
woordiging van de minderheden in de fede
rale raad is in deze richting opgelost, dat
de minderheden in incidentele gevallen
kunnen worden opgenomen in deze raad.
Betreffende Nieuw Guinea wordt
in dit ontwerp slechts vastgesteld,
dat, zolang de bevolking van dat gebied
niet in staat is zich uit te spreken, het be
wind over dit gebied zal gevoerd worden
door de federale interimregering in samen
werking met de hoge vertegenwoordiger
van de Kroon. Ten aanzien van het mili
taire vraagstuk is de volgende formulering
gevonden:
Uiteraard oefent de hoge vertegenwoor
diger het oppergezag uit over alle in Indo
nesië aanwezige strijdkrachten. Echter zul
len deze strijdkrachten in Indonesië niet
worden gebruikt door de hoge vertegen
woordiger dan na overleg met de F.I.R.
Raadpleging van de F.I.R. door de hoge
vertegenwoordiger is dus, wanneer het gaat
over een gebruik van de strijdkrachten voor
binnenlandse doeleinden, verplichtend ge
steld. Voorts zal dc F.I.R. een eigen strijd
macht ter beschikking krijgen ter hand
having van de inwendige rust en veilig
heid.
De F.I.R. wordt het budgetrecht verleend.
Over een aantal vraagstukken van finan
ciële en economische aard zal echter het
overleg 'op een later tijdstip worden voort
gezet.
Over het algemeen is men in kringen van
de federalisten niet ontevreden over het
verloop van de besprekingen, ofschoon men
uiteraard gereserveerd blijft, zolang een
desbetreffend wetsontwerp nog niet door
de beide Kamers der Staten-Generaal met
een meerderheid van twee derde is aan
genomen.
Nu het overleg met de federalisten ten
einde is, zal de Nederlandse regering trach
ten op zo kort mogelijke termijn een wets
ontwerp betreffende de bestuursregeling in
Indonesië in de overgangstijd bij de Staten-
Vriendelijh verzoek
Zoals wij hebben aangekondigd, is per
1 October de abonnementsprijs per kwar
taal verhoogd, van f 4,— tot f 4,25 per
post van f 4,50 tot f 4,75). Aan hen die
het oude bedrag nog remitteerden, wordt
vriendelijk verzocht alsnog f 0,25 over
maken op postrekening 273107 (Haarlems
Dagblad.) - Periodieke overschrijvingen die-
ncn in dezelfde geest gewijzigd ie worden.
I Generaal aanhangig te maken. Men hoopt
de feitelijke instelling van de interim
regering nog in November van dit jaar te
kunnen doen plaats hebben.
In kringen van de federalisten kon men
tenslotte een lichte teleurstelling waar
nemen over het feit, dat de Nederlandse
regering niet met de vertegenwoordigers
van de deelstaten in overleg is getreden bij
het opstellen der tegenvoorstellen, die on
langs door middel van de Commissie van
Goede Diensten aan de republiek zijn ge
daan. Men hoopt van de zijde der federa
listen nog steeds in de onderhandelingen
met de republiek te worden betrokken.
Veiligheidsraad voorlopig
niet bijeen
De onderhandelingen der zes „neutrale"
leden van de Veiligheidsraad met de grote
mogendheden over een regeling van de
Berlijnse kwestie duren nog voort.
Men verwacht dat, in verband met deze
voorbereidende besprekingen, de Veilig
heidsraad niet voor Woensdag of Donder
dag aanstaande bijeen zal komen. Tenzij er
een kink in de kabel komt zal de Raad,
wanneer hij dan weer bijeenkomt, slechts
zijn formele goedkeuring aan de onderhan
delingen geven.
Prins Bernhard in Zweden
Prins Bernhard is Zondagochtend met
zijn Dakota van Soesterberg opgestegen en
enige uren later op het vliegveld Bromma
bij Stockholm geland. De Prins, die verge
zeld wordt door de 'chef-staf van de in
specteur-generaal der Koninklijke Marine,
kapitein-luitenant ter zee G. N. H. baron
Van Till zal deelnemen aan een jachtpar
tij en de Boforsstaalfabrieken bezoeken.
