Stijgende lijn van Nederlands herstel
bleef door Marshall-hulp gehandhaafd
Het plan redde ons land op critiek
moment uit gevaarlijke situatie
De roulette is volkomen eerlijk,
maar de kansen zijn ongelijk
Op eigen kracht ging het niet meer
lieu we Uitgaven
STADSTROMPETTER,
Waarom Thomasvaer en Pieternel
niet in Haarlem komen
VRIJDAG 31 DECEMBER 1948
TERUGBLIK OP DRIE MOEILIJKE JAREN
De ECA heeft aan Nederland van April tot en met September 1948 een totaal bedrag
van 200 millioen dollar toegewezen. Bovendien werd in het derde kwartaal nog een
bedrag van 23 millioen dollar aan supplementaire hulp beschikbaar gesteld. Voor
Indonesië werd in totaal 35 millioen dollar toegewezen. Het is overigens niet mogelijk
de werkelijke hulp uit deze bedragen rechtstreeks af te leiden, aangezien het enige
tijd duurt alvorens voor een bepaalde partij goederen de dollars, die inmiddels door
Nederland zijn betaald, van de ECA worden terug ontvangen. In feite geven deze
bedragen dus nog een te geringe indruk van de hulp in een bepaalde periode. Het
meest reële beeld verkrijgt men uit een overzicht van de werkelijke importen, die naai
de overtuiging van de regering door de ECA zullen worden gefinancierd. Het is niet
doenlijk al deze importen te specificeren, maar cijfers als 37 millioen dollar voor tarwe,
bijna 10 millioen dollar voor ijzer en staal en 3% millioen dollar voor auto's geven
toch wel een idee van de omvang van de hulp.
Onze oorlogsschade
Hoezeer deze hulp nodig is blijkt wel uit
het overzicht dat het rapport geeft over de
schade die de oorlog aan ons land heeft toe
gebracht. Het raamt de totale schade op een
bedrag van 25 milliard. Wij citeren uit dit
overzicht van de vermindering van ons
nationale vermogen cijfers als 1900 mil
lioen voor de nijverheid, 1030 millioen
voor het verkeerswezen, en 825 millioen
voor de landbouw. Veel hoger is nog het
bedrag voor de productie-derving (14,3
milliard). En dat was nog maar de directe
materiële schade, aangezien de verminder
de productie-capaciteit van een ondervoed
en in zijn geestelijk weerstandsvermogen
aangetast volk niet in cijfers valt uit te
drukken. Het doet luguber aan om deze op
somming van haast fatale slagen die de
oorlog een welvarend volk toebracht, te
bezien. Twee en tachtigduizend woningen
vernietigd, veertigduizend zwaar bescha
digd, eenenveertig grote verkeersbruggen
verwoest, drie duizend schepen allemaal in
de Nederlandse wateren tot zinken ge
bracht, in de haven van Amsterdam en
Rotterdam 1,3 millioen kubieke meter
opslagruimte verloren gegaan, de koop
vaardijvloot met een derde gereduceerd.
Het is onmogelijk en onnodig alle cijfers te
geven om een indruk te geven voor welke
ontzaglijke taak een dodelijk vermoeid volk
in Mei 1945 stond.
Niet dan met horten en stoten is het her
stel op gang gekomen. Met voortvarendheid
en de wil er weer boven op te komen is
men aan de slag gegaan. Want al onze veer
kracht en capaciteiten bleken onvoldoende
om een werkelijk duurzaam herstel te be
reiken. De oorzaken daarvan lagen buiten
onze landsgrenzen. Immers de steunpilaren
van voor de oorlog waren onze economische
betrekkingen met Duitsland en Indonesië.
Het totaal van de goederen en diensten die
wij aan Duitsland leverden, beliep in 1938
254 millioen. En 9 procent van ons natio
nale inkomen sproot voort uit onze banden
met de overzeese gebiedsdelen.
Zo moesten de kosten van het herstel ten
koste gaan van onze deviezenpositie. De ge
volgen van deze situatie zijn een ieder aan
den lijve bekend. In de eerste drie jaar na
de bevrijding liep de goudvoorraad met 561
millioen gulden terug en er werd voor 605
millioen gulden aan buitenlandse effecten
geliquideerd. De totale schuld aan het bui
tenland bedroeg per 1 April 1943 circa
2.63 milliard gulden.
