smm
D&GRSVIT
BEFORE mm
Portugal: kleine oase in een wereld
vol zorgen en problemen
Nieuwe hoop op terugkeer
van kostbare collecties
Jd5 sK yj~
Keiler heeft de beste kans
voor de tweede plaats
MEDITATIE
ZATERDAG 4 DECEMBER 1948
HAARLEMS DAGBLAD
3
Woningnood, distributie? - nooit van gehoord!
KLM is een geziene
gast in Lissabon
(Bijzondere correspondentie)
Portugal is in vele opzichten een geluk
kig land. Geen wonder, twee wereldoor
logen hebben het nauwelijks beroerd en
alleen maar groter welvaart gebracht.
Een der ergste plagen der huidige mens
heid, de woningnood, bestaat er niet; in
Lissabon zagen we geheel nieuwe woning
blokken te huur staandistributie is er
nooit geweest, alle artikelen inclusief tex
tiel in allerlei vormen, vindt men te kust
en te keur in boordevolle magazijnen en
zelfs deviezen-problemen zijn er practisch
onbekend. Voeg daarbij een uiterst zacht
klimaat waarin kachels vrijwel te ontbe
ren zijn.... lijkt het geen Utopia?
Lissabon, de hoofdstad, schilderachtig
gelegen langs de rechteroever van de
Taag, contrasteert sterk met Madrid. Als
men van de rumoerige Spaanse hoofdstad
is neergestreken in de metropolis van Por
tugal, is het alsof men na een visite aan
een drukke, opgewonde familie plots wordt
neergezet in de huiskamer van een rustig
gezin, waar ieder op zijn tenen loopt, om
geen lawaai te maken.
Het vliegveld van Lissabon, Portala de
Sacavem, is een der best uitgeruste van
Europa. Het ligt op slechts een kwartier
afstand van het centrum der hoofdstad en
is het middelpunt van een zeer druk vlieg
verkeer tussen Europa en Zuid-Amerika.
De K.L.M. heeft hier dan ook een staf van
medewerkers, die door een intense propa
ganda er in geslaagd zijn, de Nederlandse
maatschappij zeer populair te maken.
Overal waar wij kwamen, in Lissabon
en in andere steden, zagen wij de bekende
KLM-vlaggetjes en -reclameplaten even
als trouwens in Madrid twaalfduizend
passagiers, die de KLM sinds de exploita
tie der Zuid-Amerikalijn van en naar La
tijns Amerika vervoerde, zijn van die po
pulariteit wel het beste bewijs.
Amerikaans filiaal.
In tegenstelling met Madrid, waar de
meest aftandse taxis krakend en steunend
door de straten rijden, ziet men op de
prachtige brede avenidas van Lissabon de
modernste Amerikaanse wagens als huur
auto's voortjagen in zulke overstelpende
hoeveelheden, dat oversteken haast niet
doenlijk is. De Portugese escudo, die tien
cent noteert, staat in hoog aanzien en de
nieuwste Amerikaanse producten op bijna
ieder gebied liggen derhalve in overvloed
in de welvoorziene winkels en magazijnen
van Lissabon. Bovendien hebben vele
grote ondernemingen uit de Verenigde
Staten er belangrijke filialen opgericht.
Koffie en bomen.
Koffiehuizen hebben wij nergens zo
groot en zo druk bezocht gezien als in de
Portugese hoofdstad. Port en koffie zijn de
nationale dranken. De mannen ziet men er
avond aan avond onder het genot van on
telbare koppen sterke koffie zitten en bo
men over de politiek; de dames kan men
aantreffen in weelderig ingerichte tea
rooms, waar zij onbegrijpelijke hoeveel
heden gebak verorberen. Grote schalen
met gebakjes worden voor iedereen neer
gezet en het is heel gewoon, als men de
mannen daarvan danig ziet meegenieten,
in quantiteiten van zo'n vijf, zes taartjes
(met slagroom) bij een kopje koffie.
Lissabon is een belangrijke havenstad,
maar toch bemerkt men deze activiteit
niet veel omdat dit weer een apart ge
deelte is der stad, langs de Taag. Alleen
als men op het imposante Praga do Corner -
cio staat, vlak aan de Taag-oever, ziet men
het drukke havengewoel in de verte. Hier
vindt men ook de wijken der armen, die
inderdaad zeer slecht behuisd zijn. Vele
arme jongens verdienen een boterham met
schoenpoetsen, overal ziet men ze met hun
BUITENLANDSE SOCIALISTISCHE
STUDENTEN BEZOEKEN HAARLEM
Op 18 December zal een aantal buiten
landse socialistische studenten, deelnemers
aan een conferentie in het „Woodbrookers-
huis" in Bentveld, in de zaal Molenaer-
straat 18, door de federatie Haarlem van
de Partij van de Arbeid feestelijk worden
ontvangen.
i het verlangen van iedere
jongen staat vroeg of laat. het pakhuis.