De Koning en zijn onderdanen. - Dc delegatieleiders van de Afrika-confercntie, die op het
ogenblik in Londen wonlt gehouden, zijn Zaterdag door Koning George van Engeland op
Buckingham Palace ontvangen. De Koning temidden van zijn donkere gasten. Rechts de
Goudkust-heerser Sir Taibu Darku en links de Emir van Katsina.
Afgewezen minnaar gaat
twee vrouwen te lijf
Een 40-jarige Amsterdamse straatmuzi
kant is Zaterdagmiddag een huis in de
Govert Flinckstraat binnengedrongen en
heeft de 50-jarige bewoonster en haar 25-
jarige dochter vermoedelijk met een mes,
ernstig letsel toegebracht. De man had vijf
jaren lang vriendschappelijke relaties met
de dochter onderhouden, maar het meisje
had deze een week geleden verbroken.
Zaterdagmiddag verschafte de muzikant,
die dronken was, zich door het inslaan van
een tussendeur toegang tot de woning. Hij
ging eerst de moeder te lijf en bracht haar
een ernstige wond aan het hoofd toe. De
dochter snelde, gewapend met een bijl,
haar moeder te hulp, maar de aanvaller
ontrukte haar de bijl en sloeg haar er mee
op het hoofd. Drie huurlieden, die op het
tumult waren afgekomen, werden eveneens
met de bijl bedreigd, waarna zij het beter
oordeelden, de politie te waarschuwen. Een
radio-politie-auto was binnen enkele mi
nuten ter plaatse. Zowel de aanvaller, die
bij het gevecht ook gewond was, als de
beide vrouwen werden naar een ziekenhuis
overgebracht. Na verbonden te zijn, is de
muzikant in het politiebureau opgesloten.
Hel woord is aan...-
Gustavc le Bon:
De ware kunstenaar schept,
copieert hij.
:elfs al
Vader en zoon gedood
bij mijnontploffing
In het Betuwse dorp Driel bij Arnhem
stieten arbeiders bij het graven van een
sloot op een landmijn. De mijn ontplofte,
waardoor twee hunner, G. Hendriks en
zijn 17-jarige zoon, op slag gedood werden.
Twee dochtertjes van Hendriks, die bij het
werk stonden te kijken, kregen ernstig
letsel. Enige huizen in de omgeving liepen
schade op.
Hogere rantsoenen voor
West-Berlijners
Het met Britse licentie verschijnende
blad „Der Tag" meldt, dat Dinsdag rant
soenverhogingen van gemiddeld 200 calo
rieën per dag voor de Berlijners in de
Westelijke sectoren zullen worden bekend
maakt. Naar verwachting zouden deze ver
hogingen voornamelijk gelden voor vet en
suiker.
SOMBERE REDE VAN CHURCHILL:
Berlijnse blokkade eiste
een krachtiger tegenzet
„Onze betrekkingen met de Sovjet Unie
baren ons vele zorgen", zo verklaarde
Churchill Zaterdagmiddag op het congres
van de conservatieve partij te Llandudno.
„Wij hebben voortdurend aan de vijandige
aanvallen van de Russische regering het
hoofd te bieden. In feite is de UNO-verga-
dering een arena geworden, waar de ver
tegenwoordigers van de grote naties elkaar
verwijten naar het hoofd slingeren. Op die
manier vuren zij de passies van de volken
aan en bereiden zij hen voor op een derde
wereldoorlog.
Ik zal u geen aanmoediging geven in
verband met de illusie, dat een vredelie
vende regeling met de Sovjet-Unie nog
Bekend bokser was lid
van smokkelaarsbende
De vorige week hebben rijkspolitie en
douane-recherche in Enschedé enige per
sonen gearresteerd, die sedert 1946 koffie
en levensmiddelen naar Duitsland hadden
gesmokkeld om deze daar te ruilen voor
metaalwaren en electro-technischd artike
len, welke clandestien naar Nederland
werden gebracht.
