c
1943"
terug
„Zonder Marshallhulp
naar toestanden van
J
De 9 Muzen
Een schilder die het monumentale
ook in het kleine ontdekte
VRIJDAG 14 JANUARI 1949
HAARLEMS DAGBLAD
Congres Stichting van de Arbeid
Dr. Valentine: „Nederland moet door daden
zijn goede bedoelingen inzake Indonesië tonen'
Dr. Alan Valentine, hoofd van dc E.C.A.-missie in Nederland, heeft Donderdag op het
door de Stichting van de Arbeid in Utrecht gehouden congres over de Marshallhulp
Nederland geprezen voor de wijze waarop het zich heeft weten te herstellen, maar-
tevens gewaarschuwd tegen een te groot optimisme. Dr. Valentine verklaarde dat,
indien door het plan-Marshall een economische, stabiliteit voor West-Europa en andere
landen kan worden verkregen, hierdoor tevens blijvende vrede en veiligheid verschaft
worden en het grootste tijdperk van menselijke voorspoed wordt ingeluid, dat de wereld
ooit heeft gekend. „Mochten wij niet slagen", zo zeide hij, „dan zal de toekomst er voor
ons en onze kinderen somber uitzien. Wij moeten echter slagen, want dc volken van
de vele landen, waarmede "wij samenwerken, bezitten de wilskracht en dc kennis om
door onderlinge samenwerking iets te bereiken".
Het te Utrecht gehouden congres had
tweeërlei doel. Het moest in de eerste,
plaats gezien worden* als een nationale
dankbetuiging aan het Amerikaanse volk
voor de Marshallhulp en beoogde boven
dien ons eigen volk te doordringen van
de enorme betekenis van die hulp.
Om het gebaar, van dank en erkentelijk
heid kracht bij te zetten, behoorde ook
prins Bernhard tot de aanwezigen, waren
er zeven ministers en vele Kamerleden als
mede de Commissaris der Koningin in de
provincie Utrecht. Uit heel het land waren
de kopstukken uit industrie, handel en
landbouw en tal van leiders uit de vak
beweging naar de Utrechtse stadsschouw
burg gekomen. Paul Hoffman en Averill
Harriman hadden telegrafisch van hun
waardering voor het organiseren van dit
congres uiting gegeven.
'Er zijn, na het openingswoord van de
heer E. Kupers, drie inleidingen gehouden,
"welke stuk voor stuk tot een breedvoerige
- discussie aanleiding hebben gegeven. In
elke inleiding werd het Nederlandse volk
aangespoord alle krachten in te spannen
om de verleende hulp waardig te tonen.
Amerika heeft ons over het dieptepunt
heen geholpen, maar wij zijn er nog lang
niet. Ook dr. Valentine heeft daar op ge
wezen. Er zullen misverstanden komen en
onverwachte moeilijkheden. De besprekin
gen in het Amerikaanse Congres over de
verdere plannen kunnen wellicht voor ons
een beproeving worden. Het is noodzake
lijk dat wij er ons van bewust zijn dat de
jaren, die voor ons liggen, niet in grote
mate onze huidige zorgen zullen verlichten.
-Misschien zal er enige verbetering komen,
maar zeker geen overdaad.
In Nederland, zowel als in geheel Euro
pa, moet men streven naar krachtiger sa
menwerking, grotere productie, grotere
uitvoer, kleinere invoer en verminderde
consumptie. Soberheid dient het wacht
woord te zijn.
Sprekende over de Benelux betoogde
dr. Valentine dat deze spoedig een levende
werkelijkheid moet worden. Haar succes
zal Nederland en heel West-Europa in be
langrijke mate tot steun dienen. Haar mis
lukking zou de ontwikkeling van de eco
nomische eenheid in Europa een mensen
leeftijd kunnen vertragen.
Pijnlijk probleem: Indonesië
Over het Indonesische probleem zeide dr.
Valentine: „Een van de pijnlijkste proble
men is de huidige toestand, welke door de
Indonesische kwestie is geschapen.
Influenza-cornmissie gaat
griep-afweer organiseren
Spoedig vaccin-bereiding
in eigen land?
De enige tijd geleden door de minister
van Sociale Zaken ingestelde influenza-
cornmissie is thans geïnstalleerd. Deze com
missie werkt plannen uit voor een zo goed
mogelijke bestrijding van influenza-epide-
mieën.
Naar aanleiding van de heersende angst
voor griep legde dr. Brutel de la Rivière,
voorzitter van de gezondsraad en van de
infuenza-commissie, er de nadruk op, dat
de in het Zuiden des lands heersende griep
een goedaardige epidemie genoemd kan
worden.