'n Cadeau voor jaren 1 Maar er is toch
nog iets veel mooiers te geven... door
Moedcr. Een sterk lichaam er Oi
gaaf gebit. Dat is een cadeau
Daarom: Dagravit! Kalk, phosphor
vitamine D.
Agenda voor Haarlem
ZATERDAG 4 DECEMBER
Stadsschouwburg: „Fluffy neemt de lei
ding", 8 uur. Rembrandt; „Mrs. Parkington",
14 j., 2.00, 4.15, 7 00 en 9.15 uur. Palace: „On
bewezen misdaad", 18 j„ 2.00, 4.15, 7.00 en
9.15 uur. Luxor: „Mexicana", 18 j., 2.00. 4,15.
7.00 en 9.15 uur. City: „Wonderman", 14 j.,
2.15, 4.30, 7.00 en 9.15 uur Spaarne: „De jacht
naar goud", 14 j„ 2.30, 7.00 en 9.15 uur. Frans
Hals: „Madame Pimpernel", 14. j., 2.30, 7.00
en 9.15 uur.
ZONDAG 5 DECEMBER
Palace: „Avontuur in Bengalen", 14 j., 11
Uur. Rembrandt: „Avonturen op de zeebo
dem", alle leeft.. 11 uur. Bioscopen: Middag
en avondvoorstellingen (des avonds alleen
van 7 tot 9 uur).
MAANDAG 6 DECEMBER
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
schoenhakken staan, terwijl men op enkele
punten zelfs lokalen heeft waar men met
tientallen tegelijk van een schoenpoets
beurt voorzien kan worden. Over het ge
heel worden er lage lonen en salarissen
betaald, zodat de meesten proberen er iets
bij te verdienen. Op 1 November werden
bij Regeringsdecreet plotseling alle sala
rissen van overheidspersoneel en militai
ren met.80 pet. verhoogd, hetgeen ook
wel illustreert dat het leven voor de kleine
man hier, erg duur is. Dus toch weer geen
Utopia!
leui we
I itöavem
Klcutcrvcrtclbock voor de Bijbelse
Geschiedenis, door Anne de Vries;
Uitgave J. K. Kok N.V., Kampen, 1948
Anne de Vries, die wij kennen uit zijn
Groot Vertelboek voor de Bijbelse Geschie-
nenis, is met dit Kleutervertelboek weer bij
zonder geslaagd. Met zijn eenvoudige stijl
weet hij zo goed de spanning van het verhaal
te bewaren, dat het voor de moeder of de
onderwijzeres een genoegen zal zijn, hieruit
de kleintjes voor te lezen. Aan de grotere
kinderen, die zelf kunnen lezen, kan het
boek heel goed in handen gegeven worden.
De tekeningen van Tjeerd Bottema zijn over
het geheel wel suggestief. De twee platen van
de kruisiging van Jezus hadden ons inziens
evenwel beter achterwege kunnen blijven.
Het boek is bestemd voor kinderen van
drie tot acht jaar.
BËÉÉIr
Een oud Moors kasteel in de bergen nabij Lissabon.
BERLIJN EN ZIJN MUSEUMSCHATTEN
(Van onze correspondent te Berlijn)
Voor de oorlog behoorde Berlijn met
Parijs, Londen, Rome, Florence en Mün-
chen tot de belangrijkste zes museumsteden
ter wereld.
Wie thans langs de ruïnes wandelt tussen
de Spree en de Kupfergraben midden in
de Sovjet-Russische sector, waar de „Na-
tional-Galerie", het Kaiser Friedrich-
museum", het „Deutsche Museum", het
„Neue Museum" en het „Pergamon-mu-
seum" op een eiland waren verenigd, die
zal onmiddellijk begrijpen, dat aan een
herstel der kunstverzamelingen in de oude
gesloten vorm voorlopig niet is te denken.
