De Eerste Kamer keurt de begrotingen
van Oorlog en Marine goed
Procureur-fiscaal concludeert
tot verwerping van het beroep
LOOSJES
Persstemmen over dr. Beels aftreden
De melksanering in Heemstede
zal nu spoedig een feit zijn
DONDERDAG 12 MEI 1949
HAARLEMS DAGBLAD
3
O c
Er komt geen derde staatssecretaris
Den Helder ^/ordt weer
marinebasis
(Van onze parlementaire redacteur)
Bij de beantwoording van de in de Eerste
Kamer gemaakte opmerkingen over de be
groting van Oorlog verklaarde minister
Schokking, dat niemand in Nederland er
aan denkt een Maginotïinie of iets derge
lijks te bouwen. Het karakter van de mo
derne oorlog is bovenal bewegelijk. De
bewindsman bracht hulde aan degenen die
begrip tonen voor de defensie en uitte zijn
waardering voor hetgeen in dit opzicht ook
in de Partij van de Arbeid blijkt te leven
en gedaan wordt. Binnenkort zal de minis
ter van Ooiióg tevens minister van Marine
worden.
Wat de Staatssecretarissen betreft, dit
instituut zal zich in de praktijk nog moeten
ontwikkelen. Het defensiebeleid is kabinets-
politiek en daarbij speelt de minister van
Buitenlandse Zaken mede een belangrijke
rol, gelijk dat ook bij internationaal defen
sie-overleg het geval is. Voorts speelt de
Raad van Militaire Aangelegenheden, een
college uit het kabinet en voorgezeten door
minister Drees, een rol van betekenis op
defensie-gebied, zodat de klacht als zou het
nïet-benoemen van een staatssecretaris be
horende tot de Partij van de Arbeid, aan
deze partij op dit terrein te weinig invloed
geven, niet gegrond is. Een staatssecre
taris vervangt de minister in de gevallen,
waarin deze het nodig oordeelt en volgens
zijn aanwijzingen. Aldus heeft de Grondwet
bepaald. Natuurlijk moet er nauwe samen
werking tussen de staatssecretaris en de
minister zijn. Bij de benoeming van de
staatssecretaris van Oorlog heeft mede
voorop gestaan bevordering van samenwer
king met de industrie. Minister Schokking
is ook in de naaste toekomst niet van plan
een derde staatssecretaris benoemd te krij
gen. Als de Generale Staf een te kostbare
activiteit mocht ontwikkelen, dan zullen de
secretarissen-generaal wel tegen te hoge
begrotingscijfers waken. „Juist het feit, dat
de nieuwe staatssecretaris van Oorlog de
onafhankelijkheid van de Rotterdamse za
kenman met zich meebrengt, is mij een
waarborg", zo verklaarde de minister, „dat
deze functionaris voldoende objectiviteit
zal tonen om zelfstandig op te treden ten
aanzien van generaal Kruis, met wie hij
in militaire dienst in nauw contact heeft
gestaan".
Bij de regering bestaat de vaste wil om
zich te houden aan het pas bekend ge
maakte plan voor demobilisatie, waardoor
de 7 December-divisie vóór Februari 1950
geheel terug zal zijn. Het ongeduld in dit
opzicht is begrijpelijk, maar de zox-g voor
de veiligheid vormt helaas een belangrijk
beletsel voor versnelling van het tempo der
repatriëring.
De bewindsman erkende dat destijds de
toezegging was gedaan de lichtingen 1941
1943 niet op te roepen. Thans is een beroep
op deze lichtingen gedaan, haar morele ver
plichting in te zien, althans aan de Natio
nale Réserve deel te nemen. Voordat tot
oproeping wordt overgegaan zal overleg
met het parlement gepleegd worden.
Over het eventueel inschakelen van hu
manistische instellingen bij de geestelijke
verzorging der militairen, zal mr. Schok
king nog eens met zijn ambtgenoot In 't
Veld praten.
Met aantekening van het communistische
„tegen" ging de begroting van Oorlog er
door. De motie-Schoonenberg, inzake on
middellijke demobilisatie van de 7 Decem
ber-divisie werd met 313 stemmen ver
worpen.
Marine.
