c
J
Titograd, een symbool van de
emancipatiepogingen der regering
Het ieger-monument op de Crebbeberg
Nederlandse verliezen
in Indonesië
Radio geeft Donderdag
PANDA EN DE MEESTER4JITVINDER
(^Wereldnieuws
Woensdag 24 Xugiistus 1949
2
-üfci-
Joegoslavië's economie is een strak gespannen boog
TITOGRAD, Augustus. (Van de reis-
redacteur van het A.IST.P.). Na dagen
van zwerven door de vuile stadjes en dor
pen en over de zandwegen van de meest
achterlijke gebieden van Joegoslavië wrijft
men zich de ogen uit, wanneer men binnen
rijdt in Titograd, de nieuwe hoofdstad van
Montenegro, het land der langste en stoer
ste mannen van Europa. Nog maar een
paar uren geleden heeft men gereden door
de fantastische kloven in de zwarte berg-
massieven, waaraan het land zijn naam
ontleent. Daarachter heeft men een wereld
gezien, die steriel scheen te zijn geworden,
onontvankelijk voor de invloeden der mo
derne beschaving. Nu rijden er plotseling
glanzende Amerikaanse automobielen over
brede asfaltstraten. Skeletten van beton
verrijzen alom, het worden massale flatge
bouwen en bureaux. Titograd is een nieuwe
stad, geprojecteerd als de hoofdstad van
het bergland. I-Iet is een van de showstuk
ken van het nieuwe regiem. Vroeger was
het een onaanzienlijk plaatsje, Pedgerica,
dat door de R.A.F. grondig van de rots
bodem was weggevaagd. Nu gaat het als
hoofdstad van de republiek der zwarte ber
gen de plaats innemen van het vriendelijke
stadje Cetinje, dat hoog en verlaten temid
den van een maanlandschap op de bergen
ligt en te zeer besmet schijnt met zijn ko
ninklijke traditie dan dat het nog langer de
zetel der nieuwe regering zou kunnen blij
ven. Het dient gezegd: Titograd heeft ook
zakelijke voordelen. Het ligt in het centrum
van het land, op oog-afstand van het meer
van Skoetari, dat in het raam van het vijf
jarenplan zal worden gedraineerd en her
vormd tot de korenschuur van het land.
Het ligt minder verlaten en is uit Belgrado
per vliegtuig in een uur te bereiken. De
stad wordt gebouwd voor ambtenaren, dat
is voor communisten, en wordt zoiets als
het mekka van het nieuwe regiem. Een
goed deel van de collectieve inspanning
wordt in dit grote bouwproject gestoken.
Het is er nog' akelig nieuw en rommelig als
op een bouwterrein. De huizenblokken
rijzen er vierkant uit de grond. Een beetje
„wild west", doch zonder de charme van
het avontuur. In plaats daarvan is er de
koude greep der partij, voor 'ons gesymboli
seerd in de persoon van onze begeleider,
die een fotograaf aanblafte omdat hij zigeu
nerkinderen wilde kieken zij horen niet
thuis in de nieuwe stad die een kind een
tik gaf omdat het te dicht bij ons gezel
schap kwam en die onaangediend wonin
gen binnenstapte alsof het de zijne waren.
Titograd is een der symbolen van de
pogingen van het nieuwe bewind om het
nog slapende land uit zijn achterlijke toe
stand te wekken. Men vindt die pogingen
in elk dorp en elke stad van het land.
Verschuiving van arbeidskrachten
Voor zover de vijfjaren-plannen gericht
zijn op de ontwikkeling der industrie, moe
ten zij in de vijf jaren sedert 1946 niéuwe
arbeidsplaatsen scheppen voor 170.000 in
dustrie-arbeiders, dat is het dubbele van
het aantal bij het begin van het plan. Het
land heeft arbeidskracht in overvloed. Het
platteland is overbevolkt, de landbouw zou
eenzelfde productie kunnen bereiken met
twee derden van zijn arbeidskrachten. Het
probleem is evenwel de mensen uit hun
traditie en sleur weg te trekken en te scho
len voor nieuwe arbeid. Er is een schreeu
wend gebrek aan vakkundig personeel,
waardoor het huidige bouwprogramma in
dezelfde mate wordt gehinderd als door het
gebrék aan vele materialen na de Comin-
form-blokkade.
