Stichting tweede ambachtsschool door meerderheid
op dit ogenblik niet verantwoord geacht
Situatie sedert 1947 niet ingrijpend gewijzigd
In de genationaliseerde bedrijven
heerst ernstige vertrouwenscrisis
Donderdag 16 Juni ±949
Haarlems Dagblad
Haarlemse gemeenteraad vergaderde
Het punt, waar Woensdagmiddag: in de Haarlemse gemeenteraad alles om draaide, was
het voorstel van de Rooms-Katholieke meerderheid van B. en W. om de oprichting
van een Rooms-Katholieke Dagambachtsschool noodzakelijk te verklaren. Van drie
uur tot half zeven hebben voor- en tegenstanders hun standpunten, met een macht]
van feiten en cijfers gedocumenteerd, verdedigd, tot de stemming tenslotte de be
slissing bracht die eigenlijk bij het begin van de vergadering reeds vaststond: het
meerderheidsvoorstel van B. en W. werd met 1421 stemmen verworpen.
Voor waren alleen de leden van de Katholieke Volkspartij en de Anti-Revolution-
nairen (de enige vertegenwoordiger van de Christelijk Historische Unie w,°°
tegen de Partij van de Arbeid, de Communisten en de V.V.D.
5 afwezig);
De heer M. Meyers (Arb.) wees er als
eerste spreker van de oppositie op, dat het
aantal aanmeldingen van nieuwe leer
lingen de laatste keer nog ten achter was
gebleven bij de beschikbare plaatsen, de
aangifte zou zeker niet verbeterd worden
door de stichting van een tweede school.
Het adres van de Stichting wemelt wel van
cijfers, doch daarmee wordt niets bewezen,
omdat geen rekening wordt gehouden met
de samenstelling van de bevolking en de
economische gesteldheid van de stad. Spre
ker hechtte grote waarde aan de afwij
zende adviezen van de Economisch-
Technologische Dienst en van het Bureau
voor Beroepskeuze. Bovendien had de
minister verklaard, dat het voorbereidend
leerjaar op de Ambachtsscholen voorlopig
niet zou worden ingevoerd. De heer
Meyers voelde er trouwens meer voor de
leerjaren van de lagere school uitte
breiden en het algemeen vormend onder
wijs beter te laten doorwerken. Voorts
was hij van oordeel," dat het richtings-
onderwijs, dat zijn partij zeker een
volle kans wil geven, bij de ambachts
scholen moeilijk te verwezenlijken is
wegens de geweldige bedragen die door
inventaris en outillage worden gevergd. De
bestaande ambachtsschool is nog niet af
gebouwd, dat zal zeker zeven tot negen ton
kosten. Het is trouwens zeer de vraag of
bet gebouw aan de Kamperstraat voor een
moderne school nog wel geschikt is te ach
ten. De heer Meyers gaf tenslotte als zijn
mening te kennen, dat het voor de toekomst
in gespecialiseerde scholen met een scherpe
selectie van de leerlingen gezocht moest
worden om vakbekwame, op de hoogte
van de technische eisen staande arbeiders
af te leveren. Indien de voorstellers ge
wacht hadden tot de reorganisatieplannen
van het Nijverheidsonderwijs hun beslag
hadden gekregen en de noodzaak was aan
getoond, zou de Partij van de Arbeid geen
bezwaar hebben gehad. Nu leidt versnip
pering tot slecht en duur onderwijs.
Dringend noodzakelijk
Mejuffrouw B o 1 s i u s (K.V.P.) baseerde
haar tegenovergestelde opvatting onder
meer op een aantal adviezen van werk
geversbonden, die alle een tekort aan ar
beidskrachten vaststelden, dat voorlopig bij
de vele goede geleide en expansieve bedrij
ven in deze omgeving wel zou aanhouden en
Zelfs toenemen. Bovendien putte zij een
argument uit het feit, dat bij werkloosheid
de vakbekwame arbeiders minder snel op
straat worden gezet dan de ongeschoolde.
