c
a.s. Moeders..:
w
Professor Scharoff geeft zijn visie
op het toneel-onderwijs
J
Sport in het kort
Gevaren bij wegkruisingen
y
Schilder van de Parijse „Grote wereld"
VRIJDAG 8 APRIL 1949
Annecdotes over Stanislavski
Iedere toneelliefhebber beschouwt het als
een voorrecht van gedachten te wisselen
met professor Scharoff, voortgekomen uit
de school van Stanislavski maar de ver
slaggever moet heel wat losse eindjes aan
elkaar knopen als hij de krantenlezer van
een dergelijk onderhoud wil laten mede-
profiteren. Deze merkwaardig bewegelijke
man, zowel uiterlijk als naar de geest, die
niemand voor zeventig jaar zou houden,
werkt nu reeds meer dan drie weken over
dag met de leden van Comedia, welke bin
nenkort in „Nachtasyl" van Maxim Gorki
optreden en des avonds met de leerlingen
van de Toneelschool. Hij bezit een onuit
puttelijke ervaring, want hij was na zijn
vertrek uit Moskou achtereenvolgens di
recteur van academies voor dramatische
kunst te München, Praag en Rome. Onge
veer twintig jaar geleden vestigde hij zich
voor goed in laatstgenoemde stad.
Op de vraag hoe hij denkt over de hier
te lande gevolgde methode van onderwijs
en over onze adspirant-acteurs, antwoordt
hij in geestdriftige termen. „Zij bezitten
een verantwoordelijkheidsgevoel, dat ik
nog nergens anders heb aangetroffen en
een ernst voor hun werk, die niet zozeer
uit artistieke drang voortvloeit dan wel een
nationale deugd schijnt te zijn. Ik behoef
hier nooit op iemand te wachten. Dat is wel
een groot verschil met Italië, waar men
bijzonder vroeg is als men een half uur te
laat komt. Maar deze jonge Nederlanders
spreken slecht. Niet helder genoeg. Pas als
zij zingen, begint hun stem te klinken."
Professor Scharoff heeft daarvoor even
wel onmiddellijk een excuus: de taal is niet
melodieus (zegt hij) en weinig geschikt
voor het uitstorten van heftige emoties. Hij
Jvindt het Russisch wat dat betreft veel ge-
'jmakkelijker.
Met komische verontwaardiging pro
testeert hij tegen de insinuatie, dat hij de
methode van Stanislavski zou onderwijzen.
„Kunst kan niet stil blijven staan. De grote
leermeester heeft zelf gezegd: de gelukkig
ste dag van mijn leven zal die zijn, waarop
ik mijn superieur ontmoet. En ook: ais mijn
beste discipelen beschouw ik hen, die mijn
felste tegenstanders worden. Stanislavski
legde het fundament en wij moeten daarop
verder bouwen."
Op dit vertrouwde terrein komen de
anecdotes los. Stanislavski woonde eens de
première bij van „Prinses Turandot" onder
P. Scharoff
regie van zijn mèestbelovende leerling
Wachtangow, vooral bekend door zijn werk
voor het Hebreeuwse Habimah-theater, die
toen reeds stervende was. Direct na de eer
ste acte verliet Stanislavski de schouw
burg, besteeg zijn paaïd (hij was doodsbang
voor auto's) en reed naar het huis van de
zieke om hem met het resultaat geluk te
wensen. De volgende dag sloeg hij de ge
hele voorstelling gade en snelde na afloop
weer onmiddellijk naar de woning van
Wachtangow om hem te zeggen: „Het moet
heerlijk zijn om te sterven na zoveel
schoonheid bereikt te hebben. Dit resultaat
heeft mij niet alleen met uw dood, maar
ook met de mijne verzoend." Wachtangow
was de man die het realisme van Stanis
lavski hij sprak van psychologische co-
pieerlust in niéuwe banen leidde en
zocht naar het tot stand brengen van een
fictieve werkelijkheid.