Een paar weken geleden was de helft van
de eerste vijfjarenperiode verstreken. Bij
die gelegenheid is er uiteraard balans op
gemaakt' en Tito heeft triomfantelijk kun
nen verkondigen, dat ongeveer vijftig
procent van het plan vervuld is.
Enorme investeringen nodig
Of het land de huidige inspanningen zal
kunnen volhouden, hangt naar de mening
van buitenlandse waarnemers voornamelijk
ai' van de vraag, of het aan zijn grote in
vesteringsbehoefte met Westelijke credie-
ten zal kunnen voldoen. Waarnemers zijn
het er over eens, dat de regering door haar
massale investeringsplan de boog der eco
nomie gevaarlijk strak gespannen heeft.
Het plan dwingt de bevolking vooreerst nog
genoegen te nemen met een onbevredigende
voedseltoestand en met een steeds zorg
wekkend gebrek aan verbruiksgoederen.
Op het binnenlandse toneel is het gezag van
regering en partij evenwel sterk genoeg
gevestigd om door middel van een rigoureus
systeem van controle op lonen, prijzen en
geldomloop de heersende economische
spanningen te, verdragen. Zij heeft daarbij
het in massale omvang toegepaste systeem
van „vrijwillige" en dus onbetaalde arbeid
als een machtig wapen in de hand. Doch
liet is duidelijk, dat zij met dit wapen al
leen haar zaak niet redden kan. Arbeid,
cement en steen, die men in overvloed uit
het eigen land kan persen, zijn niet vol
doende om de taak, die de regering op zich
genomen heeft, tot een goed einde te bren
gen. Zij zijn zelfs niet essentieel. Essentieel
zijn de machines en de techniek, die men
in het Westen kopen moet, zij het in nor
male handel, zij het op crediet. Wat het
huidige Joegoslavië in zijn verlangens naar
zakelijke relaties met het Westen heeft
aan te bieden is vrij beperkt. Het zijn hout,
mais, wijn, koper, lood, maar de prijzen van
de laatste twee bewegen zich op de wereld
markt in dalende lijn. Wat het land vragen
moet, wil het zijn nationale inspanning niet
zien ineenstorten, is in elk geval veel meer.
Het oude Franeker herleeft
Ter gelegenheid van het 750-jarig be
staan van de stad Franeker, dat van 30
Augustus tot en met 3 September feestelijk
zal worden gevierd, werkt een groot aan
tal Franekers aan de vervaardiging van
een maquette, welke de stad, zoals zij in de
Gouden Eeuw is geweest, zal uitbeelden.
Behalve op deze maquette wil men het
oude Franeker'ook voor éen deel op ware
grootte laten herleven. Ter herinnering aan
de eerste markt, die in het jaar 1504 werd
gehouden, zal de Brede plaats worden her
schapen naar zeventiende eeuwse trant.
Katinka blijft treurend achter
De gedresseerde olifant Sheila van het
dierenpark te Emmen is na slechts twee
dagen ziek te zijn geweest gestorven. Het
is voor haar kooigenoot Katinka, waar ze
tien jaar lang mee optrad, een groot verlies.
CALVé-DELFT KEERT 5 UIT
In de vergadering van commissarissen
en directie van Calvé-Delft is besloten aan
de algemene vergadering van aandeelhou
ders voor te stellen het dividend der 6
cumulatief preferente aandelen te jpepalen
op 6 (reeds in Juni betaalbaar gesteld)
en het dividend der gewone aandelen vast
te stellen op 5
Een nationale inzameling wordt begonnen
om het nog ontbrekende geld te krijgen
De regering maakt bekend, dat tot haar
leedwezen de volgende verliezen in Indo
nesië zijn gerapporteerd:
Koninklijke marine: Gesneuveld 23 Juli
1949: mar. 2e kl. C. R. van Straten, uit
Deventer.
Koninklijk Ned. Ind. Leger: Gesneuveld
25 Juli 1949, na vermissing: mil. sold. 2e kl.
Rahiman, uit Indonesië. Gesneuveld 2
Augustus 1949: Men. sold. 2e kl. inf. W.