Wanneer straks grote objecten zullen wor
den gebouwd, dan moet men toch de be
schikking hebben over metselaars en an
dere bouwvakarbeiders, waarvan een te
kort dreigt. Datzelfde geldt ook voor de
te verwachten industrialisatie. Een groot
aantal geschoolde werkkrachten in deze
stad zal de verkoopbaarheid van het in
dustrieterrein gunstig beïnvloeden. De
grote trek naar het avondonderwijs was
voor mejuffrouw Bolsius juist een reden
om aan te nemen, dat er behoefte was aan
dagonderwijs. Zij betwistte, dat de am
bachtsschool nog veel uitbreiding kan ver
dragen (waarom mogen anders zo weinig
leerlingen doubleren?) en herinnerde er
aan, dat het gebouw geen gymnastieklokaal
en geen vertrek voor de „overblijvers" be
vat. Mejuffrouw Bolsius ging op het argu
ment van de heer Meyers, dat het gebouw
aan de Kamperstraat verouderd is, in door
haar wedervraag: Dat van het Coornhert-
lyceum dan niet? En hebben we bij de
stichting daarvan geweten hoe het met de
toeloop der leerlingen zou gaan? De Katho
lieke arbeider heeft recht óp confessioneel
onderwijs voor zijn kinderen en we geven j
tenslotte ook ons fiat aan zoveel uitgaven
voor middelbare scholen en sportterreinen,
eindigde mejuffrouw Bolsius haar betoog.
De heer Proper (C.P.N.) sloot zich bij
de oppositie aan met de opmerking, dat
zelfs indien er een tweede ambachtsschool
moest komen, het voor hem de vraag was
of dit dan een Rooms-Katholieke moest
zijn.
De heer K n a p e (K.V.P.) was niet veel
wijzer geworden door de vele uitgebrachte
adviezen, wel vond hij het huidige aantal
leerlingen van de ambachtsschool abnor
maal laag en hij verwachtte van een tweede
school, dat de scheve verhouding tussen de
aanmeldingen voor middelbaar en voor
nijverheidsonderwijs zou worden recht
getrokken.
functionaris blijkbaar thans iets wilde red
den van wat voor de oorlog door de inkrim-
pring van het nijverheidsonderwijs ver
loren was gegaan Daar de invoering van
het voorbereidend leerjaar nog niet zeker
was, achtte zij dit voorstel praematuur.
Zij vroeg voorts of de cursussen van de
bestaande school niet beter zouden kunnen
aansluiten op het einde van de lagere
school. Goede voorlichting bij schoolkeuze
vond ze dringend gewenst.
Daarna kwam er weer een voorstander
aan het woord; de heer Klein Schip-
h o rh t, die kort en krachtig als zijn mening
te kennen gaf, dat alle ambachtsscholen
verouderd zijn. 2f> wordt er in Haarlem
niets gedaan aan betonconstructie en met
selen. Als de aangifte voor deze school niet
voldoende is, dan mankeert er wat aan, was
zijn conclusie.
De heer Bakker (A.R.) had lang ge
aarzeld zijn standpunt te bepalen, omdat
ook hij uit de stukken zich moeilijk een
mening had kunnen vormen. Een informa
tie bij het Gewestelijk Arbeidsbureau had
hem geleerd, dat in dit gewest jaarlijks
vijf- tot zesduizend arbeiders op de markt
komen, in Haarlem tweeduizend, waarvan
tweederde mannen, hetgeen een goede vak
opleiding noodzakelijk maakt. De am
bachtsscholen moeten ten hoogste zeshon
derd leerlingen opnemen, terwijl in de toe
komst met een school van achthonderd
jongens moet worden gerekend, zodat een
tweede school noodzakelijk wordt, waarbij
de Katholieken natuurlijk recht hebben op
een eigen instituut.
f,Principe niet in geding
De heer H app (Arb.) zette uiteen, dat
zijn fractie van de grote waarde van de
levensbeschouwing en de geloofsovertui
ging overtuigd is en dat waar enigszins
mogelijk gelegenheid tot confessioneel on
derwijs moet worden geboden. Ook was
hij van oordeel, dat het algemeen vormend
onderwijs moest worden uitgebreid, doch
dan door verlenging van de lagere school.
De geestelijke vorming kan bij het nijver
heidsonderwijs, dat nu een keer dichter bij
de sfeer van de werkplaats dan van de
school staat, beter buiten dan in school
verband plaats vinden. Hij achtte de stich
ting van een tweede school naar de door de
Minister zelf gestelde normen economisch
niet verantwoord.
Het Katholieke lid van de Partij van de
Arbeid, mejuffrouw Van Beek, ver
klaarde nog, dat zij, hoewel principieel voor
een richtingsschool, in dit geval van de
noodzakelijltheid van een tweede ambachts
school niet overtuigd was.
