Sport en ontspanning ook voor
gevangenen
BAjCO film
Haarlem als bakermat der sport
De kleine Wereld
Donderdag 9 Juni 1919
HET GEVANGENISWEZEN
Wie had daar vroeger aan gedacht: sport
en ontspanning voor gevangenen! Toch is
het heel logisch! Voor het verkrijgen en
bewaren van een goede en gezonde geest
die vooral van zo'n groot belang is om
de mensen weer geschikt te maken voor
hun nieuwe leven in de maatschappij is
meer nodig dan alleen werken, eten en
slapen.
In Leeuwarden wordt aan veel takken
'van sport gedaan. Vooral gymnastiek. Voor
voetballen en korfballen zijn de binnen
plaatsen wel wat klein, maar het gaat toch
nog. Sport ontwikkelt het lichaam, ver
sterkt de geest, bevordert zelfvertrouwen
en leert de mensen een schakel te zijn in
het geheel.
De directeur betreurde het dat de ge
vangenis temidden der stadsbebouwing
staat. Ik wou zo zei hij dat wij onze
gebouwen buiten hadden, dan zouden wij
gemakkelijk flinke sportvelden aanleggen.
Dan kon er onder bovendien wat
liefde voor „alles wat groeit en bloeit"
aangekweekt worden door de aanleg en
verzorging van tuinen. Nu zien ze alleen
de keien van de binnenplaatsen, ook als zij
gemeenschappelijk luchten.
Verschillende andere gevangenissen be
schikken over grotere terreinen waar wel
gelegenheid is tot aanleg van een sportter
rein en waar ook bloemen en planten de
sombere gevangenissfeer verlevendigen. De
gestichten te Norg en het oude Veenhuizen
hebben ruime terreinen, daar is op dit ge
bied al veel bereikt.
In Leeuwarden zijn thans tien goede,
zelfs gezellige zalen die voor eten en ont
spanning gebruikt worden.
Óp déze zalen wordt Ts avonds na het
werk gestudeerd, gelezen er is een flinke
bibliotheek, die behalve ontwikkelings- ook
ontspanningslectuur bevat verder ge
schreven, gedamd, gekaart en geschaakt.
En natuurlijk ook veel gepraat. Als regel
is er toezicht op de zalen, maar gedurende
een heel uur zijn de gedetineerden elke
avond „baas in eigen huis". Slechts zelden
is het in hen gestelde vertrouwen be
schaamd. De goeden houden degenen die
neiging mochten hebben tot ontsporing, in
toom.
Af en toe worden concerten, lezmgen en
filmavonden gehouden. Wij maken er na
tuurlijk geen publieke vermakelijkheid van,
zo zei de directeur. Een man moet leren
als regel 's avonds rustig te zitten en zijn
vxije tijd goed te besteden. Als hij eenmaal
weer eens thuis is moet hij niet herhaal
delijk neiging hebben een „bioscoopje te
pikken", omdat hij dat „uitgaan" in
Leeuwarden zo gewoon geworden was."
Ruim 100 mannen zijn lid van een koor.
Een tiental anderen heeft een band opge
richt. Als leiders treden ook gedetineerden
Uitvoeringen worden gegeven in de kerk
zaak Vroeger waren daar houten hokjes
met tralies opgesteld, waardoor de ge
vangenen elkaar niet konden zien, maar
wel de dominee of de pastoor. Deze
„konijnen-hokjes" zijn, evenals vrijwel in
alle andere gevangenissen, ook hier ge
sloopt. Nu staan er alleen banken. Zondags
gaan de gevangenen eenmaal naar de kerk.
Er worden dan achter elkaar een Roomse
en een Protestantse dienst gehouden. Op
het podium staat een altaar waar de pries
ter de mis opdraagt. Als de dominee preekt,
wordt het altaar door een gordijn aan het
oog onttrokken.
De gevangenen gaan in het algemeen
graag naar de kerk. Stilte en aandacht zijn
voortreffelijk. Er wordt in deze omgeving
gevoeld „bij brood alleen kan de mens niet
leven." Elke dag komen er paters en domi
nees in de gevangenis om met gevangenen
onder vier ogen te spreken of godsdienst
onderwijs te geven.
In de kerk wordt ook elke drie maanden
avondmaal gehouden. Dan zitten de ge
vangenen met de directeur en het overige
personeel dat lidmaat ener Protestantse
kerk is. aan één tafel om de dood des Heren
te gedenken: Alle Protestantse kerken wer
ken hieraan mee. De gevangenis in
Leeuwarden is wat dit betreft de verdeelde
christenheid in de vrije maatschappij ver
vooruit!
Elke Zondag is het voor de mensen, die
naar de kerk gaan, een gebeurtenis. Het
Zondagse pak wordt aangetrokken en de
schoenen worden gepoetst.