Omstreeks April 1948 werd met de liqui
datie van buitenlandse bezittingen en het
opnemen van buitenlandse credieten een
grens bereikt die niet meer over-
schreden mocht worden. Had herstel
tot die datum een opgaande lijn vertoond,
zij zou zeer zeker zijn veranderd in een
sterk neerwaarts verloop, indien niet op dat
ogenblik de Marshall-hulp begon te
vloeien.
Rapport van de ECA
De Nederlandse regering heeft dezer dagen
het rapport gepubliceerd over de invloed
van de Marsliall-hulp op het economisch
bestel van ons landwaartoe zij krachtens
de met de regering van de V.S. aangegane
overeenkomst ieder kwartaal verplicht is. Dit
eerste rapport behandelt nog de maanden
April tot en met September van 1948.
Het rapport is via de ECA-missie in Neder
land aan'de ECA (de administratie van het
Marshall-plan) in Washington gezonden.
Men zou het onmogelijke vergen, wanneer
men zou verlangen dat het rapport alle
vragen met betrekking tot onze economische
toekomst zou beantwoorden, waar deze zo
nauw samenhangt met de economische en
politieke situatie van Europa en de gehele
wereld. Immers het rapport stipuleert uit
drukkelijk hoezeer onze welvaart afhankelijk
is van Duitsland en Indonesië en waar het
eerste land tot twistappel van de twee
wereldmachten is geworden en het tweede,
internationaal gezien, in een vrij explosieve
sfeer ligt en bovendien in zijn verhouding
tol Nederland ook nog de nodige verwikke
lingen oplevert, is het onmogelijk te voor
spellen wanneer en in welke vorm Nederland
deze welvaartsbronnen weer kan gaan ge
bruiken. Niettemin heeft de Marshall-hulp
- wanneer het Amerikaanse Congres het
plan volledig zal honoreren ons land enige
armslag gegeven om deze problemen te
laten bezinken. Ook over de vraag of een
eventuele economische heroriëntatie door
een nauwere Westeuropese aaneensluiting
mogelijk zal zijn, moet het rapport ons uiter
aard in het duister laten.
In ieder geval is er aan het einde van het
eerste „Marshall-jaar" reden tot hoop. En
op deze Oudejaarsavond is het zeker pas
send terug te zien op wat er hier in drie jaar
is gepresteerd en de dank uit te spreken aan
de natie die ons daarbij zo voortreffelijk
heeft geholpen.
Veel heil en zegen
(a contant)
Verschillende oude Nieuwjaarsgebruiken
zijn in de loop der tyden en vooral
sinds het begin van deze eeuw in het
vergeetboek geraakt, maar de goede ge
woonte om de medemens met de jaarwis
seling „veel heil en zegen" of het geijkte
„zalig uiteinde en 'n goed begin" toe te
wensen, heeft de tand des tijds met glans
en glorie doorstaan. Vooral in de regionen
der mobiele heilwensers zoals slagersjon
gens, melkboerenknechts en andere bezor
gers van huishoudelijke noodzakelijkhe
den, maar die plegen dan ook, in ruil voor
hun goede wensen, een kleine geldelijke te
genprestatie te ontvangen. Het is nauwelijks
aan te nemen dat de animo voor deze sport
nu plotseling bekoeld zal blijken te zijn
en men doet er dus goed aan, ook ditmaal
de dubbeltjes en kwartjes in flinke aan
tallen gereed te houden. Waarbij het dan
tot troost mag strekken dat de gewoonte
vroeger nog veel wijder verbreid was, zo
dat zelfs de stadstrompetter in de termen
viel voor een huis-aan-huis nieuwjaars
extraatje, zoals uit de bijgaande heilwens
van dit nuttige lid der stadsgemeenschap
blijkt:
„Faites
vos jeux'
Hetgeen de deviezenwinst bevordert
De betekenis van de Marshall-hulp voor
ons land ligt op de eerste plaats in het feit
dat zij ons land op het moment dat onze
„normale" deviezen-bronnen niet meer toe
reikend waren, in staat heeft gesteld het
herstel op dezelfde voet als vóór April 1948
voort te zetten. Zulks werd reeds duidelijk
tot uiting gebracht in de Memorie van Ant
woord op de Rijksbegroting voor 1948
waarin werd gezegd dat zonder buiten
landse hulp een devlezenbesparing van
anderhalf milliard op eigen kracht ver
kregen had moeten worden. Dat had be
reikt kunnen worden door het aanspreken
van onze laatste reserves plus een ontzag
lijke vermindering van de brood-nodige
import, met gevolg een terugvallen van
het levenspeil der bevolking tot het niveau
van 1942-1943. Dat heeft het plan-Marshall
ons bespaard.