De influenza-cornmissie werkt thans
plannen uit voor de te nemen maatregelen
bij een onverhoopt optredende ernstige
epidemie.
Bij de patiënten in het Zuiden des lands
wordt het aangetroffen virus gelocaliseerd
en gedefinieerd.
Dr. Brutel zeide voorts, dat het vaccin
Voor de bestrijding van influenza-epide-
mieën in ons land niet in voorraad wordt
gemaakt.
Er zijn echter voorbereidingen getroffen,
wélke het mogelijk zullen maken dit vaccin
zo spoedig mogelijk in ons land te bereiden.
Of zulks reeds op grote schaal kan geschie
den kon dr. Brutel ons thans nog niet mee
delen.
Ten aanzien van het vaccin, dat door
Philips aan het personeel verstrekt wordt,
kon hij op dit ogenblik nog geen mening
geven. Men dient hier eerst de resultaten
af te wachten, welke daarmee bereikt zul
len worden.
Woon- en werkruimte
Een tegenstrijdigheid
Uit den Haag is dezer dagen de mede
deling gekomen dat voor het verbouwen
van pakhuizen tot woningen dezelfde
bijslagregeling geldt als voor het splitsen
van woningen.
Nu schrijft een lezer te Haarlem ons, dat
hij door een rechterlijke beslissing uit zijn
woning wordt gezet, omdat die als opslag
ruimte nodig is.
Dat maakt ongetwijfeld een zonderlinge
indruk.
Op het Huisvestingsbureau verklaarde
men ons, dat deze zaak evenwel iets anders
ligt. De betrokkene had een gehuurde
werkgelegenheid in gebruik, maar woonde
tevens in dat pand. De eigenaar heeft even
wel ontruiming gevraagd, omdat hij de
ruimte zelf voor zijn bedrijf nodig heeft.
Voor de kantonrechter was aan de huurder
een andere werkgelegenheid aangeboden
alsook woonruimte. Wat de toewijzing van
werk- en opslagruimte aangaat heeft het
Huisvestingsbureau geen bemoeiing. Maar
nu de eigenaar ook het voornemen schijnt
te hebben de woonruimte voor zijn zaak te
gebruiken, zal er bezwaar gemaakt worden,
want daardoor wordt de woonruimte im
mers verminderd. Bovendien blijkt dat de
nieuwe woonruimte, die door de eigenaar
aan de huurder aangeboden is, niet'vrij is,
want daar zitten nu andere mensen.
De weg, -welke.^onlangs door Nederland
werd ingeslagen, moet gekozen zijn in het
volle bewustzijn van de internationale
moeilijkheden, welke de door Nederland
genomen stappen met zich zouden mede
brengen. Aangezien er weinig aanleiding
bestond voor een misverstand over de
reacties van verschillende landen, is er nu
weinig reden voor opwinding of teleurstel
ling. Verhitte gemoederen brengen zelden
licht in een zaak.
De door Nederland gevolgde politiek en
de motieven, welke hierbij een rol spelen,
worden naar mijn mening in het buitenland
minder goed begrepen. Het is van het
grootste belang dat deze motieven duidelijk,
eerlijk en onbevooroordeeld openbaar wor
den gemaakt.
Bijna alle teleurstellingen zijn het gevolg
van misverstanden over de uiteindelijke
doelstellingen of de middelen, waarvan ge
bruik wordt gemaakt om deze te verwezen
lijken. Na vriendschappelijke bespre
kingen blijkt als regel, dat er geen werke
lijk -verschil van mening bestaat over het
uiteindelijke doel, doch slechts over de weg
welke bewandeld moet worden om dit doel
te bereiken.
Indien de wereldopinie thans niet alleen
door de toezeggingen van Nederland, doch
door spoedige daden overtuigd kan worden,
dat de Nederlandse bedoelingen met Indo
nesië identiek zijn met de doelstellingen
van alle vrede- en vrijheidslievende vol
ken, kan een beter begrip in de naaste toe
komst te verwachten zijn.
Dan zal het Nederland niet moeilijk val
len het vertrouwen terug te winnen van
die landen, die zo vaak blijk gegeven heb
ben van hun vriendschap voor Nederland.
Dr. Valentine achtte deze opmerkingen
niet misplaatst in een beschouwing over
het Marshallplan, dat het economisch, her
stel wil bevorderen.
De Amerikanen, die bij het bureau voor
Economische Samenwerking werkzaam
zijn, zijn geen politici en wensen het Euro
pese herstelprogramma volkomen geschei
den te houden van politieke kwesties. Dit
bureau is evenwel door het Congres in het
leven geroepen en het door dit bureau ge
voerde beleid en zijn werkzaamheden moe
ten volkomen overeenstemmen met de offi
ciéél erkende., politiek van de Verenigde
Staten.