Scharoff vertelt verder, dat er pas in
Amerika een boek over de techniek van de
toneelspeelkunst is uitgekomen van een ge
lijknamige neef van de grote schrijver
Tsjechow. Deze heeft thans instituten te
Londerv Parijs en Hollywood, maar was
destijds de lievelingspupil van Stanislavski,
wiens naam hij echter zelfs niet een keer
noemt. Na de lectuur stuurde Scharoff hem
een aangetekende brief: „Beste Tsjechow,
je hebt een nieuw standaardwerk geschre
ven, waarvoor iedere acteur je dankbaar
moet zijn. Maar je bent een zwijn om het
bestaan van de geestelijke vader zo te dur
ven verloochenen
Aan de zogenaamde modernismen ge
looft Scharoff niet. „Met nieuwe vormen
kan men de eerste keer een publiek in ver
bazing brengen, maar bij herhaling gaat
men zich vervelen of ergeren. Doch als men
iets laat zien, wat de toeschouwer kan mee
voelen, dan ontroert dat de twintigste keer
nog even sterk. De methode komt er niet
op aan, als men maar de overtuiging heeft
dit brengt mij het dichtst bij de zuivere
waarheid. Iedere methode is goed, welke
tot het gewenste resultaat voert, Stanis-
lavski's theorie vormt het uitgangspunt.
Agenda voor Haarlem
VRIJDAG 8 APRIL
Brinkmann: Genootschap NederlandEn
geland en Haarlemse Kunst Gemeenschap,
optreden van Vivienne Bennet, 8 uur. Het
Nut, Lange Veerstraat, openbare occulte
avond, 8 uur. Luxor: „Monsieur Vincent", 14
j., 2.00, 4.15, 7.00 en 9.15 uur. City: „De vrouw
met het geschonden gelaat", 18 j., 2.15, 4.30,
7.00 en 9.15 uur. Spaarne: „May Wong", 14 j.,
2.30, 7.00 en 9.15 uur. Frans Hals: „Van mens
tot mens". 14 j., 2.30, 7.00 en 9.15 uur. Rem
brandt: „Noodlot", 18 j., 2.00, 4.15, 7.00 en 9.15
uur. Palace: „Haar laatste liefde", 18 j., 2.00,
4.15, 7.00 en 9.15 uur.
ZATERDAG 9 APRIL
Stadsschouwburg: „Muziekschool, tweede
voordracht-middag 2 uur; „Toontje heeft een
paard getekend". 8 uur. Bioscopen: Middag
en avondvoorstellingen.
Bestudeer zijn boeken, maar laat iedere
voorstelling daar een hoofdstuk aan toe
voegen."
Bestaan er grote verschillen tussen het
toneelonderwijs in Italië en hier? Professor
Scharoff knikt instemmend. In Rome oefe
nen alle studenten het een of andere beroep
uit om in leven te bjijven en hun opleiding
te kunnen bekostigen. Van een subsidie wil
hij niets weten. Mensen die met hart en ziel
houden van het toneel en op dit gebied iets
willen bereiken, moeten desnoods bereid
zijn om hun das en hun overhemd te ver
kopen. Hier is dat niet nodig, meent pro
fessor Scharoff, want de mensen hebben
;eld genoeg. Als hem dan ter ore komt dat
ook in Amsterdam de leerlingen vaak
dagenlang geen warme maaltijd kunnen be
kostigen, springt hij verbaasd op: „Maar
dan zijn het werkelijk uitstekende acteurs!"
DAVID KONING
De 9 Muzen
Naar Zwitserland De violist Theo Olof
en de pianist Luctor Ponse zullen deze
maand enige concerten in Zwitserland geven
en onder meer voor de Frans-Zwitserse om
roep het concert voor viool en piano van
Alban Berg met begeleiding van dertien bla
zers uitvoeren.
Theo Olof is ook uitgenodigd om in de
maand Mei een aantal concerten in Israel te
geven.
VROUW VERMOORD DOOR
VROEGERE ECHTGENOOT?
Bij het onderzoek naar de moord op de
26-jarige vrouw in Tuindorp Oostzaan te
Amsterdam heeft de recherche enige aan
wijzingen gekregen, welke zeer bezwarend
zouden zijn voor de vroegere echtgenoot
van de vrouw, de 30-jarïge P. J. van de B.
Van de B„ die ontkent de moord gepleegd
te hebben, wordt ter beschikking van de
justitie gesteld.
De 30-jarige bankwerker P. V. uit Oost
zaan, die eveneens was aangehouden, is
Donderdag op vrije voeten gesteld.
Voor
Keuze uit 90 wagens
Wij ontvingen zo juist een
zending originele Engelse
wagens.
