3
Redding van ontspoorde kinderen
De radio geeft Vrijdag
De
nieuwe
bonnen
Panda en de Meest er'Wereldverbeteraar
I ieuwe
Wereldnieuws
Donderdag 30 Juni 1949
Haarlems Dagl)lad
2
De moeilijke taak van de Kinderrechter:
In ons eerste artikel hebben wij uiteen
gezet hoe vroeger de berechting en be
straffing van kinderen geschiedde. Daarin
bracht de komst van de kinderrechter (wet
van 1921) grote verandering.
De straffen waartoe de Kinderrechter
veroordelen kan, zijn:
le. berisping (een vermaning, die even
wel alleen kan gegeven worden als een
verdachte nog geen 14 jaar is);
2e. geldboete (ten hoogste 90 gulden);
3e. tuchtschool (eventueel voorwaarde
lijk).
Daarnaast staan maatregelen.
le. Teruggave aan de ouders zonder
toepassing van straf. (Dit geldt alleen voor
kinderen beneden d,e 16 jaar);
2e. ter beschikking stellen van de rege
ring, (deze maatregel kan ook voorwaar
delijk uitgesproken worden);
3e. onder toezichtstelling van een gezins
voogd.
Een zitting van de
Kinderrechter.
Op de zittingen die ik bijwoonde, wer
den enige belangrijke zaken behandeld.
Onder meer kwamen drie jongens voor die
een „bende" gevormd hadden en in Haar
lem en omgeving niet minder dan 18 in
braken had gepleegd. Het was geen
„kwajongenswerk", want er was een geval
bij waarbij ze een brandkast openden en
10.000 buitmaakten.
Toen de Haarlemse politie indertijd dit
geval op het politierapport vermeldde, werd
er bij gezegd dat deze 15-jarige jongens
ficier zo vertrouwelijk met de beschuldig
den over hetgeen misdreven is. Daardoor
worden de drijfveren belicht, wat van groot
belang is om de vraag te beantwoorden:
wat nu?
Ook de ouders van de verdachten worden
in zo'n zitting gehoord. Ook dat verheldert
in veel gevallen nog het inzicht van de
Kinderrechter en de Officier.
Net als in gewone rechtbankzittingen
stelt de Officier een eis. Het viel ons op in
de zaken die wij bijwoonden,, dat er prac-
tisch geen verschil was in de eisen en von
nissen die daarna door de Kinderrechter
werden uitgesproken. Dit is trouwens ver
klaarbaar, daar beiden het beste voor de
betrokken verdachten op het oog hebben.
In ons laatste artikel zullen wij verwer
ken wat de Kinderrechter mr. Top ons in
een onderhoud opmerkte.
C. J. v. T.
Oud-NSBer diende klacht
wegens belediging in
De Amsterdamse technische inspecteur
H. O. kwam op 23 Februari in een garage
in Haarlem en zag de koopman J. J. H.
staan, die hij terstond herkende uit de
oorlogsjaren, toen deze lid van de NSB was
en wachtdienst verrichtte op het Museum
plein in Amsterdam. O. was vroeger goede
vrienden geweest met H., maar het weer
zien deed hem zich minder prettige dingen
herinneren. Het gesprek was niet vrien-
blijkbaar op het pad ^er misdaad gekomen J denjk. O., die in de illegaliteit gewerkt
waren door het lez<?R van veel beeld- had; kreeg te horen van H., dat er onder
romans en het zien yan gangsterfilms.
Vroeger zou men ongetwijfeld gezegd
hebben: dit zijn al misdadigers en zij zullen
het ook wel blijven.
De andere zaken waren van minder ern
stige aard. Jongens en meisjes die zich aan
fabrieksdiefstallen hadden schuldig ge
maakt.
Zo'n zitting van de Kinderrechter is heel
anders dan een gewone rechtbankzitting.
Uiterlijk lijkt het geheel op een berechting
door de Politierechter; ook drie heren met
toga: de rechter, de officier en de griffier,
omgeven door een verdediger en deurwaar
der en een parketwacht. Maar de sfeer
is zo sterk contrasterend. De ernst is er ge
bleven, maar je voelt als toeschouwer dat
het niet allereerst gaat om de bestraffing,
maar dat op de voorgrond staat: hoe is dit
jeugdige leven te redden?
Af en toe deed de Kinderrechter (mr. E.
J. W. Top) sterk denken aan een weliswaar
teleurgestelde en vertoornde vader, maar
wiens hart toch sterk bewogen blijft door
oprechte vaderliefde, die gelukkig is als er
wat naar voren komt dat de verdachte in
wat gunstiger licht stelt en de verwach
tingen voor de toekomst doet toenemen.
