c
Engeland's culturele betekenis, gevat
in een lijst van feestelijke evenementen
Dameskappers in Boston zien zich
bedreigd door „Toni's toverdoos"
Sport in het kort
Meerderheid van het publiek vraagt
evenals vorig jaar: meer textiel
DINSDAG 12 APRIL 1949
FESTIVAL OF BRITAIN"
(Van onze correspondent te Londen)
Nog twee jaar en dan zal Engeland brui
sen van activiteit. De regering heeft name
lijk besloten in 1951 een „Festival of Bri
tain" te organiseren ter herdenking van
het feit, dat het honderd jaar geleden zal
zijn dat de beroemde wereldtentoonstel
ling van 1851 gehouden werd.
Het is geen jubileum-woede, die ten
grondslag ligt aan het grootse plan. Men
heeft deze aanleiding dankbaar aangegre
pen om de wereld te tonen dat Engeland
nog meetelt. De Britse bijdrage tot de be
schaving en cultuur op het gebied van
kunsten, wetenschappen en industrie is het
thema van dit zomerfestijn, dat van Mei
tot en met September zal duren.
Het centrum van dit aUes zal worden
gevormd door een grote tentoonstelling op
de Zuidelijke oever van de Theems. Het is
echter geenszins de bedoeling de tentoon
stelling van 1851 op enigerlei wijze te
imiteren. Daarvoor zijn de tijden nog te
moeilijk. De tentoonsteUing zal een natio
naal karakter dragen en slechts die dingen
laten èien, die-werkelijk representatief zijn
voor Engeland. Handelsfirma's als zodanig
zullen er niet aan deelnemen. Wel kunnen
hun producten worden uitgestald, voor zo
ver deze een kunstzinnig karakter dragen.
In tientallen steden zullen kleinere ten-
toonsteUingen van dezelfde aard worden
ingericht, die mobiel zullen zijn-en düs van
plaats tot plaats zullen trekken.
Tweede hoofdonderdeel van het pro
gramma vormt een zeer originele architec
tuur-tentoonstelling, niet door middel van
tekeningen en maquettes, maar door een
reeks moderne woonhuizen en andere ge
bouwen, welke in Oost-Londen zullen wor
den neergezet en zelfs gedeeltelijk in ge
bruik genomen. Er komt verder een reeks
manifestaties, gewijd aan de kunst, ter
wijl ook de universiteiten hun aandeel in
het geheel zullen leveren. Alles zal worden
omlijst door versieringen, historische op
tochten, illuminaties en vuurwerk.
De reeds vele jaren verwaarloosde en
door de oorlog grotendeels vernietigde
Zuidelijke oever van Londens rivier zal
geheel worden vernieuwd. Er komt een
schitterende promenade, vanwaar men kan
genieten van een ongekend uitzicht op het
groene Embankment, met zijn monumen
tale gebouwen. De bedoeling is van het
nieuw aan te leggen terrein, waaraan men
reeds druk bezig is, een nieuw cultureel
centrum te maken. Tegelijk met de ten
toonstelling zal een nieuwe concertzaal ge
opend worden, waarnaar Eduard van Bei-
num en het Londens philharmonisch orkest
reeds verlangend uitzien. Later komt er
ook nog een nationaal theater, dat met
regeringssteun zal 'gebouwd worden. Als de
tijdelijke tentoonstellingsgebouwen ver
dwenen zullen zijn, zal een aantal rege-
ringsbureaux voor 10.000 ambtenaren er
een plaats krijgen. Het wordt dus een
filiaal van Whitehall. Ruimte voor dit alles
wordt verkregen door demping van een
strook tussen het trotse paleis, dat de zetel
vormt van Londens gemeentebestuur en
de nieuwe Waterloo-brug.
Uiteraard verwacht Engeland in het
„feestjaar" een stroom van bezoekers. Vol
gens schatting zullen dagelijks 50.000 men
sen de tentoonstelling gaan zien of zich
op het terrein vermaken.