Wanneer wij hieronder de resultaten
vermelden van het herstel in Nederland,
dan dient men dus wel te bedenken dat de
Marshall-hulp niet de oorzaak van dat
herstel is geweest, maar ons wel de enige
mogelijkheid heeft gegeven de stijgende
lijn van dat herstel te handhaven.
Het gemiddelde productie-volume van
onze industrie liep. wanneer wij het voor
het jaar 1938 op 100 stellen, van 42 (derde
kwartaal '45) tot 112 (tweede kwartaal
'45) op, de bouwnijverheid niet meegere
kend. De index-cijfers van vervoer en
verkeer liggen in vele sectoren ver boven
die van 1939, speciaal de luchtvaart nam
een enorme sprong. Hoewel onze handels
balans nog steeds een nadelig saldo op
levert, begint de uitvoer percentage-ge wijs
op de invoer in te lopen. In Januari tot
September 1948 halveerde zij ongeveer
het cijfer van de invoer, daarentegen be
droeg zij in 1946 slechts een derde van het
importbedrag. Ook de productie in de
woningbouw stijgt, hoewel zij nog steeds
onvoldoende is.
Over de vooruitgang in de voedsel
voorziening hoeft weinig gezegd te worden
want een vergelijking van het dagelijks
rantsoen in het eerste bevrijdingsjaar tot
hetgeen wij thans op onze borden vinden,
behoeft zelfs wanneer men de verhoogde
prijzen in aanmerking neemt geen com
mentaar.
Sociale rust
Dat deze versteviging van de economi
sche positie een gunstige invloed heeft ge-
CHIN. IND. REST. HONGKONG
Agenda voor Haarlem
VRIJDAG 31 DECEMBER
Frans Hals: „Calcutta", 14 j., 2.30 uur
(Zondag 2.00, 4.30, 7.00 en 9.15 uur). Rem
brandt: „Bambi", alle leeft., 2,00 en 4.15 uur
(andere dagen 2.00, 4.15, 7.00 en 9 15 uur).
Palace: „Op glad«ijs", alle leeft., 2.00 en 4.15
uur (andere dagen 2.00, 4.15, 7.00 en 915 uur).
Luxor: ..The Kid from Spain", 14 j.. 2.00 en
4.15 uur (andere dagen 2.00, 4.15, 7.00 en 9.15
uur). City: ..Two girls and a sailor", alle
leeft.. 2.15. 4 30 en 7.00 uur (andere dagen
2.15. 4.30, 7.00 en 9.15 uur). Spaarne: „King-
kong en de Arabieren", 14 j.. 2.30 uur (Zon
dag 2.00, 4.15, 7.00 en 9.15 uur).
ZATERDAG 1 JANUARI
Stadsschouwburg: „Vogel, vlieg de wereld
in", 8 uur. Gem. Concertgebouw: Nieuw
jaarsbal, 8 uur. Bioscopen: Middag- en avond
voorstellingen.
ZONDAG 3 JANUARI
Stadsschouwburg: „De Mof'. 8 uur. Gem.
Concertgebouw: Cabaretprogramma met Mr.
Doodle. 8 uur Bioscopen: Middag- en
avondvoorstellingen.
MAANDAG 3 JANUARI
Stadsschouwburg: abonnementsvoorstelling
„De Mof", 8 uur. Bioscopen: Middag-
avondvoorstellingen.
had op de sociale toestand in ons land is
logisch, vooral ook omdat de na-oorlogse
kabinetten van meet af aan er naar hebben
gestreefd de economisch zwakkeren in deze
vooruitgang te betrekken. Gingen er in
1946 680.000 arbeidsdagen door stakingen
verloren, in 1947 waren het er nog maar
200.000. Voor de eerste negen maanden van
1948 staat het cijfer op 115.000. Hoewel
weinig ter zake doende is het belangwek
kend te vernemen dat na de oorlog 1914-'18
acht jaar nodig waren om een definitieve
toestand van sociale rust te scheppen. De
verloren arbeidsdagen waren toen 2 3
maal zo hoog en relatief eigenlijk nog hoger
omdat het totaal aantal arbeiders op het
ogenblik veel hoger is. Het aantal werk
lozen daalde over de maanden September
in de jaren 1946, '47, '48 van 38.700 tot
25.900.
