Keller Macdonald
ELEVOX ELECTRIC CALL
Demobilisatie-schema der troepen
zal niet meer worden veranderd
Verliezen in Indonesië
Procureur-fiscaal acht heroep van
ambtgenoot in Leeuwarden ongegrond
De kleine Wereld
Woensdag 25 Mei 1949
Haarlems Dagblad
Emigratie naar Australië voor ongehuwden mogelijk
„Wat er ook moge gebeuren, het onlangs
gepubliceerde demobilisatie-schema voor
de troepen in Indonesië zal niet meer wor
den veranderd", aldus verklaarde kolonel
G. Pruijs, directeur voor de demobilisatie
der Koninklijke Landmacht in Nederland
tijdens een persconferentie, die gisteren op
het ministerie van Oorlog werd gehouden.
Deze positieve verklaring is, aldus kolonel
Pruijs, niet een belofte als al die andere
inzake demobilisatie en aflossing, welke
onder de dwang der omstandigheden niet
konden worden nagekomen. De regering en
de legerleiding zijn er vast van overtuigd,
dat de troepen, die nu reeds meer dan twee
jaar in de tropen dienen, naar huis moeten.
Het gepubliceerde demobilisatie-schema
Is opgesteld na langdurig overleg met de
legercommandant in Indonesië. Daarbij
werd bepaald, dat eerst de laatste groep
oorlogsvrijwilligers, ongeveer 9000 man,
naar Nederland zou terugkeren en dan de
7 December-divisie, die in het tijdvak van
October '49 tot Januari '50 zal demobilise
ren. Een snellere demobilisatie is niet mo
gelijk. Het plotselinge vertrek van leger
onderdelen. die niet vervangen worden, zou
de veiligheid der achterblijvers in gevaar
brengen. Er wordt dus op gerekend, dat de
vertrekkende troepen vervangen zullen
worden. Kolonel Pruijs memoreerde het
plan om een federaal leger van 18.000 man
in Indonesië op te richten. Inlichtingen, die
hem uit Indonesië hadden bereikt, wezen
uit, dat dit plan verwezenlijkt zal worden.
Maar mocht het echter door bepaalde om
standigheden, bijvoorbeeld doordat de Sili-
wangi-divisie haar afspraken niet zou na
komen, toch niet doorgaan, dan zal dat geen
invloed uitoefenen op het demobilisatie-
schema.
Werkgelegenheid.
Van de 23.350 soldaten, die tot Maart 1949
tijn gedemobiliseerd, hadden er 733 (3 pro
cent) in April nog geen werk gevonden. In
totaal werd ongeveer 1.5 millioen besteed
Jacob van Assenbergh
ten grave gedragen
rOnder een echt Hollandse grauwe lucht
voor militaire overbruggingsuitkeringen, waaruit zo nu en dan een felle regenvlaag
Uitkeringen voor langer dan drie maanden neerstriemde heeft Dinsdagmiddag het
de Australische regering maximaal 5000
Nederlandse emigranten uit Indonesië wil
opnemen.
Tijdens de persconferentie werden aan
generaal-majoor Van Dijk en kolonel Pruijs
vragen gesteld over de herhalingsoefenin
gen, die de uit Indonesig komende militai
ren na hun demobilisatie zullen moeten mee
maken. Beide opperofficieren verklaarden
begrip te hebben voor de oppositie tegen
deze maatregel. Het is echter noodzakelijk,
zo werd gezegd. De verplichtingen, die Ne
derland voor de West-Europese Unie en het
Atlantisch pact heeft aangegaan, kunnen
anders niet worden nagekomen. Deze her
halingsoefeningen zullen evenwel niet lan
ger dan zes weken duren.
Er zal een eind aan komen zodra de ver
grote lichtingen een ruimer aantal troepen
in Nederland zullen opleveren.De lichtingen
'41 tot en met '44 zijn naar het oordeel van
generaal-majoor Van Dijk niet geschikt-
voor operatieve doeleinden. De jongeman
nen van die lichtingen zullen vrijwillig
dienst moeten doen bij de nationale reserve. I
Kees van Dongen exposeert
in Rotterdam
Op Maandag 30 Mei zal in het museum
Boymans te Rotterdam een tentoonstelling
worden geopend, gewijd aan het werk van
de schilder Kees van Dongen. De kern van
deze tentoonstelling wordt gevormd door
een zeventigtal schilderijen, die geëxpo
seerd waren op de Van Dongen-tentoon-
stelling, die de afgelopen weken te Parijs
werd gehouden. Een waardevolle bijdrage
ontvangt het museum Boymans voorts van
het nationale museum voor moderne kunst
te Parijs, van de koninklijke musea voor
schone kunsten te Brussel en Antwerpen
en uit particulier Belgisch bezit.
