C
3
Meer, sneller en comfortabeler treinen
in binnen- en buitenlands verkeer
THE BIG FISHERMAN,
Croep Haarlemse concertbezoekers stelt
candidaten voor nieuw H.O.V.-bestuur
Nieuwe Uitgaven
DINSDAG 10 MEI 1949
3
ZOMERDIENSTREGELING DER N.S. BRENGT:
De 9 Muzen
De nieuwe dienstregeling, die 15 Mei van
kracht wordt, brengt voor nagenoeg alle
delen van het land belangrijk betere ver-
bindingen. De lijnen EindhovenRoer
mondMaastrichtHeerlen en de verbin
ding Maastricht-Heerlen door het Geuldal
zullen electrisch worden geëxploiteerd.
Comfortabele electrische treinen zullen dan
de Zuid-Oosthoek van ons land een snelle
verbinding geven met het centrum en het
Westen. Voorts zullen diesel-electrische
treinen gaan rijden tussen het Westen en
Groningen, Leeuwarden en Enschede en
Vlissingen, waardoor deze steden dagelijks,
behalve des Zaterdags en Zondags, enkele
zeer snelle verbindingen krijgen met Am
sterdam, Den Haag en Rotterdam. De derde
verbetering is de opvoering van de rijsnel
heid en de bekorting van de „stationne-
menten". waardoor op vele trajecten een
belangrijke bekorting van de reisduur i:
I verkregen. Tenslotte wordt op andere tra
jecten de frequentie vergroot. Tussen Am-
1 sterdam en Maastricht en Heerlen v.v. zal
een twee-uursdienst worden gereden met
electrische gestroomlijnde treinen, die ook
zullen stoppen te Cuïemborg, Zaltbommel,
Geldermalsen, Vught en Best. Desondanks
wordt de reisduur met 1 uur en 3 minuten
bekort. Daarnaast zijn van Maandag tot en
met Vrijdag vier en op Zaterdag drie door
I electrische locomotieven getrokken expres-
I treinen in beide richtingen ingelegd. Deze
exprestreinen zullen 1 uur en 42 minuten
sneller zijn dan de stoomtreinen van het
ogenblik. In de exprestreinen is een restau
ratie-afdeling aanwezig, zodat maaltijden
j kunnen worden geserveerd.
De diesel-electrische treinen.
De diesel-electrische treinen, die van
I Maandag tot Vrijdag vier maal per dag zul
len rijden Van Amsterdam naar Enschede
v.v. en van Den Haag SS en Rotterdam
Maas naar GroningenLeeuwarden vv,
zijn toegevoegd aan de reeds bestaande
tweeuursdienst met stoomtreinen en vor
men dus een vergroting van de frequentie.
Ook komt er van Maandag tot en met Vrij
dag driemaal daags een diesel-electrische
verbinding Rotterdam DPVlissingen. Met
nadruk wordt er op gewezen dat deze die
sel-electrische treinen bedoeld zijn voor
het verkeer over grote afstand. Zij bevatten
slechts een beperkt aantal tweede en derde
klas plaatsen. Het is dus raadzaam zich te
overtuigen van de beperkende bepalingen,
die voor het gebruik van deze treinen gel
den en die in de reisgids staan aangegeven.
Door 't vergroten van de frequentie wordt
een aantal regionale verbeteringen tot
stand gebracht, zoals bijvoorbeeld het in
voeren van een halfuurdienst tussen Rot
terdam en Dordrecht en een uurdienst op
het traject LeeuwardenHarlingen.
Het verkeer met het buitenland.
Het resultaat van het streven naar een zo
groot mogelijke uitbreiding van de ver-
keersmogelijkheden met het buitenland,
is de hervatting van het treinverkeer met
belangrijke plaatsen in Duitsland en de
versnelling op de treinen naar Parijs. Zo
gaat dagelijks weer een sneltrein Arnhem-
Miinchen vv rijden. Een paar sneltreinen
KeulenKleef vv zal worden doorgetrok
ken naar en van Nijmegen, terwijl een paar
sneltreinen KeulenMünchen Gladbach
vv wordt doorgevoerd naar en van Venlo.
De sneltreinen D 134/135 Den Haag-
Bazel w worden versneld en gaan dagelijks
lopen. Voorts wordt Visee gezamenlijk
douanestation, zoals Roosendaal dit reeds
een jaar is. De nachttreinen D 34/35 Am
sterdamLuxemburgBazel worden dag-
treinen. Bovendien wordt van 2 Juli tot 12
September een doorgaande nachtverbinding
ingelegd. Tussen Luik en Maastricht vv
wordt naast het bestaande paar ochtend
sneltreinen een paar sneltreinen in de
avonduren ingelegd. De D-treinen 164/163
Hoek van HollandKeulenBazel worden
van nachttreinen zeer snelle dagtreinen via
Mainz, Mannheim en Karlsruhe met een
doorgaand treindeel naar Frankfurt/Main.