Grote sortering wiegledi-
kantjes met gordijn in prij
zen vanaf f 62.75
v£~l(JeeAi
VOOR DE BABy
Ruitersport
Kampioenschappen voor jacht
en rijpaarden bij de H.R.J.V.
De nationale kampioenschappen voor jacht
paarden en rijpaarden zullen op 11 Juni 1949
door de Haarlemse Rij- en Jachtvereniging
worden georganiseerd, aldus is gisteravond
op een vergadering van de regionale com
missie „West" van de Nationale Bond voor
Ruiterwedstrjjden in Den Haag besloten.
De HRJV zal deze wedstrijden in Vogelen
zang houden. Er zullen twee springconcour
sen aan worden verbonden om de wisselbe
kers die vorig jaar voor het eerst zijn ver
reden, te weten de Steur-beker voor het
lichte spring-concours en de Riche-cup voor
het zware.
Twee van de redenen dat dit belangrijke
hippische evenement aan de HRJV is toe
gewezen, zijn dat de HRJV omstreeks die tijd
12'.A jaar bestaat en dat deze vereniging
vorig jaar het jachtpaardennummer in ver-
enïgipgswedstrijden introduceerde.
Het behoeft nauwelijks betoog dat op deze
dag het beste van het beste aan paarden-
maleriaal en ruiters uit het gehele land naar
Vogelenzang zal komen om er elkaar de
ere-palm te betwisten.
Dammen
Zevende voorronde om Neder
lands damkampioenschap
De uitslagen van de zevende voor-ronde
om het damkampioenschap van Nederland
waren:
A. Ligthart verliest - van J. Baas, B.
Dultel remise met O. Drenth. O. Doornbos
remise met F. Gordijn, H. Onnick remise
met Beers en Suyk was deze ronde vrij.
De stand der deelnemers is nu: J. Metz,
6 gesp. 9 pnt.; C. Suyk 7 gesp., 9 pnt.: B.
Dukel 8 gesp. 9 pnt., A. Ligthart 7 gesp.
8 pnt.; Gordijn 7 gesp. 7 pnt.; Onnick 6
gesp. 6 pnt.; Drenth 6 gesp. 4 pnt.; J. Beers
en Doornbos 6 gesp. 4 pnt. en J. Baas 7
'gesp. 5 pnt.
Nog twee partijen en dan is het voor-
tournooi beëindigd.
Schaken
Schaakkampioenschap
van Haarlem
Herhaalde malen heeft het bestuur van de
kring Haarlem betoogd, dat de wedstrijden
om het persoonlijk schaakkampioenschap van
Haarlem dit jaar vlotter zouden verlopen dan
vorig jaar. Als men nu de start vergelijkt
met die van 1948 dan is het waarschijnlijk,
dat deze opzet volkomen zal slagen. Het ver
loop van de eerste ronde althans is zeer be
vredigend.
Afgebroken en uitgestelde partijen werden
reeds gespeeld. Een verrassing daarbij was
de nederlaag, die J. Bonkenburg tegen J.
Nijman leed, in de hoofdklasse A. Volgens
verwachting won J. de Vries in de hoofd
klasse B zijn afgebroken partij tegen mr. G.
Snoeck Henkemans. J. Blokker deed het
zelfde tegen H. Groeneweg.
In de eerste klasse C won J. J. H. Bauer
van N. C. de Tombe. In de tweede klasse
luiden de uitslagen: C. BrinkR. Mol 01:
C. KorthuysP. J. Verhoeff UF. Fictoor
G. v. d. Stoop 01 en in de derde klasse
won K. J. Altena van D. J. Verkerk.
Jeugdschaaktournooi
„Rolland" geëindigd
van
Al heeft het Jeugdschaaktournooi. georga
niseerd door de schaakvereniging „Rolland"
zeer grote vertraging ondervonden, hetgeen
de aantrekkelijkheid niet bepaald ten goede
kwam. toch is de organiserende vereniging
er in geslaagd, de deelnemers een pakkend
slot te bereiden. Donderdagavond huldigde
de voorzitter, de heer W. Terhorst de prijs
winnaars. Namens het bondsbestuur uitte de
heer J. Lankamp de grote waardering, welke
de N.H.S.B. had voor de propaganda, die de
Schaakclub „Rolland" onder de schakende
jeugd voerde. Na de prijsuitreiking werd een
simultaanséance gehouden.
