tlams
c
3
„Waarnemers ondervinden geen algemene
medewerking van autoriteiten"
Nederland op zoek naar nieuwe
markten in de Verenigde Staten
De beroepsbescherming van artisten en musici
Panda en de MeesteivOntdékkmgsreiziger
Q Wereldnieuws
DINSDAG 3 MEI 1949
2
UNO-Commissie voor Indonesië rapporteert
Overzicht van de toestand
BATAVIA (Aneta). Een rapport van
de UNO-commissie aan de Veiligheidsraad
over de militaire toestand op Java en Su
matra in de periode van 24 Januari tot 11
April, gedateerd 22 April en ondertekend
door de leden van de commissie, bevat de
volgende conclusies:
1. In een groot deel van het vroegere
republikeinse gebied beheersen de Neder
landers slechts de voornaamste steden en
wegen.
In de gebieden van West-Java en Oost-
Java, die vóór 19 December onder Neder
landse controle stonden, bevinden zich con
centraties van republikeinse strijdkrachten.
2. De vijandelijkheden op Java en Su
matra vonden voortgang. Ofschoon veran
dering is opgetreden in de omvang van
guerilla-activiteiten in verschillende gebie
den, is geen enkele belangrijke wijziging
in de algehele omvang van deze activiteiten
in de twee afgelopen maanden- op
getreden. Gedurende die periode kwamen
militaire operaties voor, waarbij aan beide
zijden tenminste 200 man betrokken wa
ren. Bij dergelijke botsingen werden door
beide partijen moderne wapens gebruikt.
In één geval, een aanval op Djokja, beliep
het aantal republikeinse strijdkrachten on
geveer 1500 man.
3. In sommige gebieden bestond de ge
neigdheid tot verdeling van de guerilla-
eenheden. Buiten de regelmatige republi
keinse strijdkrachten bestaan er nog strijd
groepen zoals de Daroe Islam, kleine be-j
wapende communistische benden, ongej-
groepeerde extremisten en gewone benden.
4. De Indonesische bevolking lijdt ont
beringen omdat bij vijandelijkheden ver
liezen onder de bevolking geleden worden
en in sommige gebieden de handhaving van
recht en orde onbevredigend blijft en er
geen persoonlijke veiligheid is.
Ofschoon de economische toestanden in
sommige gebieden beter geworden zijn,
kwamen in andere gebieden ernstige tekor
ten voor. In de gebieden, die niet onder
Nederlandse controle staan, bestaat de
'meest dringende behoefte aan medische
goederen en in sommige gevallen aan me
disch personeel.
Een vertegenwoordiger van het Interna
tionale Rode Kruis voor Zuid-Oost-Azië is
verzocht aan de commissie alle mogelijke
advies of bijstand tot verlichting van deze
toestand te geven.
5. Het schijnt de commissie toe, dat het
economisch herstel, de terugkeer van recht
en orde en het eind van het lijden slechts
kan worden bereikt, indien spoedig alge
hele -politieke overeenstemming wordt be-
reikt.
Het rapport van de commissie bestaat uit
drie delen, waarvan het eerste een beschrij
ving bevat van de militaire toestand op Su
matra en Java, het tweede de. positie van
de militaire waarnemers en het derde de
conclusies der commissie.
Over de militaire toestand zegt het rap
port, dat negen pagina's telt, onder meer:
In Noord-Sumatra heerst een sporadische
guerilla-activiteit, die in hevigheid varieert,
waartegen wordt opgetreden met een regel
matig patrouilleren en enkele zuiverings
acties van de Nederlandse troepen. Tussen
22 Februari en 2 Maart werd Sidikalang
tweemaal aangevallen door guerilla's en tot
5 Maart werden daar 23 huizen geheel of
ten dele vernield. Sedertdien is in dit ge
bied de guerilla-activiteit toegenomen en
werden er Nederlandse posten beschoten.
In Midden-Sumatra wordt nog gevochten,
tengevolge waarvan huizen en dorpen wer
den vernield en de bevolking verliezen leed
en aan aanzienlijke ontberingen onderhevig
was. Een aanvai door Nederlandse troepen
op ongeveer 110 republikeinen ten Zuiden
van Solok had de dood van minstens 12
republikeinen tengevolge. In het gebied van
Boekittinggi (Fort de Koek) werden de
zuiveringsacties tegen de guerilla's voortge
zet, bii een waarvan gebruik werd gemaakt
van vliegtuigen en artillerie, waardoor 20
huizen, twee misigits en een dorp in de
vlammen opgingen. In Zuïd-Sumatra vond
guerilla-activiteit op beperkte schaal plaats,
doch in het gehele gebied van Palembang
en de Lampongs is het rustig. De Neder
landse troepen hebben een aanval van een
200 man sterke ben-de te Koelatoenka af
geslagen waarbij de aanvallers 15 man
verloren."