Amsterdam krijgt hierin een doorgaand
rijtuig AmsterdamBazel.
Via Oldenzaal wordt voor het opvangen
van het drukke zomervervoer een faculta
tief paar treinen 'naar en van Kopenhagen
ingelegd.
.Tenslotte worden de aankomst- en ver
trektijden van de nachtboot Hoek van Hol
landHarwich vv aangepast aan de treinen
van Hoek van Holland via Mainz, Mann
heim en Karlsruhe. De aankomsttijd wordt
nu 5.45, de vertrektijd 22,50. Hierdoor ver
trekt de nachtbootexpres 40 minuten latei-
uit Amsterdam, namelijk om 20.30 uur en
komt daar, in omgekeerde richting. 32 mi
nuten eerder aan, namelijk om 9.13 uur.
Monteux bij Nederlandse Opera. Het
eerste optreden van Pierre Monteux als diri
gent van de Nederlandse Opera in dit seizoen
is vastgesteld op Dinsdag 10 Mei in de
Stadsschouwburg te Amsterdam.
Bij die "gelegenheid zal onder leiding van
de Franse meester Ravel's „L'heure
Espagnole" worden opgevoerd.
Deze opvoering wordt voorafgegaan door
Ravel's „Valses nobles et sentimentales"
de choreographïe van Darja Collin.
De première van Massenet's „Manon"
onder leiding van Pierre Monteux is bepaald
op Dinsdag 17 Mei.
Vondst. Amerikaanse militairen hebben
vijftien schilderijen, waaronder doeken
Cézanne, Monet, Renoir en Corot, in een
boerderij op honderd mijl van München ont
dekt. De kunstschatten, waarvan de waarde
op 200.000 dollar wordt geschat, zijn door de
Duitsers tijdens de bezetting uit Frankrijk
géroofd,
James Ensor. Op Vrijdag 13 Mei zal in
het Gemeentemuseum van Den Haag een
tentoonstelling van het volledige grafische
werk van de Belgische schilder en graficus
James Ensor worden geopend.
Ontvangen:
door Lloyd C. Douglas
vervolg op THE ROBE (DE MANTEL)
Geb. f 8.25
BOEKHANDEL V E K O
ZIJLSTRAAT 96-98 - TELEF. 11106
De nieuwe Nederlandse gezant voor Cuba, Henri Daniels (links) heeft aan de president
van Cuba, Carlos Prio Socorras (midden) zijn geloofsbrieven overhandigdwaarbij,
ook de Cubaanse minister van Buitenlandse Zaken tegenwoordig was.
Secretaris van Vakgroep
door twee mannen beroofd
Maandagavond om even over elf uur
belden twee mannen aan bij het gebouw
Kerkstraat 261 te Amsterdam, waar het
bureau is van de Vakgroep Houtbewer
king. Een secretaris, die op dat tijdstip nog
aan het werk was, ging naar beneden en
opende de deur. Twee mannen drongen
naar binnen en dwongen de secretaris met
hen naar de tweede étage te gaan, waar
zij hem van zijn particuliere bezittingen
beroofden. Na een schermutseling ver
dwenen de mannen. Voor zover nagegaan
kon worden was er verder uit het gebouw
niets ontvreemd. De secretaris, die zeer
ontdaan was, kon de recherche geen sig
nalement van de beide mannen opgeven.
Agenda voor Haarlem
DINSDAG 10 MEI
Gemeentelijk Concertgebouw: Herdenkings
avond Vereniging van ex-politieke gevange
nen uit de bezettingstijd. 7.45 uur. Palace:
„De piraat", 14 j.. 2.00. 4.15. 7.00 en 9.15 uur.
Luxor: „Sensaties van 1948". 18 j., 2.00, 4.15,
7-00 en 9.15 uur. Spaarne: „Joe Palooka, kam
pioen", 18 j., 2.30, 7.00 en 9.15 uur. City: „Zij
winnen de slag", alle leeft., 2.15, 4.30, 7.00 en
9.15 uur. Frans Hals: ..De moordenaars zijn
onder ons", 18 j„ 2.30. 7.00 en 9.15 uur.
Rembrandt: „Een koninkrijk voor een huis",
alle leeft.. 2.00. 4.15. 7.00 en 9.15 uur.
WOENSDAG 11 MEI
Zuiderkapel. Opwekkingssamenkomst. S
uur. Bioscopen: Middag- en avondvoorstel
lingen. Voorhelmstraat 25: Haarlemse Huis
houd- en Industrieschool, tentoonstelling 2
tot 4.30 uur en 7 tot 9 uur.