Het festival zal niet iets zijn, dat hele
maal van bovenaf wordt georganiseerd,
maar juist een stimulans voor allen om
hun ideeën en energie in te schakelen, zo
dat een keten van evenementen zal ont
staan, die alles wat waardevol en typisch
is voor de Britse levenswijze, tot uiting
zullen brengen.
Een overzicht van het terrein aan de
Zuidelijke Theemsoeverdat ontruimd zal
worden voor de tentoonstelling. Het strekt
zich uit van boven de County Hall (rechts)
tot de Waterloobrug. Op de voorgrond het
parlementsgebouw met de Big Ben. De
noodbrugdie de foto laat zien boven de
Westminsterbrugis enige tijd geleden
afgebroken.
SLEEPBOOT-IJSBREKER VOOR POLEN.
Te Sliedrecht is op de scheepsbouw werf
„De Klop" de voor Polen bestemde sleep
boot en ijsbreker „Miroslaw" te water ge
laten. Het schip zal waarschijnlijk over
twee maanden zijn tocht naar Stettin op
eigen kracht ondernemen. Het heeft een
waterverplaatsing van 334 ton. Bij een
lengte van 26.50 meter en een breedte van
7.40 meter. Het is uitgerust met een 450 pk
stoommachine.
Over twee weken zal een zusterschip van
de „Miroslaw", eveneens gebouwd op de
werf „De Klop" van stapel lopen. De „Mi
roslaw" is het eerste schip van dit type dat
in Nederland is vervaardigd.
POST VOOR DE „GROTE BEER".
Het s.s. „Grote Beer" zal morgen Woens
dag naar Indonesië vertrekken en op 21
April in Port Said zijn. Post, welke daar
aan de opvarenden moet worden uitgereikt,
dient uiterlijk 14 April op de bus gedaan te
zijn. Voor Batavia is de laatste buslichting
op 27 April.
Hef Matrozeninstituuf
bestaat honderd jaar
Opleidingsschip „Pollux" werd
door de Duitsers onttuigd
Het matrozen-instituut te Amsterdam van
de Koninklijke Nederlandse Zeil- en Roei
vereniging zal op 16 April 100 jaar bestaan.
Dit matrozeninstituuf, dat op de „Pollux"
gevestigd is, leidt de jongens op voor de
koopvaardij. Zij leren daar alle voorko
mende werkzaamheden, die zij, als zij op de
koopvaardij tewerk gesteld zijn, moeten
kennen, als zeilnaaien, knopen, splitsen
navigatie en een goede discipline. Als de
jongens, na drie cursussen van elk vier
maanden de „Pollux" verlaten, zijn zij ge
reed om een taak bij onze koopvaardij op
zich te nemen. De rederijen zien het belang
van deze opleiding ook in en steunen voor
zover dat mogelijk is. Per jaar komen 60
a 70 toekomstige matrozen van de „Pol
lux". Zij worden allen direct opgenomen
door de rederijen.
Plet eerste opleidingsschip was het trans
portschip „Dordrecht", daarna volgden nog
de brik „Venus", het korvet „Ajax", de
brik „Zeehond", de oude brik „Pollux", die
in Januari 1941 afgedankt werd om dat hij
te klein was en die werd vervangen door de
tegenwoordige „Pollux", een als bark ge
tuigd schip. Gedurende de oorlog had ook
het instituut met moeilijkheden te kampen,
die echter overwonnen werden totdat de
Duitsers in November 1944 het schip met
inventaris in beslag namen.
Op de dag der capitulatie van Duitsland
lag het schip in de haven van IJmuiden en
werd toen overgenomen door de Engelse
marine, die het als oorlogsbuit beschouwde.
Pas in April 1946. nadat het schip nog dooi
de Koninklijke Nederlandse Marine als
wachtschip was gebruikt, kon het matro-
zeninstituut zijn werkzaamheden hervatten.
De „Pollux" was door de Duitsers echter
volkomen onttuigd. Dank zij de medewer
king van de oorlogsschade-enquêtecommis
sie, grote scheepvaartmaatschappijen en
Amsterdamse handelshuizen kon het schip
in September 1948, weer van masten en
tuig voorzien, in gebruik worden genomen.
