Dr. Beel motiveert het besluit
tot gewapende actie
Djokja en C.v.G.D. werden een hak uur
voor het begin der actie ingelicht
Generaal Kruis vindt woorden van troost
voor de familieleden der militairen
1
MAANDAG 20 DECEMBER 1948
Optreden der Nederlandse troepen
dient uitsluitend tot herstel
van vrede en vrijheid in Indonesië
Koninklijke belofte blijft
volledig gehandhaafd
BATAVIA, 19 Dec. (Aneta). De hoge
vertegenwoordiger van de Kroon, dr. L. J.
M. Beel hield Zondag voor Radio-Bata-
via een redevoering, waarin hij onder meer
verklaarde: „Nu ik heden voor de eerste
maal in mijn ambt als hoge vertegenwoor
diger van de Kroon het woord richt tot u
allen, die hier in Indonesië leeft en werkt,
doet het mij leed dat dit een hoogst ernstig
woord moet zijn. Enige weken geleden heb
ik mijn ambt aanvaard met de bedoeling
om in overeenstemming met de mij ge
geven opdracht binnen de kortst moge
lijke termijn voorbereidingen te treffen
voor de invoering van een nieuw bestel in
Indonesië, op de grondslag van het gedu
rende de laatste maanden met zo gunstig
resultaat gevoerde overleg met de ver
tegenwoordigers van de deelstaten.
Met het instellen van het ambt van hoge
vertegenwoordiger van de Kroon heeft de
Nederlandse regering definitief een einde
wilen maken aan de oude vormen van ge
zagsverhoudingen en luidde zij een nieuwe
fase, een overgangsfase naar het Uiteinde
lijk gemeenschappelijk nagestreefde doel:
vorming van een vrij, onafhankelijk, fede
raal Indonesië, in.
Het behoeft geen betoog dat bij het ge
voerde federaal overleg steeds nog hoop
werd gekoesterd, daf tenslotte ook de repu
bliek de haar toekomende plaats in het
federaal verband zou willen innemen.
Dit toch was geheel in overeenstemming
met datgene wat de regering van Djolcja
vrijwillig heeft aanvaard, aanvankelijk bij
het accoord van Linggadjati, vervolgens in
de overeenkomst van de Renville. Dat het
de Nederlandse regering hoge ernst was,
om dit doel tot het uiterste na te streven is
wel zonneklaar gebleken uit de in de afge
lopen weken door haar gevolgde gedrags
lijn.
Nadat in maandenlange gevoerde bespre
kingen vruchteloos was gepoogd om tot een
reële uitvoering van de Renville-overeen-
komst te komen, heeft, de Nederlandse re
gering in de loop van de maand November
van dit jaar tot tweemaal toe een ministe
riële missie naar Indonesië gezonden, daar
mede onomwonden tonende het uiterste in
het werk te stellen om tot een vergelijk te
komen.
Tevergeefs. Het is helaas niet mogelijk
gebleken om voorwaarden voor een reëel
samengaan te scheppen. De republikeinse
regering bleek hiertoe niet bereid, in elk
geval niet bij machte.
Door haar pogingen om zo enigszins mo
gelijk op redelijke grondslag tot samen
werking te kómen met de republiek van
Djolcja, nam de Nederlandse regering -het
risico op zich dat de invoering dezer staat
kundige hervormingen, welke zij blijkens
hare uitdrukkelijke en herhaalde verkla
ringen met ingang van 1 Januari 1949 wilde
doen invoeren, aan ernstige vertraging zou
blootstaan. Zij verkoos echter dit risico
boven de mogelijkheid dat de republiek
door het voortbestaan van enig misverstand
niet van de aanvang af zou deelnemen aan
de federale opbouw.
Helaas wezen de besprekingen uit. dat in
de republiek krachten werken welke het
aan haar regering indien al daartoe be
reid het toch onmogelijk maken de fun
damentele voorwaarden welke ik zoeven
heb omschreven, te vervullen. Het leger en
de talrijke al dan niet in verband met het
leger opererende gewapende groepen ne
men in de renublïelc een overwegend sterke
oncontroleerbare positie in.
Tot welke excessen dit leidt zou bijvoor
beeld het volk van Tapanoeli op Sumatra
kunnen verhalen indien het vrijuit zou
kunnen en durven vertellen van de strijd
welke nu reeds meer dan een jaar lang
met afwisselend succes wordt gevoerd tus
sen de verschillende gewapende groepen
ten koste van de bevolking.