Worotikan, uit Indonesië; 3 Augustus:
Soend. sold. 2e kl. Nana Soedarna, uit
Indonesië; 4 Augustus: Soend. sold. Ie kl.
Adi, uit Indonesië.
Professoren contra woordenboek
bij eindexamen gymnasium
Vier hoogleraren der Rijksuniversiteit1 te
Groningen hebben zich tot de minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
gericht met een brief, waarin zij hun on
gerustheid uiten over het besluit van de
minister om in het vervolg bij het schrif
telijk eindexamen in de klassieke talen aan
de gymnasia en lycea de leerlingen een
woordenboek te laten gebruiken.
Naar hun overtuiging wordt hierdoor aan
de kennis van het Grieks en Latijn en
dientengevolge aan de klassieke opleiding
grote schade berokkend. Volgens deze
Groningse hoogleraren worden ook bij het
thans in zwang zijnde systeem moeilijke
woorden aan de candidaten opgegeven. Zij
menen voorts, dat de klassieke opleiding,
die voor het handhaven van het culturele
leven van ons land van onschatbare waar
de is, onverzwakt gehandhaafd moet blij
ven. De hoogleraren uiten voorts in hun
schrijven hun. verwondering over het feit,
dat het oordeel van de rijksgecommitteer
den, die hun kostbare tijd telken jare voor
het bijwonen van de gymnasiale examens
opofferden, in deze zo belangrijke gele
genheid niet is gevraagd. Zij verzoeken
de minister tenslotte deze „funeste bepa
ling" zo spoedig mogelijk weer in te trek
ken.
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00, 8.00, 13.00. 19.00, 20.00, 23.00 uur
Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Platen. 7.45
Morgengebed. 8.15 Lichte muziek. 9.00 Voor
de vrouw. 9.05 Platen. 10.15 Morgendienst.
10.45 Bijbelse liederen, Dvorak. 11.00 Voor
zieken. 11.45 Koor. 12.03 Saxofoon en
piano. 12.33 Licihte muziek. 13.20 Dans-
orkest. 13.45 Voor de vrouw. 14.00 Kamer
orkest. 14.40 Voor de vrouw. 15.00 Lichte
muziek. 15.40 Liederen van Debussy. 16.00
Bijbellezing. 16.45 Viool en piano. 17.00
Voor de jeugd. 17.30 Lichte muziek. 18.00
Leger des Heils. 18.15 Causerie. 18.30
Strijdkrachten. 19.15 Orgel. 19.30 Repor
tage. 19.45 Regeringsvoorlichtingsdienst.
20.15 Platen. 21.00 Lezing „Plaatsnamen en
hun geschiedenis". 21.20 Populair concert.
22.15 Weekoverzicht. 22.45 Avondwijding.
23.15 Celloconcert, Dvorak.
HILVERSUM II. 414.5 M.
7.00, 8.00. 13.00, 18.00, 20.00, 23.00 uur
Nieuws. 7.15 Platen. 7.45 Dagopening. 8.15
Platen. 8.55 Voor de wouw. 9.00 Platen.
10,00 Morgenwijding. 10.15 Lichte muziek.
10.50 Voor kleuters. 11:00 Carillon en
orgel. 11.45 Voordracht. 12,00 Chansons.
12 30 Voor het platteland. Schets. 12.38
Damsorkest. 13.15 Lichte muziek. 14.00 Cau
serie. 14.15 Solistenconcert. 15.00 Geva
rieerd programma. 17.00 Voor de jeugd.
17 30 Surinaamse muziek. 17.50 Causerie
over Suriname. 18.15 Sport. 18.30 Muziek-
kroniek. 19.00 Orgel en viool. 19.30 Cabaret.
20.15 Werken van Wagner en Tippett. 21.00
„Mil'lionnair in nood", luisterspel. 22.15
tiohte muziek. 22.45 Sport. 23.15 Platen.
Kort na de vrede werd er in ons land
een groot aantal comités gevormd met de
bedoeling op verscheidene plaatsen oor
logsmonumenten op te richten.
Van Overheidswege is er toen naar
gestreefd dit sympathieke werk in
goede beddingen te leiden. Er werd
een nationale commissie gevormd, die
zich ten doel stelde gelden in te zamelen
om een elftal gedenktekenen te stichten.