Over de toestand op Java wordt in het
rapport het volgende gezegd: In het gebied
van Bandoeng bevinden zich aanzienlijke
strijdkrachten van de Siliwangi-divisie.
Hiervan heeft een bataljon ingestemd met
de wapenstilstands-voorstellen; de andere
bataljons hebben blijkbaar besloten, geen
verdere onderhandelingen te voeren. Vol
gens zeggen van de Nederlandse autoritei
ten heeft de staf van deze divisie zich over
gegeven met uitzondering van de comman
dant. De positie is in dit gebied verward
door de aanwezigheid van de Daroe Islam,
een fanatieke organisatie van Moslims, die
grote gebieden in West-Java terroriseert en
kleine benden gewapende extremisten, die
onder de invloed staan van Tan Malaka. De
meest recente berichten wijzen er op, dat
elk ogenblik de huidige kleine gevechtsaan
rakingen tussen de Nederlandse troepen en
de Siliwangi-divisie ernstiger afmetingen
zouden kunnen aannemen, aldus het rap
port, dat opmerkt, dat de beperkingen, die
van Nederlandse zijde worden opgelegd aan
de militaire waai-nemers, verhinderen, dat
er in West-Java buiten'het gebied van Ban
tam waarnemingen worden verricht.
In het grootste deel van Midden-Java
vervolgt het rapport hebben de Neder
landse troepen slechts de belangrijkste ste-
De radio geeft Woensdag
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00. 8.00. 13.00, 17.45, 20.15 en 23.00 uur
Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Platen. 8.50
Voor de vrouw. 9.00 Franse kamermuziek.
10.00 „Kinderen". 10.05 Morgenwijding. 10.20
Kookpraatje. 10.30 Voor de vrouw. 11.00
Lichte muziek. 12.00 Accordeola. 12.30 Land
en tuinbouw. 12.33 Platteland. 12.38 Liederen.
13.20 Ramblers. 13.45 Lichte pianoklanken.
14.00 Gesproken portret. 14.15 Jeugdconcert.
15.00 Voor kleuters. 15.15 De hond in de mu
ziek. 15.50 Voor zieken. 16.00 Kinderkoor.
16.15 Voor de jeugd. 17.15 Malando en zijn
orkest. 18..00—20.15 Nationaal programma:
18.03 Reportage. 18.07 Herdenkingsbijeen
komst in Ridderzaal. 18.30 Toespraak. 18.33
Rouwmuziek. J9.30 Reportage. 20.00 Trom
petsignaal. 20.02 Gedicht „De doden", Muus
Jacobse. 20.05 Gramafoonmuziek. 20.25 Sym-
phonisch concert: Ouverture „In de natuur",
Dworsjak; Vioolconcert no. 1, Bruch, soliste
Ida Handel. 9.10 Luisterspel. 22.25 Volkslie
deren. 22,45 Rouw-poëzie. 23.15 Bruce Lowe,
zang. 23.25 Kwartet Corduwener.
HILVERSUM H, 414.5 M.
7.00, 8.00, 13.00, 17.45, 20.15 en 23.00 uur
Nieuws. 7.15 Gewijde muziek. 7.45 Woord
voor de dag. 8.15 Platen. 9.00 Voor jonge zie
ken. 9.35 Symphonïsch concert: Suite no. 2,
Bach: Schotse Symphonie, Mendelssohn.
10.30 Morgendienst. 11.00 Nöemie. Perugia,
Sopraan. 11.15 „Jona", luisterspel. 12.00 Me-
tropole-orkest. 12.30 Land- en tuinbouw. 12,33
Blaaskwintet. 13.15 Trio Fantasia. 13.45 Sak
sische kapel. 14.40 Voor de vrouw. 15,00
Strijkkwartet in E% Mozart. 15.30 Platen.
15.45 Lichte pianomuziek. 16.00 „Arbeid in
vrije tijd". 16,15 Voor de jeugd. 17.30 Piano-
duo. 18,00—20.15 Nationaal programma (zie
Hilversum I). 20.20 Omroep-orlcest. 21.10
„Zuid-Afrika". 21.30 Lichte muziek. 22.00 „De
zee bleef vrij". 22.15 Geestelijke liederen.
22.45 Overdenking, 23,15 Oud-Nederlandse
Vioolmuziek.
den en wegen onder hun controle. Het
rapport geeft dan uitvoerige bijzonder
heden over de operatiën in het gebied van
Djokja, en over de aanval op 1 Maart door
1500 republikeinen, die werd afgeslagen.
