Haarlems Dagblad
Voorlopig rapport van Batavia
over beweerde wreedheden
Gespannen toestand in Djokja
Auto's
Dt
Officieel overzicht van de situatie in Indonesië
63e Jaargang No. 19248
jBureaux: Grote Houtstraat 93, Telefoon Adver
tenties en Administratie 10724, 14825. Redactie:
10600. Directeur-Hoofdredacteur: 15054. Bijkant.
Haarlem-Noord, Soendaplein 37, Telefoon 12230.
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Telefoon 12713, 10132.
Vrijdag 20 Mm 1949
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
rat <Sprcrittc ïjaarlcmac^c^ottram; (anno iG$6)
Uitgave van de Grafische Bedrijven Damiate
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 33 cent, per kwartaal
ƒ4.25. Franco per post ƒ4,75. Postgiro 273107.
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
DirecteurenP. W. Peereboom en Ph. A. Mees
,AT DE AUTOMOBIEL door de Sfhat
steeds onvriendelijker bejegend wordt
is ter algemene vergadering van de Ko
ninklijke Nederlandse Automobiel Club
gezegd Knac tot bittere uiting gekomen.
De voorzitter in zijn openingsrede en de
secretaris in zijn jaarverslag hebben hun
grieven uitgepakt en de zaal in Hötel Wit-
tebrug lag ermee bezaaid. Zwarë belasting
heeft de benzine peperduur gemaakt,
nieuwe weeldebelasting is voornamelijk op
de auto-daken terechtgekomen, ofschoon
ook van personen-auto's tegenwoordig in
hoofdzaak voor zakelijke doeleinden ge
bruik gemaakt wordt. Verreweg de meeste
personen-auto's zijn het eigendom van be
drijven, een groot aantal andere die van
doktoren, die ze voor 95 beroepshalve
gebruiken. Wat heeft dit met weelde te
maken? Onze nieuwe wegenbouw ligt vrij
wel geheel stil en de Knac heeft uitgere
kend dat er ook te weinig geld wórdt be
steed aan onderhoud van wegen. De be
lasting, onder verschillende etiketten op
auto's geheven, komt het verkeer te weinig
ten goede. Tegenover zware lasten stelt de
overheid geen of vrijwel geen verplichtin
gen harerzijds. Het Zondags-rijverbod is
een onbillijkheid. Er heersen wanbegrippen
omtrent de betekenis van het moderne weg
verkeer. De Knac moet daartegen strijd
voeren en doet het dan ook. Talrijk, zegt de
secretaris, zijn de adressen en verzoeken
die hij uitzendt, vaak in overleg met an
dere verkeers- en vervoers-verenigingen.
Er is genoeg aanleiding voor al deze be
zwaren. De automobiel beleeft geen blijde
tijd. Hij is ook niet populair meer. Lang
vervlogen zijn de schone dagen, waarin hij
het technische snelheidswonder was dat
telkens met verrassende verbeteringen voor
den dag kon komen. Zelfs veranderingen in
zijn uiterlijk bieden niet veel mogelijkheden
meer. De glorietijd van de opkomende
stroomlijn, die hem de nieuwe en verras
sende vorm deed aannemen van een omge
slagen zeiljacht, is voorbij. En toen de
Amerikaanse fabrikanten, immer tuk op
een nieuw model dat hun vorige ouderwets
zou doen schijnen, tijdens de oorlog het
vernikkelde front en de gezwollen carros
serie bedachten, brachten zij daarmee iets
tot stand, dat in de pas-bevrijde landen van
Europa geen goede indruk kon maken. Het
geeft een opgeblazen indeuk van welvaart,
is uiterlijk-overdadig en daarom niet mooi
en tenslotte nog onpractisch ook, want dat
opgebolde blik maakt de wagens te breed
voor vele garages-naast-huizen. Een tijd
lang kon men op vergunningen voor aan
koop van auto's alleen „Amerikanen" krij
gen. Het publiek, niet aan zoietsgewend,
zag er allemaal kostbare „sleeën" in
hetgeen de meeste niet waren en dit
diende cle populariteit van de auto niet. In
een tijd van grote materiële zorg maakt
blinkende dikbuikigheid, ook in vervoer
middelen, geen plezierige "indruk.