Thans is aan het licht gekomen, dat ook
de bekende zwaargewicht bokser R. Q.
uit Enschedé bij deze smokkelzaak is be
trokken. Hij heeft meermalen zelf goede
ren over de grens gebracht. Q. is naar Am
sterdam overgebracht en in het Huis van
Bewaring opgesloten. Hij heeft een be
kentenis afgelegd.
Schoenen worden niet duurder
zegt Economische Zaken
Het ministerie van Economische Zaken
verklaart dat geruchten over een belang
rijke stijging van de schoenenprijzen uit
de lucht gegrepen zijn. Deze geruchten zijn
waarschijnlijk ontstaan door de plannen
t.ot aanpassing van de prijzen van inlandse
huiden aan die van geïmporteerde huiden.
Daar de industrie reeds duurdere buiten
landse huiden heeft verwerkt, zal deze
aanpassing weinig verschil maken.
Geslaagde demonstratie
Een 22-jarige korporaal der Luchtstrijd
krachten te Weesp had Zaterdagmiddag een
z.g oefen-aanvalsbom meegenomen naar
het verenigingsgebouw „Ons Huis", waar
hij op de binnenplaats zou demonstreren
hoe deze oefenbommen werken. De man
stond in een kamer op de eerste verdie
ping en wilde de bom door het raam naar
buiten gooien. Hij gooide echter tegen het
raamkozijn waardoor de bom binnenska
mers ontplofte en alle ruiten van het ge
bouw sprongen. Niemand werd gewond.
WAARSCHUWINGSSTAKING DER
BRITSE SPOORWEGLIEDEN.
Het Britse spoorwegpersoneel, aldus A.F.
P., dat een algemene loonsverhoging eist,
heeft besloten op 18 October een „waar
schuwingsstaking" van twee uur te houden.
TRUMAN HAD EEN PLAN DAT NIET DOORGING
Mislukte verkiezingsstunt
die grote weerslag had
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, George Marshall, die Zater
dag in Washington arriveerde voor het uit
brengen van verslag aan Truman over de
ontwikkelingen in de Berlijnse kwestie,
heeft Zaterdagavond op een persconferentie
verklaard dat hij president Truman heeft
afgeraden een speciale afgezant naar Mos
kou te zenden om „een mogelijk misver
stand over de controle op de atoomenergie
uit de weg te ruimen." Marshall adviseerde
Truman geen uitvoering aan dit plan te
geven, omdat het mogelijk de behandeling
van deze kwestie in de UNO zou schaden
en uitgelegd zou kunnen worden als een
eenzijdige Amerikaanse actie buiten de
UNO om. Volgens Marshall werd dit over
leg tussen de president en hem reeds Dins
dag afgehandeld per telex-verbinding en
had zijn bezoek aan Washington niets meer
met deze aangelegenheid te maken.