Commandeur A. M. Willemse. die op
1 Mei met pensioen gaat en dan het schip
gedurende ruim 13 jaar bestuurd heeft, zal
vervangen worden door de heer E. Viëtor.
oud-kapitein ter koopvaardij. Op 12 April
is er een reünie voor de oud-kwekelingen,
waarvan er enkelen zich door harde studie
tot kapitein ter koopvaardij hebben opge
werkt. Op 13 en 14 April is het feest voor
de huidige bewoners van de „Pollux".
Veertig millioen Amerikaanse vrouwen permanenten zich thuis
gemda voor
WOENSDAG 13 APRIL
Luxor: „Monsieur Vincent", 14 j., 2.00, 4.15,
7.00 en 9.15 uur. City: „De vrouw met het
geschonden gelaat", 18 j.. 2,15, 4.30, 7.00 en
9.15 uur. Spaarae: „May AVong", 14 j.. 2.30,
7.15 en 9.15 uur. Frans Hals: „Van mens tot
mens". 14 j„ 2.30. 7.00 en 9.15 uur. Rem
brandt: „Noodlot". 18 j„ 2.00. 4.15. 7.00 en 9.15
uur. Palace: „Haar laatste liefde", 18 j„ 2.00.
4.15, 7.00 en 9.15 uur.
WOENSDAG 18 APRIL
Stadsschouwburg: AVADIA „School voor
charme", 8 uur. Bioscopen: Middag- en
avondvoorstellingen.
(Speciale correspondentie)
Het trotse Boston noemt zich de ge
boorteplaats van de Amerikaanse repu
bliek, omdat in het (niet zo erg) grijze ver
leden, de brave Bostonians een aantal kis
ten met thee uit een schip haalden, deze in
de haven gooiden, het Engelse juk afschud
den en de nieuwe tijd inluidden. Dat is
echter een kleine 200 jaar geleden en sinds
dien zijn de Bostonians niet meer zo revo-
lutionnair- Zij gelden thans in het algemeen
als uitgesproken stijf.
Bepaald ouderwets waren niettemin
vorige week meer dan driehonderd dames
kappers in Massachusetts, toen zij voor het
gerechtshof in Boston eisten, dat er een
einde gemaakt moest worden aan de ver
koop van de „thuis-permanent". Deze
thuis-permanent is de uitvinding van een
ondernemende 33-jarige jongeman, die een
zaakje, waarin hij 5000 dollars had geïn
vesteerd, vorig jaar uitverkocht aan de
Gillette Safety Razor Company voor het
niet onaardige sommetje van 20 millioen
dollars, waarvan 12 millioen in contanten
en 8 millioen in termijnen.
Ruïneuze uitvinding?
„We worden geruïneerd", zo kreten de
dameskappers. „Ons bestaan staat op het
spel", zo ging het koor verder, „wat moeten
wij gaan doen, als alle vrouwen zich voor
een paar dollar een „thuis-permanentdoos"
aanschaffen en zich zelf gaan permanen
ten?"
Inderdaad, de brave kappers hebben
reden tot bezorgdheid. De thuispermanent
is bezig om in snel tempo het hart en de
krullebol van de Amerikaanse vrouw te
veroveren. Voor circa een dollar aan
„grondstoffen een paar flesjes met een
geheimzinnig vloeistof kunnen zij zich
mét behulp van ingrediënten en machine
rieën uit „Toni's toverdoos" een permanent
scheppen, waarmee zij iedereen, volgens de
advertentie althans, om de tuin kunnen
leiden. Op deze wijze besparen zij zich de
kosten van een kappers-permanent, fii prijs
variërend van 3 dollars voor de aller-arm-
zaligslc tot 5 a 15 dollar voor de gemiddel
de jen 30 dollars of meer voor de super-
geraffineerde.
Na de kappers kwamen de winkeliers
van Massachusetts aan het woord. In die
staat wordt de Toni-toverdoos nu al door
meer dan 10.000 winkeliers verkocht en
deze lieden hadden ook een argument:
„Veertig millioen vrouwen in Amerika ge
bruiken nu de thuis-pèrmanent en die
veertig millioen kunnen het onmogelijk bij
het verkeerde eind hebben".