Tot welke onmogelijke situaties dit alles
leidt, hebben de jongste besprekingen op
nieuw overduidelijk aangetoond. Hierin
werd namelijk door leidende figuren in de
republikeinse regering hun onmacht tegen
over leger en terreurbenden erkend, zodat
het scheppen van juiste verhoudingen en
de gezondmaking van de toestand op dit
gebied onmogelijk bleek.
Indien de regering van de republiek al
moet bukken voor de overmacht van de
troepen welke herhaaldelijk door haarzelf
zijn beschreven als „benden zonder verant
woordelijkheidsbesef" dan kan daarom nog
niet van de Nederlandse regering worden
gevergd dat zij zal medewerken aan het
overleveren van andere deelstaten aan dat
zelfde republikeinse leger. En dat is wat de
republiek van Nederland en van alle niet-
republikeinse gebieden verwacht door te
eisen dat de T.N.I. en andere republikeinse
strijdorganisaties in stand blijven en dat de
Nederlandse troepen geleidelijk aan wor
den teruggetrokken.
Orde in Indonesië een
wereldbelang.
De Nederlandse regering kan een derge
lijke toestand niet aanvaarden, in de eerste
plaats niet vanwege de verantwoordelijk
heid, haar door de historie in Indonesië
opgelegd; in de tweede plaats niet omdat
zij hier in flagrante strijd zou komen met
de beginselen van het Atlantic Charter dat
aan ieder volk wil garanderen een leven
„vrij van vrees en vrij van gebrek"; ten
derde niet omdat, artikel 73 van het Char
ter der UNO Nederland als lid de heilige
plicht oplegt om het welzijn van de in
woners dezer gebieden te bevorderen. Uit
hoofde van deze verantwoordelijkheid moet
de Nederlandse regering eisen dat in ge
heel Indonesië aan de volgende voorwaar
den wordt voldaan:
Er moet rust en orde heersen in het ge
hele gebied, allereerst in het belang van de
bevolking, maar ook in het welbegrepen
belang van de gehele wereld, er moet zijn
veiligheid, zowel voor de eenvoudige land
bouwer in afgelegen gebieden als voor de
arbeiders en intellectuele werkers in dor
pen en steden; veiligheid voor allen die zich
in deze landen bevinden, Indonesiër., Ne
derlander of vreemdeling en geestelijke
vrijheid voor ieder individu; er moet met
voortvarendheid kunnen worden voortge-
werkt aan de culturele en geestelijke ont
wikkeling van de gehele bevolking. Indo
nesië moet zijn een geordende staat waar
recht geldt en niet macht van wapenen in
handen van troepen die zich onrechtmatig
hiervan hebben kunnen meester maken;
het moet een land zijn waar de vruchten
van de bodem in vrede kunnen worden
geplukt door de gehele bevolking op recht
matige wijze, zodat de producten weer rij
kelijk kunnen toevloeien naar de wereld
markt die daaraan zo grote behoefte heeft.
Met alle machtsmiddelen.
Slechts indien aan deze fundamentele
eisen is voldaan, kan Nederland zijn belof
ten inlossen betreffende de zelfstandig-
making van de Indonesische volken welke
in de radiorede van koningin Wilhelmina
van 7 December 1942 zo duidelijk is om
schreven. Dit koninklijk woord wil Neder
land gestand doen in de wetenschap dat
slechts een regering, die getrouw is aan
haar woord, door anderen en zich zelf kan
gerespecteerd worden. Welnu, nakoming
van deze belofte kan nimmer geschieden,
zolang in enig deel van Indonesië een ten
hemel schreiende terreur wordt uitgeoefend
door groepen gewapenden op de weerloze
bevolking, zolang moord en roof worden
bedreven in dagelijks toenemende mate
onder de ogen ener republikeinse regering,
welke niet bij m&chte is zich daartegen te
verzetten, omdat zij zelf afhankelijk is van
dezelfde gewapende groepen.
Nederland kan het voortbestaan van
een dergelijke toestand niet meer dul
den. Daarom heeft de Nederlandse re
gering, in het volle besef van haar
plicht, besloten om, nu langs vreed
zame weg geen oplossing mogelijk
blijkt en alle pogingen daartoe haars
ondanks hebben gefaald, ten aanzien
van de gebieden, welke totnogtoe bui
ten haar controle waren, voorwaarden
te scheppen, welke noodzakelijk zijn
voor de verwezenlijking van het ge
stelde doel in het belang van geheel
Indonesië en mede in het belang van
de gehele wereld. Zij heeft daartoe het
bestand, waaraan trouwens de republi
keinse regering bliikens haar optreden
nu reeds maandenlang zich niet meer
houdt, formeel opgezegd.