Uit Nederlandse musea en particuliere
collectie's wordt hieraan een twintigtal
werken toegevoegd, waaronder vele, die
in het oeuvre van Kees van Dongen een
vooraanstaande plaats innemen. De be
kendste portretten van Van Dongen zal
men op de tentoonstelling kunnen zien,
zoals Anatole France, markies Boni de
Castellane, de gravin de Noailles en mon
seigneur Messara, metropoliet van Bey
routh. Verder typisch Parijse scheppingen
en voorts een aantal van zijn mooiste land
schappen.
Van Dongen is voornemens zelf de ope
ning van de tentoonstelling bij te wonen
en nog enige tijd in Nederland door te
brengen.
LUIDSPREKENDE TELEFOON INSTALLATIES
INLICHTINGEN EN PROSPECTUS IU-.
JANSWEG 42, HAARLEM
TEL. 11828-18626
kwamen sporadisch voor. Duizend militai
ren zijn in opleiding op de Rijkswerkplaat
sen om een vak te leren of omgeschoold te
worden. Voor vakstudies werden 716 van de
827 aangevraagde studietoelagen (tot een
maximum van 700) toegekend en 72 van
de 97 (tot een maximum van 1200) voor
Middelbaar en Hoger Onderwijs. Bedrijfs-
credieten en wachtgelden in eens werden in
150 gevallen verleend en bij bedrijfs- ei
vestigingsvergunningen konden 173 gede-
mobiliseerden met succes worden geholpen.
Het is echter niet te zeggen of van de
komende groep gedemobiliseerden ook
slechts 3 procent niet dadelijk werk zal
kunnen vinden. Daarom moet de militair
het aanbod van een goede betrekking in
Indonesië niet zonder meer afwijzen. Bo
vendien ziet de sociale dienst er op toe, dat
de demobilisant geen- domme dingen doet.
Men verleent hem een klein zakenverlof
van zes maanden om zich in te werken in
de Indonesische burgermaatschappij. Lukt
het niet, dan kan hij altijd nog met een
troepenschip naar Holland terug.
Emigratie naar Australië
Binnenkort zullen de soldaten in de ge
legenheid worden gesteld om rechtstreeks
van Indonesië uit naar Australië te emigre
ren. Te Batavia zijn hierover besprekingen
gevoerd, waarbij kwam vast te staan, dat
's-GRAVENHAGE, 24 Mei. De regering
maakt bekend, dat tot haar leedwezen de
volgende verliezen in Indonesië zijn gerap
porteerd:
Koninklijke Landmacht. Gesneuveld
10 Mei 1949: sold. M. Lunshof uit Voorburj
11 Mei: huzaar -Ie kl. G. A. Hamel uit Rot
terdam; 12 Mei: huzaar le kl. J. C. van
Hensbergen uit De Bilt: sold. H. J. Hunnego
Uit Delft: sold, le kl. H. Mannes uit Apel
doorn; sold. S. J. Laven uit Kerkrade: serg.
J. M. J. Nieuwenhuis uit 's-Gravenhage;
sold. J. W. Scheffer uit Leiden; sold. P. M.
H. Schmitz uit Roermond; sold, le kl. C. M.
A. Witjes uit Nijmegen; 13 Mei: sold. J. H.
Wieringa uit Enschede.
Koninklijk Ned. Ind. Leger. Gesneu
veld 11 Mei 1949: serg. maj. instr. cav. A.
Horrocks, uit Indonesië 18 Mei: sold. 2e kl.
L. J. Kasek uit Indonesië; serg. inf. G. A. H.
Van Hutten uit Arnhem.
Negen militairen gedood
door trekbom bij Djokja
SEMARANG, 24 Mei (Aneta). Zon
dagmorgen om 9 uur is even ten Noorden
van Djokja een pantserauto op een trekbom
Van 250 kilo gereden. Van de negen inzit
tende militairen werden er acht gedood en
een gewond. Een achter de auto rijdende
brencarrier werd beschoten, waarbij een
militair werd gedood. De negen doden zijn
een kapitein, een sergeant-majoor, twee
korporaals en vijf soldaten. De begrafenis
heeft Maandag plaats gehad op het ereveld
te Semarang.