Revolutie der techniek.
„Moet", zo uitte zich de woordvoerder
der winkeliers, „aan de kappers van Mas
sachusetts gevraagd worden, of die vrou
wen een Tonidoos mogen kopen? Dit mag
zeker niet gebeuren. De hoge kosten van
levensonderhoud drijven de vrouw naar de
thuis-permanent en het ziet er naar uit, dat
de moderne tijd weer gaat zegevieren en de
kappers in Massachusetts aan het kortste
eind (en dit keer niet aan het kortste eind
van een dameslok) zullen trekken, evenals
hun collegas, de barbiers, vijfentwintig jaar
geleden, toen zij de eis stelden, dat het aan
de mannen van Massachusetts verboden
moest worden om het veiligheids-scheer
mes te gebruiken. Niets vermag de revolutie
der techniek te stoppen, zeker niet wanneer
veertig millioen goed-gekrulde vrouwen
zich vereend daarachter scharen. Welke
wetgever durft zulk een schare te trot
seren?"
Gestrand Grieks schip
vlotgesleept
De „Agioi Victores", het 7000 ton me
tende Griekse schip, dat Vrijdagavond bij
Schiermonnikoog strandde is Maandag
door de „Holland" van de rederij Doeksen
vlot gesleept. De „Holland" heeft op ge
ringe afstand van de „Agioi Victores" lig
gen wachten tot de wind zou draaien.
Slechts een stevige Noordwesterbries kon
namelijk het water zo hoog brengen, dat
het losslepen mogelijk werd. Toen de wind
gisteren uit de gewenste hoek kwam
slaagde de „Holland" er in, het schip vlot
te brengen.
GEZELSCHAP HERMAN BOUBER
NAAR INDONESIë.
Met het troepentransportschip „Grote
Beer" zal Woensdag vertrekken het toneel
gezelschap Herman Bouber. Dit gezelschap
zal onder auspiciën van de NIWIN onder
de militairen voorstellingen geven van „De
Zaak A. D." en „Geef mij maar een schip."
EXTRA VERLICHTING OP
KONINGINNEDAG
De minister van Economische Zaken heeft
bepaald, dat op Koninginnedag extra ver
lichting zal zijn toegestaan.
Het ontsteken van extra verlichting voor
of na die datum is niet geoorloofd.
De '9 Muzen
Succes. De jonge Nederlandse pianiste
Fania Chapiro treedt op het ogenblik met
veel succes in New York op.
Eerbewijs aan Chopin. De Unesco heeft
vijftien erkende componisten gevraagd een
compositie ter herinnering aan Chopin te
schrijven, wiens sterfdag 100 jaar geleden dit
jaar wordt herdacht.Vier componisten hebben
deze opdracht aanvaard, namelijk: Florent
Schmitt uit Frankrijk, Hector Villalobos uit
Brazilië, Alexander Tansman uit Frankrijk
en Oscar Espla uit Spanje.
De Unesco heeft het plan de eerste open
bare uitvoering dezer werken te doen geven
in de zaal van het Conservatorium te Parijs,
waar Chopin zelf heeft gespeeld.
Postzegeltentoonstelling. In Juni zal te
Brussel ter viering van de honderdste ver
jaardag van de uitgifte van de eerste post
zegel in België een internationale post
zegeltentoonstelling worden gehouden,
Hier zal voor de eerste keer het zogenaam
de rollende tapijt worden gebruikt, waarop
in enkele minuten tijds 30.000 postzegels aan
de ogen der toeschouwers voorbij zullen
glijden.
Onderscheiding. Een Nederlands werk
werd aangenomen voor de internationale
tentoonstelling van beeldhouwwerken te
Philadelphia.
Aangezien er slechts vijftien werken wer
den aangenomen van kunstenaars buiten de
Verenigde Staten van Amerika, is het voor
de jeugdige Hans Verhulst uit Steenbergen
wel een bijzondere onderscheiding dat zijn
werk „Meisje met hoed" op deze tentoon
stelling werd geplaatst.