Daaronder was allereerst het monument
van „de grote strijd" op het Damterrein te
Amsterdam, verder onder andere het leger-
monument op de Grebbeberg. Bovendien
was nog een deel van de opbrengst voor
„Ereschuld en Dankbaarheid" en de Stich
ting 1940-1945.
Men zal zich herinneren dat daarvoor een
groots opgezette actie werd gevoerd waarbij
symbolisch vierkante centimeters grond op
de Dam te" Amsterdam verkocht werden.
De verwachting bestond dat daardoor
afzondeidijke inzamelingen voor de andere
tien monumenten verder achterwege zou
den kunnen blijven.
Het is evenwel gebleken dat de nationale
inzameling niet de gewenste resultaten
heeft gehad. Het comité voor het Grebbe-
berg-monument kreeg slechts f 20.000- van
de opbrengst, welk bedrag bij lange na niet
voldoende is om de kosten te dekken. Van
daar dat nu (met volledige instemming
der regering) alsnog een landelijke actie
zal worden begonnen om het ontbrekende
(de totale kosten worden op f 75.000 a
f 80.000 geraamd) bijeen te krijgen.
Elke Nederlander een cent voor
het Grebbeberg-monument!
Tijdens de oorlog wekte Radio Oranje op
om niet le voldoen aan de aanmaning dei-
Duitsers om onze munten in te leveren.
Opgewekt werd de koperen centen te be
stemmen voor een monument voor de ge
vallen Nederlanders op de Grebbeberg. De
burgemeester van Rhenen kreeg tot-heden
voor dit doel een klein millioen centen. Zij
kwamen overal vandaan. Zelfs uit Mexico.
Een berooid student zond1 cent! Er
waren ook treffende staaltjes van sym
pathie voor het plan. Een t.b.c.-patiënte
in de buurt van Zwolle verzamelde in de
oorlog bij alle mensen die haar bezochten
de koperen centen. Maar ook die f 10.000
aan centen is nog niet voldende. Daarom
begint het comité nu een actie om op
grote schaal nog koperen centen in te za
melen.
De directeur-generaal van de P.T.T. heeft
toestemming gegeven dat op alle kantoren
van deze dienst bussen (in de steden kis
ten) geplaatst worden, waarin de burgerij
haar bijdragen voor dit doel kan storten.
Voorts zijn er in vele steden en dorpen
ook in Haarlem comités opgericht om
de belangstelling te stimuleren.
Metn hoopt dat er alsnog vele millioenen
centen zullen komen, maar er zullen toch
ook dubbeltjes, kwartjes en guldens onder
moeten zijn om het nog ontbrekende be-
drag bijeen te brengen.
Het comité hoopt dat de jeugd er zich
zal voorspannen om de centen te verzame
len, want er wordt gevreesd dat anders
velen zuilen vergeten om hun plicht in deze
te vervullen.
De inzameling duurt van 1 September
tot 1 November.
De oud-opperbevelhebber van het leger
in oorlogstijd, generaal H-. G. "Winkelman,
zal aanstaande Maandag voor de radio
(in het Strijdkrachten-programma) een
causerie houden om de plannen van het
comité toe te lichten en aan te dringen op
het brengen van een offer voor dit doel.
Maandag 29 Augustus zal het juist tien
jaar geleden zijn dat de mobilisatie in Ne
derland begon.
Bijzonderheden over het
monument
Het monument komt op de Grebbeberg,
waar het een geheel wordt met de militaire
begraafplaats. Thans loopt daar nog de
rijksweg, maar die zal worden omgelegd,
waardoor bereikt wordt dat er meer rust
in die omgeving komt.
De plannen zijn ontworpen door de ar
chitect J. J. P. Oud te Rotterdam. Hij moest
Zaankanters aangelokt door
goud op de zeebodem
Ondernemende Zaankanters willen een
poging wagen een goudschat te bergen van
het in 1917 door de Engelsen ter hoogte van
Den Helder getorpedeerde Duitse schip
,.Renate Leonhard". Gistermorgen vertrok
de H.D. 57 met een wichelroedeloper aan
boord naar het wrak. Uit experimenten en
pulsproeven blijkt, dat de ligging' van het
wrak richting Oost-Zuidwest is.