Op de boterbon binnenkort
ook spijsolie
De minister van Landbouw, Visserij en
Voedselvoorziening heeft bepaald, dat
voor spijsolie geen afzonderlijke bonnen I
meer zullen worden aangewezen, aange-
eien het rantsoen voor voedingsvetten als
redelijk kan worden beschouwd. Met in
gang van 15 Juli 1949 zal men spijsolie
kunnen betrekken op'de bonnen voor voe
dingsvetten. Het publiek ~kan dus naar
keuze zijn bonnen besteden voor 250 gram
boter öf margarine öf vet öf 240 gram
spijsolie per rantsoen.
stoffelijk overschot van de in 1942 bij
Dijon door de Duitsers gefusilleerde cadet
vaandrig der Koninklijke Militaire Acade
mie Jacob van Assenbergh op de doffe ca
dans der tamboers van het Haarlemse gar
nizoen zijn laatste tocht gemaakt naar de
dodenakker van zijn vroegere woonplaats.
De détails van deze sobere, maar indruk
wekkende plechtigheid vermeldden wij
reeds gisteren. Om ongeveer drie uur arri
veerde de stoet op de Noorderbegraaf
plaats, waar op het orgel, terwijl de nabe
staanden de aula betraden, het „Wilt he
den nu treden" werd vertolkt. Er waren
slechts enkele sprekers, een jaargenoot van
de K.M.A., een jeugdvriend, een oom, en
zij hadden slechts weinige woorden nodig
om deze dode voor ons te doen herleven:
vrolijk en gul, maar tegelijk ook vol wils
kracht en plichtsbesef, vast besloten zijn
vaderland in de nood tot het uiterste te
dienen. „Een voorbeeld voor jong Neder
land, een man die zijn taak begreep", zei
de heer H. Cox namens de Bond van Oud-
illegale werkers.
Toen de kist in de groeve was neergela
ten, het volkslied was verklonken en het
vuurpeloton zijn salvo had gegeven, qver-
handigde de garnizoens-commandant, lui
tenant-kolonel H. W. Lenderink, de moe
der van de gevallene het Franse oorlogs-
kruis met de palmen, dat tijdens de tocht
op de met de Nederlandse driekleur ge
dekte baar had gerust.
Mevrouw Van Assenbergh herdacht met
een kort woord haar dappere zoon
dankte voor de hulde hem na zeven jaar
op zijn geboortegrond bewezen.
Dinsdagmiddag is op de Hervormde be
graafplaats te Sassenheim herbegraven het
stoffelijk overschot vï wijlen de sergeant
adelborst L. van Leeuwen, die op 17 Fe
bruari 1942 te Dijon door de Duitsers is ge
fusilleerd. Te voren werd in de Nederlands
Hervormde kerk een rouwdienst gehouden
onder leiding van ds. Kuiper, Gerefor
meerd predikant.Achtereenvolgens voerden
het woord jhr. mr. R. Sandberg van Boe
lens, burgemeester van Sassenheim, luite
nant ter zee tweede klasse der Koninklij
ke Marine Plaatsman als jaargenoot van
de overledene, de heer Van Koningsbrugge
uit Amsterdam als vriend, dr. Van Arkel,
directeur van de Christelijke H.B.S. te Lei
den als oud-leraar.
Terwijl het orgel het Wilhelmus speelde
werd de kist, met de Nederlandse vlag be
dekt. naar buiten gedragen. Op de be
graafplaats was een detachement Mariniers
aanwezig, dat de militaire groet bracht en
vervolgens een eresalvo loste. Hierop werd
de kist neergelaten. Ds. Kuiper eindigde
met het uitspreken van de geloofsbelij
denis.
Doodstraf geëist tegen
Seyffardts opvolger
„Als ooit een verdachte, die officier was
in het Nederlandse leger, zijn eed van
trouw aan de Koningin heeft gebroken,
dan is het deze verdachte. Ik verzoek uw
Hof hem schuldig te verklaren aan mili
tair verraad en hem te veroordelen tot
de doodstraf", aldus de procureur-fiscaal
bij het Bijzonder Gerechtshof te 's-Graven-
hage in zijn requisitoir gistermorgen in de
zaak tegen de 54-jarige J. T. uit 's-Gra
venhage, die gedurende de bezetting als
griffier en later als raadsheer fungeerde
bij het „vredesgerechtshof".
In de tenlastelegging werd hem nog
verweten, dat hij als beroepsofficier van
het Nederlandse leger de „lotsverbonden
heid" van Nederland en Duitsland propa
geerde en door middel van deze propagan
da trachtte Nederlanders te bewegen in
Duitse krijgsdienst te treden. Voorts was
hij gedurende enige tijd juridisch adviseur
van hel vrijwilligers legioen Nederland en
toen generaal Seyffardt in Februari 1943
werd neergeschoten trad hij op als waar
nemend commandant van het legioen.
Nadat de procureur-fiscaal requisitoir
had genomen ging de raadsman mr. B. W.