's Middags begon het debat over de be
groting van Marine. Prof. Molenaar
(V.V.D.) wilde weten of de aankondiging
dat er een tweede vliegkampschip zal
komen tevens betekent dat men een tweede
smaldeel in het leven zal roepen. Welke
plaats zal onze marine in de West-Europese
samenwerking innemen, zo vroeg spreker,
die vreesde dat zij daarin niet de rol te ver
vullen krijgt, waarvoor zij volgens hem in
aanmerking behoort te komen. Deze senator
uitte verder zijn beduchtheid voor afbraak
van het corps mariniers, voor welk corps
hij grote waardering heeft. Nadat mr.
Vixseboxse (C.H.) verkondigd had,
dat er geen eenzijdig opgaan in de Noord-
Atlantische belangengemeenschap mag zijn
en dat de marine een nationale taak te ver
richten heeft, betreurde de heer Van
Adviseur Montgomery
i Bij de behandeling van de begroting van j
Oorlog in de Eerste Kamer vroeg de
heer Schoonenberg (Comm.) aan minis-
ter Schokking, of veldmaarschalk j
i Montgomery hem soms geholpen had
bij het samenstellen van de Memorie j
j van Antwoord.
„Veldmaarschalk Montgomery doet j
niet anders dan Europa rondreizen om
de ministers van Oorlog -te helpen met
hun Memories van Antwoord" zei mi-
nister Schokking. „XJ zult straks wel
j merken, dat hij mij geen advies meer j
heeft kunnen geven voor mijn dupliek.
Hij is namelijk zo juist vertrokken".
Als plaats voor de hernieuwde besprekin
gen tussen de Grote Vier", die 23 Mei
beginnen, is voorlopig de keus gevallen
op het „Rose Marble" paleis te Parijs. Een
definitieve beslissing is echter nog niet
genomen. Dit gebouw is het eigendom van
Anna Could, hertogin van Talleyrand
die in de Verenigde Staten woonachtig is.
Voorst tot Voorst (K.V.P.) het dat
er nog geen vlootplan is. Met hem vond de
heer A1 g r a (A.R.) dat men naar een har
monisch plan moet blijven streven. Dezelf
de afgevaardigde anders dan prof. Mole
naar vond nog altijd Den Helder de beste
vlootbasis. Ook hij was van mening dat. we
niet al te zeer in het Engelse kielzog moe
ten varen.
Minister Schokking zei in zijn ant
woord dat de schepen die in aanbouw zijn
geschikt zijn voor elke taak waartoe de
vloot geroepen zou kunnen worden. Het
bouwprogramma blijft moeilijk voor een
land, dat niet voldoende deviezen heeft.
Welke de omvang in de naaste toekomst
zal zijn, kan nu nog niet met zekerheid
gezegd worden. Deze zomer zullen er oefe
ningen in geallieerd verband gehouden
worden, waaraan ook de „Tromp" zal deel
nemen. In West-Europees verband zullen
we zowel met schepen als met vliegtuigen
een bijdrage moeten leveren in de Noord
zee. Een vloot is tegenwoordig zo veelom
vattend dat eigenlijk geen enkel land een
harmonische vloot kan hebben. Mits men
geen volmaaktheid wil najagen is de mi
nister bereid aan de marine het vereiste
materiaal te verschaffen. Nog altijd blijkt
Den Helder de grootste voordelen als ma
rine-basis te bezitten. De minister besloot
met te verklaren dat het hem goéd had ge
daan in deze Kamer zoveel waardering
voor de marine te hebben geconstateerd.
Hierna was het woord aan de staats
secretaris van Marine, schout bij nacht
Moorman, die betoogde dat ook in di
toekomst onderzeeboten een nuttig bestrij-
dingswapen zullen blijven. Volgens de
staatssecretaris moeten wij de onderzeeërs
niet gaan afschaffen. Aan de onderzeeboot-
bestrijding kunnen we niet voldoende aarï-
dacht besteden, doch we moeten een grens
stellen aan het lenen bij onze bondgenoten.
Daarom hebben we zelf een aantal moder
ne onderzeeboten nodig. Mede met het oog
op de ontwikkeling van het atoomwapen
ligt de toekomst van de zeeman niet meer
op, maar onder het water.
