Haarlem's Dagblad | 1949 | 22 januari 1949 | pagina 5

Het Rode Kruis in Indonesië
aan het werk

Wij bladeren in het netschrift

der Haarlemse politie

KEELPIJN?

opruiming

vanDuivesiboden

Guépin van der Vlugt

Jd5 ËjS SjL

Bedenkelijke positie van
Indonesië's financiën

ZATERDAG 22 JANUARI 1949

HAARLEMS DAGBLAD

3

Elf teams van het Nederlandse Rode
Kruis zijn op het ogenblik druk aan het
werk om hulp te verlenen in de ontsloten
gebieden van Indonesië, aldus deelt het
hoofdbestuur van het Nederlandse Rode
Kruis mede. In hoofdzaak wijden- zij
hun krachten aan de burgerbevol
king, die hun hulp het allermeest nodig
heeft. De verwaarlozing, de besmetting en
de ondervoeding hebben in die streken im
mers zoveel langer geduurd dan in de rest
van Indonesië, waar het Nederlandse Rode
Kruis nu reeds drie jaar heeft gewerkt en
waar 't nog steeds niet „klaar" is. Het is een
bovenmenselijke taak, waarvoor de Rode
Kruis-werkers in die gebieden gesteld zijn;
maar het is een dankbare taaie tevens, om
dat zij in zoveel gevallen kunnen helpen.
Met kininepillen kan men de malaria on
derdrukken, met drie of meer injecties
kunnen ze de framboesia genezen, met zalf
kunnen ze de scabiës de kop indrukken.
Vol vertrouwen komen de zieken naar de
geïmproviseerde poliklinieken, waar de
witte vlag met het rode kruis wappert.

Bij honderden komen ze, van heinde en
ver. Soms uren lang strompelend over
slecht onderhouden wegen en hobbelige
bospaadjes. Soms gedragen op een bamboe
brancard door hulpvaardige dessagenoten.
Ze worden niet teleurgesteld.

De elf teams werken van de vroege mor
gen tot de late avond in Djokja, in Solo en
fn Blora. In Assahan zijn drie teams aan
de arbeid en in het Tapanoelische twee.
Van Batavia uit wordt Bantam verzorgd en
de Rode Kruis-afdeling in Bandoeng zorgt
voor de eigen omgeving; er is ook een team
naar Oost-Java gezonden. Tien verpleeg
sters, die op het punt stonden om met de
„Ruys" te repatriëren, zijn gebleven toen
de actie begon; haar ervaring was te veel
waard op dat ogenblik en die werd met lief
de en toewijding opnieuw beschikbaar ge
steld. Op het ogenblik werken voor het
Nederlandse Rode Kruis in Indonesië 24
artsen en 300 verpleegsters, benevens 200
Rode Kruis werksters en -werkers, die als
verpleeghulp, als analyste, als apothekers
assistente, als chauffeur of bij de adminis-
tratie dienst doen.

Duizenden injecties worden dagelijks ge
geven.. Duizenden wonden worden gerei
nigd en tienduizenden lijdenden verzorgd.

De voorraden geneesmiddelen- min
deren snel en als zij niet op tijd kunnen
worden aangevuld, dan kan het Rode Kruis
óók niet veel meer doen. „Simavi" en „Ne
derland helpt Indië" hebben het Neder
landse Rode Kruis reeds enige malen ge
holpen door geneesmiddelen of gelden voor
aankoop daarvan beschikbaar te stellen,
doch er is altijd méér nodig. In de aller
eerste plaats het kostbare neo-alasphine
voor de framboesia bestrijding. Kostbaar
in de dubbele zin van het woord; want dit
wondermiddel is in staat een der vrese
lijkste tropische ziekten afdoende te gene
zen, maar het kost ruim 11.000,per kg.

Deze hulp in de vorm van de hoog nodige
geneesmiddelen moet uit Nederland komen.
Er is voor dat doel een aparte postgiro
rekening geopend op no. 8540 ten name
van het Nederlandse Rode Kruis.

Door de medewerking van de P.T.T. zal
het echter ook mogelijk zijn voor diegenen,
die slechts één gulden of minder kunnen
bijdragen, hun gaven te zenden. Daartoe

kunnen ze op één of meer briefkaarten een
bedrag tot 1 gulden aan postzegels plakken,
dat door de P.T.T. aan het Nederlandse
Rode Kruis zal worden gerestitueerd. Deze
briefkaarten moeten geadresseerd worden
aan het Hoofdbestuur van het Nederland
se Rode Kruis, Prinsessegracht 27, Den
Haag met de vermelding: Hulp aan Indo
nesië.