Over Oost-Java zegt het rapport, dat af
nemende guerilla-activiteit wordt gemeld
in het gebied van Toeban, Soerabaja, Ploso
en Pandakan. De Nederlandse troepen heb
ben hier de patrouillegang geïntensiveerd
en ondernamen na aankomst van nieuwe
troepen uit Nederland, zuiveringsacties in
het gebied van Kediri en Madioen. Enige
guerilla-activiteit duurt echter voort en in
dit gebied vinden nog steeds aanvallen
plaats op convooien.
Over de positie der militaire waarnemers
zegt het rapport, dat zich wat dit betreft
nog geen grote veranderingen hebben voor
gedaan. In het algemeen ondervinden zij
van de Nederlandse commandant ter
plaatse medewerking, doch sommige teams
melden, dat sommige waarnemers niet de
volle medewerking krijgen. Als' voorbeeld
hiervan haalt het rapport beperkingen aan
voor het team in West-Java, dat alleen
Bantam mag bezoeken. In het algemeen
zijn de waarnemers vrijelijk in contact met
de bevolking, dooh in bepaalde gebieden
aarzelt de bevolking om inlichtingen te
geven, hetgeen wordt toegeschreven aan
het feit, dat sommige personen, die werden
ondervraagd, door Nederlandse autoriteiten
in dit gebied werden gewaarschuwd. Het
rapport merkt op: „Als de activiteit der
waarnemers op enigerlei wijze wordt be
perkt, kunnen hun inlichtingen niet dienen
als een betrouwbare basis voor het werk
der commissie". Over deze aangelegenheid
is contact opgenomen met de Nederlandse
delegatie.
Van fabriek naar verbruiker!
Moo
i
en
Filiaal: Haarlem, Zijlstraat 96
Britse soldaten
op 6 Mei naar Nederland
Onze correspondent in Londen telefo
neerde ons;
Ongeveer 130 Britse soldaten zullen op
6 Mei met de nachtboot naar Hoek van
Holland oversteken.
Dit is het regiment zwaar luchtdoel
geschut dat gedurende twee of drie maan
den in ons land zal worden gelegerd. Het
zal worden ondergebracht in de Westen
berg-kazerne te Schalkhaar bij Deventer.
Een ander regiment vertrekt ter zelfder
tijd naar België. Dit bezoek vloeit voort uit
de nauwere militaire samenwerking tussen
de landen van de Westelijke Alliantie.
Het initiatief daartoe is uitgegaan van de
Nederlandse en Belgische generale staven,
die willen dat de twee landen zoveel moge
lijk profijt trekken van de grote ervaring
der Engelse luchtdoelartillerie. Het doel
van het bezoek is van zuiver instructieve
aard. Er zullen demonstraties worden ge
geven voor het toekomstig kader van onze
luchtdoeltroepen. Ook zullen de gewone
manschappen in de oefeningen worden in
geschakeld. De nadruk ligt bij dit alles op
het leren omgaan met de uitgebreide radar
installatie, waarmee de batterij, die uit vier
mobiele 3,7 luchtdoelkanonnen bestaat, is
uitgerust, De Engelsen beschikken op dit
gebied over het best denkbare materiaal.
Overneming van Amerikaanse methoden
van reclame, verpakking en afzet gewenst
WASHINGTON, (ANP. Aneta). In
een beschouwing over de buitenlandse
handel van Nederland, schrijft de heer
Buchdahi van de Europese, afdeling van
het Bureau voor de Internationale Handel
van het Amerikaanse departement van
Handel in het nummer van deze week van
Foreign Commerce Weekly, het officiële
orgaan van het departement, dat dé bui
tenlandse handel van Nederland de laatste
tijd belangrijke verschuivingen vertoont,
welke veroorzaakt zijn door het gedeelte
lijk wegvallen van Duitsland als handels
partner, de soberheidspolitiek van Enge
land, de Indonesische moeilijkheden en de
beperking van de invoer uit het dollar-
gebied. Hij voorspelt dat het Europese
herstelprogramma ongetwijfeld verdere
verschuivingen in de Nederlandse handel
zal teweegbrengen, daar er in grotere
mate gestreefd wordt naar verhoging van
de invoer uit de andere aan dit programma
deelnemende landen, voor zover dit econo
misch gerechtvaardigd is, en er grotere na
druk wordt gelegd op intensiever pogin
gen tot verhoging van de uitvoer met de
hulp van Nederlands deelgenoten in de
Benelux.