Maurice Maeterlinck
Zoeker van de schoonheid
zonder tranen
Bij het schrijven van necrologische arti
kelen wordt men meer dan eens getroffen
door een wonderlijke relatie van jaartal
len. Zo begon de dezer dagen in zijn villa
te. Nice overleden auteur Maurice Maeter
linck, nadat hij korte tijd een practijk als
advocaat in zijn geboortestad Gent had
Uitgeoefend, precies zestig jaar geleden
met de publicatie van een gedichtenbundel
en het toneelstuk „La Princesse Maleine"
zijn litteraire loopbaan, die hem tenslotte
tot de adelstand voerde.
Merkwaardig genoeg was het de op het
naturalisme ingestelde criticus Octave Mir
beau, die hem met een artikel in de Figaro
op slag beroemd maakte door hem met de
kwalificatie „een nieuwe Shakespeare" te
bestempelen. Inderdaad bestaat er een
zekere mate van verwantschap, hoe vaag
die ook moge zijn. Speciaal de ook door
hem vertaalde tragedie „Macbeth" oefen
de grote invloed op zijn werk als toneel
schrijver uit. En van het uit 1902 dateren
de en sedertdien overal ter wereld gespeel
de „Monna Vanna" gelijkt de intrigue -
handelend over een vrouw, die één nacht
haar deugt offert om de dertigduizend bur
gers van Pisa te redden - bijzonder sterk
op de comedie „Leer om leer" van de Eli
zabethaanse meester. Vermoedelijk dacht
Mirbeau bij het trekken van zijn vergelij
king vooral aan de dichterlijke bezieling
van de tekst. Er zijn even deugdelijke
gronden aan te voeren om de Belg, die
vrijwel zijn gehele leven in Frankrijk sleet,
een navolger van Ibsen te noemen, al lijkt
dat vreemd.
Voorloper van Strindberg
Bepaalde Shakespeare zich in zijn treur
spelen tot de uitbeelding van karakters,
Maeterlinck probeerde door te dringen in
het domein van het onderbewuste. Hij
stelde zich ten doel de primitieve, boven
natuurlijke krachten achter het leven voel
baar te maken. Door middel van een uiterst
sensitief, even edel als delicaat woordge
bruik streefde hij naar de expressie van
de teerste en meest verborgen emoties.
Mede' hierom beschouwde professor Allar-
dyce Nicoll hem als de belangrijkste let
terkundige in dienst van het theater sedert
het begin der zeventiende eeuw. Dit is
sterk overdreven, maar zelfs als geen van
zijn stukken nog gespeeld of gelezen zal
worden, dient men zich te herinneren, dat
zijn voorbeeld de weg heeft geplaveid, die
via Strindberg leidde naar onze tijdgenoot
O'Neill.
De gevoelige nuance, de haast onzegbare
halftoon, de zucht en de fluistering vormen
de voornaamste elementen van zijn ge
heimzinnige dialogen, die men wel eens
.proza van de tweede graad" heeft ge
kenmerkt. Maeterlinck was, vooral in zijn
eerste schrijversjaren, een mystiek roman
ticus. die evenals de jonge held Tyltyl uit
zijn meesterwerk „De blauwe vogel" het
geheim zoekt om de ziel van de dingen te
zien en niet hun verschijningsvorm voor
het oog der oningewijden. Hij vluchtte uit
de door het kille verstand beheerste wer
kelijkheid om door middel van innerlijke
beleving - van hem is het merkwaardige
credo: men moet denken met emoties en
voelen met gedachten - door te dringen in
de sfeer van het wonder. Zijn zogenaamde
kunst der langzame beweging, waarbij de
stilte welsprekender was dan woorden kon
den zijn, bestond aanvankelijk uit een
tasten langs de grenzen van het bestaan.
Hij tekende op die manier echter geen
mensen, doch alleen maar de zielen van
mensen - of zoals velen zeggen: bloedeloze
schimmen met een frêle natuur. Wel voe
lende, dat levende acteurs nooit het inner
lijk wezen van deze droomachtige figuren
uit een tijdeloze wereld zouden kunnen
vertolken, bestemde hij zijn stukken zelf
voor de „über-marionetten" waar Gordon
Craig naar zocht. Ook zijn verheerlijker
Strindberg meende in zijn „Dramaturgie'"
dat dit werk zich niet voor opvoering in
een gewone schouwburg leende, omdat „de
personen zich bewegen op een hoger niveau
dan dat van stervelingen,' in verbinding
staan met een verhevener wereld en over
zielskwaliteiten beschikken, die onze zin
tuigen niet vermogen te registreren." Niet
temin bewezen eerst Stanislavski en later
Meyerhold - diens voorstelling van „De
dood van Tintagiles" werd zelfs een feno
menale gebeurtenis - het tegendeel.