Het is in deze tijden moeilijk om in fi
nancieel opzicht te doen waartoe het hart
dringt, maar met vele kleine bijdragen kan
óók de grote som bijeengebracht worden,
die nodig is om het onzegbare leed te ver
zachten.

(Aangeboden door afd. Haarlem
Ned. Rode Kruis)

Adrian Aeschbacher speelt
Beethovens vijfde concert

Het programma van het Leden-concert dat
op Dinsdag 25 Januari door de H.O.V. zal
worden gegeven, vermeldt het vijfde piano
concert van Van Beethoven en de Derde
Symphonie van Anton Bruckner.

Vele nieuwe overvallen
op Java

Woensdagavond hebben extremisten de
laatste trein van Malang naar Soerabaja,
die op het station van Sengon wachtte,
aangevallen. Negentien goederenwagens
werden afgekoppeld en hel enige passa
giersrijtuig moest door de passagiers wor
den ontruimd, waarna de trein in de rich
ting Bangil werd gereden. Kort daarop

Beethoven's Vijfde pianoconcert zal worden
vertolkt door Adrian Aeschbacher. Deze be
kende Zwitserse pianist werd in 1912 gebo
ren en studeerde onder meer bij Arthur -

Schnabel. In Nederland is Aeschbacher een sprongen de extremisten uit de tram. zodat
graag geziene figuur en ook in Haarlem heeft
men reeds kennis met hem kunnen maken op
een Beethovenconcert in 1947. Op het ogen
blik wordt hij tot de grote Europese pianisten
gerekend vooral als Beethoven-vertolker.

Rode Kruisteams in Indonesië aan het werk: Behandeling van lijders aan
de gevreesde framboesia.

Communisten in Zuid-Afrika dreigen

Sam Kahn, nieuwgekozen inheems ver
tegenwoordiger in het Zuid-Afrikaanse
Huis van Afgevaardigden, heeft op een in
Kaapstad gehouden conferentie van de
communistische partij gezegd, dat de rege
ring gedreigd had de partij in Zuid-Afrika
bij de wet te zullen liquideren, doch dat
het. haar moeilijk zou vallen deze bedrei
ging uit te voeren

In een rapport van het centraal comité
van de Zuid-Afrikaanse communistische
partij is verklaard, dat „vele tekenen er
op wezen, dat een beweging van burger
lijke ongehoorzaamheid in wording was
tengevolge van de politiek der regering".

Flink gorgelen mei
Superol. Eén tabletje
opgelost in een glas
water doet wonderen.

Rotterdam wil groots
muziekcentrum bouwen

Kosten: 27 millioen

De Rotterdamse Kunststichting heeft
een plan ingediend voor de bouw van een
groot muziekcentrum. De gemeente wil
daarvoor de benodigde grond ter waarde
van drie millioen gulden beschikbaar
stellen, waarvoor zij in een naamloze ven
nootschap zal deelnemen tegen ontvangst
van aandelen met gelijke nominale waar
de en voorts de betaling van rente en af
lossing van de daarvoor te sluiten lening
wil garanderen.

Dit muziekcentrum is geprojecteerd op
het terrein, begrensd door de Stationsbou
levard, de Westersingel, de Kruisstraat en
het Theaterplein. In bet culturele gedeelte
komen een concertzaal met 2000 plaatsen,
een zaal met 750 plaatsen voor klei
nere orkestuitvoeringen en recitals,
een zaal met 375 plaatsen voor kamermu
ziek en voordrachtskunst en voorts leslo
kalen voor een conservatorium, een ge
hoorzaal met 150 plaatsen inbegrepen, als
mede zalen voor een dansschool en voor
de kunststichting zelf. De grootste zaal zal
ook voor tentoonstellingen kunnen dienen

Er komt ook een commercieel gedeelte
Daarin zijn gedacht een bioscooptheater,
een journaaltheater, een cabaret, een hotel,
restaurants, winkels, kantoren, flats en
een rijwielstalling. De bouwkosten zonder
de inrichting worden begroot op
27.500.000.

Herstel. De Kuiperspoort, een der
.mooiste plekjes van Middelburg, zal worden
gerestaureerd.

Criminaliteit: afnemend.

De Haarlemse politie heeft een klad
boekje en een netschrift. In het kladboekje
worden elke dag de processen-verbaal op
genomen, maar het netschrift wordt slechts
één keer in het jaar ter hand genomen om
uit die kladboekjes een overzicht samen
te stellen. Een statistiek of balans dus!

Tezamen niet.een deskundige-gids heb
ben wij dat netschrift over 1948 doorge
bladerd. Af en toe kwamen de kladboekjes
ter tafel als aanvulling.