Uiteenzettende, dat de Nederlandse
uitvoer naar Amerika aanzienlijk moet
worden opgevoerd, wil men een groter
evenwicht bereiken in het handelsver
keer tussen beide landen, wijst de heer
Buchdahi er op, dat door het Neder
landse bedrijfsleven met steun van Ne
derlandse regeringslichamen ernstige
pogingen in het werk worden gesteld
om in de Verenigde Staten nieuwe
markten te veroveren. Volgens de heer
Buchdahi zal echter een intensief
marktonderzoek, alsmede het overne
men van de Amerikaanse methoden
op het gebied van reclame, afzet en
verpakking waarschijnlijk noodzakelijk
zijn om tastbare resultaten te ver
krijgen.
Hij constateert, dat de Nederlandse han
del met de landen van Oost-Europa gelei
delijk weer het vooroorlogse niveau na
dert, ofschoon het grootste gedeelte van
deze handel met Tsjechoslowakije wordt
gevoerd. Verwacht kan worden, zo schrijft
de heer Buchdahi yerder, dat de Neder
landse uitvoer naar de overige 'Europese
landen geleidelijk zal toenemen niet alleen
omdat Nederland debiteur is van de meeste
dezer landen, doch ook omdat de vraag
naar verbruiksgoederen in deze landen
zeer groot is en de Nederlandse koopwaar
overal een zeer goede reputatie geniet.
De schrijver van het artikel is van oor
deel, dat de steeds groter wordende ver
scheidenheid der Nederlandse producten
Een Nederlandse fabriek
van motorfietsen
In de vroegere electrische centrale aan
de Rijnkade te Arnhem is een'fabriek van
motorrijwielen van de N.V. W. Kaptein
geopend. Deze fabriek heeft reeds sedert
Februari van dit jaar in alle stilte gewerkt
met 50 man personeel. Zij leverde 300 mo
torrijwielen af. De productie bedraagt
thans 20 per dag. Men hoopt 10.000 stuks
per jaar te produceren. Bij de opening
waren afgevaardigden van de Franse moe
derfabriek „Motobecane" aanwezig.
Nederland mag de in licentie gebouwde
machines ook op grote schaal exporteren.
Er moeten nog enkele onderdelen uit
Frankrijk komen, doch weldra zal men in
Arnhem geheel zelfstandig kunnen produ
ceren. Twee typen worden thans vervaar
digd.
Nog voor het éinde van het jaar ver
wacht men bovendien een ultra licht en
goedkoop motorfietsje te kunnen vervaar
digen.
aanleiding voor de Amerikaanse impor
teurs diént te zijn om te trachten meer
van deze producten in Amerika aan de
markt te brengen,'in het bijzonder indien
de Nederlandse exportprijzen, die voor
sommige artikelen nog steeds zeer hoog
zijn, meer in overeenstemming met de
AmeÊikaönse of"'de wereldmarktprijzen
zouden kunnen worden gebracht.
De heer Buchdahi noemt de Belgisch-
Nederlands-Luxemburgse douane-unie. de
eerste stap op de weg naar het scheppen
van een der belangrijkste eenheden op het
gebied van de internationale handel, en
merkt op, dat het tot standkomen van een
volledige economische unie nog steeds
ernstige, hinderpalen in de weg staan, en
dat het nog steeds te betwijfelen valt, of
het mogelijk zal zijn in de naaste toekomst
een volledige economische unie te berei
ken. Hij geeft als zijn mening te kennen,
dat de doeltreffendheid van de Benelux op
het gebied van de internationale handel
reeds is gebleken tijdens de tarief on der
handelingen te Genève in de zomer van
1947 en op de internationale handelsconfe
rentie te Havanna, en dat men veilig kan
aannemen, dat de gecombineerde economi
sche macht der drie landen het hun ge
makkelijker heeft gemaakt hun doeleinden
te verwezenlijke in de onlangs met Zwit
serland over tariefsconcessies gevoerde
onderhandelingen, dan wanneer zij ieder
afzonderlijk hadden onderhandeld.
Om dertien uur vrij
op nationale feestdag
Het College van Rijksbemiddelaars heeft'
met betrekking tot de arbeidstijd in het
particuliere bedrijfsleven op de nationale
feestdag vergunning verleend om op deze
dag om dertien uur vrijaf te geven, zonder
dat deze vrije middag in mindering komt
op de jaarlijkse vacantie of snipperdagen.
HOOGWATERTIJDEN
Dinsdag 3 Mei: 6.37 en 19.03 uur.
Woensdag 4 Mei: 7.23 en 19.53 uur.
LAAGWATERTIJDEN
Dinsdag 3 Mei: 2.14 en 14.38 uur.
Woensdag 4 Mei; 2.55 en .15.13 uur.