Geen muffe kamergeleerde
Reeds vrij spoedig besefte Maeterlinck
dat hij het proces der vergeestelijking te
ver had gevoerd, dat hij minder mystiek en
meer menselijkheid moest toepassen en dat
hij de noodzakelijkheid van een dramatisch
conflict niet langer kon ontkennen. Zijn
stijl werd minder versluierd en daardoor
zowel eenvoudiger als edeler. Zijn mede
door de toonzetting van Claude Debussy
beroemd gebleven opera „Pelléas en Mé-
lisande" berust zelfs op een tamelijk sim
pele driehoeksverhouding. Hij stelde als
zijn ideaal een theater van vrede
schoonheid zonder tranen.
Toch bleef de symbolische vormgeving
de zwakste en snelst verouderende zijde
van zijn werk voor het toneel. Menigeen
geeft dan ook de voorkeur aan zijn latere
filosofische beschouwingen over leven en
dood, waarin hij voortging te zoeken naar
het laatste geheim. Meer en meer ontdeed
hij zijn taal van het aesthetische vernis om
aan overredingsla-acht te winnen. Zijn
frappante studie over het leven der bijen
bereikte een oplage van tweehonderddui
zend exemplaren in de oorspronkelijke
taal.
Maeterlinck was een groot natuurliefheb
ber. Men moet zich hem vooral niet voor
stellen als een muffe kamergeleerde. Hij
bezat ongetwijfeld een naar binnen ge
keerde peinzersnatuur, doch was sterk en
fors gebouwd, een beoefenaar van vele
sporten, die zelfs op hoge leeftijd nog verre
tochten op de schaats ondernam. Hij woon
de des winters in een oude abdij te Nor-
mandië en des zomers in het bloemenpara-
dijs aan de Middellandse Zee.
In 1940 moest hij naar Amerika vluchten,
omdat de Duitsers hem niet konden ver
geven, dat hij in het toneelstuk „De burge
meester van Stilemonde" van 1918 de held
haftige houding had beschreven van Bel
gische mannen en vrouwen na de Ger
maanse invasie tijdens de eerste wereld
oorlog. In de nieuwe wereld werkte
Maeterlinck mee aan tijdschrif
ten, zoals „The'New Yorker" en „Good
House keeping", doch tevens aan een auto
biografie. Met heftig temperament pleitte
hij daar in talrijke redevoeringen en arti
kelen voor de belangen van zijn vaderland,
dat hij, ondanks zijn anti-Vlaamse gezind
heid, nooit verloochende. Hij verkreeg in
1911 de Nobelprijs en was voorzitter van
de internationale P.E.N.-club. Vandaag
heeft zijn crematie plaats.
DAVID KONING
Sport in 't kort
JUBILEUMWEDSTRIJDEN VOOR ADSPI-
IANTEN. Od de terreinen van EDO, Onze
Gezellen, DIO, TYBB. Bloemendaal, DSK,
VVD, en op dat in het Noorder Sportpark
worden Zaterdagmiddag voor het rayon
Haarlem-Noord" de jubileumwedstrijden
voor de adsDiranten gehouden.
BONDESELFTAL—ROTHERHAM. In het
Bondselftal, dat vandaag te Rotterdam een
wedstrijd tegen. Rotherham zal spelen zijn
wijzigingen gebracht: De binnenspelers Bal
vers en Strieker (VSV) kunnen wegens bles
sures niet meespelen en worden vervangen
door Beun (Xerxes) en Timmermans (ADO).
SVV STELT NIEUWE TRAINER AAN. Als
opvolger van Kees van Dijke. die het volgend
seizoen een trair.ersfunctie bij Xerxes zal
aanvaarden, heeft SVV S. Bergkotte be
noemd. Deze was tot 1 April trainer bij de
Rotterdamse tweede klasser Excelsior.
Engels gezelschap bezocht
bloembollenstreek
Honderd-vijf-en-twintig leden van de
„National Gardens Guild" uit Engeland, die
in de afgelopen week een bezoek aan ons
land hebben gebracht en een kijkje geno
men hebben in Amsterdam, de Zaanstreek,
Hoge Veluwe, Kaasmarkt te Alkmaar,
Marken, en Volendam, hebben na
tuurlijk ook de bloembollenvelden be
zocht. In Hillegom werden zij ontvangen
door het Centraal Bloembollencomité en de
deelnemers waren geestdriftig gestemd
over hetgeen zij zagen. De Engelsen wer
den in ons land rondgeleid door de heren
Both en M. Schuhmacher jr., beiden uit
Haarlem, wie tijdens het afscheidsdiner
dank werd gebracht voor hun leiding.