Een eerder aangebrachte boei bleek na
ruim een jaar nog precies op dezelfde plaats
te liggen en stormen getrotseerd te hebben,
1-Iet vooronderzoek is hiermede afgeslo
ten en thans kan de beslissing tegemoet ge
zien worden op welke wijze men de ber
gingswerkzaamheden denkt uit te voeren.
Evenals het vorige jaar bevestigen de
experimenten de aanwezigheid der goud
lading.
Mutaties bij Financiën
Wegens het 1 door prof. dr. M. J. H.
Srneets, thans waarnemend secretaris-ge
neraal van het ministerie van Financiën per
1 October gevraagd ontslag uit 's rijks
dienst, heeft de minister van Financiën de
volgende voorzieningen getroffen.
Mr. H. A. M. van den Dries, thans plaats
vervangend thesaurier-generaal, is aange
wezen als plaatsvervangend secretaris
generaal en wordt, zolang de secretaris
generaal mr. H. L. 'sJacob in Indonesië
vertoeft, met de waarneming van de functie
van secretaris-generaal belast.
Als plaatsvervangend thesaurier-gene
raal wordt aangewezen mr. F. J. van Meer
wijk, thans hoofd van de afdeling Econo
mische en Sociale Zaken aan de generale
thesaurie, terwijl als hoofd van deze af
deling wordt aangesteld drs. A. J. van
Raalte, thans directeur van het Commis
sariaat van oorlogsschade.
Naar de A.N.W.B. meedeelt dient het
verkeer er rekening mee te houden dat de
veerpont Anna JacobaZijpe op de avond
vain Maandag 29 Augustus en in de nacht
van Maandag 29 Augustus op Dinsdag 30
Augustus tot 7 uur 's ochtends, geen grote
auto's kan overzetten.
rekening houden met de wens van de
legerautoriteiten, dat er bij herdenkingen
plaats zal zijn voor tenminste 2000 man.
Daarom komen er twee delen, die verbon
den worden met een 40 meter lange vlakte
van natuursteen. De hoofdgroep bestaat
uit een kruis van 7 meter hoogte, geflan
keerd door twee liggende leeuwen. Het ge
heel symboliseert de overwinning op de
dood en het vertrouwen op verrijzenis en
het eeuwige leven. Het andere deel wordt
gevormd door een toren met klok, staande
voor een gebogen muur met basement.
Daarop komen inscripties en het Neder
landse wapen, alsook reliefs van beeld
houwwerk, waarbij tevens eer gebracht zal
worden aan de nagedachtenis van de ge
vallen stlijders in Indonesië. Een klein deel
der ingezamelde centen zal omgesmolten
worden om gebruikt te worden voor het
gieten van deze reliefs. Het gehele monu
ment wordt omgeven door mooi geboomte
en omsloten door een golvend terrein,
waarop platforms zullen worden gemaakt
voor het opstellen van troepen bij herden
kingen.
Van het geheel was een maquette op de
persconferentie aanwezig, die een goede in
druk gaf van het geheel, dat zeer mooi
belooft té worden. De beeldhouwer John
Raedeckèr zal binnenkort - als het ontwerp
door de nationale monumenten-commissie
is goedgekeurd - beginnen met het model
leren van de leeuwen. Gehoopt wordt dat
althans een deel van het monument in de
a.s. Meidagen onthuld zal kunnen worden
omdat de slag bij de Grebbeberg dan juist
tien jaar geleden is.
Drie ex-„Kriminalsekretcire"
staan in September terecht
Drie der voormalige „Kriminalsekretare"
van de Amsterdamse Sicherheitspolizei en
S.D., Friedrich K. F. Viermann, Friedrich
Christian Viebahn en Emilu Rui hl, zullen
na hun chef Willy Lages, wiens proces be
gin September zal worden gesloten, nog de
zelfde maand door het Amsterdamse Bij
zondere Gerechtshof worden berecht.
Viebahn en Rühl staan tezamen terecht
en wel op 20 en 21 September; het proces
tegen Viermann zal op 13 September af
zonderlijk worden behandeld.