Allereerst bleek dat de criminaliteit der
Haarlemse bevolking is afgenomen. Er
werden in 1948 2000 pro'cessen-verbaal op
gemaakt van strafbare feiten, tegen 2340
in 1947. Een vermindering dus van 340,
of precies 17

Het is in zeker opzicht jammer dat er
geen vergelijkingen te maken zijn met
vroegere jaren. Dit komt omdat indertijd
de wenselijkheid werd gevoeld een wijzi
ging te maken in de grondslagen waarop
de statistiek wordt opgebouwd. Vroeger
werd in de statistiek het aantal processen-
verbaal opgenomen, maar die konden toch
niet gelden als een juiste maatstaf voor
beoordeling, omdat in één proces-verbaal
soms een serie misdrijven behandeld
werd waarvan één persoon beschuldigd
werd. Zo iets komt meermalen voor bij
rijwieldiefstallen en inbraken. Nu telt men
het aantal strafbare feiten afzonderlijk.

Nu zeggen alleen getallen van gepleegde
strafbare feiten niet veel over de omvang
van de criminaliteit. 100 meest ernstige
gevallen van moord en zware inbraken
kunnen immers veel ernstiger zijn dan 1000
gevallen die zich in hoofdzaak beperken
tot kleine misdrijven. Daarom is het van
betekenis dat een doorbladering der klad
boekjes aantoonde, dat de aard van de in
1947 en 1948 begane misdrijven vrijwel
hetzelfde is.

Een opmerkelijk feit is ook dat hoewel
de politie in 1948 minder zaken behandelde
dan in 1947, er toch meer daders gevonden
werden dan in de voorafgaande jaren. Zij
werkte dus met meer resultaat; in een
enkel geval ook met meer geluk.

Er waren in 1948 2720 aangiften bij de
politie gekomen, waaruit blijkt dat in niet
minder dan 720 gevallen geen sprake was
van een strafbaar feit. Men loopt dus blijk
baar wel eens wat al te gauw met klachten
naar het politiebureau.

Zwarte handel: bijna verdwenen.

Het aantal economische delicten is ook
aan het vei-minderen. In 1947: 532 geval
len, in 1948: 441. Een daling dus van 91,
of ruim 17 Daarbij komt nog dat onder
deze groep ook vallen de overtredingen
van de Prijsvoorschriften (artikelen te
duur verkopen, niet prijzen in de étalage,
enz.). In 1948 vielen daaronder 182 zaken,
zodat er 259 gewone economische delicten
overbleven.

In Haarlem is de straathandel van de
zwarte handelaars geheel, of althans zo
goed als geheel verdwenen. In 1948 werd
er" althans geen enkel proces-verbaal meer
voor opgemaakt. Daartoe hebben verschei
dene feiten meegewerkt. Allereerst zijn veel
artikelen vrij gekomen. Voorts zijn de
winstmarges voor de zwarte handel sterk
verminderd, waardoor de aanlokkelijkheid
om wat te wagen ook is afgenomen. Boven
dien hebben de zware straffen, die de
economische rechter oplegt, afschrikwek
kend gewerkt. De politie heeft de overtui
ging dat de meeste personen die zich vroe
ger met de zwarte handel bezighielden nu
weer normaal zijn gaan werken.

Jeugd: komt weer in het gareel.

In de oorlogsjaren en ook in de eerste
tijd na de bevrijding waren er veel klach
ten over de ontspoorde jeugd. Kinderen
die als-het-ware naar misdrijf opgroeiden
Gelukkig is daarin een kentering gekomen.
De laatste tijd zijn daarover veel minder
klachten.

Er komen nog wel vrij veel gevallen van
baldadigheid en vernieling voor. Vooral
de dienst voor de Hout en de Plantsoenen
moet herhaaldelijk constateren dat de jeugd
schade veroorzaakt aan bomen en plant
soenen.

De gewoonte is dat de politie, als school
kinderen zich misdragen hebben, het be
trokken schoolhoofd met de feiten in ken
nis stellen. Het. aantal aanschrijvingen op
dit gebied was in 1948 ook geringer dan
n 1947.

De gevallen van openbare dronkenschap

nemen toe. De voor-oorlogse cijfers zijn;
.1937: 191, 1938: 180, 1939: 229. In de oor
logsjaren is de statistiek niet over alle
jaren bijgehouden. Er was toen ook weinig
sterke drank te koop. Toch werden er in
1943 nog 60 processen-verbaal opgemaakt.

Over de laatste jaren zijn de cijfers: 1946:
106, 1947: 238 en 1948: 265.

In het laatste jaar waren er dus zelfs
nog meer bekeuringen dan in het mobilisa
tiejaar 1939.

Onder dit cijfer zijn niet opgenomen de
gevallen dat autobestuurders geverbaliseerd
worden wegens het in slaat van dronken
schap een motorrijtuig besturen. Daarvoor
werden een kleine 20 autobestuurders voor
de rechter gebracht. In die gevallen worden
veelal zware straffen opgelegd. Soms is
het 1000 boete, maar ook wel een maand
hechtenis en intrekking van het rijbewijs.