P. Paauwe uit 's Gravenhage over tot zijn
pleidooi. Hij gaf uitdrukking aan zijn ver
bazing, dat de procureur-fiscaal de zwaar
ste straf had geëist, tegen een man wiens
rol uiteindelijk, alhoewel geheel fout, toch
niet zo verderfelijk was geweest dat dit
met de doodstraf vereffend moet worden.
De uitspraak volgt over 14 dagen.
DE ZAAK-SCHREIEDER IN CASSATIE
Voor de Bijzondere Raad van Cassatie
diende heden het cassatie-beroep van de
procureur-fiscaal bij het Leeuwarder Bij
zonder Hof tegen de sententie van dit hof
in de zaak Schreieder. Het Leeuwarder
Bijzonder Hof achtte niet bewezen dat
Schreieder opdracht gegeven zou hebben
tot de représaille-moorden te Dronrijp op
12 April 1945 en verklaarde het Openbaar
Ministerie verder niet ontvankelijk op het
tweede punt van de tenlastelegging: het
bekleden van de functie van ..SS-Sturm-
bannführer" en „Kriminal-direktor" bij de
S.D.
De procureur-fiscaal bij de Bijzondere
Raad van Casatïe, prof. Langemeyer. ging
in zijn conclusie eerst uitvoerig in op de
juridische kant van deze zaak. Hij merkte
op, dat zich het in het Besluit Bijzondere
Rechtspleging niet voorziene geval heeft
voorgedaan dat de procureur-fiscaal bij
het Bijzonder Hof in Den Haag Schreieder
buiten vervolging heeft gesteld, doch dat
zijn collega te Leeuwarden daarna nog
reden vindt tot vervolging. Schreieder be
hoefde met het meningsverschil tussen
beide functionarissen geen rekening te hou
den. Hij mocht .het Openbar Ministerie als
één en ondeelbaar beschouwen en zich dus
op de buitenvervolgingstellïng beroepen,
zolang die niet was ingetrokken. De beslis
sing van het Leeuwarder Bijzonder Hof,
dat dit erkende, kwam prof. Langemeyer
als juist en het cassatieberoep dus onge
grond voor.
„Zeer verkeerd insluipsel'
Prof. Langemeyer zeide voorts: „Het
hindert mij niet weinig dat indien uw Raad
mijn mening volgt wij de schijn op ons
laden een sluitsteen te leggen op een epï-
op, dat zich in het Besluit Bijzondere
bevredigd heeft gelaten, omdat men meende
iemand op onverklaarbare wijze aan ver
diende straf te zien ontsnappen. Het is
tegenwoordig niet ongewoon, dat men de
behandeling van een strafzaak gebruikt om
uiting te geven aan zijn oordeel over geheel
andere personen dan verdachte. Verneemt
men sommige uitingen van het publiek, dan
krijgt men de indruk, dat het zou ver
langen dat dit op nog veel groter schaal
gebeurde. Het is een zeer verkeerd insluip
sel. In een strafzaak moet niemand anders
bloot staan aan critiek dan de verdachte
die zich verdedigen kan, tenzij het onder
zoek tegen die verdachte het onvermijdelijK
maakt ook anderen te beoordelen.
Er zijn in ons land gelukkig rechtmatige
wegen genoeg om ieders verantwoordelijk
heid te doen vaststellen. Ook al zou ik dus
critiek of twijfel gevoelen, dan zou ik die
niet uitspreken. De logische tegenhanger
daarvan is, dat ik ook niemands verdedi-
ging op mij zal nemen, ook al zou ik daar-
Agenda voor Haarlem
WOENSDAG 25 MEI
Gem. Concertgebouw: Feestavond, 8 uur.
City: „Sahara", 18 j„ 2.15. 4.30, 7.00 en 9.15
Uur. Spaarne: ..De Dageraad", 14 j„ 2.30. 7.00
en 9.15 uur. Frans Hals: „De bewaarschool".
18 j„ 2.30. 7.00 en 9 15 uur. Rembrandt: „Jody
en het hertenjong". 14 j.. 1.45. 4.15. 6.45 en
9.15 uur. Palace: „Giftige lippen". 18 j., 2.00,
4.15, 7.00 en 9.15 uur. Luxor: „De roemrijke
daden van Danny", 18 j.. 2.00. 4.15. 7.00 en
9.15 uur.
DONDERDAG 26 MEI
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
VRIJDAG 27 MEI
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen
inieuw programma).
Dodentransport uit Duitsland
in Amersfoort aangekomen
Dinsdag arriveerden in het Identificatie
centrum Amersfoort van de dienst Identi
ficatie en Berging de stoffelijke resten van
negentig tijdens de oorlog in Oost-Duits-
land omgekomen Nederlanders. Bij dit
transport het negende na de oorlog
bevinden zich de stoffelijke overschotten
van generaal-majoor M. Carstens, luite
nant-kolonel J. A. W. Snoek, ritmeester A.