Dr. Valentine sprak zijn bewondering uit
voor het industriële herstel. De bereikte
resultaten kunnen slechts geconsolideerd
worden als de nauwe samenwerking en de
goede verstandhouding tussen werkgevers
en werknemers bestendigd blijft. Stakingen
zouden het Marshallprogramma en het her
stel vanv Nederland in de war kunnen stu
ren. Een grotere productie per arbeidsuur
is in Nederland, evenals in andere landen,
dringend noodzakelijk. De komende jaren,
zo besloot dr. Valentine, zullen niet gemak
kelijk zijn. Maar als wij het beste geven
dat in ons is zullen wij zeker iets goeds be
reiken.
Zonder Marshallhulp
terug naar 1943
Ook de heren drs. E. H. van der Beugel,
directeur, van het bureau van de regerings
commissaris voor het Europese herstelpro
gramma, ir. A. H. Ingen IIousz, president
directeur van de Koninklijke Nederlandse
Hoogovens en Staalfabrieken te IJmuiden
en A. C. de Bruyn, voorzitter van de Katho
lieke arbeidersbeweging, hebben daar de
nadruk op gelegd. Als de Marshallhulp niet
gekomen was, aldus de heer Ingen Housz,
zou Nederland nu een beeld geboden heb
ben dat de herinnering zo oproépen aan de
tijd der bezetting met stilliggende fabrie
ken. met een bevolking die onvoldoende ge
kleed en gevoed zou zijn en die in de win
ter haar woningen nauwelijks zou kunnen
verwarmen. Het nationale inkomen zou met
10 a 20 procent zijn ingekrompen.
Deze spreker was van oordeel dat een
relatief te gering bedrag van de Marshall
hulp tot dusverre voor machines en onder
delen is besteed.
Het is noodzakelijk dat veel meer be
steed wordt voor investering in machines
en installaties. Onze bedrijvigheid is te veel
afhankelijk van wat wij via het Marshall
plan krijgen.
Elke fabriek van enige betekenis ont
vangt goederen via het Europese herstel
programma, goederen, welke zij anders
niet zou hebben gekregen.
De meeste mensen zijn zich dat nog veel
te weinig bewust.
De rede van de heer De Bruyn sloot ge
heel bij het voorgaande aan. Zonder
Marshallhulp zou het verzorgingspeil van
ons volk gedaald zijn tot dat van 1943. De
gevolgen zouden geweest zijn verminderde
arbeidsproductiviteit, wèrkloosheid, weder
opleving van de zwarte markt, nieuwe kan
sen voor extreme groeperingen, meer ge
bondenheid in 't economische leven, moei
lijker, zo niet onmogelijke verwezenlijking
van de Beneluxovereenkomst, langere duur
van schrijnend woningtekort, vermindering
van de export-capaciteit, vezslechtering
van de sociale positie van de arbeiders en
benadeling van de sociale verhouding tus
sen ondernemers- en arbeidersorganisaties.
Het is in dit licht bezien niet te
verwonderen dat de constructieve delen
der vakbeweging in alle landen zich voor
het Europese herstelprogramma interes
seren, ook in Nederland. Zij zou, besloot
de heer De Bruyn, niet waard zijn arbei
dersbeweging te heten indien zij zich af
zijdig hield.
In een slotwoord zeide ir. M. H. Damme.
dat met het welslagen van de Marshall
hulp het behoud van onze Westerse be
schaving en al datgene wat ons het leven
waard maakt te leven, gemoeid is.
Frans toneelgezelschap naar Nederland.
Onder auspiciën van de „Alliance frangaise"
zal het théatre Hébertot op 7 Februari in de
Koninklijke Schouwburg in Den Haag een
opvoering komen geven van „Le Maitre de
Santiago" van Henri de Montherlant. Op 9
Februari volgt een opvoering te Rotterdam
en op 10 Februari een te Utrecht.
Othon Friesz overleden. Othon Friesz,
schilder van zeegezichten en met Henri
Matisse één van de stichters der moderne
Franse schilderschool, is te Parijs op 69-jarige
leeftijd overleden.
Pauselijk geschenk. Een groot aantal
kostbare en zeldzame boeken, waaronder
fascimiles van Dante's heldendichten en een
complete uitgave van Dante's „Acta aposto-
lica sedis" is door de Paus aan de universi
teitsbibliotheek van Münster in Westphalen
cadeau gedaan. De beroemde universiteits
boekerij van deze stad liep in de oorlog door
luchtaanvallen grote schade op. Ongeveer
400.000 boeken en 500.000 publicaties op aller
lei gebied gingen verloren,
Oberammergau, die voor het laatst in 1934
zijn opgevoerd, zullen in 1950 opnieuw ten
•tonele worden gebracht.