Toen de auto nog een nieuw technisch
wonder was wekte hij zoveel belangstelling,
dat het weinigen ergerde er anderen in te
'zien rijden terwijl zijzelf lopen, fietsen of.
trammen moesten. Nu behoort hij lang
zamerhand voor kleine beurzen verkrijg
baar te zijn. Dat is hij niet. Hij was aardig
op weg in die richting, maar de oorlog heeft
alles bedorven, zoals de oorlog zoveel din
gen bederft. En nu prikkelt hij ons vaak,
niet zozeer in zijn vracht-vorm als in zijn
personen-carrosserie. Ik zeg „ons" ofschoon
ik autorijder ben. Ook als zodafiig kan men
zulke gevoelens evenwel begrijpen. Hoe is
het tenslotte met auto's gesteld? Ze zijn
alleen maar 'aardig zolang men erin zit.
Zodra zelfs de automobilist zich te voet of
per fiets voortbeweegt is hij geneigd te
mopperen over die dingen die zoveel ruimte
op de weg nodig hebben en als zijnde
de sterksten voortdurend aanspraak op
voorrang doen gelden als hij wil oversteken.
De auto heeft, om het in korte woorden
samen te vattén, de wind niet meer mee.
Hij verkeert, tussen het kostbare maar in
teressante vliegtuig en de goedkope schoon
volmaakt onbelangwekkende fiets, in een
moeilijke positie. Hij is duur, vaak pralend
Én geen technisch wonder meer. Dat heeft,
vrees ik, ook de houding van de Staat be
ïnvloed, die zich is gaan beijveren om hem
nog veel duurder te maken, daarbij inder
daad over het hoofd ziend dat hij een on
misbare factor in het verkeer is geworden
ep verreweg in hoofdzaak voor bedrijfs
doeleinden dient. Want zijn hoogtij als luxe
is ook allang voorbij; alleen in zijn weinige
trije uren wordt hij daar nog voor gebruikt.
En niet of nauwelijks op Zondag, vanwege
dat auto-rijverbod dat zo weinig bezuinigt
en de restaurants en hotels schaadt. Als
men nu eens begon met dat op te heffen?
R. P.
Arbeider gedood
bij ontploffing
In Ulft bij Doetinchem, waar een nieuwe
brug over de Öude IJsel zal worden ge
bouwd, is men bezig de resten van de in
dertijd door de Duitsers opgeblazen brug
te verwijderen. Hierbij wordt gebruik ge
maakt van springstoffen, welke langs elec-
trische weg worden ontstoken.
Hedenmorgen deed zich bij de op
ruimingswerkzaamheden onverwacht een
hevige ontploffing voor, waarbij een ar
beider op slag werd gedood en een zwaar
gewond. Een derde arbeider liep lichte
kwetsuren op. In de omgeving staande
huizen werden beschadigd.
De oorzaak van de ontploffing is niet
bekend. Het is mogelijk dat een der spring
ladingen ontijdig is ontploft, doch ook
bestaat de mogelijkhëïd dat de arbeiders
bij hun werkzaamheden op een landmijn
hebben getrapt.
De arbeiders waven in dienst van een
aannemersfirma uit Utrecht en in deze
stad woonachtig.
Nog duisternis in de zaak-P eniwen; de gevallen
Santoso en Nasution worden krijgsraadszaken
Volgens mededeling van Aiieta te Batavia heeft de regering aldaar op 12 Mei een
voorlopig rapport het licht doen zien over haar onderzoek naar beweerde wreedheden,'
die in Indonesië door militairen zouden zijn begaan tegenover inlandse personen of
groepen tijdens militaire acties in verschillende plaatsen van Indonesië. De aanleiding
tot dit uitgebreide onderzoek waren publicaties in diverse persorganen over gevallen,
waarvan het ernstige karakter door gedétailleerde berichtgeving werd gesuggereerd.
Het thans gepubliceerde voorlopige rapport kwam in Iuchtpostcopie naar Nederland,
waardoor het te verklaren is,, dat er ruim een week ligt tussen de bekendmaking te
Batavia en de publicatie hier te lande.
Rusland bereid de kwestie
Griekenland te bespreken
Volgens het officiële Russisch nieuws
bureau Tass hebben Gromyko, plaatsver-
vangend minister van Buitenlandse Zaken
3 de Sovjet-Unie, Mc Neil, de Britse mi-
aster van staat en Rusk, toegevoegd
staatssecretaris der Verenige Staten, op 26
ipril tijdens een diner ten huize van
aygve Lie te New York een officieuze
iedachlewisseling over de toestand in
Griekenland gehouden, waarbij Gromyko
'•a bereidheid van zijn regering om de
Griekse kwestie in de kring der vier mo-
imdheden te bespreken kenbaar maakte.
Aneta deelt mede: BATAVIA, 12 Mei.