De inhoud der musea, tijdens de oorlog
deels in de stad, deels er buiten in beton
nen kelders en kazematten in veiligheid
gebracht, is na de oorlog in alle wind
richtingen verstrooid. Alle bezetters heb
ben een deel ervan in bewaring genomen
en er tot zelfs in Amerika tentoonstellingen
mee georganiseerd.
De noodlottige verdeling van Berlijn in
vier sectoren en de onenigheid der vreemde
machthebbbers hebben tot nu alle pogingen
van de Berlijnse magistraat om de kunst
werken der stad weer onder een centraal
beheer te brengen, doen mislukken. Tal
van kostbare objecten zijn door lucht
bombardementen en tijdens de gevechten
om Berlijn vernietigd of zwaar bescha
digd. Vele zijn in de eerste maanden na de
oorlog spoorloos verdwenen. Een niet on
belangrijke collectie bevindt zich in han
den der Russen en de vrees der Berlijners,
dat ook dit deel als verloren moest worden
afgeschreven, is begrijpelijk. Thans heeft
evenwel het Russische militaire bestuur
verklaard, dat het bereid is, het Berlijnse
museumgoed, dat zich in de Sovjet-Rus
sische bezettingszone bevindt, aan de ge
meentelijke musea terug te geven. Daar
toe behoren onder andere een grote verza
meling antieke schilderijen en beeldhouw
werken, het reusachtig fries van het Per-
gamon-altaar en de vrijwel compleet ge
bleven collecties oude munten.
Het spreekt vanzelf dat de Russen zulk
een grootmoedige daad alleen dan zouden
uitvoeren, zolang de zekerheid bestaat, dat
de collecties een plaats zouden vinden in
de Oostelijke sector der stad, waar zij
onder hun controle blijven. Niettemin ho
pen de Berlijnse kunstliefhebbers, dat de
Vier voordrachten
Het Haarlemse Kunstcentrum (annex
het vormingscentrum Vrij Nederland) hield
dezer dagen in de tuinzaal van het Concert
gebouw een niet zo heel erg groot gezel
schap bezig met een bont programma in het
betere genre. Voor de pauze wisselden twee
stemmig in het zwart geklede dames elkan
der af en daarna kwam de beurt aan twee
merkwaardige heren.
Riek Bonset-Horst droeg verhalen voor
van Godfried Bomans en Hans Christian
Andersen (o.a. Het meisje met de zwavel
stokken) op een naar mijn smaak te zoet
gevooisde toon en alles behalve puntig, be
nevens enige middeleeuwse balladen, die
goed klonken zolang er mannentaal werd
gebezigd, doch onbegrensd weekhartig wan
neer het vrouwelijk gevoel overheerste. Ro-
sey Pool verraste de aanwezigen met toe
lichtingen op en declamatie uit het werk
van de negerdichter Langston Hughes en
een door „spirituals" afgewisselde authen
tieke preek over de zondeval. Dit was een
interessante kennismaking met een welbe
spraakte vrouw, die ongetwijfeld nog veel
meer te vertellen heeft en zeker de kans
moet krijgen om dit te doen.
Simon Carmiggelt las op de hem vol
strekt eigen wijze drie kostelijke verzinsels
voor, in plastische taal gestoken openba
ringen van een uiterst fijn vertakt gevoel
voor humor. Het is jammer dat men het
bericht van zijn medewerking niet harder
van de daken heeft geblazen. Willy van der
Heyden zong enige opgeschoten-kwa
jongensachtige teksten, die noch met kunst
noch met vorming iets te maken hadden.
D. K.
Cor de Groot. Dezer dagen werd gemeld,
dat Cor de Groot in Januari in Berlijn zal
concerteren De pianist begint het nieuwe
jaar evenwel met enige uitvoeringen in Brus
sel. Daarna reist hij naar Frankrijk en
Spanje. Het ligt dit keer niet in de bedoeling
naar Berlijn te gaan.
Russische autoriteiten hun belofte zullen
vervullen en reeds heeft zich een com
missie van deskundigen gevormd, die zich
eveneens tot de militaire regeringen der
Westelijke zones zal wenden, met het ver
zoek ook de Berlijnse kunstschatten, die
zich te Wiesbaden, Celle en andere West-
Duitse steden bevinden, naar Berlijn terug
te brengen. Aangezien het onder de huidige
omstandigheden en vooral met het oog
op de heersende woningnood niet mogelijk
zal zijn in de eerstvolgende jaren de ver
woeste musea te restaureren of nieuwe
bouwwerken te scheppen, bestaat het plan,
bij een eventuele inwilliging van het ver
zoek, de overblijfselen van het voormalig
Berlijns kunstbezit in provisorische depóts
onder te brengen en ten behoeve der
kunstlievende bevolking afwisselend selec
ties te exposeren.