Semi-profs voelen zich gedupeerd
Enige tijd geleden werd van officiële
zijde nog eens herinnerd aan- een besluit
van de burgemeester van Haarlem, waar
bij het optreden van anderen dan beroeps
musici en -artisten in cafés, restaurants en
dergelijke onmogelijk werd gemaakt.
Deze maatregel, die uiteraard de volle
dige instemming geniet van de Nederland
se Organisatie van Musici en Artisten»
werd genomen-in afwachting van de aan
vaarding van een zich in vergevorderde
staat van voorbereiding bevindend wets
ontwerp, dat tot strekking heeft de be
roepsmusici en -artisten te beschermen,
door alleen hun een werkvergunning voor
openbare gelegenheden die onder de drank
wet vallen te verlenen, die ingeschreven
staan in een centraal register. Op het ogen
blik is deze materie plaatselijk geregeld
of in het geheel niet geregeld en geldt
in Haarlem het voorschrift, dat als beroeps
musici of -artisten worden aangemerkt
diegenen, die in het bezit zijn van een door
het Gewestelijk Arbeidsbureau uitgereikte
„beroepslegitimatie".
Nu is het duidelijk, dat door deze bepa
ling de zogenaamde semi-profs, dus zij die
overdag een bepaalde niet-artistieke werk
kring hebben, doch die 's avonds bij wijze
van bijverdienste als pianist, accordeonnist
enz. in een bar ,pf dancing optreden, wor
den gedupeerd.
De semi-profs voeren tegen dit voor
schrift aan, dat zich in hun rijen heel wat
uitstekende krachten bevinden, die een
vergelijking met dé doorsnee-beroeps
musicus met glans kunnen doorstaan. Zij
wijzen erop, dat na de bevrijding in'het
amusementsbedrijf een hausse ontstond,
die tal van lieden, die in hun vrije tijd een
instrument hadden leren bespelen, hun
oorspronkelijk beroep deed verlaten om
„beroepsmusicus" te worden, hoewel de
door hen geleverde prestaties deze betite
ling absoluut niet wettigden. De terugkeer
tot normale verhoudingen had, volgens de
semi-profs, toch niet tot gevolg, dat alle
niet-bona fide musici weer tot hun oude
beroep terugkeerden, hetgeen zij verkla
ren uit het geldende tarief van vijf gulden
per uur voor „losse avonden", waardoor
met een betrekkelijk gering aantal
beidsuren toch reeds een hoog inkomen
wordt verworven. Met het oog hierop wij
zen de semi-profs op een zekere eenzijdig
heid in de getroffen maatregelen: het
wordt de beroepsmusici, die slechts halve
dagen behoeven te werken om een behoor
lijk loon te verdienen, niet verboden een
nevenbetrekking te aanvaarden, doch de
semi-profs wèl. Voorts zijn zij van mening,
dat de „beroepslegitimatie" afgegeven
wordt, zonder dat een tot oordelen bevoegd
persoon heeft vastgesteld of de aanvrager
in kwestie een fis van een cis kan onder
scheiden.
Van de zijde van de Arbeidsbemiddeling
voor musici en artisten wordt hier tegen
over opgemerkt, dat de gulden tijd voor
deze categorie reeds lang voorbij is. Op het
ogenblik zijn gemiddeld reeds twintig van
de tweehonderd ingeschreven muzikanten
werkloos en dat is dan nog een gunstige
Een compositie
voor een huis
Hendrik Andriessen in
Den Haag geïnstalleerd
Hendrik Andriessen is Maandag geïnstal
leerd als directeur van het Koninklijk
Conservatorium voor Muziek in den Haag,
als opvolger van Sem Dresden.
Mr. G. A. van Haeften, voorzitter van de
Commissie van Toezicht van het Conserva
torium sprak er zijn blijdschap over uit, dat
Andriessen de benoeming naar den Haag
had aangenomen.
Mr. van Haeften besprak vervolgens de
wenselijkheid van een lang directeurschap.
Het speet ,hem, dat de leeftijd van de
nieuwe directeur de school zou nopen reeds
over een goede tien jaar weer een opvolger
te moeten zoeken. Spreker hoopte dat de
heer Andriessen zou meewerken aan de tot
standkoming van een betere huisvesting
van het conservatorium.
De inspecteur voor het muziekonderwijs,
dr. C. L. Walter Boer, wenste het conser
vatorium geluk en hoopte dat deze instel
ling onder Andriessens directie een tijd
van bloei tegemoet zou gaan.
Namens leraressen en leraren sprak Leon
Orthel. „Men spreekt reeds ovex- de school
van Hendrik Andriessen, hetgeen een grote
lof is", zeide deze.