Van de zijde van het College werd het
woord gevoerd door de wethouder Geluk
namens de minderheid en Schreurs
voor de meerderheid, vervolgens werd het
voorstel in stemming gebracht met het
vermelde resultaat.
Van alles en nog wat
De rest van de agenda bestond voor het
overgrote deel uit hamerpunten. De ge
meente zal een lening sluiten van een half
millioen tegen 3)4 met een looptijd van
vijftig jaar tot consolidatie van de vlot
tende schuld, aangegaan voor de woning
bouw, de leges-verordening werd gewij
zigd, de R.K. school voor buitengewoon
lager onderwijs aan de Nic. van der Laan
straat krijgt 468,90 meer subsidie, voor
de uitbreiding van het onderwijs in de dr.
A. van Voorthuysenschool werd 26.300,
toegestaan en voor de huisvesting van de
R.K. school te Spaarndam werd 19.000,
beschikbaar gesteld na lang geharrewar,
want het voorstel was niet in de commissie
van Openbare Werken geweest, hetgeen
de heer Meyers had ontstemd.
De heer Bakker toonde zich als van
ouds een voorzichtig man bij het voorstel
tot het verlenen van een renteloos voor-
Oorschot van vijfduizend gulden om het jj1 de bedoeling van ballon-commandant
gebruik van het gebouwtje de brandveilig
heid van de Indische buurt gemoeid is,
doch zegde uiterste clementie toe.
De heer Blokdijk liet niet los en liet het
op een stemming aankomen, waarbij bleek,
dat vele van zijn partijgenoten zijn mening
deelden, doch net niet genoeg, zodat met
18-15 stemmen een procedure tegen de
smid zal worden begonnen.
Vragen staat vrij
Aan het einde van de vergadering moch
ten vier leden vragen afvuren op het Col
lege. De heren Mol en Proper (CPN)
wilden weten hoe het zat met een gerech
telijke uitzetting van een weduwe met drie
kinderen, waarop wethouder Angenent
meedeelde, dat het hier om één van de 66
ontruimingen ging. die sedert Augustus
1948 bij gerechtelijk vonnis waren gelast.
In vijftig gevallen had men de getroffenen
aan passende woonruimte kunnen helpen.
Met zestien gevallen is men nog bezig, van
zestien andere is de termijn nog niet ver
streken. In slechts drie gevallen is hel tot
een uitzetting gekomen, waarbij in ieder
geval voor een voorlopig onderdak wordt
gezorgd. Het Huisvestingsbureau verdient
lof voor zijn snelle hulp in deze gevallen.
Bakker Schut (Arb.) wees er op, dat
hiermee werd aangetoond hoe voorzichtig
men moet zijn met de overdracht van be
voegdheden van de raad aan het College.
Hier was op de begroting een bedrag ge
voteerd doch nu heeft de raad ook verder
over de uitvoering geen zeggenschap,
De heren Bakker en Hooy waren
het daarin roerend met hem eens. De wet
houder zei dat de bezwaren eerst gerezen
waren toen het werk al aan de gang was,
bespreking in de commissie zou thans al
leen nog op onderdelen mogelijk zijn. Nadat
de heer Bakker Schut had opgemerkt, dat
zo'n discussie dan maar weinig zin zou
hebben, voerde de heer Angenent op
het enorme belang van een speeltuin in
deze buurt aan, doch zijn opponenten
wezen er op, dat dat hier niet in het geding
werd gebracht, wel de controle en de mede
zeggenschap van de raad in deze zaken.
Nieuwe exploitatie
Concertgebouw
Vacantietoeslag
Wethouder Geluk deelde naar aanlei
ding van vragen van de heer Vooren
(CPN) mee, dat de voorstellen tot toeken
ning van een vacantietoeslag aan het ge
meente person eel in het georganiseerd over
leg worden behandeld. Zij lagen reeds ge
reed, toen de toestemming der Rijksbe-
middelaars afkwam en het personeel kan
er eeiï voorschot op krijgen.
„Het venijn zit in de staart", zal wet
houder Angenent wel gedacht hebben
toen de heer H a p p zijn vragen over
pressie, die bij een Rooms-Katholieke wo
ningbouwvereniging zou zijn uitgeoefend
op de keuze van de vakvereniging der
leden, niet nader toelichtte. Na enig
tasten, zoeken en hoofdknikken bleken de.
heren toch wel hetzelfde geval op het oog
te hebben. Doch inmiddels was de heer
Happé een tweede geval ter ore gekomen.