Vals. Naar aanleiding van de ontdekking
van verscheidene valse Utrillos. die onlangs
in Frankrijk werden verkocht heeft de
Franse politie ontdekt dat deze in de handel
werden gebracht door een gewezen medewer
ker van de beroemde schilder.
Dammen
Om de Oosterkwartierbeker
De jaarlijkse kwartet-wedstrijden om de
Oosterkwartier-beker zullen binnenkort weer
aanvangen.
De volgende damclubs zullen met hun sterk
ste vier leden uitkomen: Beverwijk. IJmui
den. Haarlemse Damclub. Damclub Haar
lem. St. Bavo te Heemstede en Oosterkwar
tier te Haarlem.
Voor de damclub Oosterkwartier is het
verheugend te kunnen mededelen dat met
ingang van 1 April j.l. de nieuwe wereld
kampioen P. Roozenburg aan bord één van
Oosterkwartier uitkomt.
Met 16 Maart j.l. is de wereldkampioen
dammen in dienst getreden bij de Hoogovens
te Velsen.
Ruitersport
H. Paanen met Tentor naar
terreinkampioenschap
Bij het Nederlands kampioenschap terrein
rijden dat op 23 April onder auspiciën van
de Nationale Bond voor Ruiterwedstrijden
in Bennekom door de Veluwse Jachtvereni-
ging wordt gehouden, zal Haarlem worden
vertegenwoordigd door H. Paanen van de
Haarlemse Rij- en Jachtvereniging met de
volbloed Tentor le Grand. De andere vier
ruiters die voor het district West deze zware
samengestelde wedstrijd zullen rijden, zijn
leden van de Zuidhollandse Jachtvereniging.
Het zijn mevr. I, Siem met Rhoda, I. baro
nesse van Zuylen van Nyevelt met Why Not,
de Olympiade-ruiter D. Siem jr. met Flying
Cloud en T. Timmer met Bunny.
Voetbal
Lenstra speelt niet in
Zwaluwenelftal
Abe Lenstra heeft verzocht niet opge
steld te worden in, het Zwaluwen-elftal,
waarin hij voor de wedstrijd tegen de Rode
Duivels Woensdag 13 April te Rotterdam
als midvoor was gekozen. Lenstra voelde
zich Zondag in de kampioenswedstrijd te
gen A.G.O.V.V. te Apeldoorn niet geheel
fit. Hij heeft griep gehad. Er is nog niet
besloten wie als plaatsvervanger tegen de
Belgen zal meespelen.
OOSTERKWARTIER—DAMCLUB „HAAR
LEM". Damclub „Oosterkwartier" speel
de een oefenwedstrijd tegen Damclub „Haar
lem". Deze ontmoeting werd door „Ooster-
lcwartier" gewonnen met 128. De
revanchewedstrijd is bepaald op 20 April.
OVERDEKTE ZWEMKAMPIOENSCHAP-
PEN'. De zwemcommissie van de kring
Haarlem van de KNZB houdt op Maandag
25 April wedstrijden om de „overdekte zwem-
kampioenschappen" van de kring Haarlem
in het Sportfondsenbad. Het programma
vermeldt als nummers: 100 meter borstcrawl
dames en heren, 100 meter rugslag dames en
heren, 200 meter schoolslag dames en heren
en als estafettes: 4 x 100 meter borstcrawl
dames en 4 x 200 nieter borstcrawl voor
heren. Na afloop zal het Haarlemse heren
zevental een wedstrijd spelen tegen het
Amsterdamse zevental.
TYBB—HOLLANDIAAN. Aanstaande
Maandag, Tweede Paasdag, speelt TYBB op
het terrein van EDO in het Noorder Sport
park de belangrijke wedstrijd voor de pro
motiecompetitie tegen de Hollandiaan uit
Vlaardingen. Er blijkt niet alleen in Haar
lem. maar ook in Vlaardingen grote belang
stelling voor deze wedstrijd te bestaan.
De boulevard in Zandvoort zal worden voorzien van een grote parkeerplaats die een
lengte van niet minder dan 3'/2 km krijgt. Deze parkeerplaats dient om de enorme
stroom auto's te verwerkendie bij de races op het nieuwe circuit wordt verwacht.