Maandagavond hebben de leden van de
Engelse tuindersvereniging, die onder lei
ding stonden van mr. en mrs. J. Domb, ons
land verlaten. Bij het vertrek zijn nog
vriéndelijke woorden gesproken en ver
moedelijk zullen het volgend jaar weer
leden der vereniging ons land bezoeken.
Kweker hoort tien jaar eisen
wegens verraad
Tien jaar gevangenisstraf met aftrek van
voor-arrest en uitsluiting van de beide
kiesrechten voor het leven eiste de advo
caat-fiscaal bij de Rotterdamse Kamer van
hel Haagse Bijzondere Gerechtshof Maan
dagmiddag tegen de 54-jarige bloembollen
kweker A. K. uit Sassenheim wegefts ver
raad.
Hem was onder meer ten laste gelegd, dat
hij in de bezettingstijd aan een N.S.B.-
functionaris een lijst met namen van vijftig
dorpsgenoten, die naar zijn mening in aan
merking kwamen voor de „Arbeits-Einsatz"
had doen toekomen en er bij een S.D.'er op
had aangedrongen, dat de burgemeesters
van Voorhout en Sassenheim vervangen
werden. Ook werd hij er van beschuldigd
pastoor W. J. Warmenhoven uit Voorhout
en enige andere R.K. geestelijken aan de
S.D. te hebben verraden wegens hun anti-
nationaal-socialistische uitlatingen. Pastoor
Warmenhoven had daarvoor zes maanden
in het concentratiekamp Amersfoort door
gebracht. Verdachte ontkende schuldig te
zijn aan dit laatste hem ten laste gelegde
feit. Uitspraak over veertien dagen.
Voorjaarstentoonstelling
Kunst Zij Ons Doel"
In het Frans Halsmuseum te Haarlem is
Zaterdag in aanwezigheid van wethouder
D. J. A. Geluk en vele andere belangstel
lenden de voorjaarstentoonstelling van het
genootschap „Kunst zij ons Doe!" geopend.
Voor ik tot bespreking van de hier ge-
exposeerde werken overga, lijkt het mij
goed een mijns inziens veel gemaakte fout
bij het beoordelen van verenigingstentoon
stellingen te signaleren. Daar domineert te
vaak het middelmatige. Uiteraard is over
al het aantal getalenteerden geringer dan
dat der middelmatigen. daar ontkomt geen
vereniging van hedendaagse schilders en
beeldhouwers aan. Of nu zo'n vereniging
een progressief of een meer conservatief
karakter draagt, verandert aan dit feit
niets. Gezien het kleine aantal leden heeft
dunkt mij „Kunst zij ons Doel" echter over
gebrek aan talent niet te klagen.
Een uitgesproken sterk werk is wel de
rustende zieke man van Van Egmond. Heel
mooi van expressie is ook het jongens
portret door Arens, ;net de breedgeschil-
d<?rde, mooi begrepen schedel en de fijne
handen. Zijn besneeuwde tuinen zipi een
typische staal van zijn kundige brede toets.
Verder is er een haast monumentaal zelf
portret van Steyn. Hoewel er in de virtuo
siteit van Maria Rompelman een zeker ge
vaar ligt, vind ik toch haar „Naaimachien-
tje" een boeiend schilderij, sterk van licht
en kleur, goed van plaatsing en mooi van
verfbehandeling. Van de stillevens in
gezelschap troffen mij een fijn bloemstuk
van v. d. Burg en een paar gevoelige teke
ningen van S. H. de Roos. Vlotte aquarel-
len zijn „Dorpsstraatje" van C. Hak ei
„Danseresje" van Damave. De knappe
aquarel van het intérieur der Grote
Kerk door Kamp is een klasse apart. Van
Potgieter zijn er een goed tonig stilleven
en een klein fris voorjaarslandschap. Goed
en zeer „eigen" is „Lagoietta" van Huys-
ser en knap van modelé het naakt door
Mandersloot. Kundige werken zijn er ver
der van Wesseling. mevr. Woutersen-van
Doesburgh, Henriëtte Marcus, v. d. Colk,
Teding van Berkhout en De Heer.
Bij de beeldhouwers wil ik vooral wij
zen op de „Torso" door Loo Molenaar. Hier
is een gesloten vorm, die de steen nergens
geweld aandoet, verenigd met een fijne be
weging van de romp en een kiese détaille
ring. Een tentoonstelling van goed gehalte.