Het is nog niet bekend of de vroegere spe
lers zullen meewerken, want enigen zijn niet
volledig gezuiverd bij de denazificatie.
Strindberg-herdenking. Op 22 Januari
zal het honderd jaar geleden zijn dat de
Zweedse schrijver August Strindberg, wiens
grootste verdiensten op het gebied van het
drama liggen, geboren" werd.
Niet alleen»in Zweden, maar ook in Frank
rijk, Engeland en de Duitse landen zal zijn
nagedachtenis geëerd worden met opvoe
ringen van zijn werken én nieuwe uitgaven
daarvan.
De Zweedse posterijen geven een speciale
zegel uit en in het nationale kunstmuseum te
Stockholm zal een selectie te zien zijn van
de resultaten van zijn scheppende arbeid op
ander terrein, want Strindberg was behalve
toneelschrijver, dichter, geleerde en musicus
ook beeldhouwer en schilder.
Hongaars generaal vluchtte
naar Amerikaans Oostenrijk
United Press meldt, dat de Hongaarse
generaal Albert Bartha, die minister van
Defensie is geweest in het kabinet van
Ferenc Nagy, vier dagen geleden naar
Oostenrijk is gevlucht nadat hij gewaar
schuwd wa§ dat de communisten hem wil
den arresteren.
Bartha, een veteraan uit het keizerlijke
«Hongaarse leger, was Hongaars minister
van Defensie in 1947 toen de communisten
zeiden in het Hongaarse leger een samen
zwering te hebben ontdekt die bedoeld was
om de regering omver te werpen. Enige
communistische plaatsvervangers van Bar
tha passeerden bij die gelegenheid .hun
chef en arresteerden verscheidene hoge
legerofficieren. Het onderzoek naar het
complot had tenslotte de val van de rege
ring Nagy en de communistische overheer
sing van het land tot gevolg.
Naar vernomen wordt is de aankomst
van Bartha geheim gehouden, totdat hii in
de Amerikaanse bezettingszone van Oos
tenrijk was gearriveerd. (United Press).
België krijgt duurder leger
De Belgische minister van Nationale De
fensie, kolonel Raoul de Fraiteur, heeft
Woensdag de begroting van zijn departe
ment voor 1949 bij de senaat ingediend. Hij
verklaarde dat het onvermijdelijk was, dat
België's defensie-begroting dit jaar hoger
is, gezien de internationale situatie. Vol
gens de termen van het pact van Brussel
moet België zijn traditionele neutrale posi
tie prijsgeven, doch het is omringd van
machtige bondgenoten en zal niet meer
alleen gelaten worden ingeval van een con
flict. Oorlog zou vermeden kunnen worden
wanneer de Westelijke mogendheden een
krachtige politiek volgden.
Kamer van Koophandel
te Haarlem
Zelfstandige kamer nog in
de loop van dit jaar
Zoals men weet is indertijd de zelfstan
digheid van de Kamer van Koophandel in
het district Haarlem opgeheven. Haarlem
kwam toen onder de Kamer van Amster
dam, ook al werd het kantoor hier in stand
gehouden en kreeg dit een raad van bij
stand. Thans is zoals wij toen al mede
deelden aan te nemen dat nog in de loop
van dit jaar de zelfstandigheid van de
Haarlemse Kamer hersteld wordt.
Er zal waarschijnlijk voor de eerste keer
geen verkiezing gehouden worden, daar
het de bedoeling moet zijn dat de leden
voor de eerste keer benoemd worden dooi
de minister, na ingewonnen advies van de
raad van bijstand en de belanghebbende
organisaties.
Een Nieuwjaarsrede
De Raad van Bijstand der Haarlemse
Kamer zal op Maandag 24 Januari een ver
gadering houden waarin de voorzitter, de
heer J. J. Swens, een Nieuwjaarsrede zal
houden waarin een overzicht zal worden
gegeven van de toestand van handel en
industrie in Haarlem en omgeving.
Het Hildebrand-monumenf
Moeilijkheden nog steeds
niet overwonnen
Wij hebben dezer dagen medegedeeld
dat men nu in Haarlem aan het zoeken is
naar een geschikte plaats voor het Hilde-
brand-monument. Wij voegden daaraan de
opmerking toe: „Daaruit mag worden afge
leid, dat met de mogelijkheid dat het monu
ment binnen afzienbare tijd werkelijk in
Haarlem geplaatst zal kunnen worden,
rekening gehouden wordt".
Erg positief is het natuurlijk niet om bij
een werk, waaraan de kunstenaar ruim 35
jaar zijn krachten gegeven heeft, te spre
ken van „afzienbare tijd".