Het werk moet over ongeveer drie maanden zijn voltooid. Bulldozers bezig met het
afgraven van duinen op het terrein waar de nieuwe parkeerplaats is geprojecteerd.
Ook de vraag naar rookwaar,
vlees en kaas is toegenomen
Het Nederlands Instituut voor de Pu
blieke Opinie heeft begin 1948 de vol
gende vraag gesteld:
„Zoals u weet, heeft ons land ern
stig tekort aan deviezen (buitenlands
geld) om dingen in het buitenland te
kopen. Hiermee rekening houdend en
dus bedenkend dat wij zoveel moge
lijk moesten exporteren om deviezen te
verkrijgen, zijn er dan nog artikelen
waarvan u vindt, dat er binnen ons
land voor iedereen beslist meer van
beschikbaar moet komen? Welke arti
kelen?"
Aan het begin van dit jaar heeft het
N.I.P.O. deze vraag herhaald, zodat de
volgende vergelijking tussen de antwoor
den van toen en nu mogelijk is:
Textiel, kleding
Vet, boter, olie
Vlees kaas
(in 1948 ook eieren)
Rookartikelen
Zuidvruchten
Serviesgoed Aardewerk
Rijst
Geneesmiddelen
Andere artikelen
De vergelijking met de cijfers van een
blijft de dringendste behoefte. Hoe het
jaar geleden is leerzaam. Meer textiel
ook met export en deviezen moge staan,
meer dan de helft van het publiek vraagt
meer textiel!
Van boter en vet heeft men thans iets
minder dringend méér nodig dan een jaar
geleden, maar nu zijn er meer stemmen
voor meer vlees en kaas.
Veel meer stemmen dan in begin 1948
gaan er op voor tabak, zuidvruchten en
rijst. Minder dringende behoeften eigen
lijk die, nu er van de dringendste behoef
ten meer bevredigd worden dan een jaar
geleden, op de voorgrond schijnen te
komen.
Tot 1% van het publiek is het blijkbaar
NU
Begin '48
53%
63%
19
23
20
15
9
3
4
3
15
1
19
37
Treinverkeer met België
wordt op 15 Mei verbeterd
Vijf treinen per dag in beide
richtingen, minder oponthoud
(Van onze correspondent te Brussel)
Een gemakkelijk en vlot treinverkeer
tussen België en Nederland zal van 15 Mei
af worden ingesteld, waarbij er naar ge
streefd zal worden om het oponthoud te
Roosendaal tot een minimum te beperken.
Van voornoemde datum af zullen vijf trei
nen per dag in beide richtingen ingelegd
worden. Van Amsterdam uit om 8.50, .10.50
en 17.15 uur en van Den Haag uit om 7.30
en 20.20. De drie uit Amsterdam startende
Pullmans rijden door naar Parijs.
In de richting van België naar Neder
land: 6.30 uur (Brussel-Zuid), 8.10 uur
(Noord), 14.12 uur (Zuid). 17.40 uur
(Schaarbeek) en 19 uur (Zuid).
Zoals reeds werd gemeld, zal de controle
te Roosendaal in de stilstaande trein plaats
hebben.
Aan de Frans-Belgische grens duurt het
oponthoud 4 minuten en geschiedt de con
trole in de rijdende trein. Waarom dit op
de lijn BelgiëNederland niet kan, werd
mij voor enkele dagen door een vriende
lijke douane-beambte duidelijk gemaakt.
Vooreerst dient het oponthoud te Roosen
daal voor het verwisselen van locomotief.
Nederland beschikt nog niet over een vol
doende aantal machines om deze door Bel
gië naar Parijs of Bazel te laten doorrijden.
Een andere reden is 't gebrek aan douane
personeel van Belgische kant. Het zwaarte
punt van het Belgische grenspersoneel ligt
nog steeds te Esschen voor de goederencon-
tröle, die nog niet geünificeerd is in Bene
lux-verband.