De eindstanden in de finalisten-groepen
Groep I: 1. J. Verleur 4 pnt.: 2. A. Schmitz
(na loting) 2 pnt.; 3. J. v. d. Ende 2 pnt.: 4.
en 5. J. Schultz en R. J. Versnel l' pnt.
Groep II: 1. A. Haitsma (na loting) 3 pnt.;
2. H. Verleur 3 pnt.; 3. en 4. A. S Groen en
N. C. de Ronden 2 pnt.; 5. H. Fokke 0 pnt.
De twee groepswinnaars speelden twee
beslissingspartijen, welke echter geen resul
taat opleverden. Hierna wees het lot J.
Verleur aan als winnaar van het Jeugdtour-
nooi en voor 1 jaar, van de door Haar
lems Dagblad uitgeloofde wisselbeker; tevens
ontving hij een herinneringsbeker. De tweede
prijswinnaar A. Haitsma won een door de
N.H.S.B. uitgeloofd schaakboek: 3e en 4e
prijswinnaars waren: H. Verleur (medaille)
en A. Schmitz (schaakboek).
De simultaanspclers boekten de volgende
resultaten: C. Lukaart speelde aan 9 borden
en scoorde ruim 83 j. Verleur aan 8 bor
den spelend, scoorde 69 en S. Herfst
scoorde 12.5
NATIONALE ST. JORISTOCHTEN. Op
7 Mei worden in Oegstgeest de nationale St.
Joristochten gehouden, waaraan verleden
jaar 3300 padvindsters en padvinders hebben
deelgenomen. De deelneming aan deze toch
ten staat open voor leden van het N. P. G.,
de N. P. V.. de N. G. B. en de V. K. J. B. Er
zijn twee parcoursen, n.l.: 7'i km. voor ka
bouters en welpen. 15 km. voor padvindsters
en verkenners en 20 km. voor pioniersters
en voortrekkers; verschillende padvinders
bands hebben hun medewerking toegezegd.
KORFBALWEDSTRIJD BELGIë—NEDER
LAND OP 12 JUNI. Het bestuur van de
Belgische Korfbalbond heeft aan de Ko
ninklijke Nederlandse Korfbalbond voorge
steld de interlandwedstrijd BelgiëNeder
land op 12 Juni te Antwerpen te doen spelen.
De ontmoeting NederlandBelgië is op 15
Mei in het hockey-stadion te Amstelveen
vastgesteld.
FILM OVER DE OLYMPISCHE SPELEN..
Maandag houdt de Haarlemse Athletiek-
vereniging „Haarlem" in samenwerking met
het Centraal Instituut voor de opleiding van
Sportleiders te Overveen een bijeenkomst in
gebouw „Domi", waarop ir. Tissot van Patot
een door hem gemaakte film van de Olym
pische Spelen zal vertonen. Frits de Ruyter
zal indrukken geven van de spelen en mede
delingen doen over training van de Olym
pische ploeg.
Waterpolo
Zomercompetitie ingedeeld
De Sportcommissie van de Koninklijke Ne
derlandse Zwembond heeft de zomercompe
titie als volgt ingedeeld:
Dames. Ie klasse: DWR, HDZ, HZPC,
Meeuwen, ODZ, RDZ. Robben.
Tweede klasse, afdeling A: ADZ, VZV.
DWT, HVGB.
Afdeling D: ADZ 2, HDZ 2. HPC. Robben .2
Derde klasse, afdeling F: DWR 2. HVGB 2,
Nereus 2, Meeuwen 2, Waterlelie.
Afdeling G: Haarlem, Hoofddorp. Nereus.
DWT 2, Oosterbad.
Heren, hoofdklasse: HVGB. HZPC, Meeu
wen, SVH. UZSC, Y, ZIAN.
Reserve hoofdklasse: HPC 2. HVGB 2,
SVH 2, UZSC 2, Y 2. ZIAN 2, ZIAN 3.
Eerste klasse, afdeling A: AZ, DWR, GZC,
HPC, Merwede, RZC.
Reserve eerste klasse, afdeling A: DWR 2,
GZC 2, HPC 3, HZPC 2. Merwde 2. RZC 2.
.Afdeling B: AZPC 2. DJK 2. Haarlem 2,
Robben 2. UZSC 3.
Tweede klasse, afdeling C: Haarlem. Maas,
SZC. VZC (VI), De Zijl.
Afdeling D: DAW. DWT. Futen, De Vest,
VZV.