Ook de officier „speelt" (wij bedoelen
dit woord in goede zin) mee. In een recht
bankzitting voelt een vertegenwoordiger
van het Openbaar Ministerie zich in de
regel allereerst aanklager, maar hier niet.
Ook uit zijn gehele optreden komt naar
voren dat, al moet natuurlijk aan de ge
rechtigheid voldaan worden, alles er op
gericht dient te zijn om het aan de beschul
digde mogelijk te maken te zeggen: dat was'
eens, maar nooit meer!
Van te voren had ik een gesprek met
de officier mr. G. W. F. v. d. Valk Bouman.
Hij zei: „Mijn liefste werk is de zittingen
van de Kinderrechter, want hier vóel je
sterk dat je een mooie taak hebt, namelijk
mee te helpen om jonge levens te redden.
Het eigenaardige is, dat je op zo'n zitting
zo weinig over het misdrijf zelf hoort. Na
tuurlijk slaan de feiten in de dagvaarding,
maar getuigen, anders nodig om het bewijs
te construeren, worden niet, of zelden, ge
hoord. Het dossier is meestal voldoende om
een veroordeling mogelijk te maken. Het
gaat voornamelijk om de persoon van de
verdachte.
Toch blijkt uit alles dat de berechting
op de jeugdige verdachten een sterke in
druk maakt. Zij. zullen deze dag nooit meer
vergeten!
Voor de rechter is het natuurlijk van
groot belang hoe de verdachten reageren.
Voor de gewone rechter hebben be
schuldigden vaak de gewoonte alle schuld
te ontkennen, in de hoop daardoor aan een
veroordeling te ontkomen. Vaak een ij dele
hoop, die in veel gevallen alleen uitwerkt
dat de rechter uit de halstarrige houding
consequenties trekt bij het bepalen van de
straf.
Hier spreken de KindeiTechter en de Of-
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00. 8.00. 13,00. 19.00. 20.00. 23.00 uur Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 7.30 Kinderkoor. 7.45 Woord
voor de dag. 8.15 Gewijde muziek. 8.45 Platen.
9.15 Voor jonge zieken. 10.00 Symphonie no.
2. Borodin. 10.30 Morgendienst. 11.00 Platen.
12.00 Koor. 12.30 Land- en tuinbouw. 12.33
Omroeporkest. 13,45 Viool en piano. 14.00
Orkest Victor Silevster. 11.15 Jeremiah-sym-
phonie, Bernstein. 14.40 Binnenhuisarchitec
tuur. 15.00 Olga Orgena, alt en Marinus Voor
berg, piano. 15.30 Platen. 15.40 Boekfragment.
16.00 Koninklijke Militaire Kapel. 16.40
Schoolzangwedstrijd. 17.40 Lichte pianomu
ziek. 18.00 Symphonische Suite, Khachatu-
rian. 18.15 „Öok zij horen er bij". 18.30
Strijdkrachten. 1,9.15 Geestelijke liederen.
19.30 Actueel geluid. 19.45 Sccietas Studioso-
rum Reformatorum. 20.15 C.N.V,-jubileum-
avond. 22.45 Overdenking. 23.15 Pianoconcert
in Es, Mozart. 23.50 Platen.
HILVERSUM II. 414.5 M.
7.00, 3.00. 13.00, 18.00, 20.00, 23.00 uur Nieuws.
7.18 Lichte klanken. 8.15 Operettes van Lehar.
8 50 Voor de vrouw. 9.00 Svmphonisch con
cert. 10.00 ..Thuis". 10.05 Morgenwijding. 10.20
Platen. 10.30 Voor de vrouw. 10.45 Zang-
reCital. 11.00 Voordracht. 11.20 Platen. 11.30
Accordeonorkest. 12.00 Rhylhmische klanken.
12.30 Land- en tuinbouw. 12,33 Reportage
Wimbledon. 12.45 Pierre Palla, piano. 13.15
Avroleans. 14.00 Kookles. 14.20 Kamerorkest
onder André Rieu. met Leo van der Lek.
Engelse hoorn. Engelse componisten. 15.00
Nederlandse poëzie. 15.20 Kamerorkest. 16.00
Zuid-Amerikaans orkest. 16.30 Voor de jeugd.
17.00 Filmland. 17.20 „Wij en de muziek".
18.15 Felicitaties. 18.45 Omroepkoor. 19.00
„Denk om de bocht". 19.15 „Steunt Wettig
Gezag". 19.30 Godsdienst in het dagelijks
leven. 19.50 Vrijzinnig Protestants Nieuws.