Nieuwe kink in de kabel
van het Marshall-accoord

Naar aanleiding van berichten in de
Britse pers, volgens welke er in Engeland
ongerustheid heerst over de concurrentie
van de herlevende Duitse industrie, heeft
een woordvoerder van het Britse ministe
rie van Buitenlandse Zaken Vrijdag ver
klaard, dat bepaalde abnormale toestanden-
in de Brits-Amerikaanse zóne van Duitsland
de mogelijkheid hebben geschapen van un
faire concurrentie tussen Duitse en Britse
goederen op de wereldmarkt. Hij deelde
mede, dat de bezettingsautoriteiten thans
onderzoeken, in hoeverre de huidige toe
stand een dergelijke concurrentie bevor
dert.

De woordvoerder zette uiteen, dat de
Duitsers voor hun invoer van levensmid
delen en andere goederen niet de volle
prijs behoeven, te betalen, waardoor de
productiekosten van sommige Duitse goe
deren lager kunnen zijn dan die van ge
lijksoortige Britse goederen. Een andere
factor, die het Duitsei's mogelijk maakt
goedkoper te produceren, is het feit, dat
de lonen in West-Duitsland lager zijn.

Engeland versus Engeland?

In antwoord op de vraag, of Engeland in
feite de export subsidieert, die vervolgens
tegen Engeland concurreert, antwoordde
de woordvoerder: „Ik geloof niet, dat dit
een zeer zuivere wijze van voorstellen is".
Voor de oorlog, aldus de woordvoerder,
ontmoetten de Britse goederen heel wat
Duitse concurrentie en deze concurrentie
zal men weer moeten verwachten. De
moeilijkheid is, onderscheid te maken tus
sen eerlijke en oneerlijke concurrentie.

Naar vernomen wordt is een van de
voornaamste terreinen, waarop de Duitse
concurrentie de laatste maanden groot is
geweest, dat der productie en export van
kleine auto's.

de „spooktrein" onbemand verder reed. Het
stationspersoneel te Bangil zette tijdig de
wissel om, waardoor de trein op dood spoor
reed en vanzelf tot stilstand kwam. Geen
persoonlijke ongelukken kwamen voor en
geen schade werd aangericht.

Voorts wordt gemeld, dat, naar eerst
thans bekend is, op 17 Januari een bende de
onderneming Aengsono nabij Djatiroto
Oost-Java overvallen beeft. Deze aanval
werd door de ondernemingswachters afge
slagen. De administrateur, die persoonlijk
de verdediging leidde, werd gedood. Don
derdagochtend werd een truck van de ma
rine tussen Trètes en Pandaan in Oost-Java
beschoten door leden van de T.N.I., waarbij
de chauffeur werd gedood. Men slaagde er
in de wagen aan de kant van de weg tot
stilstand te brengen, doch toen de dertien
inzittenden er uit sprongen om dekking te
zoeken, werd zwaar mitrailleurvuur op
hen geopend. Hierbij werden zeven perso
nen gedood en zes zwaar gewond. Toen
een brencarrier van de Koninklijke Land
macht, die op patrouille was, te hulp kwam,
sloegen de bendeleden allen gekleed in
uniformen van de T.NJ. op de vlucht.
Een gewonde Indonesiër, die zich in de
truck bevond, slaagde er in weg te komen
om te Pedaan hulp te halen. De slacht
offers zijn allen employés van het marine
établissement te Soerabaja. De truck was
de fouragewagen van de militairen te
Tretes.

Woensdag werden van ondernemingen in
het Djemberse drie Europeanen door een
bende ontvoerd. De ochtend daarop kon
men uit een vliegtuig de mannen temidden
van de bende waarnemen.

Marshall's opvolger Dean
Acheson beëdigd

In Washington is Vrijdag Dean Acheson
beëdigd als minister van Buitenlandse Za
ken der V. S. Hij volgt George C. Marshal)
op die de vorige maand om gezondheids
redenen aftrad. De eed werd afgenomen
door de chief justice van het opperge-
rechtshof, Fred Vinson.

Truman was de eerste die minister
Acheson He hand drukte. In de kamer van
het Witte Huis. waar de plechtigheid plaats
vond, waren alle leden van het kabinet
aanwezig, functionarissen van het ministe
rie van Buitenlandse Zaken en vooraan
staande Congresleden.

De aftredende plaatsvervangend mi
nister Robert Lovett zal Acheson „inwer
ken".