Genezing van dit. zieke land kan slechts
goed een aanvang nemen na zuivering van
de terroriserende machten binnen het re
publikeins gebied.
Deze zuivering zal worden uitgevoerd
consequent en zonder voorbehoud. Wij zul
len met alle beschikbare politiële en mi
litaire middelen de terreurbenden ruste
loos achtervolgen en niet langer dulden,
noch in de onder onze controle staande ge
bieden, noch in de gebieden die thans zul
len worden bevrijd, dat zij hun practijken
zullen blijven uitoefenen.
Boodschap aan de troepen.
Ik richt mij tot u, leden van de strijd
krachten ter zee, te land en in de lucht.
Zwaar is de taak u opgelegd, maar ik ben
overtuigd, dat gij die zult vervullen tot het
einde toe op moedige, vastberaden en waar
dige wijze. Niet om vijandelijk gebied te
bezetten rukt gij op, maar om recht en vei
ligheid te brengen, waar tevoren rechte
loosheid heerste. Toont door uw daden dat
niemand, wie hij ook zij, van u iets te duch
ten heeft, wanneer hij zijn vreedzame taak
Bulavia een rustig beeld t
i de stad, die thans het brandpunt vormt i
in de archipel.
i de gebeurtenissen
vervult. Vormt door uw optreden het le
vende bewijs, dat gij niet zijt gekomen om
de vrijheidsdrang te beknotten maar slechts
om te verzekeren, dat die vrijheid gepaard
zal gaan met recht, om te zorgen, dat zij
geen ledige leuze blijft maar levende wer
kelijkheid wordt.
Beroep op de bevolking.
Ik doe een beroep op u allen, luisteraars,
om ertoe mede te werken, dat de helaas
noodzakelijk gebleken zuivering zo snel
mogelijk verloopt, opdat onvermijdelijk
leed worde beperkt tot een minimum en
opdat de vrede spoedig worde hersteld over
geheel Indonesië.
Ik denk daarbij niet enkel aan u, die in
de federale gebieden in de afgelopen jaren
door uw ai'beid en uw toewijding ieder op
uw wijze hebt bijgedragen tot de opbouw
van het nieuwe Indonesië, maar ook aan u,
die in het tot nu toe republikeinse gebied
niet bij machte waart, een constructieve
bijdrage te leveren aan de toekomst van
uw land, omdat uw geestdrift en uw idea
lisme niet in staat bleken tegenwerkende
krachten te overwinnen van op macht be-
lusten eh bandelozen, onbekwamen en zelf-
zuchtigen.
Laten wij dan allen gezamenlijk de hand
aan de ploeg slaan om aan dit land niet
enkel de vrijheid te geven maar ook de
vrede, om niet alleen de onafhankelijkheid
te vestigen, maar evenzeer de heerschappij
van het recht.
Dan gaan de vrije souvereine verenigde
staten van Indonesië na alle leed en ver
warring een schone toekomst tegemoet. Dan
zal het voor een ieder in dit land, burger
of vreemdeling, goed zijn te wonen. Dan
neemt het vrije - Indonesië zijn plaats in
naast Nederland en dan treedt het als vol
waardig lid binnen in de gemeenschap der
volkeren. Dan is geen ijdele leus maar
wordt werkelijkheid de Negara Indonesia
Serikat, Merdeka dan berdaulat. Dat geve
God."
Vice-admiraal Pinke richt zich
tot de Marine
Zondag deed de Vice-admiraal A. A.
Pinke, de commandant der zeemacht in het
Oosten, de volgende dagorder uitgaan aan
de Koninklijke Marine in het Oosten, als
mede voor de schepen van de dienst van
scheepvaart onder zijn operatief bevel.