Replicerend drong de heer Van Voorst
tot Voorst op een vlootplan aan. Dat
was volgens hem het uitgangspunt, ook wat
betreft de -vraag of onderzeeboten daarin
passen. Toen deze senator er op aandrong,
geen onderzeeërs te bouwen vóór het vloot
plan er zou zijn, verklaarde minister Schok
king dat er aan het bescheiden plan niet
getornd kan worden.
Met aantekening van het communistische
„tegen" nam de senaat de begroting van
Marine zonder hoofdelijke stemming aan.
DE ZAAK-VAN DER WAALS
Werd Schreieder „gekocht"
met de successen van het England-Spiel?
Agenda voor Haarlem
DONDERDAG 12 MEI
Gein. Concertgebouw: Haarlems Christelijk
Mannenkoor, concert 8 uur. Palace: „De
piraat", 14 j„ 2.00. 4.15, 7.00 en 9.15 uur. Luxor:
„Sensaties van 1948". IS j., 2.00, 4.15, 7.00 en
9.15 uur. Spaarne: „Joe Palooka. kampioen",
18 j„ 2.30, 7.00 en 9.15 uur. City: „Zij winnen
de slag", alie leeft., 2.15. 4.30. 7.00 en 9.15 uur.
Frans Hals: ..De moordenaars zijn onder ons",
18 j„ 2.30, 7.00 en 9.15 uur. Rembrandt: „Een
koninkrijk voor een huis", alle leeft., 2.00,
4.15. 7.00 en 9.15 uur.
VRIJDAG 13 MEI
Restaurant Brinkmann. ledenvergadering
HOV. 8 uur. Frans Hals Museum: Costuum-
show Cruys Voorbergh. 8 uur. Bioscopen;
Middag- en avondvoorstellingen.
De behandeling voor de Bijzondere Raad
van Cassatie van de zaak tegen Antonius
van der Waals - waarvan wij in ons num
mer van gisteren reeds het verhoor van
verdachte publiceerden - heeft niet de ont
hullingen gebracht waar het publiek blij
kens de geweldige opkomst op had ge
hoopt. Dat die onthullingen het England-
Spiel hadden moeten betreffen staat wel
vast, want de lange rij verraadzaken waar
aan Van der Waals zich als V-Mann van
Schreieder - ook volgens zijn eigen zeggen
- heeft schuldig gemaakt, was reeds zo uit
gebreid behandeld, dat, hoe afschuwelijk
zij ook mag zijn, nauwelijks iets opzien
barends verwacht kon worden.
Toch bracht de zitting wat het England-
Spiel betreft iets belangwekkends, te
weten een nieuwe theorie van de verdedi
ger van Van der "Waals, mr. G. Jonker.
Weliswaar een theorie die eerder op hypo
thetische gronden berust dan op aanwijs
bare feiten, maar dan toch in ieder geval
één die de kracht, van een zekere logica
heeft, iets wat nauwelijks gezegd kan wor
den van de hypothese opgesteld door de
vorige verdediger van de verdachte, mr.
Van der Starp, die deze heeft gepubliceerd
zijn brochure „Démasqué der Vau-
mannen", waarin hij stelt dat het „perfide
Albion" niets meer of minder wenste dan
het doen uitmoorden van de beste delen
van ons volk, te weten de groepen die het
verzet organiseerden.
Opgeofferd?
Mr. Jonker betoogde aan het eind
van zijn pleidooi dat Schreieder, die als
klein politie-mannetje in München was
begonnen, één van de weinige elemen
ten in het Reïchssicherheits-Hauptamt
was, die te koop waren. Toen hij door
dr. Harster naar Nederland werd ge
haald, aldus mr. Jonker, heeft de
Engelse Intelligence Service Schreie
der gekocht met de successen van het
England-Spiel. Zulks werpt geen blaam
op de geallieerden en de agenten die
hun leven gaven hebben geen zinne
loos offer gebracht, want met het
England-Spiel werd een bres geslagen
in het Reichssicherheits-Hauptamt. Het
al of niet wenselijke van zulk een stra
tegie staat niet te onzer beoordeling,
evenmin als het gerechtvaardigde van
de commando-raid op Dieppe bijvoor
beeld, waar de mannen die daar land
den met grote waarschijnlijkheid kon
den aannemen, dat zij niet terug zou
den keren.