Reserve tweede klasse, afdeling B: DZV 2,
Haarlem 3, HVGB 3, LZC 3, De Zijl 2.
Reserve derde klasse, afdeling C: DJK 3,
De Futen 2. Y 3. Haarlem 4, HVGB 4.
Afdeling F: DWR 3, DWT 3, VZV 2, LZC 4,
De Zijl 3.
Waterpoloprogramma
In het Sportfondsenbad wordt Zaterdag
avond voor de bekercompetitie van de Ko
ninklijke Nederlandse Zwembond gespeeld
de wedstrijd HaarlemjeugdMeeuwen. Het
programma van de voor de kringcompetitie
vastgestelde wedstrijden luidt:
Dames, afdeling I: HPCVZV. Afdeling
II: DWR 2—HVGB 2.
Heren, afdeling II: Haarlem 3HVGB 3;
Haarlem 2—DWR 2. Afdeling III: DWR 3—
DWT 2.
Adspiranten: HPC aDWT a.
Hondensport
Kynologenclub
„Kennemerland"
De Kynologenclub ..Kennemerland" kan
met voldoening terugzien op de winnerten-
toonstelling, die dezer dagen in Amsterdam
gehouden werd. Van de dertig honden, in
geschreven door leden der vereniging, be
haalden dertien de hoogste kwalificatie
uitmuntend, en veertien de kwalificatie „zeer
goed". Éénmaal werd het reservekampioen
schap toegekend en wel aan de Hollandse
keeshond „Klaas" van mevrouw Posthumus
Meyjes. Het kamipoenschapscertificaat werd
gewonnen door de volgende honden: Deer-
hound Gloria Sarah (mevrouw FlorisDe
Boer): Engelse bulldog Chubby of Inverdan
iJ. J. Fris); Welshterrier kampioen Felstead
Fusilier 'F M. Heerkens ThijssenL Welsh
terrier Merthyr's Wallflower <F. M. Heer-
rkens Thijssent; Tervuerense herder Vain-
quer (A. Kaufmann); Boxer Astanda (L. P.
Knapen); Schotse terrier Gredie (H. Slobbe);
Cairn terrier Lenox Ogge (J. A. Visscher);
Pekingees internationale kampioen PoGo's
Patjepoef (mevrouw van Zillesen). De zozeer
begeerde winner- en jeugdwinnertitel, die
alléén op de Winnertentoonstelling wordt
toegekend, viel tienmaal aan een hond van
een lid van „Kennemerland" ten deel.
Wielrijden
Naye en Depauw winnen
te München
De zesdaagse te München is gewonnen door
het Belgische koppel NayeDepauw. Het
eindklassement luidt:
1. NeyeDepauw (België) 373 pnt. Op drie
ronden: 2. OubronDore (Frankrijk) 110 pnt.
Op vier ronden: 3. VoorenVan Beek (Ne
derland) 219 pnt. De overige koppels hadden
vijf of meer ronden achterstand.
Veel onkunde over de vraag wie voorrang Heeft
Men ziet hier een fietser en een auto op
een wegkruising. Indien geen van beiden
nog tijdig remt is er veel kans op een onge
luk. Dit komt omdat ongeveer de helft van
het publiek de verkeersregel dat motor
rijtuigen (en tram) voorrang hebben boven
andere weggebruikers (dus ook fietsers)
niet kent.
De tram heeft ook voorrang boven een
auto. Wel zijn theoretisch tram en motor
rijtuig gelijkgesteld, maar omdat de tram
niet kan uitwijken en ook moeilijker kan
stoppen is haar practisch recht van voor
rang gegeven.
De enquêteurs van het Nederlands Insti
tuut voor de Publieke Opinie lieten aan de
ondervraagden bovenstaande afbeelding
zien en vroegen daarop: ..Op dit plaatje ziet
U een kruispunt, er naderen een auto en
een fietser. Wie heeft er voorrang en mag
doorrijden, de auto of de fietser?"
Zes en veertig procent van het publiek
antwoordde: de auto mag doorrijden
(goed); 41 procent: de fietser mag door
rijden (fout); 2 procent meende dat nie
mand hier voorrang heeft (fout) en 11
procent wist het helemaal niet.
Het publiek is dus practisch in twee vrij
wel even grote groepen verdeeld. De ene
groep meent (fout): „Rechts gaat altijd
voor" en de andere (terecht): „Een fietser
van rechts moet een auto (van links) voor
rang geven".