L. H. H. SCHUTTE
In aansluiting op ons artikel over de be
stuurscrisis bij de Haarlemse Orkestvereni
ging kunnen wij thans meedelen, dat een
groep leden van de H.O.V. zich heeft be
raden over de wijze, waarop deze vereni
ging uit de gerezen moeilijkheden moet
komen. Deze leden zijn van oordeel, dat het
voor de leden van aanstaande Vrijdag zeer
moeilijk zal zijn te beoordelen welke van
de gestelde candidaten gesteund zullen
moeten worden.
Daarom hebben zij een lijst van personen
opgesteld, die bereid zijn in liet bestuur
zitting te nemen en hun beste krachten aan
het voortbestaan en de bloei van het orkest
te geven. Zij staan daarbij op het standpunt,
dat het nieuwe bestuur het belang van de
H.O.V. en van het Haarlemse muziekleven
zal moeten behartigen en niet gedreven zal
moeten worden door het verlangen in de
eerste plaats het belang van dén der diri
genten te dienen.
Deze groep dringt er bij alle leden op aan
de vergadering van Vrijdag 13 Mei te be
zoeken en hun stem op één der onderstaan
de candidaten uit te brengen.
Met het oog hierop wijzen zij er op, dat
iedereen die zich voor het seizoen 1948-'49
abonneerde op de serie A en/'of B automa
tisch lid van de H.O.V. is en alle aan het
lidmaatschap verbonden rechten geniet.
De voorgestelde candidaten zijn: M. H.
Groenendaal, drukker. Haarlem; R. Holt
huis, arts, Overveen: H. W. van Kempen,
architect, Bloemendaal: ir. G. L. Ludolph,
directeur M.T.S., Haarlem: J. F. Obermayr,
N.V. Ned. Fordfabriek, Heemstede: J. P.
Vincent, leraar Toonkunst Muziekschool,
Santpoort; H. D. Vooren, secretaris Studie-
Belgische oud-strijders gaan
protestbetoging houden
Verklaringen van Churchill e.a.
grievend geacht
Op 15 Mei zullen de Belgische oudslrij-
ders in de Koninklijke Vlaamse Schouw
burg te Brussel bijeenkomen om te pro
testeren tegen verklaringen van Winston
Churchill en andere buitenlandse persoon
lijkheden met betrekking tot de rol die het
Belgische leger in 1940 heeft gespeeld. In
deze verklaringen worden de Belgische
legeraanvoerders, met aan het hoofd
Koning Leopold, er van beschuldigd geca
pituleerd te hebben zonder voorkennis dei-
geallieerde legerleiding en zodoende de
oorzaak te zijn van de nederlaag in 1940.
club Hedendaagse Nederlandse Kamermu
ziek, Haarlem.
Deze candidatenlijst werd ondertekend
door: H. J. M. Bartels, apotheker, Haarlem:
mevr. F. de Bijll NacheniusRidderhof,
Haarlem; mevr. M. D. EickholzDe Wijs,
bestuurslid U.V.V., Bloemendaal; mr. E. H.
Halbertsma, Aerdenhout: W. F. Happé, ge
meenteraadslid, Haarlem; W. Hazevoet, chef
Huisvestingsbureau .Haarlem; dr. M. J.
Heering, arts, Haarlem; mevr. P. W. Hee-
ringVan der Mandele, Haarlem; ir. C. H.
Holgen, dir. „Stork Hijs", Bloemendaal;
mr. C. M. J. cle Jongh, griffier Arrondisse-
ments Rechtbank, Haarlem; mevr. W. J. de
Jongh-Van Geuns, Haarlem; mevr. dr. R.
A. Mees, Bloemendaal; mevr. E. Vaillant—
Van Beresteyn, districtscommandante N.P.
G., Haarlem.
hüUSaT
PLEISTER
Huldkleurlg snelverband
Lagerhuis aanvaardt nationali
satie der ijzer- en staalindustrie
Het Engelse Lagerhuis heeft Maandag
het wetsontwerp tot nationalisatie der En
gelse ijzer- en staalindustrie aangenomen
door een motie van de oppositie tegen de
nationalisatie met 333 tegen 203 stemmen
te verwerpen.
Nu gaat het wetsontwerp naar het Hoger
huis. Indien de wet hier verworpen wordt,
kan zij er tijdens het bestaan van het hui
dige parlement toch nog door komen, daar
de bevoegdheid van het Hogerhuis een wet
tegen te houden van twee tot één jaar is
teruggebracht.
De wet bepaalt, dat de staat de aandelen
zal overnemen van,alle firma's, die meer
dan 50.000 ton ijzererts per jaar winnen of
op basis van meer dan 20.000 ton per jaar
staal produceren in enige andere vorm dan
koud gewalst.