Aan Viermann wordt onder meer zijn
aandeel in een Silbertannemoord, in het
verijdelen van de overval op het Huis van
Bewaring aan de Weteringschans te Am
sterdam en in de executies in de duinen van
Overveen ten iaste gelegd. Viebahn en
Rühl zullen zich moeten verantwoorden,
voor tien Silbertannemoorden en voor mis
handeling van gevangenen, die zij hadden
„kromgesloten", dat wil zeggen, met de
polsen onder de knieën hadden geboeid en
in deze vermoeiende houding hadden laten
staan, tot ze er bij neervielen.
Het gelukte de heer Fred Taylor, een zakenman uit Maij,chester, de eerste tonijn-voor
amateurs van dit seizoen in de Noordzee te vangen. Hij schijnt: een goede-neus voor
tonijnen te hebben, want verleden jaar toas hij het eveneens, die de eerste tonijn in
Scarborough bracht. De heer Taylor, tijdens het wegen van zijn prooi met in de hand
de hengel waarmee hij dit visje verschalkte. I
Heringa Wuthrich
HAARLEM
BLIKSEMAFLEIDERS
(Adv.)
Eerste stratocruiser in September
op Schiphol te bezichtigen
Op Zaterdag 3 September zal op Schiphol
voor de eerste maal een stratocruiser lan
den. Het is de „Great Britain" van de Ame
rican Overseas Airlines, die in Europa zijn
opwachting komt maken. Zondag 4 Sep
tember is de stratocruiser voor het publiek
te bezichtigen, zowel van binnen als van
buiten.
In Amerika, waar dit systeem van mas-
sabezichtigen reeds eerder werd toege
past, bewonderden vaak op een enkele dag
4000 mensen de luchtreus. Zoals bekend
heeft de A.O.A. dit toestel ingezet op de
lijn New York-Londen, die non-stop
wordt gevlogen.
Twintig jaar voor verrader
Het Amsterdamse Bijzondere Gerechtshof
veroordeelde de 41-jarige J. H. de L. uit
Rotterdam, die als vertrouwensman dei-
Duitsers Joodse landgenoten aan hen had
verraden conform de eis tot twintig jaar
gevangenisstraf. Veroordeelde was V-man
van groep X der Rotterdamse politie. L.
had tot taak rijke personen van Joodsen
bloede aan te brengen. Hij loog zijn slacht
offers voor, dat hij een weg wist om naar
België te komen. Hij organiseerde de reis
en op het station werden de ongelukkigen
dan gearresteerd.
Middenstand ^raagt snelle
regeling automaten-kwestie
Het bestuur van het Nederlands Verbond
van Middenstandsverenigingen heeft een
schrijven tot de minister van Economische
Zaken gericht naar aanleiding van de be
richten, dat binnen enkele weken de siga
retten-automaten weer bij de detailhandel
in gebruik genomen worden. Afgezien van
het feit, dat vele sigarenwinkeliers vrezen
dat hierdoor dezelfde wantoestanden zul
len ontstaan als voor 1940, aldus het schrij
ven, is het 'zo, dat de detailhandel op het
ogenblik bij de aanschaffing van deze appa
raten in het ongewisse verkeert over de
wettelijke regeling die op dit punt in voor
bereiding is. m
Daar in het voorontwerp van de nieuwe
Winkelsluitingswet ook de verkoop door
middel van automaten geregeld wordt, een
regeling waarmee adressant ten volle in
stemt, dringt hij er op aan de nieuwe Win
kelsluitingswet thans bij de Staten-Gene-
raal aanhangig te maken of, als dit niet
mogelijk is, te bewerkstelligen, dat het ge
deelte dat de verkoop door middel van au
tomaten regelt, in een afzonderlijke
wet direct aan de orde wordt ge
steld, zodat de detailhandel zo spoedig
mogelijk weet waar hij, met het oog het
aankopen van dergelijke dure apparaten,
aan toe is.
Het ANP verneemt nader dat de kans,
dat de kwestie der automaten afzonder
lijk geregeld wordt, zeer gering is.
Jeugdige Zeeuwen gingen
's nachts op roof uit
Met de buit vjerden
fuifjes gefinancierd
De politie te Vlissingen heeft een com
plot opgerold, dat bestond uit jongelui van
zestien tot achttien jaar, die zich bezig
hielden met het plegen van-inbraken. De
opbrengst gebruikten zij om feest te vieren
in Bergen op Zoom. Reeds drie achtereen
volgende nachten verdween uit een garage
een hoeveelheid melk en een bedrag aan
geld.