Van officiële zijde wordt gemeld: Hoewel
het onderzoek naar déi beweerde wreed
heden, begaan door militairen van het leger
in Indonesië, nog niet in alle gevallen tot
in détails kon worden beëindigd, staan noch
tans Voldoende gegevens ter beschikking
voor onderstaande, voorlopige publicatie.
De zaak-P eniwen
Volgens berichten van de kerkeraad van
Peniwen zouden op Zaterdag 19 Februari
1949 namiddags om 4 uur Nederlandse troe
pen het ziekenhuis hebben betreden, waar
na alle aanwezigen, patiënten zowel als
verplegers en verpleegsters, naar bulten
moesten gaan. Op het voorerf wer
den drie leden van het personeel en twee
patiënten neergeschoten en een patiënt
zwaar gewond, terwijl acht leden van het
personeel werden meegenomen, evenals
vrijwel alle medicijnen. De inboedel van
het ziekenhuis werd kort en klein geslagen.
Uit de christengemeente werden drie vrou
wen verkracht-, terwijl van een dezer vrou
wen de man en van een ander de verloofde
werd doodgeschoten.
De „Pewartos Ringkes", het maandblad
van de Oost-Javaanse kerk, vermeldde in
zijn Februari-nummer het volgende:
„De gemeente Peniwen, met een zielen
tal van ongeveer 3000, had Zondag 20 Fe
bruari 1949 huiveringwekkend leed te door
staan, om welke reden de godsdienstoefe
ning die dag werd stopgezet. Op deze dag
namelijk zette een onderdeel van het Ne
derlandse leger een zuiveringsactie in,waar
bij tien personen, leden der gemeente en
onder hen een kerkeraadslid, werden neer
geschoten. Dit fusilleren geschiedde om
negen uur des morgens, op het uur van de
Zondagse godsdienstoefening. Kennen zij.
die dit deden dan niet de betekenis van het
„vreest den Heer en hebt uw naaste lief"?
Men herinnert zich dat uit de miiltaire
rapporten reeds is gebleken dat bij het zie
kenhuis vuurcontact werd verkregen met
een. bewakingsgroep, die deel bleek uit te
maken van een bende, die naar schattint
van de bevolking 500 man sterk was. Bij
dit eerste contact werden vijf leden van
deze groep gedood. Bij de daarop volgende
zuivering van het ziekenhuis vluchtte de
bende in alle richtingen. Daarbij vielen nog
zes man.
Acht verplegers en elf verpleegsters wer
den in arrest gesteld.
Zoals men weet is deze zaak in behande
ling genomen onmiddellijk nadat zij ter
kennis kwam van de militaire autoriteiten.
Op 29 Maart heeft de territpriaal- tevens
troepencommandant in Oost-Java in op
dracht van de legercommandant een com
missie van onderzoek benoemd.
Het onderzoek in deze zaak wordt ten
zeerste bemoeilijkt doordat belangrijke ge
tuigen uit de bevolking van Peniwen door
rondzwervende T.N.I.-troepen zijn geëva
cueerd, al dan niet gedwongen.
Intussen zijn de vertegenwoordiger van
de procureur-generaal te Soerabaja en de
substituut-auditeur militair van de krijgs
raad K.N.I.L. te Soerabaja na kennisneming
van het verhoor van 40 militairen en 12
burgers van oordeel dat niets positiefs is
gebleken van enige bezwarende omstandig
heid ten nadele van de aan de actie deel
genomen hebbende militairen.
De commissie in haar geheel is echter
van mening dat in het huidig stadium van
onderzoek, bemoeilijkt als dit wordt door
bovengenoemde omstandigheid, een vol
ledige oordeelvorming over de gebeurtenis-
op Zaterdag 19 Februari 1949 in en om
het ziekenhuis, en ten aanzien van even
tuele gevallen van aantasting der eerbaar
heid, nog niet mogelijk is. Voorts is komen
vast te staan, dat de voortgezette actie op
Zondag -20 Februari 1949 niet in de onmid
dellijke nabijheid van het kerkgebouw
plaats vond, in welk gebouw die morgen
overigens geen dienst werd gehouden. Op
grond van de thans ter beschikking staan
de gegevens is de commissie van oordeel
dat tijdens déze voortgezette actie op Zon
dagmorgen geen personen zijn gefusilleerd.
1 de lopen de getuigenverklaringen uiteen.
Volgens een der militaire getuigen trok
op een gegeven ogenblik de heer Santoso
dan wel de heer Soetojo een revolver, waar
na de sergeant-majoor G. alle zeven man
nelijke arrestanten-heeft neergeschoten. G.
verklaarde, niet meer te weten welke van
de zeven mannelijke arrestanten een revol
ver trok, doch in ieder geval, toen één van
hen dit deed, heeft hij ze allen met zijn
tommy gun neergeschoten.