Er zijn ook veel gevangenen die 's avonds
voor les of verblijf op de recreatiezaal het
werkpak verwisselen voor een opknap
pertje.
Een ontroerend concert
Op het departement van Justitie had men
gezegd, dat het koor zo mooi zong en mij
aangeraden het ook voor mij te laten
zingen.
Dat gebeurde in de kerkzaal.
Een eigenaardige omstandigheid, een con
cert voor één bezoeker. Ik voelde mij eerst
onwennig.
Daar midden in de zaal stonden de hon
derd zangers. Op korte afstand zat ik, de
vertegenwoordiger van de vrijheid, een van
de mensen die staan aan de andere
kant van de grendels en sloten. De
adjunct-directeur zat naast mij, maar die
beschouwden zij als een der hunnen. Hoe
zouden ze het vinden met z'n allen te moe
ten zingen om mijn nieuwsgierigheid te
bevredigen. Maar ik kon geen ontstemming
in hun ogen zien. Integendeel, eerder be
langstelling. zelfs iets van vriendelijkheid.
Zij waren blij te mogen, zingen.
Daar hief de dirigent zijn hand op. De
pianist gaf de toon aan. En toen klonk dat
machtige aangrijpende lied van Beethoven:
Die Himmcl rühmen des Etuigen Ehrc,
ihr Schall pflanzt seinen Namen fort.
Jhn riïhmt der Erdkreis,
ihn preisen die Meere.
vernimmo Mensch, ihr göttUch Wort!
Wer trast der Ilimmel unzahlbare Sterner
Wer fiihrt die Sonn aus ihrem Zelt?
Sie kommt und leuchtet und lacht tins von feme
und lauft den Weg, gleich als ein Held,
und lauft den Weg, gfeic/i als ein Held.
Er schoot een brok in mijn keel, ik was
er een ogenblik kapot van. Ik heb dikwijls
heel goede mannenkoren horen zingen,
maar nog nooit heeft een hunner mij zo
ontroerd. Die honderd mannen, jongen en
ouden door elkaar, gedoemd om vele, vele
jaren achter sloten en grendels te zitten,
zongen hier van de grootheid van God zich
in de natuur openbarend.
De zangers gaven zich geheel. Je zag het
de omgeving viel voor hen weg, ook de
kameraden die hen omringden. Even wer
den zij als in extase opgeheven boven het
aard**.
Op dat ogenblik voelden zij zich onge
twijfeld gelukkig. Zij waren geen gekooide
nachtegalen, maar verlustigden zich in de
heerlijke ongebondenheid der ware vrij
heid.
Zij zagen voor zich de zee, de machtige
grootse zee. Wanneer hebben zij die voor
het laatst gezien, wanneer zullen zij weer
eens aan het strand staan? En dan de
sterrenhemel die zij nu zelden zien. Het
glas van de ramen der cellen is ondoor
zichtig en zelden zijn ze 's avonds nog zo
laat op de binnenplaats op het uur dat aan
de hemel de lichten ontstoken worden. Een
zonsopgang zien zij nooit, evenmin het af
scheid van de held van de dag als hij de
Westerkim met een schitterend rood en
oranje kleurt.
De adjunct-directeur die het al meer
malen had gehoord, fluisterde mij in het
oor: Ook mij grijpt het altijd aan. En dan te
weten dat daar moordenaars, rovers, inbre
kers, landverraders en andere misdadigers
staan. Althans dat waren zij. Hoevelen zijn
het nog? Ik ken velen heel intiem. Er zijn
er heel wat die berouw hebben en ik ben
vast overtuigd, dat het voor hen is: „dat is
één keer geweest, maar nooit meer!" Die
zijn ongetwijfeld al een goed eind gevor
derd op de weg der reclassering.
Een gevangene ontdekte dat hij aanleg had
voor beeldhouwen. Hij mocht die gave
ontwikkelen. Hierboven een afbeelding
van een door hem uit hout gestoken
Madonna. I
Wij zitten nu zo vervolgde de adjunct
directeur aan de goede kant van deze
zaal. Zij aan de verkeerde kant. Misschien
is het slechts louter toeval. De jonge man
die daar staat, kwam eens thuis 'toen hij
een ander op zijn plaats zag. Hij hield van
zijn vrouw, haar ontrouw greep hem zo
aan, dat hij buiten zich zelf van woede de
indringer neersloeg. Wat zouden wij ge
daan hebben in zo'n geval? Zouden wij
meester over ons zelf gebleven zijn? Mis
schien is de klap wel wat harder aangeko
men dan de bedoeling was. Hoe het zij, de
man moet hier nu zijn vonnis uitzitten.
Zo'n iemand is gelukkig niet onverbetei'lijk
te noemen.