CHIN. IND. REST. HONGKONG
HAARLEM, Smedestraat 21 - Telefoon 21375
De nieuwe Belgische
ambassadeur
De heer Egbert Graefïe die benoemd is
tot ambassadeur van België in Den Haag,
is op 30 Maart 1890 te Brussel geboren.
Hij deed candidaatsexamen in de wijsbe
geerte, letteren en klassieke philologie aan
de universiteit te Brussel.
Op 22 December 1919 werd hij aangesteld
tot gezantschapsattaché, doch bleef aan
vankelijk bij het ministerie van Buiten
landse Zaken te Brussel werkzaam. Daarna
was hij werkzaam in Washington, Parijs,
Peiping en Berlijn.
Op 15 October 1936 werd hij benoemd
tot buitengewoon gezant en gevolmachtigd
minister in Teheran. In de jaren 1937 en
1938 was hij buitengewoon gezant in Af
ghanistan en Irak. Op 28 Mei 1948 werd hij
benoemd tot afgevaardigde bij de commis
sie van de Veiligheidsraad van de UNO in
Kasjmir.
Heringa Wuthrich
HAARLEM
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS
(Adv.)
Nieuwe tentoonstellingshal
voor Utrechtse jaarbeurs
Waarschijnlijk de grootste
in Europa
Het bestuur van de Nederlandse Jaar
beurs heeft van het ministerie van Weder
opbouw toestemming gekregen voor de
bouw van een grote tentoonstellingshal op
het Jaarbeursterrein aan de Croeselaan te
Utrecht. De bouw zal twee a drie jaar du
ren en ongeveer negen millioen kosten.
De hal krijgt een grondoppervlakte van
2,5 hectare er. zal vijftien meter hoog wor
den. Zij is bestemd voor het exposeren van
zware machines. Er komen twee rijdende
kranen met hefvermogens van 25 en 50
ton in het gebouw, dat voorzien wordt van
een kleine haven en een spoorwegaanslui
ting. Hierdoor zal het mogelijk zijn spoor
wagens en locomotieven in de hal te rijden.
Het gebouw wordt uitgevoerd in gewa
pend beton. Het zal waarschijnlijk de groot
ste tentoonstellingsruimte in Europa wor
den.
Frankrijk wijzigt standpunt
inzake Italiaanse koloniën
Een woordvoerder van het Franse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken heeft
gisteren medegedeeld, dat de Franse re
gering heeft besloten Engelands aanspraak
op trustschap over Italië's voormalige
Noord-Afrikaanse kolonie Cyrenaiea te
steunen.
De woordvoerder voegde hieraan toe, dat
de Franse houding afhankelijk was van de
eis, dat de Tripolitanië tegelijkertijd onder
Italiaanse trustschap zou worden gesteld.
Hij verklaarde, dat deze verandering in
de Franse houding is ontstaan door de
overtuiging van de Franse regering, dat
elke andere oplossing oneerlijk zou zijn
tegenover Italië en een permanente verbit
tering tussen Italië en Engeland zou schep
pen, op een ogenblik, dat begrip en vriend
schap tussen alle Westeuropese landen van
essentieel belang is voor het bewaren van
de vrede in de wereld.
De mededeling van deze verandering in
de Franse politiek Frankrijk heeft tot
nog toe teruggave van alle Italiaanse kolo
niën bepleit Komt aan de vooravond van
de behandeling van dit onderwerp door de
Algemene Vergadering van de UNO.
Handbal programma
Het programma voor Zondag luidt als
volgt:
Hoofdklasse, dames: HygiaTurnlust; Zee
burg—Concordia; PSV—DES.
Distrct West A. Ie klas heren: Amersfoort
Concordia; A I.C.Sport Vereent; Aals
eerAttila; AchillesZeeburg.
2e klas heren: GVA—Rapiditas; Catchers
HAV; Aalsmeer—Turno.
2e klas dames: RapiditasHOC, 10.15 uur
Schalkwjjkerweg; ConcordiaGita. 14 uur
Noord. Sportpark; Rood ZwartOSS, 12.30
uur Noord. Sportpark.
Afd. Noordholland, le klas dames: BGV
Bato 15.15 uur Noord. Sportpark; Blauw Wit
IJmond; BeverwijkHOC 2.