C. Eland,, kapitein W. Schuiling, eerste lui
tenant H. J. R. Derks, tweede luitenant G.
A. Verbruggen en de soldaten J. H. Jansen
en W. Dijkhuizen, die in het krijgsgevange
nenkamp bij Neu-Brandenburg het leven
lieten.
Voorts bevinden zich bij het transport de
stoffelijke resten van veertig in het con
centratiekamp te Tröbitz omgekomen Jood
se landgenoten. De overige stoffelijke over
schotten zijn allen van burgers, die door de
dienst Identificatie en Berging in de Rus
sische zóne van Duitsland (onder andere in
Erfurt en Maagdenburg) werden opge
spoord.
Het dodentransport werd Dinsdagmiddag
overgenomen door de commandant van het
Identificatie-centrum Amersfoort, majoor
J. A. H. Luick, waarna de stoffelijke resten
in de dodenhal werden opgebaard. Zij zul
len zo spoedig mogelijk op een door de
familie te bepalen plaats of op de ere
begraafplaats van de Oorlogsgravenstich
ting te Loenen op de Veluwe, worden her
begraven.
Voor de familieleden die van de aan
komst van de hun ontvallenen reeds op de
hoogte werden gesteld bestaat gelegen
heid een bezoek aan de dodenhal te bren
gen. Dit is mogelijk iedere dag van 1416
uur, behalve 's Zaterdags en 's Zondags.
De voormalige Duitse bunker op de Zuiderpier te lJmuiden wordt opgeruimd Reeds
h'9 S V"n gevllll'end be£°" 'net behulp van springstof op te
bladen. Hier bezwijkt weer een stuk bunker onder de kracht
t van een explosie.
Uitspraken rechtbank
De Haarlemse rechtbank heeft uitspraak
gedaan in de zaken tegen Haarlemmers, die
verdacht werden van diefstal van goederen
uit wagons op het goederenstation te Haar
lem. De rangeerder W. T. die toezicht moest
houden op de wagons en vele malen textiel
heeft meegenomen, werd veroordeeld tot
een gevangenisstraf van een jaar en zes
maanden. Zijn zwager J. H. B., die niet bij
de Spoorwegen werkzaam was en verdacht
werd van medeplichtigheid, werd veroor
deeld tot een gevangenisstraf van acht
maanden. In beide gevallen wordt het voor
arrest afgetrokken. De vrouw van de ran
geerder werd wegens heling veroordeeld
tot drie maanden mef aftrek, de vrouw van
B. tot een geldboete van 60, subsidiair 36
dagen hechtenis en een nicht van de ran
geerder, die textielgoederen gekocht had,
tot een straf van één maand. Een kleerma
ker, die verdacht werd van heling, werd
vrijgesproken.
De magnetiseur E. H. B. uit Heemste
de, die in hoger beroep heeft terecht ge
staan, verdacht van het onbevoegd uitoefe
nen der geneeskunde, werd veroordeeld tot
een geldboete van 250, subsidiair 50 dagen
hechtenis.
De kellner G. A. B„ die in hoger be
roep was gegaan tegen het vonnis van de
kantonrechter, waarbij hij wegens dronken
schap was veroordeeld, werd door de recht
bank een straf opgelegd van één dag hech
tenis en plaatsing in een Rijkswerkinrich
ting, gedurende een half jaar.
Wegens overtreding van de Jachtwet
werd de opperman A. S., die reeds enige
vonnissen achter de rug heeft, in hoger be
roep door de rechtbank veroordeeld tot een
hechtenisstraf van zes maanden en J. V. tot
een geldboete van 75, subsidiair 30 dagen
hechtenis en een voorwaardelijke hechte
nisstraf van vijftien dagen.
Opnieuw poogden oud-NSB'ers
een „vereniging" te vormen
Politie vindt lijst van
ondergedoken delinquenten
Opnieuw heeft de rijkspolitie een einde
weten te maken aan pogmgen om een ver
eniging van oud-N.S.B.'ers te formeren.
Ditmaal was het hoofdkwartier in Drieber
gen gevestigd en ging de actie uit van oud
officieren van de „Nederlandse Arbeids
dienst". Er bestonden nauwe contacten met
de Amsterdammer F. de J„ in wiens huis
destijds de vereniging tot hulp aan politie
ke delinquenten „Wij Moeten Helpen" haar
hoofdkwartier had.