En zo zijn er velen.
Even had het koor gepauzeerd. Een nieuw
geestelijk lied volgde met enige machtige
„Halleluja's!" Niet minder mooi gezongen,
maar toch minder aangrijpend omdat de
■eerste indruk natuurlijk de sterkste reacties
verwekt.
Toen kwam de beurt aan de band. Goede
beschaafde muziek. Maar na de verheven
indruk die de zang gemaakt had, viel het
wat in het niet. Trouwens begrijpelijk.
Maar wel bleek er uit dat die band de ont
spanningsavonden uitstekend kan op
vrolijken.
Er was ook een accordeon-virtuoos. Een
zigeuner. Hij mocht het programma beslui
ten met de „Oriënt-express", maar de tijd
drong. Inderdaad, hij is virtuoos, nooit heb
ik dit nummer zó horen spelen. De jonge
man kan geen noot lezen maar wat hij door
de radio hoort, speelt hij meteen na. Vroe
ger bestond hij van de muziek, zoals zovele
zigeuners. Nu mag hij slechts af en toe zijn
instrument grijpen en zijn publiek is het
zelfde. Maar muziek is zijn leven. Ik ver
denk hem er ernstig van. dat hij enige
extra wagons achter de „Oriënt-express"
gekoppeld heeft, om zijn speeltijd te ver
lengen. Even langer levensgeluk. Wie
neemt het hem kwalijk? Hem, de zigeuner,
die de vrijheid in het bloed zit en die nu
hier voor vele jaren gebonden is.
Het koor is in Leeuwarden bekend. Af
en toe worden er in de kerkzaal concerten
gegeven voor enkele genodigden. Eens
heeft het voor de radio gezongen, maar dat
was slechts heel kort en op een middaguur
dat niet velen luisteren. Een radio-concert
op een avond zou zeker slagen.
Van het koor zijn door een muziekwinkel
in Leeuwarden enige gramofoonplaten ge
maakt. Gedetineerden konden die kopen.
Elf gulden van hun „zakgeld" was wel veel,
maar velen zonden zo'n plaat naar huis. Nu
klinkt de stem van vader ook weer, al is
het vereend met die van anderen, in de
huiskamer.
Die elf gulden waren voor de man een
offer. Het loon van bijna dertig dagen
In een volgend artikel enige opmerkingen
over het resultaat van de reorganisaties in
de gevangenis te Leeuwarden.
Zwemmen
Goede inzet Haarlemse
kampioenschappen
Onder leiding van de Zwemclub Haarlem zijn
de eerste wedstrijden voor de kampioen
schappen en beste prestaties van de kring
Haarlem van de KNZB in Stoop's Bad ge
houden.
De titels werden als volgt gewonnen:
50 m. borstcrawl meisjes: 1. C. Kneyns-
berg (DWR) 34.7 sec.: 2. B. Nelissen (DWT)
34.9 sec.: 3. E. Holsken (Haarlem) 35 sec.
100 m. rugslag. dames: 1. J. Wisker (DWR)
1 m. 26.6 sec.; 2. M. Overeem (HPC) 1 m. 26.7
sec.; 3. J. v. Waard (DWR) 1 m. 27.2 sec.
200 m. borstcrawl. heren: 1. W. Geurtsen
(HPC) 2 m. 29 sec.; 2. F. Pieters (DWR) 2 m.
33.1 sec.; 3. P. Smit (HPC) 2 m. 33.6 sec.
200 m. schoolslag, dames: 1. J. Spoor (DWR)
3 m. 10.8 sec.; 2. D. Turkenburg (DWT) 3 m.
15.2 sec.; 3. R. Spoor (DWR) 3 m. 15.3 sec.
5 x 50 m. borstcrawlestafette, meisjes: 1.
DWR 3 m. 10.2 sec. (M. Kraay, C. Kneyns-
berg, W. Mol, E. Mol en L. Leffelaar); 2.
DWT 3 m. 14.6 sec.; 3. HVGB 3 m. 18.1 sec.
3 x 50 m. wisselslagestafette, heren: De
ploegen van Zwemclub Haarlem en van
HVGB eindigden gelijk in 1 m. 40 sec. Derde
was HPC in 1 m. 43.2 sec.
Daar de beide eerstgenoemde ploegen voor
het bereiken van een beslissing om het kam
pioenschap niet wensten over te zwemmen,
zal waarschijnlijk de titel niet kunnen wor
den toegekend.
Schoonspringen, heren: J. Paanakker
(Haarlem) 54.23 punten.