2e klas dames; OSS 2Animo; BGV 2
Gita 3, 11 uur Schalkwijkerweg: Rood Zwart
2—Gita 2.
le klas heren: TanegidoIJmond.
2e klas heren: BGV 2— DWO, 14 u. Schalk
wijkerweg: Rapiditas 2Vlug en Vaardig. 14
uur Schalkwijkerweg; HOC 2—AVA. 15,15 u.
Schalkwijkerweg; Tonegido 2Bato.
Fred Warburton overleden
Een oud-trainer van HVV, de Engelsman
Fred Warburton. is op 65-jarige leeftijd in
Engeland overleden. Warburton, die in de
jaren omstreeks 1920 ook wel als verzorger
van het Nederlands elftal is opgetreden,
heeft tevens als pionier op cricket-gebied
veel voor de Nederlandse sport, in het bij
zonder in Den Haag, betekend.
WEDSTRIJDEN G. I. O. S. De wedstrij
den van de gymnastiekvereniging G.ï.O.S.
werden voortgezet met die voor oudste jon
gen en meisjes. Bij de jongens was de
volgorde: 1. Teun Timmer: 2. Bob Iking en
Jan Moerbeek; 3. Bob Kwantes. Voor d e
meisjes luidt de uitslag; 1. Truusje Kops; 2.
Rie Waijer; 3. Kockie Vos en S. v. Leeuwen.
j Korfbal
Ontmoeting van Oosterkwartier
vraagt aller aandacht
Zondag gaat Oosterkwartier naar Rohda te
Amsterdam, welke wedstrijd van groot be
lang is om niet tot de onderste twee ploegen
der eerste klasse te behoren. Immers, deze
ploegen degraderen aan het einde van het
seizoen. In Haarlem won Oosterkwartier met
8—4, toen de wedstrijd door Rohda nog niet
zo heel belangrijk werd opgevat, aangezien
men geen degradatiegevaar inzag. Nu is de
situatie geheel anders. De winnende ploeg
staat voorlopig veilig. Oosterkwartier heeft
Zondag tegen Archipel prima gespeeld en
met dat vertrouwen moet ook tegen Rohda
één der puntjes kunnen worden behaald.
Aurora gaat naar Excelsior en slaat niet
voor een makkelijke opgaaf. In Haarlem
bleef Aurora met 108 de baas en ook Zon
dag kan gewonnen worden
Watervliet speelt Zaterdag tegen ZKC,
Animo Ready ontmoet op die dag DSV. Beide
twaalftallen kunnen winnen, hoewel de taak
van Watervliet lastiger is dan die van Animo
Ready.
De reserves van Oosterkwartier gaan naai
de reserves van SVK en het wordt hoog tijd.
dat de Haarlemmers een der punten ver
overen. Aurora 2 ontvangt BI. Wit 3 en kan
wellicht de nederlaag van 41 in Amster
dam wreken. Sport Vereent 2 gaat naar
ZKV 2, hetgeen wèl een te lastige opgaaf zal
wezen. Nieuw Flora heeft een vrije Zondag.
Over Muziek
Jack Morris
LEREN EN LAMSHUID KLEDING
voor DAMES, HEREN EN KINDEREN
Paardeleren handschoenen en
wanten met kap 8.95
Lamshuidpantoffcls 14.
Kalfsleren wanten met lamshuid
gevoerd 15 60
Leren motorlaarzen 29.95
Grote sortering Regenkleding
BARTEL JORIS STRAAT 20 - TEL. 13439
HAARLEM
Voetbaloverzicht
De tweede helft van de competitie begint
Zondag. Haarlem, dat tegen ADO gestart was
en toen gelijk speelde, krijgt de Haagse club
op bezoek. De ontmoeting is van groot be
lang, want de ploegen kunnen de punten
goed gebruiken. ADO heeft acht punten en
Haarlem zes na negen wedstrijden. Dan vol
gen 't Gooi met vier en Sparta met twee
punten. EDO heeft na een lange rust, wat
competitievoetbal betreft, want inmiddels
speelde het enige vriendschappelijke par
tijen, een lastige opgaaf in Amsterdam. DWS
wordt opgezocht en de Haarlemmers hebben
gelegenheid, om revanche te nemen van de
in September geleden nederlaag.
Stormvogels krijgt bezoek van SVV en
VSV trekt naar Hermes. JJmuiden komt dus
uit tegen Schiedam. Een felle strijd is te j
wachten in beide plaatsen.