Ziedaar de theorie, zoals zij, zich baserend
op het feit dat een „penetratie-agent" suc
cessen moet behalen om waarde te heb
ben, voor het eerst in het openbaar werd
ontwikkeld.
Tevoren had mr. Jonker onderstreept,
hoe moeilijk het is om in deze zaak een
'objectief oordeel te vellen, wanneer men
het geestelijk klimaat van de spionnage,
een spel zonder regels, niet kent. De enige
getuige die het spel wel kent, Schreieder,
had reden te over om zijn mond te hou
den, omdat het in de toekomst levensge
vaarlijk voor hem zou zijn, bekend te staan
als iemand die voor de Engelsen heeft ge
werkt.
Nadat hij een veertiental formele cassa
tie-middelen had aangevoerd, verzocht hij
de Raad om de zaak-Van der Waals naar
de instructie terug te wijzen om alsnog een
zo objectief mogelijk onderzoek in te laten
stellen, dat niet vertroebeld wordt door de
methodes van de wilde jacht die op Van
der Waals is gehouden en de enorme rucht
baarheid die aan deze zaak voor de behan
deling werd gegeven.
In ieder geval strafbaar
Nadat de Raad zich vijf minuten had
teruggetrokken kwam de procureur-fiscaal,
prof. mr. G. E. Langemeyer, aan het
woord. Deze stelde dat het verraad van
Van der Waals in zijn afzichtelijke frequen
tie vast is komen te staan evenals de
levensberoving van Van der Meer. Ook aan
de juridische qualificatie kan niet worden
getornd, ongeacht ten pleziere van wie het
I verraad is geschied. Ook wanneer de uit-
i roeiïngs-theorie van mr. van der Starp,
waaraan prof. Langemeyer niet in het
minst wenst te geloven, waar zou zijn, zou
Van der Waals onverminderd strafbaar
zijn. Hij noemde het England-Spiel een
raadselachtige tragedie, 'die zeker moet
worden onderzocht (dit geschiedt trouwens
door de parlementaire enquête-commissie)
maar dat hoeft niet te gebeuren bij de be
handeling van deze zaak. Het feit dat de
Engelsen Van der Waals na de bevrijding
aanvankelijk naar Duitsland hebben ge
bracht en dat niet als gevangene, achtte
hij vreemd, maar daarom nog geen bewijs
voor de stelling dat Van der Waals bij de
I.S. in dienst zou zijn geweest, want waar
om zou men hem dan naar Nederland terug
hebben laten gaan, waar hij zijn mond
wijd open kon doen. Dat Van der Waals
mishandeld zou zijn, achtte de procureur
fiscaal met het oog op hetgeen na de be
vrijding met de politieke delinquenten is
geschied, helaas niet uitgesloten, maar dat
alles doet niets af aan het feit, dat. de ver
oordeling van het Rotterdamse Hof zich
baseerde op misdrijven die Van der Waals
ook nu nog toegeeft, te hebben gepleegd.
Geen verzachtende omstandigheden
De vraag is nog slechts of het motief dat
Van der Waals heeft geleid, reden zou kun
nen zijn voor een verzachting van de straf.
Hoewel Van der Waals tegenover Schreie
der, die hem met één knip van zijn vingers
had kunnen laten executeren, in een moei
lijke positie was, kan zij geen excuus zijn
voor het verraden van 83 mensen.
Hij was van oordeel dat mr. Jonker met
zijn theorie over het England-Spiel de nor
men uit het oog had verloren. Een uitzen
ding van misleide agenten die op zekere
arrestatie moet uitlopen overschrijdt naar
zijn mening alle grenzen. Hij verzocht de
Raad de zaak niet naar de instructie terug
te wijzen, omdat Van der Waals in deze
onzekere tijden op alle mogelijke manieren
tijdwinst probeert te halen en concludeerde
tot verwerping van het beroep.
De Raad zal over vier weken uitspraak
doen.
vestigt de aandacht op:
Ter Laan, FOLKLORISTISCH
WOORDENBOEK VAN NEDER.
LAND en VLAAMS BELGIë
in voorraad. Prijs 5.90
GROTE HOUTSTRAAT 100 - TEL. 13060
(Adv.)