Er is in de verklaringen van de militai
ren ook nog sprake van het vinden van een
handgranaat in de auto dan wel op een van
de mannelijke inzittenden daarvan, doch
de verklaringen van de militairen stemmen
op dit punt niet overeen.
De beide dames verklaarden dat, voor
zover zij konden nagaan, .geen der manne
lijke passagiers een wapen bij zich had,
terwijl zich ook in de auto geen wapens
bevonden.
De korporaal V. H. verklaarde dat hij
zich met de rug naar de arrestanten bevond
toen de sergeant-majoor G. vuurde. Hij
heeft dus niet kunnen zien of een van hen
een verdachte beweging heeft gemaakt. Van
het in beslagnemen van een revolver en een
handgranaat weet hij niets af.
De -sergeant-majoor G. heeft wel een
Colt ingeleverd als zijnde op'een der arres
tanten bevonden, doch het staat geenszins
vast dat dit wapen inderdaad van een van
hen afkomstig is.
Op grond van de voor hem zeer bezwa
rende resultaten van het onderzoek zal G.
zich voor de krijgsraad te verantwoorden
hebben. Doordat hij bij het verder verloop
van de acties ernstig gewond raakte, moest
de terechtzitting echter worden uitgesteld.
G. is thans nog niet genezen.
Publicaties in de Groene
De geruchtmakende publicaties in „De
Groene Amsterdammer" zijn, naar geble
ken is, ontleend aan een brief, welke een
kapitein aan verschillende vrienden in
Nederland schreef omdat hij met inner
lijke conflicten worstelde, ten aanzien
waarvan hij raad en steun van deze vrien
den nodig had. Een van deze vrienden zond
de brief ter publicatie aan „De Groene",
buiten voorkennis van de kapitein. Deze
toonde zich daarover zeer verontwaardigd
daar hij nooit de bedoeling heeft gehad
de gegevens te publiceren.
Uit het verdere verhoor van de kapitein
is gebleken dat deze «vrijwel al zijn gege
vens „algemeenheden" zoals hij ze zelf
noemt van horen zeggen heeft. Het
onderzoek heeft tot dusver geen verder
materiaal opgeleverd, het wordt echter
voortgezet. Wel is gebleken dat de kapitein
in zijn weergave van hetgeen hij in de
bewuste brief heeft géschreven, te goeder
trouw was.
Het onderzoek naar de wijze, waarop
op 21 December een huisbewaarder van
dr. Soekiman in de omgeving van Djokja
karta de dood vond, heeft dusdanig be
zwarend materiaal opgeleverd, dat ook in
deze zaak de krijgsraad uitspraak zal heb
ben te doen. De stand van he,t onderzoek
laat niet toe, thans nadere mededelingen
te doen.
DE „NIEUWE" IS ER!
Het geval Santoso
Volgens de berichten zouden op 19 De
cember 1948 rar. Santoso Wiriodihardjo, de
heer Soetojo, de dames N. Soemadi Pradja
en Ketajona Partowidigdo en een chauf
feur in een gecamoufleerde auto van Djokja
naar Solo vertrokken zijn om zich naar
het terrein van hun werkzaamheden .te
begeven.
Vlak bij het vliegveld Magoewo werd de
auto door Nederlandse militairen bescho
ten. De héér Soetojo, die chauffeurde, stopte
Alle inzittenden stapten uit. Kort daarna
zouden volgens verklaring van beide, hier-
voren genoemde dames, de drie mannelijke
passagiers tezamen met vier andere Indo
nesiërs (die reeds gearresteerd waren op
het ogenblik dat de auto bij de post arri
veerde) zonder enige aanleiding zijn dood
geschoten door een sergeant-majoor,--die
kort na hun aanhouding ter plaatse aan
kwam.
Het onderzoek heeft het volgende uitge
wezen.
Er is op de auto geschoten omdat de
bestuurder geen gehoor gaf aan het bevel
om te stoppen. Nadat de auto tot stilstand
was gekomen, bleek de naast de heer Soe
tojo zittende "chauffeur gewond te zyn. De
korporaal V. H. (die op dat ogenblik de
leiding van de groep militairen had) gaf
hem snelverband, zijn veldfles, alsmede
tabletten.
Kort daarop verscheen de sergeant-majoor
G., die last gaf de mannelijke arrestanten
te fouilleren. Over hetgeen daarna gebeur-
De zaak-Djember
Het „Parool" beweerde in zijn nummer
van .4 April 1949 in het bezit te zijn van
een brief van een Indonesiër, die „voorzit
ter van het comité voor oorlogsslachtof
fers" te Djember zou zijn en als zodanig
een groot aantal wreedheden opsomt, wel
ke door Nederlandse militairen in Dj em
ber en omgeving zouden zijn begaan.