De organisatoren van deze nieuwe ver
eniging waren W. K. uit Driebergen en een
zekere P. oud Maartensdijk. De moeilijke
omstandigheden waaronder verscheidene
vroegere leden van het kader van de „Ar
beidsdienst" op het ogenblik verkeren,
hadden hen er toe gebracht een soort co
mité te stichten, teneinde gelden in te za
melen. In het begin van dit jaar is in de
hoofdstad een bijeenkomst gehouden,
waarin de plannen zijn besproken.
De rijkspolitie heeft een inval gedaan bij
K. in Driebergen en bij P. in Maartensdijk.
Een groot aantal foto's van Hitier, een por
tret van Mussert en een uitgebreide cor
respondentie tussen de leden van het co
mité onderling werden in beslag genomen.
Ook de kas, inhoudende de somma van ƒ11
viel de politie in handen.
De belangrijkste vondst was een lijst van
mensen, die voor hulp in aanmerking
kwamen. Verscheidenen van hen worden
nog steeds gezocht, hetzij omdat zij uit een
kamp wisten te ontsnappen, hetzij om an
dere redenen. Doordat cie lijst ook hun
onderduikadressen bevatte, konden zij in
gerekend worden.
toe bij ae bitterheid waarmede men som
mige personen in dit opzicht heeft beoor
deeld wel neiging kunnen gevoelen.
Hun die menen, dat veroordeling van
Schreieder mogelijk was geweest moet het
toch iets zeggen, dat de procureur-fiscaal
te Leeuwarden, die op het standpunt staat
dat de buitenvervolgingstelling door zijn
ambtgenoot te 's Gravenhage geen kracht
had en die waarlijk niet van een welwil
lend oordeel over Schreieder heeft blijk ge
geven, gemeend heeft geen ander feit met
kans van succes te kunnen vervolgen dan
aa\van Dronrijp. Het Hof te Leeuwarden
heeft het niet bewezen geacht. Gezien
de tegenstrijdige getuigenverklaringen waar
van de meerderheid in Schreieders voor
deel was. kan men deze beslissing zeer goed
begrijpen. Na de uitspraak heeft de voor
naamste getuige zijn verklaring gewijzigd,
in Schreieders nadeel.
Onze wetgever heeft gewild, dat een een
maal gegeven vrijspraak onaantastbaar
zou zijn.
Prof. Langemeyer concludeerde tot ver
werping van het beroep.
De Raad zal over vier weken uitspraak
doen.
Voorwaardelijke geldboete
voor oud-illegale werker
Het Bijzonder Gerechtshof te Amster
dam veroordeelde Dinsdag de 35-jarige
ex-onderwijzer T. van V. uit Hilversum
tot een voorwaardelijke geldboete van
ƒ500,De boete zal voldaan moeten
worden indien de verdachte gedurende
twee jaar zich zal onthouden van het op
treden in enige functie bij een uit de ille
galiteit ontstane organisatie, waarbij is
inbegrepen de Stichting „1940'45", en
van het publiceren van eigen bevindingen
of die van anderen uit de illegaliteit.
Van V. bekleedde tijdens de bezetting
hoge functies in het illegale werk en stond
bekend onder een schuilnaam „Hugo". Hij
had een bijna legendarische faam gekre
gen, omdat hij bij overvallen van de Duit
sers altijd op het nippertje wist te ont
snappen. De bezetters maakten geducht
jacht op hem, want niet alleen was hij
een van de vooraanstaande mannen in de
landelijke organisatie, maar ook bekleed
de hij een belangrijke functie in de K.P.
Hij was de geestelijke vader van de Stich
ting „1940'45".
Verdachte was ten laste gelegd, dat hij
op 26 Januari 1945, toen hij door de S,D.
was gearresteerd, aan leden van deze dienst
heeft medegedeeld dat de volgende dag in
het perceel Leidsegracht 13-15 te Amster
dam een vergadering zou worden gehou
den van het landelijk werkcomité van het
verzet, waardoor de Duitsers belangrijke
figuren uit de illegaliteit in handen kre
gen. Van V. voerde tot zijn verdediging
aan, dat op het tijdstip waarop de ver
gadering zou moeten beginnen reeds lang
in de illegaliteit bekend zou moeten zijn,
dat hij gearresteerd was en dat de verga
dering niet door had mogen gaan.
Vandaag werd verdachte voor dit ge
deelte van de tenlastelegging vrijgesproken
omdat het Hof niet bewezen achtte, dat
hij destijds wist en begreep, dat'opsporing
en vervolging ten gevolge van zijn mede
deling plaats zou hebben.
Als tweede punt was verdachte ten laste
gelegd, dat hij in Februari 1945 ten be
hoeve van de S.D. een schema heeft ge
maakt van de bouw van de illegaliteit in
Nederland, onder meer bevattende de na
men of schuilnamen van vele vooraan
staande illegale werkers.