Ontstellende onbekendheid met de regels
van het verkeer moet dus wel de oorzaak
van menige aanrijding zijn.
En die onbekendheid is er bij fietsers net
zo goed als bij auto-rijders!
Hieronder de antwoorden van de drie be
langrijkste groepen:
Eerst even kijken bij
„fraaaiiet"
BARTELJORISSTRAAT 27
Lavable Rayé f 2.85 per Meter
wasecht
Gebl. en effen linnen f 3.64 per Meter
Wollen georgette voor Mantels, ook in
zwart f 13.70 per Meter
Grote keuze in nouveautés
(Adv.)
Auto gaat. voor: fietsers: 49
gangers: 42%; automobilisten: 54'!
(Goede antwoorden).
Fietser gaat voor: fietsers: 43%:
gangers 38 automobilisten: 43
(Foute antwoorden).
Andere antwoorden: fietsers 8
gangers: 20 en automobilisten: 3
STICHTING „JONGEREN EN
STUDENTEN"
Te Amsterdam is opgericht de stichting
„Jongeren en studenten". Het doel van le
stichting is: op grondslag van de grootst
mogelijke samenwerking van. alle betrok
kenen de culturele belangen van de niet-
georganiseerde massa-jeugd te bevorde
ren, haar noden in de ruimste zin op te
sporen, plannen ter oplossing daarvan te
ontwerpen en de uitvoering ervan ter hand
te nemen, de studenten en de kringen
waaruit deze massa jeugd voortkomt tot
onderlinge samenwerking en beter begrip
te brengen.
De stichting tracht haar doel te berei
ken door oprichting van clubhuizen, het
opleiden van studenten tot jeugdleiders en
het organiseren van allerlei bezigheid voor
de jeugd in deze clubhuizen.
Alleen
Duyvis
maakt
Salata
(Adv.)
Kees
van
Dongen
Groot kunstenaar en een handige reclame-agent
(Van onze correspondent te Parijs
Zoals hij daar stond bij de vernissage
van zijn grote Parijse tentoonstelling, de
resterende grijze haren strak achterover
gekamd, de witte baard aggressief naar
voren en gestoken in een jasje dat al lang
niet nieuw meer was maar dat aan een
natuurlijke élégance een pikant accent
van nonchalance verleende, herinnerde
de 72-jarige Kees van Dongen mij om
meer dan één reden sterk aan G. B. Shaw.
Die scherpe ironie in de ogen het sar
casme van iemand, die de brillante en
vergulde schijn doorziet en de manier
waarop hij opgetuigde douarières met ge
compliceerde hoofddeksels een kus drukte
op de handrug of baronnen met binocles
meetroonde naar een schilderij om zich
daar met hen door zijn lijfwacht van foto
grafen te laten „nemen", bevestigde even
later die eerste indruk: Kees van Dongen
is inderdaad de Parijse G. B. S. der schil
derkunst. een artist, die met veel zwier
een meedogenloos cynisme achter een ge
amuseerd masker weet te verbergen. On
der de „beau monde", de society van Pa
rijs, die haar glanstijd heeft overleefd, ge
voelt Van Dongen zich als een vis in de
vijver en mondain Parijs heelt hem dan
ook sedert jaren geannexeerd. De signa
tuur „Van Dongen" onder uw portret
een tijd lang tekende hij ook kortweg met
„Le peintre" („De schilder") wordt
door het cosmopolitische „Tout Paris" nog
steeds beschouwd als het onvervalsbare
merkteken van universeel aanzien, van
algemeen erkende roem.
Men vergisse zich overigens niet! Kees
van Dongen, de Rotterdammer, die in 1897
als twintigjarige naar Parijs kwam om er
even dé 14-Juli-feesten mee te maken,
maar er sindsdien bleef nadat hij vol
gens het getuigenis van zijn oude vriend
Koos Speenhof f zijn retourkaartje had
verloren, Kees van Dongen is aanmerke
lijk meer dan een glad, academisch uit
beelder van een sociaal milieu dat teert
op vergane glorie. Van Dongen is vooral
een zeer groot schilder, die met elke streek
van zijn penseel getuigt van zijn meester
schap en van een persoonlijkheid waar
door al zijn vermogende, protserige en
adellijke sujetten magistraal worden ge
domineerd.