Willem Andriessen, directeur van het
Amsterdamse Conservatorium, wenste zijn
broer namens deze instelling geluk. Hij
hoopte, dat de broederlijke band tussen
hen beiden ook de samenwerking tussen de
conservatoria van Amsterdam en Den Haag
ten goede zou komen.
Tenslotte verklaarde Hendrik Andriessen
alles te zullen doen, wat in het belang van
het conservatorium was en van harte te
zullen meewerken aan een nieuwe behui
zing. Onder grote hilariteit zeide de heer
Andriessen, dat hij echter eerst voor een
eigen huis zou zorgen en dat hij degene, die
hem hieraan zou helpen met een compositie
zou belonen.
verhouding. Bij de beoordeling van de ho
noraria moet men niet alleen de inkom
sten-, doch ook de weeldebelasting in aan
merking nemen die afgetrokken worden.
Bovendien liggen de zogenaamde engage
mentstarieven beneden de vergoeding die
voor een „losse" avond wordt gegeven.
Het Arbeidsbureau past zelf een selectie
toe op de kwaliteit van de ingeschreven
kunstenaars. Is het bijvoorbeeld bekend,
dat een matig pianist vroeger glazenwas
ser was en is hij - werkzoekende dan zal
men hem zoveel mogelijk in zijn oude be
roep plaatsen. Weigert hij het aangeboden
werk, dan vervalt zijn overbruggingsgeld.
Ten aanzien van het argument dat artisten
wel een bijbaantje kunnen aanvaarden en
kantoorbedienden niet, werd ons nog ge
zegd, dat men wel moet bedenken, dat het
een ieder vrij staat beroepsmusicus te wor
den. Is men als semi-prof van zijn eigen
kwaliteiten zo overtuigd en vaak terecht
dat men zich door deze beschermende
maatregelen gedupeerd voelt dan dient
men consequent te zijn en zich ook als be
roepsmusicus te laten inschrijven. Doch de
ervaring leert, dat deze groep de „vast
heid" van een kantoorbetrekking tenslotte
toch verkiest boven de wisselvalligheid
van een kleinkunstenaarscarrière.
Uiteraard blijft voor de semi-profs de
mogelijkheid bestaan in besloten bijeen
komsten op te treden.
Amateur-toneel
Kunstkring Jan Campert
Het reeds vaak door amateurs vertoonde
toneelstuk „Jong zijn we maar eenmaal"
van Henk Bakker behandelt een geval van
hevige liefde tussen twee afzonderlijk ge
trouwde mensen, die omstreeks hun veer
tigste jaar samen een nieuw en gelukkig
leven willen beginnen, doch dit voornemen
zien stranden op de ag'gressieve houding
van hun diepgeschokte wederzijdse kinde
ren. Het zit goed in elkaar en behelst een
nuttige voorraad van de algemene gevoe
ligheden, waar het grote publiek nu een
maal om vraagt, al ontsporen deze wel
eens tot affreuze banaliteiten. Vooral uit
de hard aankomende cynische opmer
kingen der Jongste generatie spreekt ech
ter een scherp waarnemingsvermogen, zo
dat men herhaaldelijk, ondanks de over
drijving der situaties, wordt getroffen door
een maar al te natuurlijke toon.
Eigenlijk was het jammer dat de kunst
kring „Jan Campert" de gisteravond onder
leiding van de heer A. v. d. Borg in de
schouwburg gegeven voorstelling soms te
ver in de richting van het louter theatrale
stuurde, want overigens stond deze op een
zeer redelijk peil. In het niet erg belang
wekkende derde bedrijf, waarvan de in
houd immers reeds min of meef werd
samengevat in de, laatste zinnen voor de
pauze, zag men zelfs enkele uitzonderlijk
goede scènes in een pakkende atmosfeer.
Wel dienen de spelers te streven naar ver
fijning der uitspraak en opvoering der ver
staanbaarheid. 'Men kan niet straffeloos
een aantal woorden samenkoppelen, om
dat daardoor het gevaar ontstaat de bete
kenis te onderdrukken, zoals bijvoorbeeld
in de zin: bah, wat een banaalidylle!
Wies van der Laan en Frans Pennaerts
probeerden met veelvuldig succes het
nodige karakter in hun rollen van ge-
desillusionneerde grote kinderen te leggen.
Miep Toprnend-Ram en Wim Nottelman
Waren"'" vrij acceptabèl als de móéder en
haar mipnaar,Als. de huisvriend op vrijers
voeten groeide Koos Toornend niet boven
een onpersoonlijke raisonneur uit. Voor
treffelijk typeerde Nel Beukman-Blauw de
bedroefde echtgenote van de ontrouwe ad
vocaat. waaruit men voor de zoveelste keer
kan leren, dat niet de lengte van de tekst
de hoogte der prestatie bepaalt. Ook de
dienstbode, die het volgens een betreu
renswaardige toneel-traditie de jonge heer
des huizes lastig maakt, viel een aardige
vertolking ten deel. Het verwondert mij
telkens opnieuw dat de toeschouwers niet
merkbaar aanstoot nemen aan de buiten
gewoon onbehoorlijke manier, waarop dit
meisje de deur wordt gewezen.