Roeien
Njord wint Telegraafbeker
Met zeker zes lengten voorsprong op Laga
heeft Njord Woensdagavond de 4'.- km.
lange roeiwedstrijd op de Amstel te Amster
dam van het Kalfje naar de Weesperzijde om
de Telegraafbeker gewonnen in de tijd van
15 min. 59,8 sec. De tijd van de Delftenaren
bedroeg 16 min. 18.8 sec.
De acht van Nereus had zich teruggetrok
ken uit deze jaarlijkse internationale lange-
afstandswedstrijd voor achtriemsgieken, die
door De Hoop was voorbereid. Njord roeide
aan boei 2 en Laga aan boei 1. Wegens boch
tennadeel lag Njord bij deze start een lengte
voor. Gedurende de race gaf Laga vrijwel
geen strijd, zodat Njord voortdurend uitliep.
Gymnastiek
Athletiekbeoefening
in de Kennemer Turnkring
Teneinde de athletiekbeoefening geduren
de de zomermaanden ook bij de gymnasten
meer ingang te doen vinden, organiseert de
Kennemer Turnkring een competitie tussen
de verschillende verenigingen, omvattende
drie wedstrijden met op elke wedstrijd drie
onderdelen. Ter aanmoediging is de compe
titie bovendien nog verdeeld in drie klassen.
De eerste wedstrijd is achter de rug. De
uitslagen hiervan luiden als volgt:
Dames. Ie klasse: Concordia I 2763 pnt.;
BGV I 2321 pnt.; TVS 1599 pnt.
2e klasse: Turnlust, H'lem 2359 pnt.; Con
cordia II 1677 pnt.; BGV II 1433 pnt.
3e klasse: Bato 2103 pnt.; OSS II 1575 pnt.;
BGV III 1157 pnt.
Heren, le klasse: Concordia 3903 pnt. (voor
deze klasse was slechts door één ploeg inge
schreven)
2e klasse: Turnlust, H. 3589 pnt.; BGV
2131 pnt.
3e klasse: Bato I 3541 pnt.; OSS 3510 pnt;
Bato H 2511 pnt.
De beste prestaties waren als volgt:
Dames, 80 meter hardlopen: A. v. d. Vliet,
Turnlust 10.8 sec.; verspringen: J. v. d. Wal,
BGV 4.64 meter; kogelstoten: T. Stammes,
BGV 8.32 meter.
Heren, 100 meter hardlopen: C. Mulder,
OSS 12.4 sec.; verspringen: C. Henskens. Con
cordia 5.36 meter; discuswerpen: G. Silvis,
Turnlust 25,90 meter.
AMSTERDAMS ELFTAL TEGEN WIE-
NERSPORTKLUB. In het Olympisch Sta
dion te Amsterdam speelde de Wienersport-
klub als eerste wedstrijd van een korte tour
door Nederland tegen een Amsterdams
elftal. De uitslag was 11.
KAREN HARUP ZEGT ZWEMSPORT
VAARWEL. De Deense zwemster Karen
Harup zal aan het eind van het zomerseizoen
de wedstrijdsport vaarwel zeggen. Ze keert
dan terug naar Kopenhagen, waar ze gaat
trouwen.
De aangewezen film voor
uw vakantiefoto's en
allerlei andere opnamen.
ft'UU.IMH'MI.H.I.U.I.
Nederlandsche
Fotografische
Industrie
4 x 6.5 f 1.10
6x9 f 1.20
6.5 x 11 f 1.60 I
in tropenverpakking
verkrijgbaar.
Een aantal burgemeesters uit de provincie Groningen brengt op het ogenblik een
bezoek aan Engeland. Zij werden door de Lord Mayor van Londen. Sir George Aylwen,
op Mansion House ontvangen. Sir George Aylwen (met ambtsketen) in gesprek met
de burgemeester van Winschoten, mr. dr. A. J. Romijn. Geheel links de burgemeester
van Wedde, de lieer B. Nauta en naast hem de burgemeester van Nieuwe Pekela, de
heer G. Boekhoven.
Onder toezicht van Rijksmonumentenzorg wordt het- uit 1230 daterende kerkje te
Eestrum (Friesland)dal thans in bezit is van de Nederlands Hervormde Gemeente,
gerestaureerd. De werkzaamheden vorderen; de toren is reeds gereed en nu is men
bezig het dak in oude stijl terug te brengen.