Nederland, dat in dit station goederen
en reizigerscontróle heeft, kan in eens veel
personeel op de binnenrijdende treinen
concentreren. Men zal het volgend systeem
proberen: Het Belgisch personeel (dat geen
aeviezencontróle meer uitoefent) zal te
Roosendaal de reizigers zo snel mogelijk
controleren, op de voet gevolgd door de
Nederlandse ambtenaren. Deze zullen hun
controle in de rijdende trein tot Rotterdam
voortzetten. In de uitgaande treinen begint
de Nederlandse controle te Rotterdam en
wordt voortgezet te Roosendaal. Daardoor
zou het oponthoud van 45 op 25 minuten
gebracht kunnen worden.
Voor de Belgen en Luxemburgers wordt
het Nederlandse deviezenformulier afge
schaft. Zij mogen zoals gemeld 75 gulden
zonder aangifte van herkomst importeren
en voor 100 gulden goederen exporteren.
Het Nederlandse spoorboekje zal een
tabel der aansluitingen naar en een kaart
van de andere Benelux-landen bevatten.
In Januari zijn 525 personen
aan griep overleden
Grootste aantal sterfgevallen
in Noordholland
Uit thans bekend gemaakte cijfers blijkt,
dat tengevolge van de influenza(griep)-
epidemie in Januari van dit jaar in ons
land in die maand 525 mensen zijn over
leden.
Het grootste aantal sterfgevallen kwam
voor in de provincie Noordholland, name
lijk 127, daarop volgden Zuidholland met
118 en Noord-Brabant met 60 gevallen
met dodelijke afloop. Zeeland, Drente en
Groningen hadden respectievelijk 12, 14 en
16 sterfgevallen.
Voor de overige provincies waren de
cijfers: Friesland 22, Overijsel 25, Gelder
land 46, Utrecht 36, Limburg 49.
Verdeeld naar leeftijdsgroepen was de
sterfte het grootst in de groep van 70 jaar
en ouder, namelijk 843 per 100.000, het
kleinst in de groep van 5-10 jaar namelijk
1,4.
Voor de groep van 40-60 jaar was dit
cijfer 48,2 en voor de groep van 60-70 jaar
14,8.
Per 100.000 inwoners was de sterfte in
Groningen 41,2, in Friesland 56, in Drente
59,5, Overijssel 44,9, Gelderland 51,2,
Utrecht 75, Noordholland 82,1, Zuidholland
59,2, Zeeland 53,2, Noord-Brabant 58, Lim
burg 81,5. Het totaalcijfer voor Nederland
was 62,6.
goed doorgedrongen dat wij door de devie-
zenpositie, bepaalde geneesmiddelen moe
ten ontberen.
Aan serviesgoed en aardewerk is het te
kort in een jaar tijd blijkbaar grotendeels
opgeheven.
Op de textiel na worden alle artikelen
echter door betrekkelijk kleine groepen
genoemd. Van kleding en linnengoed is het
voorzieningspeil bijna vier jaar na de be
vrijding vér achter gebleven bij alle andere
artikelen. Dat blijkt het publiek terdege in
te zien en te ondervinden.
(Nadruk verboden).
Toneel
„Je hebt me aangeraakt"
Merkwaardig blijspel van
Tennessee Williams
Comedia schijnt wel een zeer speciale
voorkeur te hebben voor de stukken van
Tennessee Williams, of zou het misschien
de regisseur Johan de Meester zijn? Na
„Glazen Speelgoed" en „Tramlijn Begeer
te" komt het gezelschap nu met dit merk
waardige blijspel „Je hebt me aangeraakt"
(„You touched me").
Een „romantische comedie" vermeldt het
programma. Wie echter dit stuk gaat zien
met het doel zich een avond licht amuse
ment te verschaffen of gloedvolle roman
tiek opgediend te krijgen, komt bedrogen
uit. Trouwens de naam Tennessee Williams
en dan nog wel in combinatie met D. H.
Lawrence deed iets dergelijks ook geens
zins vermoeden. Wel is dit toneelspel aan
merkelijk lichter van toon dan de beide
andere stukken, doch dit moet in hoofd
zaak op rekening geschoven worden van
de ingelaste figuur van de oude aan de
drank verslaafde ..Captain" oom Cornelius.