De firma's zullen gescheiden blijven en
de aandelen zullen in het bezit komen van
de „Iron and Steel Corporation", die in
grove trekken overeen zal komen met de
raad, die de genationaliseerde steenkool
industrie beheert.
Dr. H. J. van Mook: „Indonesië.
Nederland en de Wereld". Uig. „De
Bezige Bij", Amsterdam.
Dr. Van Mook. die sinds 1937 in zijn suc
cessievelijke functies de ontwikkeling van
wat heden dc Indonesische kwestie heet, van
zeer nabij heeft gevolgd en daarbij voor een
zeer belangrijk deel leiding had in de gang
van zaken, heeft in dit boek op zeer beknopte
wijze een beeld gegeven van die ontwikke
ling. Het kan niet anders of dit overzicht
moet belangrijk bijdragen tot een 'beter
begrip van alles wat zich direct en indirect
rond en in deze ontwikkeling heeft afgespeeld,
en bovendien, dat is wellicht nog van meer
betekenis, kan het helpen bij velen dc mis
verstanden uit de weg te ruimen die gaan
deweg uit deze ontwikkeling zijn gegroeid en
die zowel in Nederland als in de wereld aan
leiding zijn geweest tot ondoordachte, be
treurenswaardige woorden en daden, waar
van het gevolg een steeds gevaarlijker, steeds
ontmoedigen der beeld van de Indonesische
zaak is geweest.
Dr. Van Mook toont duidelijk en op zeer
objectieve wijze aan hoeveel moeilijkheden
in deze kwestie onnodig in het leven zijn
geroepen. Hij beschuldigt noch verontschul
digt personen of groepen, doch geeft feiten
in hun samenhang met omstandigheden voor,
tijdens en na de oorlog eil biedt conclusies
aan die voor de hand liggen, logisch berede
neerd kunnen worden en als zodanig vrij van
subjectiviteit moeten worden genoemd.
Deze conclusies zullen menigeen zwaar
op de maag liggen, zij zullen misschien bij
velen onverteerbaar blijken. Doch dat is dan
niet de schuld van die conclusies, noch van
de feiten die eraan ten grondslag liggen,
maar enkel van de gesteldheid dergenen die
in de Indonesische kwestie met vooroordelen
en misvattingen behept zijn. Wat dr. Van
Mook mededeelt is vrij van de „vervagende
kleuren" die de partij-politiek in Nederland,
het radicalisme in de republiek en de
ondeskundige bemoeizucht in het buitenland
aan de Indonesische kwestie gegeven heb
ben. Daarom zal dit werkje veel gelezen
moeten worden, er is in het algemeen geen
andere methode om een zuiverder beeld van
de kwestie te krijgen, er is ook geen betere
methode om te weten wat er gedaan zal
moeten worden in de toekomst.
Een voorbeeld van de zuivere wijze waar
op de schrijver de grote problemen in de
Indonesische kwestie kan en durft voor te
stellen moge het volgende citaat bewijzen,
dat handelt over de bemoeiingen van de
Veiligheidsraad:
„In Indonesië zou. bij een doelbewust en
krachtig doorgevoerd Nederlands beleid, de
samenwerking tussen Oost en West de sterk
ste grondslagen kunnen vinden en tot die
welvaart kunnen voeren, welke voor een
democratisch bestel onmisbaar mag heten.
Kan Nederland in zulk een beleid voor
gaan, dan is misschien op de duur ook te
bewerken dat de Westerse landen die in het
bijzonder in Zuid-Oost-Azië belangen heb
ben en betrekkingen onderhouden met ons
tesamen tot een geiijke gedragslijn en een
'gelijke opbouwende arbeid in dit gebied
besluiten. Maar de tijd dringt want de ont
bindende invloeden zijn talrijk en dreigen
met de dag sterker te worden. De Veilig
heidsraad als geheel is door zyn samenstel
ling aan zulk een opvatting niet toe en zal
daar wellicht in vele jaren nog niet aan toe
komen. Zij is nog in geen opzicht gereed om
boven de staten de leiding in de wereld te
nemen. Wanneer de Veiligheidsraad beslui
ten neemt die onuitvoerbaar zijn of ernstige
schade kunnen veroorzaken of die zijn be
voegdheid en zijn vermogen te boven gaan.
dan moet men, juist in het belang van die
raad, gemotiveerd ongehoorzaam durven
zijn.
De ervaring leert trouwens dat ook 'n ont
wikkeling die zich niet volgens de in Lake
Succes uitgestippelde lijn beweegt, op een
gegeven moment als een voldongen feit aan
vaard wordt en een nieuw uitgangspunt kan
bieden aan verdere samenwerking. Onze
verantwoordelijkheid kan de Veiligheids
raad niet overnemen, omdat hij de onpar
tijdigheid, de deskundigheid en de middelen
om die verantwoordelijkheid uit te oefenen
nog te zeer mist."