Wij hebben maar weer eens geïnformeerd.
Er is sinds prof. J. Bronner in het voorjaar
van 1948 zijn beelden in het Rijksmuseum te
Amsterdam tentoonstelde, geen contact
meer geweest met de gemeente. Zoals men
weet moesten toen nog de fonteinbak en de
banken gemaakt worden. Het gemeente
bestuur weet niet of die hun voltooiing
al naderen. Wel is dezer dagen een boek
over het beeldhouwwerk uitgekomen,
waarin een foto is opgenomen waarop prof.
Bronner is afgebeeld werkende aan de
fonteinbak.
De Slichting vein de Arbeid organiseerde gisteren te Utrecht een congres gewijd aan de
betekenis van liet Europese herstelprogramma voor ons land. De heer E. Kupers, voorzitter
van het N.V.V.. opent het congres.
Internationale radio
conferentie begonnen
Interland-radiodebatten
in voorbereiding
De West-Europese radio-conferentie, waar
aan de omroeporganisaties van België,
Engeland. Frankrijk, Luxemburg en Ne
derland deelnemen, begon Donderdag in de
K.R.O.-studio te Hilversum.
De heer J. B.-Broeksz (Vara) werd aan
gewezen als voorzitter. De morgen- en een
deel van dc middagvergadering werden ge
wijd aan het uitwisselen van ervaringen,
opgedaan bij het uitvoeren van het onlangs
ingevoerde programma „West-Europees
commentaar". In dit programma bespreken
vooraanstaande politieke of maatschappe
lijke figuren onderwerpen, die in alle deel
nemende landen van actuele betekenis zijn.
Dit geschiedt in deze zin, dat ieder land op
zijn beurt de spreker aanwijst, die in de
komende week een actueel onderwerp zal
behandelen.
De nieuwe serie van deze voordrachten
begint in Maart 1949, waarbij Nederland
de rij opent.
In de middagzitting werd besloten om
een geheel nieuwe reeks uitzendingen te
organiseren, die zal bestaan in een miero-
foondebat, waarbij in twee of drie der deel
nemende landen sprekers voor de micro
foon zullen komen, die in de taal van het
organiserende land over een actueel'onder
werp het woord zullen voeren. Het eerste
debat in deze geest zal gehouden worden
in Frankrijk op 9 April tussen Frankrijk,
België en Luxemburg. Nederland komt in
September aan de beurt met België als
partner.
In een trein die van Leeuwarden naar
Groningen reed is begin vorig jaar een rei
ziger door twee mannen bewusteloos gesla
gen en van zijn geld beroofd. De daders, de
20-jarige S. uit Noordbergum en de 30-jarige
W. uit Zwaagwesteinde, zijn thans veroor
deeld fot respectievelijk zes en vier jaar ge
vangenisstraf.
Nieuwe Marshall-toewijzing
voor Nederland
WASHINGTON (Reuter) De Economie
Cooperation Administration heeft medege
deeld, dat aan Nederland een bedrag van
4.330.000 dollars aan Marshall-gelden is
toegestaan voor de aankoop van indus
triële uitrusting. De aankopen zullen alle in
de V.S. geschieden en het geld zal als volgt
worden besteed: 1.202.000 dollar voor mate
rieel voor de mijnindustrie en de bouw
nijverheid; 1.350.000 dollars voor niet
metaalhoudende mineralen, uitgezonderd
olie; 790.000 dollars voor materieel voor
spoorwegvervoer; 780.000 dollars voor
machinewerktuigen; 110.000 dollar voor
verschillende industriële materialen en af
gewerkte goederen: 98.000 dollars voor
generatoren en motoren.
INTERNATIONALE DISTRIBUTIE
STELSEL GELDT NIET MEER VOOR
GRANEN
Het internationale nood-voedselcomité
heeft de allocatie van alle granen, met uit
zondering van tarwe, opgeheven, zulks op
advies van de desbetreffende allocatie
commissie. Daarmee is de in- en verkoop
van deze granen op de wereldmarkt niet
meer aan een toewijzingssysteem gebon
den, hetgeen op een verruiming in de
graanpositie duidt.
Voor tarwe is de allocatie-regeling soe
peler geworden met dien verstande, dat
hiervoor geldt de zogenaamde „block"-
toewijzing. Dit houdt in, dat de landen vrij
zijn te betrekken van, of te leveren aan
elk willekeurig land, mits de totale .toe
wijzing van het betrokken land maar niet
overschreden wordt.