De politie kon niet met zekerheid vast
stellen of deze diefstallen werden gepleegd
door eigen personeel dan wel door vreem
den.
De eigenaar besloot toen zelf de wacht te
betrekken en koos een plaats in een auto.
Lang behoefde hij niet te wachten. Reeds
na enkele minuten zag hij twee figuren
door het raam naar binnen klauteren. Zo
dra zij binnen waren sprong de bestolene
te voorschijn en riep „Halt oi' ik schiet",
waarna een der inbrekers de benen nam en
de andere op hem af kwam. De eigenaar
dacht, dat deze hem wilde aanvallen en
loste een schot, dat de jonge man boven de
knie trof. Hij legde een volledige bekente
nis af waardoor ook zijn handlangers kon
den worden ingerekend.
Zij hebben bekend zeven inbraken te
hebben gepleegd. Vooral aannemersketen
en werkkampen hadden hun aandacht. De
politie heeft een deel van de buit in be
slag genomen.
Beledigende ontwikkeling
bij ©esro
In het verslag over 1948 deelt de directie
van de N.V. Gerofabrielc te Zeist mede, dat
de bevredigende ontwikkeling zich heeft
voortgezet en de omzetten zich in stijgende
lijn bewogen. De vestigingen te Grams-
bergen en Nieuw Weerdinge ontwikkelen
zich naar wens en droegen bij tot verhoging
der productie. In 1948 werd begonnen met
verdere uitbreiding der fabriek te Nieuw
Weerdinge. De vernieuwing en moderni
sering der productiemiddelen heeft voort
durende aandacht.
Het saldo der exploitatierekening be
draagt ƒ469.386 (v. j. ƒ419.443). De ver
lies- en winstrekening sluit met een winst
van 372.913 (v. j. 49.115, na afboeking
van ƒ253.498 als verliessaldo over 1946).
De extra afschrijving op gebouwen, ma
chines en gereedschappen vordert een be
drag van 190.000, waarna uit het reste
rende bedrag, na toevoeging van de onver
deelde winst van 1947 een dividend kan
worden uitgekeerd van 5 procent (onv.) op
de preferente, en 2V2 procent (onv.) op de
gewone aandelen.
.Uit de overwinst kan nog een dividend
van 5 procent aan houders van gewone aan
delen worden uitgekeerd, zodat voor dezen,
een totaal dividend van iy2 procent ter be
schikking is.
De verlies- en winstrekening van de
N.V. Nationaal bezit van aandelen Gero-
fabriek sluit met een netto winst van
ƒ81.780 27.580), waaruit, na uitkering
aan houders van prioriteitsaandelen van
4 procent, aan aandeelhouders een divi
dend van 15 procent (5 pet.) kan worden
toegekend.
Marshall-dag voor de landbouw
op de Nederlandse Jaarbeurs
Op Woensdag 7 September zal te Utrecht
door de Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs
in overleg met de E.C.A.-organisatie in
Nederland een Marshalldag voor de land
bouw worden gehouden, tijdens welke on
der meer enkele sprekers een overzicht
zullen geven van de betekenis van het
Marshallplan voor de Nederlandse en West-
Europese land- en tuinbouw.
's Morgens zal een rondgang worden ge
maakt over de beide jaarbeursterreinen,
waarna een défilé voor de gasten der Jaar
beurs zal worden gehouden. Het défilé be
staat uit het trompetterscorps en twee eska
drons der landelijke ruiters met hun stan
daarden en een aantal boerenwagens met
boerinnen in Zeeuwse klederdracht, gevolgd
door tractoren en landbouwwerktuigen van
aan de Jaarbeurs deelnemende firma's.
A
Hoeveelheid vrij geld vrijwel
constant
Per eind Juni bedroeg de totale hoeveel
heid vrij geld in Nederland blijkens gege
vens van de Nederlandse Bank 7.310 mil
lioen, waarvan chartaal geld 3.051 mil
lioen en giraal geld 4.259 millioen. Per
einde Mei was de totale hoeveelheid vrij
geld 7.198 millioen en per eind Juni van
het vorig jaar 7.345 millioen.