Hij vervalt nooit in een laffe vleierij:
Van Dongen dringt integendeel de toe
schouwer zijn visie op en heel deze por
trettengalerij van persoonlijkheden, die
gedurende een halve eeuw Van Dongen
met goud hebben behangen teneinde hem
te bewegen zich voor hen te interesseren,
boeit alleen, omdat al die stukken zulke
sterke manifestaties zijn van de geest van
de schilder, en niet, of althans bijna niet,
vanwege het belang dier dames en heren
die voor Van Dongen hebben geposeerd.
De veelgestelde vraag of de kunst van
Van Dongen gedoemd is te verdwijnen met
de wereld, die hij heeft vereeuwigd, kan
geloof ik, wanneer men deze tentoonstel
ling met wat aandacht heeft bezien, dan
ook alleen maar ontkennend worden be
antwoord. Van Dongen is een groot schil
der. Hij is ook een veelzijdig schilder en
men kan het slechts betreuren dat door
zijn specialiteit van mondain artist moge
lijkheden zijn afgesloten die, blijkens ver
scheidene vroegere doeken, voor Van
Dongen eens hebben bestaan. Er hangen
hier Hollandse binnenhuisjes, daterend
uit zijn vroegste periode de schilder
was toen nog nauwelijks meerderjarig
die de charme en de intimiteit hebben van
een interieur van Rembrandt of Hals. Er
zijn ook tekeningen, die in hun expressi
viteit niet onderdoen voor Daumier.
Er is om de persoonlijkheid van Van
Dongen altijd veel gerucht geweest en
men dient te erkennen dat hij het ru
moer, dat hij veelal bewust provoceerde,
geniaal dienstbaar wist te maken aan de
vestiging van zijn reputatie. Kees van
Dongen heeft altijd goed begrepen dat
een schilder in zijn positie de: publiciteit
niet ontberen kon en geen enkele recla
me-agent had hem ooit in vernuft en effi
ciency kunnen overtreffen.
Een deel van het publiek, dat gemakke
lijk in een soort negatief snobisme vervalt,
heeft Van Dongen die propaganda voor de
eigen zaak zwaar aangerekend en achtte
hem zelfs voor de werkelijke kunst ver
loren. Wat mij betreft zie ik hier slechts
reden tot verheugenis omdat eindelijk de
bonte vlag der reclame de lading der
prestaties eens heeft gedext: Van Dongens
expositie behoort zonder twijfel tot het
sterkste en belangwekkendste dat men in
jaren op het gebied der moderne schil
derkunst in Parijs kon aanschouwen.
Kees van Dongen
Opvoeding in de verkeersregels van fiet
sers en van automobilisten is dus wel heel
duidelijk een „voorrangstaak" voor Veilig
Verkeer-acties.
Tot zover het verslag dezer enquête.
Wij* hadden over deze aangelegenheid een
gesprek met de heer I. B. Brauckmann, in
specteur van de afdeling Verkeer bij de
Haarlemse politie. Deze deelde ons mede
dat ook in Haarlem menigmaal gebleken is
dat ongelukken een gevolg zijn van het feit,
dat de weggebruikers niet voldoende be
kend waren met de verkeersregels, ook wat
betreft de vraag wie voorrang heeft. Wat
de rechten en de verplichtingen van fiet
sers en automobilisten tegenover elkaar be
treft, is de bovenstaande uiteenzetting dui
delijk. Maar daarmee zijn niet alle vragen
beantwoord. Wat de autobussen aangaat,
kan worden vastgesteld dat zij in het ver
keer dezelfde rechten en plichten hebben
als alle andere motorrijtuigen. Zij hebben
hier wel de tram verdrongen, maar r.iet
het practische voorrangsrecht, dat de tram
boven al het andere verkeer bezat, geërfd.
Motorfietsen worden gelijk gesteld met
automobielen.
Nu de vraag wat automobilisten moeten
doen als zij beiden een wegkruising willen
passeren. Indien één van hen op een vcor-
rangsweg rijdt, heeft hij voorrang, ook al
komt de ahdere van rechts. Dit geldt na
tuurlijk niet wanneer er geen voorrangsweg
is. Dan heeft de autobestuurder van rechts
komende voorrang. Voorrangswegen in
Haarlem zijn: Leidsevaart (van Brouwers
vaart tot aan de grens der gemeente Heem
stede), de Wagenweg (van Westerhoutpark
a: tot de grens met Heemstede), de Rijks
straatweg (van de Maasstraat tot de grens
met Santpoort) en de Amsterdamse weg
(van de Bakhuvzen van den Brinkstraat tot
de grens met Haarlemmerliede).