Be gangbare opvatting in Haarlem is, dat
een „modern" georganiseerde geen kans
heeft op een woning bij een Rooms-Katho
lieke woningbouwvereniging ook al werd
hij als lid geaccepteerd. Deze gang van za
ken deed zijn fractie ernstig overwegen
voor te stellen in het vervolg een groter
kwantum verenigingswoningen ter beschik
king van het Huisvestingbureau te stellen.
Raad wil niet nakaarten
Bij de ingekomen stukken kwam het
adres van de bewoners van de Schalk-
burgergracht over de inrichting tot speel
tuin van hun plantsoen ter sprake. De heer i
Naar aanleiding van het feit, dat B. en
W. de pachter van het Gemeentelijk Con
certgebouw per 1 September met moge
lijkheid van verlenging tot 1 Januari -
hebben opgezegd, vroeg de heer S p e
(A.R.) of er een mogelijkheid bestond
waardoor de H.O.V. voor de repetities de
beschikking zou krijgen over de bovenzaal
en een kantoorruimte.
Wethouder Geluk antwoordde dat B. en
W. binnenkort nadere voorstellen over de
nieuwe exploitatievorm hopen te doen. De
H.O.V. gaat daarvan enig voordeel genieten,
omdat de zaal voor volksconcerten gratis
en voor ledenconcerten voor vijftig gulden
beschikbaar zal worden gesteld. De dooi
de heer Spek gevraagde faciliteit zou hij
eens overwegen. De heer Geluk gaf vol
mondig toe, dat de tegenwoordige repetitie
gelegenheid beneden het peil ligt, waarop
een instelling als de H.O.V. aanspraak kan
maken.
Personalia
Met dankbetuiging voor de vele uitste
kende diensten gedurende 46 jaar aan het
gemeentelijk onderwijs bewezen werd eer
vol ontslag verleend aan de heer P. C. de
Jongh, als leraar aan H.B.S. A.
Eveneens onder dankbetuiging werd eer
vol ontslag verleend aan de heer J. B. J.
van der Haar als Hoofd van de Klaas de
Vriesschool voor Mulo.
De heer D. J. Roorda en mejuffrouw A.
Otto werden resp. tot leraar en tot tijdelijke
lerares aan het Lorentzlyceum benoemd,
de heren L. Alles, C. van Baaren, Tj. Bak
ker, J. W. Fossen, D. R. J. Koster en J. van
Veller krijgen een aanstelling bij de Han
delsavondschool.
Tot hoofd van de Christiaan Huygens-
school werd de heer N. Kuipers en tot
hoofd van de Anslijnschool de heer B.
Rijpstra benoemd. Aan de J. P. Coenschool
werden de heer Ph. Spier en mejuffrouw
C. C. van Gessel aangesteld.
Naar aanleiding van een opmerking van
de heer Proper zette wethouder Geluk
uiteen met hoeveel zorg bij de benoeming
van een schoolhoofd te werk wordt gegaan.
Om iedere subjectiviteit van de zijde van
inspecteur en wethouder uit te schakelen,
is een speciale commissie ingesteld, die de
candidaten uitvoerig test, niet alleen op
hun kennis, doch ook op hun persoonlijk
heid. Bij de samenstelling van deze com
missie wordt het oordeel van de Neder
landse Onderwijzers Vereniging gevraagd.
BRITSE STAKINGSGOLF
(Van onze correspondent tc Londen)
Zoals ook in Blackpool is gebleken, zit
men wat het arbeidersvraagstuk in de
Britse genationalisëerde bedrijven betreft
voorlopig met de handen in het haar. Het
opvallendste verschijnsel van nagenoeg alle
conflicten die Engeland sinds de oorlog heb
ben geteisterd, is dat zij zich afspelen in
bedrijven met een sterk onpersoonlijk
karakter. Door de nationalisering is dit nog
toegenomen. Wat de betrekking tussen lei
ding en personeel betreft, werden in de
mijnen en bij de spoorwegen de dingen er
niet beter op. Door de verregaande centra
lisatie werden de locale verhoudingen eer
der slechter.