Een zij het dan niet geheel exacte graad
meter voor het herstel is de afname van
de tekorten op de millioenen-nota's. Het
verschil in het tekort van 1946 ten opzichte
van dat in de ingediende begroting voor
1949 bedraagt 558 millioen gulden. De
bankbiljetten-circulatie steeg echter met
een niet onbelangrijk bedrag.
Over de Marshall-hulp voor Indonesië
beperkt het rapport zich tot de opmerking
dat waar deze nog van zo korte duur is
(geweest) van een directe invloed nog nau
welijks sprake kan zijn. Wel heeft, doordat
Nederland meer armslag kreeg, het plan-
Marshall indirect gunstig voor Indonesië
gewerkt.
Economische politiek
Tot slot geeft het rapport een overzicht
van de politiek die de Nederlandse regering
als uitvloeisel van de door haar aangegane
verplichtingen op economisch gebied denkt
te voeren. Deze komt er in het kort op neer
dat de regering zal trachten de industriële
en agrarische productie op te voeren, de
begroting sluitend te maken, het vertrou
wen in het geldwezen te vergroten en de
economische samenwerking met andere
landen te bevorderen.
Zo zal er krachtig worden gestreefd naar
industrialisatie omdat alleen deze aan de
bevolkingsaanwas een bestaansmogelijk
heid biedt. Met het oog hierop wil de rege
ring het bedrijfsleven stimuleren door een
tegemoetkoming met betrekking tot de be
rekening der belastbare winst. Tevens wil
zij naarmate dat mogelijk zal zijn normale
verhoudingen op het gebied van productie
en consumptie herstellen. De inkrimping
van de overheidsbemoeiing zal het herstel
van een gezonde concurrentie ten goede
komen.
De landbouwpolitiek zal gericht worden
op de intensivering van de bedrijven en
een doelmatiger gebruik van openbare
woningbouw zal krachtig gestimuleerd
moeten worden. De uitvoering van open
bare werken zal slechts op zeer kleine
schaal kunnen plaats vinden, ten eerste
door het begrotingstekort en ten tweede
omdat de regering deze werken wenst te
reserveren voor perioden waarin een
terugval" in de bedrijvigheid dreigt op te
treden.
Carillonbespeling te Haarlem
Nieuwsjaarsdag van drie tot vier uur zal
Reinout Heering een carillonconcert geven
in de toren van de Grote Kerk. Het program
ma luidt:
1. Preludium, Jef van Hoof; 2. a. Mit dezen
nieuwen Jahre. Oud Ned. Lied; b. In Jesu
Name. Oud Ned. Lied; c. Daar kwamen drie
koningen met een ster. Oud Ned. Lied: 3.
Menuet. G. F. Handel: 4 a. Hij die geen liedje
zingen kan, E. Hullebroeck; b. Het liedje
van den smid. F. Andelhof; c. Klokke Roe-
lant. G. Destoop; 5. Wir gehn nun wie der
Tudelsach. J. S. Bach; 6. Thema met varia
ties, W. Créman: 7. Menuet. Ferd. Timmer
mans; 8. a. Mij spreekt de blomme een tale,
C. v. Rennes; b. Wie kan U ooit vergeten".
Jos de Klerk; c. De vink, Jos. de Klerk; 9.
Preludium in Bes, Jef. Denijn.
Uitgeverij Ploegsma. Amsterdam: Grote
Heiligen, door dr. Walter Nigg, hoogleraar
aan de universiteit van Zürich. Vertaling:
Marianne Philips.
A. W. Sijthoffs Uitgeversmij. N.V., Leiden:
Generaal des konings. door Daphne du Mau-
rier. Geaut. vert, van M Elout. Oorspr. titel:
The king's general.
Wereldbibliotheek-vereniging: Verhalen
uit Boccaccio's Decamerone. Vertaling: W. G.
van Nouhuijs. Met houtgravures van N. J.
Bulder.
Wereldbibliotheek-vereniging, Amsterdam,
Antwerpen: Rede en Eed van Koningin
Juliana in de Nieuwe Kerk te Amsterdam op
6 September 1948.
Uitgeverij „De Sleutel", Haarlem, Antwer
pen: Tjoep Kroon, door Marianne Jurgens.
N.V. LeiterNypels, Maastricht: Nahak uit
de bijgebouwen, door Abraham Exodus (M.
H. du Croo). Tweede druk.
Uitgeverij C. Hafkamp, Amsterdam: Achter'
het zijden gordijn, door Bartley C. Crum.
Vertaling: J. H. Frangois. Oorspr. titel: Be
hind the silken curtain.