Zaterdagavond heeft president Truman
eveneens een verklaring over deze kwestie
afgelegd. Hij vertelde:
„Dinsdag, toen ik met minister Marshall
correspondeerde, maakte ik hem mijn
voortdurend en groot verlangen kenbaar de
wereldvrede hecht gevestigd te zien, als
mede mijn bijzondere bezorgdheid op dat
ogenblik over de houding van de Sovjet
vertegenwoordigers ten aanzien van het
probleem der atoomenergie. Ik zeide. dat ik
mij afvroeg, of hun houding misschien het
gevolg was van een misverstand van de
Sovjet-leiders, zo ernstig van aard in ver
band met de wereldvrede in het algemeen,
dat wij nalatig zouden zijn wanneer wij
ook maar iets, dat misschien dienen kon
Vrees voor algemene spoorwegstaking
Onze correspondent uit Parijs seint:
In tegenstelling met de regeringsautori
teiten hebben de Franse communisten hun
lessen uit de gebeurtenissen van het vorige
jaar wel getrokken. Zij exploiteren de
ellende van het Franse volk thans op een
geraffineerder wijze en ontzien, anderszins,
zoveel mogelijk het grote publiek, de stede
lingen. Een algemene staking die slaagt,
voert, dat weten zij met wiskundige zeker
heid tot een revolutie en onder de huidige
gespannen verhoudingen in Europa zou
een revolutie gemakkelijk in een oorlog
kunnen ontaarden, die Rusland voor het
moment ongelegen komt. Men kan daarom
gerust aannemen dat het Kremlin de
Franse sectie van de Cominform tot voor
zichtigheid heeft gemaand. De communis
ten voeren voorlopig een sociale guerilla-
strijd die het gezochte effect verzwak
king van de nationale weerstand en torpe
dering van het Marshall-plan op minder
schokkende wijze bereikt. Deze methode
heeft bovendien het voordeel dat de vak
bondskassen minder snel worden uitgeput,
de arbeiders zich niet zo gauw vermoeien
en hun aandacht levend blijft. Zo verwacht
men hier dat de staking in de mijnen wel
op de basis van een of ander compromis
met de regering zal worden bijgelegd,
waarna bijvoorbeeld de spoorwegarbeiders
het werk neer zullen leggen. Een nieuwe
slagader van de nationale economie zal
dan zijn geraakt. Op de spoorwegmannen
kunnen de havenwerkers volgen en op hen
bijvoorbeeld de post. Er zal steeds strijd
worden geleverd in een sector die essen
tieel is voor het nationale bestaan. Maar
de communisten wachten zich ervoor het
gehele organisme ineens te ontwrichten.
Zij putten de krachten van de regering
langzaam uit, Hoe lang dat duren kan?
Het is moeilijk te voorspellen, doch bij
de regering lean men al symptomen ont
dekken die wijzen kunnen op een nade
rende capitulatie. De kabinetszittingen vol
gen elkander in een steeds sneller tempo
op en men spreekt erover het parlement
bijeen te roepen alvorens het reces nog is
verstreken.
Weinigen geloven dat Queuille thans op
een meerderheid zou kunnen rekenen, Een
regeringscrisis zou thans twee wegen ope
nen: opneming van communisten in een
nieuw kabinet waarvan Herriot de leiding
zou kunnen nemen, of ontbinding van de
Kamer en verkiezingen voor een nieuw
parlement. De noodzaak van een beslissing
dringt zich met de dag sterker op.
Heden zal een referendum worden ge
houden onder de spoorwegarbeiders over
de vraag: voor of tegen een staking. Ver
leden week heeft op verschillende lijnen
reeds een meerderheid voor staking gestemd
Ook werd reeds hier en daar het werk
neergelegd.
Zondag kwam het spoorwegverkeer tus
sen Frankrijk en Italië stil te staan doordat
de spoorwegmannen te Chambery en
Saint Jean de Maurienne in staking gingen.
Jules Moch, de socialistische minister
van Binnenlandse Zaken, beschuldigde de
communisten ervan verantwoordelijk te
zijn voor de huidige toestand en critiseerde
de „para-militaire formaties", welke in de
Rassemblement du Peuple Frangais van.
generaal De Gaulle zouden bestaan.
De Franse minister-president, Henri
Queuille, heeft voor de radio verklaard,
dat de stakingen in Frankrijk „het karakter
van een opstand" beginnen aan te nemen.
Tengevolge van de staking onder de
spoorwegmannen te Mulhouse, ondervindt,
zo meldt Agence France Presse, het ver
keer tussen Bazel en Parijs alsmede dat
tussen Bazel en Amsterdam ernstige ver
traging. De treinen naar Parijs. Noord-
Frankrijk en Nederland moeten sinds Za
terdagmorgen elf uur een omweg maken.
om dit misverstand op te helderen, onge
daan zouden laten.