Labour voelt niets voor het thans door de
spoorwegbond geëiste syndicalistische
systeem om het bedrijf in dienst te stellen
van de arbeiders. Het doel van de nationa
lisering is juist, dat de ondernemingen niet
ten behoeve van een groepsbelang werken,
doch voor de gemeenschap. Wel is de rege
ring bereid mettertijd de arbeiders een
groter aandeel dan thans in het beheer van
genationaliseerde bedrijfstakken te
[even.
Niet veel veranderd.
De arbeiders beschouwen hun nieuwe
meesters met dezelfde ogen als zij het hun
vroegere „bazen" deden. Zij voelen, dat zij
mijlen ver verwijderd zijn van de toplei
dingen. In de lagere leiding zien zij prac-
tisch nog overal dezelfde gezichten als voor
heen. Daarbij komt, dat zij zich al evenzeer
verwijderd voelen van de eigen vakbonden,
wier vrijheid van handelen hun onder de
Labourregering geringer toeschijnt dan eer
tijds.
In de havenstakingen is er sprake van
slechts een half dozijn communisten, die
een rol speelden, maar dat zij het hebben
kunnen doen is weer een gevolg van de
verwarring, veroorzaakt door de onover
zichtelijkheid van het vakbewegingsappa
raat.
te stakingen is, dat zij bijna steeds gaan
over dingen van secundair belang, zoals
het ontslag van een kraandrijver, dc invoe
ring van een nieuwe machine en overnach
ting van locomotiefpersoneel buiten de
eigen woonplaats.
Het nieuwe in de situatie is, dat er nu
voor het eerst een ouderwets loonconiiiiit
dreigt, want de botsing met Cripps is be
gonnen. De economische lessen die hij
koud-verstandelijk pleegt uit te delen lap
pen de meeste arbeiders aan hun laars.
Hun eigen huishoudboekje achten zij be
langrijker dan het nationale budget. Zij
willen de regering allerminst in gevaar
brengen doch vinden dat deze wei tegen
een stootje kan.
Het zal moeten blijken of de spoorman-
nen voldoende verantwoordelijkheidsgevoel
bezitten om een ramp voor het land te
voorkomen. De kwetsbare export kan geen
dag arbeid ontberen.
Extra - koffie
„ZWARTMERK'
11 10per! ^pond
FMSia.iHttnT
„De mooiste ogen
van de wereld"
De zeer aparte kwaliteiten van de auteur
(en acteur) Jean Sarment hebben buiten de
grenzen van Frankrijk betrekkelijk laat
erkenning gevonden. Hij schreef in het be
gin van zijn succesrijke loopbaan enkele
hart en ziel vertederende toneelstukken,
waarvan in het bijzonder ,.De Forcllenvis-
na zes weken kwam minister I sers" en meer nog „De mooiste ogen van de
Isaacs voor de radio om de arbeiders te
vertellen, dat zij het slachtoffer werden van
communistische opruiing en meteen stroom
den zij naar hun werk terug. Had men deze
informatie niet eerder kunnen geven?
In feite wordt hier echter ook de onmacht
van de „eigen mensen" geïllustreerd,
dreigt een tekort aan goede plaatselijke
vakbondsleiders, nu velen hogerop in par
lement of genationaliseerde industrie ge
roepen zijn.
Kleinigheden.
Een ander kenmerk van de meeste recen-
H.H. Winkeliers! De Driekleur-Producten zijn verkrijgbaar bij de Firma D. W. Koopen Zn., Nwe Groenmarkt 1
De „Henri Dunant"
opnieuw de lucht in
Het luchtvaartfeest, dat door de Natio
nale Padvindersraad georganiseerd werd
ten bate van het internationale kamp voor
gebrekkige padvinders, „Agoon", en dat
op Hemelvaarsdag te Nijmegen werd ge
houden, zal op Zondag 19 Juni in het Gof-
fertstadion te Nijmegen'worden voortgezet.
De „Henri Dunant" is thans van de ge
volgen van zijn ontijdige ontvluchting be
komen. Het echtpaar Boesman en de heer
De Vos Klootwijk hopen nu van Nijmegen
aan de regenten van het Hofje van j uit een nieuw record te vestigen. Het ligt
hot van vijfduizend eulden nm het in de bedoeling van ballon-commanriant
Geen zwaarwichtige
redenen
Mevrouw S c h e 11 e m aC o n r a d i
(V.V.D.) betoogde, dat er wel zeer zwaar
wichtige redenen moesten zijn, wilde de
raad op zijn besluit van 1947 terugkomen.