„Gedwongen door de infiltratie, de ter
reur en het wanbeheer van de republiek en
door de houding van de totaal onhandel
bare regering te Djokja, heeft de Neder
landse regering het besluit genomen, over
te gaan tot een militaire actie tegen de re
publiek. Wederpm roep ik u dus op, thans
uw plicht jegens Koningin en Vaderland,
jegens Nederland en Indonesië te vervullen
en een militaire actie te gaan ondernemen
tegen een niets ontziende vijand. Gij kunt
geroepen worden, het hoogste offer te
brengen, want bij een dergelijke actie zul
len ook wij verliezen lijden, maar bedenkt
steeds, dat de beste verdediging steeds
blijft de vernietiging van 's vijands tegen
stand.
Wij komen in de republiek om orde en
rust, recht en wet te brengen, om de volken,
die thans onder republikeins gezag leven,
te bevrijden van een regime van baatzucht
en onrechtvaardigheid. De volken in de
republiek zijn onze vijanden niet. Onze
vijanden zijn de gewapende strijdkrachten
met hun aanhang van allerlei kwade ele
menten en aan hun leiband lopende rege
ring te Djokja.
Tracht dus het leed, dat de bevolking
door deze strijd zal ondergaan, zoveel mo
gelijk te verzachten, van welke landaard
zij ook zijn en toont u waardig aan de hoge
traditie van ons Vorstenhuis en ons volk,
krachtig en humaan. Leve de Koningin".
Brief aan Truman inzake
de Indonesische situatie
De voorzitter van de India League of
America, de heer Sirdar J. J. Singh, deed
in een brief een beroep op president Tru
man en verzocht deze aan de Amerikaanse
gedelegeerden bij de Veiligheidsraad in
structies te geven een resolutie voor te stel
len, welke de Nederlandse regering ervan
zal weerhouden enige actie te ondernemen,
welke vijandelijkheden tot resultaat zou
den kunnen hebben. Voorts werd gevraagd
de Commissie voor Goede Diensten te ver
zoeken, de onderhandelingen voor een
vreedzame oplossing te hervatten. Sirdar
Singh legde er de nadruk op. dat geheel
Azië, ijl het bijzonder India, met belang
stelling ziet naar de houding van de Ver
enigde Staten inzake deze aangelegenheid.
Op Sumatra controleerden de Nederlandse troepen slechts kleine gebieden rond Palembang,
l'adung en Mcclan, doch in hel overige deel had ook de republiek weinig zeggenschap, daar de
kustgebieden zich builen de republiek om ontwikkelden naar de status van deelstaat.
Pamfletten voor de bevolking
Radio-Indonesië te Batavia heeft omge
roepen, dat de Nederlandse troepen twee
pamfletten aan de bevolking van de te zui
veren gebieden uitreiken. In een van deze
twee pamfletten wordt verklaard, dat „de
sabotage van de opbouw van een werkelijk
zelfstandig Indonesië door onruststokers en
rovers niet langer mag voortgaan" en dat
„de regering van Djokja niet langer kan
erkend worden, omdat zij er niet in ge
slaagd is deze kwaadwilligen uit te scha
kelen," aldus de radio.
In het tweede pamflet wordt gezegd, dat
„de algemene overheid reeds arbeidt aan
de verwezenlijking van het nationale ver
langen om een eigen Indonesisch leger te
scheppen. De T.N.I. en andere strijdorga
nisaties mogen echter niet als zodanig wor
den beschouwd. Zij zullen in hun huidige
vorm moeten verdwijnen. In het nieuwe
federale leger zal echter plaats zijn voor
diegenen, die zich steeds behoorlijk gedroe
gen". Het pamflet, aldus de radio, eindigt
met de aansporing aan „alle goedwillenden
in de „T.N.I." de wapens neer te leggen,
waarna „zij straks, de kans zullen hebben
om mee te helpen aan de opbouw van een
eigen Indonesisch leger."
Op een persconferentie op het Paleis
Koningsplein te Batavia, welke ook door
een aantal buitenlandse correspondenten
werd bijgewoond, heeft dr. Beel gisteren
een aantal vragen beantwoord. Dr Beel.
die voor het ogenblik geen vragen wilde
beantwoorden, die de militaire operaties
betroffen, zeide dat er in de eerste tijd een
militair bestuur zal komen in de thans on
der Nederlandse controle te brengen Re
publikeinse gebieden. Daarbij zullen terri
toriale adviseurs van het bestuur worden
ingeschakeld, wier taak het is, zo spoedig
mogelijk het burgerlijk bestuur weder in
orde te maken.
Voor de veiligheid van de Commissie
voor Goede Diensten, die thans te Kalioe-
rang nabij Djokja verblijft, zijn speciale
maatregelen genomen,
Er is geen voorafgaand overleg over de
actie gepleegd met de vertegenwoordigers
der deelstaten, die echter wel tijdig zijn
ingelicht.