20.05 Kwartet in e, Vèrdi. Röntgenkwartet.
20.30 Geestelijk leven in Amerika. 20.55
Boekbespreking.' 21.00 Gevraagde platen.
21.30 Orgel. 22.00 Buitenlands overzicht. 22.15
Swing and Sweet. 22.40 „Vandaag". 22.45
Avondwijding. 23.15 Vierde symphonie,
Brahms.
de illegale werkers dieven waren en O.
riep de ander toe: „Ik wist niet, dat vuile
NSB-ers hier durfden te komen". II. voel
de zich beledigd en diende een klacht in
bij de politie.
Woensdag had O. zich voor de Haarlem
se politierechter te verantwoorden wegens
belediging. Mr. Reijer K. P. Kalbfleisch
verzocht namens de beledigde partij aan
H. een bedrag van 150 wegens schade
vergoeding, geleden door de belediging en
50 voor het voeren van een proces door
O. te laten betalen.
De officier van justitie zeide, dat hij
zich kon begrijpen, dat het bij O. ergernis
verwekt heeft, toen hij II, weer ontmoette,
maar dat mocht voor hem geen reden zijn
eigenmachtig op te treden. De bijzondere
rechtspleging is ingesteld, om de zaken
tegen de vroegere NSB-ers af te wikkelen.
Spreker zeide, dat het inmiddels verheu
gend is, dat iemand de kwalificatie NSB-er
als een belediging beschouwt. De officier
eiste een geldboete van 25, subsidiair 15
dagen hechtenis. Volgens hem was er geen
reden om de civiele vordering toe te wijzen.
Mr. Kalbfleisch lichtte de schadevergoe
ding nader toe. Verdachte heeft H. bij de
garagehouder onmogelijk gemaakt en dat
betekent voor hem een schade aan ver
diensten van 100 per jaar. Een bedrag
van 150 achtie pleiter op zijn pl2ats.
Mr. W. Glastra, verdediger van O., be
toogde, dat een feit geconstateerd is en
dat er niet van een belediging gesproken
kan worden. De civiele vordering kan vol
gens pleiter niet toegewezen worden.
De politierechter mr. J. P. Petersen was
van oordeel dat er van belediging sprake is
en veroordeelde O. overeenkomstig de eis.
Het- bedrag van de schadevergoeding is
moeilijk te bepalen en de 150 kan niet
.worden toegewezen. Voor het in opspraak
brengen van de goede naam zal O. een
bedrag van 10 dienon te betalen aan de
beledigde partij. De vordering voor de
proceskosten wees de politierechter af.
Acht overvallen in de hoofdstad
opgehelderd
De vier jongemannen, die de Amster
damse recherche vorige week arresteerde,
hebben bekend nog drie overvallen 'te
hebben gepleegd, namelijk in Mei op twee
personen op het Museumplein, waarbij
een der slachtoffers ernstig werd mishan
deld en in de Huidekoperstraat waar een
wandelaar van een gouden dasspeld werd
beroofd. Van geen der drie overvallen was
aangifte bij de politie gedaan.
Wel heeft zich thans iemand bij de politie
gemeld, die op een avond in Mei achter
het Alhambra-theater was beroofd van
zijn gouden horloge en een bedrag van
20 gulden. In totaal zijn nu acht overval
len tot#klaarheid gebracht. De vier daders
hebben zich bezig gehouden met sïgaret-
tenhandel. Toen deze ging verlopen zoch
ten zij een andere bron van inkomsten.
MIDDENSTANDERS KLAGEN OVER
ECONOMISCHE MAATREGELEN.
De Christelijke Middenstandsbond hield
in Utrecht zijn algemene vergadering. Bij
de. Christelijke Middenstandsbond zijn
thans 25 vakbonden aangesloten met een
totaal van ongeveer 13000 leden.
In zijn openingsrede sloot de voorzitter
zich aan bij de in het jaarverslag geuite
mening dat de economische maatregelen
ten opzichte van het bedrijfsleven, speci
aal wat betreft de middenstand, de gren
zen van het redelijke overschrijden. De
calculatie van de prijzen maakt in vele
gevallen een redelijk bestaan in de detail
handel onmogelijk.
v -ft,.
Meer dan 1600 huizen loerden onbewoonbaar tengevolge van een overstroming die
de stad Maitlund in Nieuw Zuid Wales teisterde. Een oppervlakte van 100 vierkante
mijlen toerd in een binnenzee herschapen. Talrijke families werden geëvacueerd met
amphibie-voerluigen van het Australische leger. Volgens officiële berichten zijn er
geen mensenlevens te betreuren en is het water nu zakkende.-Een der toegangswegen
lot de stad met een autobus, welke door het water overspoeld werd.
f IN TIEN MINUTEN
(Adv.)