RCH heeft een vrije Zondag en zal met be
langstelling het resultaat van de in Sant
poort te spelen wedstrijd VelsenUVS
afwachten. Mochten de bezoekers winnen,
dan heeft RCH nog een voorsprong van twee
punten.
Voor de derde klassers uit het rayon Ken-
nemerland zijn geen wedstrijden vastgesteld
Om de wereldtitel
Dammen
Vrijdagavond waren de uitslagen in het
wereldtournooi dammen: Pérot—Demes-
maecker 2—0; Keiler—Rostan 2—0: Laros—
Ghestem 02; Van der Staay—Post 20:
Roozenburg—Chiland 20. De Antwerpenaar
Verpoest was vrij.
De partij van de Parijzenaar Pérot tegen de
Belgische kampioen Demesmaecker had een
3228 opening, waarop door zwart met 18—23
werd geantwoord. Later werd de partij zeer
onregelmatig. Pérot liet zich aan zijn lange
vleugel opsluiten, maar verbrak die in het
gevorderde middenspel met voordeel. In een
stand van zeven om zeven stukken stond
Demesmaecker in alle varianten verloren.
Pérot speelde het eindspel goed en won ge
makkelijk.
De ontmoeting van Keiler tegen Rostan
werd aangevangen met de Franse opening,
waarop de Zwitser 2025 tegenspeelde. Kei
ler ruilde daarop uit met 30—24 en behaalde
met deze variant, die men in internationale
tournooien tegenwoordig vaak ziet, een theo
retisch voordeel. In het middenspel verdedig
de de Zwitser zich wel, maar hij bleek niet
opgewassen tegen het zeer sterke spel van
Keiler. Na 61 zetten was zwart overspeeld en
gaf de partij op.
Roozenburg speelde in zijn partij tegen
Chiland de 3329 opening, waarna een ouder
wetse hekstellingpartij ontstond. Chiland
behandelde de partij zeer goed. doch kon niet
verhinderen, dat Roozenburg de stelling in
het middenspel met enig voordeel verbrak.
Hij wist drt voordeeltje te vergroten en na
een fraai eindspel in winst om te zetten.
De Rotterdammer Van der Staay koos in
zijn ontmoeting tegen de Afrikaanse kam
pioen Post de 3228 opening, waarop zwart
door 1923 te spelen direct het centrum ging
bezetten. Van der Staay trok ten aanval en
ontwikkelde een zeer sterk centrum, waarbij
Post enige nadelige randschijven kreeg. Ge
leidelijk aan kwam Van der Staay in het
voordeel en in het vergevorderde middenspel
kreeg zijn tegenstander enige gedwongen
zetten te doen. Post trachtte wel door enige
ruilen dit te compenseren, doch Van der
Staay was op zijn hoede en bracht een 44
eindspel op fraaie wijze tot winst.
De Poolse opening werd gespeeld in de
partij van Laros tegen Ghestem, die 17—21
als tegenzet gaf. In de verdere opening werd
de partij zeer onregelmatig, waarbij de spe
lers scherp op winst speelden. In het zeer
ingewikkelde middenspel kwam Ghestem
enigszins in het voordeel en forceerde daar
bij schijfwinst. Ofschoon Laros ijverig
speurde, kon hij geen remisevariant vinden
en Ghestem besliste met een zeer juiste
voortzetting het eindspel in zyn voordeel.
De stand luidt thans: 1. Roozenburg 35 pnt.
(uit 19 partijen); 2. Keiler 28 pnt. uit 19; 3.
Ghestem 26 pnt. uit 19; 4. Verpoest 23 pnt.
uit 19; 5. Van der Staay 21 uit 19; 6. Laros 20
p. uil 19; 7. Post 19 pt. uit 19: 8. Pérot 18 pt
uit 19; 9. Chiland 13 pt. uit 19; 10 Demes
maecker 4 pnt uit 19: 11 Rostan 3 p. uit 20.
Vanavond worden de laatste partijen in
Rotterdam gespeeld.
Vrouwen aan mannenwerk in de straten
Wcenen De Oostenrijkse hoofdstad heeft een
groot tekort aan mannelijke werkkrachten en
een teveel aan vrouwelijke het logische gevolg
is dat de Weense vrouwen arbeid te doen krij
gen waarvoor zij eigenlijk niet in de wieg zijn
gelegd. Zo kan men haar hier aan het puin
ruimen zien, op de maat van de prozaïsche
geluiden van een Weense wals - een stoom
wals in dit geval, die op de foto echter juist
niet meer te zien is.