Het Hof achtte het vervaardigen van dit
schema overtuigend bewezen en veroor
deelde Van V. daarvoor tot bovengenoem
de straf.
De advocaat-fiscaal mr. J. C. Louet
Feisser had veertien dagen geleden voor
beide feiten een onvoorwaardelijke geld
boete van 500,tegen Van V. geëist.
De vraag om ontslag van de
Haagse burgemeester
Het A.N.P. meldt nog uit den Haag: De
aanvraag om ontslag van mr. W. A. J. Vis
ser als burgemeester, heeft aanleiding tot
vele veronderstellingen en gissingen gege
ven. Mr. Visser heeft zoals reeds is
medegedeeld door bemiddeling van zijn
persoonlijke secretaris, over meer reis-
deviezen beschikt, dan hem toekwamen.
Naar men ons van doorgaans welingelichte
zijde opmerkt, is mr. Visser echter niet ge
heel op de hoogte geweest van de faits et
gestes van zijn vertrouwensman.
De secretaris, drs. W. B., is in arrest ge
steld in verband met onwettige handel in
vreemde valuta, in het bijzonder harde
valuta, waarvan, naar men thans aanneemt,
de omvang enige tienduizenden guldens
bedraagt. Het is gebleken, dat drs. B. bij
vele handelingen de naam en functie van
de burgemeester heeft misbruikt. Ook zou
hij dit met de namen van hoge functiona
rissen uit de Partij van de Arbeid, met wie
hij tijdens de bezetting samenwerkte, heb
ben gedaan. Deze functionarissen waren
onkundig van de valuta-fraude van drs. B.
Aangezien mr. Visser zich door de hande
lingen van zijn secretaris gecompromiteerd
achtte, heeft hij, in overleg met regerings
personen, zijn ontslag aangeboden.
Het gerechtelijk vooronderzoek in Neder
land en Zwitserland tegen drs. B. is vrijwel
gei'eed.
Omtrent de juistheid van geruchten, dat
drs. B. valuta zou hebben gesmokkeld in
internationaal-politiek verband of wel mis
bruik zou hebben gemaakt van een ver
trouwensfunctie als beheerder van het ver
mogen van een politieke delinquent kon
in doorgaans welingelichte kringen geen
bevestiging worden gekregen. Wel heeft
men de indruk, dat drs. B. zich veelal nog
in een illegale sfeer waande. De geestelijke
instelling, die daarvan het gevolg was is
hem blijkbaar noodlottig geworden.
Schat van een kind
Wij hebben onszelf niet gemaakt en aan
iedereen mankeert wel wat, maar zo een
mens als onze buurman, neen, hoe kan
iemand zo verzuren in het leven? Ge zouat
zeggen, kom, het is niet alles op deze
wereld, we zijn er niet voor ons louter
plezier op neergezet, maar we zullen er
van maken wat we kunnen. We zullen
proberen om er aan de goede kant tegen
aan te kijken, er zijn schone dingen ge
noeg om de lelijke te vergeten. Neen, zegt
onze buurman, dat zullen we niet.
Hij loopt door het leven te loeren om de
dingen te vinden waaraan hij zich plezierig
en tevreden ergeren kan. Hij neemt het de
zon kwalijk dat er schaduwen bestaan, hij
gromt tegen de blauwe hemel omdat hij
grauwe wolken zien wil die zijn bondge
noten in de humeurigheid zijn. Hij is een
zure mens.
Zijn vrouw trippelt bleekjes en onder
danig door het huis, zij heeft het lachen
in haar trouwe onderdanigheid verleerd.
Zijn kinderen zijn schuw en rillerig lijk
hondjes die geloven dat het leven uil slaag
bestaat. De bloempjes in zijn huis durven
niet te groeien en laten hun sprietige kop
jes hangen uit verdriet dat zij niet in een
ander hofje geboren zijn.
Die zure mens schampert en scheldt in
een kringetje om zich heen. dat kringetje
wordt een sombere suffe vlek, een donkere
vijver waarin het water stilstaat en bederft.
Het kan zijn dat deze mens Ret niet ge
makkelijk in zijn leven gehad heeft, hij zal
misschien wat klappen gekregen hebben
gaandeweg. Hy heeft misschien zijn neus
gestoten hier en daar. Wij kunnen er over
peinzen, wij weten niet wat deze mens J"his-
schien in het puntje van zijn hart gekne
pen heeft.
Maar het is niet te geloven dat een mens
zo een zuurstok worden kan.
Er is een kind geboren, er komen ken
nissen en buurvrouwen boven de wieg
kijken en zeggen: Het is een lievertje, het
is een schat van een kind. Zij knikken
tegen dat kleine mensje, zij lachen breed
tegen de oogjes die nog wezenloos naai' dat
wondere leven liggen te kijken en zij ver
tellen dat het op zijn vader lijkt, maar dat
het de ogen van zijn moeder heeft.