Lesvliegtuig kreeg motorpech
en viel in het IJselmeer
Woensdagmiddag omstreeks kwart over
drie is nabij Durgerdam een Tiger Moth-
lesvliegtuig van de Rijksluchtvaartschool
in het IJselmeer gevallen.
Ooggetuigen zagen het toestel enige
vreemde manoeuvres maken, voordat het
ongeveer honderd meter uit de kust in het
water stortte. Hoewel, het vliegtuig met zijn
neus in de modderige bodem bleef steken,
zodat alleen het staartstuk nog beven het
water uitstak, zag de piloot kans zijn vei
ligheidsgordel los te maken. Hij kroop
boven op het toestel en ontdeed zich van
zijn vliegpak. Van de wal af had men het
ongeluk zien gebeuren en terstond roeide
men met een bootje naar het verongelukte
vliegtuig, waar men de piloot kon oppik
ken. Het bleek, dat hij geen letsel had op
gelopen.
De Tiger Moth was om half twee van het
vliegveld Ypenburg bij Den Haag opgeste
gen voor een oefenvlucht. Het werd be
stuurd door de 23-jarige leerling-vlieger
Alings. Hij was de enige inzittende.
Hij verklaarde aan de politie, dat hij laag
had gevlogen. Tijdens het nemen van een
bocht naar zijn schatting op 200 meter
hoogte was plotseling de motor afgesla
gen. Het toestel viel in het water. Hij zag
kans uit de cockpit te komen en op een der
vleugels te kruipen. Enkele voorbijgangers
op de Uitdammerdijk, die het toestel naar
beneden zagen komen, waarschuwden een
boer, die ijlings met een bootje het IJsel
meer-oproeide' en de jongeman, die op de
vleugel'was gaan zittén, naar de wal bracht.
Enkele deskundigen van de Rijkslucht
vaartschool stéllen thans ter plaatse een
onderzoek in.
Van 3 tot en met 16 Juli zijn de volgende
bonnen geldig:
Yoedingsmiddelenkaarten 905:
201 Vlees (A, B, D) 100 gram vlees.
202 Vlees (A, B) 300 gram vlees.
203 Vlees (D) 100 gram vlees.
204 Algemeen (A, B, D) 250 gram rijst.
20G Algemeen (A, B) 200 gram kaas of 250
gram korstloze kaas.
214 Algemeen (D) 100 gram kaas of 125
gram korstloze kaas.
(De letters achter de bonnummers geven
de kaarten aan, waarop de betreffende bon
nen voorkomen.)
Bonkaarten ZA, ZB, ZC, ZD, ZE, MD, MH
908 (bijzondere arbeid, aanstaande moeders
en zieken).
Geldig zijn de bonnen gemerkt met de
letter R.
Bovenstaande bonnen kunnen reeds op
Vrijdag 1 Juli a.s. worden gebruikt.
De niet-aangewezen bonnen 184, 189, 190,
191, 193, 196. 197, 198 en 199 kunnen wor
den vernietigd.
Heemstede
Stertocht muziekkorpsen
De stertocht van de drie plaatselijke
muziekkorpsen, welke ter gelegenheid van
de verjaardag van Prins Bernhard werd
gehouden, is ook ditmaal weer zeer goed
geslaagd. Er was zeer veel belangstelling.
De burgemeester jhr. J. P. W. van Doorn
hield een toespraak tot de gezamenlijke
muzikanten, welke besloten werd met een
driewerf hoera voor de Prins.
Onderlinge Tuinliedenvereniging
De gerestaureerde cantine van de Volks
bond tegen Drankmisbruik bood Woensdag
avond een fleurige aanblik, doordat de
bindclub van de Tuinliedenvereniging een
groot aantal werkstukken had geëxposeerd
en daaraan een onderlinge wedstrijd had
verbonden.
De uitslag van de onderlinge wedstrijd
bindwerk luidt: afd. dames: 1. mej. W.
Franken, 2. mevr. Van Dongen, 3. mevr.
Egman; afd. heren: 1. L. de Boer, 2. J. v. d".
Hoorn, 3. J. Bosch.
Een excursie naar het bedrijf van de
firma Tubergen zal op 18 Juli worden ge
houden. Op verzoek van de Kon. Maat
schappij voor Tuinbouw- en Plantkunde
zal ook dit jaar worden deelgenomen aan
de grote Dahlia-keuringen.
Besloten werd de Juli-vergadering op de
13e vast te stellen en daaraan de Lathyrus-
keuring' te verbinden.