Haarlemse scholieren
gaan weer schaken
Voor de dertiende maal zal op 28. 29 en 30
December het schaaktournooi voor scholie
ren gehouden worden om het persoonlijk
kampioenschap van Haarlem. Vorig jaar be
stond voor dit tournooi grote belangstelling,
hetgeen niet alleen tot uiting kwam in de
inschrijving van 88 deelnemers, maar ook in
de belangstelling van de zijde van de Noord
hollandse en Koninklijk Nederlandse
Schaakbond.
In het vorige tournooi .verd H. Bouw
meester winnaar. Deze zal zijn titel echter
niet kunnen verdedigen, daar hij inmiddels
Haarlem verlaten heeft.
Daar de jeugdige schakers de laatste jaren
aanmerkelijk in kracht zijn vooruitgegaan,
mag een spannende, op behoorlijk peil staan
de strijd verwacht worden. De leiding berust
bij de Haarlemse School Schaak Bond.
De wedstrijden zullen gehouden worden in
café-restaurant Brinkmann, Grote Markt. Er
wordt gespeeld in hoofd- en bijtournooi. Tot
20 December a s. kan men zich voor deel
neming aanmelden bij de heer: J. Bocré,
Veenbergplein 29, Haarlem.
Wie over de geschiedenis der muziek
denkt schijnt langs een afgrond te lopen.
Wij weten niet alles van het geestelijk
leven der oude volken, maar wij weten
dat de Chinezen, de Egyptenaren, de In
diërs. de Arabieren, de Grieken, de Ro
meinen verstandelijk gewoekerd hebben
met wat hen aan muzikaal materiaal be
kend was, omdat zij altijd meenden dat
de muziek een soort godsspraak of in ieder
geval beeldspraak van een godsstem was.
Wij menen nu muzikaal op vaste grond te
staan; wij kunnen, van ons bergpad af
kijken in de schijnbaar bodemloze afgrond
der menselijke geschiedenis en ons afvra
gen: heeft de muziek altijd gezwegen en
waren 't alleen de mensen die door haar
spraken? Of was altijd de muziek de ac
tieve macht, die de mensen gebruikte om
onder ons te leven? Of was er altijd mis
schien een wisselwerking lussen beide en
ontraadselen wij waarschijnlijk nooit het
geheim van die onderlinge aantrekkings
kracht? Van oudsher is het geestelijk en
zinnelijk leven der mensen met de mu
ziek verenigd. De dienst van God, de astro
nomie, de mythologie, de theorieën der
staatkunde, der wiskunde en der wijsbe
geerte hebben wisselend naar de aard
der volken altijd dit levend verband
met de muziek gehad; de gedachte dat dui
zenden en duizenden jaren voor Christus'
geboorte dit verschijnsel voortdurend w9t-
kelijkheid was, is duizelingwekkend.
Maar deze historie is niet de geschiede
nis der kunst; is het eigenlijk wel de ge
schiedenis van de taal van het menselijk
hart? Het is, koud-weg gezegd, een zijde
van de historie der pftilosophische natuur
kunde, hoe verheven ook de speculaties
der wijsgeren waren. De Sphinx der mu
ziek liet altijd alle bespiegelingen, alle
technieken toe, maar men vraagt zich af
of zij wellicht duizenden jaren heeft ge
wacht op de actie van het menselijk hart.
Of moeten wij zwijgen over de mensen
der oude tijden en erkennen dat ooit het
hart anders leefde en zich uitte dan wij
menen te kunnen verstaan? Ik voor mij
moet de vraag onbeantwoord laten omdat
er zoveel kwesties van volkenkundige be
tekenis achter deze overweging opdoemen.
Slechts de eeuwige en eerbiedwekkende
zaak van het bovennatuurlijke en het na
tuurlijke laat zich buiten de weg der ge
schiedenis betwisten en op dit standpunt
staande is een mening over de muziek als
eigendom der mensen mogelijk.