Het is zo werd ons verder gezegd
heel moeilijk de bezwaren die er nog altijd
schijnen te zijn, op bevredigende wijze te
ondervangen. Prof. Bronner vreest, wegens
de brosheid van het materiaal waarvan de
beelden gehakt zijn (Franse kalkzandsteen)
beschadiging' door de jeugd als de beelden
op een min of meer eenzame plaats gezet
worden. Voor een blijvende bewaking kan
natuurlijk niet gezórgd worden. Afzetting
met een hek kan ook geen oplossing bie
den, want prof. Bronner is er ook op ge
steld dat de belangstellende beschouwers
der beelden zich vrij kunnen bewegen. Voor
plaatsing in een afgesloten tuin voelt prof.
Bronner ook niets. Toen hem door vrien
den in overweging werd gegeven de beel
den in het Rijksmuseum te laten staan,
wilde hij ook daarvan niets weten, want de
beelden zijn niet voor een museum ge
maakt.
Men ziet uit deze opsomming dat het
moeilijk zal zijn in deze „de steen der wij
zen" te vinden!
Door directeuren van Openbare Werken
en de Hout en de Plantsoenen wordt nu
naar een geschikte plaats in de Hout ge
zocht. Gemakkelijk is de opdracht voor de
heren niet. want er moet gezocht worden
naar een plek die wel door bomen omgeven
is, maar er moet voorkomen worden dat bij
storm een afwaaiende tak een der beelden
kan beschadigen.
Het Hildebrand-comité weet ook niet
hoe het nu met de voltooiing van het vol
ledige monument staat.
Als er tussen de gemeente en het comité
overeenstemming bestaat over de plaats
voor het monument, zal het comité zich in
verbinding stellen met prof. Bronner, om
alsdan te bewerken, dat het eindelijk naar
Haarlem komt.
Internationaal congres voor
Europese eenheid
BRUSSEL, 13 Januari (A.N.P.) Van
25 tot 28 Februari zal te Brussel ee^ in
ternationaal congres van de Beweging voor
Europese Eenheid worden gehouden. Op
26 Februari zullen bij die gelegenheid
Winston Churchill, Alcide de Gasperi. Paul
Henri Spaak en waarschijnlijk ook Léon
Blum in het paleis voor Schone Kunsten
het woord voeren.
Nieuwe perspectieven
voor het koorwezen
Georganiseerd door het maandblad „Koor
en Kunstleven", in samenwerking met de
Koninklijke Bond van Gemengde Zang
verenigingen in Nederland en het Algemeen
Nederlands Zangverbond in Vlaanderen,
begint Zaterdag te Hilversum een vier
daagse zangwedstrijd, onder de titel „Het
Nederlandse Lied", die nieuwe perspectie
ven voor het koorwezen opent.
Op een persconferentie in Grand Theatre
„Gooiland" werd door een drietal inleiders
het belang van het Hilversumse concours
uiteengezet.
De heer C. Overbeek, voorzitter van de
Kon. Bond van Zangverenigingen, wees op
de misstanden die het traditionele con
coursstelsel sinds jaren aankleven en waar
over allerzijds klachten oprijzen. De Ned.
Dirigenten-organisatie alsmede de provin
ciale en landelijke bonden ijveren dan ook
voor een nieuw reglement, maar er kan nog
al wat tijd overheen gaan eer dit definitief
zijn beslag krijgt. Een door de organisaties
samengestelde commissie stelt zich voor,
de oprichting van een bureau voor vocaal
concours wezen; samenstelling van een be
voegd jury-apparaat van 6080 bekwame
toonkunstenaars; de verplichte werken te
laten kiezen uit twee of meer; de vrije wer
ken te onderwerpen aan het oordeel van
de jury, enzovoorts. Ook het prijzenstelsel
vraagt dringend om herziening.
De Hilversumse wedstrijd loopt op dit
alles vooruit en wil een daad stellen, die,
naar een juist woord van de heer Overbeek,
stijl belooft te brengen in een culturele aan
gelegenheid van het hoogste belang. En
wanneer wij het programma doorkijken, dat
Zaterdag en Zondag door veertig vereni
gingen zal worden ten gehore gebracht, en
wij vinden daar slechts composities van
onze beroemde polyphonisten en verder
modern-bewerkte oud-Nederlandse volks
liederen. dan blijkt dit „stijl brengen" geen
ijdel woord te wezen.
De heer Overbeek deelde mede dat van
de 7000 koren in Nederland er slechts 1600
georganiseerd zijn in bonden. Ons zangers
feest, aldus spreker, breekt een lans voor
organisatie. Het ligt op de weg van de bon
den invloed uit te oefenen op de overheid
om steun te verlenen. Amsterdam, de ge
meenten van de Zaanstreek, Gouda en de
provincie Noord-Brabant gaven reeds het
goede voorbeeld.