Nu sportbeoefenciul en sportlievend Haarlem zich opmaakt om een gehele week
lang de sport en de lichamelijke volksopvoeding in het middelpunt van aller belang
stelling te brengen heeft het zin om vooral de jonge garde der Haarlemse sportgemeen-
schap iets te vertellen over de pioniersdaden van hun voorgangers, dïe hun lievelings-
sport in onze goede stad invoerden of de grondslag legden van de talloze sportclubs
en zelfs de nationale bonden.
kan helaas niet worden gezegd. Haarlemse
leraren als Van den Boom. Hop en Goeting
om enkele oud-gymnastiekers te noemen
hebben voor de ontwikkeling van het natio
nale gymnastiek-onderricht baanbrekend
werk verricht. Als leervak op de school
verwierf het desondanks nog steeds niet
de waardering die het ongetwijfeld zou
hebben als elke autoriteit en elke burger
zich bewust was van de creatieve, de schep
pende waarden ervan voor lichaam en
geest. Waarden, die de jeugd fris en blij, de
volwassenen vaardig, gezond en flink ma
ken en houden, die studie- en beroepsbe-
langen dienen, die voor de sportieve ont
spanning en de sportprestaties van funda
menteel belang zijn.
Wat niet is kan (en zal) echter komen.
De individuele en de nationale strijd öm
het bestaan stelt steeds hogere eisen aan
lichaam en geest. We zullen dus wel een
„sportzinnig" volk moéten worden. Alleen
een fit volk kan een presterend volk zijn.
Omstreeks het begin van deze eeuw wer
den de uit Engeland ingevoerde takken van
sport via de middelbare scholen snel popu
lair. In Haarlem was men zijn tijd .echter
ver vooruit.
Onze overgrootvaders speelden immers
reeds in de zeventiger en tachtiger jaren
als eersten in den lande het door Pim Mu
iier in Engeland geleerde voetbalspel op
het gras van de Koekamp? Tienduizenden
Haarlemse schooljongens leerden dit popu
lairste aller spelen op de zandvlakten
het Molenpad (thans Julianastraat) en op
het nog bestaande Kalfje. H.F.C., the good
old, werd uit dit werk van Muiier en zijn
makkers geboren.
Doch de thans vier-en-tachtigjarige
sport-nestor bracht niet alleen de voetbal,
doch ook de hockeybal in Nederland voor
het eerst aan het rollen en was ook de eer
ste die door in de Hout met athleüek te
beginnen, de grondlegger werd van de re
naissance der Moeder van alle sporten.
De nationale voetbal-, hockey- en athle
tieksport vinden dus hun bakermat in onze
goede stad.
Reeds in 1910 werd Muiier tot Erelid
der K.N.A.U. benoemd.
Er gebeurde hier echter veel meer.
Op het gebied van reddend zwemmen
was de Haarlemse Reddingsbrigade de grote
baanbreekster in ons land, terwijl de leer
methode Bongertman een grote stimulans
voor het klassikale zwemonderricht in ons
land was.
Zo is het ook gegaan met honkbal. Haar
lem was ongetwijfeld de plaats waar de
grondslag voor deze thans reeds zo popu
laire zomersport, werd gelegd. Is het wat
deze invloed op de Nederlandse sportwereld
betreft niet opvallend, dat de Voetbalbond,
de Athletiek-unie, de Roeibond en de Honk-
balbond respectievelijk als presidenten
hebben Karei Lotsy, ir. Ad. Paulen, ir.
Tromp en D. Beets, die bij „H.F.C.". de
H.A.V. „Haarlem", „Het Spaarne" en H.C.
Haarlem hun liefde voor en kennis van deze
sporten opdeden en zich ook voor zover zij
thans elders wonen met Haarlem verbon
den bleven voelen? Haarlem heeft op elk
cultureel gebied een groot aantal promi
nente burgers opgeleverd. Ook op het ge
bied van de nationale sport.
Is daarmede alles gezegd van Haarlem
als bakermat der sport en lichamelijke op
voeding? Ongetwijfeld niet. Tegenwoordig
zijn overal in ons land jiu-jitsu en ju-do
clubs. Dat omstreeks dertig jaar geleden
in een complex onbewoonbaar verklaarde
woningen in de Wijde Appelaarsteeg di
verse leslokaaltjes waren ingericht waar
een enthousiast amateur-schermer, bokser
en wox-stelaar ook de eerste jiu-jitsu-lessen
aan de hand van Engelse politie-boeken
gaf is vrijwel onbekend. Hij organiseerde
toen ook reeds vele afstandsmarsen.
Sport zonder medische en para-medische
verzorging en conlróie is thans ondenk
baar.
Lang voordat het eerste bureau voor
Sportkeuring in ons land wex'd opgericht
(1927) waren in Haarlem o^a. wijlen ör.
Merens en dr. Mauritz reeds enthousiaste
sportartsen. De sportmassage werd onder
de invloed van Goeling en Nuyten, pioniers
in het Nederlandse Genootschap dat het vak
van heilgymnastiek en massage op z'n te
genwoordige hoge peil bracht, gepropa
geerd en gemoderniseerd.