Hiertegenover staan de volgende verkla
ringen:
1. Van de regent van Dj ember, gedag
tekend 23 April 1949, waarin deze zegt
dat hem niets bekend is omtrent het be
staan van een comité voor oorlogsslacht
offers te Dj ember.
2. Van de Wedono van Djember, ge
dagtekend 23 April 1949, waarin deze ver
klaart, dat op de 10de Februari 1949 door
het KNIL een zuiveringsactie werd inge
zet tegen de republikeinse mobiele brigade
in de kampong Djomerto, Djember.
Tijdens deze actie, waar aan beide kan
ten werd geschoten, vielen behalve de
bendeleden ook enkele slachtoffers onder
de dessabevolking hetgeen werd veroor
zaakt door verdwaalde kogels. Maatrege
len zijn door het KNIL getroffen om de
gewonden zowel TNI-leden als dessabe
volking naar het ziekenhuis te transpor
teren voor een verdere geneeskundige be
handeling. Zo ook is mij bekend, aldus de
verklaring, dat op de 12 November 1948
in de dessa Soetjopangepok, onderdistrict
Ardjasa. door het KNIL alweer een zuive
ringsactie werd ingezet, omdat in boven
genoemde kampong zich een gewapende
bende bevond. Aan beide kanten werd
toen geschoten met het gevolg dat behalve
de bendeleden enkele dessabewoners ook
door verdwaalde kogels zijn getroffen.
Eveneens werden in de kampong Pandoe-
man Ardjasa enkele malen zuiveringsacties
gehouden tegen gewapende benden, waar
bij uiteraard ook enkele slachtoffers vielen
onder de kampongbevolking, te wijten aan
verdwaalde kogels.'
De inspecteur van politie le klasse. R.
M. Soedirman te Djember, verklaart, dat
op de 3e Maart 1949 door het KNIL een
zuiveringsactie werd ingezet ir. de Pati'ang,
onderdistrict Djember. Volgens verkregen
inlichtingen van het volk zou bovenge
noemde streek door een rampokbende
ondgr leiding van de beruchte recidivist
Vanmorgen half negen
was de KW 227 binnen
Logger maakte een recordtijd
Hedenmorgen om kwart over acht werd
de eerste „Hollandse Nieuwe" door de
Katwijk 227 „Karei Doorman" in IJmuiden
aan wal gebracht. De Katwijkse Midden
stands-Centrale* had voor een waardige
ontvangst gezorgd. De burgervader Mr. W.
J. Wolderingh van der Koop feliciteerde
eerste de schipper W. v. Leeuwen met
het succes en was van mening, dat de reis
van de „Karei Doorman" een mooie reclame
voor Katwijk was. Het Katwijkse gemeen
tebestuur was voorts door twee wethouders
en de gemeente-secretaris vertegenwoor
digd. Tal van*familieleden van de opvaren
den waren eveneens ter verwelkoming aan
wezig en ook van de zijde van het IJmui-
dense publiek bestond grote belangstelling.
Woensdagmorgen om kwart over tien
werd aan schot gegaan, 's nachts om
één uur ging men halen en om kwart
voor vier werd de thuisvaart aangevangen.
De 275 mijl naar IJmuiden werden in 28
uur afgelegd.
De aanvoer van de „Karei Doorman"
bestaat uit 36 kantjes, dat zijn 36.000 „Hol
landse Nieuwe".
Onmiddellijk na het lossen is men in een
lange stoet naar de Katwijkse afslag ge
reden.
Inmiddels was de Katwijkse dorpsom
roeper er om half tien gewapend met een
gong op uitgetrokken om de gemeente kond
te doen van de heugelijke tijding dat het
een Katwijkse logger was die de eerste
nieuwe naar de wal had gebracht, Hij ver
zocht daarom de vlaggen uit te steken.
Omstreeks half elf arriveerde de stoet te
Katwijk waar op het erf van de firma
Haasnoot aan het Prins Hendrikkanaal
werd afgeladen en gekeurd. Men besloot,
de Koningin en alle ministers een vaatje
haring te sturen. Daarna trok men naar de
haringafslag, waar onder grote belangstel
ling de vangst werd geveild. De Noord-
wijkse firma Thomas Admiraal werd voor
310 gulden eigenaar van de eerste ton: de
overige gingen weg voor gemiddeld 320.