Vervolgens hield de heer D. Schuyt een
lezing over „Kleurenleer en haar practische
Verkeersdiploma's uitgereikt
Een zesjarige deelnemer
„gedecoreerd"
Woensdagmorgen zijn aan een eerste
groep deelnemers aan de verkeersexamens
in het Rembrandt-theater de begeerde ver
keersdiploma's uitgereikt. Het bestuur van
de „Vereniging voor Veilig Verkeer" voor
Haarlem en omstreken had er een ware
feestochtend van gemaakt, daartoe niet in
de laatste plaats in staat gesteld door de
directie van Rembrandt, die de kinderen op
drie humoristische filmpjes vergastte.
De geslaagde candidaatjes werden ver
welkomd door de heer A'. M. M. van Loon,
voorzitter van „Veilig Verkeer", en daarna
toegesproken- door de secretaris van de
Onderwijs-Verkeerscommissie, de heer J.
ten Wolde.
De voorzitter van deze commissie, de heer
H. v. d. Wèyer, wekte zijn jeugdige toe
hoorders op om ook in de toekomst te be
wijzen dat ze hun verkeersdiploma waard
zijn. En hij verzocht hun vooral ouden van
dagen in het verkeer behulpzaam te zijn.
Vijf deelnemertjes, die cle examens met
bijzondere lof van de politie hebben afge
legd, werden vereerd met een verkeers-
speldje. Een bijzonder vrolijke noot bracht
een intermezzo, waarbij een zesjarig jonge
tje, dat zij het niet officjeel aan het
voelgangersexamen had mogen deelnemen
en die proef volkomen foutloos had door
staan, door de heer V. d. Weyer onder luid
applaus met een speldje werd „gedeco
reerd". Tot slot van de ochtend kon men
deze jongste deelnemer op het doek zien,
toen enkele foto's werden geprojecteerd-
die de politie van zijn succesvolle wandel
examen had gemaakt.
Op 2 Juli zullen aan een tweede en laai-
ste groep kinderen de diploma's worden
uitgereikt.
ITALIAANSE ZEELIEDENSTAKERS
GEWAARSCHUWD
Rome, 30 Juni (Reuter). De Italiaan
se reders hebben de stakende zeelieden
aangezegd heden het werk te hervatten,
willen zij niet het risico lopen ontslagen
te worden.
I Er is iéTmid"', d»l MUGGEN fl HAT
VLIEGEN radicaal uitroeit
D.DJ-POEDER
in de practische; vóórdelige stuif zak 65 cent
Concert bij „Dreefzicht"
De muziekvereniging Harmonie Crescen
do geeft vanavond bij „Dreefzicht" een con
cert ter gelegenheid van het veertigjarig,
bestaan van de Grote I-Ioutstraatvereniging.
Het programma luidt:
1. Pomp and Circumstance. E. Elgar. 2.
Peter Schmoll Ouverture, C. M. v.' Wéber.
3. Sylva Walzer, Ivanovici. 4. Morning,
Noon and Night, Suppé.
Pauze.
5. Jubelklanken, Uebel. 6. Si j'étais Roi,
A. Adam. 7. Dans uit Opera Czar und Zim-
mermann, Lortzing. 8. Colonel Bogey on
parade, Alford.
Aan het concert verleent het Haarlems
kwartet, onder leiding van de heer J. Arisz
zijn medewerking. Het zal twee maal op
treden.
Ons klokkenspel
Het programma dat Reinout Heering heden,
Donderdagavond van 8 tot 9 uur op het
carillon ten gehore zal brengen, luidt:
1. Preludium, Jef van Hoof; 2a. Het
daghet in het Oosten, b. Lacht zoet ge
slacht, c. Te Kieldracht, Oud Ned. Liederen;
3. Gavotte, J. S. Bach; 4a. Het liedje van de
beiaardier, E. Hullebroeck; b. De vrolijke
jongen, P. Kallenbach; c. Morgenwande
ling, P. Kallenbach; 5. Les Moissoneurs, F.
Couperin; 6. Cecilialied met variaties,
Adolph Denijn; 7. Dansje, Jos de Klerk; 8a.
Heer Jezus heeft een hofken, Oud Ned.
Lied; c. Ic seg adieu, Oud Ned. Lied; 9. An
dante uit Zonneklaartje, Dr. P. van Anrooy;
10. Improvisatie.
UITSPRAAK ARRONDISSEMENTS
RECHTBANK.
De Arrondissementsrechtbank te Haar
lem veroordeelde hedenochtend de huis
schilder K. B. te Haarlemmermeer, die in
Februari van dit jaar een soldaat, die met
de „Groote Beer" naar Indonesië moest
vertrekken, in zijn woning had laten onder
duiken, conform de eis van de officier van
Justitie tot tien maanden gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest.