Fietsers, bespannen voertuigen en ander
langzaam verkeer, die op een voorrangsweg
rijden, hebben voorrang voor al het. ver
keer, auto's inbegrepen, dat van een zijweg
komt, onverschillig van links of van rechts.
In de omliggende gemeenten blijven al
deze wegen voorrangswegen. In Heemstede
zijn bovendien de Heemsteedse Dreef en de
Cruquiusweg voorrangswegen.
Er is nog één uitzondering op de regel dat
een fietser nooit voorrang heeft boven een
automobilist, zowel op een gewone weg als
op een voorrangsweg. Dat is namelijk wan
neer een automobilist de weg gaat verlaten,
waarop hij rijdt en linksaf slaat, Dan heeft
de fietser die hij tegemoet rijdt bij het over
steken van dat kruispunt het recht om eerst
te passeren.
Een voorbeeld kan dit toelichten. Een
automobilist, die op de Nassaulaan rijdt,
moet, wanneer hij linksaf de Zijlstraat in
wil slaan, een fietser die op de Gedempte
Oude Gracht rijdt en de Zijlstraat wil over
steken, voorrang verlenen. Dezelfde fietser
heeft ook voorrang wanneer een hem
achterop komende auto rechts de Zijlstraat
in wil slaan.
Voor de overige weggebruikers, fietsers,
bespannen voertuigen, handkarren, geldt
jegens elkaar de regel „verkeer van rechts"
heeft bij een kruising voorrang.
Muziek
Volksconcert der H.O.V.
Op dit laatste volksconcert van het sei
zoen was Annie Wester de soliste in het
Eerste Pianoconcert van Beethoven. Kees
Hartvelt dirigeerde.
De aanhef van de soliste wekte goede
verwachtingen; haar „toucher" waarborgde
een gezonde, waar nodig een expressieve
klank, en technisch bleek haar spel zeer
betrouwbaar. Een geheugenfout echter
was oorzaak dat het c- -sle deel niet zonder
ongelukjes verliep. Gcukkig liet de soliste
zich niet van de wijs brengen; zij speelde
ongestoord verder, en vlak voor de cadens
had Hartvelt de ontspoorde met het orkest
weer ingehaald. Maar na de cadens bleef
de dirigent in gebreke om de slotmaten
in te zetten! Annie Wester toonde neiging
om het Largo heel rustig te spelen, Hart
velt daarentegen om er wat meer gang in
te zetten; gevolg: ongelijkheden en schom
melingen, dingen die trouwens verder in het
Rondo ook niet uitbleven. Maar ondanks
dit alles, dat de indruk gaf van een te
oppervlakkig voorbereid samen. pel. kre
gen wij toch de indruk dat Annie Wester
als pianiste niet de eerste de beste is en
dat haar muzikaliteit uitstekende presta
ties belooft. Men kan haar gerust eens
revanche laten némen.
Voor liet eerst hoorden wij op een
H.O.V.-concert een werk van Daniël Ruy-
neman, en wel de ouverture „Amphitryon".
Wij kregen het niet in een model-uitvoe
ring, maar toch was de indruk er een van
een stevig en logisch gebouwd werk, ge
tuigende van ruime fantasie en inspiratie.
Ik wil hopen dat hel stuk nog eens een
goede kans krijgt. Men verricht ma»r half
werk wanneer men een dergelijk modern
werk slechts even voor het publiek brengt;
ook voor de uitvoerders is het noodza
kelijk er nader mee vertrouwd te geraken.
De avond was ingezet met de symphonie
no. 97 (C gr. t.) van Haydn; een heerlijk
stuk; muziek die de music'i van het orkest
verlokte vooral in het variatiedeel én in
het Landler-achtige Menuetto-trio. om
geestig en klankschoon te musiceren. De
afwerking van de finale was echter zeer
onvoldoende. Met Multatuli zou ik kunnen
zeggen: mijn verhaal wordt eentonig; maar
ik kan het niet helpen dat ik ook van de
Symphonie in C van Bizet, die tot slot nog
gespeeld werd, niet anders kan zeggen dan
dat de afwerking te wensen liet.
JOS. -DE KLERK