18. Ernest Klapper snikte zijn leed uit tot
hij geen tranen meer had. Daarna werden
zijn ogen droog en er steeg een ontzaglijke
woede in hem op. Zijn tanden begonnen als
molenstenen te knersen. „Nu is het genoeg
geweest!" siste hij. „Van vader op zoon.
eeuwen langen al ons geld is op en
dat beest beiueegt zich niet! Van vader op
zoon! En het is niet eens een beest! Nu is
het mooi genoeg geweest. 11c ga er een
einde aan maken. Kapot! Kapot moet hij!
Nu! Ik verdraag het niet langer!" En ter
wijl er een schor gegrom uit zijn binnen
ste opsteeg begon hij zijn mouwen op te
stropen, om vervolgens een enorme voor
hamer te grijpen. „Het gaat gebeuren!"
grijnsde hij boosaardig. „Ellendig beest! Ik
zal je vermorzelen! Je hebt mijn leven
verknoeid! Je hebt de levens van alle Klap
pers verknoeid, van vader op zoon en
„En van zoon op vader", viel het i^aard in.
„Ja, dat heb ik al eens gehoord". „Val me
niet in de rede!" sc\ireeuwde Klapper drif
tig. „Met je onbeschaamde opmerkingen!
Ik zal je Maar maar het praat
Mijn paard praat!" Hij was wee van ont
zetting. Vanuit hét binnenste van zijn
paard klonk een droog getik van spijker
tjes en schroeven, en een slem zei: „Ik ben
direct klaar!" „Ja nee fluisterde
Ernest Klapper ontdaan. Meer kon hij niet
uitbrengen.
Van kracht. Het Atlantisch pact wordt
vandaag van kracht. President Tru
man zal een proclamatie uitvaardigen
(om 17.30 uur Ned. tijd), wanneer ver
tegenwoordigers van de Franse regering
het ratificatie-document van hun land
komen deponeren. Frankrijk is de laat
ste ondertekenaar, die de officiële rati
ficatie van het pact deponeert.
Brug. Duikers zijn begonnen met het naar
boven brengen van de overblijfselen
van de Romeinse brug, die onlangs in
de bedding van de Rijn te Keulen zijn
ontdekt. Men heeft vastgesteld dat de
brug 310 jaar na Christus door keizer
Constantinus te Colonia Agrippina werd
gebouwd. Zes eiken pijlers met zand
stenen onderbouw, die nog vrij goed
bewaard zijn gebleven, zouden de
scheepvaart kunnen belemmeren op de
Rijn, wanneer het waterpeil zeer laag is..
Cassatie. Via zijn advocaat heeft de Sici-
liaanse bandiet Giuliano cassatie aan
getekend tegen het vonnis dat op 24 Juli
1947 doör het gerechtshof te Cosenza
bij verstek tegen hem is uitgesproken en
waarbij hij wegens manslag tot 24 jaar
gevangenisstraf is veroordeeld. Het
openbaar ministerie is eveneens tegen
het vonnis in beroep gegaan.
Brand. Het bosbrand-front in Amerika
heeft zich uitgebreid van. Quebec in
Canada tot San Diego in Californië, Dui
zenden mensen zijn bij het blussings-
werk betrokken. In Idaho woedt een
grote brand op een gebied van 6000 ha
in het Fayette National Forest. In het
Yellowstone National Park zijn drie
branden nog niet geblust. BijShasta
in Californië heeft men 1200 ha
grasland in brand gestoken om een
andere brand, die 3000 ha beslaat, te
bestrijden. In de staat Maine brandt het
op een twaalftal plaatsen. Tot dusver is
slechts één persoon aan brandwonden
overleden.
Voltooid. Volgens een communiqué van de
Griekse generale staf hebben Griekse
legereenheden de forten Roepesco en
Fourka aan de Grieks-Bulgaarse grens
heroverd, waarmede de zuiverings
operaties in deze sector zijn voltooid. De
verslagen guerilla's zijn over de grens
naar Bulgarije gevlucht.
Botsing. In Noord-Rhodesia (Z.-Afrika)
is een met springstoffen geladen vracht
auto op een wegkruising in botsing ge
komen met een trein. Dertien personen
zijn gedood, terwijl zeventien anderen
werden gewond.