Voormalige Roemeense ministers
wegens collaboratie veroordeeld

Een gerechtshof in Boekarest heeft gis
teren veertien voormalige ministers, die
deze functie bekleedden onder generaal
Antonescu, Roemeens premier tijdens de
j oorlog, toen Roemenië geallieerd was met
de nazis, tot gevangenisstraffen variërend
van twee tot tien jaar veroordeeld. De be
zittingen van allen werden verbeurd ver
klaard.

Graaf Dmitri Negel, voormalig maar-
I schalk van het hof, die thans met ex-koning
Michael in ballingschap leeft, werd ver
oordeeld tot tien jaar gevangenisstraf.

Over Muziek

Zaterdag en Maandag

laatste dagen van de

o.a. vitrage

Woninginrichting

GED. OUDE GRACHT 108-110 - TEL. 17165

INTERVIEW MET SJAHRIR.

Sjahrir heeft aan een redacteur van het
republikeinse dagblad" „Pedoman" ver
klaard, dat zijn bezoek aan Batavia ge
schiedde met 'medeweten en toestemming
van Soekarno om hem ruimere mogelijk
heid te geven vo&r het aanvaarden van de
uitnodiging van dr. Drees, omdat hij,
Sjahrir, geen officiële functie bekleedt,
waardoor voor hem geen formele bezwaren
bestonden.

Intussen heeft het lid der republikeinse
delegatie Soepomo aan „Pedoman" ver
klaard: „besprekingen kunnen slechts ge
voerd worden, wanneer de republikeinse
leiders, die thans gevangen zijn, hun vol
ledige vrijheid terugkrijgen. Dan pas is het
mogelijk om een organisatorisch contact te
bewerkstelligen tussen de republikeinse
leiders en de B.F.O."

Anno 1804

Spaarne 56 - Telefoon 11896

Beleggingen Safe
Girorerkeer

CHIN. 1MB. REST. HONGKONG

HAARLEM. Smodeslraai 21 - Telefoon 21375
VERLAAGDE prjjzeo

Voetbal-verwachtingen

Te verwachten is, dat morgen voor
eerste maal in dit seizoen de kampioensvlag
gehesen zal worden voor een elftal uit Haar
lem. dat in de KNVB uitkomt. Schoten staat
op de drempel van het kampioenschap. Het
heeft nog één punt nodig en aangenomen kan
worden, dat op het terrein achter de Kle
verparkweg tegen Swift minstens gelijk
gespeeld wordt.

Voor VSV bestaat er eveneens een kans op
het behalen van het kampioenschap. Zelf
moet het elftal van het op bezoek komende
KFC winnen, hetgeen mogelijk is en verder
moet EDO een punt verliezen tegen Feijen-
oord in Rotterdam EDO wil het kampioen
schap uitstellen, maar dan moeten de Haar
lemmers enkele weken achter elkaar winnen.
Het programma voor EDO luidt: 30 Januari
thuis teeen Neptunus en 6 Februari thuis
tegen VSV.

HaarlemStormvogels is voor beide ploe
gen belangrijk Zij moeten nog enkele wed
strijden winnen, om definitief veilig te zijn.
Een gelijk spel ligt in de lijn der verwach
tingen.

Als het waar is. dat RCH op eigen terrein
het beste op dreef is, dan zal de ploeg morgen
van EMMA winnen. De Dortse ploeg ligt op
de loer, als RCH nog een keer struikelt en
natuurlijk is het aan te nemen, dat de
gasten zich extra zullen inspannen, om de
ach terstand in te halen

Velsen heeft zich de laatste weken her
steld. doch zal nog enkele wedstrijden moeten
winnen, om een nog gunstiger plaats op de
ranglijst in te nemen De Kennemers kan
nog de negende plaats bereiken, als ten
minste de successen worden voortggzet
Morgen kan van Hercules gewonnen worden.

De strijd om de onderste twee plaatsen in
de derde klas D wordt morgen voortgezet.
Wint Bloemendaal van Terrasvogels dan
staan beide clubs gelijk in aantal punten.
Aalsmeer krijgt bezoek van HFC en willen
de Haarlemmers achter Schoten eindigen,
dan moeten zij winnen.

Millioenen lires voor Italiaanse
voetballers

In Italië speelt de voetbal-toto een grote
rol. Zondag werd een gezamenlijke inzet van
177 480.000 lire geboekt, hetgeen een nieuw
record in het seizoen betekende. De club
managers zijn steeds op zoek naar nieuwe
krachten.

In het tijdschrift „La domenica del cor-
riere" werd een lijstje geplaatst van de best
betaalde spelers, dat er als volgt uitziet:

Doelverdedigers: Bacigalupo (Torino)
35.000.000 lire, Sentimenti (Juventus)
Frantosi ieder 25 000.000 lire.