De heren G. van Laar en E. E. van der
Schraaf te Haarlem zijn aan de Technische
Hogeschool geslaagd voor het propaedeutisch
examen scheikundig ingenieur.
11. „Wel, wel, wel," sprak Joris Goed-
bloed troostend, toen zij gedrieën versla
gen de Bank van Lening verlieten. „Ons
horloge gestolen.' Ach zou dit het einde
van oifze Goede Werken zijn? Neen immers!
Ik zie aan de fonkeling in uw edel oog,
mijn goede vriend," zo zei hij tot Jeroen
de Blaet, „dat gij niet voornemens zijt om
het er bij te laten! Evenmin als ik! Even
min als Panda, onze secretaris! Wij zullen
nog een poging wagen! Horlogia iacta est,
zij onze richtsnoergelijk dal der oude
Grieken! Alleen zult gij enkele bescheiden
onkosten moethn maken, mijn waarde.
Dat is geen bezwaar!" riep Jeroen de Blaet
onmiddellijk. „Goed," knikte Joris. „Dan
zullen wij ons thans begeven naar de Melk-
salon „De Uitgeperste Druif", alwaar ver
dachte lieden plegen samen te komen. Mis
schien ontdekken wij daar wie de Bank
van Lening beroofd heeft. Maar gij moet
uiteraard de verteringen betalen ik, als
President van de Maatschappij der Goede
Werken kan zoiets niet doen. Dat zou
grond geven aan valse geruchten, niet
waar?" Ze waren het allen eens, en even
later zaten ze dus aan een tafeltje in de
Uitgeperste Druif. Nu, verdachte personen
waren hier genoeg! Allemaal boevenom
zo te zien„Ha, ha," zei Joris bedachtzaam.
„Daar zie ik iemand die ons misschien in
lichtingen kan geven! Dat is Fokko Flop-
ke, waarin ik reeds menig goed werk heb
verricht. Wij zullen hem de kans geven te
tonendat hij mijn aandacht waard was
en dat hij óók tot het goede in staat is. We
zullen hem inlichtingen vragen!" En met
die woorden wenkte hij een der boeven
om naderbij te komen. Panda was be
nieuwd, wat dat op zou leveren!
Kerkconcert in de Bavo van
„Ereschuld en Dankbaarheid''
Onder het motto „Wij leven mee met de
jongens over-zee!" organiseerde de Vere
niging „Ereschuld, en Dankbaarheid" op
de avond van 'de verjaardag van Prins
Bernhard, een. concert in de Grote Kerk,
dat een officieel en plechtig karakter
droeg.
Het begon met het hijsen van de vlag
door militairen van het garnizoen en het
meerstemmig zingen van het Wilhelmus
door de Koninklijke Liedertafel „Zang en
Vriendschap". Vervolgens werd door bur
gemeester mr P. O. F. M. Cremers eeri
radiogroet gericht aan de zieke en gewonde
militairen, die in Indonesië in de hospitalen
verpleegd worden. Wij weten, aldus spre
ker, dat gij niet uit zucht naar roem maar
uit plichtbesef, met enthousiasme uw offer
gebracht hebt om orde en rust te herstel
len in een der mooiste gebieden van de
wereld, waarvoor Nederland garant is.
Nederlanders uit alle standen zijn hier bij
elkaar om ten opzichte van u onze ere
schuld te betuigen. Gij vraagt niet om onze
steun, maar wij zullen doorgaan u brieven
en paketten te zenden. En bij uw terug
komst in het vaderland kunt gij rekenen
op onze daadwerkelijke steun. Vrienden
van over-zee, tot weerziens; God zij met u!
Verder in het programma was er ook
een korte radio-toespraak van Generaal-
Majoor J. Dwars, voorzitter van de Bond
der Nederlandse Oud-Strijders, die zich
als vertegenwoordiger van hen die in 1940
pal stonden, zijn -kameraadschappelijke
groet bracht aan de jongens in Indonesië.
Wij hebben u, aldus spreker, met belang
stelling gevolgd en hebben bewondering
gekoesterd voor uw wilskracht. Het is onze
innige wens, dat gij gezond moogt terug
keren, houdt goede moed en tot weerziens
in het vaderland!
De Koninklijke Liedertafel had als novi
teiten op zijn programma een „Salve Re-
gina" van Schubert in een „Sicut Cervus"
van Gounod. Het eerste nummer zat nog
niet erg vast in zijn voegen en leed daardoor
enigszins aan ontstemming. Het tweede
werkje ging echter uitstekend, klank-
schoon, geestdriftig zelfs.