Dr. Van Mook ziet als positieve reden om
het koloniale stelsel dood te verklaren het
feit, dat ieder imperialisme op de duur im
moreel wordt. De huidige ontwikkeling in
Zuid-Oost-Azië is volgens zijn mening ook
voor het Westen een levenskwestie, omdat
de democratische vrijheid in landen die geen
nationaal bestaan kennen, niet te handhaven
is. Het is echter evengoed noodzakelijk dat
het Westen die landen niet onverhoeds in de
steek laat, daar zij hulp nodig hebben in lnin
ontwikkeling. Wanneer die hulp misschien
de schijn wekt van een voorwendsel om de
oude machtspositie te handhaven, moeten
onze daden de oprechtheid van onze bedoe
lingen bewijzen. Het nieuwe volksbestaan in
de Aziatische landen mag niet worden over
geleverd aan de strijd om de macht tussen
gewapende groepen die onder de Japanse
overheersing zijn ontstaan, want dan was
het met de toekomst en de duur der vrijheid
somber gesteld
Dr. Van Mook zegt in zijn inleiding dat
Nederland ten opzichte van Indonesië slechts
verantwoord zal zijn wanneer het twee din
gen iot stand zal weten te brengen: Nationale
vrijheid voor Indonesië, waardoor hel land
als evenwaardige in de rij der volken zal
kunnen treden, en daarnaast een zodanige
blijvende verhouding tot Nederland dat de
samenwerking op voet van gelijkheid be
stendigd zou kunnen blijven.
De feiten die Dr. Van Mook in zijn boek
mededeelt zullen de lezer duidelijk maken
in hoeverre deze twee doeleinden door alles
en allen in de Indonesische ontwikkeling zijn
gediend, miskend, vergeten of nagestreefd.
J. L.
pen groep electro-techniscne ingenieurs uit tien Europese landen die deelnemen aan
iiet Europese Herstel Programma, maken momenteel een tournee door Amerika. Zij
brachten o.m. een bezoek aan de krachtinstallaties van Pittsburgh. Het doel van deze
reis !s nieuwe mogelijkheden en methodes voor de Europese electricileiisproductie te
zoeken, opdat deze aanzienlijk kan worden vergroot. De leden van deze excursie
werden in V/asiiingfou door de administrateur van het E.R.P. Paul G. Hoffman
ontvangen. Aan het hoofd van de tafel links Paul Hoffman. Op dc middelste rij
tweede van links de Nederlander A. W. Zuidweg, en vierde van links de
Nederlander dr. F. V. van Berckel.
„Oriëntatie" mag niet het
terrein der dagbladen betreden
Op vragen van het Eerste Kamerlid mr.
G. G. van 'Heuven Goedhart (Arbeid) over
geven van politieke voorlichting in een
„Algemeen overzicht voor de strijdkrachten
zee, te land en in de lucht", uitgegeven
r de Legervoorlichtingsdienst onder de
titel „Oriëntatie", heeft de minister van
Oorlog geantwoord, dat „Oriëntatie" haar
bestaan niet dankt aan enigerlei opvatting,
als zouden de bestaande persorganen van
uiteenlopende richting niet op voldoende
wijze politieke voorlichting geven. Naar het
gevoelen van de minister is dat. met een
enkele uitzondering, zeker het geval. De
minister juicht het tóe. indien de militairen
zich door het geregeld lezen der dagbladen,
zijnde de normale voorlichtingsorganen,
laten inlichten. „Oriëntatie", uitsluitend
bestemd voor het kader, poogt echter, voor
al ook ter voorbereiding op de in Indonesië
te vervullen taak, op een voor de militair
gemakkelijke wijze een overzicht te geven
over de politieke verhoudingen in de we
reld en van de plaats, welke Nederland
daarbij inneemt.
Ook bevat „Oriëntatie" publicaties, waar
in de doelstellingen en de taak van het
leger worden toegelicht. Dat daarbij het
regeringsbeleid ten opzichte van het Indo
nesische vraagstuk, de wijzigingen in de
vóór de oorlog gehuldigde neutraliteits
politiek en dergelijke onderwerpen worden
behandeld, is naar de mening van de minis
ter begrijpelijk.
„Oriëntatie" zal daarbij niet dienen te
treden in de voorlichting, die tot het ter
rein van de dagbladen behoort. Het orgaan
zal zijn taak slechts goed vervullen, indien
de lectuur er van blijkt te stimuleren tot
het geregeld kennis nemen van de door de
dagbladen gegeven dagelijkse voorlichting.