Achterspelers: Maroso (Torino) 32.000.000
lire, Ballarin (Torino) 28.000.000 lire en Ber-
tucelli (Lucchese) 25.000.000 lire.

Middenspelers: Paroloa (Juventus)
35.000.000 lire. Rigamonti (Torino), Fattori
(Internazionale) en Achilli (Internazionale)
elk 30.000.000 lire. Tognon en Annovazzi (bei
den Milaan) 28.000.000 lire.

Voorspeler: Mazzola (Torino) 80.000.000
lire en Amadei (Internazionale) 50.000.000
lire.

De waarde van 100 lires is 45 cent.

Voor deze hoge bedragen komen alleen zij
in aanamerking, die aan zes eisen voldoen:
behendigheid, jonge leeftijd, aantal gespeel
de internationale wedstrijden, robustheid,
het belang van de plaats in het elftal en zijn
karakter.

Handbal programma
voor Zondag

Het programma voor Zondag luidt:

Hoofdklasse heren: Olvmpia (Hengelo)
Olympia (Groningen), DESHellas. Dames:
Turnlust—Vlugh. en Kracht; DES—Hygiëa.

District West A: le klasse heren: Zeeburg
Sp. Vereent: ConcordiaAttïla. 2 uur.
Noorder Sportpark. 2e klasse heren* GVA
Rapiditas 2e klasse dames: HAVOSS; Rood
ZwartConcordia 2.

Afd. Noordholland, le klass dames: Bato
Beverwijk, 11 uur Schalkwjjkerweg. 2e klasse
dames: Rood Zwart 2—Gita 3: Foresters 2
Gita 2. 2e Klasse heren. BGV 2AVA, 14 u.,
Schalkwijkerweg.

Concordia ontmoet in de laatste competitie
wedstrijd het vrij sterke Attila, Willen de
Haarlemmers dit seizoen met een eervolle
tweede plaats eindigen, dan zullen zij moe
ten winnen. Rapiditas heeft alle kans. om de
punten in Amsterdam te halen, daar GVA
wel zeer onproductief is. Voor de elftallen
van Gita slaan lastige wedstrijden op het
programma, waarbij het echter slecht voor
spellen is. Indien de dames van Bato er in
slagen op eigen terrein Beverwijk te bedwin
gen. kunnen zij nog een plaats opschuiven
op de ranglijst.

De reserve-heren van BGV hebben in AVA
wel een zeer zware tegenstander.

Ten aanzien van het economische leven
m Indonesië kan gewaagd worden van
een snel recuperatie-proces. Dit blijkt uit
de maandelijkse stijging der productie,
welke in November wederom tot een gro
tere export heeft geleid, zodat de handels
balans over 1948 nog nauwelijks een defi
cit zal laten. Minister Götzen raamde dit
iekorl dezer dagen op rond 80 millioen:
maar het ligt geheel binnen de grens der
waarschijnlijkheid dat 1949 reeds een be
langrijk overschot zal opleveren, dat voor
1952/53 door de minister reeds op 650
millioen wordt geschat. Een en ander zal
uiteraard niet alleen van de productiè,
maar ook van de productie-prijzen afhan
gen, welke thans voor tin, palmolie, koffie,
thee en tabak nog zeer hoog zijn, maar die
voor suiker en rubber reeds dalen, omdat
van deze producten in de wereld een over
schot dreigt te ontstaan.

Hoe dit zij, de economische vooruitzich
ten van Indonesië,zijn op dit punt waarlijk
niet slecht, te minder nu blijkt dat in de
sinds de hernieuwde politiële actie bezette
lebieden de aangerichte schade globaai
'pnomen meevalt en op Java slechts een
•ierde der suikerfabrieken is vernietigd,
zodat voor 1949 weer een suikeraanplant
van 50.000 H.A. wordt verwacht tegen
84.000 y.A, in 1939. Tal van cultuuronder

nemingen berichten dat het bedrijf weer
op een lonende basis kan worden gebracht,
handelsverenigingen, nu weer Guntzel
Schumacher, rapporteren grote winsten en
hoge dividenden en ook de energiebedrij
ven Nederl. Ind. Gas en Aniem maken
goede zaken. Het staat wel vast dat de In
donesische rubrieken op de Amsterdamse
beurs een gans ander aspect zouden ver
tonen, wanneer niet de politiek, zowel in
als buiten Indonesië het toekomstbeeld van
dit thans weliswaar verarmde, maar aan
voor heel de wereld noodzakelijke grond
stoffen rijke land verdonkerde.

De politieke constellatie in Indonesië is
reeds op zich zelf een probleem, dat hier
te lande tal van vraagstukken aan de orde
stelt, waarbij 'ook de effectenbeurs ten
nauwste is betrokken. Maar het is duide
lijk dat hoe meer de politiek buiten Indo
nesië zich met onze zaken bemoeit, hoe
groter de twijfel wordt of ooit een bevredi
gende oplossing van de hangende vraag
stukken zal worden gevonden.