We zouden zo kolommen kunnen vullen
met het noemen van pionierswerk in Haar
lem en door Haax-lemmers op het terrein
van de lichamelijke oefening en sport tot
nut en glorie van stad en land en tot
vreugde van de jeugd en de volwassenen
verricht. Dit gaat echter niet. We willen
eindigen met een wens nl. Laat de Haar
lemse sportjeugd dip thans deze Sportweek
1949 draagt uit het mooie wei'k hunner
voorgangers iets van hjjn liefde, enthousi
asme en doorzettingsvermogen voor en
door de sport overnemen. Dan zal Haarlem
naast haar internationale erenaam van
bloemenstad die van sportstad van Neder
land mogen blijven voeren.
JAN HUT.
De veteranen onder de sportlieden en
supporters, die over het sportieve gebeuren
nog wel eens iets andex-s lazen dan de wed
strijduitslagen en de voetbal ranglijstjes,
weten, dat oudere Haarlemmers tegenover
sportvrienden van elders gaarne met enige
trots beweerden: Haarlem is de bakermat
van de sport in ons land.
Hoewel een dergelijk chauvinisme niet
altijd voor het volle pond gerechtvaardigd
is, menen we, dat de belangrijke rol, welke
Haarlem in de laatste honaexrd jaar op het
gebied van lichamelijke oefening en sport
speelde, haar het recht op deze erenaam
deed verdienen
Weinigen zullen weten dat de band tus
sen de lichamelijke oefening, de gymnas
tiek, het oudtijdse turnen en de sport van
het begin der vorige tot in het begin dezer
eeuw zeer sterlc was. Wie wel eens het
lijvige en interessante boek getiteld: „Vol
ledig leerstelsel van kunstmatige lichaams
oefeningen door Guts Muths", geschreven
tussen 1806 en 1812 door dr. Jan van Geuns,
de latere professor in de theologie, door
bladerde en met verbazing kennis maakte
met de voortvarendheid in opvattingen over
de gymnastiek, de athletiek, het zwemmen
en de spelen in die tijd, zal het vorenstaan
de beamen.
Desondanks is de ontwikkeling van de
gymnastiek, de athletiek, het zwemmen en
de spelen zoals we die nu overal beoefend
zien in ons land een uiterst moeizame weg
gegaan.
Het vurige pleidooi, dat professor van
Geuns en na hem andere bekwame lieden
voor invoering van de lichamelijke oefe
ning hielden, stuitte af op een „angst" voor
die nieuwigheid bij de autoriteiten en een
afkeer bij invloedrijke bevolkingsgroepen,
welke de oorzaak zijn, dat tot op dit ogen
blik de ontplooiing van de lichamelijke op
voeding en de sport in ons land nog jaren
ten achter is bij vele andere landen ter
wereld.
Welnu, deze nationale afkeer en angst
voor de gevaren van het school- en vereni-
gingsturnen werd door vooruitstrevende
Haarlemmers doorbroken. De eerste school
in ons land, welke een „echte" gymnastiek
leraar uit het buitenland tot zich aantrok
was de Rijkskweekschool, die destijds aan
de Koudenhorn stond. Niemand minder dan
minister Thorbecke, warm voorstander van
lichamelijke oefening, benoemde dé Triese
gymnastiekleraar Karl Euler Deze Karl
Euler gaf daar de kwekelingen les en werd
ook leider van de gemeentelijke gymnas-
tiekschool waar hij de eerste gymnastiek-
onderwijzers in ons land opleidde..
Dit pionierswerk geschiedde in de jaren
1351 tot 1859. In 1862 werd ook in Haar
lem door jonge gymnastiekonderwijzers
de Vereniging van gymnastiekonderwijzers
in Nederland opgericht, welke als „Vereni
ging van leraren en onderwijzers in de li
chamelijke opvoeding" een geweldige in
vloed op de sportbeweging en haar ontwik
keling had en heeft.
Dat de Spaarnestad op het punt van de
schoolgymnastiek aan de kop is gebleven
Wielrennen
H.S.V. „De Kampioen"
Woensdagavond hield de HSV „De Kam
pioen" een wedstrijd voor de A-klasse over
60 km Evenals op open wedstrijden zege
vierde Adri Voorting. die het peloton een
minuut achter zich liet; Van deze groep won
B. van Dijk de eindsprint.
De uitslag luidt: 1. A. Voorting tijd 1 uur
34 min. 43 sec.: 2. B v. Dijk op 1 min.: 3. W.
Voorting; 4. G. Gerritsen; 5. T. Peters; 6. P.
Duins; 7. B. Fennis.
De nieuwelingen reden 50 km. Hoppen
brouwer zegevierde na een spannende eind
sprint op Rustman en Kroezen met Steenbak
ker op de vierde plaats. De uitslag luidt:
1. J. Hoppenbrouwer tijd 1 uur 23 min. 35
sec.; 2. W. Rustman; 3. H. Kroezen; 4. J.