Ik vroeg de minister, of het naar zijn
mening dienstig zou zijn opperrechter Vin
son naar Moskou te zenden om te pogen de
Sovjetleiders de ernst en de oprechtheid
van de gevoelens van het volk der Ver
enigde Staten ten aanzien van deze kwesties
te doen begrijpen. Minister Marshall be
schreef mij de toestand in Parijs en in het
licht van dit verslag en vanwege de moge
lijkheid van misverstand, waartoe een een
zijdige stap, hoe wenselijk overigens ook,
op dit ogenblik zou kunnen leiden, besloot
ik deze stap niet te doen." Tot zover de
verklaring van Truman.
Marshall ontkende categorisch en her
haaldelijk, dat er ooit enige kwestie of ver
schil van mening tussen Truman en hem
geweest was. „De president riep me terug,"
aldus Marshall, „om met hem de détails te
bespreken van wat in Parijs was gebeurd,
hij riep mij Dinsdag op voor een telex
correspondentie en besprak toen het voor
stel, opperrechter Vinson naar Moskou te
zenden. Na dit telexgesprek kwam de pre
sident tot de conclusie, dat het niet raad
zaam zou zijn deze stap te doen en de zaak
werd terzijde gezet."
Toen hem werd gevraagd waarom hij
zich verzet had tegen een bezoek van Vin
son aan Moskou, zeide Marshall: „De Vei
ligheidsraad staat op het punt, de Berlijnse
kwestie te bespreken en zal tevens Dinsdag
de kwestie van de atoomenergie behande
len. Onder deze omstandigheden zou er
misverstand kunnen ontstaan door een een
zijdige actie van de Verenigde Staten."
Dcwey: „wanhopige blunder'
Thomas Dewey, de republikeinse candi-
daat voor het presidentschap van de V.
beschouwt volgens personen uit zijn om
geving 't „plan-Vinson" van president Tru
man als een „wanhopige blunder, waardoor
het vertrouwen van Europa in de Verenig
de Staten is ondermijnd."
Reuters correspondent seint uit Washing
ton, dat men algemeen van mening is, dat
het plan om Vinson naar Moskou te zen
den, was bedoeld als een verkiezingsstunt.
Het besluit daartoe werd genomen, aldus
de correspondent, terwijl de president om
geven was door zijn adviseurs voor de ver
kiezingscampagne en zonder overleg met
zijn diplomatieke raadsmannen. De bedoe
ling van het plan zou geweest zijn president
Truman aan het Amerikaanse volk voor te
stellen in de rol van een staatsman als Roo
sevelt, die overeenstemming bewerkte en
wereldvrede tot stand bracht door een
rechtstreeks beroep op Stalin, nadat de
andere diplomatieke middelen gefaald had
den.
Marshall vandaag terug.
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, George Marshall, keert van
daag naar Parijs terug. Hij heeft gisteren
een onderhoud gehad met de minister van
Defensie, James Forrestal. waarbij de plan
nen om wapens aan Wesf-Europa te leve
ren ter sprake zijn gekomen.
mogelijk is. Misschien vindt men nog for
mules of een kunstmatig vergelijk, maar
het gevaar en de fundamentele tegenstrij
digheden blijven.
Geen illusies
Hoezeer wü ook blijk geven van geduld
tot de uiterste geoorloofde grens, toch moe
ten wij ons geen illusies maken noch ver
andering verwachten in de houding van de
krachten die de Sovjet Unie besturen. Ik
meen en dat maakt mij uiterst droef
geestig dat de enige ware vredesbasis
thans steunt op macht. Van één zaak ben
ik volstrekt zeker: Als de Verenigde Staten,
vertrouwend op een stuk papier, bereid
gevonden worden om hun voorraad atoom
bommen te vernielen, dan maken zij zich
schuldig aan moord van dc menselijke vrij
heid en aan zelfmoord".