Een dier vraagstukken is de regeling van
Indonesië's financiën, welke al even
deplorabel zijn als die van Nederalnd. De
rndische begroting voor 1947 toonde een
tekort van 2 milliard en 1948 zal zeker
geen lager bedrag aanwijzen. De totale
overheidsschuld van Indonesië mag men

veilig op 4 a 5 milliard aannemen en
een algehele herziening van de belastingen
zal nodig zijn om ook voor het Indonesisch
budget weer tot een evenwicht te komen.
Gerekend naar de in Indonesië geïnvesteer
de bedragen, voor de oorlog reeds ongeveer
5 milliard, waarvan 2,3 milliard dooi
de Nederlandse volksgemeenschap, moet
aan rente en aflossing ca. 350 millioen
per jaar .worden opgebracht. Voor de sinds
de oorlog gemaakte schuld ad ca. 3 mil
liard, komt daar nog 200 millioen bij,
zijnde in totaal 500 a f 600 millioen, dat
er dus uit dezen hoofde op de handels
balans zal moeten overblijven. Gelijk op
gemerkt, raamt minister Götzen voor 1952/
53 een exportsaldo van ongeveer dit be
drag, maar tot die tijd zal Indonesië de
rente en aflossing niet kunnen verdienen,
wat ook de reden is waarom de Neder
landse regering Indonesië tot 1951 van af
lossing heeft vrijgesteld, terwijl de rente
op de verleende credieten onmiddellijk zal
ingaan. Tot zekerheid van rente en aflos
sing dient de opbrengst van de tinexploi
tatie op het grondgebied van Indonesië,
maar die zekerheid bestaat er voor de par
ticuliere investeringen niet. Voor de eerste
vijf jaar raamt minister Götzen de nood
zakelijke nieuwe investeringen op rond
5 milliard en het is duidelijk dat de be
reidheid hier te lande zowel als in het bui
tenland, om deze credieten te verstrekken,
afhankelijk is van de nieuwe staatkundige
verhoudingen, welke in Indonesië zullen
ontstaan. Dit is de reden, waarom de Am
sterdamse beurs, in weerwil van de gun
stige economische berichten uit de Oost,
voor Indische fondsen een slag om de arm
houdt.

Jan Albert Ban

In Haarlem, in het oude hoekje van het
Begijnhof, leefde in de 17e eeuw Jan Albert
Ban, directeur der Begijntjes. Hij was in
j dezelfde stad in 1597 geboren uit een oude-
I en zeer aanzienlijke familie. Hij wijdde
zich aan de geestelijke stand en werd op
latere leeftijd Aartspriester van Haarlem,
i In zijn rustige kamer, waarschijnlijk zon-
I der bijzondere zorgen voor de vrome be
woonsters van het huis, had hij alle gele
genheid te studeren. Men zegt dat hij sinds
zijn jeugd dus al voor hij als jongeling
theologie studeerde met hart en ziel de
muziek was toegedaan. Als volwassene,
geestelijk gewapend met veel wijsgerige
en historische kennis, verdiepte zich zijn
aandacht voor de lotgevallen der muziek
in de historie van kunst en wetenschap.
Hij moet een levendig man geweest zijn,
die niet tevreden was met de cirkel zijner
gedachten. Hij onderhield uitvoerige cor
respondenties met belangrijke tijdgenoten
als Descartes, die in die tijd enige jaren
in Egmond leefde, en met Constantijn
Huygens. Met beiden was hij bevriend en
het is niet alleen aardig maar ook inte
ressant, die brieven te lezen. Altijd ging
de gedachtenwisseling over de aesthetische
en natuurkundige basis der muziek.

Het was vooral naar aanleiding van de
belangrijke muzikale gebeurtenissen, die
in het begin van de 17e eeuw in Italië
plaats vonden, dat Jan Albert Ban zich het
hoofd brak over allerlei muzikale kwesties.
Edelen, philosophen en artisten in Florence,
vervuld van een nieuwe beschouwing der
Griekse beschaving, wilden als positieve
reactie op de muziek-beoefening der vol
groeide middeleeuwen het woord, als ver
tolking van gedachte en sentiment, supe
rieur stellen bij het componeren van mu
ziek. Zij veroordeelden de ingewikkelde
meerstemmigheid en achtten een herstel
van melodische eenvoud en duidelijkheid
noodzakelijk. Het was meer dan een ver
zinsel: het was de praetische muzikale
formulering van een geestes-stroming, die
sinds jaren Italië verwarmde.