Met twee Valerius-liederen, in de bewer
king van Lieven Duvosel, vermocht het
koor een diepe indruk te wekken; de uit
voering droeg het stempel der wilskrach
tige bewogenheid van dirigent Jack P.
Loory.
Begeleid door de organist Jacob Bijster,
zong de sopraan Dora van Doorn-Linde
man het heerlijke „Magna res est amor"
van Hendrik Andriessen, twee bewerkingen
van oud-Nederlandse liederen van dr.
Anthon van der Horst en een geestelijk
lied van B. v. d. Sigtenhorst-Meyer, dat
na de vorige nummers nog al afviel, hoe
zeer het ook aan de zangeres ruimschoots
gelegenheid schonk met haar fraaie en
klare stem te schitteren.
Bescheiden in de volkstoon was de
medewerking van de tenor Han Le Fèvre,
met liederen van Loots en Arnold Spoel.
Maar het klonk fris en geestdriftig.
Jacob Bijster imponeerde met een mar
kante weergeving van Bach's Toccata in
d; de Fuga, vrij snel opgezet, vermocht
daarna geen climax meer te brengen.
Met de vertolking van zijn Variaties en
dubbel-fuga op „Merck toch hoe sterek",
bereikte Bijster wèl een sterke stijging
naar een magistraal slot.
Als begeleider leverde de organist mooi
werk.
De avond werd besloten met het geza
menlijk zingen van het zesde couplet van
het Wilhelmus.
Bij het verlaten van het kerkgebouw
gelegenheid gesteld daadwerkelijk van
werden de bezoekers van het concert in de
hun „Ereschuld en Dankbaarheid" te ge
tuigen.
JOS. DE KLERK.
Uifg.
laven
Hans van Haaren, Herfst N.V.
Uitgeversmaatschappij „Kosmos",
Amsterdam.
Hans van Haaren gebruikt als regel weinig
woordenpraal om zijn bedoeling duidelijk te
maken. Des te pretentieuzer is de bedoeling
zelf, zoals blijkt uit de titels van zijn hoofd
stukken: Droesem, Het meisje, Evocatio
amorïs, Drinken, Dood en Leven. De kwestie
is. wat de goede verstaander al begrepen
heeft, dat de hoofdpersoon van Herfst naai
de zin van zijn bestaan zoekt, als men zijn
dagdieverij zoeken kan noemen.
Het is met de sociaal-economische positie
van Hollandse romanfiguren vaak een duister
geval: om middelen van bestaan bekommeren
zij zich niet, noch voelen zij de behoefte een
deel van de dag aan arbeid pro Deo te be
steden. Zij kiezen zich een abominabele be
huizing, dan wel reizen als wildemannen over
de aardbol; in beide gevallen houden zij zich
voortdurend met hun eigen emoties bezig,
en de betekenis van wat zij ontdekken dient
hun in meer of minder mate tot recht
vaardiging. De man in Herfst echter is vol
maakt indolent: ook hij vestigt zich bij voor
keur waar het hem niet bevalt, maar hij
maakt weinig drukte over zijn eigen emoties.
Hij hangt maar wat rond, pakt dan ineens
zijn spullen, en gaat elders met rondhangen
voort. Vier jaren brengt hij zo door, in die
tjjd heeft hij zijn grote liefde, die hij weer
kwijt raakt, en tenslotte moet men maar ge
loven dat hij weet, dat dit nu de grote,
albeheersende waarde van het leven is. Hij
wordt als een soort verloren zoon thuis ont
vangen door een oom, die zoals hij destijds
beloofd heeft geen vragen stelt, en neef met
de verworven wijsheid alleen laat.
Men vreest dat Hans van Haaren daarmee
niet wil laten zien dat neef in een slecht vel
steekt, en bovendien zijn opvoeding tegen
heeft. Het staat er integendeel alsof dit nu
een triomf der menselijkheid is, van het
overtollige ontdaan en opgeheven in de stilte.
Om dat aanvaardbaar te maken is Herfst
niet toereikend. S. M.
Dr. W. L. Brandsma, Dichterkeur
Een keuze uit verzen dezer
eeuw L. Stafleu, Leiden.