Uitgeverij P. N. van Kampen Zoon N:V.
en Em. Querido's Uitgeversmij. N.V., Amster
dam: De dochter, door Top Naeff. Reeks:
Verzameld bellttristrisch werk.
Em. Querido's Uitgeversmij. N.V., Am
sterdam: Tussenspel der redelijkheid, schets
van de cultuurgeschiedenis der 18e eeuw,
door Ph. de Vries.
Aan mijne geachte Medeburgers
der Stad Haarlem
Door den
tij 3«n aanvang van (ut 5aat tSaa.
„Een jaar'ging weer verloren
Al in der eeuwen nacht
En ik bleef op mijn toren
Steeds houdende de wacht!
Een nieuw jaar is geboren
Dus u mijn wensch gebracht
Veel heil zij U beschoren
Door 's Hemels gunst en macht!
Ziet dikwerf wederkeren
Den eersten dag van 't jaar
En welvaart U verméêren
Met de Uwen al te gaar!
Wat goed is te begeeren
Geve U de Alzegenaar
En blijft met ons vereeren
Ons Koninginnenpaar!"
H. HESSELS
Stadstrompetter
De Rus Nicolai Orloff geeft a.s. Dins
dag in de Gem. Concertzaal te Haarlem een
piano-recital. Het programma bevat werken
van: Beethoven, Chopin, Franck, Ravel en
Scriabine.
(Van onze draaierige redacteur) 1 boven zijn inzet eenmaal het bedrag terug.
I Speelde hij een dozijn dan komt het bedrag
4 ®r. TT althans volgens de mensen die tweemaal retour. Voor een transversaal
krijgt hij vijf maal, voor een volle trans
versaal elf maal, voor een carré acht maal,
voor een doublé zeventien maal en voor
een vol nummer 35 maal. Hieruit moet gij
niet de conclusie trekken dat men altijd
maar volle nummers moet spelen, want de
kans is veel geringer.
Komt het balletje op 0 of 00 dan is alles
voor de bank, behalve de inzetten op de
enkelvoudige kansen, die „en prison" blij
ven en moeten blijven staan tot het vol
gende spel en natuurlijk de inzetten die op
0 of 00 stonden. Die worden gewoon uit
betaald.
Nullen
Die nullen-geschiedenis is één van de
manieren waardoor de bank volgens de
wet van de grote getallen altijd aan het
langste eind trekt. Om te voorkomen dat
een of andere makker, die, uitgaand van
oude spreekwoorden betreffende de steun
die nietsnutten altoos van buitenaardse
zijde heten te genieten, enige malen op een
avond een paar ton op een vol nummer
zet en de bank kraakt door aldoor goed
te kiezen, heeft men de maximum-inzet
ingesteld waardoor alle verliezen beperkt
blijven. Voorts moet men van de winst die
men maakt in de meeste Casino's nog be
lasting betalen, zodat men zich over gelijke
kansen geen illusie hoeft te maken.
Nu is het niet de bedoeling om in de Ne
derlandse Casino's geld te verliezen, maar
v/el om deviezen binnen te halen. Zodat,
wanneer gij straks in Zandvoort in de bui
del moet tasten, het niet moet verwijten
aan de chef-croupier P. Lieftinck en ook
niet moet zeggen, dat ge niet gewaarschuwd
zijt.
In drie grote steden Amsterdam, Rot
terdam en 's-Gravenhage wordt de tra
ditie levend gehouden om op de avond van
de eerste Januari na de speciale voorstel
lingen in de gemeentelijke schouwburgen
een Nieuwjaarswens te laten vertolken als
bekroning van een dialoog in dichtvorm,
waarin enkele van de voornaamste ge
beurtenissen uit het afgelopen jaar de re
vue passeren. Dit geschiedt bijvoorbeeld
in de hoofdstad door middel van de be
rijmde samenspraak tussen Thomasvaer en
Pieternel als intermezzo van de vrolijke
en met grote luister ingerichte bruiloft
van Kloris en Roosje. Het is gewoonte dat
vertegenwoordigers van de overheid in
groten getale daarbij aanwezig zijn.
De vraag is gerezen, waarom de toneel
groep Comedia, immers eerste bespeler
van de Stadsschouwburg te Haarlem, niet
op de één of andere wijze een dergelijke
populaire ceremonie hier ter stede invoert.