Steenbakker; 5. A. v. 't Hof; 6. G. v Roon;
7. De Bie.
Softballcompetitie
Voor de competitie zijn gespeeld: Catchers
(Amsterdam)—Gymnasion I 1—22; Gvmna-
sion II—HCK I 12—32.
Vrijdagavond wordt in het Heemsteedse
Sportpark een oefenwedstrijd gespeeld om
te komen tot de samenstelling van twee on
geveer even sterke Haarlemse negentallen.
De ploegen zullen de sport demonstreren
tijdens de sportweek op 15 Juni op het EDO-
terrein.
Ouden van dagen
Zo zitten we dan in het zonnetje en tus
sen de bloempjes op ons gemak ouder te
worden. Wij hebben het goed, er wordt
liefderijk voor ons gezorgd, wij hoeven
maar te rusten en te kijken naar de trage
processie der dagen die voorbijtrekt. Da
gen van kabbelende kalmte, eender lijk
de kralen van een rozenkrans die achter
elkander zoetjes door de vingers glijden.
Die dagen glijden ons door de vingex-s,
wij zouden ze willen vasthouden om zui
nig te zijn. Wij moeten die dagen goed aan
alle kanten bekijken, zij zijn zo kostbaar
en zo duur.
Dat kunnen wij weten, wij mensen van
één dag, wij ouden van dagen.
Ge kunt zo in het zonnetje, met uw voe
ten op een bankje en een lief jong zuster
tje dat uw krantje en uw kopje thee aan
brengt, een ganse dag denken aan al die
kralen die voorbijgegleden zijn en niet
meer terugkomen.
Ge bent er vroeger niet zo zuinig op
geweest, er waren toen dagen dat ge niet
besefte hoe goed en vluchtig het leven is.
Ge waart toen nog geen mens van één
dag, ge zaagt nog jaren voor u.
Ge zaagt nog jaren op u afkomen met
hun goede, rijke gaven, met hun volle sei
zoenen en hun beloften. Ge werkte met
beide handen omdat het u plezier deed,
ge zette uw schouders onder de vrachten
en ge zegde: Allee, dat zullen we eens
eventjes klaarspelen.
En ge dacht er niet aan, dat ge nog
eens oude van dagen worden zoudt. Het
zou ook niet goed geweest zijn als ge daar
over zoudt hebben gepeinsd. Ge zoudt er
heel wat minder plezier om gehad hebben.
En plezier hébt ge gehad, dat staat met
gouden letters in het boek der herinnerin
gen. Het is de bezigheid van een oude van
dagen om in dat boek wat te zitten blade
ren en lezen, hier en daar een regel, hier
en daar een hoofdstuk. Ja, dat kan men
doen als men in het zonnetje tussen de
bloemetjes zit te wachten op het einde
van de rozenkrans, het kruisje.
We zitten hier in onze tuin waar het
leven is stil gaan staan, het jacht en het
vliegt niet meer, er is geen haast en geen
ijver meer rond ons heen. Wij hoeven ons
nergens meer druk om le maken, wij heb
ben onze vaart gehad. Wij zijn als treinen
die te oud zijn om nog langs de banen te
snellen, ze hebben ons op-een dood spoor
gereden.
Neem het er nu maar eens van, zegt
men, op uw oude dag. Ge hebt lang genoeg
gewerkt, ge hebt harder gewerkt dan no
dig was. Rust maar eens uit, bekijk de
wereld maar eens op uw gemak zonder u
moe te maken.
Ja, wij hebben dat maar gedaan, wij zijn
de stille hof der ouden van dagen binnen
gegaan onder de lommer der eeuwenoude
bomen. Hier maken zelfs de bloemen geen
'haast met groeien en bloeien. Hier lijkt
het of de wereld niet meer dx-aait.
Kijk, het is prettig om te denken: Er
wordt wat voor mij gedaan, er wordt voor
mij gezorgd, ze hebben me niet in de
steek gelaten. Maar het is gevaarlijk voor
een mens om te denken: Ik zit hier mezelf
plezierig goed te doen, ik hoef mij om de
wereld en het bestaan niet meer te be
kommeren, ik sta op dood spoor en dat
is rustig. Het is gevaarlijk dat te denken,
want ge zoudt van uw geest een oude van
dagen maken zoals het leven dat van uw
lijf gemaakt heeft.
Neen, er zijn momenten waarop ge op
uw stijve spieren en uw zwakke benen
foeteren moet omdat uw geest zo gaarne
nog een dansje met het leven maken zou,
ge zegt Jandorie nog aantoe, ik zou er uit
willen om nog eens vrolijk en aandachtig
dat leven aan alle kanten te bekijken. Dat
moderne leven waar wij uitgerangeerd
zijn. de wereld van machines en vliegtui
gen en Alfa Romeo's of hoe die dekselse
dingen ook heten mogen, die wereld die
nog van ons is omdat wij er nog op zijn.