Entr'acte-muziek
voor de Eerste Kamer
Bij de behandeling van de begroting van
het Departement van Oorlog in de Eerste
Kamer heeft de heer Algra er Dinsdag
voor gepleit een regiment de naam „Fries
land" te geven. Ten bewijze, dat zulks ook
historisch verantwoord is, voerde hij aan,
dat in het verleden een regiment de naam
„Oranje Friesland" heeft gedragen. Er
bestaat zelfs een mars, die aan dat regi
ment is opgedragen en een mars opgedra
gen aan de jonge Prins van Friesland. De
heer Algra bood de minister van' Oorlog
exemplaren daarvan aan.
Minister Schokking heeft zich in ver
binding gesteld met de Koninklijke Mili
taire Kapel, die een der marsen in de bi
bliotheek bleek te hebben.
Woensdagmiddag, tijdens de pauze der
vergadering van de Eerste Kamer, heeft
de Koninklijke Militaire Kapel onder lei
ding van kapitein Rocus van Yperen
beide marsen voor het gebouw van de
Eerste Kamer op het Binnenhof uitgevoerd.
Afhalen distributiebescheiden
Vrijdag 13 Mei is het in Haarlem (Vlees
hal) de beurt voor het afhalen van distribu
tiebescheiden aan Ce tot en met Da en in
Aerdenhout (Gemeente-kwekerij) aan de
letters R tot en met U.
Rimboekisten-actie
van de NiWIN
De NIWIN is op 1 Mei een nieuwe actie
begonnen. Speciaal ten behoeve van de mi
litairen op de buitenposten in Indonesië.
Men wil in twee maanden tijds ƒ420.000
inzamelen, die nodig zijn om 1000 „rimboe-
kisten" te kunnen versturen. Deze kisten
bevatten een koffergramofoon met 25 pla
ten, drie gecombineerde dam-, schaak- en
dominospelen, een boek over hersengym
nastiek, een voetbal met extra binnenbal,
een volleybal met extra binnenbal, een
badmintonspel, een tafeltennis-set, een
monopolyspel, een strategospel, een voet-
balpomp en een gasoline-lamp.
Reeds zijn vijf kisten naar Indonesië ge
stuurd.
Propaganda-avond van de W.F.B.
te Zandvoor!
De wereldfederalisten-bewegmg, a .'deling
Zandvoort hield voor een kfeine honderd
aanwezigen Woensdagavond in gebouw
„Ons Huis" een propaganda-avond. die ge
opend werd door de voorzitter der Zand-
voortse afdeling, de heer Hogenes. De heer
Henk Bakker hield een bezielende propa-
gandarede, waarin hij doel en sti-even der
beweging op duidelijke wijze uiteenzette,
er op wijzend, dat slechts federale wereld
regering oorlog kan voorkomen. Daarna
vertoonde men een drietal films, waarin we
achtereenvolgens zagen: Londen onder het
bombardement der V-wapens. „Bevrijde
slaven", beelden gevend uit werk- en con
centratiekampen in Duitsland tijdens de
oorlog; en de UNO-film over de eerste As
semblee in Londen, waar premier Attlee op
10 Januari 1946 voor vertegenwoordigers
van 54 landen voor het eerst over een ver
enigde wereldregering sprak.
Na de pauze vertoonde men de sugges
tieve film „One world or none" waarin de
verschrikkingen van de absolute wapens,
waaronder de atoombom eep voorname
plaats inneemt, op realistische wijze wor
den weergegeven.
Het slotwoord werd gesproken door de
heer P. F. Kremevs, die opwékte tot aan
sluiting bij de Wereldfederalisten Bewe
ging, juist in Zanclvoort, waar voor deze
beweging in de seizoentijd zo veel te doen
valt.
Het Nieuwsblad voor Sumatra schrijft
over het aftreden van dr. Beel, dat het
voornaamste bezwaar van dr. Beel gericht
is tegen artikel 4 van de overeenkomst van
7 Mei door hetwelk „de Nederlandse rege
ring de bevolking van de bevrijde gebieden
op Sumatra in de steek laat en de positie
van de federalen verzwakt".