Men wenst dit in de eerste plaats, omdat
het theater daardoor eens te meer in het
centrum van de publieke belangstelling
komt te staan en voorts omdat men zich
gaarne zou willen vermeien in de plezie
rige stemming welke zo'n aanstekelijk
evenement doorgaans met zich mee brengt.
Ten kantore van Comedia werd als ant
woord daarop te kennen gegeven, dat de
verwezenlijking van dit begrijpelijke ver
langen voorlopig nog op allerlei moeilijk
heden stuit. Om te beginnen zou men twee
zulke gelegenheidsvoorstellingen tegelij
kertijd moeten verzorgen, want het gezel
schap wordt ook door de gemeente Utrecht
met een subsidie gesteund. Men kan de
gedachtenwisseling tussen Thomasvaer en
Pieternel toch bezwaarlijk telefonisch voe
ren. Daar komt nog bij, dat Comedia ge
dwongen is om verschillende stukken „te
gen elkaar" uit te brengen, waardoor de
bezettingen in de meeste gevallen te klein
zijn om er het gewenste vrolijke tableau
naar de eis mee te vullen.
De andere grote gezelschappen, die de
genoemde steden tot domicilie hebben, be
hoeven deze splitsing in afdelingen veel
minder ver te drijven. Men mag echter
niet vergeten, dat de jaarlijks terugkeren
de vertoning van de „Gysbreght van Aem-
stel" zo al niet een nadelige dan toch een
hoogst belemmerende streep door de re
kening van het Amsterdams Toneel Gezel
schap betekent. De Haagse Comedie heeft
de moeilijkheden overwonnen door niet
een „Bruiloft van Kloris en Roosje" te ge
ven, doch met een speciale „Nieuwjaars
fantasie" met zang en dans op de planken
te komen. De financiële bezwaren, welke
Comedia tegen een oplossing in deze geest
koestert, worden nog vergroot door de be
trekkelijk geringe capaciteit van de be
trokken theaters. En tenslotte dient er aan
herinnerd te worden, dat oudergewoonte
de schouwburg op de eerste Januari ter
beschikking staat van het ensemble van
Cor Ruys.
Ter wille van de aardigheid kan het
geen kwaad er op te wijzen, dat Cor van
der Lugt Melsert er tijdens zijn directeur
schap van het Hofstadtoneel wel kans toe
zag twee Nieuwjaarswensen op één avond
te laten uitspreken namelijk in Den Haag
en Rotterdam. Dit vergde echter van som
mige acteurs een buitengewone inspan
ning, omdat zij zich tijdens de pauze van
het pièce de résistance per trein en taxi
vliegensvlug van de ene stad naar de an
dere moesten haasten. En de chaos, die er
bijvoorbeeld in de onder verschillende re
gisseurs ingestudeerde balletten op latere
avonden volgde als door een verandering
van het speelplan enkele rollen verwisseld
moesten worden, was dikwijls onbeschrij
felijk. Destijds echter had men van een
subsidie zoveel werkelijk profijt, dat deze
wel een dubbele bruiloft waard bleek.
DAVID KONING.
het initiatief daartoe genomen hebben
een gerede kans bestaat, dat deze zomer de
badplaatsen Scheveningen en Zandvoort
een roulette-zaal rijk zullen worden, is het
niet ondienstig een uiteenzetting te geven
over de wijze waarop dit spel in zijn werk
gaat. Zulks overigens volstrekt niet met het
oogmerk onze lezers aan te zetten tot
hazardspel, maar wel om duidelijk te
maken wat hen te wachten staat.
Wij nemen u dus op onze imaginaire
rekening me naar een Casino. Een Casino
is de plaats waar duizenden heen trekken
met de wens rijk te worden zonder dat zij
daartoe een aanzienlijker arbeid hebben te
verrichten dan het leggen van een paar
fiches op een groen kleed. Een volkomen
begrijpelijke en aanvaardbare wens, ware
het niet dat de exploitanten van zo'n Ca
sino dezelfde wens koesteren en die boven
dien weten te verwezenlijken door een aan
tal spelregels vast te stellen, die Fortuna's
capaciteit tot knipogen in ongewenste rich
ting in grote mate beperken. Want gij vat
wel dat deze heren geen groot en duur
ingericht gebouw hebben opgezet om de
kans te lopen dat zij vandaag of morgen
door een speciale minnaar van Fortuna
in hun financiële hemd worden gezet. Vroe
ger is de „bank" van Monte Carlo wel een
paar keer gesprongen, maar nadat de breuk
was gelijmd, nam men zich plechtig voor
dat zulks niet nog eens zou geschieden.