Er zit geen rheumatiek in mijn verstand,
er is geen jicht te bekennen in mijn ziel,
waarom zou een mens die oud wordt die
kleine schone wereld niet meer kunnen
overzien met al haar nieuwigheden en
antiquiteiten?
Ik wil er eens uit en mijn ischias kan
op het dak gaan zitten als ze daar plezier
in heeft. Ik wil eens kijken wat die nieu
we mensen van hun wereld gemaakt heb
ben, ik wil eens gaan zien of zij het beter
kunnen dan wij.
Wü zullen niet tegen hen zeggen dat
alles vroeger zo veel degelijker en zediger
en verstandiger en humaner in zijn werk
ging. Wij willen alleen maar kijken.
Wij willen kijken omdat wij nooit ge
noeg gekregen hebben van het leven.
Want ge kunt zo oud wox-den als ge wilt,
en er kunnen zusterkes met kranten en
pantoffels om u heen drentelen bij do
zijnen:
Dat gezicht op de wereld wilt ge niet
kwijt, dat moet u ten leste nog met ge
weld worden afgenomen.
En zelfs de alleroudste van dagen neemt
de glimlach van het zonnige leven mee op
zijn laatste dag, zoals een kind met zijn
mooiste stukje speelgoed slapen gaat.
J. L.
Athletiek
Overwinningen te Dublin
voor Fanny Blankers—Koen
Te Dublin werden Woensdagavond inter
nationale athletiekwedstrijden gehouden,
waaraan ook een Nederlandse ploeg athleten
deelnam. De 100 yards dames werd een zege
voor Fanny BlankersKoen, die de afstand
aflegde in 11.2 sec. De Engelse M Scott, die
met 5 yards voorgift was gestart lag bij de
finish drie yards achter.
Bij de heren won de Amerikaan Dwyer in
10 sec. precies. De Nederlander Jan Klein
werd tweede met één yard achterstand.
Wilt (Verenigde Staten) won de mij! in de
nieuwe Ierse recordtijd van 4 min. 104 sec.
De Ier Barrv werd tweede op 15 yards
Ook de 440 yards werd door een Amerikaan
in een nieuwe Ierse recordtijd gewonnen
Dick Bolen wei-d eerste in 48.5 sec. voor de
Belg Soetewaey en de Nederlander Kroon,
Laatstgenoemde had een achterstand van 10
Yards.
Fanny Blankers—Koen boekte een tweede
#u«es op de 80 meter horden in 11.6 sec.
Ruitersport
„Fit" naar Groningen
De vereniging voor Volksvermaak te Gro
ningen die elk jaar op 28 Augustus grote
volksfeesten waaronder een concours hip-
pique organiseert, heeft de jeugd-rijvereni-
ging „Fit" te Haarlem uitgenodigd, een aan
tal van haar beste ruiters en amazones naar
Groningen te zenden, teneinde in deze stad
van de paardensport een demonstratie te
komen geven van wat jonge mensen met
paarden kunnen doen. Dat de uitnodiging
met beide handen wordt aanvaard is logisch,
mede omdat de Groningse organisatie alle
kosten voor haar rekening neemt.
PRIJZEN VAN IMPORTSIGAREN
EN -SIGARETTEN VRIJ.
De prijzen van sigaren en sigaretten vari
buitenlands fabrikaat zijn niet meer aan
prijsvoorschriften gebonden.
De bepaling, dat uitsluitend tegen ban-
dei-olleprijs verkocht mag woi-den, blijft
echter gehandhaafd.
Voor de Nederlandse productie van si-
gai-en en sigaretten blijven de bestaande
prijsvoorschriften van kracht.
gein da voor Haarlem
DONDERDAG 9 JUNI
Frans Hals: „Hoe lozen wij die S A. man",
alle leeft2.30. 7.00 en 9.15 uur Rembrandt:
„Mijnheer de gouvernante", alle leeft., 2.00,
4.15, 7.00 en 9.15 uur. Palace: „Ik weet van
niets". 14 j„ 2.00, 4.15. 7.00 en 9.15 u. Luxor:
..De roemrijke daden van Danny". 18 j.. 4.15,
7.00 en 9.15 uur. City: „Pygmalion", alle leeft.,
2.15, 4,30, 7.00 en 9.15 uur. Spaarne: „Roy
Rogers", alle leeft., 2.30, 7.00 en 9.15 uur.
VRIJDAG 10 JUNI
Gcm. Concertgebouw. Zomerconcert HOV,
8 uur. Bioscopen: Middag- en avondvoorstel
lingen.