Al met al bood het spelbeeld, ondanks
veel storende kleinigheden, een niet ge
ringe vooruitgang. Zoals gewoonlijk bij
deze vereniging vulde het symphonie-
ensemble „Orpheus" onder leiding van de
heer H. Th. Lindebom de pauzes tussen de
bedrijven met populaire muziek.
DAVID KONING
Ned. Christ. Vrouwenbond
Zoals reeds werd gemeld, zal de alge
mene vergadering van de Ned. Chr. Vrou
wenbond op Dinsdag 17 Mei te Haarlem
gehouden worden en wel in het Krelage-
huis. De presidente, mevrouw A. Knoppers-
Valkenier te Amsterdam, zal een openings
woord spreken, waarna de jaarverslagen
zullen worden uitgebracht.
Des morgens zal het afscheid en de in
trede van bestuursleden plaats hebben. Of
schoon de eerste secretaresse, mevrouw E.
Frölich-Hoenderdos te Beverwijk, aan
vankelijk had bedankt, heeft zij zich op
aandrang van het dagelijks bestuur weder
beschikbaar gesteld.
Op 1 Januari 1948 telde de Bond 310 af
delingen met 36913 leden, op 31 December
340 afdelingen met 41118 leden.
55. Zo had de Bey dus recht gesproken.
Heer Geofridus Goudhakker mocht naar
caponiet gaan zoeken op de plaatsdie
Joris op zijn kaart had aangegeven; Joris
was veroordeeld om levenslang kleren te
borstelenen Panda werd de deur uit ge
gooid. Nu, dat laatste ging al heel gemak
kelijk, zoals je wel ziet! Hij viel de hoge
stoep af en kwam met een bons op de grond
terecht, waar hij even versuft bleef zitten.
„Wat is het leven toch moeilijkdacht
hij, toen hij iveen overeind kwam. „Ik heb
nu toch echt geen kwaad gedaan!" En zo
liep hij langs de muur van het paleis, zon
der nog te weten waar hij heen moest
gaan.totdat hij, vlak bij zich, een zacht
geneurie hoorde. Dat kwam uit een tralie
venstertje, d,at net even boven de grond
uit kwam. Panda keek naar binnen en
jawel, hoor.daar zat Joris Goedbloed
in een afschuwelijke kelder, waar hij bezig
was de kleren van de sultan te borstelen.
„O eh.dag Joris," zei Panda bene
pen, door het venstertje heen. „Kan ik iets
voor je doen?" „Ach zijt gij daar, mak
kertje?" vroeg Joris, terwijl hij gelijktijdig
zijn geborstel en zijn geneurie onderbrak.
„Neen, gij kunt niets voor mij doen. Ziet
hier zit ik, en ik draag mijn lot opge
wekt! Misschien was mijn plan met het
caponiet toch niet zo goed als ik wel dacht!
Nu zal ik dus kleren blijven borstelen
welaan, het zij zo! Ween niet om mij; troost
u met de gedachte, dat ik hier een heerlijke
rust geniet, en ga dan uw eigen weg
Zo namen zij afscheidmaar niet voor
goed, denk dat niet! Want hoewel Panda
nu op stap ging om lopend naar huis terug
te keren, stond er nog heel wat te gebeu
ren. Wacht maar eens tot de volgende keer
lm een smeltkroes
Benedenstad
Batavia wordt verdeeld in twee parten:
de boven- en de benedenstad. Van deze:
twee wordt de benedenstad verondersteld!
het warmste te zijn, maar de meeste men-'
sen merken, gezien de algemene hitte, dit!
minimale verschil niet op. Ofschoon on-:
langs iemand in de benedenstad opmerkte:!
„Als er hier nu sneeuw lag, och och, wall
zou het dan verschrikkelijk dooien!"