Over de vraag in hoeverre de melodie
vernieuwd werd willen wij thans niet
spreken. Zeker is het dat sinds die veel
bewogen dagen in Florence de harmonie,
de kunst der verticale klankvorming, zich
enorm zou ontwikkelen: en nog altijd
heerst de renaissancistische macht der
harmonie.

Welnu, het was deze ontwikkeling van
de samenklank in verband met de timbres
van instrumenten, met het vermogen der
menselijke stem, met het idioom der talen,
die de geleerde, vrome en vurige bewoner
van het Haarlemse Begijnhof tot voortdu
rende studie bracht. Hij behoorde tot de
ernstige weetgierigen die zich afvroegen,
volgens welke schoonheidswetten de har
monieën in de muziek konden worden ge
vormd. Ban was er van overtuigd dat er
onveranderlijke en onbetwistbare wetten
in de natuur waren, naar welke de vor
ming van samenklanken moest geregeld
worden. En zelfs niet alleen de samenklank,
ook de opeenvolging der tonen in een
stemmigheid had aan regels te beantwoor
den, want in de opeenvolging is ook sa
menhang. De componist kon zich niet vrij
achten in de aanwending van het toon
materiaal.

Ban correspondeerde over een en ander
ook met de geleerde Mersenne te Parijs,
van wie hij een „Traité sur l'harmonie
universelle" had gelezen. Ban had het niet
bij algemene overwegingen gelaten eri
wilde Mersenne overtuigen, dat tegenover
de lichtzinnigheid die in de muzikale kunst
heerste duidelijke wetten gesteld moesten
worden. Niet zonder humor vraagt de
Franse geleerde pater hem een tekst op
muziek te zetten; hij zou dan dezelfde
tekst door een Franse componist laten
componeren. Een jury in Parijs zou de
beide composities beoordelen. Al zeer
spoedig was Ban gereed; hij stuurde zijn
stuk naar Parijs en ontving kort daarop
de toonzetting van de componist Boësset.
Na enige tijd volgde het oordeel van de
jury; de meesters achtten de muziek van
Ban beter voor instrumenten dan voor
zangstemmen geschikt en vonden dat zijn
melodie niet zo gevoelvol was als die van
Boësset. Zij stelden 't Franse stuk boven
't Hollandse.

Ban was verre van tevreden: hij gaf een
ongelofelijk uitvoerige beschrijving van
de gebreken die hij meende te zien in de
Franse compositie. Letterlijk van noot tot
noot critiseerde hij de werkwijze van
Boësset. Als wapen voor zijn strijd had hij
zijn overtuiging dat aan bepaalde gedach
ten aan bepaalde gevoelens, zelfs aan be
paalde woorden ook alleen bepaalde toon
aarden, t.oonsafstanden en maten beant
woorden. En zo scherp was hij in zijn me
ning dat hij dacht, met zijn analyse het
stuk onherroepelijk te veroordelen. In de
„Correspondance et oeuvres musicales"
van Huygens kan men zijn correcties vin
den. Ze zijn geenszins overtuigend voor
het artistiek besef van de Haarlemmer.
Overigens is dit maar een klein feit uit het
leven van een man, die talrijke bewijzen
van een bijzondere geest heeft gegeven.
Als ik litterator was zou ik een roman
willen schrijven over het leven van Jan
Albert Ban in het Begijnhof te Haarlem;
het zou aardig zijn te fantaseren over het
Goudsmidspleintje, over de Groene Buurt
en de andere oude plaatsjes, waar de
merkwaardige man zeker tussen de be
drijven door zijn brevier liep te lezen.

HENDRIK ANDRIESSEN.

Heringa Wuthrich

HAARLEM
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS

Korfbal
Oosterkwartier ontvangt K.Z.

Oosterkwartier ontvangt Zondag op het
terrein aan de Zomervaart het Zaanse Koog
Zaandijk, waarvan uit met 4—3 werd ver
loren. Mogelijk dat nu de uitslag net anders
om wordt, daar de Haarlemmers door het
dreigende degradatie gevaar zich extra zullen
inspannen.

In de tweede klasse A is de ontmoeting
Aurora—Sport Vercent vastgesteld: de eerste
wedstrijd won S.V met 4—1, Aurora zal
'rachten van deze nederlaag revanche te
nemen, hetgeen echter niet mogelijk zal
wezen.

Oosterkwartier 2 gaat naar Archipel 2 in
Amsterdam. Deze wedstrijd kan worden ge
wonnen door de Haarlemmers: wellicht dat
na de eerste zege van de afgelopen Zondag
meer vertrouwen in het twaalftal is gekomen.

Aurora 2 zal trachten van Rohda 2 met
één winstpuntje rijker terug te komen, het
geen niet eenvoudig i».