Ik ben het eens met Chesterton als hij
zegt dat er geen bovennatuurlijke kunst
werken bestaan. Blijven wij bij de mu
ziek dan kunnen wij zeggen dat een com
ponist overtuigd is, dat hij zich in de mu
ziek richt tot God. Er zijn overigens genoeg
exaltatie en vermetelheid, genoeg welge
meende roeping, genoeg theatrale verhef
fing en geestelijke dronkenschap, maar er
is geen mens die hierin in de grond van
zijn hart gelooft. Als men de natuur maar
ruim en groots genoeg neemt is er inzake
kunst nooit reden om het bovennatuurlijke
lastig te vallen. Wij kunnen nooit genoeg
hymnen maken, maar wij moeten ons niet
verbeelden het voorwerp van onze dithy
rambe in de hand te hebben, want dan
zou er geen reden zijn voor onze lofzang.
Ik las eens bij Frans Erens de schrandere
opmerking: er zijn heiligen geweest die
dichters waren, maar dichters die heilig
verklaard werden, zijn er nooit geweest.
De diepzinnige en onvolprezen latere
strijkkwartetten van Beethoven zijn even
ver van het bovennatuurlijke als de zo
genaamde pantheïstische muziek van
Debussy. Wie peilt de harten dezer men
sen; maar wie kent ook de tonen die het
onuitsprekelijke weergeven? Alles wat wij
uitspreken is van ons, van de natuur en
zelfs onze poging tot aanroeping van iets
dat daar boven is blijft altijd een evocatie.
En deze evocatie is indrukwekkender cn
ontroerender naarmate zij oprechter van
harte is.
Ik geloof dat het begin der Westerse
muziek als vrije uiting van het gemoed
en de verbeelding der mensen ligt in de
muziek der oude Joden en dat de opbloei
der muziek als weerklank der liefde op
komt bij de muziek van het Christendom.
De oudere bespiegelingen zij'n historie;
wij beleven ze niet. Uit de harten der
eerste, vervolgde Christenen is de bezieling
in de muziek tot bloei gekomen. Sinds
dien zingt Italië, sindsdien is met gevleu
gelde macht de melodie over de volken
van Europa gekomen, sindsdien ontwikkel
de zich de harmonie als weerklank, sinds
dien zouden het bloed en de zenuwen in
het rhythme zijn gaan leven en sindsdien
zou de mens alles, waarmee hij belast en
beladen was kunnen uiten. En de hoog
moedige Renaissance zou dit niet ontken
nen, maar bevestigen. De latere bezinning
op de zuiverheid der muzikaliteit, op de
ordelijke verhouding van de objectieve
natuur tot het wezen van de kunstenaar
zou nooit de stem van het hart tot zwijgen
brengen, want de erkenning der kunst was
de erkenning der menselijke waarde en
niemand achtte ooit daarmee de erken
ning van hogere machten aangetast.
De vrijheid en de waarheid der muziek
zijn als de vrijheid en de waarheid van
bossen en bergen, van zonneschijn en
nachtelijke hemel: zij zijn de vrijheid en
de waarheid van al onze sentimenten. Dit
weten wii met evenveel zekerheid als
wij de onmogelijkheid beseffen om
alle tonen onder woorden te brengen. De
inhoud en de uitdrukkingsmacht der mu
ziek gaat boven alle woorden en tekens
uit; wij kunnen haar betekenis en zelfs
haar wezen wel pogen te omschrijven,
maar wij kunnen nooit zeggen wat zij zegt.
Dit verklaart ook waarom sommige littera
toren en denkers met spijtige wreveligheid
naar de muziek staren omdat zij in haar
iets ontmoeten wat aan de controle van
hun verstand ontgaat. Daarom is zij de
meest aristocratische kunst, en toch meteen
de meest democratische, omdat zij voor
ieders hart open staat en het nooit
aan haar ligt wanneer men haar niet lief
heeft. HENDRIK ANDRIESSEN.
Regering koopt
klei-aardappelen
Overeenkomstig de aankondiging van
minister Mansholt bij de behandeling van
de Landbouwbegroting in de Tweede Ka
mer heeft het ministerie van Landbouw,
Visserij en Voedselvoorziening thans aan
het Aan- en Verkoopbureau voor Akker
bouwproducten opdracht gegeven een be
langrijk kwantum klei'-cor.sumptie-aardap-
pelen van bepaalde sortering en uitsluitend
van de rassen Eigenheimer, Bintje en Beve
lander binnenkort rechtstreeks van telers
aan te kopen in hoeveelheden van ten min-
10 ton per teler en per ras.
Bij aflevering voor 1 Maart 1949 :;eldt
een prijs van 6 10 per 1(10 kT Vo->- bij
confr^i in h—.i. iu, die datum
zal een hogere prys geiden.