De heer G. v. Ravenzwaay belichtte ver
der de artistieke doelstellingen van het fes
tival. Spreker constateerde de bezinning op
oryze vrijwel vergeten oude muzikale cul
tuurwaarden, bezinning die parallel loopt
met de belangstelling voor het volkslied. Er
zijn grote verwachtingen; de opleiding van
de dirigenten is aanmerkelijk verbeterd en
de keuze-nummers getuigen van meer
smaak. Spreker wees er op dat de juryleden
niet van zin zijn als Beckmessers op te tre
den, maar beloofde wel dat alle jacht op
effect hen koud- zal laten. Verder werd
meegedeeld, dat de prestaties van de 92
mededingende koren op gramofoonplaten
zullen worden vastgelegd: ook dat als inter
mezzo op het concours een door Joh. F.
Keja gecomponeerde canon aan de aan
wezigen zal worden aangeleerd en samen
gezongen; aldus een proeve van gemeen -
schapszang op het thema „Zingen dat wil
len wij".
De omroepen van Brussel, Kaapstad,
Johannesburg, Paramaribo en de Wereld
omroep interesseren zich voor het muziek
feest.
De heer Bongenaar van „Koor en Kunst
leven" overweegt verder een film te laten
opnemen van het concours, die deze mani
festatie een wijder dan plaatselijk gebied
zal doen bestrijken.
JOS. DE KLERK
B. KAMP
65 JAAR
Er is een groot verschil tussen het laatste
werk van de Velsense kunstenaar B. Kamp,
lid van „Kunst zij ons doel" te Haarlem,
en*"het oeuvre uit zijn „monumentale" tijd-
Forse tekeningen als zijn treurende zonne
bloem en de sjouwerlieden, die als sombere
maar gevoelige producten van een ver
reikende geest in zijn atelier hangen, lijken
door een ander gecomponeerd dan de tere
aquarellen uit de Noordhollandse gods
huizen. wier blanke zuiverheid Kamp
steeds weer naar het penseel deed grijpen.
Toch is het allebei op en top Kamp.
Dit welbestede leven, dat zojuist zijn 66e
jaar is ingegaan, heeft zich niet in een sterk
lichaam genesteld, maar de scheppings
kracht is volledig betvaard gebleven.
Al heeft de kunstenaar zijn voorkeur
voor het grote, monumentale werk om ge
zondheidsredenen in de steek moeten laten,
zowel in de decoratieve als de vrije toepas
sing van zijn talent konden vele verant
woorde en technisch hoogstaande werken
ontstaan.
Als zoon van een bakker in de Jansstraat
te Haarlem, wiens bedrijf zich tot ver onder
het plaveisel uitstrekte de oudere Haar
lemmers zullen het zich herinneren bleek
alras 'de artistieke aanleg van de jonge
Kamp en zijn moeder heeft hem met steun
van een wat zonderlinge oom. die antiek
restaureerde aan het Verwulft, aan een
beurs voor de Kunstnijverheidsschool ge
holpen. Daarna kwamen de vreemde, vor
mende leerjaren bij Ed. Cuypers, die toen-
dertijd zijn decoratieve kunst in de Jan
zwierven; hij ontwierp tapijten, dreef koper
en schilderde zelfs een Kruisstatie voor een
retraitehuis in Roermond. Grondig werden
de aankomende gezel daar de geheimen van
de toegepaste kunstnijverheid geopenbaard:
deze grondigheid heeft hem in zijn latere
werk de liefde voor het détail en het mate
riaal meegegeven. De oorlog 3914-'18 brak
uit, Kamp als jong getrouwd man het werk
uit de handen slaand en de aanbieding om
aan dezelfde Haarlemse Kunstnijverheids
school van zijn opleiding les te komen ge
ven in het decoratief tekenen leek een
ware zegen.
Pieter van Gelder heeft onder die kleine
leraar in deze dagen zijn eerste ontwerp
voor eenlucifersdoosje gemaakt. Er
kwamen avondcursussen, er kwamen an
dere onderwijs-ideeën en de vrije kunste
naar Kamp scheen voorgoed te veranderen
in een gebonden kunstnijveraar. Maar in
1926 ging de school ter ziele en met haar
de betrekking van „oom Ben", die inmid
dels een heel klein huisje had laten bouwen
aan de Driehuizerkerkweg in Velsen.
Sindsdien heeft een lange stroom van
werk zijn atelier verlaten: voor Radio
Kootwijk maakte hij een herdenkingsta
bleau, de N.Z.H. danks aan hem de meeste
harer huidige affiches en de omslagen van
elke nieuwe dienstregeling, die aan de
Leidsevaart het licht ziet, draagt de signa
tuur Kamp. Bovendien ontwierp hij tesa-
men met André Vlaanderen onder
de decoraties van de Koloniale stand op de
Brusselse wereldtentoonstelling van 1910.