In paviljoen Nieuw Brittenburg werd de
bemanning van de Karei Doorman door
het gemeentebestuur1 en de Katwijkse Mid
denstands-Centrale gehuldigd. Ook verte
genwoordigers van het Comité van Actie
voor een Katwijkse zeehaven spraken hier
nog enige hartelijke woorden.
De KW 73 wordt vanmiddag met 214
kantjes in IJmuiden verwacht.
Vanmiddag haring te Scheveningen.
Hedenmorgen om half zeven deelde
schipper W. F. Rog van de SCH 314 radio
grafisch mede, dat zijn schip zich nog 60
mijl van de Scbeveningse haven bevond.
Hij verwachtte tussen twee en drie uur
vanmiddag te Scheveningen voor de kust
te komen en hij zou trachten, ondanks het
De KW 227 ..Karei Doormanliep van
ochtend met de eerste }3HoUandse nieuwe"
de IJmuider haven binnen, ivaar een groot
aantal Katwijkenaren ter verwelkoming
aanwezig was. De burgemeester van Kat
wijk, mr. W. J. Woldringh van der Hoop
proeft met schipper W. van Leeuwen
(rechts) de eerste „nieuwe".
lage water onmiddellijk de haven binnen
te lopen.
Laatste vangstberichten.
Radio-telefonisch uit zee, 20 Mei.
Naar onze verslaggever op de jager „Maria
Jacoba" KW 73 hedenmorgen meldde, valt
uit de laatste vangstberichten op te maken
dat 'de tweede „haal", die vannacht om
één uur aan boord kwam, over het alge
meen niet zulke gunstige resultaten op heeft
geleverd als de eerste.
De „Maria Jacoba" had hedenmorgen
om half negen nog 40 mijl tot de thuishaven
af te leggen, en de schipper verwachtte
vanmiddag omstreeks één uur in IJmuiden
te arriveren.
Het woord is aan
Robert Louis Stevenson:
Geen plicht onderschatten wij
zozeer als de plicht, gelukkig te
zijn.
Conferentie Duitse sectie der
Europese Beweging
Te Hamburg is de eerste conferentie be
gonnen van de Duitse sectie van de Euro
pese Beweging van Federalisten.
Aan de conferentie, die onder voorzitter
schap van de burgemeester van Hamburg,
Max Brauer, staat, nemen ongeveer 130
afgevaardigden uit de verschillende West-
Duitse staten deel, alsmede vier uit Berlijn,
en vele buitenlanders, onder wie professor
Brugmans (Nederland).
De belangrijkste punten op de agenda
vormen het politieke program der beweging
en de toekomstige economische structuur
van Europa.
De conferentie duurt tot 22 Mei.
Fins kabinet zal ex-president
Ryti vrijlaten
Het Finse kabinet heelt heden besloten
Risto Ryti, president van Finland in de
oorlog, die in 1945 door een speciaal tribu
naal tot tien jaar gevangenisstraf werd
veroordeeld wegens zijn houding tijdens
de oorlog, in vrijheid te stellen.
President Juho Paasikivi die dit mede
deelde zei, dat verscheidene dokters had
den bevestigd, dat Ryti aan een ongenees
lijke kwaal lijdt. Hij heeft de meeste tijd
doorgebracht in het gevangenisziekenhuis.
Zijn vrijlating is sedert December perio
diek besproken door de president en de
verschillende partijen en parlementaire
fracties. De communisten hebben zich.
steeds tegen vrijlating van Ryti verzet,
daar dit naar hun mening de Sovjet-Unie
zou irriteren. Krachtens het wapenstil
standsverdrag van September 1944 nam
Finland op zich de oorlogsleiders, die ver
antwoordelijk waren voor de oorlogsver
klaring aan de Sovjet-Unie in 1941 en
voor het niet sluiten door Finland van een
wapenstilstand in het begin van 1944, te
berechten.
BATAVIA, 19 Mei (Aneta). Van offi
ciële zijde wor<;lt gemeld: De op 7 Mei ge
sloten overeenkomst heeft in sommige
delen van Java reacties onder de bevolking
gewekt. Ook een zekere toeneming van
terreursactiviteit wordt in verband ge
bracht met de onderhandelingen. Een aan
val op Modjokerto is blijkens aangetroffen
gegevens waarschijnlijk een onderdeel van
een plan van verzetsgroepen om de thans
gezonde ontwikkeling te verstoren, zowel in
het voormalige republikeinse als in het
federale gebied. De overeenkomst heeft een
duidelijke terugslag te Djokja, waar een
gespannen sfeer heerst. Het aantal infiltra
ties in de stadineemt toe met als gevolg
nachtelijke schietpartijen en terreur, waar
van in het bijzonder de Chinese gemeen
schap het slachtoffer wordt. Nochtans is de
toestand in de stad niet verontrustend, Ook
in Solo valt enige onbehaaglijkheid te mer
ken. In de stad gaat de veiligheid /.zeer
langzaam vooruit. De voedseltoestand is
algemeen gunstig. In dit gebied is echter de
gestadige ontwikkeling op economisch ter
rein zich Voortzetten. De bestuursvoering
kon in verschillende gebieden, in het bij
zonder in Zuid-Sumatra, worden geïnten
siveerd. Onbevredigend is de toestand in
Minankabau.