Eerste kennismaking
Welaan, wij treden dus binnen en kopen
bij de kassa een aantal kleine schijfjes
in mooie kleuren, die fiches heten. Deze
torsen wij mede naar de dichtstbijzijnde
speeltafel en stellen ons op tussen de
spelers, onder wie zich zeer achtenswaar
dige lieden bevinden, maar ook snuiters
met wie gij thuis niets van doen zoudt
willen hebben. Eén ding valt dadelijk op.
Een groot deel van de fiches die zij op de
vakjes waarmee het groene kleed is ge
sierd, deponeren, wordt steeds weer door
de croupier met een begerig soort harkje
naar zich toe gehaald. De croupier is de
man in smoking die aan de meest rendabele
kant van de tafel zit. Niettemin zijn er ook
inzetten waarbij de croupier schijnbaar be
vangen voor een acute aanval van wel
willendheid een al of niet geringe hoeveel
heid neertelt.
Reden waarom ge u de spelregels laat
uitleggen. Ten eerste is daar de roulette
zelf die bestaat uit een bak waarin een
schijf draait. Die schijf is verdeeld in 37
vakjes, genummerd van 0 tot 36. Soms is
er zelfs een 00 en dan zijn er dus 38 vakjes.
Die vakjes zijn niet alleen genummerd
maar ook om en om zwart en rood ge
kleurd.
De inzet
De croupier laat de schijf draaien en
werpt er het witte balletje in. Hij roept in
middels „Faites vos jeux", hetgeen zoveel
betekent als „doet uw inzetten" en zegt
dat op dezelfde toon waarmee de bus
chauffeur de volgende halte aankondigt.
Het spel verveelt hém namelijk al jaren.
Gij kunt nu uw volmaakt ongemotiveerde
mening omtrent het vakje waarin het bal
letje straks gaat huizen, op het groene
laken tot uitdrukking brengen. Gij kunt
zetten op rouge (rood) of noir (zwart), op
passé (boven de achttien wat het hele
spel eigenlijk is) of manque (onder de
achttien). Verder op het eerste, tweede of
derde dozijn. Dan kunt ge een transversaal
spelen (zes nummers, bijv. van 13 tot en
met 18) of een volle transversaal (drie
nummers). Ook op een carré kunt gij
zetten waardoor gij vier nummers dekt.
Of een doublé, waarmee gij twee nummers
kiest. En tenslotte de „plein" hetgeen met
het plein waar het Casino aan gelegen is
niets en met een vol nummer alles te ma
ken heeft.
Wanneer ge dat alles overwogen hebt en
hebt ingezet voordat de croupier „Rien ne
va plus" geroepen heeft, waarmee hij wil
zeggen dat er niet meer mag worden in
gezet, omdat het balletje inmiddels zijn
gang vertraagd heeft, dan wach,t ge in
ademloze spanning af tot het witte ding
zijn vakje heeft gevonden. Gewoonlijk is
dat net naast het getal, dat voor u winst zou
hebben opgeleverd.
Voor uw buurman
Wanneer de croupier nu uw buurman
gaat uitbetalen, dan kunt ge u instede
van u bezig houden met jaloerse bespiege
lingen, vertrouwd maken met de wijze van
winstberekening, die in principe heel een
voudig is. Heeft hij namelijk op een vak
gezet dat de helft van de cijfers dekt (rood,
zwart, even of oneven enz.) dan krijgt hij
Beelden uit het
afgelopen jaar
(bij de foto's)
De belangrijkste gebeurtenis voor ons land in
1948 was de troonwisseling. Na een halve
eeuw haar land door de moeilijkste stormen
geloodst te hebben droeg Koningin Wilhelmina
de kroon van het Koninkrijk over aan haar
dochter Prinses Juliana, die op 6 September
in de Nieuwe Kerk te Amsterdam met grote
luister werd ingehuldigd.
Na haar abdicatie trok Prinses Wilhelmina
zich uit het openbare leven terug. Als bij
zondere onderscheiding voor haar grote ver
diensten jegens Nederland werd zij benoemd
tot Ridder in de Militaire Willemsorde der
Eerste Klasse, bij welke gelegenheid Koningin
Juliana haar. de ridderslag gaf.
De verhouding tot de Republiek van Indonesië
werd in 1948 meer en meer gespannen. Steeds
oeelvuldiger werden de bestandsschendingen,
grensoverschrijdingen, moorden en plunde
ringen, die talloze slachtoffers maakten zowel
onder de inheemse bevolking als onder de
soldaten van het Nederlandse leger.