Uit de stukken blijkt dat geen verandering
is gekomen in de bezetting van de school
en in de mening van het bedrijfsleven; wel
in de mening van de betrokken inspecteur
voor het Nijverheidsonderwijs de heer
Meyers had hierover al gezegd, dat deze
MODERNE VERLICHTING?
Vraaet vrij advies bij
G. KAASENBROOD...
Technisch groot!
opschilderen van dat historische complex
mogelijk te maken. Hij wilde weten of nu
de andere hofjes ook met dergelijke ver
zoeken zouden komen en of er waarborgen
voor het geld bestaan. In dat laatste had
wethouder Noordhoff wel vertrouwen,
de consequenties zal het College nog eens
bezien.
De heer B 1 o k d ij k (Arb.) nam het op
voor een smid aan de Preangerstraat, die
een brandspuithuisje van de gemeente heeft
gehuurd, doch nu met uitzetting wordt be
dreigd omdat de brandweer beweert het
hok "If nodig te hebben.
r' mrzitter suggereerde, dat met het
Boesman om enige postduiven aan boord
van de ballon mee te nemen en deze ge
durende de vlucht van tijd tot tijd te doen
uitvliegen met het bericht waar de ballon
zich bevindt. Onmiddellijk na aankomst
(sVan de postduiven bij de eigenaar dal deze
de plaats doorgeven, en zal op een aan
plakbord in de-gemeente Nijmegen de plaats
van de „Henri Dunant" bekend gemaakt
worden.
Afhalen distributiebescheiden
Vrijdag is het de beurt voor het afhalen van
distributiebescheiden in de Vleeshal
Haarlem aan W tot en met We.
GROTE HOUTSTR. 131
TEL. 10271
(Adv.) I
Agenda voor Haarlem
DONDERDAG 16 JUNI
Rembrandt: „Mijnheer, de gouvernante"
alle leeft2.00, 4.15. 7 00 en 9.15 uur. Palace:
„Are de Triomphe", 18 j„ 2.00. 4.15. 7.00 en
9.15 uur. Luxor: „De zaak Paradine" 18 j„
2.00, 4.15. 7.00 en 9.15 uur. City: „Een huis in
de Dulcimerstraat". IS i 2.15. 4.30, 7.00 en
9.15 uur Spaarnc: ..Het goud van Canada"
14 j„ 2.30. 7.00 en 9.15 uur. Frans Hals: „Het
stond in de sten en", 18 j„ 2 30. 7.00 en 9.15 u
VRIJDAG 17 JUNI
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
ievolgd door de beide Prinsessen en andere leden van de Koninklijke familie, reden
de koning en koningin van Engeland in een open rijtuig naar de paardenraces te
Ascotwaar zij een ronde over de baan maakten. Dit zullen zij ook de overige drie
dagen, die de races nog duren, doen. De koning en koningin bij aankomst
op de Ascot-baan.
HOLLAND FESTIVAL
Openingsconcert in de
Scheveningse Kurzaal
Woensdagavond werd in de Kurzaal te
Scheveningen het openingsconcert gegeven
van het groots opgezette Holland-Feslival-
1949. Het was de feestelijke start van een
lange reeks artistieke zomer-aantrekkelijk-
heden, die een hele maand zullen vullen en
zich zowel in Amsterdam als in de resi
dentie en haar badplaats zullen afspelen.
Het internationale karakter van het festi
val trad bij het openingsconcert reeds dui
delijk aan het licht: het Residentie-Orkest
speelde onder leiding van de beroemde
Zwitserse dirigent Ernest Ansermet en de
Franse violiste Ginette Neveu was soliste.
Het is duidelijk dat de Nederlandse kun
stenaars in de loop van de feestmaand ruim
hun aandeel zullen mogen leveren, maar
met dal al wil het Holland-Festival toch
een demonstratie zijn op internationaal
plan en peil.
Koningin Juliana én Prins Bernhard, die
respectievelijk Beschermvrouwe en Be
schermheer van de Stichting zijn, zonden
een telegram van verhindering, met hun
beste wensen voor het welslagen van de
feestmaand.
Met het Wilhelmus liet Ausermet het
Residentie-Orkest de gala-avond openen.