Dr. Beel zeide, dat de Commissie van
Goede Diensten van de UNO en de ver
tegenwoordigers van de regering van de
republiek Indonesia te Batavia een half
uur voor het begin der operaties op de
hoogte gesteld waren van het Nederlandse
besluit tot actie.
Soekarno, de president van de republiek,
en de andere geïnterneerde leden van zijn
regering (zie laatste kolom) zouden
behandeld worden met de aan hun
rang verplichte onderscheiding. De repu
blikeinse soldaten zouden aanvankelijk
behandeld worden als krijgsgevangenen,
doch er zouden regelingen getroffen wor
den, dat zij zo spoedig mogelijk in het
burgerleven zouden kunnen terugkeren.
Preventieve censuur op
persnieuws uit Indonesië
Particuliere brieven worden
ongemoeid gelaten
Officieel is te Batavia medegedeeld, dat
met ingang van Zondag 19 December
censuur is ingesteld onder meer op alle
perstelegrammen krachtens de verordening
militair gezag 84. Er is opdracht gegeven,
het ingestelde preventieve toezicht op
vlotte en soepele wijze te doen uitoefenen.
Er is echter, naar dr. Beel gisteren mee
deelde, geen briefcensuur ingesteld.
De borden met het opschrift status quo", opgericht na de wapenstilstand in Augustus 1947,
doen thans geen dienst meer.
,,Het einde van het gevaar is thans
veel dichter bij gekomen"
Luitenant-generaal mr. H. J. Kruis, chef
van de generale staf, heeft Zondagavond
in het radioprogramma voor de Neder
landse Strijdkrachten een rede uitgespro
ken, waarin hij onder meer zei: „Na het
ernstige besluit van de regering stel ik er
prijs op, mij met een enkel woord te rich
ten tot de familieleden en vrienden van
hen, die nu in Indonesië hun militaire
plicht vervullen.
Uiteraard heeft Nederland getracht
tot het uiterste getracht het conflict met
de republiek op vreedzame wijze op te
lossen. Niettemin waren er wekelijks ver-
lieslijsten te publiceren. De vreedzame weg
werd slechts door ons bewandeld, maar zij,
die die weg gingen ook uw mannen en
zoons en vaders, verloofden en vrienden
werden daarbij\ zonder ophouden beschoten
en overvallen.
Dagorder van generaal Spoor
De radio te Batavia heeft Zondag een
dagorder omgeroepen van generaal Spoor,
die door de chef van het kabinet werd
voorgelezen. De dagorder zegt, dat „de re
gering zich genoodzaakt heeft gezien uit
eindelijk de slotsom te trekken uit de
rechten en plichten, die zij nog steeds over
Indonesië uitoefent." De dagorder wekt op
tot doortastendheid, aldus de radio, doch
zegt, dat „bovenal de menselijke eigen
schappen, die de soldaat siuren, moeten
ontplooid worden." „Gij zijt geen krijgs
lieden, doch brengers van recht en veilig
heid. Verlicht de noden van de bevolking,
vermeerdert ze niet. Onthoudt u van elke
daad, die de toets van scherpe critiek niet
kan doorstaan, weest beslist en menslievend
en ontziet andermans eigendom. Ik stel het
volste vertrouwen in uw houding."
Generaal Spoor heeft via radio Batavia
een waarschuwing gericht tot allen, die
„zich mochten schuldig maken aan toepas
sing van de tactiek der „verschroeide
aarde." Hij zeide ervan op de hoogte te zijn
dat dergelijke plannen bestaan in republi
keins gebied. Ieder, die aan dergelijke
plannen uitvoering geeft, stelt zich bloot
aan de strengste strafmaatregelen/ aldus de
generaal.
Nu onze strijdkrachten er op uittrekken
om die sluipschutters en rampokkers op te
zoeken, zullen zeker nog enige tijd die
zelfde aangrijpende wekelijkse verlieslijs-
ten in onze couranten verschijnen. Maar
zij zullen nu de troostgevende gedachte
met zich brengen dat de offers, die erin
vermeld worden, gebracht zijn om voor
goed een einde te maken aan de noodzaak
van verlieslijsten. Het gevaar voor de uwen
is door dit ernstige besluit wel groter ge
worden dan het was maar het einde van
dit gevaar is veel dichterbij gekomen.