„Als de Sovjet-regering wenst dat de
atoomenergie geïnternationaliseerd wordt,
aldus Churchill, en haar gebruik met mili
taire doeleinden buiten de wet wordt ge
steld, dat zij haar greep op de satelliet
staten dan beëindige, zich terugtrekke in
haar eigen land en de elf oude hoofdsteden
van Oost-Europa, die zijn bezet, verlate.
Laat zij zich op de Curzon-lijn terugtrek
ken, waartoe zij zich gedurende de oorlog
verplicht heeft; laat zij het millioen Duitse
en Japanse gevangenen, die zij als slaven
behouden, vrij laten; laat zij ophouden
de streken van Duitsland en van Oosten
rijk, die zij in bezit heeft, uit te buiten,
te kwellen en te verdrukken".
De leider der Britse oppositie voegde er
aan toe: „Wij moeten trachten met de
Sovjet T'nie tot een definitieve regeling te
komen, voordat zij over het atoomwapen
beschikt. Ik ben van oordeel dat iedere
krachtige maatregel gesteund dient te wor
den, die door de regering is genomen of zal
genomen worden in overeenstemming met
de rest van het gemenebest en in samen
werking met de V.S. en de regeringen van
Europa".
De Berlijnse crisis
Over de Berlijnse kwestie sprekende, zei
Churchill: „Dit kan ons ieder ogenblik in
een afgrijselijke oorlog storten. Het zou
beter geweest zijn, onmiddellijk op de
blokkade van Berlijn te antwoorden met
représaillemaatregelen tegen het zeehan-
delsverkeer en de Sovjet-invoer, dan zich
te beperken tot de bevoorrading per vlieg
tuig, die geheel afhankelijk is van de ele
menten en van de Sovjet Unie. De lucht-
bevoorrading van Berlijn levert slechts
een enkel concreet voordeel op: Er is aan
de Duitsers getoond, dat de toekomst van
Duitsland aan de zijde van de Europese
familie is".
Churchill meende dat, indien „het IJze
ren Gordijn" maar opgetrokken zou wor
den, de macht van „deze verdorven fami
lieregering in Moskou" spoedig tot een eind
zou komen, terwijl „het bedrog harer
communistische leerstellingen" doorzien
zou worden.
Alleen uit eigen belang en om him eigen
huid te behouden, zo meende Churchill,
kan zij geen „verkeer en menging" toe
staan.
Groot-Brittannië, zo verklaarde de Con
servatieve leider, is in het andere uiterste
vervallen „en heeft zijn imperium in het
Oosten met beide handen weggeworpen".
Churchill was voorts tegen een verenigd
Europa op „socialistische grondslag". Hij
besloot: „Een nieuw Labour-Lagerhuis zou
een einde maken aan de geschiedenis en
aan de grootheid van Engeland. Enkel een
conservatief parlement kan de welstand
en de roem van het Imperium en van het
Verenigd Koninkrijk verzekeren".
„Roekeloos redenaar"
De Britse minister van gezondheid,
Aneurin Bevan, heeft op een Labour-
bijeenkomst te Rhymney Churchill's rede
te Llandudno betiteld als een „nationale en
internationale ramp".
De Labour-minister noemde Churchill
„een van de meest roekeloze sprekers in
de Britse politieke geschiedenis".
Chuvchills rede gaat volgens Bevan
„dodelijk kwaad stichten". Zijn opmer
kingen over de internationale toestand
zouden „het ernstigste misverstand" kun
nen veroorzaken.
VRIJ VEEL BEWOLKING.
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt. geldig van Maan
dagavond tot Dinsdagavond:
Vrij veel bewolking, maar overwegend
droog weeT. Zwakke tot matige, later
wat toenemende Zuidelijke wind. Min
der koude nacht, overigens weinig ver
andering van temperatuur.
12 October:
Zon op «50 uur it y? uur
Maan op 16.41 uur, onder 0 40 uur