Tussen Padangpandjang en fort van de
Capelle, waar communistisch georiënteerde
benden de bevolking verhinderen de pasai's
te bezoeken en op grote schaal voedsel
roofden, namen Nederlandse troepen
krachtige maatregelen. Het grensgebied
van Sumatra Timoer en Tapatioeli met
Atjeh is de bende-activiteit verhoogd ten
gevolge van infiltraties uit Atjeh.
Wegverkeer naar Berlijn
door Russen vrijgegeven
Het Sovjet-Russische militaire bestuur
van Berlijn heeft Donderdag bepaald, dat
het verkeer naar Berlijn moet worden ge
leid over Oebisfelde. dat 25 kilometer ten
genaamd Pak Rohami alias Bakri onveilig
worden gemaakt.
Het volk in die omstreken voelde zich
niet meer veilig en durfde zijn dagelijkse
werkzaamheden niet te verrichten, omdat
bekend was dat Rohami voornoemd reeds
vele dessagenoten had vermoord en van
hun goederen had beroofd. Pak Rohami
is reeds lang door de politie gezocht om
dat hij vele misdaden heeft gepleegd.
Rohami is steeds gesignaleerd met een
clandestien vuistvuurwapen bij zich.
Toen de derde Maart 1949 het bericht
kwam dat Róhami door het KNUL tijdens
een zuiveringsactie was neergelegd omdat
hij zich verzet had, konden vele dessabe
woners het nog niet geloven.
Door het KNIL werd het lijk vervoerd
naar Patrang en aldaar tentoongesteld met
de bedoeling om de bevolking te laten zien
dat de beruchte rampokleider Rohami
werkelijk dood was. De dood van Pak
Rohami heeft het volk in deze omstreken
zeer opgelucht.
De Wedono van Woeloehan (residentie
Djember) verklaarde: De militaire infor
matie, als zouden er in het district Woe-
loeban tijdens de tweede militaire actie
een of meer huizen of objecten door de
militairen in brand zijn gestoken of op
andere wijze vernield zijn, is onjuist, mijns
inziens moet deze informatie berusten op
valse gronden, daar van bestuurszijde ook
in het geheel geen rapporten daarover door
mij zijn ontvangen.
De Wedono van Poeger (residentie
Djember), vier assïstent-wedono's en 29
potinggi's uit het district Poeger ver
klaarden: „In het district Poeger zijn
van Januari tot en met heden 23
April 1949 geen huizen of gebouwen
door militairen van het KNIL als repré-
saillemaatregel verbrand. "Wel zijn er hui
zen en gebouwen verbrand door het repu
blikeinse leger (terroristen en ordever
stoorders)."
Tot zover hetgeen thans kan worden
gepubliceerd. Omtrent verschillende an
dere gevallen is het onderzoek nog niet
ver genoeg gevorderd om daarover reeds
mededelingen te doen. aldus besluit dit
voorlopige rapport uit Batavia.
werkgelegenheid ontoereikend. Bij voort- Noorden van Helmstedt is gelegen. De te
gezet optreden tegen strijdgroepen in Ban-
joem&s trof een Nederlandse patrouille van
25 man een TNI-groep van 100 man aan, 60
leden van deze groep werden bij. het ge
vecht, dat ontstond, gedood. Een grote
hoeveelheid wapens viel in Nederlandse
handen. Een Nederlands militair sneu
velde.
In de tot dusverre rustige gebieden van
Pati, Blora en Poerwodadi voelt men een
zeer beperkte activiteit van benden. Uit een
gevonden document bleek, dat op last van
de TNI-kolonel Soebroto de beruchte luite
nant-kolonel van de rebellen der PKI,
Soediarto, en majoor Maladï gerehabili
teerd en aangesteld werden tot güerilla-
leiders in deze gebieden. Tijdens de op
stand van de communist Moeso was Soe
diarto commandant van de communistische
brigade. In de gunstige ontwikkeling van
de toestand gedurende de laatste weken
traden gedurende verslagperiode remmen
de factoren op in Oost-Java. Botsingen tus
sen communistische en andere strijdgroe
pen houden aan. Een gunstig teken is in
middels. dat het aantal aanmeldingenbij
de Nederlandse autoriteiten blijft stijgen.