Tennessee Williams schreef dit stuk in
samenwerking met Donald Windham en
putte zijn stof uit een gelijknamige novelle
van de beroemde Engelse romanschrijver
D. H. Lawrence. Alleen de figuur van de
oude kapitein is niet bij Lawrence te vin
den.
Deze drankzuchtige zeeman blaast on
danks de bedwelmende alcoholica tezamen
met zijn aangenomen zoon Hadrian een
frisse wind door het muffe, kille huis, waar
in hij met z'n dochter Mathilde en z'n zus
ter Emmie woont.
Hadrian keert terug uit het leger. Zijn
bruisende jonge levenslust dreigt te pletter
te slaan op al dat bekrompen, dorre vrou
wenfatsoen van tante Emmie, die in hem
de indringer ziet, de sluwe vos en die hem
haat met alle haat waartoe deze oude ver
zuurde vrouw in staat is. Tegen die haat
kan hij zich wapenen, zwaarder is zijn
strijd tegen Mathilde's preutsheid. „Niet
praten, maar doen", houdt de oude zeeman
hem voor en dat doet hem tenslotte over
winnen.
Mimi Boesnach en Jules Verstraete in
You touched me"
Een stuk met dramatische spanningen
en toch verraadt het zijn epische afkomst
niet geheel en al. Men zou de beide stuk
ken, de novelle van Lawrence en de toneel
bewerking van Williams en Windham
naast elkaar moeten leggen om een duide
lijk beeld te krijgen van het onbevredigen
de, dat dit stuk ons geeft.
Dat de psycho-analyse ook z'n weg naar
het toneel gevonden heeft, heeft juist Wil
liams ons wel bewezen met zijn „Glazen
Speelgoed", „Tramlijn Begeerte" en mis
schien ook, hoewel in mindere mate, met
dit stuk. Toch is het gevaar niet denkbeel
dig dat het drama hiermee op weg is te
verworden tot een kille formele, abstractie
van geconstrueerde complex-typen en
daarom doet waarschijnlijk zo'n bloed
warme figuur als kapitein Cornelius wel
dadig aan.
Jules Verstraete heeft met zijn vertolking
van deze zeeman de hem geboden kansen
ten volle benut en deze dankbare rol het
volle pond gegeven. Het „open-doekje" na
de smadelijke aftocht van dominee Melton
bewees, dat ook het publiek hem, ondanks
z'n haast walglijke verslaafdheid aan de
drank, met warme sympathie door het
stuk zag waggelen.
De rol van Ellen Vogel, het preutse
meisje Mathilde, was ongetwijfeld de
moeilijkste, maar zij schijnt voor dit soort
rollen een uitzonderlijk talent te bezitten.
Haar partner, de jonge Hadrian, vond in
Fons Rademakers, die zich met een weinig
flatteuze rode pruik had getooid, een nu
en dan al te vurige vertolker. ..Uiterlijk
kalm en verlegen", zoals regisseur De
Meester hem in z'n begeleidend woord in
het programma wil typeren, konden we
hem niet vinden.
Mimi Boesnach speelde de verzuurde
oude vrijster met vlijmscherpe strakheid;
een sterke speelrol ook, al kwam misschien
de zachtheid en tederheid te weinig door
dit verstarde masker van haat en minach
ting voor de vondeling Hadrian heen.
De minst geslaagde figuur in het stuk
leek ons die van dominee Melton, Een echte
toneeldominee, een caricatuur. zo wegge
lopen uit de een of andere klucht en dit
was zeker niet de schuld van Ludzer Erin-
ga, die deze vrij banale rol moet vertolken.
Joekie Broedelet tenslotte had weinig
moeite met de uitbeelding van het onge
compliceerde dienstmeisje. Al 'met al een
stuk waarmee Comedia v.-eer eens bewezen
heeft uit zijn krachten een homogeen
groepje te kunnen samenstellen, dat onder
de voortreffelijke regie van Johan de Mees
ter, die ook het bijpassende décor ontwierp,
aan de toeschouwers toneelspel biedt dat
een bezoek aan de Haarlemse schouwburg
ten volle rechtvaardigt. F. HESMERG