De activiteit van onze strijdkrachten zal
een einde brengen aan de toestand, waarin
voortdurende waakzaamheid noodzakelijk
was. Daarom is de verwachting gerecht
vaardigd, dat hun thuiskomst nu dichter
voor de deur staat.
U heeft zich vermoedelijk wel al gereali
seerd, dat de nieuwe omstandigheden het
voor de militairen moeilijker maken, om
regelmatig contact met thuis te onderhou
den. Er zal voorlopig minder gelegenheid
zijn, om rustig brieven te schrijven. Al zult
u dus misschien minder post krijgen dan u
gewend was hun gedachten zullen nog
meer bij u zijn. Schrijft u daarom vaker
en inniger dan ooit. Het langer uitblijven
van antwoord houdt de troost in van een
spoediger weerzien.
Het zal u, familieleden, duidelijk zijn als
ik zeg, dat deze veranderde activiteit van
het leger een gunstige invloed zal hebben
op hun stemming, op het moreel van de
troepen. U zult beter dan wie ook
begrijpen, dat dit niet betekent, dat uw en
onze mannen zich alleen prettig voelen, als
er gevochten kan worden. Niets is minder
waar. Maar zij zijn met een taak en een
ideaal voor ogen naar Indonesië gegaan.
Zij zouden dat stuk van de wereld, dat zo
lang en zo nauw met Nederland verbonden
is, weer voor zijn vredelievende bewoners
bewoonbaar maken. Zij voelden zich daar
toe in staat en zullen blij zijn dit nu te
kunnen tonen. God geve, dat die taak snel
volbracht zal zijn.
Ik ben mij ervan bewust, dat bij velen
van u de spanning en ongerustheid zullen
zijn toegenomen. Wij allen zullen trachten
u snel en zo goed mogelijk op de hoogte te
houden. Weest sterk en vol vertrouwen en
toon dat in uw brieven."
Of er in de federale gebieden republi
keinse couranten zullen mogen blijven ver
schijnen, hangt, aldus dr. Beel. van deze
couranten zelf af. Er zullen alleen dan
maatregelen worden genomen, indien zulks
noodzakelijk is voor de orde en de veilig
heid.
Republikeinse autoriteiten
in Djokja geïnterneerd
Kort na de bezetting van Djokja werden
president Soekarno, de vice-president
Hatta, de oud-premier Soetan Sjahrir, de
bevelhebber der „luchtstrijdkrachten" Soe-
riadarma, de minister van Buitenlandse
Zaken Hadj. Agoes Salim en een twaalftal
andere republikeinse autoriteiten werden
geïnterneerd.
In genoemde uitzending werd voorts
medegedeeld, dat een aantal leden van het
KNIP (voorlopig republikeins parlement)
werd geïnterneerd. Hierbij bevond zich de
voorzitter van het KNIP mr. Asaat. De ge-
interneerden zijn ondergebracht in het pa
leis van de president of de ambtswoning
van de vice-president.
Van officiële zijde wordt aan dit bericht
toegevoegd, dat president Soekarno bet
voornemen had dezer dagen in gezelschap
van enige ministers en adviseurs naar India
te gaan. Voorts was het de regering be
kend. dat aan de republikeinse vertegen
woordiger van New Delhi de komst van
Soekarno op 20 December aldaar was aan
gekondigd. Soekarno zou 17 dezer vertrek
ken om via Fort de Cock, waar hij de 18e
December 's avonds een receptie zou hou
den, naar Rangoon in India te vliegen.
Aangezien geen tegengesteld bericht meer
werd ontvangen, werd verwacht, dat de
reis conform het opgestelde programma zou
worden uitgevoerd, zodat de regering in
haar communiqué dit vertrek als een vast
staand feit naar voren heeft menen te kun
nen brengen. Blijkens thans ontvangen
persberichten is echter het toestel, dat Soe
karno zou komen halen, in Singapore
onklaar geraakt. Hieraan is het toe te
schrijven dat Soekarno niet uit Djokja
heeft kunnen vertrekken.
De commandant van het Indonesische
republikeinse leger, generaal Soedirman, is
volgens heden te Batavia ontvangen Neder
landse berichten, eveneens te Djokjakarta
gevangen genomen.
Het vliegtuig uit India, dat was uitge
zonden om Soekarno en andere leiders van
de republiek Indonesia, die thans in Ne
derlandse handen zijn, op te halen, is heden
uit Batavia te Singapore teruggekeerd.