Het Nieuwsblad vervolgt „Het is voor de
regering dan ook geen figuur, wanneer
men eerst de bevolking van een bepaald
systeem bevrijdt, verklarend, dat dit een
terroristisch en corrupt systeem is, om aan
nauwelijks twintig weken later te komen
vertellen, dat men een eventuele terug
keer van dat systeem op zijn zachtst gezegd
niet zal tegengaan. Dit is voor een eerlijk
man een beschamende situatie en aange
zien dr. Beel een hoogst eerlijk man is,
komt het ons logisch voor, dat hij deze con
sequentie getrokken heeft". Over de per
soon van dr. Beel schrijft het Nieuws
blad, dat hij zich reeds in brede kring ver
trouwen verworven heeft, dat hij zich snel
in de werkelijkheid der omstandigheden
heeft ingeleefd en dat hij karakter en stijl
vertoonde. Hij was geen handig politicus,
daarvoor bezat hij misschien te veel dood
gewone burgerlijke eerlijkheid, aldus het
Nieuwsblad.
Merdeka
Het republikeinse dagblad Merdeka
schrijft, dat het in het belang van de uit
voering van de bereikte overeenkomst
beter is, dat dr. Beel tot deze stap over
ging dan dat hij in functie bleef, terwijl hij
zijn eigen politieke standpunt niet zou kun
nen aanpassen. Het blad schrijft, dat dr.
Beel van mening was, dat de republiek
dood was na 10 December. Het bleek echter
later anders. De republiek was na 19 De
cember evenmin dood als na de slag van
21 Juni 1947, hetgeen in de jongste over
eenkomst erkend wordt door de Neder
landse delegatie. Uiteraard kon dr. Beel dit
niet zonder meer accepteren, omdat hij zich
verantwoordelijk voelt voor de door hem
gevoerde politiek.
Merdeka heeft voorts in vooraanstaande
republikeinse kringen de opmerking ver
nomen, dat de gevolgen van de jongste
overeenkomst in enkele opzichten dezelfde
tendens vertonen als de gevolgen van Ling-
gadjati. In de republiek had Linggadjati
het decreet nummer 6 van Soekarno, waar
bij het aantal zetels van het voorlopig repu
blikeins parlement aanmerkelijk werd ver
hoogd met het oog op de behandeling van
de overeenkomst van Linggadjati, tot ge
volg, terwijl ook de Nederlandse comissie-
generaal zich geplaatst zag tegenover reac-
tionnaire groepen. De huidige overeen
komst zal in menig opzicht hetzelfde lot
ondergaan. Hoewel genoemde kringen
meenden, dat Soekarno en Hatta genoeg
invloed zullen hebben om de moeilijkheden
te boven te komen, kan voorspeld worden,
dat zij vooreerst voor oppositie zullen ko
men te staan. Het blad zegt, dat de Neder
landse delegatie tegenover dezelfde moei
lijkheden zal komen te slaan door oppositie
van groepen in Batavia en Den Haag.
iieuwe Uitgaven
"olkloristisch woordenboek door
'v ter Laan. <G. B. van Goor Zo
nen's uitgeversmij. N.V., Den Haag).
Misschien weet u, dat balkenbrij eigenlijk
geen brij. maar een vaste spijs is, die in Gel
derland bereid wordt uit meel in worstkook-
nat. met anijszaad, krenten, kaantjes en
nagelgruis en hoogstwaarschijnlijk is het u
bekend, dat met de hondsdagen de periode
van 19 Juli tot 19 Augustus wordt aangeduid,
doch indien een opinie-onderzoek' zou wor
den gehouden hoeveel Nederlanders weten
waaraan die benaming is ontleend, zou on
omstotelijk blijken hoe weinig wij nog rnaar
van de folklore van ons land afweten.
Gelukkig is daar nu hel „Folkloristisch
woordenboek van Nederland en Vlaams
België" verschenen dat ons inlicht niet alleen
omtrent de herkomst der hondsdagen, maar
ook over de betekenis van het Sint Elmus-
vuur, het Jezusbrood, de koolhoebel. het
lijkenvlammetje, het Nieuwjaarzingen, het
pim pam poentje. Hartjesdag, vallende ster
ren en nog bijna achtduizend andere begrip
pen uit het Nederlandse volksleven meer.
Wanneer men dit ruim vijfhonderd pagina's
tellende naslagwerk doorbladert, komt men
toch wel onweerstaanbaar onder de indruk
van de belezenheid, de parate kennis en de
veelzijdige belangstelling die de samenstel
ler, de bekende vroegere burgemeester van
Zaandam K. ter Laan, ten opzichte van alle
gebieden van de volkskunde aan de dag
legde.