Evacuatie noch honger hebben zijn pro
ductie in de tweede wereldoorlog kunnen
remmen, ex librae en kerkinterieuren toon-
Ian Fleming-Williams over
Britse schilderkunst
Voor het genootschap Nederland-Enge-
land hield de heer Ian Fleming-Williams
gisteravond een lezing met lantaarnplaatjes
over de Engelse schilderkunst van deze tijd.
Hoewel hij er zijn toehoorders zeker niet
teveel over vertelde, was alles wat hij er
over zei duidelijk en wars van alle gewich
tige termen waarmee tal van lieden die
over kunst spreken, zichzelf een aureool
van diepgaande kennis en hun publiek een
massaal minderwaardigheidscomplex be
zorgen.
Hij behandelde in het kort de zeer sterke
invloeden die de Engelse schilderkunst ge
durende vele jaren uit het buitenland heeft
ondergaan en die haar tot voor kort niet de
gelegenheid hebben gegeven een eigen weg
in te slaan. Des te meer verheugde hij er
zich over, dat de algemene opleving die het
Engelse artistieke leven en de belangstel
ling er voor van het publiek in de laatste
tijd heeft gekenmerkt, zijn weldadige in
vloed ook op de schilderkunst heeft uitge
oefend. Deze belangstelling heeft er zelfs
toe geleid dat er een zeer willige markt voor
schilderijen is ontstaan, zodat de Britse
schilders niet meer al te veel moeite hoe
ven te doen om hun werk aan de man te
brengen.
Hij wilde deze Britse schilders verdelen
in twéé groepen. Ten eerste de romantici
die in een hevige worsteling zijn gewikkeld
met de problemen die de laatste twintig
jaar in zo grote mate hebben opgeleverd.
Tot deze groep behoren mensen als Paul
Nash en Henry Moore, die vooral in de
oorlog voortreffelijk werk hebben gepro
duceerd. Speciaal de laatste heeft met zijn
serie tafrelen van de Londense bevolking
die tijdens de Duitse bombardementen
schuil zocht in de stations van de onder
grondse spoorweg, werk van geweldige
zeggingskracht geschapen.
De tweede groep, die in Engeland de
„Euston Road Group" wordt genoemd
naar de straat waar een aantal van haar
voornaamste exponenten een schilders
school hadden achtte hii van zeer groot
belang. Hij toonde werk van William Cold
stream, Graham Bell, Claude Rogers en
Victor Passmore dat zich naast een voor
treffelijke techniek onderscheidt door een
nieuwe en ontroerende visie op de om
geving waarin het grootste deel van het
Britse volk leeft en werkt.
voor Haarlem
VRIJDAG 14 JANUARI
Stadsschouwburg: Operette „Aan der scho
nen blauen Donau", 8 uur. Gem. Concertge
bouw: Jubileumconcert „Inter Nos".
den aan, dat deze artiest zijn scheppings- palace: „Sensatie om Tosca", 14 jaar, 2. 4.15]
Kerk
i Monnikendam, een werk vat
Luykenstraat bedreef. Tien jaar heeft jarige kunstschilder B. Kamp dat
Kamp daar gewerkt met de duizend-en-een hoezeer hij in de kleine conceptie de g
materialen, welke door dat atelier rond- der monumentaliteit wist te verwezenlijken.
drang de vrije teugel kon laten, zonder ooit
het bit van de techniek te verwaarlozen
Een volmondige erkenning van zijn kun
stenaarschap kreeg hij als verjaarsge
schenk: de gemeente Haarlem zal een zij
ner kerkinterieurs aankopen.
De toekomst zal hem ongetwijfeld nog
vele malen in de brede Bavo zien, waar
de 65-het licht onder de Gothische gewelven ook
bewijst j deze schilder onophoudelijk bekoort en in-
rootheid spireert.
J. ff,
9.15 uur; Luxor: „IJscapade", alle leef-
ijden. 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. City: „Voor beu-
en geen genade", 18 jaar. 2.15. 4.30, 7 en 9.15
uur. Spaarne: „Olie in Oklahoma", alle leef
tijden, 2.30, 7 en 9.15 uur, (Zondag 2, 4.15, 7
en 9.15 uur). Frans Hals: „Al Jolson story",
alle leeftijden. 2.30, 7 en 9.15 uur (Zondag
2, 4.15, 7 en 9.15 uur). Rembrandt: „De poor
ten van de nacht", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 u.
ZATERDAG 15 JANUARI.
Stadsschouwburg: Operette ..An der scho
nen blauen Donau". I! uur. Bioscopen: Mid
dag- en avondvoorstellingen.