De luitenant-gouverneur-generaal dr. H. J.
van Mook maakte plaats voor de Hoge Ver
tegenwoordiger van de Kroon, een functie die
werd ingenomen door oud-premier dr. L. J.
M. Beel. De toestand in de Overzeese ge
biedsdelen bleef zich echter toespitsen, zodat
tenslotte zelfs de aflossing van dg Neder
landse soldaten overzee moest worden op
geschort. Op 18 December tenslotte achtte de
Nederlandse regering het tijdstip gekomen om
door middel van een hernieuwde militaire actie
rust en veiligheid in de republikeinse gebieden
te herstellen. Deze ernstige stap had een
frote terugslag op de buitenlandse betrek
ingen van Nederland, dat zich bij de Vijf
Landen-conferentie bij de Westelijke Unie
had aangesloten. Deze Westelijke Unie be
tekende tegelijkertijd een inschakeling in het
verdedigingssysteem van West-Europa, waar
van veldmaarschalk Lord Montgomery van
Alamein de leiding op zich nam. Ook werd
Nederland ingeschakeld in dc hulp, die in het
kader van het Marshall-plan aan zestien Euro
pese landen wordt verstrekt.
Verscheidene grote figuren uit binnen- en
buitenland wérden in de loop van het jaar
onderscheiden met ere-doctoraton van Neder-
Universiteiten, onder wie mevrouw
Eleanor Roosevelt en de heer Drees, die na de
in Juli gehouden verkiezingen met het premier
schap werd belast.
Met de berechting van oorlogsmisdadigers
werd goede voortgang gemaakt. Tegen Rou
ter, leider van het schrikbewind der Duitsers
tijdens de bezetting, werd de doodstraf geëist.
De ramp van de K.L.M.-Constellation „Nijme
gen" in Schotland, die aan veertig mensen
het leven kostte, wekte grote onsteltenis. De
brand in de koelhuizen van hel Blauwhoeden-
en Friezeveem in Amsterdam bracht ernstige
schade toe aan de opslagruimte van onze ge
teisterde havens. Ook het paleis Noordeinde
in den Haag kreeg ernstige brandschade.
De Nederlandse sport beleefde in 1948 ver
schillende hoogtepunten. Fanny Blankers-
Koen hield onze sporteer hoog op de Olym
pische Spelen in Londen; Piet Roozenburjj
veroverde het wereldkampioenschap dammen.
Van de talloze congressen, welke in Neder
land werden gehouden, droeg dat van de
Wereldraad der Kerken, dat in Amsterdam
bijeen kwam, het meest internationale karakter.
De grote verrassing in de buitenlandse poli
tiek vormde de herkiezing van Harry Tru
man als president van de Verenigde Staten.
Frankrijk werd geteisterd door stakingen en
andere economische en financiële moeilijk
heden, in het bijzonder bracht de mijnstaking
ernstige schade toe aan het toch al moeizame
herstel van dit land.
Drie grote figuren verdwenen van het wereld
toneel. Twee van hen vielen door moordenaars
hand: Ghandi, de bijna heilige voorspreker
van de rechten der pariahs, en graaf Berna-
Concurrentie voor professor Piccard. De Duitse televisie-expert Udo von Schulz heeft een dolte, die de onvoorwaardelijke capitulatie
diepzcekogel geconstrueerd, die tot 4800 meter diepte zou kunnen duiken, doch in tegenstelling van Duitsland tot stand bracht er» zijn vredes-
tot Piccarüs constructie onbemand is Alle waarnemingen en ook de exploratie van het „arbeids- werk in Palestina wilde voortzetten,
veld" geschieden door middel van televisie en robotwerktuigen, die van het moederschip af Dr. Benesj. de president van de Tsjecho-
bestuurd en gecontroleerd worden. Op de foto toont de uitvinder een model van zijn duikklok j slowaakse republiek, waarvan hij de mede-
aan welke men links een zware electromagneet onderscheidt waarmede de kogel zich kan cast- j oprichter wasstierf nadat hij zijn schepping
zetten tegen scheepswrakken. Andere hulpmiddelen zoals electrisch-bestuurde grijpers en had zien ondergaan cn plaats maken voor een
snijders ziet men rechts. totalitair systeem.
EXAMENOPLEIDING
Nijverheidsakte N'
RESA - HILVERSUM
Bekende Schriftelijke Cursus
Heringa Wuthrich
HAARLEM
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS
(Adv.)