Die benedenstad is het oudste deel yaw
de stad Batavia. Hier woonden enkelé
eeuwen geleden Hollanders als Jan Pie-
tersz. Coen en Pieter Both, statig rond-j
stappend in dikke fluwelen pakken met;
hoge kanten kragen. Zij hebben vele spo
ren van hun verblijf achtergelaten. Dege-,
lijk en stevig, als de Hollander' ook toer.
al bouwde, staan hier in het Noordelijk
gedeelte van Batavia sombere, donkere
pakhuizen en ex-gouvernementsgebou
wen, die meer aan een Amsterdamse gracht,
thuishoren dan hier, bakkend onder def
„koperen ploert". Hier en daar staan nog
een oud kanon, een enkel monument, alles
in dezelfde donkere kleur, waar zij ookj
in het vaderland van plachten te houdeni
Als dat in Amsterdam en Enkhuizen, in
Alkmaar en Stavoren goed genoeg was,
waarom dan niet in Jacatra?
En zo groeven zij hun grachten, waas
de muskieten bij millioenen tegelijk in
weelde en voorspoed in opgroeiden, en
leefden hun eigen, Hollandse leven. Na-j
tuurlijk, het waren pioniers, zij het dari
weinig gewetensvolle. Maar hun aanpas
singsvermogen was maar gering en daarom
mag het geen wonder heten dat Hollandse
gezinnen, na het vertrek van één van hen
naar „Indiën", geen enkele hoop meer
hadden dat zij hem nog terug zouden zien.
Temeer ook, daar de reis alleen al een
zaak was van ruim anderhalf jaar. En
nog een oorzaak het was in die dagerj
evenmin als nu een veilige aangelegen
heid, buiten de steden te komen. Dé BanJ
tammers, Engelsen en Portugezen waren'
op 'de aanwezigheid van de Hollanders
weinig gesteld.
Om tot de huidige tijd terug te komen;
Tegenwoordig is de Bataviase benedenstad
in vele opzichten het tehuis van allesj
was slecht en a-moreel in deze stad is 'en I
verder is het ongetwijfeld het meest pitto-! c
reske deel en zijn er de meeste kantoren x
van Hollandse zaken gevestigd. Maar eij1
wonen geen Europeaxxen in de beneden* I
stad. Alleen een deel der Indonesiërs, Ara
bieren en Chineze/i hebben daar hun hui
zen.
Die leven tussen de reliquieën van eer
vorige de eerste fase van hetcon
tact tussen Nederland en Indië.
E. P.
Hoog Afrikaans bezoek in Brussel. Dl
koning van Ruanda in nationale kleder
dracht bij zijn moderne auto voor heI
ministerie van koloniën in Brussel, waal
hij officieel werd ontvangen.
Olie. Duitse geologen hebben in het' gebiei
.-tussen de Eems en de Nederlandsi
grens nieuwe belangrijke olie-vooxra
den aangetroffen, aldus bericht het me
Britse licentie verschijnende BexTijnsi
blad „Die Welt". De nieuwe vondstei
zijn gedaan bij boringen op enkele kilo
meters afstand van de Nederlands!
grens. Men verwacht, dat hier een be
langrijk olieveld ontsloten kan worden
aldus het blad.
Montgomery op tournée. Veldmaarschall
Montgomery, voorzitter van de .com
missie van opperbevelhebbers dei
Westelijke Alliantie; is te Parijs aange
komen. Montgomery zal een bezoel
brengen aan Frankrijk en Nederland en
denkt 15 Mei naar Engeland terug t<
keren.
Oude bekenden. Het Italiaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken heeft bekend
gemaakt, dat Italië en Albanië zijn
overeengekomen de diplomatieke be
trekkingen tussen beide landen te her
vatten. Dit besluit is genomen als resul
taat van oixderhandelingen die in de
zomer van 1948 te Sofia tussen Ita
liaanse en Albanese vertegenwoordi
gers zijn begonnen.
Lichtpunt. Dr. Hans Witte, directeur van
de electxlciteitsmaatschappij in Oost-
Berlijn, heeft medegedeeld dat het ver
bruik van electrische stroom in de Rus
sische sector van Berlijn gedurende de
maanden Mei en Juni niet aan beper
kende bepalingen onderhevig zal zijn.
Hij voegde hieraan toe dat, indien er
„een redelijke mate van samenwerking
tussen de autoriteiten der vier Berlijn-
se sectoren kon worden bereikt, het
gebruik van electrische stroom in de
Westelijke sectoren van Berlijn even
eens zou kunnen worden vrijgegeven":
Oud. Uit Osnabrück wordt gemeld, dat in
het in de omgeving van Osnabrück ge
legen Schweger-hoogveengebied twee
voortreffelijk bewaard gebleven men
selijke skeletten zijn gevonden, waar
van men aanneemt, dat zij ongeveer
2500 jaar oud zijn. De beide skeletten
zijn van een man en van een vrouw,
beide ongeveer 1,90 meter lang; de ge
raamten werden aangetroffen in een
kleed, dat was geweven uit hertenhaar.
De skeletten zullen in het museum te
Hannover worden ondergebracht,