Als het deze Dichterkeur zich van andere
bloemlezingen voornamelijk moet onderschei
den door te zijn „een inleiding die enige
richtlijnen geeft aan de grote groep van hen,
die wel belangstelling hebben voor gedich
ten. maar om de een of andere reden er niet
toe komen zich een weg te zoeken in de
stroom van dichtbundels, die geregeld ver
schijnt", is men weinig geneigd Victorie! te
roepen. De inlichtingen die Dr. Brandsma
over de plaats van de dichters in verschillen
de stromingen geeft (vooraf) en die aan het
slot over hun persoon, zijn bijzondei' kort en
bevatten zeer weinig of niets, dat werkelijk
„ter oriëntatie" van de belangstellende
dienstig is. Hij is blijkbaar tot de samenstel
ling overgegaan na verzoeken om een „een
voudige oriënterende bloemlezing" van men
sen, die zijn lezingen of cursussen hadden
gevolgd. Dit-lezende, ziet men Dichterkeur
al op de boekenplank naast "Will Durant, H.
W. van Loon, de Winkler Prins en Marga-
dant, Er zijn zoveel interessante dingen in de
wereld.
Het lijkt trouwens dat het beter geweest
zou zijn als Dr. Brandsma's cursusgangers
vernomen hadden, dat zij meer dan ergens
anders in de dichtkunst genoopt zijn hun
bloemen zelf te lezen. Willen zij het terstond
in het encyclopedische zoeken, dan hebben
zij als minnaars van de poëzie geen toekomst.
Is om deze. redenen Dichterkeur wat
irritant, vele van de gedichten die er in staan
zijn uiteraard voortreffelijk. Men zou over
de keuze kunnen twisten, maar dat toont
verder niets aan. De keuze is gemaakt onder
de voortdurende óverweging dat het eenvou
dig moest zijn, ca zo keren we alweer tot de
eerdere argumenten terug. S. M.
5ovjet-„kettingreacties" in
Amerika geregistreerd
„Niet afkomstig van een
volledige atoombom"
Het Amerikaanse tijdschrift „News
Week" verklaart, dat de militaire commis
sie van de West-Europese Unie ervan op
de hoogte is gesteld, dat Amerikaanse
waarnemingsinstrumenten geregistreerd
hebben, dat verschillende' door atomaire
ontploffingen veroorzaakte „kettingreac
ties" ontketend zijn in Siberië of in Rus
sisch Centraal-Azië. Er zouden echter geen
aanwijzingen zijn die duiden op de con
structie van een volledige atoombom door
de Sovjet-Unie.
NIEUWE RIJKSBEMIDDELAAR.
Bij beschikking van de minister van So
ciale Zaken is met ingang van 1 Juli mr.
dr. A. J. J. M. Mes te Heinkenszand be
noemd tot lid van het College van Rijks-
bemiddelaars.
Vooruitgang. De productie van een nieuwe
en dodelijker atoombom is, volgens
„Washington Nieuws, „een grote stap
vooruit gekomen" toen Maandag te
Hanford in Washington een fabriek in
gebruik werd genomen waar plutonium
verwerkt wordt tot explosie-middel
voor de atoombom. De bouw van deze
fabriek heeft 25 millioen dollar gekost.
Verwacht wordt dat eind van deze week
de productie op volle toeren is. De
nieuwe fabriek zal het explosieve „klok
huis" fabriceren van bommen van nieuw
model die in 1948 bij het Eniwetok-atol
beproefd zijn. Voor de eerste maal zal
van het systeem van de productie-band
gebruik worden gemaakt. (U.P.)
Stadsreiniging. Het te Praag verschijnende
orgaan van de Tsjechoslowaakse vakbe
weging schrijft, dat „het sociale karak
ter van Praag gewijzigd zal worden in
overeenstemming met de sociale en in
dustriële opvattingen van de communis
tische republiek". Het blad verklaart,
dat de industriële wijken van de stad
uitgebreid zullen worden en de „witte
boorden"-buurten verkleind. Het com
munistische blad Rude Fravo zegt, dat
de stad „gereinigd zal worden van bour-
gois-elementen en aan de arbeiders ge
geven zal worden".
Démasqué. De gouverneur van de Ameri
kaanse staat Alabama, James Folson,
heeft zijn handtekening geplaats onder
een Dinsdag met 84 tegen 4 stemmen
door de Kamer van deze staat aanvaar
de wet, waarbij het dragen van maskers
in het openbaar wordt verboden. De
gouverneur verklaarde, dat streng zou
worden toegezien op naleving van deze
wet. welke hoofdzakelijk gericht is
tegen de practijken van de Ku Klux
Klan en dergelijke organisaties, waar
van de leden gemaskerd optreden.
Stakingsblokkade. Het Australische
Huis van Afgevaardigden heeft een
wetsontwerp aanvaard ter blokkering
van de fondsen, die gebruikt worden
voor steun aan de vier dagen oude
mijnwerkersstaking welke de Austra
lische industrie dreigt te verlammen.
Het ontwerp is ter onmiddellijke be
spreking aan de Senaat gezonden.