De grijze, maar steeds nog vitale, lenige en
accurate dirigent interpreteerde vervolgens
op verrassende wijze de 2e Leonore-ouver-
ture van Beethoven; het was een merk
waardige demonstratie van wat een mees-
ter-dirigent uit een partituur halen kan en
een orkest dwingen dit naar zijn inzichten
te laten klinken.
Ansermet had zich qpk volkomen inge
leefd in het werk van de Hollandse compo
nist Rudolf Echer. „Musique pour l'esprit
en deuil", een stuk dat deze avond voor de
zoveelste maal van zijn eerlijke kracht ge
tuigde en niet alleen de uitvoerders, maar
ook de aanwezige componist een schitte
rende ovatie bezorgde.
Maar Ansermet was als dirigent wel het
merkwaardigst in de 2e Suite uit „Daphnis
et Cloé" van Ravel, muziek die hem. als
pionier van de moderne orkestmuziek, als
het ware in het bloed gevaren en een deel
van hem zelve geworden is. Hij wist het
orkest zich te doen overtreffen bij het in
terpreteren van deze zeer lastige partituur.
Fluit en piccolo leverden verbazend mooi
werk.
Ginette Neveu in het Concert van
Brahms, dit betekent een geladen vertol
king, die markante rhythmiek en viriele
kracht paart aan gezonde lyriek, en alles
met alles de super-klasse van de technische
vaardigheid vertegenwoordigt. Voeg daarbij
Amateurtoneel
„Onder een dak"
Henk v. d. Eijkhof Sr. stond
voor het laatst op de planken
Met de vertolking van de mannelijke
hoofdrol in het ook vroeger reeds door hem
gespeelde plattelands-drama „Onder één
dak" van Jan Fabricius nam de heer Henk
v. d. Eijkhof Sr. gisteren in de Haarlemse
schouwburg afscheid als werkend lid vai
„Vriendschap zij ons doel", omdat de ver
slechtering van zijn gehoor de uitoefening
van zijn dierbaarste liefhebberij tezeer be
moeilijkt. Als voorzitter van de thans wel
varende vereniging, die hij een kwart eeuw
geleden heeft helpen oprichten, blijft hij
echter in functie zolang zijn krachten hem
dat toelaten. Uit het applaus van de dona
teurs, dat op deze mededeling volgde, bleek
duidelijk dat men hoopte hem als zodanig
nog vele jaren te mogen behouden.
„U bent altijd een vriend en een vader
voor ons geweest, een toonbeeld van ijver
en vitaliteit", zei de heer Leo van Leeuwen
als zijn oudste medewerker uit naam van
de spelers tijdens de korte huldiging, die
op de voorstelling volgde. Ook de voorzit
ter van de plaatselijke afdeling van de Natu.
de heer H. H. Rraneveld, voerde het woord.
Deze spreker greep van harte de gelegen
heid aan om een persoonlijkheid te eren,
die met hart en ziel de toneelspeelkunst
wist te dienen als weinig andere amateurs
en kenschetste hem niet alleen als een
fidele en joviale collega, doch prees hem
tevens als een trouw en rechtschapen mens.
Tot mijn spijt heb ik slechts een klein
gedeelte van de avond kunnen bijwonen.
Gevoegd bij vroegere ervaringen geeft het
geziene mij niettemin het recht om te ver
klaren, dat de vereniging één van haar
beste krachten verliest, die men moeilijk
zal kunnen vervangen. Hij maakte van de
stijfhoofdige boer, die zich pas openstelt
voor de genegenheid van zijn stug miskende
schoondochter als zijn liefste zoon hem
verloochend heeft terwille van diens heb
zuchtige vrouw, een geloofwaardig en ten
slotte ontroerend karakter.
Onder regie van Theo Dammiaans steun
de het verdere gezelschap hem naar beste
kunnen en behoren.
DAVID KONING.
het Residentie-Orkest met zijn ongeëve
naarde hoboïst Jaap Stotijn, het geheel
onder leiding van de waakzame bezieler en
„moderator" Ansermet, en men zal zich
enig idee kunnen vormen van deze énige
Brahms-vertolking.
Zo begon het Holland-Festival 1949 op
veelbelovende wijze zijn omvangrijke
campagne. JOS DE KLERK.
wereld" de langdurigste bekendheid ver
wierven. Deze werken dateren respectie
velijk uit 1921 en 1925, doch werden hier te
lande pas kort voor en direct na de oorlog
opgevoerd. Cor van der Lugt Melsert intro
duceerde het laatstgenoemde en Comedia
bracht er ruim drie jaar geleden een reprise
van. Dit gezelschap gaat er over enkele
weken mee op tournee door de tropen.