Volkskunde kan men onderscheiden in de
zeden en gebruiken bij geboorte, huwelijk
en dood, zij de feesten van het jaar, bij eten
en drinken, bij vermakelijkheden en spel
en al deze gewoonten variëren weer naar de
klasse of stand waarvoor zij gelden; daar is
voorts het volksgeloof met zijn toverij, zijn
heksen en zijn spoken, daar zijn de volks
verhalen. de volksmuziek, de volkskunst, de
volkswetenschap met zijn vaak wonderlijke
theorieën op het gebied van geneeskunde
er zijn in het „Folkloristisch woordenboek"
heel wat onsmakelijke huismiddeltjes te
vinden! en weersvoorspellingen en ten
slotte is er de volkstaal, zich uitende in
spreuken en spreekwoorden, rijmen, raad
sels en versjes.
De belangstelling voor de volkskunde
de wetenschap van het wezen en de groei
van de volksaard, zoals Ter Laan haar noemt
neemt toe en dit „Folkloristisch woorden
boek" kan ons voortreffelijk helpen dit nog
vrijwel braak liggende terrein te ontginnen.
Daarbij is vooral de litteratuuropgave be
langrijk. evenals de vele gegevens over de
pioniers der folklore. Zoals net een goed
encyclopaedist betaamt, houdt ook de heer
Ter Laan die trouwens dergelijke werken
voor aardrijkskunde, geschiedenis en letter
kunde op zijn naam heeft staan zich aan
bevolen voor aanvullingen en verbeteringen.
Woensdagavond kwamen in „Het Wapen
van Heemstede" onder voorzitterschap van
de heer D. Schoenmaker vrijwel alle melk
handelaren te Heemstede bijeen om de
voorgenomen melksanering te bespreken.
Het bestuur had ter voorlichting de heren
G. de Boer en J. Grandiek uit Alkmaar uit
genodigd en na een inleidend woord van de
voorzitter nam als eerste de heer G. de
Boer het woord. Deze gaf een uiteenzetting
van de redenen waarom men te Alkmaar
er toe was overgegaan in gezamenlijk over
leg de melkverkoop zowel aan huis als in
de winkel aan bepaalde maatregelen te
onderwerpen en toonde aan dat dit niet
alleen in het belang van het publiek is doch
zeker niet minder in het belang van de han
delaar of slijter, zoals men hem wil noemen.
De heer De Boer gaf niet alleen een duide
lijke uiteenzetting van de organisatie maar
ook van de ondervonden moeilijkheden die
niet zozeer van dc kant van het publiek
kwamen als wel van de zijde van sommige
melkhandelaren zelf, die niet altijd een
juist begrip toonden voor hun eigen be
langen. Duidelijk toonde spreker aan dat de
tegenwoordige winstmarge de oneconomi
sche werkwijze waarbij men bijna een ge
hele dag nodig heeft om een aantal klan
ten te bedienen zonder sanering niet toe
laat. Door middel van sanering kan men
Op Schiphol arriveerde gisteren het op
perhoofd der Mohawk-indianen in Brits-
Columbia, het „Hollend Hert". Hij zal een
kort bezoek aan ons land brengen..
INDEXCIJFER VAN GROOTHANDELS
PRIJZEN GEDAALD
Het door het Centraal Bureau voor de
Statistiek op basis 1938-'39 berekende in
dexcijfers voor groothandelsprijzen over
Maart 1949 vertoont ten opzichte van
Februari een daling van 0.3 pet.
Bij de voedingsmiddelen deden zich enige
prijs veranderingen voor, welke elkaar
echter geheel compenseerden.
Het indexcijfer voor de grond- én hulp
stoffen daalde met 0.5 pet.
Bij de afgewerkte producten traden
enige prijsstijgingen op, onder andere voor
glas, aardewerk en leder, waartegenover
prijsdalingen stonden voor gefabriceerde
levensmiddelen, papier en textiel. Deze
prijsstijgingen en -dalingen resulteerden
in een daling van het indexcijfer voor af
gewerkte producten van 0.7 pet.