Het Indische vliegtuig, een Dakota, kwam
Donderdag te Singapore aan doch kon geen
uitklaringsbewijs en visa krijgen van het
Nederlands consulaat te Singapore.
Het consulaat verklaarde heden, dat de
visa Zaterdagavond arriveerden.
Het vliegtuig, dat toebehoorde aan de
Indische Kalinga-maatschappij, vertrok
Zondagmorgen naar Batavia, bestuurd door
een 25-jarige Australiër. John Brinnand
uit Nowra, Nieuw-Zuid-Wales. De Neder
landers waren toen reeds hun actie begon
nen en de Nederlandse autoriteiten te Ba
tavia zonden het vliegtuig terug.
Deelstaten waren
niet geraadpleegd
Verklaringen van minister
Stikker
Op een persconferentie voor de buiten
landse pers verklaarde minister Stikker
Zondagavond, dat de sterkte van het repu
blikeinse leger aan geen enkele republi
keinse leider bekend is, zelfs niet aan pre
mier Hatta. Hatta heeft hieromtrent cijfers
genoemd van 350.000 tot 200.000 man. Mi
nister Stikker deelde mede. dat de Neder
landse regering enige dagen geleden op
verzoek van India toestemming had ge
geven om president Soekarno met zes mi
nisters en vele adviseurs met een vliegtuig
uit India op te halen.
Op een vraag, hoe lang de actie zou du
ren, zeide minister Stikker, dat de regering
hoopte, dat zij zo spoedig mogelijk voorbij
zou zijn. Toen gevraagd werd of zij mis
schien twee dagen zou duren, antwoordde
hij" „ik hoop het". Op een vraag, wat de
Nederlandse regering zou doen met geïnter
neerde republikeinse leiders, zeide minister
Stikker: „Ik ben van mening, dat wij hen
behoren te behandelen volgens hun rang
en dat wij hen, indien mogelijk, in hun
eigen verblijf moeten laten."
Minister Stikker zeide, dat het tijdstip
voor de polit>eke actie niets te maken had
mot het tijdschema van de Veiligheidsraad.
Op de vraag of de federale deelstaten ge
raadpleegd of op de hoogte gesteld waren
in zake het voornemen tot de politiële
actie, antwoordde minister Stikker, dat dit
niet noodzakelijk was. De souvereiniteit en
verantwoordelijkheid berusten nog bij Ne
derland. Hij gaf echter toe, dat enige van
de niet-republikeinse staten zich bewust
waren van de gevaren van de activiteit der
republiek, welke hen misschien deed aar
zelen zich uit te spreken over enigerlei be
paalde steun aan de Nederlandse plannen.
Arrestaties te Batavia
De politie te Batavia heeft tegenover
Aneta verklaard, dat in de nacht van Za
terdag op Zondag een 45-tal arrestaties
zijn verricht en dat aan een gering aantal
republikeinen huisarrest is opgelegd. Hier
bij deden zich geen incidenten voor.
„De arrestanten zijn verdachte elementen,
omtrent wie de politie aanwijzingen heeft,
dat zij zouden kunnen deelnemen aan revo-
lutionnaire acties", zo zeide de politiezegs-
man. Zij zijn naar de gevangenis Tjipinang
overgebracht. „Het huisarrest, dat is opge
legd aan republikeinen, die in contact staan
met de republikeinse regering is een veilig
heidsmaatregel van beperkte duur", aldus
de woordvoerder.
Republikeins commentaar
„Wij doen een beroep op de Veiligheids
raad opdat deze snel tussenbeide zal komen
en wij richten ons ook tot alle ware demo
craten en tot allen in de wereld, die de
vrede lief hebben", zo verklaarde dr. Oes-
man, vertegenwoordiger van de Indonesi
sche republikeinse regering in Australië.
„De Nederlandse aanval", zo voegde hij er
aan toe, „zal een grote weerslag hebben in
Zuid-Oost-Azië. Onze steden en onze wegen
vooral zullen ongetwijfeld snel door de
Nederlandse troepen bezet worden, doch
wij zullen de guerilla-oorlog kunnen voort
zetten en vooral op Sumatra".
Tot slot verklaarde de vertegenwoordi
ger van de Indonesische republiek: „Neder
land heeft de vrijheidswil van het Indone
sische volk. onderschat".