In dit dichterlijke spel blijft de uiterlijke
actie beperkt tot een noodzakelijk mini
mum. Het behelst het aandoenlijke drama
van drie mensen, twee mannen en een
meisje, die allen hun eigenlijke bestemming
mislopen, althans hun beste beloften niet
waar maken. Het weemoedige verhaal laat
een schrijnende nasmaak achter, die men
slechts langzaam weg kan slikken. Toch is
het geen ogenblik zwaar op de hand of
buitensporig sentimenteel. Eerder zou men
het tegendeel mogen zeggen. Een drome
rige stemming, doortrokken van een me
lancholieke onrust, geeft voortdurend de
ondefinieerbare toon aan, welke deze tra
gische idylle de macht der ontroering ver
leent.
De vertolking van de bijna muzikaal af
gestemde dialogen stelt eisen, waaraan
vrijwel geen ensemble van amateurs bij
benadering kan voldoen, al ware het slechts
omdat de daarin onder delicate woorden
gebrachte gevoelens zich bewegen op een
voor hen vreemd terrein, waarheen zij zich
niet onbelemmerd genoeg kunnen verplaat
sen. Dit bleek ook gisteravond bij de voor-
stelling door de vereniging „St. Genesius"
in hotel Vreeburg te Bloemendaal. die Vrij
dag in de Haarlemse Schouwburg onder
uiteraard veel gunstiger omstandigheden
herhaald wordt. Deze poging getuigde van
een grote toewijding en ernstige studie.
Doch men slaagde er niet in om de poëzie
als het ware spelenderwijze op te wekken.
Men ging juist omgekeerd te werk, door de
emoties van buiten af aan het gesproken
woord op te leggen. Daardoor ontstonden
theatrale effecten, die niet in het stuk thuis
horen.
Deze natuurlijke beperkingen in aanmer
king genomen mag men de medewerkenden
een compliment niet onthouden. In de
vrouwelijke hoofdrol leverde Corry -Smits
een verrassende, soms zelfs opvallend goede
prestatie. Haar reacties in het eerste bedrijf
waren springlevend en straalden een
wezenlijke blijheid uit. Tijdens haar blind
heid kon men haar blijven waarderen, al
erried haar doen meer een tasten naar
voorwerpen dan een hunkeren naar men
selijke warmte. Jan Sassen en Jules v. d.
Veldt voldeden in het algemeen tamelijk
vel als de twee tot ver uiteenlopende
karakters opgroeiende jeugdvrienden met
kunstzinnige aspiraties. Zij behandelden
echter te nadrukkelijk hun tekstregels als
diepzinnige litteratuur in plaats van als
vervoermiddel van gevoelens. Mede als ge-
olg daarvan heerste er vaak een merk
waardige incongruentie tussen woorden en
gedrag. De admiraal was te jong en veel
te melodramatisch. Overigens had regis
seur Kraay zijn mensen goed in de hand en
stuurde hij in de juiste richting.
Hulde verdient vooral het streven naar
veredeling van het répertoire. Maar het
mag niet voorkomen dat de naam van de
schrijver tot driemaal toe foutief in het
programma gespeld staat.
DAVID KONING
Waarschuwing tegen oplichter
Dg laatste dagen hebben enkele Haarlemse
gezinnen bezoek gehad van een man, die hen
zogenaamd de groeten kwam overbrengen
van hun zoon. broer of neef in Indonesië.
Hij deed daarbij een beroep op de mensen
om hem een bijdrage te geven voor „het
reisgeld, dat hy nodig had gehad"
De politie verzoekt ons tegen deze man te
waarschuwen, aangezien het hier een geval
van doodgewone oplichterij betreft.
De man noemt zich gewoonlijk J F Prins
en geeft voor marconist bij de K.L.M. te zijn!
Hij is _8 a 30 jaar oud. heeft een slank figuur
hlnnWg0VeKÜ 170 nv, lang en heeft donker
blond achterovergekamd haar. Hij heeft
verder een bleek gelaat, een gaaf wit gebit
en draagt gewoonlijk een bril. Hy gaat ge
kleed m een witte regenjas en een door
blauw costuum met witte streepje*.