Na besprekingen die acht maanden duurden, is in Bonn dc nieuwe grondwet voor
West-Duitsland aangenomen. Dr. Theophil Kaufmann (rechts) en dr. Robert Lehr,
beiden leden van de Christelijk Democratische partij, stemden vóór.
Verenigde melkhandelaren vergaderden
een veel groter aantal klanten in veel kor
ter tijd bedienen, zodat men ook minder
personeel nodig heeft en meer aandacht
aan zijn bedrijf lean schenken.
Het enige zij het tijdelijke bezwaar
is dat de rayon- of straatbediening volgens
de sanering een grotere inspanning vraagt
van de bezorger, zodat het in het begin even
vermoeiender is. Daaraan raakt men echter
spoedig gewend. Over de medewerking van
het publiek was spreker, wat betreft Alk
maar, zeer tevreden en hij twijfelde er niet
aan, of deze zal ook te Heemstede zeer goed
zijn. Natuurlijk zal men er enkele mensen
bij vinden die beslist geen andere melk-
leverancier wensen, doch wanneer deze
voor het feit staan, dat zij dan de nodige
melk moeten halen, verandert dat gauw
genoeg. Overal waar de sanering is inge
voerd, waren deze bezwaren binnen enkele
weken opgelost en de toestand is momenteel
te Alkmaar zo, dat noch publiek, noch
melkhandelaren de vroegere wijze van
melkverkoop terug wensen.
Daarna gaf de heer De Boer een tech
nische uiteenzetting omtrent de wijkver-
deling en wees er op. dat ook de standaar-
disatiebedrijven volledig medewerken door
het verstrekken van gegevens omtrent de
verkoop van de slijters. Verder bracht hij
onder de aandacht van zijn gehoor, dat, ook
wanneer er handelaren mochten zijn die
het contract niet wensen te tekenen, er bij
de verdeling toch met hen-rekening gehou
den moet worden en zij dus de beschikking
kunnen krijgen over een wijk.
Blijft echter de melkhandelaar in zijn
weigering volharden dan zal, met ingang
van de datum waarop de sanering is vast
gesteld, de nieuwe wijk van de onwillige
door een reserveloper worden bediend en
het gevolg daarvan zal zijn de ervaring
te Alkmaar heeft het bewezen dat de
onwillige binnen enkele weken op de „dwa
lingen zijns weegs" terugkeert. Hij krijgt
dan de voor hem bestemde wijk, maar dan
onder speciale condities.
Tenslotte merkte de heer De Boer op, dat
er, behalve de saneringscommissie nog twee
andere commissies behoren te worden in
gesteld, een commissie voor onderzoek van
klachten uit het publiek, en een commissie
van beroep waar de betrokken melkhande
laar die niet tevreden is met een ontvangen
reprimande of iets dergelijks in hoger be
roep kan gaan. In de eerste commissie be
horen leden van vrouwenorganisaties te
zitten, in de tweede vooraanstaande per
sonen uit de gemeente, zodat beide groepen
vertrouwen kunnen geven.
Daarna sprak de heer J. Grandiek, die
in het bijzonder de financiële resultaten
van de sanering besprak en er op wees dat
met alle factoren, ook bijvoorbeeld nieuwe
woningbouw of massale onbewoonbaarver-
klaring van woningen, rekening is gehou
den.
Na deze toespraken kwamen vele vragen
los, doch alle vragenstellers werden tot hun
voldoening beantwoord.
Voorzitter Schoenmaker dankte onder
luid applaus de beide sprekers voor hun
komst en de wijze waarop zij deze aange
legenheid hadden besproken.
Met een dankwoord aan de aanwezigen
voor de grote opkomst werd tegen twaalf
uur de vergadering door de voorzitter ge
sloten.
JHR. MR. W. E. VAN PANHUIYS
Naar het A.N.P. verneemt, ligt het in de
bedoeling jhr. mr. W. E. van Panhuys toe
te voegen aan de Nederlandse Militaire
Missie in België als consul-generaal in
algemene dienst. Jhr. Van Panhuys was
tijdens de oorlog gezantschapsraad te Ma
drid. Sinds het najaar van 1947 was hij
op nonactief, in afwachting van het op
Spanje en Portugal betrekking hebbende
onderzoek der commissie-Cleveringa.