Dat kunnen zij wel zeggen om de zieke
moeder een pleziertje te doen, daar kikkert
zij wat van op. Zij zeggen dat zo maar in
het wilde weg, het kind lijkt niet op zijn
vader, het lijkt nog nergens op. Het lijkt
nog niet op een mens met zijn nesthaar en
zijn verrimpeld neusje.
Dan moet ge een paar maanden nadien
eens komen kijken, dan kunt ge zien dat
het een echte kleine mens geworden is. Dan
schitteren zijn oogjes van plezier en
tevredenheid, dan kijkt het als een musje
zo vlug van de een naar de ander. Dan
schudt de wieg van zijn vrolijkheid, het
lacht met zijn mond en zijn ogen en zijn
armen en benen tegelijk.
Zo een klein mensje in zijn wigg moest
klein kunnen blijven, het moest niet ouder
en niet wijzer hoeven te worden. Het moest
zijn leven lang met armen en benen kunnen
blijven plezier maken en lachen om alle
schone dingen om zich heen.
Maar zo gaat dat niet op onze wereld.
Dat mensje lijkt op zijn vader en heeft
de ogen van zijn moeder, ja, het wordt zelf
een vader, het verliest zijn moeder en alles
wat zijn jeugd gekleurd heeft met.de vro
lijke tinten van een sprookjesprentenboek.
Die kleine mens wordt groot, hij krijgt zijn
klappen en hij stoot zijn neus.
En als hij zo groot geworden is dat hij
er krom van gaat lopen, wordt hij onze
buurman. Het is niet te geloven wat het
leven van een klein en vrolijk mensje
maken kan.
Germaine Devèze speelde
Tsjaikowsky
Magistrale bekroning van
de HOV-meesterserie
Het pathos en de brillante muzikaliteit
van Tsjaikowsky beheerste dit laatste con
cert van de Meester-serie van de H.O.V.,
dat onder leiding stond van Marinus Adam,
en waaraan meewerkte de Franse pianiste
Germaine Devèze, de eerste prijs-winnares
van het Internationale Muziekconcours, dat
verleden jaar te Scheveningen werd ge
houden. Er is over de muziek van Tsjai
kowsky veel kwaads gezegd, maar ondanks
alles wat men haar kan aanwrijven - op
pervlakkigheid, banale thema's enzovoorts
- werkt er toch de primaire geniale kracht
in, die haar een lang leven verzekert. De
glans van Tsjaikowsky's orchestratie, die
een hoogtepunt beteekent van de school
van Berlioz, is een niet gering onderdeel,
dat het blijvend succes van zijn werk be
paalt. Het hartstochtelijk-primaire van zijn
muziek, die klaar en open en voor ieder
een verstaanbaar is, vindt zijn tegenwaar
de in de hoge, scnelle en in wezen natuur
lijke kleuren, waarmee deze muziek tot het
gehoor spreekt. Wij noemen dat alles
„effect", maar wij ontkomen niet aan de
directe werking ervan.
Marinus Adam had ditmaal de dankbare
taak de „Pathétïque" van de Russische
meester voor het publiek te brengen, een
opgave die hem bijzonder goed ligt, niet
het minst om de hartstochtelijkheid van de
Pathétique, maar ook om haar felle tinten.
Technisch beheerste hij het werk volkomen,
doch het was vooral de oprechte bezieling
welke hij aan de interpretatie van het or
kest wist mee te delen, die de uitvoering
van Tsjaikowsky's zwanenzang tot een
zeldzame prestatie maakte.
De tweede helft van de avond werd, met
een machtige vertolking van het eerste kla
vierconcert van Tsjaikowsky. een meester
lijke bekroning van de Meester-serie. De
soliste Germaine Devèze speelde het werk
met een spanning, die kracht en innerlijke
bewogenheid met natuurlijke muzikaliteit
verenigde. Haar virtuositeit is verbluffend,
maar haar beheersing om alles in evenwicht
te houden is het niet minder. Er is een op
merkelijke rijpheid in het artistieke wezen
van deze jonge kunstenaresse. een bezon
kenheid die het élan van haar spel niet
hindert, maar het een lenigheid geeft
waarmee met het orkest dankbaar te con
certeren valt. En daar kreeg Adam gemak
kelijk vat op, zodat het samenspel met het
orkest zeer goed was, behoudens een mo
ment van twijfelachtige stemming in het
„hout".
Het geheel was een ovatie waard en di«
bleef dan ook niet uit. j|
JOS. DE KLERK