De benden in het Malangse en Pasoeroenase
zijn zeer actief. Nederlandse troepen spoor
den een aantal voedselopslagplaatsen van
de guerillas op. Het voedsel werd onder de
bevolking verdeeld. In een kampong ten
Noord-Oosten van Tjepoe werd een Neder
landse patrouille bij het doorzoeken van
de kampong naar een aldaar schuilende
bende door dumdumvuur van automatische
wapens beschoten. Twee Nederlandse mili
tairen sneuvelden. De bende werd vernie
tigd, waarbij vier TNI-officieren werden
gedood.
Het efconomische herstel in het Bantamse
gaat gestadig voort. Verschillende onder
nemingen zijn reeds bezig met het schoon
maken van de tuinen. De coprahandel be
draagt in Bantam per maand volgens schat
ting een opbrengst van een millioen gulden
voor de bevolking. In de omgeving van Ta-
sikmalaja werden aan benden gevoelige
verliezen toegebracht. Wgderom kwamen
berichten binnen van botsingen tussen groe
pen van de TNI en benden van de Daroel-
Islam. Tn de afgelopen veertien dagen heb
ben zich hier 200 TNI-officieren gemeld.
In belangrijke delen van Sumatra blijft de
vervoeren goederen moeten gedekt zijn
door de normale interzonale documenten.
Aan de Duitse politie .werd opgedragen
voor de uitvoering van deze opdracht zorg
te dragen. Men meent, dat hierdoor een
einde is gekomen aan het ophouden van
voor Berlijn bestemde vrachtauto's.
De Duitse politie begon direct na het
afkomen van de Sovjet-Russische .order de
150 vrachtwagens die te Helmstedt wacht
ten in groepen van tien op te stellen,
waarna de voertuigen moesten doorrijden
naar Oebisfelde, waar zich thans het voor
naamste Sovjet-Russische controlepunt
bevindt voor het interzonale wegverkeer.
In de nieuwe Russische order wordt het
volgénde bepaald:
1. Alle geallieerde voertuigen mogen
van de grote autoverkeersweg gebruik
maken, zonder daarin belemmerd te
worden.
2. Allé Duitse vrachtauto's, die voor
doorvoer bestemde goederen vervoeren,
alle particuliere auto's, die niet voor goe
derenvervoer worden gebruikt en alle bus
sen mogen passeren, indien zij in het bezit
zijn van de normale interzonale docu
menten.
Terwijl de vrachtauto's te Helmstedt
werden tegengehouden, zijn enkele, uit
West-Duitsland afkomstige vrachtwagens,
er in geslaagd Berlijn van andere aan de
zónegrens gelegen punten uit waaronder
ook Oebisfelde te bereiken.
Een automohilist kreeg op de Stadhou
derskade te Amsterdam een niesbui, waar
door hij even de macht over het stuur verloor
en een 46-jarige wielrijder aanreed. Deze
werd ernstig gewond en is in een ziekenhuis
overleden.
Tan Malakka gedood
Een redacteur van ..Trompet Masjarakat"
heeft te Soèrabaja van personen uit 51a-
dioen vernomen, dat Tan Malakka zou zijn
neergeschoten door kolonel Soengkono en
majoor Sabaroeddin van de T.N.I. Laatst
genoemde zou eerst aan de zijde van Tan
Malakka hebben gestaan.
Volgens de „Sinpo" te Batavia, die dit
bericht heeft overgenomen, kon dit bericht
nog niet bevestigd worden.
DROOG
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt. geldig van Vrij
dagavond tot Zaterdagavond: (opge
maakt te 10 uur)
Af en toe matige, overigens zwakke
wind tussen Noord en West. In de
vroege ochtend hier en daar mist.
Morgen overdag en op de meeste
plaatsen vrij zonnig weer. Ongeveer
dezelfde temperatuur als vandaag.
21 Met:
Zon op 4.33 uur. onder 20.35 uur
Maan op 2.42 uur. onder 13-32 uur
Hoogwatertijden:
Vrijdag 20 Mei: 9.57—22.35 uur.
Zaterdag 21 Mei: 11.07—23.40 uur
Laagwatertijden:
Vrijdag 20 Mei: 5.09—17.46 uur.
Zaterdag 21 Mei: 6.15—19.00 uur
